“Ürəyi yalnız ürəklə müalicə etmək olar”

Xüsusi müxbirimiz Azadə Yolçunun ürək cərrahı ilə müsahibəsini təqdim edirik:

“Əgər həkimin işığı başqasının üstünə düşmürsə, özünün sönməsi yaxşıdır” – deyən cərraha, - “Başqalarına işıq verə-verə özüm də yanaram”, - deyir bir həkim.
Günümüzdəki tibbi tədqiqatlar, digital texnoloji yeniliklər, dünya səhiyyəsindəki axtarışlar, rəqəmsallaşma və saysız xəstəliklər modern cihazların, kibersistemlərin, robot texnikasının inkişafına təkan verir. Lakin bunlar insan sağlamlığı üçün ali təməl deyil. Çünki modern cihazlardan daha çox təsiri heç bir texnikada olmayan həkimin humanist davranışı göstərir. Ən gözəl müalicə metodu münasibətdir. Münasibətilə həkim xəstəyə güman da ola bilər, yaman da. Həqiqi həkim isə hər bir xəstə ilə ölüb-diriləndir. Ona görə həyatda verilən imtiyazlardan ən vacibi ömür boyu şəffaf olacağı peşənin adamı olmaqdır. Peşəsinin adamı olmaqsa təkcə ali tibb təhsili olmaqla hüdudlanmayan ruh sənətidir. Eynilə Sokratın dediyi kimi, “ruhu müalicə etmədən bədəni sağaltmaq mümkün deyil”. Həkimlik budur.
Həkimlik bir də gəncliyin yaratdığı arzudur, doğmalarından başlayıb bütün insanları dövrələdiyin sevgidir, hər gün genişlənən qucaqdır, birinci inam və sonuncu ümiddir…
Daylaqlıda ayaq açan arzular həkimlikdə addımladı…
Doğması xəstə olanların günəşi doğmur, onların gecəsi də olmur, gündüzü də. Olan təkcə ümidləridir. Əzizinə kömək ola bilməyəndə darıxır adam. Bu darıxmaq gecələri ağlayıb səhərləri quruyan yaş qədər keçici deyil. Keçmir, qaysaqlayır dərd boyda. Dərd çəkmək də dərddən ağırdır axı. İnsan ən böyük çarəsizlikdə özünü çarə olmağa məcbur edir. Bu məcburiyyət bəzən elə yaraşır ki həmin adama sonradan işi olur onun, peşəsi olur, özü olur...

Xalası xəstə olan gənc Cabir o gün Şahbuz rayonunun Daylaqlı kəndinin (Əzizbəyov) böyrək suyundan içə-içə söz verir özünə: “Həkim olub xalamı sağaldacağam”. Günləri bir-birinə salxım edən illər ya arzusuna aparacaqdı onu, ya da arzusundan qovacaqdı onu. Bu qaçaqovda ömürdən nələr əskildi, nələr qazanılmadı ki. Lakin ürəkdə bərkiyən arzuları heç nə əridə bilməz. Polad arzular həmin Cabiri 2004-cü ildə İzmir şəhərindəki Egey Universitetinin Tibb fakültəsinə gətirdi. O, burada Ürək-Damar Cərrahiyyəsi kafedrasında könüllü olaraq çalışır, əməliyyatlarda iştirak edir. Çünki bilir ki, pis həkim olmaq mümkünsüzdür. Ya yaxşı həkim olmalıdır, ya da həkim olmamalıdır.

“Ürəyi yalnız ürəklə müalicə etmək olar. Bu isə həkimdən iki ürək tələb edir. Biri özü, digəri xəstəsi üçün”
Türkiyədə aldığı bakalaviatura və magistratura təhsilini “tibb doktoru” adı ilə bitirir (2010). 4 aydan sonra Türkiyədə keçirilən Tibbdə Uzmanlıq imtahanında İstanbul Bakırköy Dr.Sadi Konuk Elmi-Tədqiqat Xəstəxanası Ürək-Damar Cərrahiyyəsi şöbəsində uzmanlıq (rezidentura) təhsili almaq üçün haqq qazanır.

Peşəkarlıq hər ölkədə fərqli səslənir, lakin eyni eşidilir: Naxçıvandan Türkiyəyə, Türkiyədən Tailanda, İsveçə …
Cabir Gülmalıyev 5 illik uzmanlıq təhsili dövrünü (2011-2016) təkcə öyrənmir, öyrəndiklərini tətbiq edir, araşdırır, müxtəlif ölkələrə səfərləri ilə dünya tibb səhiyyəsindəki yenilikləri mənimsəyir. Bu minvalla Tailand, İsveç və s. ölkələrdə keçirilən Ürək və Damar cərrahiyyəsi ilə bağlı müxtəlif beynəlxaq konfranslarda və təkmilləşmə kurslarında iştirak edir. Özünü bu peşənin dərinliyinə endirən C.Gülmalıyev İstanbul şəhərində “Acıbadem”, “Medicalpark” və “Kolan” xəstəxana şəbəkələrində növbətçi ürək-damar cərrahı kimi fəaliyyət göstərir.

Həkimlikdə “general” olsan belə hərbi xidməti borcun varsa, ilk növbədə əsgərsən…
Həkimlər üçün təkcə “Hippokrat And”ı önəmli deyil, onlar həm də milli təəssübkeşliyi ehtiva edən “Hərbi and”a da sadiqdirlər. Buna görə 2016-cı ildə C. Gülmalıyev tibb təhsilini bitirib ürək-damar cərrahiyyəsi mütəxəssisi kimi Azərbaycana qayıdarkən hərbi xidmətə başlayır. Naxçıvan Hərbi hospitalda hərbi xidmət vaxtı hərbi qulluqçuların damar xəstəliklərinin müalicəsi və cərrahi əməliyyatlar həyata keçirir. 2016-2018-ci illər hərbi xidmətlə yanaşı o, Naxçıvan Diaqnostika-Müalicə Mərkəzində 300-dən çox açıq ürək əməliyyatı həyata keçirir.

15 il əvvəlki arzusunu maddiləşdirən biri kimi Cabir həkim hərbi xidməti vəzifəsini yerinə yetirəndən sonra Naxçıvan Diaqnostika-Müalicə Mərkəzi və Hərbi Hospitalda Ürək-Damar Cərrahı kimi işləyir. Naxçıvanda ilk dəfə başqa bölgələrdən dəstək olmadan yerli kadrlarla ürək əməliyyatları həyata keçirir. Ciddi ağciyər çatışmazlığı olan bir xəstə süni ürək-ağciyər cihazı (venovenoz ECMO) dəstəyi ilə müalicə olunur. Məhz bunlara görə böyüyüb başa çatdığı şəhərdə səhiyyənin inkişafına verdiyi töhfələrə üçün Naxçıvan MR Səhiyyə Nazirliyi onu əməkdə xüsusi xidmət və nailiyyətlərə görə fəxri fərmanı ilə təltif edir.

2018-cil ildə doktor C. Gülmalıyev Bakı şəhərində yeni açılan "Bona dea International Hospital"a dəvət alaraq həmin xəstəxanada Ürək-Damar Cərrahiyyəsinin şöbə müdiri vəzifəsində fəaliyyətə başlayır.
Ən müasir açıq ürək əməliyyatı: minimal invaziv (kiçik kəsik) ürək cərrahiyyəsi
Hazırda Cabir Gülmalıyev “Bona Dea İnternational Hospital”da Baş direktorun birinci müavini və Ürək-Damar Cərrahiyyə Şöbəsinin müdiri vəzifəsində çalışır. Həkim minimal invaziv ürək cərrahiyyəsi ilə açıq ürək-damar əməliyyatları edir.

Ənənəvi ürək əməliyyatından fərqli olaraq minimal invaziv ürək cərrahiyyəsində döş qəfəsini kəsməyə ehtiyac qalmadan qabırğalar arasından 3-5 sm-lik, yəni daha kiçik kəsik yolu ilə əksər ürək əməliyyatları icra olunur. Minimal invaziv metodla icra olunan ürək əməliyyatı zamanı toxumaya daha az zədə dəydiyinə görə ağrı da az olur. Nəticədə pasiyent daha tez aktivləşir, tənəffüs hərəkətlərini daha rahat yerinə yetirir və ən əsası elə ilk gündən yatarkən sağa-sola dönə bilir. Kəsik kiçik olduqda qan itkisi də az olur və qan köçürülmə ehtimalı və antibiotiklərdən istifadəsi azalır.
Həkimin özü ilə danışırıq, suallarımızı cavablandırır…
-Minimal invaziv (kiçik kəsik) ürək cərrahiyyəsi nə üçün Azərbaycan səhiyyəsində yenilik hesab edilir? Bu sahədə ixtisaslaşmaya nə qədər ehtiyac var?
Həkim: “Minimal invaziv kiçik kəsikdən ürək cərrahiyyəsi dünyada son 10 ildə məşhurlaşan cərrahiyyə sahəsidir. 2000-ci illərdən sonra bəzi tibbi mərkəzlərdə istifadəsinə başlanılan bu cərrahiyyə sahəsi istər Türkiyədə, istərsə də Azərbaycanda yeni tətbiq olunan əməliyyat formasıdır. Uyğun xəstələrdə uyğun ürək əməliyyatlarını döş - sinə sümüyünü kəsmədən qoltuqaltı nahiyədən və ya qabırğarasından kiçik 3-4 sm-lik kəsiklərdən ürək əməliyyatlarını icra edə bilirik. Bunun üçün həm ürək cərrahiyyəsi təhsili boyunca və uzmanlıq təhsilimdən sonra bu əməliyyat növlərində təcrübə qazanmağa çalışdım. Belə ki, bunun üçün Belçikada və Almaniyadakı bu istiqamətdəki kurslarda iştirak elədim. Bundan sonra isə öyrəndiklərimi "Bona Dea"da tətbiq etməyə başlamışam.
-Fəaliyyətinizlə tanışıq. Müharibə ərəfəsində və dövründə hansı işlər gördünüz?
Müharibə dövründə mənim şəxsən cəbhə bölgəsində iştirakım olmayıb, lakin xəstəxana yönətimi olaraq Bakıdaydım. Damar və ürək cərrahı olaraq 100-dən çox travmalı ağır yaralı əsgərlərin xüsusi ambulanslarla xəstəxanaya gətirilməsini təşkil elədik. Onların ümumi müalicəsi ilə yanaşı, 1 xəstənin ayaq damarındakı güllə yaralanmasını, 2 əsgərin də ürəyindəki qəlpənin çıxarılması əməliyyatıın icra elədik.
-Siz Türkiyə, İsveç, Tailand və bir neçə başqa ölkələrdə olmusunuz. Orada işləmək imkanınız vardı. Nəyə görə təhsilinizi bitirəndən sonra Azərbaycana qayıtdınız?
Təhsillə bağlı olaraq bir çox ölkədə olsam da ailəmin, xüsusilə də valideynimin təsiri ilə vətənpərvər böyüdülmüşdüm. Ona görə ölkədən çıxdığım ilk gündən yaxşı həkim olacağıma, sənətimi mükəmməl öyrənəcəyimə və mütəxəssis kimi ölkəyə qayıdıb xidmət göstərəcəyimə söz verim. Bu məqsədlə xaricə yollandım. Buna görə də diplomumu aldıqdan sonra vaxt itirmədən Azərbaycana qayıtdım. mart ayında uzmanlıq imtahanı verib aprel ayında diplomumu aldım. Mayın ilk həftəsi isə artıq Naxçıvanda ilk ürək əməliyyatlarını icra eləməyə başladım.
-Hazırda işlədiyiniz “Bona Dea İnternational Hospital”ında həkimlər haradan gəlir? Əsasən hansı ölkələrdən dəvət alırlar? Ümumiyyətlə hospitalda başqa xəstəxanalarda olmayan hansı işlər görülür?
“Xaricdə təhsil alan həkimlər bir mərkəzdə birləşir”
"Bona Dea" xəstəxanasının qayəsini əsasən xaricdə oxumuş azərbaycanlıları ölkəyə qazandırmaqdır. Ona görə də daha çox Türkiyədən, Avropa ölkələrindən uzmanlıq təhsilini bitirib orada yaşayan insanları xəstəxanaya dəvət elədik. Məqsədimiz xaricdə təhsil almış həkimləri ölkədə bir mərkəzdə birləşdirməkdir.
"Bona Dea" xəstəxanasında həm infrastruktur olaraq, həm də peşəkar kollektiv olaraq bütün tibb sahələri üzrə ixtisaslaşmış nadir xəstəxanalardandır. Eyni zamanda da müasir səhiyyə sahəsində istifadə olunan alət, avadanlıq xəstəxanada geniş istifadə olunur.
-İndiyə kimi etdiyiniz ən ağır, müəyyən mənada unudulmaz ürək əməliyyatı hansıdır?
Əməliyyatlarımız çox olub. Lakin ürəkdən çıxan ana damarın yırtılması, yəni aorta anevrizması üçün müraciət edən ağır xəstələr, ya da cavan xəstələr mənə daha çox pis təsir edir... Xəstələrin hamısı özəldir, bir-birindən dəyərlidir. Hamısı ilə bərabər onların həyatını yaşayırıq. Birlikdə həm əməliyyatdakı dövrü, həm də əməliyyatdan sonrakı dövrü hiss edirik. Bəzən əməliyyatdan sonra uzun illər keçir, lakin münasibətlər davam edir, bir-birimizə olan doğmalıq qalır. Onlar sənin ailəndən biri olur. Bunlar fərqli hislərdir.

İndi 18 il əvvəlki o gənc artıq “Bona Dea İnternational Hospital”da Baş direktorun birinci müavini və Ürək-Damar Cərrahiyyə Şöbəsinin müdiri vəzifəsində çalışır, xalası da sağlamdır. Beləcə,Cabir Məhərrəm oğlu Gülmalıyev təkcə xalasını yox, yüzlərlə xəstəni xilas etdi.

Qərib dünyamızın Sevinci

Poeziya min illərdir ki, söz səltənətində öz hakimi-mütləqliyini qoruyub saxlamaqdadı. Çünki insan qəlbinin ən mübhəm hisslərini, könül duyğularını lirik-estetik ruhda dilə gətirməkdə nəsrin hələ ki bu qədər qüdrəti və imkanı yoxdur. Həm də poeziya hər sətrində musiqi dili ilə danışdığından insan duyğularına daha tez hakim kəsilir. Bu həqiqəti də unutmaq olmaz ki, milli nəsrimizlə müqayisədə poeizyamız daha qədim köklərə və ənənələrə malikdir.
Tarixən Azərbaycan poeziyasının inkişafında və formalaşmasında kişi yazarlarla yanaşı qadın şairlərimiz də çox önəmli rol oynamışlar. Məhsəti Gəncəvi, Ağabəyim ağa, Xan qızı Natəvan, Fatma xanım Kəminə, Heyran xanım, Aşıq Bəsti, Aşıq Pəri və digər adlarını çəkmədiyim ünlü söz adamları Azərbaycan şeir sənətinin çiçəklənməsində öz silinməz möhürlərini vurmuşlar. Bəzən kişilərin belə dilə gətirə bilmədikləri gerçəklikləri, haqqı-ədaləti, ağrılı məqamları qadın yazarlar daha cəsarətlə, uca səslə bəyan etmişlər. Bu da tarixi həqiqətdir ki, bütün zamanlarda söz meydanında olsalar da, qadın şairlərin səsi XX əsrdə daha gur eşidilməyə başlamışdır. Müasir poeziyamızda da qadın yazarlar daha böyük bir inamla və cəsarətlə boy göstərməkdədirlər.
Sevinc Qərib imzasına bir neçə il öncə rast gəlmişəm. İlk təəssüratdan bu xanımın şeirlərindəki kövrək deyim tərzi, sözün məna çalarlarından böyük ustalıqla yararlanmaq bacarığı, onun ən dərin qatlarına varmaqla fikrin azad, aydın şəkildə çatdırmaq cəsarəti məndə onun yaradıcılığına böyük hörmət və ciddi maraq oyadıb. O zamandan da başlayaraq Sevinc Qərib imzasını ardıcıl olaraq izləməyə başlamışam. Vaxt keçdikcə onun şeirlərinin gündən-günə, ildən-ilə necə bir dinamika ilə ətə-qana dolub, pöhrələndiyinin şahidi olmuşam.
Ayrılıqdan vüsala salınıb bu körpülər,
Eh... hələ də uzaqlar yetimlik çəkir orda.
Qorxuram bu yolların etibarı qırıla,
Həsrət yerin bərkidir, təzə ev tikir burda...
Sevinc Qərib. Adla təxəllüs arasındakı kövrək bir təzad onun şeirlərində sanki iki əks duyğunu bir axarda birləşdirir. İnsanın ürəyindəki sevinci ilə daxili dünyasındakı qəribliyi söz aləminə də sirayət edir. Hər iki hiss bu fani aləmdə insan övladına xas bir-birini dabanqırma izləyən sirli bir ovqatdır ki, Sevinc Qərib bu iki barışmaz duyğunu öz bədii yaradıcılıq müstəvisində poetik ucalıqda birləşdirməyi bacarır.
Bəzən adama elə gəlir ki, Sevinc Qərib uzaq keçmişlərdən günümüzə yol tutub gələn söz karvanının tənha və qərib bir yolçusudur. Sanki çiyninə atdığı söz heybəsinə xalqın ən qədim və zəngin hikmət baxçasından dərdiyi inci sözləri çin-çin yığaraq onları zərgər dəqiqliyi ilə məna sapına düzür.
Körpülərin tağları qırıq bəndə söykənib,
Bir qara əl oynayır sevincimin içində.
Gün təzə boylanırdı duman özün yetirdi,
Yenə yollar üşüyür yiyəsizlik biçimdə.
Sevincin kövək sətirlərindəki duyğular insanı elə bil Simurq quşunun qanadlarına alıb təhtəlşüurumuzda uyumuş uzaq keçmişimizə aparır. O keçmişimizə ki, ucu-bucağı görünməyən bozqırlarda ərən babalarımızın meydan açıb şahə qaldırdıqları meydangir atların kişnərtiləri bir-birinə qarışıb. Adama elə gəlir ki, lap uzaqlardakı yovşan ətrinə bürünmüş qıpçaq çöllərində yurdundan illərlə ayrı düşmüş bir bahadır son ümidin işığına doğru illər öncə qoyub getdiyi doğma obasına yetişmək üçün haçadil atına süvar olub, gecə-gündüz bilmədən yerin damarını qıraraq batıdan doğuya yol gedir.
Yoldumu izimi çəkib aparan,
Mənəmmi bu yolun inadın qıran?
Kimiydi yanımdan ötdü çaparaq,
Kimiydi uzaqdan əl edib duran?
Yol məni, mən yolu gedib bitirdik,
İndi ayrılırıq bir tin başnda.
O məndə, mən onda itib gedirdik,
Fərqində deyildik yayın, qışın da.
Sevinc Qərib təpədən dırnağacan ruh adamıdı. Ağacda yarpağın tərpənməsi də, çəməndə insanı bihuş edən çiçəklərin ətri də, bir payız axşamı pəncərəni döyəcləyən meh də onun duyğularını yerindən oynadıb qəlbini ehtizaza gətirə bilir. Bu kövrək hiss, lirik ovqat da incə bir deyimə çevrilib, nəğməyə dönür. O, məcazlardan, epitetlərdən və digər bədii detallardan yerində və ustalıqla yararlanaraq yeni bir poetik lövhə yarada bilir.
Mənim ruhum başqa, düşüncəm başqa,
Quşun dimdiyində yem sevinciyəm.
Könlümə dost olur bəzən qarışqa,
Kimdi bu qəribdən küsüb inciyən.
Söz adamları nə qədər toplumun diqqət mərkəzində olsalar da, hamı tərəfindən hörmət göstərilib adları urvatlı tutulsalar da, həmişə özlərinin söz dünyalarında tənhadılar. Onların ən böyük könül sirdaşı, ürəkdən inanıb söykənəcək bildikləri də elə sözdən başqa digər bir varlıq deyil.
Hisslərim yaman ağrıyır,
Üstündən ağır söz keçib.
Ürəyim məni qarğıyır-
Deyirəm yenə döz, keçib.
Yorub bu tale, bəxt məni,
Dilim ağzımda süst düşüb.
Ruhum cismimdən eymənib
Bir ayrı cana dəst düşüb.
Ürəyi bənövşə yarpağından da zərif, kövrək və yumşaq olar söz adamının. Bəni insan övladına tez inanar, onu güvənc yeri bilib bu inamın işığında yol gedər. Vay o gündən ki, bu inama, bu ümidə hansısa naşı, ürəksiz zərrə qədər kölgə sala. Bax, onda başlayar söz adamının haqq-hesab saatı, məşhər günü.
Bircə adam saxlayaydın gözümdə,
Kiçiltməzdin ucaltdığım “dağları”.
Bircə ümid, bircə inam, tək güvən...
Qaraltmazdın dürr bildiyim “ağları”.
Sevinc Qəribin şeirləri formaca sadə olduğu qədər də mənaca dərindi. O, hər sözdən yerli-yerində yararlanaraq canlı, emosional təbii lövhələr yarada bilir. Sözlərin aydın və lirik bir ovqatda bir-birini izləməsi fikrin dolğun fəlsəfi-estetik tutumu ilə vəhdət təşkil edir.
Gətirməzdin gözlərimə payızı,
Başlamazdı yarpaq-yarpaq xəzanlar,
Yalanına bulaşmazdı taleyim,
Yıxılmazdı ürəyimdən adamlar.
Tale belə gətirib ki, Laçının başı buludlardan su əmən dağları qoynundakı cənnətmisal qucağında doğulub, uşaqlığını və həyatının sonrakı dönəmini qəriblikdə, şəhərin tozlu-paslı küçələrində keçirməyə məcbur olan şairənin bütün yurd niskilləri və ağrıları da sözün zərif çiyinlərinə yüklənir.
Sən şoran torpaqda ümidlər göyərt,
münbit torpağında yağı oynasın.
Sən vaqonda yaşa, qamışdan ev qur,
sənin xanimanın yad əldə qalsın.
Sən dərdlərə bələn, qəmlərə bükül,
düşmən at oynatsın sənin obanda.
Ürəyindən göynə, içindən sökül,
yağı büsat qursun isti yuvanda.
Hiss olunur ki, Sevinc şeir yazanda heç vaxt onun növünü, janrını, qafiyəsini, rədifini və digər detallarını gözə alıb duyğularını çərçivəyə salmır. Əvəzində duyğular onu ağuşuna alıb öz sirli dünyasına aparır. O dünyaya ki, orada hər şey sevgidən yoğrulub, hər zərrə məhəbbətdən boy tutub. O dünyanın ayrılmaz sakini olan kövrək qadın ürəyində narahat dünyamızın taleyindən nigarançılıq ağrıları keçir, insanlığın qaranlıq sabahına gözlərindən kədər selləri daşdanır.
Mənim ürəyimin divarları sevgidən hörülüb
içində olanlar sevgiylə qorunur.
Kasıb komalarının köhnəlmiş damından
yağış daman kimi
göz yaşı damar, ağrı damar mənim
ürəyimdən hərdən.
Hər gecə yuxuları aldadıb ürəyimə köçürəm,
səliqəyə salıram dağınıq eşq süfrəsini,
gündüz tökdüklərimi yığıram öz yerinə.
Sonra öpüb gözündən enirəm yatağıma,
Gecə də layla çalır dizlərində uyuyan
o bəxtəvər qadına...
Sevincin sözlə yaratdığı çeşidli bədii fikir lövhələri poeziyanın imkanlarının nə qədər geniş və hüdudsuz olduğunu bir daha bütün əzəməti ilə gözümüz önündə canlandırır. Az sözlə böyük məna yaratmaq, fikrin fəlsəfi-estetik tutumunda poetik lövhə nəqş etmək gənc şairənin böyük söz potensialına malik olduğundan xəbər verir.
Getdiyim yolun kəsəsi
Qəmin izinə calanır.
Kimim var umub küsəsi,
Kölgəm dizimə dolanır.
Sevinc Qərib bu gün bədii yaradıcılığının ən qaynar və çiçəklənən dövrünü yaşayır. O, ədəbi mühitdə siyasi-ictimai konyukturanın tələb etdiyi şəkildə qalaq-qalaq kitablar yazmaq, mətbuatda və radio-televiziyada özünü reklam elətdirmək düşüncəsindən uzaq bir ovqatda sadə bir şair ömrü yaşayır. Başları başlarında dayananların tərifinə, mədhinə qarışmış ədəbi orqanlar və yaradıcılıq qurumları hələ ki, bu istedadlı söz adamını görməzdən gəlirlər. Lakin sözün qüdrətinə, ilahi gücünə öz varlığı qədər inanan və tapınan Sevinc Qəribin heç bu “xala xətrin qalmasın” münasibətlərə ehtiyacı da yoxdu. Çünki o, şeirin və sənətin təmənnasız söz ömrünü yaşayır. O ömrü ki, əsrlərin və nəsillərin təlatümləri, kataklizmləri belə bir ləyaqətli söz ömrü yaşayan insanın adını sözün yaddaşından silmək gücündə belə deyil.
Qavalı neynirəm, dəfi neynirəm
İçimdə inləyən saz havası var.
Sırası pozulmuş səfi demirəm
Qərib durnaların öz cəfası var.

Dinər könlümdəki yaralı nəğmə
Susar göy üzünün “kişnəyən atı”
Qəmim qol qaldırıb oynayan nəğmə
Sevdamın dərd adlı toyu büsatı.
Hərdən mənə elə gəlir ki, Sevinc Qərib qatarından ayrı düşmüş qərib bir durnadır. Sözün işığına doğru əbədi bir yola çıxıb. Öz səfini və qatarını yaratmaq üçün ucsuz-bucaqsız səmalarda gecə-gündüz qanad çalır. Bu əzablı, uzun yolda ona möhkəm can sağlığı, yorulmaz fəaliyyət, uğurlar və elə söz ömrü arzulayırıq.

İlham Məmmədli
filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent

Gənclər arasında dini dözümlülük və multikulturalizmin təbliği mövzusunda təlim keçirilib

QHT Agentliyinin dəstəyi, “Sosial və Psixoloji Tədqiqatlar Mərkəzi” İctimai Birliyinin təşkilatçılığı, “İrəli” İctimai Birliyinin tərəfdaşlığı ilə gənclər arasında dini dözümlülük və multikulturalizmin təbliği mövzusunda təlim keçirilib.
Təlimi giriş sözü ilə açan AMEA Fəlsəfə və Sosiologiya İnstitutunun baş elmi işçisi, fəlsəfə elmləri doktoru Aydın Əlizadə çıxışı zamanı din və multikulturalizm, habelə dövlət və din münasibətlərində cəmiyyətin yanaşmasına toxunub.
AMEA Fəlsəfə və Sosiologiya İnstitutunun aparıcı elmi işçisi, fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru Radif Mustafayev mövcud təcrübə və imkanlardan çıxış edərək, gənclərdə dini şüurun sosial-psixoloji reabilitasiyası işi, dini dözümlülüyün və multikulturalizmin təbliği məsələlərindən danışıb.
Təlim müddətində həmçinin müasir cəmiyyətdəki bəzi dini cərəyanların radikal baxışlarından və dini dözümsüzlük hallarından qorumaq məqsədilə atılan maarifləndirici addımlar barədə fikir mübadiləsi aparılıb.
Qeyd edək ki, təlim “Gənclər arasında zərərli dini baxışların sosial-psixoloji reabilitasiyası, dini dözümlülük və multikulturalizmin təbliği” layihəsi çərçivəsində həyata keçirilir.