Təhsil naziri Emin Əmrullayev ilk növbədə hansı çatışmazlıqları aradan qaldırmalıdır, problemlər əsasən hansı sahələrdədir? Onların aradan qaldırılması istiqamətində hansı addımlar atılmalıdır?

Tanınmış təhsil ekspertləri təhsil sahəsindəki problemlər və onların həlli yolları barədə Bakupost.az -a fikirlərini bildirib, təkliflərlə çıxış ediblər.

Əməkdar elm xadimi, professor Şahlar Əsgərov təklif edir ki, strateji baxımdan öncə təhsilin məzmununa diqqət yetirilməlidir.

Professorun sözlərinə görə, təhsilin məzmunu tədris proqramları ilə tənzimlənır. Proqramlar elə tərtib edilə bilər ki, təhsilalan sonda ya ateist, ya dindar, ya vətənpərvər, ya da kosmopolit olar. Bu səbəbdən də təhsilin məzmun, təhsil prosesinin əsas mərkəzi hesab edilir. Təhsilin məzmunu elə olmalıdır ki, şagirdlər şəxsi maraq yox, ictimai maraq daşıyıcıları olsunlar. Biz kamil insan yetişdirməliyik: “Yalan danışmaq, tamahkarlıq, paxıllıq, yekəxanlıq, tənbəllik və s. kimi davranış növlərinin günah olduğunu gənclər orta məktəbdə öyrənməlidirlər. Təhsilin məzmununda Tarix fənni böyük əhəmiyyət kəsb edir. Milli tarixi qədimdən başlayaraq bu günə gəlməklə öyrənməliik, yoxsa bu gündən başlayaraq qədimə getməklə? Birinci halda tarix azyaşlı öyrəncilər tərəfindən dərk edilməz və sevilməz. Sevilməyən tarix kitabları oxunmaz, öyrənilməz. İkinci halda tarix başa düşülər, sevilər və öyrənilər. Çünki öyrəncilərin dərk etmə qabiliyyəti yaşa dolduqca artır. Bu səbəbdən də tarix fənni mənimsənilsin deyə, dərsliklər bu gündən başlayaraq qədimə getmək şərti ilə yazılmalı və öyrənilməlidir. Belə tarix kitabını dövlət başçısının və ya vitse-prezidentin rəhbərlik etdiyi redaksiya şurası altında müəllif kollektivi tərəfindən yazmalıdır ki, subyektiv fikirlər kitabda yer almasın. Fikrimcə, vətənpərvərlik ruhunun toxumları tarix kitabında əkilir və tarix kitabımız, bizim ikinci müqəddəs kitabımız olmalıdır. Bir sözlə, təhsilin məzmununa baxışımız dəyişməlidir”.

Professorun sözlərinə görə, taktiki baxımdan məktəbi idarə edənlərin, yəni məktəb direktorlarının düzgün seçilməsi çox vacib şərtlərdən biridir: “Məktəb direktorlarını ictimai mənafe daşıyıcıları, özünü məktəb işinə qurban verənlərin içərisindən seçilməlidir. Direktorlar nümunəvi əxlaqa sahibi olmalıdır ki, məktəb müqəddəs yerə çevrilsin”.

Ş.Əsgərov bildirib ki, təhsil milli və mənəvi dəyərləri qorumalı və yeni dəyərlər yaratmalıdır. Təhsil keçmiş nəsillərin yaratdığı dəyərləri gələcək nəsillərə çatdırmaq, həm də ötən illərdə buraxılan səhvləri təkrar etməmək missiyası daşıyır: “Ən önəmlisi isə təhsil iqtisadiyyatdan yox, iqtisadiyyat təhsildən asılı olmalıdır. Birinci təhsil sonra iqtisadiyyat gəlməlidir. Belə olan halda təhsil bizi xoşbəxt gələcəyə aparar. İstər öyrəncinin, istərsə də sinifin biliyini ölçmək üçün yeni, dəqiq meyarlar lazımdır. Biliyin qiymətləndirilməsinin xətti şkalası tələbatı ödəmir. Sinifin potensialına nəzarət və müəllimin fərdi fəaliyyətinin monitorinqi üçün yeni meyara ehtiyac var”.
Təhsil eksperti Nadir İsrafilov bildirib ki, Təhsil haqqında Qanunda da qeyd edildiyi kimi, Azərbaycanda təhsil dünyəvi və fasiləsiz xarakter daşımaqla, vətəndaşın, cəmiyyətin və dövlətin maraqlarını əks etdirən strateji əhəmiyyətli prioritet fəaliyyət sahəsidir. Ötən illər ərzində təhsilin inkişafı istiqamətində atılan mühüm addımlar bu sahənin prioritet olduğunu bir daha göstərdi. Təhsil sahəsində son on ilin ən mühüm hadisələri Prezident İlham Əliyevin müvafiq sərəncamı ilə təsdiq edilən “Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası”, habelə bir sıra mühüm qanun və qərarların qəbul edilməsidir. Strategiyanın qəbulu hər şeydən əvvəl təhsilin mövcud durumuna nəzər salmağa imkanı verdi: “Bu mühüm sənəddəki təhlillər göstərdi ki, təhsilin idarə olunmasında başlıca problemlərdən biri təhsildə tənzimləmə, idarəetmə və nəzarət funksiyalarının dəqiq müəyyən edilməməsidir. Təhsil müəssisələrinin idarəetmədə rolu məhduddur, dövlət təhsil müəssisələri maliyyə müstəqilliyinə malik deyil. Bununla yanaşı, təhsil müəssisələrinin rəhbərliyi tədrisin nəticələrinə görə ciddi məsuliyyət daşımır. Təhsil müəssisələrinin maliyyələşdirilməsi təqdim etdiyi təhsilin nəticələrindən asılı deyildir və keyfiyyətə yönəlməyib. Peşəkarlığa əsaslanan stimullaşdırıcı əməkhaqqı sisteminin olmaması, təhsil müəssisəsi səviyyəsində idarəetmənin qeyri-effektivliyi, müəllim hazırlığı üzrə infrastrukturun zəif olması müəllim nüfuzuna təsir edən amillər sırasındadır. Bütün bunlar nəzərə alınaraq, təhsil sisteminin institusional əsasları, infrastrukturu və insan resursları inkişaf etdirilməsi, strateji hədəf kimi müəllimin karyera inkişafı və fəaliyyətinin stimullaşdırılması üzrə yeni sistemin yaradılması, təhsilin keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması üçün təhsili idarəetmə sisteminin yenidən qurulması, bu sahədə insan resurslarının inkişaf etdirilməsi və müəllim peşəsinin nüfuzunun artırılması zəruriliyi önə çəkildi. Düzdür, Strategiyanın qəbul edilməsindən keçən müddət ərzində nəzərdə tutulan hədəflərə çatmaq istiqamətində mühüm addımlar atılıb. Hər şeydən əvvəl əsaslı tikinti, təmir, təchizat, bununla bağlı digər infrastrukturlar yaradılıb və daha da təkmilləşdirilib. Təhsil məzmun və formaca yenilənib, təhsildə mütərəqqi metod və müasir texnologiyaların tətbiqi sahəsində xeyli nəzərəçarpacaq işlər görülüb. Təhsil müəssisələrinin rasionallaşdırılması və optimallaşma istiqamətində davamlı işlər gedir. Təhsilin təkmilləşdirilməsi istiqamətində “Təhsil haqqında” Qanununa müvafiq dəyişikliklər edilib, bu məqsədlə yeni sahəvi qanunlar qəbul olunub və s. Prezident İlham Əliyevin “Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin strukturunun təsdiq edilməsi haqqında” sərəncama dəyişiklik edilməsi barədə” sərəncamı ilə Təhsil Nazirliyinin regional idarələri yaradıldı. Dövlət məktəbəqədər təhsil sistemində idarəetmənin təkmilləşdirilməsi, uşaqların məktəbəqədər təhsillə əhatə dairəsinin genişləndirilməsi və məktəbəqədər təhsilin keyfiyyətinin artırılması məqsədilə yerli icra hakimiyyəti orqanlarının tabeliyində olan dövlət məktəbəqədər təhsil müəssisələri Təhsil Nazirliyinin tabeliyinə verildi ki, bu da şübhəsiz ki, təhsilin idarərtemə problemlərinin həllinə təsirsiz ötüşməyəcək. Prezidentin "Dövlət ümumi təhsil müəssisələrində çalışan, bilik və bacarıqlarının diaqnostik qiymətləndirilməsi aparılmış müəllimlərin, o cümlədən həmin müəssisələrin direktor və direktor müavinlərinin, habelə gənclərin çağırışaqədərki hazırlıq rəhbərlərinin əməkhaqlarının artırılması haqqında" sərəncamı isə təhsil işçilərinin maddi.cəhətdən stimullaşdırılmasına növbəti töhfədir”.
Ekspert qeyd edib ki, bununla belə təhsil sahəsində həllini gözləyən problem xarakterli bir sıra məsələlər hələ də qalmaqdadır ki, bunların da yoluna qoyulmasının müəyyən zamana ehtiyacı var. Təhsil pillələri və səviyyələrinin beynəlxalq təcrübəyə uyğunlaşdırılması, məktəbə hazırlıq təhsilinin icbariliyinin təmin olunması, erkən yaşlı uşaqların məktəbəqədər təhsillə tam əhatəsinin təmin edilməsi, 10 illik icbari ümumi orta təhsil və 2 illik tam orta təhsil modelinə keçidi təmin etməklə, 12 illik ümumi təhsil sisteminin yaradılması, səriştəyə əsaslanan şəxsiyyətyönlü təhsil məzmununun yaradılmasına yönəlmiş və təhsilin məktəbəqədər, ümumi, ilk peşə-ixtisas, orta ixtisas və ali olmaqla, bütün pillələri üzrə kurikulumların yeniləşdirilməsi, qiymətləndirmə mexanizminin təkmilləşdirilməsi, təhsil sistemini idarə edən orqanların səlahiyyətlərinin, funksiyalarının və məsuliyyətinin dəqiq müəyyənləşməsi, idarəetmə prosesində şəffaflığın və maraqlı tərəflərin iştirakının təmin edilməsi və bu kimi digər məsələlər yəqin ki, yaxın perspektiv üçün gündəm olacaq: “Şagirdlərin dərs yükünün ağırlığı, məktəb-valideyn münasibətlərində olan soyuqluq, repetitorluğa qeyri-rəsmi fəaliyyət sahəsi, kölgə təhsilinin atributu kimi baxılması, bütün növ təhsil müəssisələrinin müstəqilliyinin artırılması, valideyn, şagird, tələbə və təhsil prosesinin digər iştirakçılarını geniş cəlb etməklə təhsil ocaqlarının idarə olunması, müəllimlərin və məktəb direktorlarının işə qəbulu imtahanının məzmununda dəyişiklik edilməsi, müəllimlərin dərs yükünün qanunvericilik əsasında tənzimlənməsi, diplomu dövlət nümunəli olmayan müəllimlərlə bağlı süründürməçiliyə son qoyulması və bir çox bu kimi narahatçılıq və narazılıq doğuran məsələlərin həlli də gözləniləndir”.
N.İsrafilov vurğulayıb ki, ən başlıcası kadrlar nə qədər düzgün seçilib yerləşdiriləsə, problemlər də bir o qədər az olar.
Təhsil ekspert Elçin Əfəndi isə təklif edib ki, Təhsil Nazirliyi tərəfindən məktəblərə direktor seçimi prosesinə şəffaf yanaşılmalıdır. Ümumtəhsil müəssisələrində çalışan pedaqoji heyyətin tam tərkibdə eyni ixtisasa sahib olmasına diqqət yetirilməlidir. Yəni müəllimlər ixtisasları üzrə tədrisə cəlb olunmalıdır. Coğrafiya müəllimi məktəb psixoloqu işləməməlidir. Ekspert bildirib ki, dərslik sahəsində də ciddi islahatların aparılmasına ehtiyac var: “Hazırda dərsliklərin hazırlanması ilə bağlı ciddi problemlər var. Təəssüf ki, yeni təhsil sisteminə keçiddən sonra qarışıqlıq yaranıb. Əvvəl bir mövzu bir dərslikdə yer alırdı. Amma indi demək olar ki, həmin mövzu barədə bir neçə sinif dərsliyində məlumat öz əksini tapır. Məsələn, şagird isim mövzusunu həm beş, həm altı, həm də yeddinci sinifdə öyrənir. Bu düzgün deyil. Halbuki əvvəlki dərsliklərdə bu yalnız bir sinif dərsliyində yer alırdı. Aşağı siniflərdə, xüsusilə də birinci siniflərdə şagirdlərin dərs yükü ağırlaşdırılıb, çətinləşdirilib. Dərsliklərin hazırlanmasında əsas şərtlərdən biri olan şagirdlərin yaşı sanki nəzərə alınmayıb. Bu da elə ilk siniflərdən şagirdi əlavə hazırlığa , repetitora yönəltməyə imkan yaradır. Biz şagirdin birinci sinifdən repetitorluğa üz tutmasına şərait yaradırıq. Şagirdə lazım olan biliklərdən əlavə ona lazım olmayan biliklərin verilməsi, ümumiyyətlə çətinlik qarşısında şagirdi üz-üzə qoymaq yolverilməzdir. Dərsliklərə bağlı ciddi və əməli tədbirlər görülməlidir. Buna doğurdan da cox böyük ehtiyac var. Dərsliklərin və tapşırıqların çətinləşdirilməsi şagirdlərin əlavə məşğələlərə, müəllim yanına getməsinə imkan yaradır. Əgər bu problem həll edilsə şagirdlərin də əlavə hazırlıga, repetitor yanına getməsinə ehtiyac qalmaz”.

Bütöv.az

Bakı şəhəri 9 nömrəli tam orta məktəbin direktorunun şagirdlərlə uyğun olmayan davranışının əks olunduğu videogörüntülərlə bağlı Nəsimi Rayon Polis İdarəsinin Polis Şöbəsində təhqiqat araşdırmaları aparılır.

Qaynarinfo-nun məlumatına görə, bunu Daxili İşlər Nazirliyinin mətbuat xidmətinin şöbə rəisi, polis mayoru Elşad Hacıyev bildirib.

DİN rəsmisi qeyd edib ki, Bakı şəhəri 9 nömrəli tam orta məktəbin direktorunun şagirdlərlə uyğun olmayan davranışının əks olunduğu videogörüntülərdən məlumatlıdılar: "Ərazi üzrə - Nəsimi RPİ-nin 19-cü Polis Şöbəsində təhqiqat araşdırmaları aparılır. Hazırda təhqiqat qrupu məktəbdədir. Araşdırmanın nəticəsindən asılı olaraq əmələ hüquqi qiymət veriləcək".



Bütöv.az

Məlum olduğu kimi son illər bir neçə nazir dəyişikliyi olsa da, ölkəmizin təhsil sistemində rüşvətə qarşı aparılan mübarizə hələ ki, heç bir effekt vermir. Son təhsil naziri Emin Əmrullayevin məktəblərdə pul yığılması ilə bağlı verdiyi məlum son açıqlama da bunu dolayısı yollarla təsdiq edir. Düzdü bu kimi hallara orta məktəblərdə artıq az yol verilir. Ali təhsil ocaqlarında da bu kimi işlər gizlin şəkildə həyata keçirilir. Amma,orta ixtisas müəssisələrində, yəni kolleclərdə təhsilin keyfiyyətinə nəzarət olmadığı kimi, rüşvət də baş alıb gedir. Bunlara isə daha çox bolgələrdə yerləşən kolleclərdə yol verilir. Lənkəran Tibb Kollecində olduğu kimi.

Lənkəran Tibb Kollecində təhsil alan tələbələr nə edəcəklərini bilmirlər. Kollecin direktoru İqbal Əmənullayev özünün «qaydaları»nı tətbiq etməklə məşğuldur. Ən pis hal odur ki, bu «qaydalar» ancaq pul yığımında tətbiq olunur. Dövrü mətbuata olunan şikayətlərə görə ötən qış sessiyasında tələbələrdən imtahanlar üçün tələb olunan məbləğ 300 manat təşkil edib. Hazırda isə qiymətlərin artımı yenidən gözlənilir. Tələbələrin dediyinə görə, İqbal Əmənullayev «qiymət artımı»nı ölkədə baş verən bahalaşma və yuxarıların ondan əvvəlki illərə nisbətən daha çox pul istəməsi ilə izah edib. Amma tələbələrdən pul qoparmağın bir başqa yolu da direktor tərəfindən düşünülüb. Belə ki, İqbal Əmənullayevin tapşırığına əsasən imtahan sessiyasında kəsilən tələbə 500 manat ödəməlidir. Qeyd olunur ki, vəziyyətin belə bir şəkil alması tələbələrin ciddi narazılığına səbəb olub. İ.Əmənullayev çox vaxt iş yerində tapılmır. Onun haralarda olduğunu isə bilən yoxdur. Lənkəran Tibb Kollecində yaşanan problemlər təkcə bununla bitmir. Həmçinin tələbələrə biletin və qiymət kitabçasının satılması halları da müşahidə olunur. Tələbə bileti və qiymət kitabçası «şirinlik» müqabilində onlara verilir. Üstəlik, pulunu verən imkanlı tələbə dərslərə qatılmaya da bilər.
Bütün bu yuxarıda göstərilənlər Lənkəran Tibb Kollecinin fəaliyyəti ilə dövrü mətbuatda yayılmış məlumatlardandır. Kollecdə tədrisin aşağı səviyyədə təkil olunması, rüşvətxorluğun baş alıb getməsi ilə yanaşı dövlət vəsaitləri də müxtəlif üsullarla mənimsənilir.
Aktualinfo.org son illərdə Lənkəran Tibb Kolleci tərəfindən keçirilmiş kotirovka sorğusu prosedurları ətrafında araşdırmalar aparmışdır. Araşdırmalarda kollecinin Tender Komissiyası tərəfindən keçirilmiş kotirovka sorğusu prosedurlarında ciddi qanun pozuntularına yol verildiyinə, dövlət satınalmaları haqqında qanunun tələblərinə əməl edilməməsinə, bağlanmış müqavilələrdə saxtakarlıq hallarına yol verilməsi, habelə satın alınan malların (xidmətlərin) mümkün qiymətlərinin süni şəkildə şişirdildiyinə şübhələr yaradan bir sıra hallar məlum olmuşdur.
Belə ki, kollecin Tender Komisiyisı uzun illərdir keçirdiyi kotirovka sorğuları üzrə satınalma müqavilələrini bir nəfərlə, Qəribova Bahar Nəriman qızı ilə həm fiziki şəxs kimi, həm də xanımın qanuni təmsilçisi olduğu iki MMC-lərlə bağlamışdır. “Dövlət Satınalmaları Haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununda isə bunun yolverilməz olduğu açıq-aydın göstərilib. Belə olan halda Tibb Kollecinin rəhbərliyini eyni şəxslə müxtəlif malların və xidmətlərin satınalması üzrə müqavilələr bağlamağa nə vadar edir? Təbii ki,Lənkəranda da, ətraf rayonlarda da eyni xidmətləri həyata keçirə biləcək şirkətlər kifayət qədərdir. Amma kollec direktorunun məhz Bahar Qəribovaya məxsus MMC-lərə üstünlük verməsi ortaya bir çox suallar çıxarır. Ən başlıca sual isə budur. Maraq nədir?
Lənkəran Tibb Kolleci tərəfindən keçirilmiş, aşağıda təqdim etdiyimiz bir neçə kotirovka sorğularının nəticələrinə diqqət yetirdikdə suallar da artmağa başlayır.
Digər malların alınması (büdcədənkənar vəsait) üzrə 9 704 manat məbləğində satınalma müqaviləsi 31.12.2021-ci il tarixdə “ŞAHİN KF” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti ilə bağlanmışdır.

Mişar daşından hasarın hörülməsi üzrə 13 485.83 manat məbləğində satınalma müqaviləsi 31.12.2021-ci il tarixdə “ŞAHİN KF” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti ilə bağlanmışdır.

Abadlaşdırma xidmətləri haqqının ödənilməsi ( büdcədənkənar vəsait ) üzrə 7 751.07 manat məbləğində satınalma müqaviləsi 31.12.2021-ci il tarixdə “ŞAHİN KF” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti ilə bağlanmışdır.

Dəftərxana və təsərrüfat xərcləri üzrə 9 808 manat məbləğində satınalma müqaviləsi 06.09.2021-ci il tarixdə “MTS-1964” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti ilə bağlanmışdır.

Maşin və avadanlıqlar üzrə 13 750 manat məbləğində satınalma müqaviləsi 06.09.2021-ci il tarixdə “ŞAHİN KF” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti ilə bağlanmışdır.

İstehlakyönlü müxtəlif xidmətlər ( büdcə ) üzrə 7 215 manat məbləğində satınalma müqaviləsi 06.09.2021-ci il tarixdə “ŞAHİN KF” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti ilə bağlanmışdır.

Dəftərxana və təsərrüfat xərcləri ( büdcə ) üzrə 9 808 manat məbləğində satınalma müqaviləsi 06.09.2021-ci il tarixdə “MTS-1964” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti ilə bağlanmışdır.

Kommersiya qurumunun hüquqi şəxslərin dövlət reyestrinə daxil edilmiş məlumatlarında “ŞAHİN KF” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidmətinin 6 saylı Ərazi Vergilər İdarəsində 14.04.2015-ci il tarixdə dövlət qeydiyyatına alındığı bildirilir. Nizamnamə kapitalı 2 manat olan MMC-nin hüquqi ünvanı LƏNKƏRAN RAYONU, GƏGİRAN, , ev YOX, m. YOX qanuni təmsilçisinin isə Qəribova Bahar Nəriman qızı olduğu göstərilir.

Qeyd edək ki, “ŞAHİN KF” MMC-nin qanuni təmsilçisi olan Qəribova Bahar Nəriman qızı həm də Lənkəran Tibb Kollecinin daha əvvəllər də satınalma müqavilələri bağladığı “AMİN-TA” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin qanuni təmsilçisidir.

Təkcə 2018-ci ildə Qəribova Bahar Nəriman qızı həm fiziki şəxs kimi, həm də “AMİN-TA” MMC-nin qanuni təmsilçisi kimi digər alış və xidmətlər, digər maşın və avadanlıqlar, abadlıq işləri, cari təmir işləri üzrə kotirovka sorğularının qalibi olub.

Kommersiya qurumunun hüquqi şəxslərin dövlət reyestrinə daxil edilmiş məlumatlarında “AMİN-TA” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidmətinin 6 saylı Ərazi Vergilər İdarəsində 14.04.2015-ci il tarixdə dövlət qeydiyyatına alındığı bildirilir. Nizamnamə kapitalı 2 manat olan MMC-nin hüquqi ünvanı LƏNKƏRAN RAYONU, LƏNKƏRAN ŞƏHƏRİ, MƏMMƏD ƏSƏDOV, ev 3/35, m. YOX, qanuni təmsilçisinin isə Qəribova Bahar Nəriman qızı olduğu göstərilir.

Göründüyü kimi, Lənkəran Tibb Kollecinin Tender Komissiyası keçirdiyi kotirovka sorğuları ancaq bir nəfərlə həyata keçirib. Bunları dövlət satınalmalarının vahid internet portalının bazasına yerləşdirilmiş məlumatlar da təsdiqləyir. Yuxarıda ortaya çıxan suallara daha bir sual əlavə etmək istərdik. Kimdir Lənkəran Tibb Kollecinin bütün işlərini həyata keçirən Bahar Qəribova? İşgüzar bir biznes ledi? Kollecin direktoru İqbal Əmənullayevin qohumu? Yoxsa hansısa bir yüksək vəzifəlinin qohumu?
(Aktualinfo.org)

Bütöv.az

Məlum olduğu kimi son illər bir neçə nazir dəyişikliyi olsa da, ölkəmizin təhsil sistemində rüşvətə qarşı aparılan mübarizə hələ ki, heç bir effekt vermir. Son təhsil naziri Emin Əmrullayevin məktəblərdə pul yığılması ilə bağlı verdiyi məlum son açıqlama da bunu dolayısı yollarla təsdiq edir. Düzdü bu kimi hallara orta məktəblərdə artıq az yol verilir. Ali təhsil ocaqlarında da bu kimi işlər gizlin şəkildə həyata keçirilir. Amma,orta ixtisas müəssisələrində, yəni kolleclərdə təhsilin keyfiyyətinə nəzarət olmadığı kimi, rüşvət də baş alıb gedir. Bunlara isə daha çox bolgələrdə yerləşən kolleclərdə yol verilir. Lənkəran Tibb Kollecində olduğu kimi.

Lənkəran Tibb Kollecində təhsil alan tələbələr nə edəcəklərini bilmirlər. Kollecin direktoru İqbal Əmənullayev özünün «qaydaları»nı tətbiq etməklə məşğuldur. Ən pis hal odur ki, bu «qaydalar» ancaq pul yığımında tətbiq olunur. Dövrü mətbuata olunan şikayətlərə görə ötən qış sessiyasında tələbələrdən imtahanlar üçün tələb olunan məbləğ 300 manat təşkil edib. Hazırda isə qiymətlərin artımı yenidən gözlənilir. Tələbələrin dediyinə görə, İqbal Əmənullayev «qiymət artımı»nı ölkədə baş verən bahalaşma və yuxarıların ondan əvvəlki illərə nisbətən daha çox pul istəməsi ilə izah edib. Amma tələbələrdən pul qoparmağın bir başqa yolu da direktor tərəfindən düşünülüb. Belə ki, İqbal Əmənullayevin tapşırığına əsasən imtahan sessiyasında kəsilən tələbə 500 manat ödəməlidir. Qeyd olunur ki, vəziyyətin belə bir şəkil alması tələbələrin ciddi narazılığına səbəb olub. İ.Əmənullayev çox vaxt iş yerində tapılmır. Onun haralarda olduğunu isə bilən yoxdur. Lənkəran Tibb Kollecində yaşanan problemlər təkcə bununla bitmir. Həmçinin tələbələrə biletin və qiymət kitabçasının satılması halları da müşahidə olunur. Tələbə bileti və qiymət kitabçası «şirinlik» müqabilində onlara verilir. Üstəlik, pulunu verən imkanlı tələbə dərslərə qatılmaya da bilər.
Bütün bu yuxarıda göstərilənlər Lənkəran Tibb Kollecinin fəaliyyəti ilə dövrü mətbuatda yayılmış məlumatlardandır. Kollecdə tədrisin aşağı səviyyədə təkil olunması, rüşvətxorluğun baş alıb getməsi ilə yanaşı dövlət vəsaitləri də müxtəlif üsullarla mənimsənilir.
Aktualinfo.org son illərdə Lənkəran Tibb Kolleci tərəfindən keçirilmiş kotirovka sorğusu prosedurları ətrafında araşdırmalar aparmışdır. Araşdırmalarda kollecinin Tender Komissiyası tərəfindən keçirilmiş kotirovka sorğusu prosedurlarında ciddi qanun pozuntularına yol verildiyinə, dövlət satınalmaları haqqında qanunun tələblərinə əməl edilməməsinə, bağlanmış müqavilələrdə saxtakarlıq hallarına yol verilməsi, habelə satın alınan malların (xidmətlərin) mümkün qiymətlərinin süni şəkildə şişirdildiyinə şübhələr yaradan bir sıra hallar məlum olmuşdur.
Belə ki, kollecin Tender Komisiyisı uzun illərdir keçirdiyi kotirovka sorğuları üzrə satınalma müqavilələrini bir nəfərlə, Qəribova Bahar Nəriman qızı ilə həm fiziki şəxs kimi, həm də xanımın qanuni təmsilçisi olduğu iki MMC-lərlə bağlamışdır. “Dövlət Satınalmaları Haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununda isə bunun yolverilməz olduğu açıq-aydın göstərilib. Belə olan halda Tibb Kollecinin rəhbərliyini eyni şəxslə müxtəlif malların və xidmətlərin satınalması üzrə müqavilələr bağlamağa nə vadar edir? Təbii ki,Lənkəranda da, ətraf rayonlarda da eyni xidmətləri həyata keçirə biləcək şirkətlər kifayət qədərdir. Amma kollec direktorunun məhz Bahar Qəribovaya məxsus MMC-lərə üstünlük verməsi ortaya bir çox suallar çıxarır. Ən başlıca sual isə budur. Maraq nədir?
Lənkəran Tibb Kolleci tərəfindən keçirilmiş, aşağıda təqdim etdiyimiz bir neçə kotirovka sorğularının nəticələrinə diqqət yetirdikdə suallar da artmağa başlayır.
Digər malların alınması (büdcədənkənar vəsait) üzrə 9 704 manat məbləğində satınalma müqaviləsi 31.12.2021-ci il tarixdə “ŞAHİN KF” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti ilə bağlanmışdır.

Mişar daşından hasarın hörülməsi üzrə 13 485.83 manat məbləğində satınalma müqaviləsi 31.12.2021-ci il tarixdə “ŞAHİN KF” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti ilə bağlanmışdır.

Abadlaşdırma xidmətləri haqqının ödənilməsi ( büdcədənkənar vəsait ) üzrə 7 751.07 manat məbləğində satınalma müqaviləsi 31.12.2021-ci il tarixdə “ŞAHİN KF” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti ilə bağlanmışdır.

Dəftərxana və təsərrüfat xərcləri üzrə 9 808 manat məbləğində satınalma müqaviləsi 06.09.2021-ci il tarixdə “MTS-1964” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti ilə bağlanmışdır.

Maşin və avadanlıqlar üzrə 13 750 manat məbləğində satınalma müqaviləsi 06.09.2021-ci il tarixdə “ŞAHİN KF” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti ilə bağlanmışdır.

İstehlakyönlü müxtəlif xidmətlər ( büdcə ) üzrə 7 215 manat məbləğində satınalma müqaviləsi 06.09.2021-ci il tarixdə “ŞAHİN KF” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti ilə bağlanmışdır.

Dəftərxana və təsərrüfat xərcləri ( büdcə ) üzrə 9 808 manat məbləğində satınalma müqaviləsi 06.09.2021-ci il tarixdə “MTS-1964” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti ilə bağlanmışdır.

Kommersiya qurumunun hüquqi şəxslərin dövlət reyestrinə daxil edilmiş məlumatlarında “ŞAHİN KF” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidmətinin 6 saylı Ərazi Vergilər İdarəsində 14.04.2015-ci il tarixdə dövlət qeydiyyatına alındığı bildirilir. Nizamnamə kapitalı 2 manat olan MMC-nin hüquqi ünvanı LƏNKƏRAN RAYONU, GƏGİRAN, , ev YOX, m. YOX qanuni təmsilçisinin isə Qəribova Bahar Nəriman qızı olduğu göstərilir.

Qeyd edək ki, “ŞAHİN KF” MMC-nin qanuni təmsilçisi olan Qəribova Bahar Nəriman qızı həm də Lənkəran Tibb Kollecinin daha əvvəllər də satınalma müqavilələri bağladığı “AMİN-TA” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin qanuni təmsilçisidir.

Təkcə 2018-ci ildə Qəribova Bahar Nəriman qızı həm fiziki şəxs kimi, həm də “AMİN-TA” MMC-nin qanuni təmsilçisi kimi digər alış və xidmətlər, digər maşın və avadanlıqlar, abadlıq işləri, cari təmir işləri üzrə kotirovka sorğularının qalibi olub.

Kommersiya qurumunun hüquqi şəxslərin dövlət reyestrinə daxil edilmiş məlumatlarında “AMİN-TA” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidmətinin 6 saylı Ərazi Vergilər İdarəsində 14.04.2015-ci il tarixdə dövlət qeydiyyatına alındığı bildirilir. Nizamnamə kapitalı 2 manat olan MMC-nin hüquqi ünvanı LƏNKƏRAN RAYONU, LƏNKƏRAN ŞƏHƏRİ, MƏMMƏD ƏSƏDOV, ev 3/35, m. YOX, qanuni təmsilçisinin isə Qəribova Bahar Nəriman qızı olduğu göstərilir.

Göründüyü kimi, Lənkəran Tibb Kollecinin Tender Komissiyası keçirdiyi kotirovka sorğuları ancaq bir nəfərlə həyata keçirib. Bunları dövlət satınalmalarının vahid internet portalının bazasına yerləşdirilmiş məlumatlar da təsdiqləyir. Yuxarıda ortaya çıxan suallara daha bir sual əlavə etmək istərdik. Kimdir Lənkəran Tibb Kollecinin bütün işlərini həyata keçirən Bahar Qəribova? İşgüzar bir biznes ledi? Kollecin direktoru İqbal Əmənullayevin qohumu? Yoxsa hansısa bir yüksək vəzifəlinin qohumu?
(Aktualinfo.org)

Bütöv.az

"Təəssüflər olsun ki, məktəblilər arasında da narkotik və ya ona bərabər olan vasitələrdən istifadə edənlər var. Buna görə ciddi şəkildə narahat olmaq lazımdır".

Bütöv.az xəbər verir ki, bunu Qaynarinfo-ya açıqlamasında təhsil eksperti Kamran Əsədov 15 yaşında narkoman olan Rafiqin orta məktəblərin ayaqyolusunda xadimələrin şpris, falqa, iynələr tapması ilə bağlı səsləndirdiyi ittihamlara cavab verərkən deyib.

Onun fikirincə, bunun qarşısını almaq üçün məktəblərdə təbliğat işləri aparılmalı və bu işə valideynlər, cəmiyyət cəlb olunmalıdır:

"Birinci məktəb direktorları aktiv iştiak etməlidirlər. Bu kimi baş verən hadisələr direktorların səhlənkarlığı ucbatından baş verir. Düşünürəm ki, orta məktəblərin girişlərində təhsil müəssisələrinə daxil olanların, məktəbin həyətində, yaxınlığında şagirdlərlə təmasda olanların izlənməsi üçün kameralar quraşdırılmalıdır. Aidiyyatı dövlət qurumlarının hesabatlarına baxanda görürük ki, son vaxtlar ölkədə narkotik vasitələrin istifadəçilərinin yaşında azalma müşahidə olunmaqdadır. Təhsil sistemində belə bir yanlış düşüncə var ki, orta məktəblərdə narkomaniyaya qarşı mübarizə tədbirlərinin aparılması hüquq-mühafizə orqanlarının işidir. Bu, çox dar və cılız düşüncədir. Bu bəlaya qarşı hamı mübarizə aparmalıdır, başda da orta məktəblər. Düzdür, hazırda orta məktəblərə izləyici kameraların quraşdırılması məktəb direktorunun keçirilən dərsləri izləməsi, məktəbə ümumi nəzarət etmək üçün işləyir. Amma məktəb yaşlı uşaqları bu bəladan qorumaq təhsil işçilərinin vəzifəsidirr. Çünki uşaqlar məktəbdə, onun ərazisində bu bəlaya düçar olurlar".

Kamran Əsədov bildirib ki, orta məktəblərdə şagirdlərə narkotik maddələrin istifadəsinin hansı bəlalara yol açdığı barədə maarifləndirici tədbirlər keçirilməlidir:

"Amma bu hansısa QHT-nin pul yumaq oyunu kimi həyata keçirilməməlidir. Çünki şagirdin gününün 5-6 saatı məktəbdə keçir. Bu müddət ərzində demək olar ki, onlar nəzarətsiz qalırlar. Məktəb rəhbərliyi mütəmadi olaraq məktəbliləri narkomaniyanın necə bəla olduğu barədə məlumatlandırmalıdır ki, onlar narkotik alverçilərinin toruna düşməsinlər. Amma bir çox direktorun başı pul yığmağa qarışdığı üçün bu ciddi məsələyə vaxt ayırmır".

Qeyd edək ki, 15 yaşında narkoman olan 19 yaşlı Rafiqin həyat hekayətini əks etdirən videoda Bakıda 158 nömrəli və başqa bir məktəbin ayaqyolusunda xadimələrin şprislər, falqalar, iynələr tapdığını deyib.

“Təhsilin keyfiyyətinin artırılmasında məktəbəqədər təhsil müəssisələrinin (uşaq bağçaları) böyük rolu var. Azərbaycanda son illər bu sahədə ciddi uğurlar əldə olunub. Əhatəliliyin artırılması istiqamətində mühüm işlər görülüb”.

Bunu təhsil naziri Emin Əmrullayev keçirdiyi brifinqdə deyib. Nazir bildirib ki, əgər valideyn işə gedəndə uşağını qoyacağı yer kimi baxarsa burada təhsil məsələsindən danışmaq olmaz:

“Ölkədə 1825 uşaq bağçası var ki, onlardan 1692 dövlətdir. Orada 126 mindən çox uşaq tərbiyə alır. 133 özəl bağça var ki, orada 5124 uşaq var. İlin əvvəli üçün 17 218 nəfər işçi olub”.

Nazir bildirib ki, gələcəkdə özəl bağçaların sayı artırılacaq, həmçinin uşaq bağçalarında işə qəbul müəllimlərdə olduğu kimi test qaydası ilə aparılacaq: “Bağçalara uşaqların cəlbinin icbariliyi yaxın gələcək üçün mümkün deyil. Uşaqların bağçalara gəlməsini çoxaltmaq əsas istəkdir. Özəl bağçaların artmasını hədəfləyirik”.

Qeyd edək ki, dekabrın 20-də ölkə başçısının imzaladığı sərəncama əsasən, yerli icra hakimiyyəti orqanlarının tabeliyində olan dövlət bağçaları yenidən Təhsil Nazirliyinin tabeliyinə verilib.

Uşaq bağçaları son 10 ildə yerli icra hakimiyyətlərinin tabeliyində olub. 2011-ci ildə məktəbəqədər təhsil müəssisələri, uşaq bağçaları Təhsil Nazirliyinin balasından çıxarılaraq icra hakimiyyətlərinin tabeliyinə verilib. Bunun əsas səbəb kimi bağçaların maddi-texniki bazası, eyni zamanda təmir-tikinti bərpa işlərinin həyata keçirilməsi üçün daha çevik qərar qəbul etmək göstərilirdi. Ötən dövr ərzində ölkədəki uşaq bağçalarının fəaliyyətinə nəzər salsaq görərik ki, bu barədə cəmiyyətdə heç də müsbət rəy formalaşmayıb. Belə ki, bu gün məktəblərdə baş verən mənfi hallarla bağlı səslənən fikirlər bağçalara da şamil edilir. Hazırda Azərbaycanın yaşayış məntəqələrinin heç də hamısında məktəbəqədər müəssisələr yoxdur, uşaqların bir çoxu bağçalara gedə bilmir. Ancaq fakt odur ki, kiçik yaşlarından bağçaya gedən uşaqların daha çox uğur qazanmaq imkanları olur, onlar psixoloji gərginlikdən azad olurlar, cəmiyyətdə özlərini təsdiq etmək imkanları, dünyagörüşləri artır.

Bu baxımdan məktəbəqədər təhsil çox vacibdir. Eyni zamanda, nazir bu fikirlə razılaşmasa da məktəbəqədər təhsil həm də ona görə vacibdir ki, Azərbaycanda ailə ehtiyaclarını ödəmək üçün valideyn işləməyə məcburdur. Əgər uşaq bağçaları yoxdursa, ana əmək fəaliyyəti ilə məşğul ola bilmir. Həmçinin özəl bağçaların sayının artırılması vacib hesab edilirsə, hazırda fəaliyyət göstərən həmin məktəbəqədər təhsil müəssisələrinə ödənişlərin miqdarını da nəzərə almaq lazımdır. Hazırda qiymətləri 500-3000 manat arasında dəyişən uşaq bağçaları var və yalnız imkanlı ailələr övladlarını ora göndərirlər.

Maraqlıdır, uşaq bağçalarının yenidən Təhsil Nazirliyinin tabeliyinə verilməsi nəyi dəyişəcək və özəl məktəbəqədər təhsil müəssisələrinin sayının artması bu sahədə mövcud problemlərin aradan qaldırılmasına imkan verəcəkmi?

DİA.AZ-ın məlumatına görə, təhsil üzrə ekspert Nabatəli Qulamov uşaq bağçalarının mövcud vəziyyəti ilə bağlı Cebhe.info-ya açıqlamasında bildirib ki, ümumiyyətlə, təhsilin müxtəlif sahələrində özəl sektorun payının çoxalmasının lehinədir:

“Ona görə ki, özəl sektor rəqabət deməkdir. Ancaq ölkəmizdə öncə bağçaların necə özəlləşdirilməsinə baxmaq lazımdır. Ən yaxşı uşaq bağçaları, hansından gəlir götürmək mümkündürsə, icra başçıları ilə millət vəkilləri arasında paylanıldı. Eyni zamanda, əhalinin hüquqi təbəqəsinə baxmaq lazımdır ki, Azərbaycan əhalisinin neçə faizi varlı, neçə faizi kasıbdır. Uşaq bağçaları əgər köhnə qaydada özəlləşəcəksə, ucuz qiymətə vəzifəli adamlara veriləcəksə, monopoliya olacaqsa, əlbəttə, özəlləşdirməyə ehtiyac yoxdur. Əgər doğrudan da rəqabət olacaqsa, uşaq bağçalarını işlədə bilən, bacaran adamlara imkan yaradılacaqsa, normal tender əsasında satılacaqsa, mən onun lehinəyəm. Nə qədər çox olsa, qiymətlər də aşağı düşəcək. Bu gün uşaq bağçaları bir sıra millət vəkilinin əlindədir. Hazırda özəl başğaların sayı azdır və ona da fantastik qiymətlər qoyurlar. Əhalinin çox az bir faizi varlıdır, uşaqlarını ora göndərirlər. Onların sayı 133 deyil, 233 olsa belə, yenə də eyni vəziyyət olacaq. Ancaq uşaq bağçaları kütləvi şəkildə özəlləşdirilsə, bu işi görə bilən, idarə edə bilən şəxslərə verilsə, inanıram ki, qiymətlər də aşağı düşəcək, xidmətin də səviyyəsi yüksələcək”.

Ekspert deyib ki, əvvəllər uşaq bağçaları Təhsil Nazirliyinin tabeliyində idi, lakin həmin dövrdə bir sıra proseslərin qurbanı oldu: “Uşaq başçalarının Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinə verilməsi düzgün deyildi. Çünki BŞİH pedoqoji kollektivdən ibarət deyil. Digər tərəfdən, ən böyük mənfi cəhəti ondan ibarət idi ki, uşaq bağçalarını ərzaqla təmin edən icra hakimiyyəti idi. Bir tərəfdən ərzaqla təmin edir, digər tərəfdən pedoqoji kollektiv əlindədir. Demək, bir tərəfdən ərzağı verir, o biri tərəfdən də “yeyir”. Yəni uşaq bağçaları hərtərəfli monopoliyaya götürüldü. Nəticəsi də o oldu ki, uşaq bağçalarında korrupsiya yüksəldi, “kəllə-çarxa” vurdu. Son zamanlar media səs-küy saldı ki, uşaq bağçalarında korrupsiya yüksək səviyyədədir. Uşaq bağçaları o qədər korrupsiyalaşıb ki, hətta bəzilərinin işdən uzaqlaşdırılması ilə bağlı Təhsil Nazirliyinin üzərinə böyük iş düşür. Bu isə xeyli zaman alacaq”.

Beləliklə, bu gün görünən mənzərə odur ki, bir çox ailə dövlət məktəbəqədər təhsil müəssisələrinin sayının azlığından övladlarını uşaq bağçalarına göndərə bilmir. Özəl uşaq bağçalarının ödənişi isə kasıb ailələr üçün nəzərdə tutulmayıb. Əgər bu gün uşaq bağçaları tikmək üçün Bakıda uyğun ərazinin olmaması problemi yaşanırsa, paytaxtda tikilən çoxsaylı binaların bir çoxunun uşaq bağçalarına müəyyən bir hissə ayrılması ilə bu sahədə problemin həllinə çoxdan nail olmaq olardı. Demək ki, illərdir uşaq bağçalarında baş verən problemləri həll etmək əvəzinə, “görmək” istəməyiblər.

Bütöv.az

Bütöv.az xəbər verir ki, "Hürriyyət"in redaksiyasına Cəlilabad təhsil işçiləri adından anonim məktub daxil olub. Məktubda qeyd edilir ki, Cəlilabada yeni təyin edilmiş icra başçısı Rafiq Cəlilov məktəblərdə Prezidentə həsr olunmuş kitab və qəzeti məcburi qaydada satdırır. Daha sonra məktubda ölkə başçısının adından istifadə edilərək direktorlardan və müllimlərdən pul yığılması faktı qeyd olunur:

"Cənab prezident, Cəlilabada yeni təyin etmiş olduğunuz icra başçısı Rafiq Cəlilov məktəblərdə sizin kitabınızı və qəzet pulu yığması barəsində xəbəriniz varmı ? Xəbəriniz varmı sizin adınızdan istifadə edilərək direktorlara , direktorlar isə müəllimlərdən pul yığırlar. Rafiq Cəlilov təyin olunduğu ilk gündən məktəblərə pulla direktor müavini təyin etməyindən necə xəbəriniz varmı? Yoxdursa bu barədə sizə məlumat veririk. İnsanlar artıq keçmiş icra başçısının sizi dediyiniz kimi korrupsiya ilə həbs edildiyinə görə deyil, Kərəmin haqq-hesabın vermədiyinə görə tutulduğunu deyir. Cənab prezident xalqın içərisində sizin sözünüzün çəkisini azaldan Rafiq Cəlilov kimi məmurlar haqqında ölçü götürməsəniz, sizin sözünüzə heç kim etimad etməyəcək".

QEYD: Yazıda qeyd edilənlərlə bağlı redaksiya heç bir məsuliyyət daşımır. Bununla yanaşı qarşı tərəfin fikirlərini də dərc etməyə hazırıq.

Təhsil sahəsində hökmranlıq edən problemlərin ardı-arası səngimək bilmir. Məktəb direktorlarının qanunsuz əməlləri və yaramaz fəaliyyəti valideynləri zinhara gətirib. Artıq işdən çıxarılma və başqa yerdə iş fəaliyyətinə maneə yaradılma hədə-qorxusu ilə bəzi arxa-dayaqlı direktorlar tərəfindən susmağa məcbur edilən müəllimlər belə bezginlik hissi ilə alışıb-yanır.


Ulu öndər Heydər Əliyevin təbirincə desək: “Təhsil millətin gələcəyidir…”

Həqiqətən də, millətin, dövlətin gələcəyi korrupsioner, qayda-qanunlara hörmət etməyən bəzi məktəb direktorları üçün bir miqdar pul qədər önəmli deyil?

***
Keçək əsas mətləbə… Hər halda, bizim heç kimlə şəxsi ədavətimiz yoxdur! Sözümüzün canı var…
Bütöv.az-ın məlumatına görə, Ağdam rayonu, 38 saylı tam orta məktəbdə uzun müddətdir pedoqoji fəaliyyət göstərən Zeynalova Ləman KAİM.az-a müraciət edərək bildirib ki, 2019-cu ildə həmin məktəbə direktor təyin olunan Məsud Həmzəyev xoşagəlməz əməllərlə məşğuldur.

Məlumata əsasən, Ləman Zeynalova müəyyən səbəblərdən məktəbə gedə bilmədiyi günlərdə dərs jurnalı onun adından yazılıb və imzalanıb. Üstəlik, əmək haqqı da alınıb. Bunlar azmış kimi məktəb direktoru müəllimdən etdiyi qanunsuzluğa görə pul tələb etməkdən belə çəkinməyib. Çarəsiz vəziyyətdə qalan Ləman Zeynalova direktora istədiyi məbləği verməyə məcbur edilib.

Mütəmadi olaraq müəllimdən müəyyən miqdarda pul tələb edən direktor müəllimi çox çətin vəziyyətə düçar edib. İstədiyi məbləği ala bilmədiyi zaman yetişdikdə isə müxtəlif bəhanələrə əl atıb. Nəticədə müəllim və direktor arasında anlaşmazlıq yaranıb.

Şikayətçi-müəllim Zeynalova Ləman Ağdam rayonu 38 saylı tam orta məktəbin direktoru Məsud Həmzəyev barəsində Azərbaycan Respublikasının prezidenti cənab İlham Əliyevə, vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevaya ərizə yazaraq kömək istəyir. Şəffaf karyerasının qərəzli olaraq təhlükə altına atılması, rəhbərlik tərəfindən rüşvətə məcbur edilməsi və s. kimi neqativ halların araşdırılmasını və qanuni tədbirlərin görülməsini xahiş edir.

Bütöv.az saytı olaraq düşünürük ki, problemin həlli prossesində Təhsil Nazirliyi də zəruri tədbirlərini əsirgəməyəcək.

Qarşı tərəfin mövqeyini dərc etməyə hazırıq.

“Məktəblərdə pul yığılması qeyri-qanunidir”. Bunu təhsil naziri Emin Əmrullayev ötən həftə keçirdiyi brifinqdə bildirib. Deyib ki, o, hələ məktəbdə oxuyanda da belə hallarla rastlaşıb. “Bu, bizim cəmiyyətin xroniki problemidir. Azərbaycanda icbari təhsil pulsuzdur. Valideyn Müəllim Assosiasiyaları Təhsil Nazirliyinin qurumu deyil, bu, ictimai qurumdur. Bu birliklərin yaradılması əslində faydalıdır. Ancaq qanunsuzluq varsa, valideyn ora üzv olmaya, üzvlük haqqı verməyə və iclaslarına getməyə bilər. Bu, valideynlərin idarə etdiyi bir qurumdur”.

Nazirin sözlərinə görə, valideynlər məktəbin idarəetməsində yaxından iştirak etmirlər: “Bu, bir modeldir. Dövlətin hamı üçün hər şey etmək imkanı yoxdur. İcbari təhsil pulsuzdur. Rüşvətin əleyhinəyəm. Valideynin əlindəki artıq bir manatı belə, təhsilin inkişafı üçün xərcləməsinə imkan yaratmalıyıq. Əgər hansısa pul yığımı olarsa, bu, qaydalar çərçivəsində məcburi yox, könüllü şəkildə olmalıdır”.

Nazirin “məktəblərdə pul könüllü şəkildə yığılmalıdır” fikrinə münasibət bildirən təhsil eksperti Kamran Əsədov "Hürriyyət"ə açıqlamasında dedi ki, təhsil sahəsində qanunlar və ümumtəhsil məktəbinin nizmanaməsi valideynlərin məktəblərə könüllü yardım və ianə etmək, o cümlədən məktəbin o vəsaitləri hətta lazım gələrsə şagirdlərin və müəllimlərin maddi stimullaşdırılmasına belə xərcləmək hüquqlarını tanıyır: "Lakin bu sənədlərdə ianə və yardımların qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada könüllü ödənməsi və xərclənməsi şərt kimi göstərilir. Bu o deməkdir ki, məktəblərin bank hesabları olmalı və mövcud mərkəzi icra hakimiyyəti orqanı məktəblərə verilən vəsaitlərin qəbulu və xərclənməsi barədə norma və qayda müəyyənləşdirməlidir. Mərkəzi icra hakimiyyəti orqanları tərəfindən belə bir sənəd hazırlanıb təsdiq edilmədiyi üçün hazırda məktəblərin hər hansı formada nağd pul vəsaitlərini qəbul etməsi qanuna ziddir. Onlar yalnız qanunvericilikdə qeyd edildiyi kimi, kitabxana fondunun və tədris resurslarının zənginləşdirilməsi məqsədi ilə kitablar, əyani vəsaitlər və sair bu kimi vasitələri ianə və yardım kimi qəbul edə bilərlər. Mövcud qanunvericilik məktəblərin ianə və yardım ala bilmək hüququnu tanısa da bu məhz məktəblərdə valideyn idarəetmə və ya özünüidarəetmə orqanları vasitəsi ilə reallaşdırması anlamında deyil. Təbii ki, məktəblərdə valideyn idarəetmə və ya özünüidarəetmə orqanları da məktəbə yardım və ianə etmək hüquqlarını özündə saxlayırlar".
Ekspertin sözlərinə görə, Təhsil Nazirliyi tərəfindən 1994-cü ildə təsdiq edilən sənəd keçid dövrü üçün xarakterik olan normaları özündə ehtiva edir və hazırda dövrün təhsil tələbləri ilə səsləşmir: ““Təhsil haqqında” qanunun 34-cü maddəsinə görə valideynlərin təhsil müəssisəsinin idarə olunmasında iştirak etmək hüququ var. “Ümumi təhsil haqqında” qanunun 20-ci və 24-cü maddələrinə görə də valideynlərin təhsil müəssisəsinin idarə olunmasında iştirak etmək hüquqları var və ümumi təhsil müəssisəsinin idarə olunmasında demokratikliyi və şəffaflığı təmin etmək məqsədi ilə təhsil müəssisəsində digər özünüidarə orqanları - valideynlər şurası yaradıla bilər. “Ümumtəhsil məktəbinin Nümunəvi Nizamnaməsi”nin 5-ci bəndinə görə ümumtəhsil məktəbinin idarə olunmasının demokratikliyini və şəffaflığını təmin etmək məqsədi ilə məktəbdə yaradılması qaydaları və səlahiyyətləri ümumtəhsil məktəbinin nizamnaməsi ilə müəyyənləşdirilməklə idarə və özünüidarə orqanları - valideynlər və valideyn şuraları yaradıla bilər. Lakin praktikada “Ümumtəhsil məktəbinin Nümunəvi Nizamnaməsi” əsasında ayrı-ayrı məktəblərin fərdi nizamnamələrində bu şuraların yaradılma mexanizmini özündə ehtiva edən bəndlərə rast gəlinmir. Məktəblərin qanunvericiliyə uyğun dövlət-ictimai idarə edilməsi prinsipindən doğan bu kimi məsələnin “Ümumtəhsil məktəbinin Nümunəvi Nizamnaməsi”ndə öz əksini tapmaması və bunun ayrı-ayrı məktəblərin fərdi nizamnaməsinə daxil edilməsi tələbi qanunvericiliyin ciddi boşluğu hesab edilməlidir. Hazırda qüvvədə olan “Ümumtəhsil məktəbinin valideyn komitəsi barədə əsasnamə”də bu təşkilatın işinin məzmunu, bir sıra hüquq və vəzifələri qeyd edilsə də, onların reallşadırılması üçün maliyyə mənbələri barədə heç bir norma yoxdur, yalnız komitənin icbari təhsil fondunun bölgüsündə iştirak etmək hüququ barədə bir bənd mövcuddur. Ümumiyyətlə, Təhsil Nazirliyi tərəfindən 1994-cü ildə təsdiq edilən bu sənəd keçid dövrü üçün xarakterik olan normaları özündə ehtiva edir və hazırda dövrün təhsil tələbləri ilə səsləşmir".

Kamran Əsədov qeyd edib ki, məktəblərə yardım etmək təcrübəsi Avropada, hətta ABŞ-da da var. Ekspertin sözlərinə görə, sözügedən ölkələrdə valideynlər özləri könüllü olaraq məktəblərə dəstək olur: "Təhsil naziri mətbuat konfransında məktəblərdə “fond pulu” adı ilə yığılan vəsaitdən danışdı və şərh verdi. Amma məsələ çox yanlış şəkil aldı. Əslində, Emin müəllim doğrunu və qanunun tələbini dedi. Nazir demədi ki, bundan sonra qanunsuz pulu şəffaf şəkildə yığın. Gəlin öncə görək qanun nə deyir... Mövcud qanunlarımız deyir ki, valideyinlər məktəbə könüllü ianə edə bilərlər. Emin müəllim də deyir ki, bunu indiki kimi sinif rəhbərinin, hansısa komitənin vasitəsi ilə kor-koranə yox, rəsmi və şəffaf şəkildə etmək lazımdır. Məktəbə lazım olan bütün resurslar dövlət tərəfindən pulsuz olaraq verilir. Amma bəzən çatmayanlar olur. Misal üçün, bir məktəbə KSQ, BSQ və digər təşkilati işlərin görülməsi üçün 20 paçka A4 kağızı göndərilir. Amma bəzən şagirdlərin sayı və imtahanların həcmi daha çox kağıza ehtiyac yaradır. Müvafiq məktəb yeni A4 vərəqi tələbi ilə yuxarı quruma müraciət edib kağız istəyənə və kağızlar gələnə qədər azı 4 ay vaxt keçir. Və ya lövhədə yazmaq üçün marker lazımdır, bir riyaziyyat müəllimi daha çox yazıb mövcud resursu bitirə bilər.

Bəli, Ümumiyyətlə, səbəb nə olursa-olsun, təhsil müəssisələrində pul yığılması qadağandır. Amma ortada mövcud problem var. Bəs, bu necə həll oluna bilər? Bir məqamı qeyd edim, əldə etdiyi mənfəət yalnız təhsilin inkişafına, təhsilalanların və təhsilverənlərin sosial müdafiəsinə yönəldilə bilər! Şəxsi maraq və ehtiyaclar üçün sərf oluna bilməz.

Təkrar qeyd edirəm, qanunvericilikdə də qeyd olunur ki, məktəblər ianə qəbul edə və valideynlər tərəfindən köməklik oluna bilər. Amma problem onun tətbiqindədir. Hal-hazırda bunun mexanizmi yoxdur. Hesab edirəm ki, məktəblərə muxtariyyət verilməlidir. Təhsil ocaqlarına nisbətən azadlıq yolu açılmalıdır ki, sərbəst qərar qəbul edə bilsinlər. Belə olduğu təqdirdə bütün ianələr korrupsiya halları kimi deyil, leqal yollarla tənzimlənə bilər. Təhsil naziri isə məhz bu istiqamətdə maraqlı olduqlarını qeyd edir. Yəni müvafiq təşkilat bunu könüllü etsin və əgər vəsait toplanacaqsa, bu şəffaf, hesabatlı formada həyata keçirilsin. Beynəlxalq təcrübəyə görə belə təşkilatlara yığılan vəsaitlər, üzvlük haqları məktəblərdə şəhidlərlə bağlı guşələrin yaradılmasına, hər hansı yarışların keçirilməsinə, şagirdlərin yay tətilində düşərgələrə göndərilməsinə və sairə xərclənir. Bunun isə şəffaf hesabatını kim tələb etsə, təqdim edə bilər. Lakin bizim məktəblərimizdə hal-hazırda bu yoxdur. Məktəblərə yardım etmək təcrübəsi Avropada, ABŞ-da belə var. Valideynlər özləri könüllü olaraq məktəblərə dəstək olurlar. Amma bu məcburi deyil, bu nəğd pul almaq formasında həyata keçirilmir. Təşkilata üzvlük könüllü olmalı, heç bir halda nağd şəkildə valideynlərdən pul tələb edilməməlidir. Təşkilatın hesabı olmalı, valideynlər üzvlük haqqını həmin hesaba köçürməlidirlər. Və təhsil naziri demir ki, rüşvəti şəffaf yığın, deyir ki, vəsait qanunvericiliyin tələbləri çərçivəsində yığılmalı və düzgün istiqamətdə xərclənməlidir. Daha kim istəyir, əlinə bir dəftər alıb pul yığmamalıdır".

Təhsil eksperti Elçin Əfəndi isə hesab edir ki, valideynlər ayıq-sayıq olmalı, hansısa sinifdə ödəniş yığılarsa, dərhal bu barədə məktəb rəhbərliyinə, baxılmadığı halda Təhsil Nazirliyinə məlumat verməlidirlər: "Mən bütün valideynləri məktəblərdə təyinatından asılı olmadan yığılan pullara qarşı mübarizəyə səsləyirəm. Pul istəyirlər? Vermə! Dürüst ol. İfşa et! Öz əllərinizlə öz övladınızı bədbəxt edirsiniz. Pul istəyən kimi "Aman Allah! Tez aparım verim, yoxsa uşağın qiymətini kəsəcəklər, yoxsa uşağa qarşı biganə olacaqlar" düşüncəsindən qurtulun. Yeganə həll yolu əlini vicdanının üzərinə qoyaraq pul verməmək, mübarizə aparmaq, ifşa etmək və qorxaq olmamaqdan keçir. Bunu bacarmırıqsa, o zaman heç kimi qınamağa haqqımız çatmır. Nə naziri, nə direktoru, nə müəllimi, nə də digərlərini! Hər şeyi pulla həll etmək qanımıza hopub. Bu sindromdan qurtulmaq lazımdır! Hətta gecikmişik! Əslində, orta ümumtəhsildə rüşvətin və digər korrupsiya faktlarının qarşısını almaq üçün sistem necə işləməlidir? Tutaq ki, məktəbdə 1500 şagird təhsil alır. Bu şagirdlərdən 600 nəfəri imkansız ailənin övladları, 500 nəfər orta imkanlı ailələrin övladları, 400 nəfər də imkanlı ailələrin övladlarıdır. Təhsil alan 1500 nəfərin heç biri icbari təhsil aldığı üçün 1 qəpik belə olsun məktəbə ödəniş ödəməməlidir. Təhsilalanların valideynləri ayıq-sayıq olmalıdır. Hər hansısa sinifdə ödəniş yığılarsa, dərhal bu barədə məktəb rəhbərliyinə məlumat verilməli, baxılmadığı halda təhsil şöbəsinə (regional) məlumat verməlidirlər. Yenə də baxılmasa, o zaman Təhsil Nazirliyinə əsaslandırılmış məlumat verilməlidir. Valideynlər məktəbin bütün növ təlim və tədris işlərindən uzaq tutulmalıdır. Yalnız xüsusi tədbirlərdə valideynlər dəvət oluna bilər. Həmçinin, övladının dərslərində iştirak üçün. Başqa heç bir əsasla valideynlər prosesə cəlb edilməməlidir".

Elçin Əfəndi deyir ki, əgər ianədən xərclənən məbləğin istiqaməti şəffaf hesabatla təqdim edilərsə, valideynlər məktəbə müvafiq ianə köçürə bilərlər: "Gələk indi yığım, ianə və yaxud da fond məsələsinə. Burada istənilən valideyn və ya valideynlər məktəbə müvafiq ianə köçürə bilər. O şərtlə ki, məktəb həmin valideynə və ya valideynlərə ianədən xərclənən məbləğin istiqamətini şəffaf hesabatla təqdim etsin. Bunun üçün ümumi hesabat xarakterli iclas keçirib, məlumat vermək olar. Qeyd edim ki, əgər 1500 şagirdən 400-500 nəfərinin imkanı çatdığı halda ianə edirsə, bu zaman ianə edənlərin kimliyi açıqlanmamalıdır. Bu, digər imkansız və ya orta imkanlı şagirdlərə də, eləcə də onların valideynlərinə də pis təsir etmiş olar. Ona görə də həmin ödənişi ödəyən şəxslərin adları sadəcə xüsusi olaraq qeydə alınmalı və bu məlumat məktəbin şəxsi mühafizə olunan sənədləri arasında saxlanılmalıdır. Əgər kimlik açıqlanması olarsa da, bunu gələcək üçün etmək məqsədəuyğundur. İanə könüllülük əsasında olmalıdır. Heç kim məcburi şəkildə vəsait ödəməyə təhrik edilməməlidir. Bundan əlavə, 1500 şagirddən ixtiyari birinin valideyni əlamətdar və ya adi günlərdə irəli düşərək istər müəllim, istər direktor müavini, istərsə də direktora pul və ya hədiyyə verərsə, həmin şəxslər valideynə xəbərdarlıq edib, verdiklərini geri qaytarmalıdır. Təkrar baş verərsə, həmin valideyn digər valideynlər tərəfindən qınanılmalıdır.

Son olaraq qeyd edim ki, biz təhsilin inkişafını istəyiriksə, ilk növbədə özümüzdən başlamalıyıq. Məktəblərdə pul yığmaq işini vicdanlı müəllimlər həyata keçirmir. Bu işin başında ya bəzi məktəb rəhbərlikləri, ya da üzü-gözü müxtəlif cür boyalara qərq olan bəzi valideyn komitələrinə rəhbərlik edən nazlı-qəmzəli qadınlar dayanır". (hurriyyet.az)

Bütöv.az

Paytaxtdakı 36 nömrəli tam orta məktəbdə əyani dərslər bərpa edilib.

Bu barədə Bakı Şəhəri üzrə Təhsil İdarəsi məlumat yayıb.

Belə ki, məktəb kontingenti üçün Gigiyena və Epidemiologiya Mərkəzinin rəyi əsasında müəyyənləşdirilmiş karantin müddəti başa çatıb.

Təhsil müəssisələrində koronavirus infeksiyasına qarşı şagirdlərin və məktəbin pedaqoji heyətinin daha etibarlı qorunması üçün sanitar-epidemioloji vəziyyətdən irəli gələn tələblərə ciddi əməl olunur.

Bütöv.az