Azər Allahverənov Zabrat qəsəbəsində seçicilərlə görüşüb

Azər Allahverənov Zabrat qəsəbəsində seçicilərlə görüşüb1 sentyabr 2024-cü il tarixində keçiriləcək VII Çağırış Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinə seçkilərin təbliğat-təşviqat kampaniyası çərçivəsində 29 saylı Sabunçu dördüncü seçki dairəsindən deputatlığa namizədliyi irəli sürülmüş Azər Allahverənovun Zabrat qəsəbəsində yaşayan seçicilərlə görüşü keçirilib.
Görüşü giriş sözü ilə açan Sabunçu rayon ziyalısı İlham Mustafayev Azər Allahverənovun tərcümeyi-halına nəzər salıb, şəxsi uzun müddət tanıdığını və Milli Məclisə seçiləcəyi təqdirdə bu missiyanı layiqincə yerinə yetirəcəyini, hər zaman seçicilərin arasında olacağını əminliklə bildirib.

Son illər Azərbaycanda siyasi, sosial-iqtisadi, mədəni və digər sahələrdə həyata keçirilən dərin islahatlar, işğaldan azad olunmuş ərazilərdə icra olunan genişmiqyaslı bərpa-quruculuq işləri barədə danışan Azər Allahverənov bu sahələrdə əldə olunan nəticələrin lokal şəkildə ölkə əhalisinin rifahının yaxşılaşdırılmasına və geniş mənada ölkədə davamlı inkişafın təmin olunmasına səbəb olduğunu qeyd edib. Seçkiqabağı platformasının ayrı-ayrı aspektlərinin həmin nəticələrin əldə olunması ilə əlaqəli olduğunu qeyd edən Azər Allahverənov Zabrat qəsəbəsinin seçicilərinin ona etimad göstərdiyi təqdirdə məhz həmin sahələrdə nəticələrin əldə olunması istiqamətində fəaliyyət göstərəcəyini bildirib. Eyni zamanda o, seçki dairəsinin ərazisinə daxil olan qəsəbələrdə təhsil, səhiyyə, məşğulluq, ətraf mühitin qorunması və digər sahələrdə həyata keçirmək niyyətində olduğu gələcək planlar barədə danışıb.
Çıxış edən Zabrat qəsəbəsinin sakinləri Elxan Mirzəyev, Xanlar İsmayılov, Sevil Həsənova, Mehriban Əzizova, Tamara Əliyeva və digərləri qəsəbənin gündəlik həyatında üzləşdikləri çətinliklər barədə danışıblar, həlli vacib olan məsələlər barədə fikirlər irəli sürüblər. Çıxışçılar Azər Allahverənova inandıqlarını və qarşıdan gələn parlament seçkilərində məhz Azər Allahverənova etimad göstərəcəklərini əminliklə bildiriblər.

Sonda Azər Allahverənov görüş iştirakçılarının suallarını ətraflı cavablandırıb və görüşdə qaldırılan məsələlərin aidiyyəti üzrə təqdim edəcəyini əminliklə bildirib.

Görüşünüzə el oğlu kimi gəlmişəm

Salam, xoş gördük sizləri, əziz həmvətənlərim, elim, obam. Bu yerləri ziyarət etmək, sizlərlə görüşmək mənim üçün çox böyük şərəfdir. Mən bu gün sizin görüşünüzə təkcə deputatlığa namizəd kimi yox, həm də bir el oğlu kimi gəlmişəm. Gəlmişəm yurddaşlarımla görüşəm, dərdləşəm, hal-əhval tutam. İstəyim budur ki, sizlərin istək və arzularınızı özünüzdən öyrənib gələcək işlərimizin istiqamətini sizinlə birlikdə müəyyən eləyək. Yaşımın bu çağında bu fürsəti xalqımıza həqiqi mənada xidmətimi davam etdirmək üçün mənə verilmiş çox böyük şans hesab edirəm. Əgər mənə inanıb səs verərək sizin millət vəkiliniz olmağımı dəstəkləsəniz, boynuma böyük məsuliyyət qoymuş olacaqsınız. Sizin istəklərinizi, arzularınızı, qayğılarınızı yüksək kürsüdən lazımi təşkilatlara çatdırıb, müsbət həllinə nail olmağa çalışacağam. Bütün Azərbaycan xalqının rifahına xidmət edən qanun və qərarların təşəbbüskarı kimi çıxış edib, hamıya fayda verə biləcək real əməllərin ərsəyə gəlməsinə xidmət edəcəyəm.
Mən Qarayev Nizami Müslüm oğlu 1971-ci il 4 may tarixdə Gədəbəy rayonunun İnəkboğan kəndində İkinci Dünya Müharibəsi veteranı ailəsində dünyaya gəlmişəm.
1987-ci ildə kəndimizdəki orta məktəbin 10-cu sinfini bitirmişəm. Elə həmin ildə Azərbaycan Politexnik İnstitutunun mexanika fakultəsinə qəbul olmuşam. İki il keçmiş Sovetlər Birliyinin ordu sıralarında xidmət etmişəm. 1991-ci ilin iyun ayında hərbi xidmətdən qayıtdıqdan sonra yağı düşmənin torpaqlarımızda başlatdığı işğalçılıq müharibəsinə qarşı müxtəlif rayonlarda gedən döyüşlərdə iştrak etmişəm. Bu səbəbdən də Politexnik İnstitututunda təhsilimi davam etdirə bilməmişəm. 1994-cü ildə atəşkəs elan olunduqdan sonra ali təhsil almaq üçün DİO-nun Polis Akademiyasına daxil oldum. Daha sonra Moskvada Lomonosov adına Dövlət Universitetitinin magistraturasını və doktoranturasını bitirərək hüquqşunas təhsilinə yiyələnmişəm. Hüquq üzrə fəlsəfə doktoruyam.
Daxili İşlər Orqanlarında müxtəlif yüksək vəzifələrdə çalışmışam. Bir neçə yerlərdə rəis müavini, rəis vəzifələrində dövlətə və dövlətçiliyə xidmət edərək yüksək rütbəyə layiq görülmüşəm. Mən xalqımızın və dövlətimizin mənafeyini uca tutmaqla bərabər hər zaman dövlətə və dövlətçiliyə sadiq olmaqda davam edirəm.
Onu da qeyd edim ki, bizim döyüşdüyümüz vaxtlarda atəşkəs elan olunsa da, şükürlər olsun, 2020-ci ildə Ali Baş Komandanımız İlham Əliyevin sərkərdəliyi altında ordumuz torpaqlarımızı işğaldan azad elədi. Mən də sizlərlə bərabər xalqımızın bir nəfəri kimi ordumuza hər cür dəstək olmağa, hətta yenidən döyüşə qatılmağa hazır idim. Amma düşmən ordusu 44 gün ərzində darmadağın olduğundan bizlərə ehtiyac qalmadı. Hətta 3 rayonumuz bir güllə belə atılmadan azad edildi. Möhtərəm prezidentimiz hərbi qələbəmizi beynəlxalq aləmdə, siyasi müstəvidə də təsdiqlətdi, möhkəmlətdi. Odur ki, İlham Əliyevin ordu quruculuğu, beynəlxalq siyasət və digər sahələrdəki uğurlu siyasətini həmişə dəstəkləmişəm, bundan sonra da ənənəmə sadiq qalacağam.
Bəli, bütün bunlarla bərabər, bir sıra həllini gözləyən problemlərin olduğunu da bilirəm. Təqaüd yaşının azaldılması, uşaq pulunun verilməsi, təqaüdlərin artırılması, maaş və minimum əmək haqqının artırılması, kommunal xərclərin azaldılması, limitin ləğv edilməsi, rayonumuzda icbari tibbi xidmətin yüksəldilməsi, xəstəxana, məktəb, iaşə xidməti müəssisələrinin tikilməsi, yeni iş yerlərinin yaradılması, yolların çəkilməsi, körpülərin tikilməsi və s.
Xarakterimdən irəli gələn bir xüsusiyyəti sizlərə çatdırmaq istəyirəm. Məni tanıyanlar yaxşı bilirlər ki, mən az danışıb, çox iş görməyi xoşlayıram. Görə bilməyəcəyim işlər barədə yalançı vədlər vermək mənə yaddır. Ancaq onu sizə söz verirəm ki, mən həqiqi mənada sizin vəkiliniz olacağam. Qapım həmişə seçicilərimin üzünə açıq olacaq. Mənə səs verən, verməyən hər kəsə qarşı eyni münasibətdə olub, onların problemlərini müsbət həll etməyə çalışacağam.
Məndən layiqli hesab edib rəqib namizədlərə səs versəniz, yenə də anlayışla qəbul edib sizin seçiminizə hörmətlə yanaşacağam.
Hamınızı 1 sentyabrda seçki məntəqələrinə gəlib layiq bildiyiniz namizədə səs verməyə çağırıram. Sizlərdən xahiş edirəm, hər biriniz seçki məntəqələrinə gəlməklə fəallıq göstərəsiniz, vətəndaşlıq borcunuzu yerinə yetirəsiniz. Bununla da xalqımızın hər zaman dövlətə və dövlətçiliyə sadiq olduğunu, fəal vətəndaş mövqeyinizi bütün dünyaya nümayiş etdirmiş olarsınız.
Dövlətimiz, dövlətçiliyimiz, xalqımız, elimiz üçün xeyirli, uğurlu olsun!
Biz birlikdə güclüyük!
Yaşasın bütöv Azərbaycanımız!
Yaşasın bütöv Azərbaycanımızı xalqımıza bəxş eləyən Müzəffər Ali Baş komandan başda olmaqla əsgər və zabitlərimiz.
Allah bütün şəhidlərimizə rəhmət eləsin, qazilərimizə şəfa versin!

Xırdalanda Qərbi azərbaycanlıların növbəti görüşü

6 avqust 2024-cü il tarixdə Xırdalan şəhərində Qərbi Azərbaycan İcmasının Abşeron rayonu üzrə nümayəndəliyində Qərbi Azərbaycandan deportasiya olunan bir qrup ziyalı ilə görüş keçirildi.
Görüşdə Qərbi Azərbaycan İcmasının Abşeron rayonu üzrə nümayəndəsi “Əməkdar müəllim” Bilman Vəliyev çıxış edərək “Qaydış konsepsiyası” barədə ətraflı məlumat verdi.
Sonra görüşdə iştirak edənlər: Gənclərlə iş üzrə məsul şəxs Heydər Vəliyev,Ziyalılar: Eldar Həziyev,Hikmət Ağayev,Fərhat Rzayev,Bəxtiyar Bəxtiyarov,İslam Mahmudov,Musa Kazımov,Ədilxan Mustafayev çıxış edərək Qərbi Azərbaycan İcmasının yaranma zəruriliyi və fəaliyyəti barədə öz fikirlərini bildirdilər.
Görüş geniş müzakirələr ətrafında keçirildi.

"Pezeşkianın seçilməsi münasibətlərin istiləşməsinə təsir edə bilər" - Sabiq səfir

Azərbaycan Respublikasının İran İslam Respublikasındakı Səfirliyi yeni ünvanda fəaliyyətini bərpa edib. Səfir və səfirliyin hal-hazırkı heyəti İrana geri dönüb. Səfirlik ötən ilin əvvəli bağlanıb. 27 yanvar 2023-cü ildə Azərbaycanın Tehrandakı səfirliyinə silahlı basqın nəticəsində 1 nəfər ölüb, 2 nəfər yaralanıb. Bundan sonra ölkəmizin Tehrandakı səfirliyinin fəaliyyəti dayandırılıb.
Məsələ ilə bağlı danışan Azərbaycanın İrandakı sabiq səfiri Nəsib Nəsibli bildirib ki, səfriliyin uzun müddət bağlı qalması Azərbaycanın ziyanına idi:



"İranın Azərbaycanın İrandakı səfriliyimizin uzun müddət bağlı qalması bizim ziyanımıza idi. Bəli, səfirliyin fəaliyyətinin dayandırılması bir diplomatik demarş idi. Lakin hər baxımdan bu bizim ziyanımızaydı. Çünki diplomatik nümayəndəliyin olması ölkənin ehtiyacıdır. Səfirliyimiz bağlananda da deyirdim, indi də deyirəm ki, bizim orada səfirliyimiz olmalıdır. Amma o vaxtda dediyim kimi, uyğun təhlükəsizlik sistemi qurulmalıdır. Əvvəlki kimi əlini-qolunu sallaya-sallaya səfirliyə giriş olmamalıdır. Bütün ölkələrdəki səfriliklərimizdə təhlükəsizlik sistemi yüksək səviyyədə qurulmalıdır".
Sabiq səfir vurğulayıb ki, İranda yeni prezidentin seçilməsi ilə səfirliyimizin fəaliyyətə başlamasının üst-üstə düşməsi xoş bir hadisədir:
"Məsələyə bu nöqteyi-nəzərdən baxmaq olar. Bütün hallarda bizim İranda böyük maraqlarımız var. Bu maraqları qorumaq üçün də səfirliyə, diplomatik nümayəndəliklərə ehtiyacımız var. Quru sərhədlərinin açılmasına da ehtiyac var. Çünki iki Azərbaycan arasındakı əlaqələrin daha da genişlənməsinə quru sərədlərinin bağlı qalması mane olur. Bundan sonrakı əlaqələrimizin necə olacağını indidən demək elə də asan deyil. Əlaqələrin necə olacağı beynəlxalq və regional faktorlardan asılı olacaq. Pezeşkianın seçilməsi münasibətlərin istiləşməsinə təsir edə bilər".

Ermənistanın nazınca çox oynadılar...

Görünən odur ki, rəsmi ermənistanın heç bir iradəsi yoxdur. Butov.az xəbər verir ki, bu sözləri siyasi şərhçi, professor Fikrət Sadıqov Ermənistanın KTMT-dən çıxmaq niyyətinə münasibət bildirərkən deyib. Professor bildirib ki, Əgər Ermənistan hakimiyyətinin iadəsi olsaydı, KTMT-dən çoxdan çıxardı. Çoxdan əməli addımlar ataraq sübut edərdi ki, o təşkilatdan çıxır. Amma çıxmır, gah bəynat verib fəaliyyətin dondurur, gah sammitlərdə iştirak etmir. Yenə də çıxmır ki, çıxmır.
Onu da qeyd edim ki, hər hansı bir təşkilata üzvlük məsələsində maliyyə xərcləri mühümdür. Çünki hər bir dövlət üzv olduğu təşkilata müəyyən üzvlük haqqı ödəməlidir. Ermənistan onu da eləmir. Artıq Rusiya Ermənistanın son qərarını bilmək istəyir. Ona görə də Qaluzin bu tələbi açıq şəkildə dilə gətirib ki, Ermənistan KTMT-dən çıxmaq istəyirsə, açıq şəkildə -rəsmən fikrini bildirsin. Eyni zamanda atacağı addımın sonrakı acı nəticələrini də fikirləşsin.
Fikrət Sadıqovun fikrincə, bu artıq Ermənistana açıq-aydın təhdiddir.

Leninqradın küçə dərsləri

"Butov.az" xəbər verir ki, Rusiya Federasiyasının prezidenti Vladimir Putin özünün döyüş qaydalarına dair fikrini belə şərh edib: "Hələ 50 il əvvəl Leninqrad küçələri mənə bir qayda öyrədib. Əgər dava qaçılmazdırsa, zərbəni birinci endirmək lazımdır." Yəqinki Volodya Ukraynaya hücumun qaçılmazlığını bu üsulla diqqətə çatdırır. Amma unudur ki, bu küçə döyüşü deyil, kütləvi qırğındır. Bir xalqın müsibətidir.

Cümşüd Nuriyev: ”Azərbaycan İngiltərə deyil”

Bu sözləri siyasi elmlər doktoru Cümşüd Nuriyev İctimai Televiziyanın “Ziyalı mövqeyi” proqramında çıxışı zamanı deyib. Ölkənin yürütdüyü xarici siyasəti “Super” deyə, qiymətləndirən politoloq ölkə daxilində baş verən bəzi tendensiyalardan narahatlığını bildirib. Qeyd edib ki, Azərbaycan vətəndaşlarını ingilis dili bilmədiyi üçün işə qəbul etmirlər, bəzi hallar da hətta işdən çıxarırlar. Ali məktəblərdə ingiliscə dərs keçən müəllimlərə daha yüksək maaş verilir. Belə hallar yol verilməzdir. Amerika dünyanı öz dolları ilə, ingilislər dilləri ilə idarə etməyə şalışırlar. Bundan ciddi nəticə çıxarmaq, ölkə daxilində dilimizin inkişafına fikir vermək lazımdır.

Rəsmi Pekin Azərbaycan - Ermənistan münasibətlərinin normallaşması prosesindəki irəliləyişi alqışlayır

Çin Azərbaycan ilə Ermənistanın münasibətlərin normallaşması prosesində əldə etdiyi irəliləyişi alqışlayır.
Bu fikri Çin Xarici İşlər Nazirliyinin rəsmisi Van Venbin Azərbaycan ilə Ermənistan arasında dövlət sərhədinin delimitasiyası üzrə Dövlət Komissiyasının 8-ci iclasının yekunu olaraq iki ölkənin dövlət sərhədinin delimitasiyasına başlamasına dair razılığı şərh edərkən deyib.
Həm Azərbaycanın, həm də Ermənistanın Çinin dostu və əməkdaşlıq tərəfdaşı olduğunu vurğulayan Çin XİN rəsmisi deyib: “Biz ümid edirik ki, Azərbaycanla Ermənistan dialoq və məsləhətləşmələr vasitəsilə fikir ayrılıqlarının, mübahisələrin həlli və regionda sülhün, sabitliyin, firavanlığın möhkəmlənməsi istiqamətində birgə işlərini davam etdirəcək”.

Sadiq Qurbanov nüfuzlu beynəlxalq tədbirdə məruzəçi olub

Milli Məclisin Təbii ehtiyatlar, energetika və ekologiya komitəsinin sədri - Dos. Dr. Sadiq Qurbanov 4-5 aprel tarixlərində keçirilmiş “International Scientific Conference on Economic and Social Development "Green Economy & Sustainable Development" beynəlxalq tədbirdə onlayn formada “Dayanıqlı ENERJİYƏ DOĞRU: QLOBAL KONTEKSTdə AZƏRBAYCAN” (TOWARDS SUSTAINABLE ENERGY: AZERBAIJAN IN A QLOBAL CONTEXT) mövzusunda məruzəçi statusunda iştirak edib.
Məlumat üçün bildirək ki, beynəlxalq tədbirin nəşr etdiyi kitab CPCI (WoS), EconLit, ABI Inform (by ProQuest), EBSCO and EconBIZ kimi elmmetrik bazalarda indekslənir.
Məruzəçi, Müasir Azərbaycanın adının neftlə sıx bağlı olmasına baxmayaraq, hazırda Azərbaycan böyük bərpaolunan enerji potensialına malik olan güclü ölkə olduğunu və ölkəmiz regionda yaşıl enerjiyə keçid modeli tətbiqi üzrə öndədir və qlobal iqlim dəyişmələrinin fəsadlarına qarşı mübarizəyə böyük töhfə verir. S.Qurbanov konfrans iştirakçılarının nəzərinə, iqlim dəyişmələrinə qarşı qlobal mübarizədə beynəlxalq həmrəyliyin gücləndirilməsi məqsədilə “Azərbaycan Respublikasında 2024-cü ilin “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili” elan olunması barədə” Sərəncamın mahiyyəti barədə məlumat verib. Təsadüfi deyildir ki, Prezident İlham Əliyev tərəfindən təsdiq edilmiş "Azərbaycan 2030: sosial-iqtisadi inkişafa dair Milli Prioritetlər"də 5-ci prioritet "Təmiz ətraf mühit və "yaşıl artım" ölkəsi" adlanır.
Sənəddə ekoloji təmiz texnologiyaların tətbiqinə əhəmiyyətli yer verilməsi, tullantıların təkrar emalı və çirklənmiş ərazilərin bərpasının təşviqi, ekoloji baxımdan əlverişli olan "yaşıl" texnologiyaların tətbiqinin genişləndirilməsi ilə bağlı qarşıya konkret tapşırıqlar qoyulub.
Azərbaycanın beynəlxalq arenada şəksiz nüfuzunun məntiqi nəticəsi Bakının dünyanın ən iri və nüfuzlu tədbirlərindən birinin - BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyasına – COP29-a ev sahibi seçilməsini qeyd edib.
Məruzəçi Azərbaycanın Avropanın enerji təhlükəsizliyinin təminatında ölkəmiz rolu üzərindən xüsüsi qeydlər edib və ölkəmizin “yaşıl” enerjinin ixracı barədə də açıqlamalar verilib. Beləliklə, Azərbaycanın qlobal dünyada və regionda sülhü, sabitliyi və təhlükəsizliyi dəstəkləyini arqument və faktlarla ortaya qoyub.

ÖLKƏ REAL TALEYÜKLÜ TƏHLÜKƏ QARŞISINDADIR!

Azərbaycan dövlətçiliyi və ümumilikdə türk milli mövcudluğu bu gün çox real, qlobal miqyaslı təhlükə ilə üzbəüzdədir. Bu təhlükənin ən qorxulu cəhəti bu günə mövcud olan türk dövlətlərinin həm daxili vəziyyətindən, həm də onları əhatə edən irili-xırdalı türk düşmənlərinin məqsəd və maraqlarının üst-üstə düşməsidir. Təbii ki, ilk olaraq ortaya, – «Bəs, mövcud vəziyyətdən çıxmaq mümkündürmü?» – sualı çıxır. Əlbəttə ki, bu suala mütləq və birmənalı cavab vermək çox çətindir. Belə ki, bu təhlükəni yaradan ölkədaxili və ölkəxarici səbəblər o qədər çoxşaxəli, ziddiyyətli proses və səbəblərlə bağlıdır ki, vəziyyət bu proseslərin inkişafında hər hansı mərhələdə, hər hansısa əvvəlcədən nəzərə alınması mümkün olmayan bir amilin qəfil ortaya çıxması nəticəsində öz axarını kəskin dəyişə bilər. Bununla belə vəziyyətdən çıxış yolunu axtarmayaraq kor-koranə baş verən hadisələrin ardınca getmək də milləti və onun dövlətçiliyini labüd məhvə aparmış olar. İstər ölkədaxili, istərsə də xarici təhlükənin səbəblərini dəqiq müəyyən etmək üçün ilkin və əsas şərt isə he bu təhlükələrin yaranmasının qaynaqlandığı nüvəsini ilk növbədə nəzəri cəhətdən dəqiq müəyyən edərək, onları obyektiv şərh etməkdir.
Mövcud reallıq bundan ibarətdir ki, şəxsi maraqları mövcud quruluşun məzmun və mahiyyətinə bağlı olan, uyğun gələn insanlar quruluşun və hakimiyyətin pis, nöqsanlı cəhətləri haqqında daim susur. Onun ən xırda, əhəmiyyətsiz müsbət cəhətini, müvəffəqiyyətini şişirdərək tərifləyir. Bəzən də mənfi cəhətini heç bir məntiqi, faktiki əsas gətirmədən məsələni tərsinə yozurlar. Cəmiyyətin dövlət piramidasında qərarlaşan məmurları tərəfindən və quruluşun naqisliyindən doğan amillərin nəticəsi olaraq əzilən, ədalətsizliyə məruz qoyulan kütlənin nümayəndələri, quruluşun müəyyən situasiyalarda, cəmiyyətdə gedən prosseslərdə az da olsa müsbət çalar daşıyan cəhətlərini də bir kənara ataraq bütün məmurların fəaliyyətini tənqid edib, yamanlayırlar. Hər iki tərəfin məsələyə belə qeyri-obyektiv yanaşması əsas və həlledici məsələni, cəmiyyətin inkişafını ləngidən, hakimiyyət-vətəndaş münasibətlərindəki ziddiyyətləri antoqonizm, barışmazlıq səviyyəsinə çatdıraraq, cəmiyyəti hər iki tərəf üçün fəlakətli toqquşmalara sürükləyən səbəblər arxa planda, «gözdən uzaqda, könüldən iraqda» naməlum qalaraq, heç bir maneəsiz sosial partlayışı hazırlayır. Heç bir maneəyə rast gəlməyən hakimiyyət vəziyyətin daim belə olacağını düşünüb, hakimiyyət-vətəndaş arasındakı antoqonizmi həll etməyin, həm də cəmiyyətin başqa ölkələrə nisbətdə daha intensiv inkişaf yoluna çıxarmağın, zəruriliyi barədə düşünmür. Bu səbəbdən mövcud rejimin əsirinə çevrilərək ətalət qüvvəsi ilə fəlakətli sosial partlayışa doğru getməkdə davam edir. Partlayış baş verdikdə isə bütün hallarda hakimiyyət sahiblərinin, həm də xalq üçün faciəli sonluq ilə bitməsi isə aksioma olub, tarix boyu istənilən qədər faktlarla öz təsdiqini tapır.
Prosesin ikinci tərəfi isə vətəndaş kütləsidir. Vətəndaş kütləsi yekrəng deyil. Onun əsas hissəsini daim, ən çox iqtisadi, inzibati, hüquqi və s. sosial ədalətsizliyə məruz qoyulmaqla dövlət mexanizmi tərəfindən əzilən qismi təşkil edir. Bu kateqoriyalı vətəndaşların mütləq çoxluğu nəinki cəmiyyətin iqtisadi-ictimai anatomiyasından xəbərsiz olan, hətta ətraflarında baş verən proseslərin mahiyyətinə vara bilməyib, özünün, yaxınlarının məruz qaldıqları ədalətsizliklərə uyğun olaraq onlarda kor-koranə mövcud hakimiyyətə mənfi, düşmən münasibəti formalaşır.
Dövlət piramidasının ədalətsizliyə məruz qoyduğu vətəndaşların ikinci böyük qrupu isə müəyyən savad və şüur səviyyəsinə malik olan insanlardır. Bu kateqoriyadan olan insanların əksəriyyəti onların ağır vəziyyətdə yaşamalarının günahı dövlətdə olmasını dərk etsələr də, vəziyyətdən çıxmağın yolunu bilmədiklərindən, onların «müqaviməti» qiybət və ayrı-ayrı məmurları tənqid etmək, günahlandırmaqdan o tərəfə getmir. Bu qrup vətəndaşların «qəhrəmanlarının» bir hissəsi ölkə daxilində dövlət piramidasında yüksək mövqelər tutan məmurların onlara, həm də çox zaman cəmiyyət üzvlərinin çoxuna məlum olan iqtisdai, kriminal cinayətlərini müxtəlif vasitələrlə ictimailəşdirdikdən sonra uydurma əsaslarla böyük müddətlərə azadlıqdan məhrum edilərək işgəncələrə məruz qoyulur. Onların bir hissəsi xarici ölkələrə qaçaraq, getdiyi ölkənin məqsəd və mənafeyinə uyğun Azərbaycandakı quruluşu tənqid edib, qərb demokratiyasını tərifləməklə məşğul olur. Bunu da edə bilməyən kiçik bir qismi isə hakim ailənin üzvlərini və bilavasitə onlara düşmənçilik etmiş yüksək çinli məmurları küçə söyüşləri ilə söyməklə qarınlarının köpünü alırlar.
Bütün bunların heç birinin də ölkə daxilində gedən proseslərə, baş verən mənfi, cəmiyyətin normal inkişaf yoluna düşməsinə mane olan məsələlərə heç bir müsbət təsiri olmur. Bunların hamısı xalqı ayağa qalxmağa, mövcud hakim ailəni taxtdan salmağa çağırır. Lakin onların heç biri bundan sonra nə olacağını, bağıraraq elan etdikləri azad seçkilərin, demokratiyanın məzmununun nədən ibarət olduğunu, cəmiyyətdə demokratik quruluşun qurulması üçün zəruri olan, iqtisdai, hüquqi, inzibati və s. mexanizmlərin nədən ibarət olmalı olduğunu bilmirlər də. Ölkədəki əsas problem hakim ailənin taxtdan salınması deyil. Əsas məsələ bundan sonra kimin hakimiyyətə gəlməsindən asılı olmayaraq, ölkədə hansı iqtisadi-ictimai quruluşun qurulmasıdır. Bundan da öndə duran təhlükəli məsələ Azərbaycanın ölkəni öz əsarəti altına almaq istəyən dövlətlərin hansının əsarətinə düşəcəyidir.
Bu gün biz rus imperiyasının bilavasitə tərkibindən çıxsaq da, hələ də Rusiyanın girovluğundan tam azad ola bilməmişik. Bu girovluqdan tam azad olmağımız Türk Dövlətləri Təşkilatının üzvlərinin millət və dövlət olaraq hansı dərəcədə bütövləşib güclənərək, hansı mövqedə qərarlaşacağından çox asılıdır. Rusiya-Qərb qarşıdurmasında Rusiya bir tərəfdən iqtisadi, hərbi cəhətdən öz əlini gücləndirmək, eyni zamanda Qərb alyansını hərbi cəhətdən əhəmiyyətli dərəcədə zəiflətmək məqsədilə, Türkiyəni NATO-dan ayırmağa, Türkiyə ilə iqtisadi, hərbi əlaqələrini genişləndirməyə çalışır. Digər tərəfdən SSRİ-dən ayrılmış türk respublikalarını öz nüfuz dairəsində saxlamaq üçün, bütün mümkün təsir vasitələrindən istifadə edir. Rus imperiyasının 1954-cü ildə «Xam torpaqların mənimsənilməsi» şüarı ilə Qazaxstanda yaratdığı böyük rus icmasının hüquqlarının pozulması adı ilə daim Qazaxstana, 33 ildən bəri Qarabağ ermənilərinin hüquqları şüarı ilə Azərbaycana yenidən təcavüz imkanı və ehtimalını gündəmdə saxlayır.
«Həmas»-İsrail toqquşmasında da Rusiya-İran cütlüyü Türkiyənin həm qərb, həm də ərəb dünyası ilə münasibətlərinin pozulması üçün bütün mümkün vasitələrdən istifadə edirlər. Belə ki, əgər Türkiyə bu münaqişəyə bilavasitə qoşularsa, iqtisadi-hərbi cəhətdən zəifləyəcək, çünki, bu halda Türkiyənin NATO-dan çıxması da labüd olacaq. Belə olduqda regionda Rusiyanın şəriksiz hegemonluğu imkanı artmaqla bərabər, SSRİ-dən ayrılmış türk dövlətlərinin yenidən Rusiyanın əsarətinə düşməsi üçün real şərait yaranmış olacaq.
İndiki dövrdə Azərbaycanın Rusiya ilə açıq konfliktə getməsi də Azərbaycana yaxşı heç nə vəd etmir. Təkcə Azərbaycan deyil, bütün türk dövlətləri, nəhənglərin qarşıdurmasında son dərəcədə mümkün olan neytrallığı saxlamaqla bərabər, hər iki tərəf ilə özlərinə sərfəli olan iqtisadi, texniki əlaqələri hətta genişləndirməyə cəhd etməlidir. Çünki, bu türk dövlətlərinin Türk Dövlətləri Təşkilatı daxilində inteqrasiyasının dərinləşdirilməsinə zəruri olan vaxt, zaman baxımından çox böyük əhəmiyyət daşıyır. Son günlər Rusiya hakimiyyətinin bir sıra nümayəndələrinin Ermənistana qarşı sərgilədikləri hədə, şantaj ritorikasını kənara ataraq rus-erməni qardaşlığından, hətta ermənilərin ruslara qardaşdan artıq olması, ermənilərin Rusiyaya sədaqət sərgiləyəcəyi halda, erməniləri Qarabağa qaytarmağa hazır olduqlarını bəyan etməklə, Rusiya Azərbaycanın torpaqlarının, onun suverenliyinin öz məqsədlərinin reallaşdırılması prosesində alver vasitəsi, peşkəş materialı olduğunu açıq elan edir. Digər tərəfdən Qərbin ermənilərin bu günkü rəhbərliyinə son dərəcə isti münasibət sərgiləməsi, guya Ermənistan iqtisadiyyatına böyük yatırımlar edəcəyi xəbərləri dünya mətbuatında tirajlansa da, real mənzərələr həm Rusiya, həm də Qərbin Azərbaycan üçün təhlükəli oyunlara hazırlaşdıqlarından xəbər verir.
Son vaxtlarda Rusiya, Fransa, Hindistan, İranın Ermənistanı silahlandırması, Ermənistan rəhbərliyinin sülh müqaviləsinin imzalamasından daim müxtəlif bəhanələrlə imtina etməsi, 05.04.2024-cü il Brüssel görüşünün nəticələri, ABŞ dövlət katibi Antoni Blinkenin İlham Əliyevlə telefon danışığının məzmunu Qərbin də elə Azərbaycan torpaqlarını, Azərbaycanın suverenliyini eynilə Rusiya kimi öz məqsədlərinin reallaşdırılması prosesində alver vasitəsi, peşkəş materialı olaraq gördüyünü sübut edir. Azərbaycan-Ermənistan münasibətləri müstəvisində ilk baxışda hər ikisi bizə qarşı mənfi münasibət bəsləyən bu iki super gücün bəs hansının Cənubi Qafqazda olması, bizə daha az təhlükəlidir?
Məsələyə bu baxımdan yanaşdıqda bu güclərin təkcə ayrıca götürülmüş Azərbaycana deyil, onların Turkiyə Azərbaycan duetinə hansı münasibət sərgiləyə biləcəyinə diqqət yetirmək lazımdır. Çünki onların hər ikisi yaxşı bilir ki, Azərbaycana qarşı atılan hər hansı bir düşmənçilik addımına Türkiyə biganə qalmayacaq. Digər bir məsələ onların hansı ölkəxarici və ölkədaxili məsələni bəhanə edərək bizə siyasi, iqtisadi təzyiq və ya hərbi müdaxilə edə bilməsidir. Əlbəttə ki, əsasən cəngəllik qanunları ilə idarə olunan planetimizdə güclü olanlar daim hər hansı təzyiq, hərbi müdaxilə üçün «quzu, suyu niyə bulandırdın» və ya erməni, fars «tarixi» kimi bəhanələri həmişə tapa, quraşdıra bilirlər.
Rusiyanın keçmiş sovet türk respublikalarına, o cümlədən Azərbaycana hərbi müdaxilə imkanı və ehtimalı, onun bu gün Qərb ilə toqquşmasının, xüsusilə Ukrayna cəbhəsində qalib və ya məğlub ayrılacağından, Türkiyə və digər türk respublikaları ilə qarşılıqlı iqtisadi, siyasi əlaqələrinin məzmunundan, həm də bu ölkələrdə mövcud olan quruluşun mahiyyətindən asılıdır. Türk Dövlətləri Təşkilatı çərçivəsində türk dövlətlərinin əhəmiyyətli səviyyədə iqtisadi, hərbi, siyasi, hüquqi və s. inteqrasiyası və Rusiyanın Ukraynada tam məğlub olması şəraitində, onun türk respublikalarına hərbi təcavüz ehtimalı real görünmür. Rusiya keçmiş sovet türk respublikalarında bu gün dövlət quldarlığının müxtəlif, lakin, biri digərindən çox da fərqlənməyən quruluşu şəraitində yüz ildən bəri yerləşdirdiyi kadrlar, şəbəkələr vasitəsilə sabitsizlik yaratmaqla, vaxtilə Əfqanıstana etdiyi kimi, «По просьбе группа товарищей» (Bir qrup yoldaşların xahişi ilə), eləcə də bu respublikaların dövlət başçılarının yerli əhaliyə və dövlətçiliyinə qarşı törətdikləri böyük cinayətləri barədə zəngin kompromatlara malik olduğuna görə Qazaxstanda olduğu kimi elə bu dövlət başçılarının rəsmi xahişi ilə hərbi təcavüz edə bilər.
Rusiyadan ola biləcək hərbi təcavüzün qarşısını almağın yeganə yolu, Türk Dövlətləri Təşkilatının vahid Turan dövləti halına gətirilməsi proseslərini mümkün qədər sürətləndirməklə yüksək səviyyəyə çatdırmaq, Qazaxstan variantını neytrallaşdırmaq üçün isə bu respublikalarda mövcud olan quldarlıq quruluşlarını Qərbin bütün dünyaya demokratiya, azadlıq adı ilə sırıdıqları, əslində isə insanları daha incə üsullarla daha ədalətsiz istismara məruz qoymaqla yanaşı, hər bir vətəndaşın şəxsi və ictimai mənafeinə uyğun, hakimiyyət-vətəndaş arasında real həmrəylik əsasında ölkədə dayanıqlı sabitlik və inkişafı təmin edə biləcək quruluşu qurmaqdır. Rusiya Ukraynada məğlub olduğu halda onun Cənubi Qafqazdan Qərb birliyi tərəfindən qovulması da labüddür. Bu halda da yuxarıda sadaladığım şərtlər yerində qalmaqla, dəyişən ancaq Rusiyanın Qərb birliyi ilə yerini dəyişməsi, eləcə də «По просьбе группы товарищей», bəhanəsinin «insan haqlarının pozulması» şüarı ilə dəyişməsi olacaq. Yəni, hər iki halda türk respublikalarında bu günə mövcud olan quldurluq üsulları ilə idarə edilən quldarlıq quruluşları, yuxarıda qeyd etdiyim xüsusiyyətlərə malik olub, QULDURLUQLA deyil, ADAM kimi idarə edilən iqtisadi-ictimai quruluşla əvəz edilməlidir.
Bu günə mövcud olan keçmiş sovet türk respublikalarında mövcud olan dövlət quruluşlarının məzmununda kiçik məzmun fərqləri olsa da, mahiyyət etibarilə eyni olan bu quruluşların hansı dövlət quruluşu ilə əvəz edilməsinin konkret modelini, bu türk dövlətlərinin hər hansı birinin hakimiyyətinin konkret tələblərini bildikdən sonra 7-10 gün müddətində, onun və vətəndaşların mütləq məmnuniyyətlə qəbul edəcəyi konkret dövlət modeli təqdim edə bilərəm. Dövlətin dəstəyi olduğu halda isə bu dövlət modelinin həmin ölkədə qurulması üçün zəruri olan iqtisadi, hüquqi, inzibati və s. sahələrdəki islahatların təfərrüatları ilə birlikdə planını dövlət başçısına təqdim edə bilərəm. O cümlədən, Azərbycan Respublikası rəhbərliyinə də.

Şapur Qasimi
06.04.2024
+99455 522-36-15