ABŞ Azərbaycanı Rusiya əleyhinə olan layihəsinə qoşmağa çalışır – Bakının cavabı nə olacaq?
"Gas Infrastructure Europe”ın yanvarın 25-nə olan məlumatına görə, Avropa Birliyinin yeraltı qaz anbarlarından yayda vurulan qazın həcminin dörddə üçündən çoxu, yəni 75,9% -i, 36,3 milyard kubmetri istifadə olunub. Mövcud vəziyyətdən xəbərdar olan Rusiya isə AB-yə qarşı qaz təzyiqindən maksimum dərəcədə istifadə edir. Rəsmi Moskva Ukrayna mövzusunda təzyiqlərə görə Avropanı qaz ixracını dayandıracağı ilə hədələyib.
Avropa Birliyi ölkələrinin qaz tələbatının təxminən 40 faizini Rusiya ödəyir. Kreml əmindir ki, Avropa ölkələri bütün hallarda Rusiya qazından imtina edə bilməyəcək. Məsələ ondadır ki, Avropa Birliyi ölkələrinin Rusiya qazına yeganə alternativi ABŞ-dır. Lakin ABŞ-ın Avropa ilə birbaşa quru bağlantısı və boru kəməri olmadığından bu təlabatın tam ödənilməsi mümkün deyil. Digər tərəfdən rəsmi Vaşinqton Avropaya qazı sıxılmış halda tankerlə satır. Bu isə həm baha başa gəlir, həm də vaxt itkisinə səbəb olur. Bunla belə, rəsmi Vaşinqton Avropanı Rusiyanın qaz asılılığından xilas edə biləcəyini düşünür.
Azərbaycan Avropanın qaz ehtiyacını ödəyə bilərmi?
ABŞ Avropanın qaz asılılığını azaltmaq üçün alternativ ölkələr olan Azərbaycan, Qətər, Misir və Əlcəzairlə danışıqlar aparır. Təsadüfi deyil ki, Aİ-nin xarici işlər və təhlükəsizlik siyasəti üzrə ali komissarı Josep Borrell də diplomatiyanın uğursuz olacağı, Rusiyanın tədarükünü kəsmək və ya dayandırmaq qərarına gələcəyi təqdirdə ABŞ, Qətər və Azərbaycandan qaz tədarükünü artırmaq məsələsini nəzərdən keçirdiklərini deyib.
Avropa İttifaqının energetika üzrə komissarı Kadri Simson fevralın 4-də Azərbaycana, fevralın 7-də isə ABŞ-a səfər edəcək. Simpson "Cənub” qaz dəhlizi iştirakçısı olan ölkələ nazirlərinin görüşündə iştirak etmək üçün Azərbaycana gələcək. Fevralın 7-də isə o və Avropa İttifaqının xarici işlər və təhlükəsizlik siyasəti üzrə ali nümayəndəsi Jozep Borrell ABŞ-da energetika üzrə Avropa İttifaqı-ABŞ Şurasının iclasında iştirak edəcəklər. Göründüyü kimi Qərb və ABŞ mövcud vəziyyətin belə davam etməsini istəmir və adekvat tədbrilər görmək niyyətindədir.
İndiki halda rəsmi Bakıdan Avropa ölkələrinə qaz satışını artırması istənilsə də, texniki olaraq bu mümkün deyil. Məsələ ondadır ki, Azərbaycan hazırda TANAP və TAP boru xəttləri üzərindən bir çox Avropa ölkələrinə qaz satır. Hətta hazırda bəzi ölkələrdə Azərbaycanın qaz payı artır. Bununla belə Azərbaycanın Avropaya satdığı qazın həcmi Rusiyanın satdığı qazın həcmindən çox azdır. Digər tərəfdən, rəsmi Bakının satdığı qazın böyük bir qismini Türkiyə alır.
Azərbaycan Türkmənistanın paytaxtı Aşqabad şəhərində İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının (İƏT) XV Zirvə Toplantısında imzaladığı Azərbaycan-İran-Türkmənistan qaz mübadiləsinə dair üçtərəfli saziş ilə mövcud qaz satışını 1,5-2 milyard kubmetrədək artırsa da, bu da kifayət deyil.
Azərbaycan situasiyadan qazanclı çıxa bilər!
ABŞ və Qərbin Rusiyaya qarşı Azərbaycanı alternativ görməsi ölkəmiz üçün olduqca vacibdir. Rəsmi Bakı mövcud vəziyyətdən maksimum dərəcədə istifadə etməlidir: Birincisi, hazırkı vəziyyət rəsmi Bakının Avropa və ABŞ-ın nəzərlərində əhəmiyyətini daha da artırır. Qərb Avropaya qaz nəqlinin artmasını istəyirsə, Azərbaycana bu sahədə maliyyə və texnoloji yardım etməli, investisiya qoyuluşunu artırmalıdır. Mövcud texnologiya və texnika şübhəsiz hasil edilən qazın həcminə də təsir edəcək.
Digər tərəfdən, Qərbin və ABŞ-ın Azərbaycana bu qədər önəm verməsi rəsmi Moskvanın Bakıya baxışını dəyişə bilər. Düzdür, Azərbaycanın mövcud vəziyyətdə Qərbin və ABŞ-ın istəyi ilə Rusiya ilə qarşıdurmaya gedəcəyi ehtimalı azdır. Bununla belə Kremldən müəyyən məsələlərdə hansısa güzəştlər əldə edə bilərik.
"Gas Infrastructure Europe”ın yanvarın 25-nə olan məlumatına görə, Avropa Birliyinin yeraltı qaz anbarlarından yayda vurulan qazın həcminin dörddə üçündən çoxu, yəni 75,9% -i, 36,3 milyard kubmetri istifadə olunub. Mövcud vəziyyətdən xəbərdar olan Rusiya isə AB-yə qarşı qaz təzyiqindən maksimum dərəcədə istifadə edir. Rəsmi Moskva Ukrayna mövzusunda təzyiqlərə görə Avropanı qaz ixracını dayandıracağı ilə hədələyib.
Avropa Birliyi ölkələrinin qaz tələbatının təxminən 40 faizini Rusiya ödəyir. Kreml əmindir ki, Avropa ölkələri bütün hallarda Rusiya qazından imtina edə bilməyəcək. Məsələ ondadır ki, Avropa Birliyi ölkələrinin Rusiya qazına yeganə alternativi ABŞ-dır. Lakin ABŞ-ın Avropa ilə birbaşa quru bağlantısı və boru kəməri olmadığından bu təlabatın tam ödənilməsi mümkün deyil. Digər tərəfdən rəsmi Vaşinqton Avropaya qazı sıxılmış halda tankerlə satır. Bu isə həm baha başa gəlir, həm də vaxt itkisinə səbəb olur. Bunla belə, rəsmi Vaşinqton Avropanı Rusiyanın qaz asılılığından xilas edə biləcəyini düşünür.
Azərbaycan Avropanın qaz ehtiyacını ödəyə bilərmi?
ABŞ Avropanın qaz asılılığını azaltmaq üçün alternativ ölkələr olan Azərbaycan, Qətər, Misir və Əlcəzairlə danışıqlar aparır. Təsadüfi deyil ki, Aİ-nin xarici işlər və təhlükəsizlik siyasəti üzrə ali komissarı Josep Borrell də diplomatiyanın uğursuz olacağı, Rusiyanın tədarükünü kəsmək və ya dayandırmaq qərarına gələcəyi təqdirdə ABŞ, Qətər və Azərbaycandan qaz tədarükünü artırmaq məsələsini nəzərdən keçirdiklərini deyib.
Avropa İttifaqının energetika üzrə komissarı Kadri Simson fevralın 4-də Azərbaycana, fevralın 7-də isə ABŞ-a səfər edəcək. Simpson "Cənub” qaz dəhlizi iştirakçısı olan ölkələ nazirlərinin görüşündə iştirak etmək üçün Azərbaycana gələcək. Fevralın 7-də isə o və Avropa İttifaqının xarici işlər və təhlükəsizlik siyasəti üzrə ali nümayəndəsi Jozep Borrell ABŞ-da energetika üzrə Avropa İttifaqı-ABŞ Şurasının iclasında iştirak edəcəklər. Göründüyü kimi Qərb və ABŞ mövcud vəziyyətin belə davam etməsini istəmir və adekvat tədbrilər görmək niyyətindədir.
İndiki halda rəsmi Bakıdan Avropa ölkələrinə qaz satışını artırması istənilsə də, texniki olaraq bu mümkün deyil. Məsələ ondadır ki, Azərbaycan hazırda TANAP və TAP boru xəttləri üzərindən bir çox Avropa ölkələrinə qaz satır. Hətta hazırda bəzi ölkələrdə Azərbaycanın qaz payı artır. Bununla belə Azərbaycanın Avropaya satdığı qazın həcmi Rusiyanın satdığı qazın həcmindən çox azdır. Digər tərəfdən, rəsmi Bakının satdığı qazın böyük bir qismini Türkiyə alır.
Azərbaycan Türkmənistanın paytaxtı Aşqabad şəhərində İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının (İƏT) XV Zirvə Toplantısında imzaladığı Azərbaycan-İran-Türkmənistan qaz mübadiləsinə dair üçtərəfli saziş ilə mövcud qaz satışını 1,5-2 milyard kubmetrədək artırsa da, bu da kifayət deyil.
Azərbaycan situasiyadan qazanclı çıxa bilər!
ABŞ və Qərbin Rusiyaya qarşı Azərbaycanı alternativ görməsi ölkəmiz üçün olduqca vacibdir. Rəsmi Bakı mövcud vəziyyətdən maksimum dərəcədə istifadə etməlidir: Birincisi, hazırkı vəziyyət rəsmi Bakının Avropa və ABŞ-ın nəzərlərində əhəmiyyətini daha da artırır. Qərb Avropaya qaz nəqlinin artmasını istəyirsə, Azərbaycana bu sahədə maliyyə və texnoloji yardım etməli, investisiya qoyuluşunu artırmalıdır. Mövcud texnologiya və texnika şübhəsiz hasil edilən qazın həcminə də təsir edəcək.
Digər tərəfdən, Qərbin və ABŞ-ın Azərbaycana bu qədər önəm verməsi rəsmi Moskvanın Bakıya baxışını dəyişə bilər. Düzdür, Azərbaycanın mövcud vəziyyətdə Qərbin və ABŞ-ın istəyi ilə Rusiya ilə qarşıdurmaya gedəcəyi ehtimalı azdır. Bununla belə Kremldən müəyyən məsələlərdə hansısa güzəştlər əldə edə bilərik.
Milli Məclisin sədri Sahibə Qafarovanın başçılığı ilə parlament nümayəndə heyəti fevralın 1-dən 7-dək Latviya, Litva və Estoniya respublikalarında rəsmi səfərdə olacaq.
Milli Məclisin Mətbuat və ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsindən Bütöv.az-a verilən məlumata görə, nümayəndə heyətinin tərkibinə Latviya ilə parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupunun rəhbəri Kamran Bayramov, Litva ilə parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupunun rəhbəri Nəsib Məhəməliyev, Estoniya ilə parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupunun rəhbəri Jalə Əhmədova, deputatlardan Rəşad Mahmudov, Elnur Allahverdiyev, parlament Aparatının rəhbəri Səfa Mirzəyev və digər rəsmi şəxslər daxildirlər. Səfər çərçivəsində Milli Məclisin sədri bu ölkələrin parlament sədrləri, parlamentlərarası dostluq qrupları və digər rəsmi şəxslərlə də bir sıra görüşlər keçirəcək, qarşılıqlı əlaqələrimizin gələcək inkişaf perspektivləri barədə fikir mübadiləsi aparacaq.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev İtaliya Prezidenti Sercio Mattarellaya təbrik məktubu ünvanlayıb.
Prezident.az xəbər verir ki, məktubda deyilir:
“İtaliya Respublikasının Prezidenti vəzifəsinə yenidən seçilməyiniz münasibətilə Sizi səmimi-qəlbdən təbrik edir, ən xoş arzularımı yetirirəm.
Azərbaycan-İtaliya münasibətlərinin hazırkı səviyyəsi məmnunluq doğurur. Bu il diplomatik əlaqələrin qurulmasının 30 illiyini qeyd edəcək ölkələrimiz arasında dostluq münasibətləri, ikitərəfli və çoxtərəfli əsasda əməkdaşlığımız daim inkişaf edir.
Azərbaycanın əsas ticarət tərəfdaşı olan İtaliyanın şirkətləri ölkəmizin iqtisadi həyatında fəal iştirak edir, eyni zamanda işğaldan azad olunmuş ərazilərin bərpası və yenidən qurulması işlərinə yaxından cəlb olunublar.
İnanıram ki, Azərbaycan ilə İtaliya arasında qarşılıqlı etimad və dəstəyə əsaslanan strateji tərəfdaşlığın daha da möhkəmləndirilməsi, əməkdaşlığımızın bütün sahələrdə bundan sonra da uğurla davam etdirilməsi yolunda birgə səylər göstərəcəyik.
Sizə möhkəm cansağlığı, xoşbəxtlik, dost İtaliya xalqının rifahı naminə məsul fəaliyyətinizdə müvəffəqiyyətlər diləyirəm”.
Prezident İlham Əliyev yanvarın 30-da Gəncə şəhərində səfərdə olan zaman Rusiyada erməni faşist Qaregin Njde haqqında filmin yayımının dayandırılmasına münasibət bildirib.
Dövlət başçısı məsələ ilə bağlı AZƏRTAC-ın sualına cavab olaraq deyib:
“Mən hesab edirəm ki, ilk növbədə, Rusiya ictimaiyyəti bundan xəbərdar oldu və Rusiya ictimaiyyətinin təkidi nəticəsində bu biabırçı aksiya baş tutmadı. Ancaq o da həqiqətdir ki, ilk dəfə olaraq, bu məsələni siyasi müstəviyə gətirən mən olmuşam. Mən əvvəlki illərdə də dəfələrlə bu erməni faşistləri haqqında öz çıxışlarımda məsələ qaldırmışdım. Beynəlxalq təşkilatlar qarşısında, ölkələr qarşısında məsələ qaldırmışdım ki, faşistlərin qəhrəmanlaşdırılmasına imkan vermək olmaz. Cəllad Njde ilə bağlı mən MDB Zirvə görüşünün birində öz çıxışımda məsələni qaldırdım. Dedim ki, Njdeyə Ermənistanın paytaxtında - İrəvanda qoyulan abidə faşizmin təbliğatıdır. Buna son qoyulmalıdır. Bu adam faşist olub. Bu adam cəllad olub.
Bu adam günahsız azərbaycanlıların və ondan sonra İkinci Dünya müharibəsi zamanı sovet ordusunun əsgərlərini, zabitlərini qətlə yetirib. Bu Njde faşistdir və bunu hər kəs bilməlidir. Ancaq Ermənistanda onun qəhrəmanlaşdırılması gedir. Əgər bu, təkcə əvvəlki faşist hakimiyyətlə bağlı olsaydı, dərd yarı idi. Ancaq əfsuslar olsun ki, indiki Ermənistan hakimiyyəti faşistləri təbliğ edir, onları müdafiə edir. Moskvada ermənilərin diaspor təşkilatının xətti ilə bu dözülməz aksiyanın keçirilməsi heç bir çərçivəyə sığmır. Çünki Rusiya özü faşizmin qəhrəmanlaşdırılmasına qarşı gedən mübarizədə ön sıralardadır, Azərbaycan kimi. Bu məsələ ilə bağlı Rusiya tərəfi ilə dəfələrlə fikir mübadiləsi olub. Prezidentlər səviyyəsində, digər vəzifəli şəxslər səviyyəsində, ictimai təşkilatlar səviyyəsində biz həmfikirik. Faşizmin baş qaldırmasına yol vermək olmaz. İkinci Dünya müharibəsinin tarixi ilə bağlı təhrifetmə cəhdlərinə son qoyulmalıdır. Bu siyasət dünyanı uçuruma aparacaq. Faşizmi qəhrəmanlaşdırmaq olmaz. Amma bir tərəfdən Ermənistan rəsmən bu fikirlərə qoşulsa da, faktiki olaraq Njde kimi faşistin qəhrəmanlaşdırılması ilə bağlı konkret addımlar atır. Bu günə qədər Ermənistanda, İrəvanda faşist Njdenin adını daşıyan küçələr, meydanlar, metro stansiyası var, ona böyük - altımetrlik abidə qoyulub. Bu abidə bu günə qədər sökülməyib.
Yəni, bu, nəyi göstərir? Onu göstərir ki, erməni faşizmi yaşayır. Bəli, İkinci Qarabağ müharibəsində, Vətən müharibəsində biz erməni faşizmini məğlub etmişik. Deyə bilərəm ki, erməni faşistlər indi əvvəlki illərdəki qədər fəal deyillər. Ancaq biz görürük ki, faşizm baş qaldırır, Ermənistanda baş qaldırır. Ermənistanın keçmiş faşist rəhbərləri, uşaq qatilləri Sarkisyan, Köçəryan baş qaldırırlar və yenə də meydan sulamağa çalışırlar. Biz onları məğlub etmişik. Onlar bizim qabağımızda diz çöküblər. Onlar tarixdə fərari kimi qalacaqlar. O cümlədən erməni xalqının tarixində Serjik Sarkisyan və Robert Köçəryan fərarilər kimi qalacaqlar. Çünki Azərbaycan Ordusu Şuşaya yaxınlaşdıqca onlar Xankəndidən qorxaqcasına, dovşan kimi qaçmışdılar. Amma indi Ermənistanda baş qaldırırlar, Rusiyada baş qaldırırlar. Rusiyanın paytaxtında erməni diaspor təşkilatının xətti ilə belə biabırçı aksiyanın təşkili dediyim sözlərin sübutudur. Biz erməni faşizmini məğlub etdik, ancaq o, məhv edilməyib. Biz bundan sonra da çalışacağıq ki, erməni faşizminin bütün təzahürlərini yer üzündən silək və buna gücümüz çatır.
Ancaq gərək digər ölkələr də, beynəlxalq ictimaiyyət də bu məsələdə həmrəy olsun. Erməni faşizminin XXI əsrdə törətdiyi bu dağıntılar hamı üçün gərək bir nümunə olsun ki, faşizmin yaxşısı, pisi yoxdur. Erməni havadarları, Ermənistanın arxasında dayanan dairələr də bunu bilməlidirlər, dərk etməlidirlər və bizim tarixi missiyamızı qiymətləndirməlidirlər, biz hansı bəlanı məhv etdik. Biz təkcə öz torpağımızı azad etmədik, biz regionu, Cənubi Qafqazı bu vəhşixislətli qüvvələrdən təmizlədik. Yenə də deyirəm, indi onlar artıq boynubükük şəkildə yaşayırlar. Ancaq heç kim qarantiya verə bilməz ki, yenə də baş qaldırmayacaqlar. Biz heç vaxt imkan verə bilmərik ki, bizim bölgədə erməni faşizmi baş qaldırsın. Heç vaxt imkan verə bilmərik ki, Ermənistan yenə də Azərbaycan üçün potensial təhdidə çevrilsin. Əgər bunu görsək, onu yerindəcə məhv edəcəyik. Bunu hər kəs bilməlidir”.