Təbrik edirik!

Bu gün Bəxşeyiş Ələmşahovun doğum günüdür. O Bəxşeyişin ki, 1959-cu ildə Zəngəzur mahalının Həçəti kəndində dünyaya gəlib. Böyüyüb ərsəyə gələndən, ali təhsil alıb tarix müəllimi olandan sonra gənclərimizə həqiqi tariximizi öyrətmək arzusu ilə dogma yurda qayıdıb. Zəngəzuru qarış-qarış gəzərək xalqımızın ulu keçmişindən soraq verən nə tapıbsa toplayıb. Gərgin zəhməti nəticəsində, 1985-ci ildə Qafan rayonunun Müsəlləm kəndində-işlədiyi orta məktəbdə Tarix-diyarşünaslıq muzeyi yaradıb. Təəssüf ki, 3 il sonra erməni faşistləri gənc tarixçinin şagirdlərini məktəbindən, ailəsini od-ocağından didərgin salıb. Onun gənclərimizə həqiqi tariximizi öyrətmək arzusunu gözündə qoyub.
1988-ci ildə indi Ermənistan adlanan Qərbi Azərbaycandan soydaşlarımızın silah gücünə, qanlı qırğınlarla deportasiya olunub, son nəfərinədək ata yurdundan qovulması zamanı Bəxşeyiş Ələmşahov öz həyatını təhlükəyə ataraq qeyri-adi fədakarlıq göstərib. Yaratdığı muzeyi gecə ikən maşına yükləyərək Sumqayıta gətirib. İndi adi sözlə ifadə olunan bu hadisənin o qanlı günlərdə nə qədər əzabverici, nə qədər məşəqqətli olduğunu təsəvvür etmək çox çətindir. Amma 29 yaşlı eloğlumuz bunu bacardı…
Silahlanıb savaşmağa nə var ki?! Milli sərvəti, mənəvi xəzinəni əliyalın qorumaq, ona təkbaşına sahiblənmək hünər istəyir.
Bəxşeyiş müəllimin balaca bir kənddə yaratdığı həmin muzey indi gənclərimizin vətənpərvərlik məktəbinə çevrilib.
Əziz Bəxşeyiş müəllim, sizi təbrik edirəm, sağlamlıq, ictimai fəaliyyətinizdə uğurlar arzulayıram. Sizin bu xidmətiniz qanlı tariximizin Şanlı bir səhifəsidir…

Sayğılarla: Tamxil Ziyəddinoğlu,
Hərbi Jurnalistlər Birliyinin sədri

15.07.2025
+99455 522-36-15

TRT-nin VERİLİŞİ ANTİ-TÜRK AKTIDIR

.Güneyli-Quzeyli Azərbaycan türkləri son dövrlərdə dünya türklərinin milli azadlıq mayakı olan Türkiyəmizin beynəlxalq müstəvidə söz sahibinə çevrilməsini böyük ümid və ruh yüksəkliyi ilə izləməkdədir. Xüsusilə erməni-rus alyansının son 30 ildə işğal edib, xarabalığa çevirdiyi Qarabağ torpaqlarından çıxarılmasında haqlı olaraq daim, dövrümüzün ikinci Atatürkü adlandırdığımız sayın Rəcəb Tayyıp Ərdoğanın şəxsində Türkiyəmizin mühüm rolu olduğunu nəzərə alaraq, beynəlxalq prosseslərin ən azı Güney Azərbaycanımızın torpaqlarının və onun 45 milyon civarında olan Azərbaycan və 5 milyon civarında olan türkmənlərin bütövlükdə, 63 milyon Qacar yurdu türklərinin doğma milli torpaqları ilə birgə şovinist fars faşizminin 100 (yüz) ildən bəri davam edən əsarətindən qurtarılması ilə yanaşı, Türkiyə, Bütöv Azərbaycan, Bütöv Türkmənistan. Qazaxıstan, Özbəkistan, Qırğızıstan, Quzey Kipr türklərinin torpaqları ilə birlikdə cəmiyyətlərinin də bütövləşərək vahid iqtisadi, hərbi, siyasi cəhətdən dünyada söz sahibinə çevriləcəyinə ümidlərimiz son dərəcədə artıb. Bunu, dünənə qədər de-yure rus imperiyasından 34 il bundan qabaq ayrılmış 5 türk respublikası rəhbərlərinin davranışlarında, onların de-fakto, bu əsarətdən qurtara bilmədiyi aydın göründüyü halda, hazırda bu ölkə rəhbərlərinin müstəqil davranışı, qərarları onların artıq türk milli birliyi ideyası altında Türkiyəmiz ətrafında birləşməyə yönəldiyini göstərir. Məhz bu amil 100 ildən bəri şovinist fars molla faşizminin daim qətliamlara, assimilyasiyaya, hər cür fəlakətə məruz qoyduğu türk Qacar yurdunda öz milli ərazilərində yaşayan 63 milyon civarında türkün tezliklə milli azadlığa qovuşacağını düşünməyə real əsas verir.
Lakin, türk düşmənləri də sakit oturmayıb. Son illərdə Türkiyənin Kreml və Qərbin, o cümlədən Tehranın yaradaraq maliyyələşdirib, silahlandırıb, illərlə Türkiyəni daxildən parçalamaq üçün istifadə ediyi kürd quldur dəstələrini məğlub edərək ölkənin sərhəddlərindən belə uzaqlaşdırması ilə barışa bilmir. Bir-biri ilə iki düşmən cəbhəyə bölünmüş iri düşmən gücləri türk dövlətlərini inkişafdan, inteqrasiya edərək bütövləşmə prossesindən ayırıb. Onları toplumlar şəklində saxlayaraq yağmalamaq, assimilyasiyaya məruz qoymaqla türk milləti və dövlətini yer üzündən silmək istəyirlər.
1915-ci ilin 24 Aprel tarixində Rusiya Türk dövlətini ermənilər vasitəsilə hərbi çevriliş edərək erməni dövlətinə çevirə bilməsə də 1925-ci ildə ingilislər Qacar türk dövlətini hərbi çevriliş vasitəsilə fars dövlətinə çevirə bildilər. 100 (yüz) ildən bəri daim ölkənin əsil sahibi olan türklərə bir ovuc farsların divan tutması və bu gün də fahişələr erkəklərini daim dəyişdiyi kimi, ağalarını öz maraqlarına uyğun olaraq daim dəyişən fars faşizmi dünyada türkün ən qatı, əbədi barışmaz düşməni olduqlarını bu gün də nümayiş etdirirlər. Tarixi prosses və hadisələrə nəzər saldıqda türkün alicənablığından, başqa millətlərin varlığına həddsiz hörmət və həssaslığından sui-istifadə edərək türk millətinin bütövlükdə bu günkü fəlakətli hala gətirildiyi göz qabağındadır.
Hələ XIX əsrdə Karl Marks yazırdı ki, – «Bu gün Osmanlını Türk dövləti adlandırmaq çox çətindir». Həm də o çox haqlı idi. Çünki, hələ Sutan Səlim Xəlifə adını daşımaq xatirinə Ərəbistandan 2 min ərəb ailəsini gətirib Osmanlı ərazisində yerləşdirərək, onlara yaşamaq üçün türklərdən daha yaxşı şərait yaratmışdı. Dövlətin dilini ərəb, fars dilləri etməklə doğma türk dili aşağılanaraq qeyri-rəsmi dil statusuna malik olmuş, İstanbul fəth edildikdən sonra, yunanların it yerinə qoymadığı ermənini İstambulun həndəvərinə qoymadığı halda, 3 Osmanlı Sultanı əyalətlərdən erməniləri yığıb gətirərək qədim, möhtəşəm arxitektura nümunələri olan monastırları ermənilərə vermişdi.
Türk insanları, onların dili, mədəniyyəti, yad düşmən millətlərin ayaqları altına atıldığından 1915-ci illərdə xristian ölkələri Osmanlı üzərinə xaç yüyürüşü təşkil etdikləri zaman Osmanlıda hərbi qüvvələrin idarəçiliyi almanların əlində, orduda 29 erməni generalı, o cümlədən tayqulaq Andronik, diplomatik korpusda çoxsaylı ermənilər 7 Səfir, 11 Baş Konsul var idi. 22 nazir erməni idi. Ölkə daxilində ədalət mühakiməsi ərəbin islam ideologiyasına əsaslanırdı. Fransız yazıçısı Rone dediyi kimi, – «Osmanlıda bütün millətlərə yer var, o cümlədən türklərə də». Tarix boyu türklərin qanadının altına alıb qoruduğu, himayə edib ocağının, süfrəsinin başında oturtduğu ermənilər təkcə XX əsrdə Türkiyədə 4 milyon, Türküstanda 6 milyon, Güneyli-Quzeyli Azərbaycanda 2,5 milyondan çox türk insanını qətlə yetirmişlər. Son yüz ildə Güney Azərbaycanda farslar 2 milyon 200 min civarında, Türkiyədə təkcə PKK Öcalan dövründə 35 min civarında türk insanını qətlə yetirmişlər.
İranın baş Ayətulasından tutmuş yala hürən Amolisinə qədər Quzey Azərbaycan Respublikasının ərazisi olan türk milli torpaqlarını, Qacar yurdunun bütün türklərini iranlı olaraq adlandırması faktiki olaraq Quzey Azərbaycan Dövlətini dövlət kimi tanımaq istəmədiyini sübut edir. Düşmənlərimizin bu qəbillərdən olan hiyləgər, ikibaşlı və üstüörtülü, sadə insanların mahiyyətini dərk edə bilməyəcəyi belə ifadələrlə öz murdar niyyətlərini təbliğ etməsinə Türk dövlətlərinin nümayəndələri sərt cavab verməli, ziyalılarımız belə ifadələrin mahiyyətini açıqlamalı, kütləvi informasiya vasitələrimiz düşmənin belə məkrli təbliğatının məzmun və mahiyyətini daim işıqlandıraraq xalqımızı maarifləndirməklə düşmənin mənhus təbliğatı qarşısına daim keçilməz sədd çəkməlidir.
Bu gün nəinki dünya türklərinin, hətta Türk Dövlətləri Təşkilatı üzvləri olan dövlətlərin arasında ən əhəmiyyətli və ilk növbədə reallaşdırılmalı olan iqtisadi, hərbi sahələrdəki intensiv inteqrasiya qarşısında ən azından bir neçə ciddi maneələr durur. Hətta böyüklü, kiçikli türk düşmənlərinin bu prosesə gizli-aşkar maneələr törətməsini bir kənara qoysaq belə, bu prosesə türk dövlətləri başçılarının şəxsi mənafe və ambisiyaları, ümumtürk ədəbi dilinin mövcud olmaması və türkləri min ildən çox dövrdən bəri ideoloji cəhətdən parçalayıb, hətta türk dövlət və toplumlarının bir-birinə düşmən münasibəti belə sərgiləməsinə səbəb olan din amilinin də mövcudluğudur.
Məsələn, son günlərdə Fələstin-İsrail, İran-İsrail hərbi toqquşmasını Türkiyə cəmiyyətindəki insnaların əksəriyyəti dini nöqteyi nəzərdən dəyərləndirərək, bu məsələni milli maraqları, daha dəqiq desək Fələstin ərəblərinin və əslində müsəlman olmayıb, müsəlman çuluna bürünmüş islam dininin düşmənləri olan şovinist fars molla faşizminin Azərbaycana, Türkiyəyə və ümumilikdə türk millətinə qarşı daim açıq sərgilədiyi barışmaz qatı düşmənçiliyinə adekvat münasibət sərgiləyən Azərbaycan dövləti və vətəndaşlarına qarşı Türkiyədə neqativ münasibət, çıxışlar sərgiləndi. Məhz belə anormal proseslərin nəticəsidir ki, 10 iyul 2025-ci ildə Türkiyənin ən böyük və nüfuzlu media vasitəsi olan TRT-nin TRT kürd kanalında Güney Azərbaycanın Urmu vilayətinin videogörüntülərin müşayiəti ilə Kürdüstan ərazisi kimi qələmə verildi. Bu, ortaya bir çox əsaslı suallar qoyur. Həm də bu olayın PKK-nın rəsmən silahı yerə qoyması barədə elan edilməsindən dərhal sonra baş verməsi bir çox məsələlərdən xəbər verir. İlk növbədə Türkiyə dövləti PKK-nın uzun illər ölkə daxilində törətdiyi qanlı cinayətlərindən sonra kürd silahlılarının ölkə daxilindən çıxarmaqla yanaşı, qonşu Suriyada ABŞ-ın öz himayəsində olan kürd silahlılarından, İraqdakı kimi «Kürdüstan» dövləti yaradaraq Türkiyənin ətrafında «Anakonda kəməri»

yaratmasına imkan vermədi. Bu «kəmərin» mərkəzi qovşağını Güney Azərbaycan ərazilərində kürdəlri yerləşdirərək formalaşdırmaqla məşğul olan İranın və Rusiyanın özünü də Suriyadan çıxardıqdan sonra, ilk baxışda kürdlərin reallığı dərk edərək, bu ölkələrin oyuncağı olmadan və türkiyə vətəndaşı olaraq rahat yaşayacaqlarını düşünmək olardı. Lakin tarix boyu baş verən proses və hadisələri əks etdirən faktlar bunun belə olmayacağını təsdiqlədi…
İrili-xırdalı türk düşmənlərinin bu gün Türkiyə və digər türk dövlətlərinə qarşı nümayiş etdirdiyi düşmənçiliyi məntiqlə dünya gücləri olan türk düşmənlərinin Türkiyə daxilində bundan sonra da erməni, kürd kartından aktiv istifadə edəcəyini göstərdi. Başqa cür ola da bilməzdi. TRT-nin Güney Azərbaycan türk milli ərazisinin önəmli tarixi, strateji bir hissəsi olan Urmunun, Makunun, Xoyun, Sulduzun kürd milli əraziləri kimi qələmə verməsi bunun ilk sübutu oldu.
Bu, Türkiyə türklərinin də daşıyıcısı olduğu klassik (Peyğəmbər və sünnəyə əsaslanan) islama barışmaz, qatı düşmən olmaqla bərabər şovinist fars molla faşizminin milli ideologiyası, şiəlik əsasında qurulmuş fars dövlətinin əsarətində olan 63 milyonluq türk millətinin həm milli ərazisi, həm də ən böyük türk toplumu olan, Güney Azərbaycan torpaqlarının «Kürdüstan» kimi qələmə verilməsi, ilk növbədə dünyada Türkiyədən sonra ikinci ən böyük türk toplumu olub, artıq tarixdə özünü doğrultmuş sünnü-şiə düşüncəsi əsasında iki türk toplumunu bir-birinə yadlaşdıran, qanlı, faciəli Çaldıran döyüşünün başqa səpkidə həyata keçirilməsidir. Yəni, ərəb islamının daşıyıcıları olan Türkiyə türklərinin şüurunda türk millətinə heç bir aidiyyatı olmayan şiə torpaqlarının kürdləşdirilməsinə biganəlik sindromunun yaradılması cəhdidir. Eyni zamanda 1925-ci ildə Qərbin çevriliş yolu ilə Qacar türk yurdunda hakimiyyəti ələ keçirən fars faşizminin 1930-cu ildə bu ərazini üç Hind-Avropa dil qrupundan biri olan farsdilli qrupun adı ilə İran, yəni, farsdillilərin yaşadığı yer, adlandırmaqla hamıda bu ərazinin fars milli ərazisi olması haqqında saxta təsəvvürün formalaşdırılmasının davamıdır. Bu isə təkcə Güney Azərbaycanda türklərin təklənərək, əridilib yox edilməsi olmayıb, Tehran rejiminin müstəqil Quzey Azərbaycan türk dövlətinin ərazilərinə saxta iddiasını süni surətdə əsaslandırmaq üçün hava və su kimi vazkeçməzdir.
Tehran rejiminin maliyyələşdirib Güney Azərbaycan türklərinə qarşı kürd separatçılarının əli ilə həyata keçirdiyi bu ideoloji terror aktı həm də Türkiyə dövlətinin buna görə, silahı yerə qoymuş PKK-çılara sərt reaksiya verməsinə nail olaraq bu prossesi pozmaq niyyəti güdür. Ancaq yaddan çıxarırlar ki, min ildən bəri farsların, bütün qəbillərindən olan fahişəliklərini, 200 ildən bəri, ermənilərin, 100 ildən bəri farsların hiyləgərliyinin, qorxaqlığının, cinayətkarlığının dəfələrlə şahidi olan türkləri aldadaraq daha, dini nağıllarının, nə Anaid məbədindən miras qalmış gözəlçələrinin, nə də ki, şirin dil vasitəsilə türkü türkə düşmən edə bilməyəcək. Çünki, Bakı-Təbriz-Ankara qatarı, Türküstanla birgə artıq TURANA doğru yol alıb.

Ruhların görüş yeri


1988-ci ildə ağır yığnaqlı Zəngəzur mahalından bir karvan qalxdı. Bu nə köç karvanı idi, nə də elat karvanı. Bu karvan yurdu yağıya qalan Didərginlər karvanı idi. Bu o zamanlar idi ki, qaniçən rus imperiyası quduzlaşmış erməni faşistlərini zənzirdən açıb üstümüzə buraxmışdı. Ona görə də silahlı quldurların qarşısında əliyalın, ac-yalavac qalan əhalinin hərəsi bir yana üz tutmuşdu. Bu son mənzili bəlli olmayan Didərginlər karvanında bığ yeri yenicə tərləmiş Müşfiq də vardı. Heç kimin yolunun sonu bəlli olmasa da, Müşfiqin müqəddəsliyə aparan bir əbədiyyət yolu var idi. O yol 1971-ci il sentyabrın 15-də Müşfiq dünyaya gələndən başlamışdı...

Vəliyev Müşfiq Ağa oğlu ulu Zəngəzurun Qafan rayonunun Kirs kəndində doğulub. 1988-ci ildə qarı düşmən Qarabağı ələ keçirmək üçün ona mane olacaq qüvvəni, Qərbi azərbaycanlıları silah gücünə qovmaq qərarına gələndə Azərbaycanın manqurtlaşmış rəhbərliyi əhaliyə ərzaq, silah-sursat göndərmək, yerlərində möhkəm dayanmaq üçün yardım etmək, ideoloji iş aparmaq əvəzinə köçmələri üçün nəqliyyat vasitələri göndərdi. Beləcə düşmən felinə düşən ellərimizin əhalisi pərən-pərən dağılanda 17 yaşlı Müşfiq də ata ocağından ayrı düşdü...
Ailəsi ilə birlikdə Azərbaycana pənah gətirən Müşfiq Bakının Nəsimi rayonundakı 19 saylı orta məktəbdə təhsilini başa vurub Sovet Ordusu sıralarında xidmətə gedib.
Müşfiq xidməti başa vurub qayıdanda azğın düşmən yurdumuza ayaq açmışdı. Qarabağda qanlı qırğınlar törədirdi. Ona görə də Müşfiq 1992-ci ildə ölməzliyə, əbədiyyətə aparan bir yolun yolçuluğuna başlayıb. Könüllü olaraq cəbhəyə getmək üçün Hərbi Komissarlığa müraciət edib.
Rəhmətlik atası Ağa Vəliyev deyirdi:
“O bilirdi ki, o torpaqlar bizimdir, həm də özü öz dədə-baba yurdundan ermənilər tərəfindən qovulmuşdu. Ona görə də heç tərəddüd etmədən cəbhəyə getdi. Həm də doğulduğu bölgəyə ən yaxın olan Zəngilan rayonuna getdi. Vətən yolunda da şəhid oldu. Mən oğlumun şərəfli yolu ilə fəxr edirəm, təki vətən sağolsun!”
Müşfiqin müəllimi, mərhum Bayram Məmmədovun dediklərindən:

“Müşfiq mənim dayım oğlu olmaqla bərabər həm də şagirdim olub. Özü də sevimli şagirdlərimdən olub. Müşfiq həm istedadlı, həm də cəsur, qorxmaz oğlan idi. O vaxt atasının mal-mülkünü ermənilərə verməyib. Qışın çovğununda keçilməz dağlardan keçib Naxçıvana gedib. Mal-heyvanı da təkbaşına özü ilə aparıb. Müşfiq Qafana yaxın olsun, bəkə öz kəndlərimizi də erməni işğalından azad edərik,- deyə Zəngilanda, Şayıflıda döyüşürdü.”
Müşfiq silah -sursatın çatışmadığı, bəzən bir neçə əsgərin növbələşib bir silahla döyüşə girdiyi vaxtlarda ruhunun, vətən sevgisinin gücünə arxalanaraq savaşırdı. O, kəşfiyyatçı idi. Ən mühüm döyüş tapşırıqlarını yerinə yetirirdi. Düşmənin döyüş mövqeləri, şəxsi heyəti barədə məlumat gətirmək üçün daim kəşfiyyatda olurdu. Zəngilan rayonunun Şərikan kəndində, Kollu Qışlaq, Şatazır, Rəzdərə kəndlərində, Cəbrayılın müdafiəsində, Qubadlı rayonunun Xanlıq kəndi ətrafında gedən döyüşlərdə fəal iştirak edib. Düşmənin xeyli canlı qüvvəsini məhv edən Müşfiq qarşı tərəfin bir tankını, bir ədəd UAZ markalı avtomobilini və Belarus markalı qoşqu maşınını qənimət gətirib.

Müşfiq Zəngilanda döyüşə-döyüşə Qərbi Azərbaycandakı dədə-baba torpağına da sahiblənmək niyyətindəymiş. 1993-cü il aprelin 10-da silahdaşları ilə birlikdə qədim Oğuz yurdu Qafanın 4 kəndini düşməndən təmizləyiblərmiş. Təəssüf ki, həmin vaxt Qubadlı, Cəbrayıl rayonları işğal olunduğundan Zəngilanın hər tərəflə əlaqəsi kəsilib. Oktyabrın 25-də düşmən ağır texnika ilə Qumlaq istiqamətindən hücuma keçib. İgidlərimiz düşmənlə ölüm-dirim savaşına atılıblar. Həmin gün düşmən cəbhəsinin 3 tankı yandırılıb. Xeyli canlı qüvvəsi məhv edilib. Bu Müşfiqin son döyüşü olub. O dünyadan köçəndə də ana torpağı oxşaya-oxşaya köçüb. Torpaq da öz balasını köksünə elə sıxıb ki, Zəngilanın işğal olunduğunu görməsin,- deyə...
Deyirlər Müşfiqin qanı düşən yerdə bir çiçək açıb. Buludların göz yaşı ilə suvarılan həmin çiçək neçə illərdir ki, ilin heç bir fəslində solmur. Orda ağaclar da yarpaq salmır. Onlar Zəngilandan keçib Oğuz ellərinə müjdə aparan Bakı- Qafan qatarının yolunu gözləyirlər.

20 il əvvəl Müşfiqin ailəsini ziyarət edib, doğmaları ilə görüşəndə qardaşı Bəhrəm dedi ki, tək Müşfiq yox, bütün Şəhidlər mənim qardaşlarımdır. Onların Vətən yolunda canlarından keçmələri bizim üçün fəxrdir. Təəssüf ki, onların qanı tökülən yerlərimiz bu gün düşmən əsgərinin tapdağı altındadır. O torpaqları azad etmək üçün döyüş əmri gəlsə mən birinci olaraq əsgər paltarı geyib döyüşə gedərəm. Həm torpağı azad eləməyə, həm də Şəhid qardaşlarımızın tökülən qanının qisasını almağa.
Müşfiqin anası Səkinə xala 2005-ci ildə Azərbaycan Televiziyasının “Zireh” verilişinin aparıcı müəllifinə verdiyi müsahibədə yeganə arzusunu belə ifadə etmişdi:
“11 ildi Müşfiqim ölüb, hələ torpağına göz yaşı düşməyib, üstünə gül qoyulmayıb, məzarı ziyarət olunmayıb. Bircə Allahdan əhdim odur ki, İlhama can sağlığı versin, dünya düzgünlük olsun, torpaqlarımız alınsın, Müşfiqin bacıları, anası, qardaşı qəbrinə ziyarətə getsin!
Haşiyə: O, Qərbi Azərbaycanlı ananın nəşi tapılmayan oğlu Müşfiq Zəngilan rayonunda Şəhid olmuşdu. Döyüş yoldaşları meyiti atəş altından çıxara bilmədikləri üçün nişanalanmış bir ağac dibində dəfn ediblər ki, torpaqlarımız işğaldan azad olunanda gəlib tapalar. Şükür, 44 Günlük zəfər müharibəsindən sonra döyüş yoldaşları Müşfiqin nəşini gətirib Zəngilan Şəhidlər Xiyabanında dəfn ediblər. O günü görmək Səkinə xanıma nəsib olmasa da, onun arzusu 20 ildən sonra çin olub.

Avqustun 9-da Azərbaycan Respublikasının Qeyri- Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin dəstəyi, “Hərbi Mövzular üzrə İxtisaslaşmış Jurnalistlər” İctimai Birliyinin təşkilatçılığı ilə Müşfiqin doğmalarının qohumlarının və Qafan Rayon İcmasının üzvləri Zəngilan Şəhidlər Xiyabanını ziyarət ediblər. Gülövşə Məmişova qardaşının mərmər məzar daşı ilə baş-baş verib göz yaşı axıdıb.
Onu dövrəyə alan əmisi uşaqları Zahid, Nizami, Bəylər, Əşrəf, Vüqar, Afaq, Qəmsiyə, əmisi gəlinləri Bənövşə, Nüşabə, İradə Müşfiqin Vəliyevlər və İmaməliyevlər ailəsinə bəxş etiyi şərəfli adın qürurunu yaşayıblar.
“Zəka Print” MMC-nin rəhbəri, naşir Misir Aslanov bu müqəddəs ziyarətin təşkilatçılarına Kirs- Kurud camaatı adından minnətdarlığını bildirib. Müdafiə Nazirliyinin əməkdaşı, şair Ramazan Səməroğlu Müşfiq Vəliyevin keçdiyi şərəfli döyüş yolundan danışıb.
Məmmədovlar ailəsindən Tahir, Xalid və Xəyalı təmsil edən Kərəm Məmmədov ürək sözlərini söyləyəndə həyəcanını boğub göz yaşlarına hakim ola bilməyib. Mən Müşfiqdən kiçik olsam da, günümüz bir yerdə keçirdi,-deyib. Onun fədakarlığı ilə qürur duymaq nə qədər şərəflidirsə, xatirələrilə yaşamaq bir o qədər ağırdır, acıvericidir.
Hamının ürəyində sözü olsa da bütün gözlər Müşfiqin daşdan boylanan qərib baxışlarına zillənib. Qazi Hafis Tahirov döyüşdə yaralandığı o qanlı-qadalı günləri xatırlayaraq sükuta gedib. Lətif Əzizovun, Qafar Qafarovun, Ağalar Seydəliyevin, Qulu Rzayevin, Fərzəndə Vəliyevin, Elşən Əbdüləzimovun xəyalları Müşfiqin də gəzib dolandığı Zəngəzur dağlarının gədiklərinə qədər qanadlanıb...
Bəhrəm Vəliyev zəhmət çəkib uzaq yoldan Şəhid qardaşlarının ziyarətinə gələnlərə ailələri adından minnətdarlığını bildirib.
Ziyarətçilər Müşfiqlə “keçən” bir günü əbədiləşdirmək üçün xatirə şəkili çəkdiriblər. Beləcə Səkinə xalanın, Ağa dayının, qızları Tamaşa və oğulları Müşfiqin ruhlarının görüş yerində duyğulu anlar yaşanıb. Qəbir ziyarətindən sonra Müşfiq Vəliyevin adına ehsan süfrəsi açılıb. Süfrə arxasında gedən söhbət əsnasında Kurud- Kirs İcmasının ziyalılarından Dünyamalı Məmişov, Elxan Əsədov, Nəcməddin Yunusov və başqaları belə ziyarətlərin gerçəkləşdirilməsinin gənc nəslin vətənpərvərlik ruhunun yüksəldilməsindəki rolundan, yurd-yuvasından qovulanlarımıza bir təsəlli olmasından danışıblar.

Tamxil ZİYƏDDİNOĞLU,
Fotolar Vəfalı QASIMOVUNDUR

Xocalının Xanyurdu kəndinə 62 nəfər qayıtdı - FOTO

Xocalı rayonunun Xanyurdu kəndinə 19 ailə – ümumilikdə 62 nəfərin köçürülməsi başa çatıb.Xankəndi şəhərində, Ağdərə və Xocalı rayonlarında Bərpa, Tikinti və İdarəetmə Xidmətinin ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsindən verilən məlumata görə, köç prosesi çərçivəsində ailələrə tam təmir olunmuş mənzillərin açarları təqdim edilib. Tədbirdə çıxış edən Xankəndi şəhəri, Ağdərə və Xocalı rayonlarında Bərpa, Tikinti və İdarəetmə Xidməti publik hüquqi şəxsin icraçı direktorunun müavini Mahmud Əfəndiyev bildirib ki, işğaldan sonra təmir və bərpa aparılan kənddə sakinlərin rahat yaşayışı üçün bütün zəruri infrastruktur yaradılıb. Elektrik, qaz, içməli su, rabitə xətləri çəkilib, yol infrastrukturu yenilənib. Yaxın vaxtlarda məktəb binası, uşaq bağçası, tibb məntəqəsi və digər sosial obyektlər istifadəyə veriləcək. Köçürülmə zamanı sakinlər doğma yurdlarına qayıtdıqları üçün dövlət rəhbərliyinə minnətdarlıq ifadə ediblər. “İllərdir həsrətini çəkdiyimiz torpaqlara qovuşmaq bizim üçün böyük xoşbəxtlikdir. Burada bizim üçün hər bir şərait yaradılıb,” – deyə keçmiş məcburi köçkünlər bildiriblər. Qeyd edək ki, Xanyurdu kəndinə köçürülmə “Böyük Qayıdış” proqramı çərçivəsində həyata keçirilir. Xanyurdu kəndinə bundan əvvəl 33 ailə (122 nəfər) köçürülüb.

TƏBRİK EDİRİK!
Bu gün şairə İmarət Hətəmqızının doğum günüdür. Onun poeziyası incə duyğuları və milli-mənəvi dəyərlərə bağlılığı ilə seçilir. İmarət Hətəmqızı yaradıcılığında sevgi, vətənpərvərlik və insan talelərinə həssas yanaşma var. Onun şeirləri təkcə sözün gözəlliyi ilə deyil, həm də daşıdığı mənəvi yük və səmimiyyəti ilə yadda qalır. Doğum günü münasibətilə İmarət xanımı səmimi qəlbdən təbrik edir, ona xoş günlər, firavan həyat və yaradıcılığında yeni-yeni uğurlar arzulayırıq.

TƏBRİK EDİRİK!

Bu gün Zəngəzur mahalının Qafan rayonunun təsübkeş, xeyirxah, qayğıkeş və ziyalı nümayəndələrindən biri olan hörmətli Cavanşir müəllımin doğum ğünüdür. Xatırladaq ki, Cavanşir Vəliyev duz 75 il əvvəl Gödəkli kəndində dünyaya göz açmış və istər kəndliləri, istərsə də qafanlılar arasında böyük hörmət qazanmaqla yanaşı şərəfli bir ömür yolu keçmişdir. Hazırda da çox strateji bir sahəyə rəhbərlik edərək xalqımızın xidmətində layiqincə calişmaqdadır. Cavanşir müəllimi yubiley yaşı münasibəti ilə təbrik edərək ona uzun ömür, cansağlığı və işlərində uğurlar arzulayırıq.
Hörmətli Cavanşir müəllim, bilin ki, uzun illər göstərdiyiniz zəhmət, nümunəvi insani keyfiyyətləriniz və el-obamız üçün etdikləriniz hər zaman yüksək qiymətləndirilir. Sizə bir daha uzun ömür, ailə səadəti və fəaliyyətinizdə yeni uğurlar arzulayırıq.
Hörmətlə: Qafan Rayon İcması

Bu nekroloqu oxumaq çox ağır idi...

Mədəniyyət Nazirliyinin səhifəsindən oxudum. Azərbaycanın mədəni ictimaiyyətinə ağır itki üz vermişdir. Müasir Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, Xalq yazıçısı, tanınmış dramaturq, tənqidçi və ədəbiyyatşünas, ictimai-siyasi xadim, filologiya elmləri doktoru professor Elçin İlyas oğlu Əfəndiyev 2025-ci il avqustun 3-də ömrünün 83-cü ilində vəfat etmişdir. Bu nekroloqu oxumaq çox ağır idi.
Hələ məktəbli ikən Elçin-i oxuyurdum. Amma İlyas Əfəndiyevin oğlu olduğunu bilmirdim. Nədən bu müəllif soyadsızdır? Bir gün müəllimə sual vermişdim ki, niyə Elçin? Müəllimim mənə həm verdiyim sualın cavabını, həm də müəllif haqqında bilmədiyim çox geniş məlumatlar vermişdi.
Artıq təsəvvürümdə yaranan obrazı haqqında düşünürdüm ki, görəsən İlyas müəllimə oxşayırmı? İlyas müəllimin çöhrəsindəki nur Elçində də var? İlyas müəllimdən anamın kitabxanasından ilk dəfə “Sarıköynəklə Valehin nağılı”nı oxumuşdum Şəkidə. Sonra kənd kitabxanamızdan müəllifin bütün kitablarını götürüb oxudum. Bizim qonşu Qızılcıq kəndində Əfəndilər soy kökündən İdris babanı tanıyırdım. Azarlayanda uşaqları aparardılar əlin çəkərdi, başlarına. Əlini əsgərə gedənlərin çiyinlərnə qoyar, xeyir-dua verərdi. Ruhu şad olsun!
İlk dəfə Elçin müəllimi görəndə simasında elə o nuru, duruşunda əfəndiliyi gördüm. Alicənablığı, səmimiyyəti, incə təbəssümü ilə yaddaşımda əbədiləşən hörmətli Elçin müəllim, ruhunuz şad olsun! Çox vaxt elə əsərlərinin premyeralarında görüşürdük. Tamaşa öncəsi gərginliyini hiss edərdim. Tamaşa bitəndən sonra təmkinlə səhnəyə qalxardı. Bir-bir aktyorlara öz xoş sözlərini, təşəkkürünü bildirərdi. Əsərlərinin qəhrəmanlarını oynayan aktrisalar Hüsniyyə xanıma, Zülfiyyə xanıma söylədiyi xoş sözlər qulaqlarımda cingildədi. Sizi həmişə Akademik Milli Dram Teatrının lojasında görəndə İlyas müəllim gəlib keçərdi gözümün önündən. Nekroloqunuzu oxuyub, susdum. Elə bil ildırım çaxmışdı. Bu halı sevimli şairimiz Bəxtiyar Vahabzadə dünyasını dəyişəndə yaşamışdım. Hələ də inanmıram. İnanmaq istəmədiyim xəbər oldu, bu acı xəbər də. Axı Siz göy adamı idiniz?! Göy adamları həmişə vardılar. Siz varsınız, yerdə, göydə, qəlblərdə! Xalqımızın qəlblərdə həmişə var olacaq ELÇİNi!
Ruhunuza ehtiramla: Azadə NOVRUZOVA

Qərbi Azərbaycandan deportasiyanın mənəvi-psixoloji aspektləri müzakirə edilib

Azərbaycan Respublikasının Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə “Müvəkkil Hüquq Mərkəzi” İctimai Birliyi tərəfindən həyata keçirilən “Qərbi azərbaycanlıların yurd həsrəti: Salyana deportasiya” layihəsi çərçivəsində SES TV-də növbəti veriliş yayımlanıb.
Verilişin aparıcısı “Müvəkkil Hüquq Mərkəzi” İctimai Birliyinin sədri, tanınmış hüquqşünas Səməd Vəkilov, qonağı isə Qərbi Azərbaycan İcması və İrəvan şəhər İcmasının sədri professor Fəridə Səfiyeva olub.
Verilişdə 1948–1953-cü illərdə Qərbi Azərbaycandan (indiki Ermənistan ərazisindən) azərbaycanlıların deportasiyası və onun mənəvi-psixoloji nəticələri ətrafında müzakirələr aparılıb.
Səməd Vəkilov qeyd edib ki, Qərbi Azərbaycan böyük bir coğrafiyanı əhatə edir və deportasiya zamanı əhalinin dağlıq ərazilərdən Kür-Araz ovalığına köçürülməsi rəsmi sənədlərdə pambıqçılıqla əlaqələndirilsə də, bu, faktiki olaraq zorla yerindən etmə hadisəsi olub:
"Təəssüf ki, iqlimə uyğunlaşa bilməyən və həyatını itirən soydaşlarımızın sayını hələ də tam müəyyən edə bilməmişik. Onları şəhid hesab etmək olar."
Fəridə Səfiyeva isə bildirib ki, deportasiyanın məqsədi Ermənistan ərazisində monoetnik bir dövlət formalaşdırmaq olub:
"İnsanlar ağır şəraitdə, zorla qatarlara doldurularaq köçürülürdü. Bu, dövlət siyasəti idi və məqsəd türksüz Ermənistan yaratmaq idi."

Xankəndidə Diaspor Gənclərinin VI Yay Düşərgəsinin açılış mərasimi keçirilib.-FOTOLAR
Tədbirin açılış mərasimində çıxış edən Xankəndi şəhərində, Ağdərə və Xocalı rayonlarında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin xüsusi nümayəndəsi Elçin Yusubov bildirib ki, 2023- ci ildə Azərbaycan ordusunun həyata keçirdiyi lokal xarakterli antiterror əməliyyatlarından sonra Xankəndi şəhəri və ətraf yaşayış məntəqələri düşmən işğalından azad edildi. İşğaldan sonra Azərbaycan dövləti tərəfindən işğaldan azad olunmuş ərazilərdə geniş miqyaslı tikinti bərpa işlərinə başlandı. Həyata keçirilmiş tikinti və bərpa işləri nəticəsində hazırda Xankəndi şəhəri, Ağdərə və Xocalı rayonlarının ərazisində 15 minə yaxın əhali yaşayır. Bu şəxslər doğma ata-baba torpaqlarına qayıdan keçmiş məcburi köçkünlər həm də bu ərazilərdə fəaliyyət göstərən dövlət və özəl qurumlarda çalışanlar və onların ailə üzvləridir.
Hazırda Ağdərə rayonunun Suqovuşan, Həsənriz və Talış kəndlərinə eləcə də Xocalı şəhəri və rayonun Balllca , Təzəbinə, Xanyurdu kəndlərinə keçmiş məcburi köçkünlərin bir qisminin qayıdışı təmin edilib və bu kəndlərə həyat yenidən qayıdıb. İşlər köç planına uyğun olaraq mərhələli şəkildə icra edilməkdədir.
Bundan başqa 2025- ci ilin köç planına əsasən 18 yaşayış məntəqəsinə, o cümlədən Xocalı rayonunun 11 kəndinə,( Ballıca, Xanyurdu, Təzəbinə, Daşbulaq ,Badara,Seyidbəyli,Xanabad,Şuşakənd, Almalı,Mehdibəyli və Çanaqçı) Ağdərə rayonunun 7 kəndinə (Həsənriz, Vəngli, Kolatağ, Çıldıran, Heyvalı, Çapar və Aşağı Oratağ) əhalinin köçü ilə bağlı təmir-bərpa işləri aparılacaq. Bu kəndlər üzrə əhalinin köçü ilə bağlı müvafiq işlərə artıq başlanıb. Nəticədə qeyd olunan kəndlər üzrə 6 min 400-ə yaxın keçmiş məcburi köçkünün məskunlaşması təmin edilib. Hazırda növbəti illər üçün bu və digər yaşayış məntəqələri üzrə köç planın tərtib olunması və bunla bağlı aidiyyətı istiqamətlərdə müvafiq işlər aparılır.

Tədbirdə çıxış edən digər natiqlər bildirib ki,, Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi və Heydər Əliyev Fondunun birgə təşkilatçılığı ilə “Konstitusiya və Suverenlik İli”nə həsr olunmuş Diaspor Gənclərinin VI Yay Düşərgəsi avqustun 9-dək davam edəcək. Tədbirə dünyanın 61 ölkəsindən 128 azərbaycanlı və Azərbaycana dost münasibəti bəsləyən xalqların gəncləri qatılıblar.
Düşərgənin proqramı olduqca zəngindir. İştirakçılar dövlətimizin başçısının rəhbərliyi ilə həyata keçirilən diaspor siyasəti barədə müfəssəl məlumat alacaq, rəsmi şəxslər və diplomatlarla, müxtəlif sahələr üzrə ekspertlərlə, şəhid ailələrinin üzvləri və qəhrəman qazilərimizlə görüşəcək, Qarabağla daha yaxından tanış olacaq, Ana dili dərslərində, əyləncəli proqramlarda və intellektual oyunlarda iştirak edəcəklər.

Qeyd edək ki, Diaspor Gənclərinin Yay Düşərgəsi layihəsi həm ölkə daxilində, həm də diaspor arasında böyük marağa səbəb olub və nüfuz qazanıb. Yay düşərgələrinə ildən-ilə daha böyük maraq göstərilməsi bunun bariz nümunəsidir.
Bu günə kimi düşərgələr Şəki, Şamaxı, Şuşa, Naxçıvan və Laçın şəhərlərində baş tutub. Düşərgələrin təşkilat komitəsinə hər il 60-dan çox ölkədən ümumilikdə 3 mindən artıq müraciət edilib və müraciətçilərin 700-dən çoxu yay düşərgələrinin iştirakçısı olub.

Səməd Vəkilov yazır: “Yurd həsrətli şəhidimiz Elşən Süleymanov”

Azərbaycan Respublikası Qeyri-Hökümət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə Müvəkkil Hüquq Mərkəzinin “Qərbi azərbaycanlıların yurd həsrəti: Salyana deportasiya” adlı layihə çərçivəsində araşdırmalarımız doğma yurdlarından çıxarılmış ailələrin qəribə taleləri ilə rastlaşırıq. Belə talelərdən biri də şəhid Elşən Süleymanovun taleyidir.

Süleymanov Elşən Ziyəddin oğlu 2 iyul 1973- cü ildə Salyan rayonu Yolüstü kəndində anadan olmuşdur. 1980/1988-ci illərdə Yolüstü kənd tam orta məktəbində təhsil almış həmin ili (1988-ci ildə) Salyan rayonu 104 nömrəli Peşə məktəbinə Mexanik ixtisası üzrə təhsilini davam etdirmiş, 21 iyun 1991-ci ildə təhsil müəssisəsindən mexaniklik üzrə diplomunu almışdır. 1992-ci ildə Salyan RHK-dan Bakı şəhərinə hərbi xidmətə yollanmış, xidmətin bitirməsinə 3 ay qalmış könüllü olaraq cəbhəyə yollanmışdır. 7 fevral 1993- cü ildə Ağdərədə itkin düşüb. İtkin düşdükdən 5 il sonra şəhidlik statusu almışdır.Bu şəhidimizin nisgilli taleyi haqqında qısa rəsmi məlumatlardır. Şəhid Elşən Süleymanovun doğulub böyüdüyü ailənin taleyinə baxdıqda isə kədər və qürurun bir yerdə ifadə olunduğu hissləri yaşamalı olursan. Atası Süleymanov Ziyəddin Abdulla oğlu 1941-ci ildə Qərbi Azərbaycanın Vedibasar mahalının Böyük Vedi kəndində dünyaya gəlib. Anası Süleymanova Hava Cabbar qızı 1946-cı ildə Dərələyəz mahalının Cul kəndində dünyaya gəlib.Hər ikisi ailəsi ilə birlikdə türk düşməni İ.Stalinin qərarı ilə 1950-ci ildə öz doğma yurdlarından deportasiya edilərək əvvəlcə Əli Bayramlıya oradan isə Salyan rayonuna köçməli olublar. 1968-ci ildə onlar ailə quraraq talelərini birləşdiriblər. Bu izdivacdan onların 4 qızları Cəvahir, Gülşən, Gülsarə, Gülüm adında qızları, Elşən və Rövşən adlı oğlanları olub. Daimi yurd həsrəti ilə yaşayan süleymanovlar ailəsində böyüyən Elşənin vətənpərvər ruhda böyüməsi təbii idi. O könüllü olaraq vətəni müdafiə etməyə getdi və bir ailənin oğlu olmaqdan xalqın oğluna çevrildi. Məhz belə övladları hesabına vətənəmiz qalibbiyəti yaşaya bildi. Şəhidlər ölməz vətən bölünməz! Ruhun şad olsun şəhidim!