ANAM HAQQINDA

Həyatda sevincini, dərdini böldüyün ən doğma insanının ANAnın əbədiyyətə qovuşmasının kədərini yaşamaq ağırdı. Ana insanın sığındığı ən məlhəm ünvandı... Yoxdur onun sevgisinin qarşılığı, əvəzi. Sonsuz kədərimi və nisgilimi bu sətirlərə tökməklə özüm-özümə təskinlik verirəm. Anam haqqında...!
Anam Zeynəb Əli qızı Vəkilova 1941-ci ildə Arpa çaıyının sahilində yerləşən Şərur rayonunun Danzik kəndində dünyaya göz açıb. 1948/1955-ci illərdə Danzik kənd orta məktıbini bitirib. Həmin dövrlərdə 7 illik orta təhsili başa vuran şəxslər orta məktəbdə müəllim kimi fəaliyyət göstərirdilər. Atası Əli Qurbanəli oğlu Hüseynov zəngin folklor daşıyıcısı olan Nağılbazlar soyundandır. Anam özü də folklor daşıyıcısı idi. Çoxlu bayatılar, atalar sözləri bilirdi söylədiyi bayatılar Naxçıvan folkloru antalogiyasına daxil edilib. Kəndin dəyirmanını işlətdyi üçün atasına Dəyirmançı Əli, pəhləvanlıq etdiyi üçün isə Pəhləvan Əli də deyirmişlər. Anası Nargilə Şərur-Dərələyəz mahalının Amağu kəndindəndir. Anası Nargilə xanımın bütün nəsli mart soyqırımının qurbanı olmuşdur. Anam Nargilə nənəmin nisgilini belə dilə gətirirdi: “Elə bir gün olmazdı ki, anam gözləri önündə nizəyə taxılan qardaşları Yusif və Abuzər dayılarımı yada salıb ağlamasın, anamın gözlərinin güldüyünü heç vaxt görmədim, anamın göz yaşları kədər çeşməsi idi, ömrü boyu bir gözü ilə qardaşı Yusifə o biri gözü ilə qardaşı Abuzərə yas tutdu. Ermənilərdən bu qisas alınmayınca bizim də gözlərimiz gülməməlidir!”
Nargilə nənəmin şahidi olduğu Amağu kəndində baş verən soyqırımı anamın yaddaşında daşlaşmışdı. Anam Zeynəb Vəkilova baş vermiş soyqırımı haqqında Nargilə nənəmin şahidliyi ilə milli faciəmizin təfərrüatları haqqında söyləyirdi:
“Silahsız kənd camaatını tələyə salıb tutan ermənilər mülki əhalini bir yerə yığıb günlərlə ac-susuz saxlayırlarmış. Anası Fatimənin döşlərindən süd əmən 3 yaşlı Abuzəri erməni zorla anasının əlindən alıb əvvəlcə nizəyə taxmış sonra isə anasının və görpə Nargilənin gözləri önündə divara çırpmışdır. 3 yaşlı körpə Abuzərin qanı anası Fatimənin və hələ ətrafda olub bitənləri anlamaqda çətinlik çəkən körpə Nargilənin üzünə sıçramışdır. Qardaşı Yusifin faciəsi də Nargiləyə və anası Fatiməyə eyni həyəcanları yaşatmışdır. Onların artıq susuzluqdan ürəkləri parçalanırdı. Nargilənin anası Fatimə qardaşın Yusifin əlindən, tut xəlvətcə bulaqdan su içib gəlin söylədi. Nargilə qorxa-qorxa qardaşının əlindən tutub həyəcanla o tərəf bu tərəfə baxaraq yaxınlıqda heç kimin görmədiyini fikirləşib Yusiflə birlikdə bulağa tərəf getdi. Bulağa çatmağa az qalmışdı ki, ermənilər uzaqdan Nargilə ilə Yusifin bulağa tərəf gəldiklərini gördülər. Atı bulağın başına sürən ermənilər Nargilə və Yusifin bulaqdan su içməyinə imkan vermədilər. Nargilə qorxusundan əsirlərin saxlandığı yerə tərəf qaçmağa başlayanda ermənilər Yusifi göyə tullayıb nizəyə taxdılar. Nargilə qaça-qaça anası Fatiməgilin əsir saxlandığı yerə yaxınlaşdı. Ermənilər Yusifi nizəyə taxdıqdan sonra atı Nargilənin dalınca sürdülər. Nargilə anası Fatiməyə tərəf getsə ələ keçəcəyini hiss edib yerdə olan meyyitlərin arasına uzandı. Ermənilər gəlib meyitlərə çatdılar və kiminsə sağ qala biləcəyini yaxud bulaqdan qaçan uşağın meyitlərin arasında olacağı ehtimalını yoxlamaq üçün yerdəki meyitləri bir-bir nizələməyə başladılar. Növbə Nargiləyə çatdı nizə ilə Nargiləni də vurdular. Nargilə qorxusundan heç bir reyaksiya vermədi və ermənilər onu da ölmüş bildilər. Beləliklə erməni nizəsinin izlərini bir ömür bədənində, qardaşları Yusif və Abuzərin ölümünü isə gözlərində daşıyan Nargilə nənəm sağ qaldı!”.
Anam bu hadisələrə heç vaxt şəxsi ailə faciəsi kimi baxmırdı. O, bu hadisələri milli faciəmiz hesab edirdi. Anam mükəmməl qadın idi. Böyük düşünürdü. Birinci Qarabağ savaşı başlayanda oğlanlarına üzünü tutub dedi:
“Gedin vətəninizi qoruyun!” Bu həmin dövr idi ki, Azərbaycan müstəqilliyini yenicə bərpa etmişdi. Ordumuz formalaşmamışdı. Müharibəyə getmək risk tələb edirdi. Çox adamlar müxtəlif üsullarla müharibədən yayınmağa, hətta rüşvət verib yalançı xəstəlik sənədləri çalışırdılar. Təəssüf ki bu bizim yaşadığımız acı gerçəkliklərdi. Böyük qürür hissi ilə söyləyirəm ki, anam Zeynəb xanım belə bir şəraitdə canından əziz bildiyi öz doğma balalarını müharibəyə səslədi. Bunu ancaq böyük düşünən mükəmməl Azərbaycan qadını edə bilərdi. Böyük qardaşım Əhməd Sabunçu Batalyonunun tərkibində Ağdamın Güllücə kəndində ağır döyüşlərdə iştirak edəndə anam Bərdədə İmirli kəndində əraziyə yaxın olduğu üçün atışma səsləri açıq-aydın gəlirdi. Həmin gecə anamın həyəcandan dodaqları parçalanmışdı. Uzun illər sonra maraq üçün anamdan soruşdum ki, əgər bilsədin ki, oğlanların şəhid olacaq razı olardınmı müharibəyə getsinlər? Gözləri doldu, dedi,- razı olardım. Sonra isə üzünü mənə tutub dedi ki, bəs o şəhid olan oğulların anaları ana deyil? Vətəni qorumaq hamının borcudur.
Yeri gəlmişkən qeyd edim ki, ailəmizin iki üzvü qardaşlarımız Əhməd və Mobil Qarabağ nüharibəsinin veteranıdır. Onu da qeyd etməliyəm ki, hər ikisi də müharibəyə könüllü qatılıb. Onların hər ikisinin fikiri də anamın müharibə çağrışı ilə səsləşirdi. Sonralar mənə də Allah nəsib etdi Füzuli-Cəbrayıl istiqamətində 1998-ci ildə (Lələ Təpə) döyüş bölgəsində xidmət etdim. Anam yenə də eyni ürəklə bizi vətənimizi sevməyə və qorumağa səsləyirdi.
Mükəmməl qadın idi anam. Çox da səbrli. Bir dəfə bir qadının sözündən incimişdi. Düz otuz il sonra həmin qadına bir xatırlatma etmişdi. Yadındadır mənə belə demişdin “arzuların” öz timsalında çiçək açdı.
Bayatıları çox sevirdi. Atası Əli babamdan yaddaşına həkk etdiyi bu bayatını böyük nisgillə söyləyirdi. Həm də babama ittihaf edirdi bu bayatını. Əli babamın yaşantılarını bu bayatıda hiss edirdi.
Fələyəm başdan mən,
Yemərəm hər aşdan mən.
Nə atam var, nə anam,
Yaranmışam daşdan mən.

Bir də bizdən incik qalanda bu bayatını söyləyirdi.

Bala dadı, bal dadı,
Bala adamı aldadır.
Şirini şirin olur,
Acısı da bal dadır.

Doğulub böyüdüyü Şərur torpaqlarını Arpa çayını müqəddəs sayırdı. Ötən il Naxçıvandan Asabu-Kəfdən, Arpa çayından və Batabatdan anama su gətirmişdim. Anam bu sulara Zəm-Zəm kimi baxırdı. Arpa çayının suyu bulanıq idi, ona görə dedim ana Batabatla , Asabu-Kəfdən gətrdiyim suyu iç Arpa çayının suyunda isə əlini yuyarsan.Bir neçə gündən sonra dedi ki, Arpa çayının bulannıq suyunu da içdim qoy məni öldürəcəksə Arpa çayının suyu öldürsün....
İndi artıq anam xatirələrdən və məzar daşından bizə baxır.... Bir də ölümünə həsr etdiyim bu bayatıdan.

Sevincimi kədərimi böldüyüm,
Ağlayanda ağladığım, gül deyəndə güldüyüm,
Ana səni yoxlamağa gəlmişəm
Gül üzünü qoxlamağa gəlmişəm.

Səməd VƏKİLOV