17-10-2024, 23:01
Münasibətlər dəyişərsə nə baş verə bilər?
Rusiya və Gürcüstan arasında münasibətlər gerçəkləşərsə Abxaziya və Cənubi Osetiya məsələsində hansı dəyişikliklər baş verə bilər?
Bu iki bölgə 2008-ci ildəki Rusiya-Gürcüstan müharibəsindən sonra Gürcüstanın nəzarətindən çıxmış və Rusiya tərəfindən müstəqil dövlətlər kimi tanınmışdır. Rusiya və Gürcüstan arasındakı münasibətlərin bərpası və normallaşması, əsasən Abxaziya və Cənubi Osetiya məsələsi ətrafında ciddi dəyişikliklərə yol aça bilər. Bu iki region 1990-cı illərdə baş verən müharibələrdən sonra faktiki olaraq Gürcüstandan ayrılıb və 2008-ci ildəki Rusiya-Gürcüstan müharibəsindən sonra Rusiya bu ərazilərin müstəqilliyini tanıyıb. Gürcüstan isə bu bölgələri öz ərazisinin ayrılmaz hissəsi hesab edir və onların yenidən ölkənin tərkibinə qatılması üçün beynəlxalq dəstək axtarışındadır. Münasibətlərin normallaşması çərçivəsində dəyişikliklər baş verə bilər
Münaqişənin Diplomatik Həlli Üçün Yeni İmkanlar mümkündür. Rusiya və Gürcüstan arasında siyasi dialoqun bərpası, Abxaziya və Cənubi Osetiya münaqişəsinin diplomatik yolla həlli üçün yeni imkanlar yarada bilər. Gürcüstan bu məsələdə Rusiyadan konkret güzəştlər tələb edə bilər, xüsusilə də bu bölgələr üzərində öz suverenliyinin tanınmasını tələb edə bilər. Bunun qarşılığında, Rusiya müəyyən şərtlər daxilində Abxaziya və Cənubi Osetiyanın statusunu yenidən müzakirə edə bilər. Statusla Bağlı Güzəştlər Diplomatik danışıqlar nəticəsində tərəflər arasında müəyyən güzəştlər edilə bilər. Məsələn, Abxaziya və Cənubi Osetiyaya muxtariyyət verilməsi, lakin Gürcüstanın tərkibində qalması kimi variantlar müzakirə oluna bilər. Lakin bu Rusiyanın maraqları ilə toqquşa bilər, çünki Rusiya bu bölgələr üzərində öz təsirini itirmək istəməyəcək.
Hərbi Gərginliyin Azaldılması Münasibətlərin bərpası nəticəsində Rusiya bu iki bölgədəki hərbi mövcudluğunu azaltmağı və ya münaqişəli bölgələrdən hərbi qüvvələrini tədricən çıxarmağı qəbul edə bilər. Bu, Gürcüstan üçün müsbət addım olardı və regionda təhlükəsizlik vəziyyətini sabitləşdirə bilər.
İqtisadi Əməkdaşlıq və Yenidənqurma Münasibətlərin normallaşması Gürcüstan və Rusiya arasında iqtisadi əməkdaşlığın inkişafına səbəb ola bilər. Bu əməkdaşlıq, Abxaziya və Cənubi Osetiyanın da iqtisadi inkişafına və regionun yenidənqurulmasına müsbət təsir göstərə bilər. Daha güclü iqtisadi əlaqələr, münaqişənin həlli üçün daha çox motivasiya yarada bilər.
Beynəlxalq Aktorların Rolu Rusiya və Gürcüstan arasında münasibətlərin bərpası beynəlxalq təşkilatlar və üçüncü ölkələrin vasitəçiliyilə dəstəklənə bilər. ABŞ və ya digər beynəlxalq aktorlar hər iki tərəfə təzyiq edərək münaqişənin sülh yolu ilə həlli üçün vasitəçilik edə bilər. Gürcüstanın NATO və AB ilə əlaqələri bu prosesdə mühüm rol oynaya bilər. Beynəlxalq Təsirlərin Azalması Əgər Rusiya və Gürcüstan arasında münasibətlər yaxşılaşarsa, beynəlxalq aktorların, xüsusən də Qərb dövlətlərinin bu münaqişələrə müdaxiləsi azala bilər. Bu, Gürcüstanın xarici siyasətində daha balanslı mövqe tutmasına səbəb ola bilər, çünki o, həm Qərblə, həm də Rusiya ilə əlaqələrini qorumağa çalışacaq.
Uzunmüddətli Sabitlik Münasibətlərin istiləşməsi və danışıqların başlaması uzunmüddətli perspektivdə Cənubi Qafqaz regionunda sabitlik və təhlükəsizlik təmin edə bilər. Lakin bu prosesin uğurla başa çatması üçün həm Rusiya, həm də Gürcüstanın ciddi siyasi iradə göstərməsi vacibdir.
Rusiya və Gürcüstan arasında münasibətlərin normallaşması Cənubi Qafqaz regionunda sabitlik üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Əhədəmin Heydərli
Azərbaycan Universteti
15-10-2024, 17:00
Ermənistanda hakimiyyət dəyişsə, razılıqlar ləğv oluna bilər
"Ermənistanın daxili qanunvericiliyində və Konstitusiyasında Azərbaycan və Türkiyənin beynəlxalq səviyyədə, həmçinin Ermənistanın özü tərəfindən də rəsmi olaraq tanınmış suveren ərazilərinə iddiaların mövcud olması bugünkü gündə Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh müqaviləsinin imzalanmasına maneə olaraq qalmağa davam edir".
Bu barədə Beynəlxalq Münasibətlərin Təhlili Mərkəzinin məsləhətçisi Fuad Abdullayevin təhlilində bildirilib.
O qeyd edib ki, Azərbaycanın haqlı və əsaslı tələbləri qarşısında çarəsiz qalan Ermənistan hakimiyyəti isə hər dəfə qeyri-ciddi və əsassız maneələr yaradaraq sülh müqaviləsinin imzalanmasını uzatmağa çalışır.
"26 sentyabr 2024-cü il tarixində ölkənin Konstitusiya Məhkəməsinin Konstitusiyaya zidd olan qərarını da məhz bu rakursdan qiymətləndirmək lazımdır. Qeyd etmək lazımdır ki, Ermənistan növbəti dəfə beynəlxalq ictimaiyyəti aldatmağa yönəlmiş addım atmağa çalışıb. Heç şübhəsiz, qərarın əsas amalı Ermənistanı sülhsevər, Azərbaycanı isə qeyri-konstruktiv mövqedə olduğunu göstərməkdir. Lakin qeyd etmək lazımdır ki, qərar silahlanmaq üçün vaxt qazanmağa hesablanmışdır. Belə ki, Ermənistanın özünü müdafiə bəhanəsi adı altında mütəmadi olaraq silahlanması və son zamanlar tamamilə hücum xarakteri daşıyan silah və hərbi texnikaya maraq göstərməsi, həmçinin hərbi xərclərini artırması onun sülh müqaviləsini bağlamaq niyyətini əks etdirmir", - ekspert vurğulayıb.
Onun sözlərinə görə, Ermənistanda hakimiyyətin dəyişəcəyi təqdirdə əldə olunan şərhlər qanunsuz hesab edilərək ləğv oluna bilər:
"Nəticə olaraq belə qənaətə gəlmək olar ki, Ermənistanın Konstitusiya Məhkəməsinin 26 sentyabr qərarı Konstitusiyanın 205-ci maddəsi ilə müəyyən ziddiyyətlilik təşkil edir. Erməni mütəxəssislərin bu qərarı qeyri-qanuni adlandırdıqları zaman əsas arqumentinin məhz bu fakt olması isə təsadüfi deyil. Müstəqillik Bəyannaməsinin Konstitusiyaya uyğunluğu və bununla bağlı verilən şərhlər isə səthi aparılıb və burada sual doğuran bir çox məqam müşahidə olunub. Bu səbəbdən dövlət sərhədlərinin delimitasiya və demarkasiyası üzrə birgə Komissiyaların gələcək fəaliyyətinin, eyni zamanda bu şərtlərdə bağlanacaq sülh müqaviləsinin nəticəsinin gələcəkdə Ermənistanın daxili qanunvericiliyinə və Konsitusiyasına zidd qəbul olunma ehtimalı yüksəkdir. Belə ki, Ermənistanda hakimiyyətin dəyişəcəyi təqdirdə dövlət sərhədlərinin delimitasiyası prosesi nəticəsində əldə edilən və ediləcək nailiyyətlər, eyni zamanda Bəyannamə ilə bağlı verilən şərhlər qanuna zidd hesab edilərək ləğv oluna bilər".
3-10-2024, 15:09
Azərbaycan-Rusiya əlaqələrinin Cənubi-Qafqaza təsirləri:
Azərbaycan-Rusiya əlaqələri, hər iki ölkə əsrlərlə davam edən tarixi münasibətlərə malikdir və bu əlaqələr həm sovet dövründən əvvəlki, həm də sonrakı mərhələləri əhatə edir. Sovet İttifaqının dağılmasından sonra Azərbaycan və Rusiya arasında əlaqələr yeni mərhələyə qədəm qoydu və müasir dövrdə bu münasibətlər bir çox sahədə inkişaf edir. İlk növbədə, bu iki ölkə arasındakı münasibətlər regionda siyasi dinamikanın formalaşmasına təsir edir. Azərbaycan Rusiya ilə yaxın qonşuluq əlaqələri saxlamaqla yanaşı, balanslaşdırılmış xarici siyasət yeridir . Bu əlaqələr tarixi, siyasi və iqtisadi faktorlara əsaslanır. Hər iki ölkə strateji tərəfdaş olmaqla, enerji sahəsində sıx əməkdaşlıq edir və bölgədəki təhlükəsizlik məsələlərində müəyyən razılaşmalara malikdir. Azərbaycan-Rusiya münasibətləri siyasi baxımdan sıx əməkdaşlıq şəklində davam edir. Azərbaycan Rusiyanın Cənubi Qafqazda mühüm strateji tərəfdaşıdır. Hər iki ölkə beynəlxalq arenada bir-birinin mövqelərini dəstəkləyir və müxtəlif beynəlxalq təşkilatlarda əməkdaşlıq edirlər. Azərbaycan, Rusiyanın Cənubi Qafqazdakı maraqlarını nəzərə alaraq, balanslaşdırılmış xarici siyasət yürüdür. Eyni zamanda, Rusiya Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsində vasitəçi rolunu oynayır.Rusiya və Azərbaycan arasında iqtisadi münasibətlər, xüsusilə enerji və ticarət sahəsində mühüm əhəmiyyət daşıyır. Rusiya Azərbaycanın əsas ticarət tərəfdaşlarından biridir. Hər iki ölkə arasında təbii qaz, neft və digər enerji resursları sahəsində əməkdaşlıq mövcuddur. Azərbaycanın enerji ixracı və tranzit layihələri də Rusiyanın diqqət mərkəzindədir. Bundan əlavə, qeyri-neft sektorunda da iki ölkə arasında əməkdaşlıq mövcuddur və Azərbaycandan-Rusiyaya və Rusiyadan-Azərbaycana qeyri-neft sektorunda həm ixrac həm də idxal prosesləri həyata keçirilir. Bununla yanaşı, Azərbaycan və Rusiya arasındakı iqtisadi əlaqələr daha çox enerji və ticarət üzərində qurulub. Rusiya Azərbaycanın əsas ticarət tərəfdaşlarından biridir və iki ölkə arasında hər il milyonlarla dollarlıq ticarət əməliyyatları həyata keçirilir.
Azərbaycan Rusiyadan müxtəlif silahlar alır və hərbi texnologiya sahəsində əməkdaşlıq edir. Bununla yanaşı, Azərbaycan və Rusiya arasında təhlükəsizlik və regional sabitlik məsələlərində də qarşılıqlı maraq mövcuddur. Azərbaycan və Rusiya arasında mədəni və humanitar sahədə də sıx əlaqələr var. Rus dili Azərbaycanda geniş yayılıb və təhsil sahəsində rusdilli məktəblər və universitetlər fəaliyyət göstərir. Həmçinin, iki ölkə arasında mədəniyyət və elm sahəsində də əməkdaşlıq davam edir.
Azərbaycan-Rusiya əlaqələri çoxşaxəli və dərin inteqrasiyaya malikdir. Bu əlaqələr həm siyasi, həm iqtisadi, həm də mədəni sahələrdə inkişaf edir. Azərbaycanın balanslı xarici siyasəti və Rusiya ilə strateji tərəfdaşlığı regionda sabitlik və inkişafın təmin olunmasına yönəlib. Son illərdə Rusiya, xüsusilə 2020-ci ildəki müharibədən sonra regionda nüfuzunu qorumaq və gücləndirmək məqsədilə bir sıra addımlar atıb. Qarabağda infrastrukturun bərpası, nəqliyyat dəhlizlərinin yaradılması və digər iqtisadi təşəbbüslərlə Rusiyanın regiona təsirini artırmaq məqsədi güddüyü ehtimal olunur.
Bu əlaqələrin gələcəkdə necə inkişaf edəcəyi isə həm Cənubi Qafqazın, həm də beynəlxalq münasibətlərin ümumi mənzərəsindən asılı olacaq. Həmçinin ölkə Prezdentləri bir sıra səfərlər həyata keçirilir və Rusiya Prezidenti Vladimir Putin avqustun 19-da Azərbaycana iki günlük rəsmi səfər edib. Səfər çərçivəsində Rusiya-Azərbaycan strateji tərəfdaşlıq və müttəfiqlik münasibətlərinin daha da inkişaf etdirilməsi, eləcə də aktual beynəlxalq və regional məsələlər müzakirə olunmuşdur. Rusiya prezidenti Azərbaycan prezident İlham Əliyevlə görüş zamanı Moskvanın Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh prosesində vasitəçilik səylərini davam etdirməyə sadiq qaldığını bildirib.
Azərbaycan-Rusiya əlaqələrinin Cənubi Qafqaza təsirləri bir çox sahədə özünü göstərir və regionun geopolitik mənzərəsinə əhəmiyyətli təsir edir. Tarixi əlaqələrdən irəli gələrək, bu iki ölkə arasında olan siyasi, iqtisadi və hərbi əməkdaşlıq Cənubi Qafqazın sabitliyinə və inkişafına mühüm təsir göstərir.
Azərbaycan və Rusiya arasındakı siyasi əlaqələr regionun güc balansını müəyyən edən əsas amillərdən biridir. Rusiya, Cənubi Qafqazda strateji maraqları olan böyük güclərdən biridir və bu maraqların qorunmasında Azərbaycanla əməkdaşlıq mühüm əhəmiyyət daşıyır. Azərbaycanın isə öz növbəsində, Rusiya ilə yanaşı Qərb dövlətləri ilə də balanslı xarici siyasət yürütməsi, regionda sabitliyin qorunmasına və strateji mövqeyinin möhkəmlənməsinə şərait yaradır. Eyni zamanda, Rusiya Qarabağ münaqişəsində vasitəçi rolunu oynamış və bölgəyə sülhməramlı qüvvələr yerləşdirərək münaqişə sonrası dövrdə təhlükəsizliyi təmin etməyə çalışmışdır.
Azərbaycan və Rusiya arasındakı iqtisadi əməkdaşlıq Cənubi Qafqazın iqtisadi inkişafına və enerji saiyasətinə birbaşa təsir edir. İki ölkə arasında enerji və nəqliyyat sahələrində əməkdaşlıq regionun iqtisadi stabilliyinə töhfə verir. Rusiya, Azərbaycanın əsas ticarət tərəfdaşlarından biri olmaqla yanaşı, regionun enerji layihələrində də aktiv iştirak edir. Eyni zamanda, qeyri-neft sektoru sahəsində də iqtisadi əlaqələrin genişlənməsi Cənubi Qafqazda iqtisadi inteqrasiyanı gücləndirir.
Bununla belə, Rusiyanın Cənubi Qafqazdakı hərbi varlığı bəzi narahatlıqlar doğura bilər, lakin Azərbaycan bu əlaqələrdə balanslı siyasət yürüdərək regional sabitliyi qorumağa çalışır. Ümumilikdə, Azərbaycan-Rusiya əlaqələri Cənubi Qafqazın gələcəyi üçün mühüm rol oynayır. Bu əlaqələrin güclənməsi və ya zəifləməsi bölgədəki digər ölkələrin strateji seçimlərinə, həmçinin regional sabitlik və təhlükəsizlik məsələlərinə təsir edə bilər.
Əhədəmin Heydərli,
Azərbaycan Universteti
29-09-2024, 14:05
“Prezidentin çıxışındakı tövsiyələr fəaliyyətimizin əsas istiqamətini təşkil edəcək” – Komitə sədri
“Ölkəmizin siyasi həyatında çöx mühüm bir hadisə olan müstəqil dövlətimizin VII çağrış parlamenti öz işinə başladı. Prezidnet İlham Əliyevin parlamentdə çıxışı ictimaiyyətdə geniş marağa səbəb oldu. Biz parlament üzvləri üçün bu çıxış, əlbəttə ki, xüsusi önəm daşıyır”.
Milli Məclisin Təbii ehtiyatlar, energetika və ekologiya komitəsinin sədri Sadiq Qurbanov açıqlamasında bildirib ki, Prezident İlham Əliyevin 2020 və 2024-cü illərdə Milli Məclisdə deputatlar qarşısında etdiyi çıxışlar Azərbaycanın siyasi kursunda və inkişafında müəyyən dəyişiklikləri əks etdirir. “Bu çıxışların müqayisəli təhlili Azərbaycanın daxili və xarici siyasətində prioritetlərdə baş verən dəyişiklikləri, ölkənin iqtisadi vəziyyətini, sosial problemləri və beynəlxalq münasibətlərdə tutduğu mövqeyi daha aydın şəkildə göstərir. Prezidentin 2024-cü il çıxışında isə artıq post-müharibə dövrü ilə bağlı məsələlərə diqqət daha çox yönəlib. İlham Əliyev bu çıxışında haqlı olaraq İkinci Qarabağ müharibəsi və suverenliyimizin tam bərpa edilməsini dünya miqyasında tarixi hadisə adlandırdı. Çünki Azərbaycan dünyada separatizmin kökünü kəsməyə nail olan azsaylı dövlətlərdən biridir.
Eyni zamanda cənab Prezident İkinci Qarabağ müharibəsi və antiterror əməliyyatı nəticəsində suverenliyimizin tam bərpa edilməsinin ölkə qarşısında yeni imkanlar, yeni üfüqlər açdığını diqqətə çatdırdı. Xüsusilə qeyd etdi ki, “İkinci Qarabağ müharibəsinin və antiterror əməliyyatının nəticələrini biz bütün dünyaya qəbul etdirə bildik.”
2020-ci ildə əldə olunan qələbənin nəticələrinin reallaşmasından, xüsusilə azad edilmiş ərazilərdə gedən bərpa və yenidənqurma işlərinin davam etdirilməsindən danışan cənab Prezident qeyd etdi ki, görülən işlər təkcə infrastruktur və sosial məsələlərlə məhdudlaşmır, həm də Qarabağda iqtisadi inkişaf və dayanıqlı yaşayışın təmin olunmasının vacibliyini şərtləndirir. Burada diqqət çəkən əsas məqam ondan ibarətdir ki, 2024-cü ildə Əliyev Qarabağın bərpasını artıq uzunmüddətli bir dövlət strategiyası kimi təqdim edir. Burada təkcə hərbi və iqtisadi güc deyil, həm də Azərbaycanın beynəlxalq arenada daha aktiv rol alması, regionda aparıcı bir dövlət kimi mövqeyinin güclənməsi məsələləri qabardılmışdır”.
S.Qurbanov xatırladır ki, Prezident VI çağrış parlamentin üzvləri qarşısındakı çıxışı zamanı bir çox mühüm vəzifələr tapşırmış, yeni siyasi konfiqurasiyanın formalaşdığını, yeni siyasi münasibətlər sistemində qanunverici orqanın cəmiyyətə mühüm töhfə verəcəyinə inamını ifadə etmişdi: “Bu inam biz deputatların siyasi məsuliyyətini daha da artırdı. Prezident xüsusi ilə Yeni Azərbaycan Partiyası üzvlərini siyasi islahatlarda daha fəal olmağa çağırmışdı. VI çağırış parlamentin ölkənin siyasi həyatı üçün mühüm qanunların qəbulunda göstərdiyi fəaliyyət siyasi plüralizmə daha da təkan verdi. Siyasi partiyalar və media haqqında qanunları da xüsusi qeyd etməliyik”.
“Cənab Prezidentin VII çağırış parlament üzvlərinin fəaliyyətindən gözləntilərini dilə gətirərkən söylədiyi “əminəm ki, Milli Məclis və onun deputatları öz işi ilə ölkəmizin hərtərəfli inkişafına öz töhfəsini bundan sonra da verəcək və Azərbaycanın dayanıqlı inkişafı təmin ediləcəkdir” fikirləri bizim üçün qürürvericidir. Sözsüz ki, Milli Məclisin fəaliyyətinə verilən bu qiymətdə xanım sədr Sahibə Qafarovanın parlament diplomatiyası sahəsində apardığı gərgin fəaliyyəti və yaratdığı münbit iş mühiti də öz rolunu oynamışıdr. Şübhəsiz ki, 7-cı çağırış parlament üzvləri cənab Prezident İlham Əliyevin proqram xarakterli bu möhtəşəm çıxışındakı tövsiyələri öz fəaliyyətlərinin əsas istiqaməti kimi qəbul edib, dövlərimizə və xalqımıza sədaqətlə xidmət edəcəklər”, S.Qurbanov fikrini yekunlaşdırıb.
26-09-2024, 18:20
Xankəndini hələ də “Stepanakert” kimi görən Minsk qrupu nəyə görə ləğv olunmalıdır?
Sentyabrın 23-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev yeddinci çağırış Milli Məclisin ilk iclasındakı geniş məzmunlu çıxışında artıq funksional mahiyyət daşımayan Minsk qrupunun formal olaraq saxlanması məsələsinə də toxunmuşdur. Minsk qrupunun keçmiş Qarabağ münaqişəsinin həlli üçün yaradıldığını qeyd edən Müzəffər Ali Baş Komandan bildirmişdir ki: “Qarabağ münaqişəsi həll olunub, tam və birdəfəlik. Ermənistanın rəsmi dairələri də öz bəyanatları ilə sanki bunu etiraf edirlər. Amma bununla paralel olaraq, bizim bütün təkidlərimizə rəğmən, Minsk qrupunu yenə də formal olaraq saxlamaq ancaq bir məqsədi güdə bilər ki, yenidən bizə qarşı ərazi iddiaları baş qaldırsın”.
44 günlük Vətən müharibəsindən sonra Prezident İlham Əliyevin beynəlxalq platformalarda, xarici ali və yüksək səviyyəli görüşlərində davamlı və prinsipial mövqe göstərdiyi məsələlərdən biri də Minsk qrupunun format olaraq ləğvidir. Azərbaycan Prezidentinin regionda maraqlı qüvvələrin təkidli istəyinə rəğmən bu formatın ləğvi ilə bağlı mövqeyinin davamlılığında tutarlı səbəbləri var.
Belə ki, Minsk qrupunun 28 illik fəaliyyəti (daha doğrusu fəaliyyətsizliyi) təsis olunduğu vaxtlarda qarşıya qoyulan məqsədlərdən kəskin fərqlənmişdir. Həmsədr ölkələrin təcavüzkar Ermənistanla əraziləri işğal olunmuş Azərbaycan arasında bərabərlik işarəsi qoyması həm beynəlxalq hüquq, həm də mənəvi tərəfdən ədalətsiz mövqe sərgilənməsinin bariz nümunəsi idi. Həmsədrlərin regiona saysız-hesabsız “turist” səfərlərinin və dəyişməyən bəyanatlarının yeganə məqsədi Ermənistanın hərbi işğal faktını rəsmiləşdirmək, Azərbaycanı reallıqla barışmağa inandırmaq və bununla da münaqişəni “həll etmək” idi.
Təsadüfi deyil ki, 44 günlük Vətən müharibəsi başa çatdıqdan sonra Prezident İlham Əliyev Minsk qrupunun həmsədr ölkələrinin nümayəndələrini və ATƏT-in fəaliyyətdə olan sədrinin şəxsi nümayəndəsini qəbul edərək, bu təsisatın ötən dövr ərzində heç bir fayda vermədiyini açıq formada vurğulamışdı. Dövlətimizin başçısı 2020-ci il dekabrın 12-də Minsk qrupunun Fransadan və ABŞ-dan olan həmsədrlərini qəbul edərkən qurumun fəaliyyətinə verdiyi obyektiv qiymət aşağıdakı kimi olmuşdur:
"Təəssüflər olsun ki, Minsk qrupu münaqişənin həllində heç bir rol oynamayıb. Halbuki bunu etmək üçün Minsk qrupu 28 il ərzində müvafiq mandata sahib idi. Mən son 17 il ərzində danışıqlarda iştirak etmişdim. Lakin müharibə zamanı dediyim kimi, Minsk qrupunun ideyalarla çıxış etmək və yaradıcı olmaq istiqamətində müəyyən fəaliyyəti olsa da, bunlar heç bir nəticə verməmişdir. Reallıq bundan ibarətdir".
Beləliklə, Minsk qrupu 28 il ərzində münaqişənin “həlli” prosesi ilə məşğul olsa da, heç bir nəticə əldə edilmədi. Belə ki,
BMT Təhlükəsizlik Şurasının məlum dörd qətnaməsi icra olunmadı;
Azərbaycanın işğal edilmiş ərazilərinin geri qaytarılması istiqamətində səylər göstərilmədi;
məcburi köçkünlərin doğma yurdlarına geri qayıtması təmin edilmədi;
Təcavüzkar Ermənistana təzyiq olunmadı, o cəzalandırılmadı, əksinə işğalçı ölkə dəstəkləndi.
Əvəzində isə, Minsk qrupuna üzv ölkələrin bəziləri işğalçını açıq və gizli formada silahlandırmağa, maddi və mənəvi dəstək verməyə davam edirdilər.
2024-cü il sentyabrın 25-də Fransa prezidentinin BMT Baş Assambleyasında Ermənistanın regiondakı bölücü və qeyri-sabitliyə yönəlmiş addımlarına açıq dəstək verməsi isə deyilənləri bir daha sübut edir.
Ötən illər ərzində Minsk qrupu həmçinin münaqişənin həlli istiqamətində atılan bütün xoşməramlı təşəbbüslərə kölgə salmağa, digər beynəlxalq fəaliyyətlərə mane olmağa çalışır, onları sabotaj edir və ya etdirirdi. Misal üçün, bu xüsusda monopolist rolunda çıxış edən Minsk qrupu həmsədrlərinin 2016-cı il yanvarın 22-də verdikləri bəyanatda onlar bir sıra beynəlxalq təşkilatlara çağırış edərək, ATƏT-in Minsk qrupunun mandatına xələl gətirəcək və ya davam edən danışıqlar prosesini “çətinləşdirəcək” addımlardan geri çəkilmələrini tələb edirdilər. Əlbəttə ki, bu cür fəaliyyətlər Azərbaycan ictimaiyyətində ATƏT-in Minsk qrupuna olan ümidləri də heçə endirirdi.
Bu il sentyabrın 16-da Prezident İlham Əliyev ABŞ dövlət katibi Antoni Blinkenlə telefon danışığında da keçmişin qalığı olan ATƏT-in Minsk qrupu və onunla bağlı olan bütün təsisatların (o cümlədən Yüksək Səviyyəli Planlaşdırma Komitəsi və ATƏT-in fəaliyyətdə olan sədrinin şəxsi nümayəndəsi institutunun – müəllifin qeydi) fəaliyyətinə son qoyulmasının vacibliyini vurğulamışdır. Eyni fikirləri dövlət başçısı bu il fevralın 18-də ATƏT-in Baş katibi Helqa-Mariya Şmidlə görüşündə də bildirmişdir.
Yekun olaraq bir daha xatırladaq ki, Minsk Qrupu Ermənistan-Azərbaycan arasındakı “Dağlıq Qarabağ” münaqişəsinin sülh yolu ilə həlli üçün yaradılmışdı. İndi nə münaqişə, nə “Dağlıq Qarabağ”, nə də bu yöndə danışıqlara ehtiyac var. Ortada hansısa mübahisəli məsələ yoxdur ki, həmsədrlər bu problemin həllinə vasitəçilik etsinlər. Azərbaycan Müzəffər Ali Baş Komandanının rəhbərliyi altında öz iradəsi və gücü hesabına beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinə, BMT Nizamnaməsinə uyğun olaraq ərazi bütövlüyünü və suverenliyini təmin edərək, işğala son qoyub. Belə olduğu halda, ATƏT-in Minsk qrupu aktuallığını itirmiş və adı yalnız kağız üzərində qalmış bir təsisatdır.
21-09-2024, 15:13
Naxçıvan tezliklə blokadadan xilas olacaq
Naxçıvan Muxtar Respublikası 30 ildən çoxdur blokada şəraitində yaşayır. Naxçıvan əhalisi blokadaya görə 15 ilə yaxın qazsız qalıb, hətta elektrik enerjisi olmayıb. Azərbaycanın əsas hissəsindən gələn enerji xətləri Ermənistan tərəfindən kəsilib.
Naxçıvanı Azərbaycanın əsas hissəsi ilə birləşdirən dəmir yolunun keçdiyi Zəngəzur dəhlizi 1992-ci ildən birdəfəlik bağlanıb. Lakin ötən müddətdə beynəlxalq birlik Naxçıvanın dinc sakinlərinin problemlərinin, eyni zamanda, blokadanın aradan qaldırılması üçün heç bir addım atmayıb və Ermənistana bu məsələdə heç bir təzyiq etməyib.
Milli Məclisin deputatı Vüqar İskəndərov bildirib ki, Naxçıvan blokadadan gec-tez xilas olacaq:
"Naxçıvan Muxtar Respublikası Ermənistan və onun havadarlarının destruktiv mövqeyinə görə hələ də blokadada yaşayır. Bu yenilməz diyar insanların qəhrəmanlığı, torpağına, elinə bağlılığı ilə həmişə fərqlənib. Uzun illərdir ki, naxçıvanlılar bütün çətinliklərə sinə gəliblər. 2020-ci il Vətən Müharibəsindəki şanlı qələbəmizdən sonra 10 noyabr üçtərəfli bəyanat imzalandı. Həmin bəyanatın 9-cu bəndi Azərbaycanın əsas hissəsi ilə Naxçıvanı birləşdirən Zəngəzur dəhlizini özündə ehtiva edir. Təəssüflər olsun ki, hələ də Ermənistan bu məsələnin həlli üçün konkret addımlar atmır. Bu da azmış kimi ABŞ, Fransa və Hindistan kimi ölkələrdən hücum silahları almaqdadır. Bu, təbii olaraq, onu deməyə əsas verir ki, Ermənistan Zəngəzur dəhlizinin açılması üçün real addımlar atmır. Amma rəsmi Bakı,dəfələrlə, Ermənistan tərəfə sülh müqaviləsinin imzalanması üçün vacib addımlar atıb, təzyiqlər göstərir. Ermənistan isə bu və ya digər formada hələlik sülh müqaviləsini imzalamaqdan, Zəngəzur dəhlizinin açılmasından yayınmaqdadır. Hələlik orada dəhlizin açılıb Naxçıvanla quru yolu ilə əlaqələrin təmin edilməsi üçün yaxın zamanda real görünmür. Yəni Azərbaycan bu məsələlənin həlli üçün vacib addımlar atır. Dəmir yolu və avtomobil yollarının çəkilməsi istiqamətində addımlar atır və siyasi iradə ortaya qoyur. Mütləq bu yol açılıb, fəaliyyət göstərəcək. Sadəcə olaraq zamanla bağlı problemlər var. Hələlik güclər öz aralarında mübarizə aparmaqdadırlar. Burada İranın anlaşılmaz mövqeyi var. Bu ölkə yalnız özünə qırmızı xətlər çəkməklə məşğuldur. Burada Rusiyanın və ABŞ-nin mövqeyi də mövcuddur. Bu görüşlər bir-birilə kəsişmədiyi üçün hələlik Zəngəzur dəhlizi məsələsində konkret konsensus yoxdur. Hesab edirik ki, bunlar öz həllini tapacaq və burada əsas rolu rəsmi Bakı oynayacaq".
Deputat vurğulayıb ki, Naxçıvan blokadadan çıxdıqdan sonra daha da uğurla inkiaşf edəcək:
"Bizim üçün əsas məsələ dəhlizin açılması Naxçıvanla əsas hissəmizin quru yolu ilə birləşməsidir. Bu quru yolu həm də Türkiyə və digər türk dövlətləri ilə əlaqələrimizin inkişaf etməsi anlamı daşıyır. Bu ideyanın müəllifi olan cənab Prezident İlham Əliyevdir. Bu, ölkəmizin gələcək hərtərəfli inkişafında əvəzsiz rol oynayacaq. Həm siyasi, həm də iqtisadi tərəfdən bu, bizim uğurumuz sayılmalıdır. Gec-tez bu, böyük layihə öz həllini tapacaq. Artıq onda Naxçıvan da blokadadan çıxmış olacaq. Bir tranzit bölgə kimi Naxçıvan uğurla hərtərəfli inkişaf edəcək".
11-09-2024, 16:12
"Oyuncaq istehsal etmək hələ problemin həlli deyil" - Fazil Mustafa
Azərbaycanda uşaqlar üçün nəzərdə tutulan oyuncaqlarda milli personajlara, demək olar ki, rast gəlinmir. Oyuncaqlar əsasən Qərb ölkələrinə məxsus personajlara məxsusdur.
Məsələ ilə bağlı Milli Məclisin VI çağırışının Mədəniyyət Komitəsinin sədri Fazil Mustafa bildirib ki, ölkələrin təkcə hərbi imperalist yox, həm də mədəni imperalizm maraqları var, bunu da həyata keçirirlər:
“ABŞ bir dünya gücü kimi öz dəyərlərini dünyaya transfer etməklə məşğuldur. Bu da müəyyən dərəcədə öz effektini göstərir. Bu həm də texnoloji tərəqqi ilə bağlı məsələdir. Belə ki, inkişaf etməmiş xalqlar məcbur olur ki, onun istehsal etdiyi telefonu istifadə etsinlər, təyyarəsində uçsunlar, hərbi-texnikasından istifadə etsinlər”.
O qeyd edib ki, dünyada gedən inkişafdan geri qalmamaq, bunun üçün də oxumaq, yeni dünya düzəninə uyğunlaşmaq lazımdır.
"Təəssüf ki, Şərq arealında bunu anlayan cəmiyyətlər demək olar yox səviyyəsindədir. Yaxın Şərqdə olanlar onu göstərir. Ərəb toplumunun içərisində zəkasını istifadə edən çox az sayda təbəqə var. Bunun da nəticəsi məğlubiyyətdir”- Millət vəkili bildirib
Fazil Mustafa sözügedən məsələ ilə bağlı dövlət strategiyasının müəyyən olunmasını labüd hesab edir:
"Xüsusilə təhsil strategiyamız düzgün qurulmalıdır. Bu strategiya aydın və cəmiyyət tərəfindən aydın və başadüşülən olmalıdır. Təəssüf ki, biz sadəcə günü yola verməklə məşğuluq. Biz elə bilirik ki, gündəlik tədbirləri yola verməklə mədəni səviyyəni inkişaf etdiririk. Mədəni səviyyənin inkişafı, istehsal və digər məsələlər təhsillə bağlıdır. Biz hələ insanları yetişdirmə yollarını düzgün tapa bilməmişik. Bu da çox ciddi narahatlıq doğurur. Biz çalışmalyıq ki, bu mövzu ciddi düşünək. Çox çətinliklərimiz olsa da, hamılıqla çalışmalıyıq ki, bu prosesləri inkişaf etdirə bilək. Hər halda bu kimi məsələlərdə ciddi şəkildə düşünmək, gələcəyimizlə bağlı məsələləri masaya yatırıb müzakirə etmək lazımdır. Nədə geri olduğumuzu qəbul etməli və həlli üçün çalışmalıyıq. Yoxsa oyuncaq istehsal etmək, milli dəyərləri qaldırmaq hələ problemin həlli deyil”.
7-09-2024, 16:13
Ukrayna ilə Rusiya Azərbaycandan vasitəçilik xahiş etsə... - Eks-nazirin şərhi
Prezident İlham Əliyev İtaliyada işgüzar səfərdə olarkən Beynəlxalq Çernobbio Forumunda moderatorun suallarını da cavablandırıb, Rusiya ilə Ukrayna arasında münaqişənin həllində Azərbaycanın da iştirakının mümkünlüyünü istisna etməyib.
“Əgər hipotetik imkandan danışırıqsa, bu, tamamilə mümkündür. Əvvəla nəzərə alsaq ki, Rusiya və Ukrayna ilə birlikdə 70 il SSRİ-nin tərkibində olmuşuq, biz şəxsi əlaqələr səviyyəsində və siyasi müstəvidə çoxşaxəli əlaqələr saxlayırıq. Bu gün biz Rusiya və Ukrayna ilə münasibətlərimizi çox yaxşı hesab edirik. Biz Ukraynanın və bütün ölkələrin ərazi bütövlüyünü və suverenliyini qətiyyətlə dəstəkləyirik. Amma, eyni zamanda, biz anti-Rusiya sanksiya kampaniyasının bir hissəsi olmamışıq və olmayacağıq”, - deyə dövlətimizin başçısı bildirib.
Sabiq xarici işlər naziri Elmar Məmmədyarov bildirib ki, Ukrayna ilə Rusiya vasitəçilik üçün xahiş etsə, Azərbaycan hər cür şərait yarada bilər:
"Prezidentin İtaliyada səfəri zamanı Rusiya-Ukrayna münaqişəsi ilə bağlı çıxşını xoşniyyət kimi qəbul etmək lazımdır. Azərbaycan həm Ukrayna, həm də Rusiya ilə sıx əlaqədədir. Buna görə də əlbəttə ki, Ukrayna ilə Rusiya vasitəçilik üçün xahiş etsə, Azərbaycan hər cür şərait yarada bilər. İlk növbədə Rusiya ilə Ukrayna qərar qəbul etməlidir. Yenə deyirəm ki, onlar aralarında vasitəçi olmağımızı xahiş etsələr, təbii ki, Azərbaycan bunu qəbul edəcək və əməkdaşlıq quracaq. Ölkələr özləri qərar verməlidirlər. Adətən ABŞ-ın, Avropa İttifaqının vasitəçi olması istənilir. Amma Rusiyanın ABŞ-la Avropa İttifaqının vasitəçi olmasını istəyəcəyinə inanmıram. Çünki onların Qərblə o qədər də araları yoxdur".
Elmar Məmmədyarov onu da vurğulayıb ki, ümumiyyətlə, bu yaxınlarda sözügedən istiqamətdə hansısa irəliləyiş olmasını gözləmir.
3-09-2024, 18:55
DƏYƏRLƏRƏ SADİQ DOĞRU İNSAN - SADİQ QURBANOV
Onun seçki kampaniyasının yalnız son günündə iştirak etmək mənə qismət oldu. Səhhətim imkan vermirdi, ha müalicə ilə ötüşdürmək istəsəm də, alınmadı: sonda cərrahiyyə stoluna uzanmalı oldum. Ayaq üstə durmağa gücüm çatanda artıq deputat seçkilərində təbliğat-təşviqat kampaniyasının son günü idi. Mənim insan, şəxsiyyət, doğruluq, düzlük mücəssəməsi kimi tanıdığım Sadiq Qurbanov haqqında bu “son gündən” başqa imkanım yox idi. Ona görə də əməliyyat olunduğumu ondan gizlətdim. Bilsəydi, qətiyyən imkan verməyəcəkdi. Yorğun çöhrəmə şübhə ilə baxanda “Yayın istisində kompüter arxasında çox işləyirəm”, – deyib vəziyyətdən çıxdım.
Əslində, elm-kitab adamı olduğum üçün bütün seçkilərərdə iştirakım yalnız aid olduğum məntəqəyə gedib, gərəkli bildiyim namizədə səs verməkdən ibarət olur. Lakin mən Sadiq Qurbanovun təbliğat-təşviqat kampaniyasında bircə gün də olsa iştirak etmək, düşüncələrimdə, az qala, əfsanələşdirdiyim, sanki heç vaxt yorulmayan bu insanın seçicilərlə necə ünsiyyətə girməsi ilə canlı şəkildə tanış olmaq, deputatlığa namizəd olduğu dairənin insanları ilə necə mehribanlaşdığını, sanki “can bir qəlb” olduğunu öz gözlərimlə görmək istəyirdim.
Sadiq Qurbanov adını ilk dəfə 2000-ci ildə mətbuatdan oxudum. Hansısa nüfuzlu bir qəzet İqtisad Universitetinin tələbələri arasında anonim sorğu aparmış, hansı müəllimlərə hansı səbəbdən rəğbət bəslədiklərini soruşmuşdu. Tələbələrin sevimlisi kimi birinci yerdə Yeni Azərbaycan Partiyasının gənc funksioneri Sadiq Qurbanovun adı çıxmışdı. Tələbələr onu həm savadına, həm əxlaqına, həm tələbələrə bəslədiyi insani münasibətinə görə, az qala, bütləşdirmişdilər.
Daha sonra Sadiq Qurbanovla yaxından tanış olmaq da qismət oldu. Türkiyədən hüquqşünas alimlər Bakıya simpoziuma gəlmişdilər. İçərisində tanıdığım dostum da var idi. Şərəfinə təşkil etdiyim məclis darıxdırıcı olmasın deyə hüquqşünas dostum Səməd Vəkilovdan özünün savadlı hüquqşünas dostlarını dəvət etməyi xahiş etdim. Sadiq Qurbanovun gələcəyini biləndə çox sevindim. Onunla tanış olmaq, müəllim adını şərəflə daşıdığına görə ona təşəkkür etmək istəyirdim.
Hüquqşünasların məclisi çox qızğın keçdi. Türkiyəli hüquqşünas dostum Mustafa Koçak da, onunla birgə gələn digər qonaqlar da sanballı, sayılıb-seçilən mütəxəssislər idi. Həmin axşam bunların arasında əməlli-başlı debat oldu. Sadiq Qurbanovun Azərbaycandakı mövcud siyasi durumun dialektikasına verdiyi izah məni heyran etdi...
Salyan bizi günəşli, küləkli və rütubətli hava ilə qarşıladı. Sadiq Qurbanov, adətinə uğun olaraq, son günün görüşünə də şəhid ailələrini ziyarət etməklə başladı. “Mən Salyanda namizəd kimi ilk görüşümə şəhid ailələri ilə görüşdən başlamışam, – dedi, onlarsız mümkün deyil, gərək bu ailələrin xeyir-duasını alaydım, yalnız həmin görüşdən sonra qəlbim rahat oldu”.
O, şəhid ailələrinə çox rahatlıqla daxil olurdu. Onu hər yerdə gülər üzlə qarşılayır və ümid dolu nəzərlərlə baxırdılar. Səbəbini bir qədər sonra anladım. Şəhid ailələrinin indiyədək deputatlardan “umduğu” yalnız diqqət idi. Dövlətin qayğısından razı idilər. Hamı onların ev şəraitinin düzəldilməsindən və maddi təminatdan ümumən razılıq edirdi. Ancaq elə şəhid ailələri var idi ki, deputat onların qapısını uzun illər ərzində bircə dəfə də olsun açmamışdı. Ancaq indi YAP-ın namizədinin öz təbliğat-təşviqat kampanityasına məhz şəhid ailələri ilə görüşdən başlaması xəbəri bu ailələr arasında ildırım sürəti ilə yayılmışdı. Şəhid ailələri Sadiq Qurbanovu öz ailələrində görərkən keçirdikləri sevinc hisslərini gizlətmirdilər. Anladım ki, bu ölkənin hakim siyasi partiyası namizədinin şəhid evlərini ziyarət etməsi onlarda dövlətə, ölkənin siyasi hakimiyyətinə dərin məhəbbət və etibarı daha da möhkəmlədirdi.
Seçicilərlə ilk kütləvi görüşümüz Pambıq kənd məktəbinin idman zalında oldu. İsti havada Sadiq müəllimlə görüşə çoxlu kənd sakini gəlmişdi. YAP-ın Salyan üzrə sədrinin qısa təqdimatından sonra sözü Sadiq müəllimə verdilər. O, mikrorafonu götürəndən sonra oturduğu yerdən ayrılıb insanlara yaxınlaşdı. Gülər üzlə, inam dolu ritorika ilə platformasını şərh etməyə başladı. Məni təəccübləndirən o oldu ki, Sadiq müəllim özü haqqında danışmadı, özünü qəti tərifləmədi. O, insanlara mənsub olduğu partaiyanın, onun liderinin məramından danışdı, ölkə daxilində və xaricində olan durumu sadə bir dillə izah etdi. İnsanlara bütün olanların niyə baş verdiyini və bütün olacaqların necə baş verəcəyini, haradan başlandığını, haraya gedəcəyini nəql etdi.
Bu insanın şəxsiyyətində məni, sözün həqiqi mənasında, heyrətə salan o oldu ki, Sadiq Qurbanov seçiciyə heç bir yalan vəd etmədi. Nəyi edə biləcəkdisə, nə onun səlahiyyət dairəsində idisə, yalnız onu söz verdi. O, ancaq doğrulardan, düz olanlardan danışdı. Bunun seçicilərə necə təsir etdiyinə elə həmin görüşdəcə şahid oldum. Azərbaycan insanı harada olursa-olsun doğruluğa, düzgünlüyə təşnə olan, ona qiymət verən insandır. Salyanlılar da Sadiq müəllimin yalandan uzaq, həqiqətlə süslənmiş çıxışını dəfələrlə alqışlarla qarşıladılar.
Mən Sadiq Qurbanovu bu görüşdə özüm üçün yenidən kəşf etdim. Mənə söz veriləndə onun haqqında olan bütün səmimi düşüncələrimi danışdım. İnsanlara dedim ki, mən həm elm adamı, həm müəllim, həm də ibadət əhliyəm. Bu gün sizə Sadiq Qurbanovun necə bir insan olduğundan danışmaq istəyirəm. O, sözündə doğru, əqidəsində sadiq insandır. Öz seçicisinin gözlərinə dik baxmağı bacarır. Bundan əvvəl deputata kimi təmsil etdiyi Siyəzən seçiciləri kimi sizlər də onu sevəcək, deputat kimliyinin necə bir ali məqam olduğunu onun simasında əyani şəkildə biləcəksizin.
İndi bu sətirləri yazarkən seçki kampaniyası dövründə yorulmadan, usanmadan müxtəlif formatda 82 görüş keçirmiş, bu görüşlərdə 5000-dən yuxarı seçici ilə təmasda olmuş Sadiq Qurbanovun Salyandan deputat seçildiyinə ürəkdən sevinməklə yanaşı, bir qədər də onun seçicilərinə paxıllıq edirəm. Bilirəm ki, Sadiq Qurbanov onların təkcə deputatı yox, həm də dostu olacaq, onlar öz dərdlərini deməyə adam tapacaq və Sadiq Qurbanov Siyəzəndə Şabranda olduğu kimi, Salyanda da mənsub olduğu siyasi partiyaya və dövlətə hörmət qazandıracaq.
Prof. Seyfəddin RZASOY,
AMEA Folklor İnstitutu
Mifologiya şöbəsinin müdiri
1-09-2024, 22:52
Seçki məntəqələrindən fotoreportaj
Butov.az xəbər verir ki, sentyabrın 1-də Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə növbədənkənar seçkilər keçirilib. Əməkdaşlarımız 50 saylı Abşeron III seçki Dairəsinin 8 saylı seçki məntəqəsində və 4 saylı məntəqəsində seçkinin gedişini izləyib. Bir neçə kadr lentə alıblar. Məntəqələrdən hazırlanan fotoreportajı d iqqətinizə çatdırırıq.
Sorğu
Saytımızda hansı mövzulara daha çox yer verilməsini istəyirsiniz?
Son buraxılışımız
Facebook səhifəmiz
Reklam
Hava
Valyuta
Reklam
Sayğac
Ən çox baxılanlar
Köşə
Xəbər lenti
Foto
Bütöv.az
Video
"Vətən Qəhrəmanları" Şəhid İlyas Nəsirov
All rights reserved ©2012 Butov.az
Created by: Daraaz.net Wep Developer By DaDaSHoV
MATERİLLARDAN İSTİFADƏ EDİLƏRKĦƏN PORTALIMIZA İSTİNAD ZƏRURİDİR!!!
Created by: Daraaz.net Wep Developer By DaDaSHoV
MATERİLLARDAN İSTİFADƏ EDİLƏRKĦƏN PORTALIMIZA İSTİNAD ZƏRURİDİR!!!