27-09-2025, 18:48
Abşeron rayonunda “27 sentyabr - Anım Günü” qeyd edilib
Xalqımızın şanlı qələbəsi ilə başa çatan və 30 illik vətən həsrətinə döyüş meydanında son qoyulan 44 günlük Vətən Müharibəsinin ilk günü – 27 sentyabr ölkəmizdə Anım Günü kimi qeyd olunur. Müzəffər Ali Baş Komandan, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin iradəsi və uzaqgörənliyi, yenilməz ordumuzun döyüş əzmi, əsgər və zabitlərimizin şücaəti, xalq-iqtidar birliyi sayəsində Azərbaycan ilahi ədaləti bərpa etdi, düşmən tapdağında olan torpaqlarımız azad edildi, respublikamızın suverenliyi və ərazi bütövlüyü tam bərqərar oldu.
Əsgərlərimizin qəhrəmanlıqları, müjdə dolu xəbərləri ilə tariximizə həkk olunan bu şanlı 44 gündə işğalçıları sərhədlərimizdən qovmağı bacararaq gücümüzü və haqq səsimizi bütün dünyaya göstərə bildik. Xalqımız qəhrəman övladlarının şücaətini daim yüksək qiymətləndirərək şəhidlərimizin ruhuna ehtiramla yanaşır, xatirəsini daim uca tutur.
Bu gün Abşeron rayonunda da Vətən müharibəsində qəhrəmanlıqla döyüşən, ölkəmizin ərazi bütövlüyü yolunda şəhidlik zirvəsinə ucalan əsgər və zabitlərimiz dərin ehtiramla anılıb. Tədbirdə Abşeron Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Abdin Fərzəliyev, rayonun hüquq-mühafizə orqanlarının, idarə və müəssisə rəhbərləri, YAP Abşeron Rayon Təşkilatının sədri, şəhid ailələri, müharibə iştirakçıları və rayon ictimaiyyəti iştirak edib.
İştirakçılar əvvəlcə Xırdalan şəhərində şəhidlərinin xatirəsinə ucaldılan Xatirə Kompleksini ziyarət edib, qarşısına gül dəstələri qoyaraq əziz xatirələrini ehtiramla yad ediblər.
“Anım Günü”nə həsr olunmuş tədbir Xırdalan şəhəri Heydər Əliyev Mərkəzində davam etdirilib. Burada Dövlət Himni oxunub, Ümummilli Lider Heydər Əliyevin və vətənimizin azadlığı uğrunda canını fəda etmiş şəhidlərin xatirəsi 1 dəqiqəlik sükutla anılıb. Daha sonra Vətən Müharibəsindəki şanlı qələbəmizə və igidlərimizin göstərdiyi misilsiz şücaətinə həsr olunan və Rayon İcra Hakimiyyəti tərəfindən hazırlanmış videoçarx nümayiş olunub.
RİH başçısı Abdin Fərzəliyev çıxış edərək, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Müzəffər Ali Baş Komandan cənab İlham Əliyevin rəhbərliyi və qətiyyəti, ordumuzun şücaəti ilə xalqımızın qələbə qazandığını bildirib. Bununla da Azərbaycanımızın ərazi bütövlüyünün və süverenliyimizin tam bərqərar olunuğunu, Qarabağa yenidən həyatın qayıtdığını söyləyən RİH başçısı hazırda işğaldan azad olunan ərazilərdə soydaşlarımızın azad və firavan yaşadığını bildirib.
Sonra Milli Məclisin deputatları Nigar Məmmədova və Rizvan Nəbiyev çıxış edərək bildiriblər ki, Azərbaycan xalqı 44 günlük Vətən Müharibəsini bundan sonra daima fəxr və iftixar hissi ilə xatırlayacaq. Bu şanlı tarixin hər zaman böyük fərəh və iftixar hissi ilə öyrəniləcəyini vurğulayan çıxışçılar bildirib ki, Vətən Müharibəsində qazanılan qələbə ilə Azərbaycan öz adını qalib ölkələr sırasına yazdırıb.
Daha sonra Abşeron RİH yanında İctimai Şuranın sədri, Vətən Müharibəsi şəhidi Elçin Həsənlinin anası Xatirə İsmayılova və Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı Qəzənfər Ağayev çıxış edərək şanlı qələbəmizdən, Azərbaycan əsgərinin döyüş meydanında göstərdiyi şücaətdən söz açıblar. Onlar qazanılan qələbəyə, o cümlədən ölkəmizdə şəhid ailələrinə, ümumilikdə müharibə iştirakçılarına göstərilən böyük diqqət və qayğıya görə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevə və Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti Mehriban xanım Əliyevaya təşəkkürlərini bildiriblər.
Daha sonra “Anım Günü” ilə əlaqədar şəhidlərin əziz xatirəsinə Xırdalan şəhərindəki Heydər Əliyev Parkında, o cümlədən rayonun digər kənd və qəsəbələrində ağacəkmə aksiyaları keçirilib.
Onu da qeyd edək ki, “27 sentyabr - Anım Günü” ilə əlaqədar Abşeron rayonunun kənd və qəsəbələrində yerləşən bütün şəhidlər xiyabanlarında və xatirə komplekslərində abadlıq işləri görülüb, şəhidlərimimiz ziyarət edilərək xatirələri yad edilib.
27-09-2025, 00:27
Qafan Rayon İcmasının növbəti toplantısı keçirilib
Sentyabrın 26-da Qərbi Azərbaycan İcmasında Qafan rayonunun kənd icma rəhbərlərinin və Qafan Rayon İcmasının rəhbər heyətinin növbəti toplantısı keçirilib. İclaslararası müddətdə dünyadan köçmüş ictimai fəal, Oxtar Kənd İcmasının rəhbəri Kifayət Həsənovanın xatirəsi ehtiramla yad edildikdən sonra professor Eldar Abbasov gündəlikdə duran məsələlər barədə məlumat verib.
Seyfullah Abbasov ötən 6 ay ərzində görülmüş işlər barədə qısa məruzə edib. Məruzə ətrafında çıxış edən Fizika-riyaziyyat üzrə fəlsəfə doktoru Rauf Tağıyev irad və təkliflərini bildirib.
Daha sonra Qafan rayonunda deportasiyaya qədər işləmiş müəllimlər haqqında tərtib edilən kitaba məsul şəxs, Həçəti İcmasının rəhbəri Bəxşeyiş Ələmşahov kitabın çapa hazırlıq vəziyyəti ilə bağlı məlumat verib. Tədbir iştirakçıları kitabın çapından sonra narazılıq yaranmasın, qüsurlar, çatışmazlıqlar olmasın deyə, 5 nəfərdən ibarət redaksiya heyəti yaradıblar. Qərara alınıb ki, kitab çapa getməmiş redaksiya heyətinin baxışına verilsin.
Redaksiya heyəti baxıb fikrini bildirdikdən sonra kitabın harada, necə, hansı formatda çap olunması barədə rəy və tövsiyələr nəzərdən keçirilsin.
Cari məsələlər ətrafında da fikir mübadiləsi aparılıb. Oktyabr ayının ortalarında kənd icma rəhbərlərinin yenidən toplanması təklifi yekdilliklə qəbul edilib.
26-09-2025, 22:53
27 Sentyabr - Anım Günü ilə bağlı Azərbaycan Milli QHT Forumunun Bəyanatı:
5 il əvvəl - 2020-ci il sentyabrın 27-də Ermənistan silahlı qüvvələrinin cəbhəboyu genişmiqyaslı təxribatına cavab olaraq Azərbaycan Ordusu “Dəmir Yumruq əməliyyatı” kimi dünya hərb tarixinə düşən əks-hücum əməliyyatına başladı. Müzəffər Ali Baş Komandan, Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə qazanılan tarixi qələbə ərazilərimizin işğaldan azad olunması ilə nəticələndi, milli ləyaqət nümunəsinə çevrildi.
27 Sentyabr – Anım Günü Vətən uğrunda canından keçən bütün şəhidlərimizin xatirəsinə yüksək ehtiramın təcəssümüdür. Şəhidlərimizin hünəri və qanı bahasına yazılan bu zəfər tarixi ədaləti təmin etdi, regional güc balansını Azərbaycanın xeyrinə dəyişdi, gələcək nəsillərə təhlükəsizlik və tərəqqi miras qoydu.
Biz fəxr edirik ki, şəhidlərimiz 44 günlük müharibənin gedişində Gəncə, Tərtər və Bərdə rayonlarında dinc əhaliyə qarşı raket hücumlarının qisasını döyüş meydanında aldı. Biz bundan sonra da şəhidlərimizin şərəfli həyat yolunu öyrənəcək və öyrədəcək, onların tarixi missiyasını unutmayacağıq.
2020-ci ildəki 44 günlük Vətən müharibəsi ərazi bütövlüyümüzü, 2023-cü il 19-20 sentyabr tarixində keçirilən əməliyyat dövlət suverenliyimizi tam bərpa etdi.
Azərbaycan təkbaşına BMT Təhlükəsizlik Şurasının 1993-cü ildə qəbul etdiyi müvafiq qətnamələrinin icrasına nail oldu. Hazırda azad edilmiş ərazilərdə dünyada bənzəri olmayan geniş bərpa və quruculuq işləri aparılır, “Böyük Qayıdış” Proqramı çərçivəsində keçmiş məcburi köçkünlərin təhlükəsiz qayıdışı həyata keçirilir.
Azərbaycan beynəlxalq hüququn prinsiplərinə – suverenlik, ərazi bütövlüyü və sərhədlərin toxunulmazlığına sadiq qalaraq, Ermənistanla münasibətlərin normallaşdırılması istiqamətində
qətiyyətli addımlar atır. Bu ilin 8 avqustunda Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin və Ermənistan Respublikasının Baş naziri Nikol Paşinyanın Vaşinqtonda ABŞ Prezidenti Donald Trampın şahidliyi ilə imzaladıqları Birgə Bəyannamə tarixi əhəmiyyət kəsb edir. Bu sənəd Azərbaycanın əsas ərazisi ilə Naxçıvan bölgəsi arasında maneəsiz bağlantının – Zəngəzur dəhlizinin reallaşmasını da təmin edəcək.
Bütün bunlar həm də şəhidlərimizin fədakarlığı, müharibə veteranlarımızın əzmi, Müzəffər Ali Baş Komandan, Prezident İlham Əliyevin qətiyyətli, müdrik siyasəti, yaratdığı yeni reallığın nəticəsidir.
Prezident İlham Əliyev müharibənin qalibi olduğu kimi, sülhün də müəllifidir.
Azərbaycan QHT-ləri qəhrəman şəhidlərimizin ailələrinə bundan sonra da müqəddəs əmanət kimi yanaşacaq.
Azərbaycan QHT-lərinin çətir təşkilatı olan Azərbaycan Milli QHT Forumu şəhidlərimizin əziz
xatirəsini dərin hörmətlə yad edir, onların ruhu qarşısında baş əyir.
25-09-2025, 07:47
"Şanlı Zəfərin 5 ili"
Sentyabrın 23-də Şərqi Zəngəzur Regional Mədəniyyət İdarəsinə tabeli Qubadlı rayon Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sistemində "Şanlı Zəfərin 5 ili" mövzusunda dəyirmi masa təşkil olunub.
Öncə Vətən müharibəsi şəhidlərinin xatirəsi yad edilib, Dövlət Himni səslənib və şanlı qələbəmizə həsr olunmuş video-çarx göstərilib.
"Zəngəzur" Cəmiyyətləri İctimai Birliyi ilə birgə keçirilən tədbirdə yazıçı, jurnalist və alimlər Təvəkkül Məmmədov, Asif Talıboğlu, Çingiz Salmanov, Aslan Allahverdiyev, Hacı Nərimanoğlunun çıxışlarında 2020-ci ilin 44 günlük Vətən müharibəsi və 2023-cü il sentyabrın 19-20-də Azərbaycan Ordusunun həyata keçirdiyi lokal xarakterli antiterror tədbirləri nəticəsində ölkəmizin suverenliyinin tam bərpa edildiyini vurğulayaraq, bu tarixi qələbənin qazanılmasında Prezident, Ali Baş Komandan İlham Əliyevin siyasi iradəsi, hərbi sərkərdəliyi ilə Ordumuzun, şəhid və qazilərimizin misilsiz şücaətindən danışıblar, öz kitablarını kitabxanaya hədiyyə veriblər.
Mədəniyyət İşçiləri Həmkarlar İttifaqı Qubadlı Rayon Komitəsinin sədri Yaqub Vəliyev və Mərkəzi kitabxananın direktoru vəzifəsinin icraçısı Qərənfil Hüseynova yaradıcı ziyalılarla əlaqələrin daha da yaxşılaşdırılmasının əhəmiyyətini, son vaxtlar belə görüşlərin ardıcıl xarakter aldığını qeyd edərək görüş iştirakçılarına razılıqlarını bildiriblər.
24-09-2025, 18:41
FHN-in Sumqayıt Regional Mərkəzi nümunəvi mülki müdafiə məşqi təşkil edib
Fövqəladə Hallar Nazirliyinin Sumqayıt Regional Mərkəzi tərəfindən Abşeron rayon hərbiləşdirilməmiş ərazi mülki müdafiə qüvvələri ilə xəbərdarlıq toplanışı üzrə nümunəvi mülki müdafiə məşqi təşkil edilib.
“Fövqəladə hadisələr zamanı hərbiləşdirilməmiş ərazi mülki müdafiə qüvvələrinin xəbərdarlıq toplanışı siqnalı üzrə fəaliyyəti” mövzusunda keçirilən məşqdə Abşeron Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Abdin Fərzəliyev, FHN-in Sumqayıt Regional Mərkəzinin rəisi polkovnik Vaqif Fətullayev, rayon hüquq-mühafizə orqanlarının, aidiyyəti qurumların rəhbər şəxsləri, ərazi mülki müdafiə qüvvələrinin şəxsi heyəti iştirak edib.
Məşqə Abşeron rayon hərbiləşdirilməmiş ərazi mülki müdafiə qüvvələrinin 27 ədəd texnika və 146 nəfərdən ibarət şəxsi heyəti cəlb olunub.
Məşqin keçirilməsində məqsəd ərazi mülki müdafiə qüvvələrinin fövqəladə hallara operativ reaksiyavermə hazırlığı səviyyəsinin yoxlanılması və böhran vəziyyətlərində birgə fəaliyyətlərin uzlaşdırılması, komandir-rəis heyətinin idarəetmə üzrə bilik və bacarıqlarının təkmilləşdirilməsi, şəxsi heyətə xəbərdarlıq toplanışı üzrə əməli vərdişlərin aşılanması olub.
Tədbir zamanı hərbiləşdirilməmiş ərazi mülki müdafiə dəstələrinin fövqəladə hal barədə xəbərdar edilməsi, xəbərdarlıq toplanışı siqnalı ilə qaldırılması, toplanma məntəqəsinə yürüş, toplanış və idarəetmənin təşkili üzrə fəaliyyətləri yoxlanılıb, həmçinin funksional vəzifələrlə bağlı məruzələr dinlənilib.
Uğurla reallaşdırılan məşqdən sonra əldə edilmiş nəticələr müzakirə olunub, aidiyyəti üzrə tapşırıqlar verilib.
22-09-2025, 14:51
Həsənriz kəndinə köç edən sakinlərə mənzillərin açarları təqdim edildi - FOTO
Sentyabrın 22-də Ağdərə rayonunun Həsənriz kəndinə növbəti köç prosesi həyata keçirilib. Uzun illər məcburi köçkün həyatı yaşayan ailələr doğma yurdlarına qayıdaraq yeni evlərə köçürülüblər.
Xankəndi şəhəri, Ağdərə və Xocalı rayonlarında Bərpa, Tikinti və İdarəetmə Xidmətinin ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsindən verilən məlumata görə, bu mərhələdə Həsənriz kəndinə 29 ailədən ibarət 115 nəfər köçürülüb. Kənddə ailələrin qarşılanma mərasimi keçirilib. Daha sonra sakinlərə yenidən bərpa edilən mənzillərin açarları Xankəndi şəhərində, Ağdərə və Xocalı rayonlarında Bərpa, Tikinti və İdarəetmə Xidmətinin icraçı direktorunun müavini Mahmud Əfəndiyev tərəfindən təqdim olunub. M. Əfəndiyev çıxışında sakinləri ata-baba torpaqlarında salamlayaraq, bildirib ki, “Böyük Qayıdış” proqramı çərçivəsində işğaldan azad edilmiş ərazilərdə genişmiqyaslı bərpa və yenidənqurma işləri aparılır. Kəndlərdə müasir infrastruktur qurulur, yollar, məktəblər, səhiyyə müəssisələri və digər sosial obyektlər inşa edilir. O, qeyd edib ki, Həsənriz kəndinə bundan əvvəl də köç həyata keçirilib. Belə ki, əvvəlki mərhələlərdə kəndə 556 nəfərdən ibarət 159 ailə köçürülüb. Kənddə sakinlərin rahat yaşaması üçün bütün zəruri infrastruktur yenidən qurulub, kənd elektrik enerjisi, təbii qaz və içməli su ilə təmin edilib., məktəb binası əsaslı təmir edilərək şagirdlərin istifadəsinə verilib.
22-09-2025, 07:13
“Ulu Xudafərin” qəzeti işıq üzü görüb
Şakir Albalıyev 2002-ci ildən “Xudafərin” qəzetinin baş redaktor müavini, 2009-cu ilin yanvarından isə baş redaktor kimi fəaliyyət göstərib. Qeyd edək ki, “Xudafərin” qəzeti 1932-ci ildən Cəbrayıl RİH-nin orqanı kimi “Lenin bayrağı”, 1960-cı illərdən 1990-cı illərə kimi isə “Kolxozçu” adları ilə nəşr olunub.
Müəyyən səbəblərə görə “Xudafərin” qəzeti fəaliyyətini dayandırdığından, qəzetin baş redaktorunun təşəbbüsü ilə “Ulu Xudafərin” qəzeti işıq üzü görüb. Cəbrayıl rayonunun ictimai-siyasi, ədəbi-mədəni həyatından bəhs edən yazılarla oxucuların görüşünə gələn “Ulu Xudafərin” qəzetinin qədəmləri uğurlu olsun!
21-09-2025, 21:03
DİRİLİ QURBANİ YARADICILIĞNDA
QARABAĞ VƏ ŞƏRQİ ZƏNGƏZUR ŞİVƏLƏRİ
Dirili Qurbani XV-XVI əsrlərdə yaşamış Azərbaycan aşıq ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi olub, ozan-aşıq keçidində bu sənətin banisidir. Onun şeirlərində Qarabağ və Şərqi Zəngəzur dialekt və şivələrin izlərinə rast gəlinir. Bu, əsasən fonetik, leksik və qrammatik xüsusiyyətlərdə özünü göstərir. Konkret desək, Qurbaninin əsərlərində Qarabağ və Şərqi Zəngəzur dialektlərinə aid bəzi fonetik xüsusiyyətlər müşahidə edilir. Əminliklə deyə bilərik ki, Dirili Qurbaninin şeirlərində Qarabağ və Şərqi Zəngəzur dialektlərinin təsiri açıq-aşkar hiss olunur. Onun yaradıcılığında rastlaşdığımız fonetik, leksik və qrammatik xüsusiyyətlər həmin bölgələrin dil xüsusiyyətlərini əks etdirir. Şeirlərindəki şivə elementləri aşıq ədəbiyyatında xalq dilinin necə qorunduğunu və inkişaf etdiyini göstərən dəyərli nümunələrdir. Tədqiqatlarda Qurbaninin poeziyasına Qarabağ mühitində mövcud olan bir sıra şivə xüsusiyyətlərinin əlavə olunduğu qeyd edilir. “Nobat gəldi mana yetdi”, “Günüz səbrü qəralımı, gecə yuxum kəsən dilbər!” “Vəzir sana qarğayıram”, “Mana ola etibarın istərəm” və s. Bunların bir qismi dastançı aşıqların şivə xüsusyyətindən irəli gələ bilməsi fikirlərinin olduğu qeyd olunmalıdır. Professor Qəzənfər Kazımova (1996) görə, “Qapına gəlmişəm, sayılam, sayıl. Haq verən paylara olmuşam qayıl” – kimi misralarda “sayıl”, “qayıl” sözləri müəllif tərəfindən “sail”, “qail” şəklində yazılmış və tələffüz edilmiş, sonralar aşıqlar tərəfindən lorulaşdırılmışdır. Şairin qoşma və gəraylılarında bu gün canlı danışıq dilində özünü geniş şəkildə göstərən, tarixi tələffüzün nəticəsi kimi formalaşmış “dır” şəxs şəkilçisinin qısa formasıdır və mənsubiyyət şəkilçili sözün təsirlik hal şəkilçisiz formalaşma halları işlək formalar kimi diqqəti cəlb edir. “Adətdi dərəllər yaz bənövşəni”, “Ayrılıqmı çəkib, boynu əyridi?” “Mənim dərdim ara tez-tez”, “Haq diləyin yetirməsin” və s. “Bülbül ayrılığı sitəmdi gülə, Gülabatın naxış süsən sünbülə...” (Kazımov, 1996) Bu nümunələrdən də görünür ki, Qurbaninin şeirlərində bəzən elə misralarla rastlaşırıq ki, onlar daha çox bu bölgələrin dialektinə uyğundur. “Adətdi dərəllər” əvəzinə “adətdir dərərlər” ifadələri bu gün daha çox işlənməklə çağdaş ədəbi qaydalara uyğunlaşdırılmışdır. Yeri gəlmişkən, lap yaxın nəşrlərdə “Bənövşə” şeiri “Bənəfşəni” kimi gedirdi. Bu o dövr danışıq dilinə tam uyğundur. Indi bu bölgələrdən olan yaşlı insanların dialektində belə ifadələr yenə də işlənməkdədir.
Dirili Qurbaninin şeirlərində bəzi sözlər məhz Qarabağ və Şərqi Zəngəzur dialektlərinə məxsusdur:
“dağaşanı” – sərt, inadkar
“heş” – heç
“dədə” – ata mənasında deyil, həm də böyük, ağsaqqal anlamında işlənir.
Qarabağ və Şərqi Zəngəzur şivələrində “dır” şəkilçisi “dı”, “du”, “dü” formasında işlənir:
“yaxşıdır”əvəzinə “yaxşıdı”, “düzdür” əvəzinə “düzdü” və s.
Qurbani irsinin fundamental tədqiqatçılarından olan Tariyel Abbaslı “Qurbaninin poetik irsi” adlı dissertasiya işinin monoqrafiyasında bizim fikrimizə rəğmən qeyd edir ki, “Qurbaninin yaradıcılığında doğulduğu Diri zonasının təbii gözəllikləri, o cümlədən ətraf mühitin ekoloji təsvirləri, eyni zamanda bu yerlərin insanlarının dialekt və şivələrinə uyğun söz və ifadələr çoxdur. Bütün bunlar Dirili Qurbaninin həyat və yaradıcılığı haqqında bir çox elmi əsərlərin, habelə dissertasiya işinin yazılması ilə nəticələnmişdir.” Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Tariyel Abbaslının “Qurbaninin poetik irsi”adlı monoqrafiyasında toxunulan məsələ ilə bağlı geniş nümunələr vardır:
“Nə ola bir şadlıq xəbəri gələ,
Yüklənə barxanam ellərə doğru.
Naşı ovçu bərə bəklər bəllənər,
Marallar sayrışar yollara doğru.”
- şeirindəki “barxana”, “naşı”, “bərə”, “bəkləmək”, “sayrışmaq” sözləri o vaxt, elə indi də Qarabağ bölgəsində işlədilən ifadələrdir. Qurbani göz açdığı bağlı-bağatlı, nanəli-nərgizli, tər bənövşəli, hər cür meyvəli, əncir, üzüm kolları və yaşayış üçün zəruri qidaların olduğu doğma yurdunun gözəlliklərini öz əsərlərində tərənnüm etmişdir.”
Bəzi tədqiqatlarda Qurbaninin ədəbi dilində Qaradağ şivəsinə aid söz və ifadələrin olduğunu da qeyd etmək lazımdır. Onun şeirləri sadə xalq danışığına əsaslandığı üçün burada müxtəlif bölgə şivələrinin təsiri olduğunu da unutmamalıyıq. Qaradağ şivələri də bura daxildir. Xüsusən, aşıq üslübunda işlədilən qoşma və gəraylılar bu təsirin ən çox nəzərə çarpdığı janrlardır. Yalnız Quzey Azərbaycanda deyil, həm də Güney Azərbaycanda, xüsusən Qaradağ bölgəsində geniş yayılmış dialektik ifadələr Qarabağ və Şərqi Anadolu bölgələrinin ləhcə və şivə xüsusiyyətləri ilə yanaşı, Güney Azərbaycan, xüsusən də Qaradağ şivələrinin izlərinə də rast gəlinir. Aşıq-şairin əlimizdə olan “Əsərləri” toplusu (Qurbani, 2006) əsasında apardığımız araşdırmalar maraqlı məluamatlar ortaya qoyur.
“Dolana–dolana” (s.37) şeirində NOBAT (növbə)
Nobat gəldi mana yetdi
Saqi dolana-dolana.
“Pərim gəlsin” (s.40) şeirində YALAV (alov),
Əyninə geyib qırmızı,
Yalav kimi yanır üzü...
Yenə orada, “Dilbər” şeirində SƏBRÜ-QƏRALIMI (səbrü-qərarimi),
İtirmişəm maralımı,
Bir sinəsi yaralımı,
Günüz səbrü qəralımı,
Gecə yuxum kəsən dilbər.
“Qızların” (s.50) şeirində ADNA AXŞAMI (cümə axşamı)
Adna axşamında bəlgə qoyasız,
Kəsilə qovğası, qalı qızların.
“Gedirəm” (s.53) şeirində CƏLAY-VƏTƏN (vətəndən ayri düşmək, dərbədər olmaq)
Nə müdətdi cəlay-vətən olmuşam,
Baş götürüb Gəncə deyib gedirəm.
“Deyərsən” (s.56) şeirində XAYIN (xain)
Aralıqdan haq götürsün xayını,
Xain olan haqdan almaz payını.
“Bu qızın” (s.58, 59) şeirində LALA (lalə)
Ləblər mirvarıdı, incidi dəndan,
Al yanağı əlvan lala bu qızın.
“Gətiri” (s.59) şeirində İRƏNGİN (rəngin)
Başına döndüyüm vəfalı dilbər,
İrəngin dağlardan lala gətiri.
“Saqinin” (s.72) şeirində QARA BAĞRIM (qara çiyərim) və ÇATILI (çatılmaq, bir-birinə sarılmaq mənasında)
Ay ilə gün bir-birinə çatılı,
Sevdiciyim yağnan bala qatılı,
Doğram-doğram olub közə tutulu,
Qara bağrım bıçağında saqinin.
“Ras gəldim” şeirində (s.60) RAS (rast gəlmək, rastlaşmaq)
Pərinin bağında seyran eylədim,
Almalı, alçalı yaza ras gəldim.
“Ayrı” (s.78) şeirində KİMSƏNƏM (bir kimsəm)
Sənin elin, günün, qardaşların var,
Mənim kimsənəm yox, yar, səndən ayrı.
“Mənim” (s.76) şeirində MƏTAH, MATAH (qiymətli, əziz)
Sərim təvəlladır, üzüm payəndaz,
Yoxdur bundan qeyri bir mətah mənim!
“Dönübdü” (s.77) şeirində BƏDƏSİL (əsli olmayan)
Bədəsilin eşidən tək sözlərin,
Yəqin etdim, ömrüm zayə dönübdü.
“Dolanım” (s.83) şeirində ARIX (arıq)
Qarı nənə, sən bir arıx dəvəsən.
Qanqal gərək, xırda-xırda gəvə sən
“İmdi” (s.84) şeirində UMSUX (umsuq, ümidin boşa çıxması )
Umsux etdin məni, qoydun avara,
Dedim, yəqin bir şir, aslandır imdi.
“ Haralar mənim” (s.90) şeirində İRƏNG (rəng)
Ha aradım, əlim yara yetmədi,
Günbəgün irəngim saralar mənim!
“Dedim “Bəli”di” şeirində (s.94) TUŞUNDA (tuşu, yönü, tərəfində, üzbəüz mənasında)
Oturmuşdum Təktüklünün başında,
Ocaq qırağında, pirin tuşunda.
Yara üz (s.98) şeirində NAGÜMAN (gümanı çatmayan, ümidsiz)
Nagümanam mən bur dərddən sağalım,
Təbib birdi, dərd min birdi, yara yüz.
“Ay əsər indi” (s.99) şeirində ZAİL (zayolmaq) LƏMYESİR
Ağlım zail oldu, halım didərgun,
Nə ki var əndamım ay əsər indi.
“Qaldı” (Dədə Yediyarla I deyişmə, s.107 ) şeirində LƏMYESİR (yetim, kimsəz)
De kimə can gəldi, qələm çalındı,
Neçə min il dünya ləmyesir qaldı
Bayatıların (s.118) birində AVLAR (ovlayar) və ZƏRDABLAR (ilan vurduqdan sonra zəhərin bədənə yayılması mənasında)
Pərim bağda gül avlar,
Sərim bağda gül avlar.
Qurbanı vurub təlxələr,
Canın alıb zərdablar.
Yaxud, aşağıdakı bayatıda XALXA ŞƏMS ETMƏK (xalqa gün kimi aydınlatmaq, aşkarlamaq, bəyan etmək, əslində ifşa etmək anlamında) və SAL SÜDƏ ÇALXA MƏNİ (süd məhsulları, xüsusilə qatıq və süd zəhəri çürüdüb neytrallaşdırır, təhlükəni aradan qaldırır. Onun bu xüsusiyyətindən ilan vurmuş, yaxud qida zəhərlənmələri zamanı istifadə etmişlər. Burada “südə sal çalxa məni”, yəni “mənə bol süd işirin ki, təhlükə sovşsun” mənasını ifadə edir.)
Vurubdu təlxə məni,
Şəms etmə xalxa məni.
Aləm gəlsə, əlac yox,
Sal südə çalxa məni.
Göründüyü kimi, biz burada bəzi ifadə və anlayışların, sözlərin Qarabağ və Şərqi Zəngəzur bölgəsində bu gün də işləndiyinin şahidi oluruq. Belə nəticəyə gəlirik ki, Dirili Qurbani bu ifadələri saxlamaqla özünün kimliyi və arxaik sözlərin haradan qaynaqlandığı fikrini ortaya qoymuş olur.
Yusif DİRİLİ,
tarix üzrə fəlsəfə doktoru,
ətraf mühit üzrə tədqiqatçı
21-09-2025, 14:53
30 ildən sonra…
1995-ci ildə Bakı Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsini bitirməyimizin 30 illiyi şərəfinə Bakıdakı Zabitlər bağında görüş keçirtdik. Yardımlıdan Ağababayev Tomarxan, Lerikdən Quliyev Əfqan, Neftçaladan Nəcəfova Ruhəngiz, Qubadan Gülqədəm Cəmaləddin qızı, Saatlıdan Əliyeva Vəfa, Sədaqət, Salyandan Dadaşova Vüsalə, Qobustan qəsəbəsindən Surxayova Mətanət, Göyçaydan Elza Bürcalı qızı, Zəngilan şəhərindən olan, Bakıda məskunlaşan Rəcəbova Sona, Qazax şəhərindən olub Bakıda yaşayan Şəmşiyev Eldar, Bakının Şüvəlan qəsəbəsindən Sevinc Paşa qızı, əslən Bakı şəhərindən olan Babakişiyeva Səyyarə və mən müxtəlif məkanlardan yolların damarını qırıb ölkəmizin Başkəndi sayılan Bakı şəhərində bir-birimizin görüşünə gəlmişdik. Tələbə yoldaşımız Mətanət Surxayovanın dediyi kimi, gəncliyim(iz)dən mənə (bizə) yadigar qalan əziz dostlarım(ız)la görüşdə hamımız 30 il əvvəlki gənclik dövrümüzə qayıtdıq, tələbəlik illərimizin şirin, həzin xatirələrini dilə gətirməklə və bir-birimizin simasında gənclik dövrümüzün nişanələrini sezməklə yenidən cavanlaşdıq - “tələbələşdik”. İnsan həyatının müəyyən mərhələləri - uşaqlıq və məktəb illəri, əsgərlik dövrü, tələbəlik həyatı, mehriban iş kollektivi ilə çalışdığımız illər və s. - olur ki, bunlar insanın ömür boyu yaddaşında naxış salıb yaşayır. Qeyd etdiyim kimi, tələbə yoldaşlarımız da bir-birimizin nəzərində gənclik illərimizi canlı şahidlər kimi özündə yaşadan və həm də o illəri bizə yaşatdıran əvəzolunmaz dostlarımız - sirdaşlarımızdırlar. Bu mənada görüş zamanı tələbəlik həyatından unudulmaz fraqmentləri yada salıb, xatirələrimizi bölüşərkən, bir daha xəyalən həmin anlara qayıdıb gəncliyimizi təzədən yaşadıq.
“İnsanın hər yerdə bir evi olmalıdır” düsturu ilə düşünən ata-babalarımız tələbə dostlarımızın timsalında bizlərə məhz bu cür səmimi, istiqanlı, bir-birlərini anlaya bilən munis insanların könül aləmlərində özümüzə ev tikməyi məsləhət görmüşdülər. Hər birimiz ayrı-ayrı məkandan - ünvandan bir-birimizin həvəsinə üz tutub Bakı şəhərinə gəlmişdik. Görüşdük, əhvallaşdıq. Xatirələrimizi dilə gətirdik, gəncləşdik. Kövrəldik də, şənləndik də, hələ desəm, uşaq kimi əyləndik də – yəni bir anlıq uşaqlaşıb dünyanın qayğı-kədərini üstümüzdən atdıq da. Axı ruhən – xəyalən 30 il əvvəlki çağlarımıza qayıtmışdıq bir-birimizin simasında, baxışında…
Hər görüşün bir ayrılıq vədəsi də yetişir. Ayrılanda sözləşdik ki, indən belə görüş yerimiz təkcə Başkəndimiz – Bakı şəhəri olmasın, həm də bölgələrdə görüşək. Allah şər iş göstərməsin, bir-birlərimizin xeyir işlərində iştirak edək – görüşək. Axı yuxarıda qeyd etdim ki, babalarımızın “hər yerdə bir ev tikmək” nəsihəti hər mahalda, hər diyarda bir dost evi tikmək anlamına gəlir. Bir məkanda görüşdük, ayrılanda isə müxtəlif ünvanlara yollandıq. Ancaq hər birimiz ürəyimizdə bu görüşün istiliyini də öz evimizə gətirdik. Xəyalən qonağı olduğumuz bu evlərin qapıları bir gün də gerçəkdən üzümüzə açılar. Dost evində öz evimiz kimi şənlənib görüşərik. Qonaqpərvər xalqımızın düşüncəsidir ki,
Əzizinəm, dər dağıl,
Başda qoymaz dərd ağıl.
Səni ki mehman açmaz,
Xanə, yurd ol, dər, dağıl!
Öz evimiz kimi ürəklə döydüyümüz dost qapılarını həmişə şadlıqlara açaq, xoş günlərdə görüşək bir daha, əzizlərim!
Şakir Albalıyev
20-09-2025, 20:22
Əziz və sevimli qızımız!
Bu gün sənin ən gözəl günündür – doğum günündür! Dünyaya gəldiyin gün ailənə sevinc, işıq və xoşbəxtlik gətirdin. Səni Zülfiyyə, Gülər, Avtandil, Əsma təbrik edir, sənə arzumuz budur ki, ömrün boyu üzün həmişə gülsün, qəlbin sevinclə dolsun, yolun işıqlı, arzuların gerçək olsun . Günlərin saf, şən və xoşbəxt xatirələrlə keçsin, gələcəyin uğurlarla bəzənsin.
Allah sənə sağlamlıq, uzun ömür, gözəl dostlar və böyük uğurlar bəxş etsin.
Unutma ki, biz səni çox sevirik və səninlə fəxr edirik!
Doğum günün mübarək, Əziz,Səmayə!
Xalan Bəyaz Ağazadə
Sorğu
Saytımızda hansı mövzulara daha çox yer verilməsini istəyirsiniz?
Son buraxılışımız
Facebook səhifəmiz
Reklam
Hava
Valyuta
Reklam
Sayğac
Ən çox baxılanlar
Köşə
Xəbər lenti
Foto
Bütöv.az
Video
"Vətən Qəhrəmanları" Şəhid İlyas Nəsirov
All rights reserved ©2012 Butov.az
Created by: Daraaz.net Wep Developer By DaDaSHoV
MATERİLLARDAN İSTİFADƏ EDİLƏRKĦƏN PORTALIMIZA İSTİNAD ZƏRURİDİR!!!
Created by: Daraaz.net Wep Developer By DaDaSHoV
MATERİLLARDAN İSTİFADƏ EDİLƏRKĦƏN PORTALIMIZA İSTİNAD ZƏRURİDİR!!!