Sonrakı peşmanlıq fayda verəcəkmi?
Son zamanlar ən aktual məsələlərdən biri də məktəblərdə rus dilinin yenidən tədris planına daxil edilməsilə bağlıdır. Belə ki, təhsil naziri Mikayıl Cabbarov “Rus dilinin intensiv tədrisi” layihəsinin davam etdirilməsi barədə əmr imzalayıb. Əmrə əsasən, ölkənin 50 ümumi təhsil müəssisəsində həyata keçirilən “Rus dilinin intensiv tədrisi” layihəsinin davam etdirilməsi, həmin müəssisələrdə tədris prosesinin təşkil və tənzimlənməsi təmin ediləcək. Təbii ki, bu məsələyə birmənalı yanaşmaq doğru olmazdı. Bir məqamı da qaçırmaq olmaz ki, xalqımız 70 il boyunca Rusiyadan asılı vəziyyətdə olub və bu müddətdə müvafiq olaraq təhsildə rus dili aparıcı mövqeyə malik idi. Azərbaycanın müstəqillik qazanmasına baxmayaraq, uzun illər rus dilinin tədrisi öz aktuallığını qoruyub saxlaya bilmişdir. Lakin təxminən 7-8 il öncə məktəblərdə rus dilinin tədrisində müəyyən geriləmələr müşahidə olunurdu. Bunun nəticəsi olaraq bir sıra məktəblərdə, ümumiyyətlə bu dilin tədrisində məhdudiyyətlər qoyuldu. İndi belə bir sual ortaya çıxır: bəs indi niyə peşman olduq?! Bu dilin tədrisinə məhdudiyyətlər tətbiq etməklə kimə ziyan vurduq? Təbii ki, özümüzə...

Tarixə nəzər salsaq görərik ki, uzun illər ingilislərin əsarəti altında yaşamağa məcbur olmuş Hindistan xalqının bu gün ikinci dövlət dili məhz elə ingilis dilidir.

Bu gün rus dili bizə olduqca geniş imkanlar açmaq ixtiyarındadır. Sirr deyil ki, müasir dövrümüzdə təkcə ölkə miqyasında deyil, beynəlxalq arenada da ingilis dili kimi rus dili də dünyəvi dil statusuna malikdir. Bu məsələyə bir də başqa tərəfdən yanaşaq: təkcə məktəblərdə deyil, ali təhsil ocaqlarında da rus dilinin tədrisinə təmamilə qadağa qoyulsa, bəs ölkənin tərəqqisində müstəsna əhəmiyyətə malik gələcək nəsillər bizim tarixi mənbələrimizdən necə yararlanacaq? Bu dili qəbul etmək istəmədiyimiz təqdirdə hər birimizə gün kimi aydındır ki, Azərbaycana məxsus tarixi salnamələr, keçmişi haqda mənfur düşmənlərimizə əslində “heç kim” olduqlarını sübut etdirə biləcəyimiz qaynaqların əksəriyyəti demək olar ki, hamısı rus dilindədir. Yaxşı bəs rus dilinə yox desək, necə? Məgər öz keçmişini bilməyən “vətəndaş” hansı halda öz ölkəsinin tərəqqisinə töhfə verə biləcəyindən söz açar? Gəlin özümüzü aldatmayaq. Çünki bu gün Milli Kitabxanamızda saxlanılan kitablar belə bu dildə yazılıb.

Öz mövqeyimdən çıxış edərək bildirirəm ki, jurnalistika fakültəsinin bir tələbəsi olaraq mənə məxsus olan dərs vəsaitlərinin böyük əksəriyyətini rus dilində olan ədəbiyyatlar təşkil edir. Bunun isə yalnız bir səbəbi var: ixtisasımla əlaqədar daha dolğun məlumatlardan qaynaqlanmam üçün öz ana dilimdə kitabların sayının az olması. Bəs o zaman tələbələr rus dilini bilməsə necə? Onlar anlamadıqları bir dildə olan kitabdan necə yararlana bilər? Bu problemin isə əsas həlli “tərcümə məsələsi”ni gündəmə gətirir. Dərs vəsaitləri kimi önəmli kitabları qeyri-peşəkarlara həvalə etmək olmaz. Çünki bir savadsız addım bir insanı deyil, bütün ölkəni şikəst etməyə qadirdir. Əfsuslar olsun ki, bu məsələ də uzun illərdir öz həllini tapmır. Rus dilindən təmamilə imtina bəlkə də bu məsələyə həll yolu tapılmasını bütünlüklə mümkünsüz edəcək. Xalq arasında rus dili bilən yalnız orta və yaşlı təbəqənin olduğunu nəzərə alaraq qeyd edim ki, son dövrlər sözügedən məsələdən qaynaqlanan daha bir problem də iş elanları ilə bağlıdır. Belə ki, adı çəkilən məsələ ilə əlaqədar olaraq yeni bir sual ortaya çıxır: gənc nəslin böyük bir qismi rus dilini bilmədiyi təqdirdə nə üçün iş elanlarınada qeyd olunmuş tələblərdən biri də rus dili biliyinin olmasıdır? Məncə, artıq izaha ehtiyac yoxdur...

Bir düşünülməmiş addım bütün xalqı bataqlığa sürükləmək iqtidarındadır, təhsilə ağır zərbə vura biləcək bir addımsa, bağışlanılmazdır!!!


Mirzəyeva Zeynəb (Bakı Dövlət Universiteti
Jurnalistika fakültəsi II kurs)
Butov.az