Doğayla Ruhdaşlıq: Doğanın Mənasına yetmək

Ürəyinizdə Günəş olsun!
Səhər saat 10 olar. Kəndimizdə - Kalvada, üzü Suraxanı kəndinə baxanda – Dal zəmi deyilən yerdəyəm. Bu duyğulu səhərdə Doğanın ruhuyla qovuşma – (təmas) mənim üçün bənzərsiz bir hal yaradır. Düşünürəm ki, nədən insanlar çox vaxt Doğayla, yəni Göylə (Səmayla), Günəşlə, Meşəylə, Ağacla, Çayla, Bulaqla, Yolla, Səhərlə, Gecəylə danışa bilmir? Ona görə ki, adamlar içlərindən uzaqdırlar.
Kəndlərdə evlər tikirlər, çoxu ildə iki ay gəlib qalsa, yenə yaxşıdır. Ancaq baxıram, adamları maddiyyatçılıq qayğıları alıb aparır. Təbii, mənim də maddiyyat qayğılarım var, ancaq ruhumuzu unuda bilmərik.
Adamlarda daha çox bioloji-instinktiv əhval üstündür. Ruhsal duyğular sanki qəhətə çəkilib. Doğa (Təbiət) onlara nə veribsə, onunla da yetərlənirlər. Əslində Doğa ilk baxışda bizə az şey verir. İmkanlarımız başqa məsələ. Yəni özümüzü yaratdığımız dərəcədə Doğayla insani ilişgimizi yarada bilərik. Gərək insan özünün öyrətməni olsun, Doğanın verdiyiylə yetərlənməsin, bacardığı qədər insanlıq imkanlarını aşkarlasın, var olsun. Hər kəs Doğanın verdiyi insanlıq imkanını aşkarlamır. Özünü öyrənmək – çətin işdir. Bunu bizə cəmiyyət məktəblərində öyrətmirlər. İnsan hər şeyi öyrənir, özündən başqa. Adi sayılanı başa çıxarır, özü ayağa düşür.
Doğadan öyrənmək – İnsana çox şey verər. Doğa – İnsanın öyrətmənidir dedik. Həm də İnsan Doğanın öyrətməni ola bilər haradasa. Özünü öyrənib Doğanı sevməklə, yaşatmaqla... Doğanın sükutuyla, coşğunluğuyla, şəfqətiylə, həyanlığıyla dediyini dərindən anlayıb, ipə-sapa düzüb, daha gözəl, ümidli biçimdə özümüzə yetirə bilərik. Doğa tükəndikcə biz də tükənirik.
***
İndi elə bir yerdəyəm ki, aydınlatmağa söz yetmir. Doğada halım gözəlləşir, daha da dirilir, tamlaşır. Doğanı ardıcıl anladıqca susquncasına, heyrətlə baxıram. Ruhun çılğınlıq çaları da var. Doğa onunla iç-içə olanı coşdurur, ruhlandırır, özünə yetirir.
Doğanın Mənasına yetən – Özünə yetir.
İnsanda üzə çıxan gözəlliklər hələ azdır.
Tükənməzlik – Doğanın və İnsanın əbədi birlik imkanıdır.
İnsan, yetər özündən ayrıldığın...
***
Doğa hikmətlərini asanca vermir.
Doğa ancaq onunla iç-içə olanındır.
İç-içəlik ardıcıl olsun gərək.
Ruhsal ənənəmiz ardıcıl yaransın, yenilənsin...
Doğanın ən gözəl yerində ev quran, ancaq içiylə - özüylə bir olmayan – Doğasızdır. Adamlar Doğaya daha çox yaxşıca yeyib-işmək, bu yolla ömür artırmaq imkanı kimi baxırlar.
Təkcə bu istək biz var etməz axı?
***
Doğayla Ruhdaşlıq – dərin ruhsal anlaq tələb edən bir işdir.
Gərək İnsan içəridən köklənsin. Zahiri köklənmə adamı qovuşmaya yetirməz.
Hər an ruhən Doğayla bir olmaq...
Doğaya eşq mahiyyətcə İnsanlığa eşqin tərkib hissəsidir, dünyanın mənasını anlamaq yolunda atılan ciddi addımlardan biridir. Bu yolla İnsan özünü ciddi biçimdə kökləyir: həm Doğaya baxışını müəyyən edir, həm də İnsanlıq üstə köklənir, özünə, başqasına davranışında bu, özünü göstərir.
***
Güclü İnsan Həyatı (Yaşamı) dəyişdirir.
Zaman-zaman quruluşların dəyişməsi buna örnəkdir. Ancaq Bəşərin Yaşam ölçüsü insanlığa uyğun olmadı. Yaşamı Ali ölçüyə (Ali Yaşama-Həyata) yetirmək İnsanlığın üzağlığı olacaq. Əminəm, bu ölçüyə köklənən gücünü həm də Doğadan alacaq.
***
İndiyə kimi yaşam (həyat) daha çox adamların instinktiv tələbləri əsasında var olub. İnsan bu gedişlə razılaşsınmı? Razılaşmır axı? İnsan Doğanı yaşatmadan, Yaşamı (Həyatı) dəyişdirmədən, Ali İnsani ölçüyə yüksəltmədən var ola bilərmi? Əgər bu baş tutmayacaqsa, insanın kamilləşməsinin, yüksək ölçülü bədii-mədəni sərvətlərin, yaradıcılıqların nə anlamı qalır?
Özü üçün fərd olaraq kamilləşmək həm də bəşərləşmək deməkdir. Kamillik ölçüsü Mütləq İnama, Mütləq İdraka, Mütləq Mənəviyyata, Mütləq İradəyə yetməkdir. Ancaq ali yaşam prinsipləri əsasında toplumun yaşaması baş tutmursa, artıq bu, ciddi sorunlar yaradır. Tək-tük insanlıq qayğısını yaşayanların ağrısını gerçək cəmiyyət daşıyıcılarının duymaması bu halda doğal görünür. Bu, bəşərin minillərdir davam edən ağrılı yaşamıdır.
İnsançı istək odur ki, Bəşərin halı kökündən dəyişsin. Çıxış yolu – İnsanın Mütləqə İnam Dünyabaxışı üstə var olmasıdır.

17 Bölək günü, Közərti ayı, 44-cü il, Kalva (17 iyun 2022-ci il)