Azərbaycanda ailələr ən çox bu səbəblərdən dağılır

Cəmiyyətin əsas özəyi olan ailə, xüsusən də uşaqlar dövlət tərəfindən müdafiə edilir və dəstəklənir. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında cəmiyyətin əsas özəyi kimi ailənin dövlətin xüsusi himayəsində olması, ər ilə arvadın hüquqlarının bərabərliyi, uşaqların qayğısına qalmaq və onları tərbiyə etməyin valideynlərin borcu olması təsbit edilib.
Lakin son illərdə ölkəmizdə boşanan insanların sayında kəskin artım müşahidə olunur. Belə ki, 2020-ci ildə 14628 boşanma qeydə alınmışdırsa, bu rəqəm 2023-cü ildə 21688-ə qədər yüksəlib. Bu, müstəqillik tarixinin ən yüksək göstəricisidir. Boşanmaların sayının artması ilə yanaşı qurulan ailələrin sayı da azalır.
Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin Ailə məsələləri şöbəsinin baş məsləhətçisi Rafiq Mahmudov boşanmaların səbəbi haqqında danışıb.
O qeyd edib ki, boşanmaların əsas səbəbləri arasında ailədaxili zorakılığı, kənar şəxslərin ailə daxili münasibətlərə müdaxiləsi, sosial şəbəkələrinin mənfi təsiri və ailədə yaşanan psixo-sosial gərginliyi qeyd edə bilərik.
“Boşanma prosesləri əsasən iki formaya bölmək olar. Azərbaycan Respublikasının Ailə Məcəlləsinə əsasən, ər-arvadın yetkinlik yaşına çatmayan ümumi uşaqları olmadıqda nikaha onların razılığı əsasında Ədliyyə Nazirliyinin Qeydiyyat Şöbələri tərəfindən xitam verilən ilkin forma. Bunun üçün hər iki tərəf ərizə ilə nikah bağlanan qeydiyyat şöbəsinə və ya onların birinin qeydiyyatda olduğu ünvan üzrə qeydiyyat şöbəsinə müraciət edə bilərlər.
Boşanmanın digər forması isə məhkəmə qaydasında baxılan prosesdir. Məhkəmə qaydasında boşanmalar uşaq olduğu və ya tərəflərdən biri nikahın pozulmasına razı olmadığı halda baxılır.
Boşanma prosesi həm ər, həm də arvad tərəfindən məhkəməyə boşanma ərizəsi verildikdə başlayır. Onu da əlavə etmək lazımdır ki, nikahın pozulmasını istəyən şəxslər məhkəməyə boşanma ərizəsi verməzdən öncə mediasiya təşkilatına müraciət etməlidirlər”.
Rafiq Mahmudov nikahın pozulmasını tələb etmək hüququnun məhdudlaşdıran və boşanma prosesinin ləngiməsi haqqında bəzi məqamlara da toxunub.
“Azərbaycan Respublikası Ailə Məcəlləsində nikahın pozulmasına dair məhdudlaşdırmalar mövcuddur. Belə ki, Ailə Məcəlləsinin 15-ci maddədə qeyd olunub ki, “Arvadın hamiləliyi dövründə və ya uşağın doğulmasından sonra 1 il müddətində arvadın razılığı olmadan ər nikaha xitam verilməsi barədə iddia qaldıra bilməz.
Ailə Məcəlləsinin 20-ci maddəsində ər (arvadın) razılığı olmadıqda nikahın məhkəmə qaydasında pozulması qaydaları müəyyən olunmuşdur. Belə ki, ər-arvadın birgə yaşamasının və ailənin saxlanmasının qeyri-mümkünlüyü məhkəmə tərəfindən müəyyən edildikdə, nikah məhkəmə qaydasında pozulur. Tərəflərdən birinin nikahın pozulması haqqında razılığı olmadıqda, məhkəmə ər-arvadın barışması üçün 3 ay müddət müəyyən etməklə işi təxirə sala bilər. Barışıq olmadıqda və ya onlar (onlardan biri) nikahın pozulmasında təkid etdikdə nikah pozulur”.