Yeni ilin ilk günlərində dünya iqtisadiyyatında ötən il başlayan bahalaşmaya buğda qiymətlərinin artması da əlavə olundu.

Mütəxəssislər hesab edir ki, əsas buğda istehsalçıları olan Aİ və Avstraliyada keyfiyyətin aşağı düşməsi, Argentinada inflyasiya ilə mübarizə üçün ixracın məhdudlaşdırılması ilin birinci yarısında yüksək proteinli buğda mənbəyi kimi Rusiyaya üstünlük verəcək.

Bununla belə, ölkənin ixracına tətbiq edilən vergi bir neçə ay əvvəl rekord həddə çatan Qara dəniz buğdasının qiymətinin daha da artmasına səbəb ola bilər.

Bütöv.az cebhe.info-ya istinadən xəbər verir ki, təxminlərə görə, Rusiyanın buğda ixracını məhdudlaşdırmaq, eləcə də ərzaq təhlükəsizliyini təmin etmək üçün təzyiqlərin artması və digər bazarlarda yüksək proteinli buğda tədarükünün azalması kimi səbəblər, bu il Qara dəniz regionunda buğda qiymətlərinin artmasına zəmin yaradır.

2021-ci ildə mövcud quraqlıq Rusiya, Kanada və ABŞ kimi əsas buğda tədarükçüləri üçü əlverişli olmayıb, məhsuldarlıq və istehsal aşağı düşüb.

ABŞ Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi son hesablamalarında 2021-22 marketinq ilində (iyul-iyun) Rusiyanın buğda istehsalının 75,5 milyon ton, ixracının isə 36 milyon ton olacağını gözləyir. Bu, ölkədə hasilatın 12 faiz, transsərhəd satışın isə 6 faiz azalmasından xəbər verir. İstehsalın azalması Qara dəniz buğdasının qiymətini bahalaşdıra bilər.

ABŞ Kənd Təsərrüfatı Departamenti 2021-22 marketinq ilində Ukraynanın buğda istehsalının 33 milyon tona çatacağını və bunun təxminən 24,2 milyon tonu xaricə göndəriləcəyini təxmin edir.

2021-22-ci illərdə Ukraynanın buğda istehsalı və ixracı illik olaraq müvafiq olaraq 30 faiz və 44 faiz artacaq. Rütubətli şərait də builki bazar tendensiyasının formalaşmasında mühüm rol oynayıb, Qara dənizin əsas buğda ticarəti rəqibi olan Aİ-də buğda məhsullarına təsir edib.

Qərbi Avropada məhsul yığımından əvvəl rütubətli və soyuq hava məhsul yığımının gecikməsinə və buğdanın keyfiyyətinin aşağı düşməsinə səbəb olub. Digər böyük istehsalçı Avstraliyada, La Nina effekti ilə əlaqədar artan yağıntı buğdanın keyfiyyətini əhəmiyyətli dərəcədə aşağı salıb və 2020-21-ci il mövsümündə üyüdülə bilən məhsulun nisbətini 65-70 faizdən 2021-22-ci ildə təxminən 35-45 faizə endirəcək.

Argentinanı nəzərə alaraq, buğda ixracına qoyulan məhdudiyyətlər diqqət çəkir. Buğda istehsalının 2021-22-ci illərdə 13 faiz artımla 20 milyon tona çatacağı gözlənilir. Normal şəraitdə bu, rekord buğda ixracı ilə nəticələnəcəkdi, lakin Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi inflyasiya ilə mübarizə aparmaq üçün keçən ay 2021-22-ci il buğda ixracını 12,5 milyon tona qədər məhdudlaşdırdığını açıqlayıb.

Rusiyanın həm yükdaşımadakı artımı, həm də istehsal keyfiyyətinin pisləşməsi səbəbindən Rusiya ilə rəqabətdə çətinlik çəkəcəyi, xüsusilə ilin birinci yarısında yüksək proteinli buğda tədarükünün ən mühüm mənbəyi kimi Rusiyanın ön plana çıxacağı bildirilir. Qeyd edək ki, 1970-1990-cı illərdə Sovet İttifaqında heyvandarlıq sənayesini dəstəkləmək üçün çoxlu miqdarda taxıl və soya idxal edilirdi. Lakin Sovet İttifaqının dağılmasından sonra Rusiyada bazar iqtisadiyyatına keçid həyata keçirildi və dövlət bir çox sahələrdə təşviqləri maliyyələşdirə bilməyərək dayandırmalı oldu.

Yem üçün lazımi dəstəkdən məhrum olan ölkənin heyvandarlıq sektoru 1990-cı illərin sonunda yarıbayarı kiçildi. Bunun üzərinə Rusiya 2000-ci illərin əvvəllərində ət istehsalı ilə özünü təmin etmək siyasətini həyata keçirdi və taxıla, xüsusən də buğdaya olan tələbatı artırdı və istehsalı stimullaşdırdı. 1990-cı illərdən bəri Rusiyanın kənd təsərrüfatı siyasətinin əsas məqsədi heyvandarlıq sektorunu dirçəltmək və ölkəni kənd təsərrüfatı sahəsində mümkün qədər özünü təmin etməkdir. Rusiya o vaxt 3 milyon tondan çox ət idxal edirdisə, hazırda bunun onda birini xaricdən alır.

Beləliklə, buğda istehsalçıları inkişaf edən heyvandarlıq sahəsini dəstəkləmək üçün hərəkətə keçdilər. Rusiya buğda və günəbaxan kimi məhsullar üçün əkin sahələrini 30-50 faiz artırsa da, buğda ticarətini sürətləndirmək üçün limanlarına böyük sərmayələr qoyaraq taxıl infrastrukturunu da inkişaf etdirib. 2000-ci illərin əvvəllərində ildə təxminən 30 milyon ton olan buğda istehsalı 150 faiz artaraq 80 milyon tona çatıb. Bütün bunlar Rusiyanı taxıl idxalçısından 20 il ərzində dünyanın ən böyük buğda ixracatçılarından birinə çevirib.