44 günlük Vətən müharibəsində Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin möhtəşəm
qələbəsinin 5-ci ildönümü

Şuşa; “Sızma” əməliyyatı

44 günlük Vətən müharibəsində Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı, general-leytenant Hikmət Mirzəyevin komandanlığı ilə Xüsusi Təyinatlı Qüvvələrin Azərbaycanın hərb salnaməsinə qızıl hərflərlə həkk olan rəşadəti fonunda Şuşanın işğaldan azad edilməsi zamanı peşəkar hərbçi kimi şücaət göstərən Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı, mayor Zaur Hüseynovun həyatı və qəhrəmanlığına həsr olunan poema-prozadan parçalar

Şuşa bir incidir, Şuşa bir zərdir,
Şuşa Qarabağın zümrüd qaşıdır...
Şuşa torpağında, ormanlarında,
dağında, daşında, qayalarında
pozulmaz, əbədi tarix yaşadır.
Şuşa neçə-neçə qanlı-qadalı
savaşa şahiddir,
O... bu dünyanın
çeşmə suyu kimi büllur, qənirsiz,
bakirə gözəli, can sirdaşıdır.
Şuşa qəlbi, ruhu birgə çırpınan
Güneyli – Quzeyli Azərbaycanın,–
Təbrizlə Bakının qan qardaşıdır.

Şuşa Pənahəli xandan yadigar,
Əbədiyaşarlıq, xanlıq rəmzidir,
Şuşa Qarabağın milli tamğası,
sonrakı nəsilə qalan izidir.
Şuşa – yenilməzlik, ərlik türbəsi!
Tarixin bizlərə daş məktubudur,
Şuşa – yaddaşımın daş kitabəsi!..

Qərargah...
General-leytenant Hikmət Mirzəyev
vəziyyəti çözür, var-gəl edərək:
Çünki qərar düzgün verilə gərək!..

Səngimək bilməyən qanlı savaşın
bu dar macalında, gərgin anında,
Dərin düşüncələr burulğanında,
qəlbinin hökmünə hakim kəsilir.
Bu hökmü zamanın diktəsi bilir:
“Nəyin bahasına olursa-olsun,
Şuşanı düşmənin məngənəsindən
(şəhid olsaq belə!..) qoparmalıyıq!
Bu vacib, bu məsul əməliyyatı
“bir atış-bir hədəf!” ilə və həm də...
Az itki verməklə aparmalıyıq!”
General-leytenant Hikmət Mirzəyev
məlumatlı idi, dəqiq bilirdi;
düşmənin Şuşada canlı qüvvəsi,
silah-sürsatı var, topu, tankı var,
texnikası vardır kifayət qədər.
Ancaq...
buna rəğmən köksündə bir səs
deyirdi: “General, əmin ol, sizin
Xüsusi Təyinatlı Qüvvələr bu gün
hər şeyə qadirdir.Yaxındır Zəfər!”
General dəyərli bilib hər anı,
istəmirdi getsin vaxt, zaman hədər...

Bu əminlik onu rahatlatsa da,
Yenə də təmkinlə, alnında vüqar
əllərin masaya dayayıb durdu.
Xəritəyə baxdı...
Əməliyyatı
icra eləməkçün Komandanlığın
önündə dörd əsas məsələ vardı;
1.Arxaya sızmaq!
2.Düşmənə gözləmədiyi məqamda gözlənilmədən həmlə etmək!
3.Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin təminat və təchizat yolu olan Laçın dəhlizinə nəzarəti tam təmin etmək!
4.Əməliyyata cəlb edilən qruplarla ardıcıl əlaqə saxlamaq!

Demək... bu naxələf, murdar,
bu nankor,
bu şərəfsiz millət hara baxırsa, -
biz olamayan yerdə biz görünürük.
Dumanlı dağlarda, sıx ormanlarda,
Yarğanda, çökəkdə, daşda, divarda,
səmada, səngərdə biz görünürük.
Yuxusu irzikib...
Hər ötən anda, -
Axşamda, səhərdə biz görünürük.

Demək... bu ədalət, haqq savaşında
təkcə Ordu döyüşməyir şəhərdə...
Ona görə zatıqırıq tayfanın
artıq ...içdiyi su, udduğu hava
ona zəhərdi!
Demək... haray salıb nərə çəkərək
Şuşa sinəsini sipər edərək
özü də döyüşür... varlığı ilə,
Üzü tüpürcəkli düşməni isə
ən çox ağrıdır
Şuşanın vurduğu natərəs şillə...

Raport:
Məlumat verirəm, cənab General!
“Sızma” əməliyyatı bitdi, Komandan!
Bizə dayaq durdu ulu Yaradan!
Uzun illər dözən, səbri tükənən,
Yadın tapdağında qalan Şuşanı
azad eləmişik!...
Cənab General!
Qürurla döyünür bu an qəlbimiz.
Artıq “təmizləmə” aparırıq biz.

General fərəhlə, köks ötürərək,
dərin nəfəs alıb “Afərin!...” dedi,
Dedi və üstündən sanki bu anda
zillətli, çox ağır yük götürüldü.
“Nəhayət bacardıq!.. Bu çox möhtəşəm!..”
dedi, sevinərək gözləri güldü;
“Biz. təkcə Şuşanı azad etmədik,
Onun namusunu, ləyaqətini,
onun qeyrətini geri qaytardıq!
Biz cənnət diyarın vuran qəlbini, -
ulu Məmləkətim Azərbaycana
ləkə götürməyən zəri qaytardıq!”

Müharibənin 44-cü günüydü..
Sanki nur libası geymişdi şəhər,
Zər idi torpağım, daşım bu gecə.
Yaxın da, uzaq da işıq saçırdı,
Nura qərq olmuşdu Şuşam bu gecə.

Kölgə dolaşırdı dar küçələrdə,
Yaman daralmışdı yeri düşmənin.
Kölgə elə parlaq görünürdü ki,
Gözü qamaşırdı qarı düşmənin.

Qəfil nur selinə ürcah gələndə,
Yağılar daha da ümidsizlənir,
bağrı yarılırdı, çaş-baş qalırdı.
Atəş açılsa da, açılmasa da,
qorxudan ölürdü... qımıldanmayır,
nəfəsi tıncıxır, bərbad durdu.

Bu gün Qarabağda, bu gün Şuşada,
Açılan hər güllə hədəfə dəydi.
Bu gün Ordumuzun hər bir əsgəri,
nurlu anaların kölgələriydi...

Şuşam azad oldu yadd!.. tapdağından,
Hava təmizləndi yad nəfəsindən.
Şuşam bir qərinə ötdükdən sonra,
Ürpənmirdi daha yadın səsindən.

Bu gün qapıları insan əli yox,
Bir qərib həsrətin ruhu döyürdü.
Sanki xalq şairi Səməd Vurğun da
"Havalansın Xanın səsi"deyirdi.

Bu payız günündə sanki duyurdun,
qönçənin ətrini, gülün iyini.
Sanki heç atəş yox, mərmi səsi yox,
Cabbarın, Seyidin zəngulələri
pozurdu gecənin səssizliyini.

Sanki Molla Pənah heyrət edərək
deyirdi: " Nə şahə, nə xinxarə bax,
gərdişi-dövrani-kəcrəftara bax!"
Sanki Pənahəli xan da fərəhlə
deyirdi:"Müzəffər, yenilməz Ordu,
alqışa layiqdir ey ana torpaq!..”

Şuşam azad oldu.
Bu gerçək anın
özüylə üz-üzə durmaq nə gözəl.
Bu tarixi anda göz yaşlarını
Şuşamın gözündə görmək nə gözəl.

Buna inanan da, inanmayan da
heyrət içindəydi...
Bu gün, bu anda
sanki bir-birinə gözaydınlığı
verirdi sevinclə torpağım, daşım.
Sanki bircə gündə, bir an içində
silkinib libasın dəyişdi Şuşam...

Zaur top-tüfəngin susub-səngiyən
bu müthiş, qürurlu, məğrur gecədə,
Nur libası geyən Pənəhabadı,
dumanlı dağları seyr eləyirdi.
Yenə də xəyala dalmışdı...
Onu
içində qorranıb atəşə dönən
nurlu xatirələr silkələyirdi;

...Məmləkətim!
Heç inanma yüzillərlə
Xalq çəkdiyi acıları
(Haqq yerini aldı deyə) unudacaq.
Əsla!... Bil ki,
bizə asi düşənlərin
qurulanda Haqq divanı,
qarşısında dimdik, məğrur
duracaqdır bu Qələbə.
Bəlli bil ki, bax o zaman
Yapışaraq əsrlərin yaxasından,
heç kəs sora bilmədiyi
çox cavabsız sorğuları
soracaqdır bu Qələbə!

Sabir Arazlı Özgün,
“Yaddaş” milli müakafat laureatı