Mən atamın köksünə qısılaraq böyüdüm. Atam isə elə hey uşaqlaşdı. Hər artan yaşımın arxasında gizlənən atamın enən yaşını görürdüm. Kövrələrək yanağına düşən hər damla yaş öz uşaqlığımı xatırladırdı mənə. Hər atama baxışımda özümü görürdüm. Beləcə, onun tez-tez nəm olan qara piqmentlərlə zəngin qıyıq gözünü silməyə vərdiş elədim. Mən belə böyüdüm; körpələşən atamla yaşlanaraq. Bəzən sərt atamla. Amma hər sərtlikdən boylanan məsumluqla…

Əyilən beli, bükülən dizləri, qırışan sifəti, əsən əlləri qocalıqdan soraq verən simvollardı əslində. Ancaq yaşlı yanağı və gözləri, saf siması demirdi bunları. Xətt çəkirdi o simvollara. Xətt çəkirdi qocalıq qırışlarına. Tez-tez əlinin əsməsi, ayağının büdrəməsi, dodağının titrəməsi acmış körpənin gecikmiş süd içməsinə görə yaranmış qıcıq təəssüratını yaradırdı. Zahirən yaşlanan atam, daxilən körpələşirdi. Onun ritmlə vuran ürəyi hər atışında, hər döyüntüsündə daha da kiçilirdi. Kiçilən ürəyi böyük məsumluqla yüklənmişdi. Həm də elə yüklənmişdi ki, o yükü ancaq özü daşıya bilərdi. Ciyərlərinə çəkdiyi hər nəfəs titrədirdi böyük yüklü kiçik qəlbini. Təzadlı fikirləri məhv etmiş və ya heç olmamışdı sanki. Hər istəyimin qarşılığı sözsüz “hə” olurdu. Buna görə həyatımın formulasına dönüşdü bu “hə “lər. Mən bu “hə “lərlə həmrəy böyüdüm. Səbəbsiz nəticələrin xoşluğuna vərdiş elədim. Mən heç kəsi sevmədiyim qədər sevdim atamı, ona qısınmadığım qədər kölgəsinə həsrət yaşadım. Əslində istəmək və istədiyini edə bilməməkdi ən böyük xəstəlik. Əlləri ən isti ocaq olduğu halda, onu tuta, bağrıma basa, oduna qızına bilmirdim. Və ən böyük xəstəlik bu deyilmi? Amma mən başqa xəstəliyi daşıyırmışam vücudumda, sən demə. Autizm. Bəli, Autizm.

Məhz bu xəstəlik arxasınca bir sıra xəstələr də gətirdi. Anam əzablarıma dözə bilməyib gözlərini yumdu. Həm də elə yumdu ki, atamın belə əzizləyici həzin melodikası anamın gözlərinin parlaqlığını unutdurmadı mənə. Yumulan gözlər, həsrətimin qapılarını taybatay açdı. Mən belə böyüdüm; anamın yumulan göz qapaqlarından sezilən iki cüt şəfqətli bəbəklərin həsrətiylə. Sanki öz öhdəliklərini atama verirmiş kimi müqavilə bağlamışdı: qüvvədən düşməyən, limiti bitməyən müqavilə. Nə kağız, nə də söz üzərinə. Sadəcə qəlbin divarlarına göz yaşlarının süzdüyü “mürəkkəb”lə yazılmış müqavilə.

Atam heç yorulmadı məndən. Yorulmaq nə ki, ayrı qalırdımı heç? Atam tək ata deyildi. O müqəddəs adın arxasında çox məna vardı. Gecələr əlləri ilə yumurlaq başımı sinəsinə dayayaraq pıçıltıyla deyərdi: ”Mən inanıram, gözəl qızım“. Bax mən atamın “sənə inanıram" deməsiylə böyüdüm. Böyüyərək də dərk etdim. Dərk etdim İnsanın gücünü. Dərk etdim hisslərin qüvvəsini. Dərk etdim varlığın əsrarəngliyini. Mən inamın qüdrətini dərk etdim. Amma bunu mənə dərk etdirən daha bir gücün fövqəlliyini də anlamış oldum. Bu gücü uşaqlaşaraq mənə göstərən atam oldu. Bu gücü mənimlə birgə və bəlkə də məndən də artıq daşıyan atamla öyrəndim.

Necə tab edirdi görəsən? Bu yükün ağırlığı qəlbini göynədə-göynədə dözürdü. Və bu azmış kimi gülərüz çöhrəsiylə “sənə inanıram” deyirdi. Bəli atam, sən mənə həmişə inandın. Çox inandın. Buna tək özünü deyil, məni də inandırdın. Sən yalnızca ata deyilsən,- deyə düşünürdüm. Haqsız da sayılmazdım. Çünki SƏN ən böyük həkim, inamın isə ən böyük dərman oldu mənə. Görəsən, sənsiz bunun öhdəsindən gələrdimmi? Yox! Mənim keçmişimi xatırladan, ötən hisslərimi soyuq otaqdan bugünkü mənzilimə yetirən sən oldun. Məyərsə mən əqli zəiflik damğası ilə boğularkən, tərs -tərs baxışların əhatəsində qıvrılarkən, mərhəmət hissləriylə coşan göz bəbəklərin nəzərində sıxılarkən sən demə yazıq görkəmi alırmışam. Bunu görən atam xəstəliyimə şərik oldu. Saçlarımı tumarlayaraq “gözəl qızım” dedi həmişə. Mənimlə bərabər uşaqlaşdı. Və mən böyüyərkən belə o əl çəkmədi rolundan. Və beləcə, həyat tərzinə dönüşən zərurətlə məni sağaltdı. O, tək ata olmadı, heç tək həkim də olmadı. Mənim atam, ən uca zirvədə olan müəllimiydi. Mənə öyrədəcəkləri əzbərlənəcək dərslik deyildi, mən dərsliyi sözbəsöz oxudum, səsbəsəs dinlədim. Amma görərək və heç yorulmadan. Nə bir gün dərsdən qaçdım, nə də nə vaxtsa partamı dəyişdim. Yox, mən bunları etmədim. Amma bir şeyi etdim; səni çox üzdüm atam. Xəbərsiz quş kimi oxudum qəfəsimdə. Heç kim dinləməsə də sən dinlədin məni. Heç bezmədin, küsmədin həyata. O qəfəsdən sən azad etdin məni.

İndi bu gülləri sənə və anama gətirmişəm. Bir zamanlar mənə göstərdiyin qayğına xəstəliyindən dolayı etinasız olan qızın indi əlini ovcuna alıb bərk-bərk sıxmaq istəyir. Həm də elə sıxmaq ki, heç bir xəstəlik ayırmayacaq qədər...

İndi məni düşündürən tək sual var: Sən mənimlə körpələşdin, görəsən, mən də sənsiz yaşlana bilərəmmi?.

Qızlarına laqeyd atalara ithaf olunur...

Azadə Bayramova