Tacikistanda “Şərq və müasir dünya xalqlarının ənənəvi dəyərləri” mövzusunda forum keçirilib

Bu günlərdə Tacikistan Respublikasının paytaxtı Düşənbə şəhərindəki Rusiya-Tacikistan (Slavyan) Universitetində (RTDU) “Şərq və Müasir Dünya Xalqlarının Ənənəvi Dəyərləri” mövzusunda iki günlük Beynəlxalq Mədəni və Sivilizasiya Forumu keçirilmişdir. Tədbirdə BDU-nun müəllimi, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Arzu Allahverdiyeva da iştirak etmişdir.

Əməkdaşımız Arzu xanımla görüşüb ondan forum barədə təəssüratlarını danışmasını xahiş etmişdir. A.Allahverdiyeva demişdir:
-Tədbir Rusiya Federasiyası Hökuməti yanında Maliyyə Universiteti, Rusiya-Tacikistan (Slavyan) Universiteti, Tacikistan Respublikası Milli Elmlər Akademiyası və İstanbul Rumeli Universiteti yanında Balkan Ölkələrinin Tətbiqi Araşdırmalar Mərkəzi tərəfindən təşkil olunmuşdu.
Forumun açılış mərasimində RTDU-nun rektoru, professor Məşrab Fayzullo, Rusiyanın Tacikistandakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Semyon Qriqoryev, Rusiya Federasiyası Hökuməti yanında Maliyyə Universitetinin professoru, Tacikistan Elmlər Akademiyasının həqiqi əcnəbi üzvü, Azərbaycan xalqının böyük dostu Ramazan Abdulatipov, Tacikistan Respublikası Xarici İşlər Nazirliyinin Müstəqil Dövlətlər Birliyi üzrə İdarəsinin rəhbəri Əhməd Saidmurodzoda, Tacikistanın Ali Müftisi Səidmukarram Abdulkodirzoda, Türkiyənin Namik Kamal Universitetinin tarix kafedrasının professoru Halit Eren, Tacikistan Milli Elmlər Akademiyasının prezidenti Kobiljon Xuşvaxtzoda, bir sıra xarici dövlətlərin diplomatik idarələrinin, Rusiya, Tacikistan, Özbəkistan, Türkiyə, Azərbaycan və Misirin elmi təşkilatlarının nümayəndələri iştirak edirdilər.
Tədbir iştirakçılarını salamlama nitqi zamanı cəmiyyətdə sabitlik və harmoniya üçün əsas olan ənənəvi dəyərlərin qorunub saxlanmasının vacibliyi dəfələrlə vurğulandı, bu xüsusda Şərq ölkələri, o cümlədən Tacikistan Respublikası nümunə kimi göstərildi. Çıxış edənlər bu dəyərlərin sürətli texnoloji və sosial-mədəni inkişaf şəraitində üzləşdiyi problemlər, ənənələrin qorunub saxlanılması və davamlılığının təşviqi yolları, mədəniyyətlərarası dialoq və əməkdaşlığın təşviqi təşəbbüsləri barədə danışdılar. Həmçinin bəşəriyyətin mədəni sərvətinin qorunub saxlanmasına və artırılmasına töhfə verən təhsil və digər müvafiq aspektlərdən də bəhs olundu.
Plenar iclasda əsasən aşağıdakı mövzularda məruzələr dinlənildi: “Rusiya və Şərq: xalqların ənənəvi dəyərləri sivilizasiyanın inkişafı və qarşılıqlı fəaliyyəti üçün bələdçi kimi”, “Şərq xalqlarının ənənəvi dəyərləri və müxtəlif mədəniyyətlərin birgəyaşayışı, sivilizasiyalar”, “Rusiya və Tacikistan xalqlarının ənənəvi mənəvi-əxlaqi dəyərləri uzunmüddətli tərəfdaşlığın möhkəm əsası kimi”, “Rus Pravoslav Kilsəsinin Rusiyada və xaricdə dinlərarası və millətlərarası sülhün möhkəmləndirilməsi istiqamətində fəaliyyəti” və s.
“Rusiyada, Tacikistanda və Türkiyədə xalqların ənənəvi mədəniyyətinə və dəyərlərinə xüsusi diqqət yetirilir. Çox böyük iş görülüb və bu iş davam etdirilməlidir, bizim forum bu missiyanı davam etdirir. Mən Tacikistanın hörmətli prezidentinə, bütün tacik dostlarımıza, RTSU-ya minnətdaram ki, bu istiqamətdə birlikdə işləyirik”, - deyə Rusiya hökuməti yanında Maliyyə Universitetinin professoru, Dağıstanın keçmiş rəhbəri, Rusiya prezidentinin İslam Əməkdaşlıq Təşkilatındakı keçmiş daimi nümayəndəsi Ramazan Abdulatipov çıxışı zamanı bildirib.
Tacikistanın xarici işlər naziri Sirociddin Muxriddin isə çıxışında vurğuladı:
“Biz əminik ki, bu forum Şərq sivilizasiyalarının mədəniyyətlərarası dialoqunun genişləndirilməsinin yeni formalarının axtarışına öz töhfəsini verəcək”.
Forum iştirakçıları müzakirə panelləri formatında Şərq xalqlarının ənənəvi dəyərləri və onların müasir dünya ilə əlaqələri mövzusunu davam etdirdilər. Müasir cəmiyyətdə hansı dəyərlərin aktual qalması, hansının dəyişdirilə və ya itirilməsi ilə bağlı müzakirələr aparıldı. Ənənələrin müasirliyin çağırışlarına cavab verə biləcəyi ailə, din, təhsil, incəsənət və həyatın bir çox digər aspektləri də müzakirə olundu.
Çıxışlar zamanı dəfələrlə vurğulandı ki, ənənəvi dəyərlərin qorunub saxlanılması və ötürülməsi mədəni irsin mühafizəsində və cəmiyyətin ahəngdar inkişafının təmin edilməsində mühüm rol oynayır.
Plenar iclasın sonunda Tarix və Beynəlxalq Münasibətlər fakültəsində görkəmli diplomat Yevgeni Primakovun irsini davam etdirmək və müasir dünyada diplomatiyanın inkişafını təşviq etmək üçün nəzərdə tutulmuş Yevgeni Maksimoviç Primakov adına Rusiya Diplomatiyası Mərkəzinin açılışı oldu. Mərkəzin vəzifələrinə dünya siyasətinin təhlili, diplomatik xidmət üçün kadrların hazırlanması, qarşılıqlı anlaşma və hörmət əsasında beynəlxalq əməkdaşlığın gücləndirilməsinə köməklik kimi fəaliyyət istiqamətləri daxildir.
Forum zamanı Sverdlovsk vilayəti Müsəlmanları Ruhani İdarəsi (Mərkəzi Müftilik) təşkilatının Rəyasət Heyətinin Qərarı əsasında Rusiya Xalqları Assambleyası Ümumrusiya təşkilatının sədri Ramazan Abdulatipov əməksevərliyə, dinlərarası və millətlərarası tolerantlığın möhkəmləndirilməsinə, əsl mənəvi dəyərlərin bərqərar olmasına mühüm töhfəsinə görə “Bürünc Aypara” medalı ilə təltif edildi.
Bundan əlavə, Tacikistan Milli Elmlər Akademiyası, RTSU, Rusiya Federasiyası Hökuməti yanında Maliyyə Universiteti və İstanbul Rumeli Universitetində Balkan Ölkələrinin Tətbiqi Araşdırmalar Mərkəzi arasında elm və təhsil sahəsində əməkdaşlıq haqqında Saziş imzalandı.
Forumun sonunda iştirakçıların müzakirə etdiyi əsas tezisləri və qlobal problemləri əks etdirən bəyannamə qəbul edildi. Foruma yekun vurularkən iştirakçılar belə tədbirlərin keçirilməsinin faydalı və zəruriliyinə əminliklərini dönə-dönə ifadə etdlər.
Yeri gəlmişkən söyləyim ki, tədbir üçün hazırladığım “Mədəniyyətlə tərəqqi: Şərq qadınlarının Azərbaycanda müasir həyata təsiri” mövzusunda çıxışım forumun materialları ilə birlikdə toplanılaraq klitab halında nəşr olunacaq.
Onu da bildirmək istərdim ki, ikigünlük tədbir müddətində çoxlu dostlar qazandıq, Düşənbənin gəzməli-görməli yerlərinə səyahətə çıxdıq, xatirə şəkilləri çəkdirdik. Bir sözlə, qardaş Tacikistandan Vətənə xoş və zəngin təəssüratlara döndüm.
Söhbəti yazdı:
Sevda ƏLİBƏYLİ,
"Söz" jurnalının baş redaktoru