27-09-2025, 00:27
Qafan Rayon İcmasının növbəti toplantısı keçirilib
Sentyabrın 26-da Qərbi Azərbaycan İcmasında Qafan rayonunun kənd icma rəhbərlərinin və Qafan Rayon İcmasının rəhbər heyətinin növbəti toplantısı keçirilib. İclaslararası müddətdə dünyadan köçmüş ictimai fəal, Oxtar Kənd İcmasının rəhbəri Kifayət Həsənovanın xatirəsi ehtiramla yad edildikdən sonra professor Eldar Abbasov gündəlikdə duran məsələlər barədə məlumat verib.
Seyfullah Abbasov ötən 6 ay ərzində görülmüş işlər barədə qısa məruzə edib. Məruzə ətrafında çıxış edən Fizika-riyaziyyat üzrə fəlsəfə doktoru Rauf Tağıyev irad və təkliflərini bildirib.
Daha sonra Qafan rayonunda deportasiyaya qədər işləmiş müəllimlər haqqında tərtib edilən kitaba məsul şəxs, Həçəti İcmasının rəhbəri Bəxşeyiş Ələmşahov kitabın çapa hazırlıq vəziyyəti ilə bağlı məlumat verib. Tədbir iştirakçıları kitabın çapından sonra narazılıq yaranmasın, qüsurlar, çatışmazlıqlar olmasın deyə, 5 nəfərdən ibarət redaksiya heyəti yaradıblar. Qərara alınıb ki, kitab çapa getməmiş redaksiya heyətinin baxışına verilsin.
Redaksiya heyəti baxıb fikrini bildirdikdən sonra kitabın harada, necə, hansı formatda çap olunması barədə rəy və tövsiyələr nəzərdən keçirilsin.
Cari məsələlər ətrafında da fikir mübadiləsi aparılıb. Oktyabr ayının ortalarında kənd icma rəhbərlərinin yenidən toplanması təklifi yekdilliklə qəbul edilib.
21-09-2025, 21:03
DİRİLİ QURBANİ YARADICILIĞNDA
QARABAĞ VƏ ŞƏRQİ ZƏNGƏZUR ŞİVƏLƏRİ
Dirili Qurbani XV-XVI əsrlərdə yaşamış Azərbaycan aşıq ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi olub, ozan-aşıq keçidində bu sənətin banisidir. Onun şeirlərində Qarabağ və Şərqi Zəngəzur dialekt və şivələrin izlərinə rast gəlinir. Bu, əsasən fonetik, leksik və qrammatik xüsusiyyətlərdə özünü göstərir. Konkret desək, Qurbaninin əsərlərində Qarabağ və Şərqi Zəngəzur dialektlərinə aid bəzi fonetik xüsusiyyətlər müşahidə edilir. Əminliklə deyə bilərik ki, Dirili Qurbaninin şeirlərində Qarabağ və Şərqi Zəngəzur dialektlərinin təsiri açıq-aşkar hiss olunur. Onun yaradıcılığında rastlaşdığımız fonetik, leksik və qrammatik xüsusiyyətlər həmin bölgələrin dil xüsusiyyətlərini əks etdirir. Şeirlərindəki şivə elementləri aşıq ədəbiyyatında xalq dilinin necə qorunduğunu və inkişaf etdiyini göstərən dəyərli nümunələrdir. Tədqiqatlarda Qurbaninin poeziyasına Qarabağ mühitində mövcud olan bir sıra şivə xüsusiyyətlərinin əlavə olunduğu qeyd edilir. “Nobat gəldi mana yetdi”, “Günüz səbrü qəralımı, gecə yuxum kəsən dilbər!” “Vəzir sana qarğayıram”, “Mana ola etibarın istərəm” və s. Bunların bir qismi dastançı aşıqların şivə xüsusyyətindən irəli gələ bilməsi fikirlərinin olduğu qeyd olunmalıdır. Professor Qəzənfər Kazımova (1996) görə, “Qapına gəlmişəm, sayılam, sayıl. Haq verən paylara olmuşam qayıl” – kimi misralarda “sayıl”, “qayıl” sözləri müəllif tərəfindən “sail”, “qail” şəklində yazılmış və tələffüz edilmiş, sonralar aşıqlar tərəfindən lorulaşdırılmışdır. Şairin qoşma və gəraylılarında bu gün canlı danışıq dilində özünü geniş şəkildə göstərən, tarixi tələffüzün nəticəsi kimi formalaşmış “dır” şəxs şəkilçisinin qısa formasıdır və mənsubiyyət şəkilçili sözün təsirlik hal şəkilçisiz formalaşma halları işlək formalar kimi diqqəti cəlb edir. “Adətdi dərəllər yaz bənövşəni”, “Ayrılıqmı çəkib, boynu əyridi?” “Mənim dərdim ara tez-tez”, “Haq diləyin yetirməsin” və s. “Bülbül ayrılığı sitəmdi gülə, Gülabatın naxış süsən sünbülə...” (Kazımov, 1996) Bu nümunələrdən də görünür ki, Qurbaninin şeirlərində bəzən elə misralarla rastlaşırıq ki, onlar daha çox bu bölgələrin dialektinə uyğundur. “Adətdi dərəllər” əvəzinə “adətdir dərərlər” ifadələri bu gün daha çox işlənməklə çağdaş ədəbi qaydalara uyğunlaşdırılmışdır. Yeri gəlmişkən, lap yaxın nəşrlərdə “Bənövşə” şeiri “Bənəfşəni” kimi gedirdi. Bu o dövr danışıq dilinə tam uyğundur. Indi bu bölgələrdən olan yaşlı insanların dialektində belə ifadələr yenə də işlənməkdədir.
Dirili Qurbaninin şeirlərində bəzi sözlər məhz Qarabağ və Şərqi Zəngəzur dialektlərinə məxsusdur:
“dağaşanı” – sərt, inadkar
“heş” – heç
“dədə” – ata mənasında deyil, həm də böyük, ağsaqqal anlamında işlənir.
Qarabağ və Şərqi Zəngəzur şivələrində “dır” şəkilçisi “dı”, “du”, “dü” formasında işlənir:
“yaxşıdır”əvəzinə “yaxşıdı”, “düzdür” əvəzinə “düzdü” və s.
Qurbani irsinin fundamental tədqiqatçılarından olan Tariyel Abbaslı “Qurbaninin poetik irsi” adlı dissertasiya işinin monoqrafiyasında bizim fikrimizə rəğmən qeyd edir ki, “Qurbaninin yaradıcılığında doğulduğu Diri zonasının təbii gözəllikləri, o cümlədən ətraf mühitin ekoloji təsvirləri, eyni zamanda bu yerlərin insanlarının dialekt və şivələrinə uyğun söz və ifadələr çoxdur. Bütün bunlar Dirili Qurbaninin həyat və yaradıcılığı haqqında bir çox elmi əsərlərin, habelə dissertasiya işinin yazılması ilə nəticələnmişdir.” Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Tariyel Abbaslının “Qurbaninin poetik irsi”adlı monoqrafiyasında toxunulan məsələ ilə bağlı geniş nümunələr vardır:
“Nə ola bir şadlıq xəbəri gələ,
Yüklənə barxanam ellərə doğru.
Naşı ovçu bərə bəklər bəllənər,
Marallar sayrışar yollara doğru.”
- şeirindəki “barxana”, “naşı”, “bərə”, “bəkləmək”, “sayrışmaq” sözləri o vaxt, elə indi də Qarabağ bölgəsində işlədilən ifadələrdir. Qurbani göz açdığı bağlı-bağatlı, nanəli-nərgizli, tər bənövşəli, hər cür meyvəli, əncir, üzüm kolları və yaşayış üçün zəruri qidaların olduğu doğma yurdunun gözəlliklərini öz əsərlərində tərənnüm etmişdir.”
Bəzi tədqiqatlarda Qurbaninin ədəbi dilində Qaradağ şivəsinə aid söz və ifadələrin olduğunu da qeyd etmək lazımdır. Onun şeirləri sadə xalq danışığına əsaslandığı üçün burada müxtəlif bölgə şivələrinin təsiri olduğunu da unutmamalıyıq. Qaradağ şivələri də bura daxildir. Xüsusən, aşıq üslübunda işlədilən qoşma və gəraylılar bu təsirin ən çox nəzərə çarpdığı janrlardır. Yalnız Quzey Azərbaycanda deyil, həm də Güney Azərbaycanda, xüsusən Qaradağ bölgəsində geniş yayılmış dialektik ifadələr Qarabağ və Şərqi Anadolu bölgələrinin ləhcə və şivə xüsusiyyətləri ilə yanaşı, Güney Azərbaycan, xüsusən də Qaradağ şivələrinin izlərinə də rast gəlinir. Aşıq-şairin əlimizdə olan “Əsərləri” toplusu (Qurbani, 2006) əsasında apardığımız araşdırmalar maraqlı məluamatlar ortaya qoyur.
“Dolana–dolana” (s.37) şeirində NOBAT (növbə)
Nobat gəldi mana yetdi
Saqi dolana-dolana.
“Pərim gəlsin” (s.40) şeirində YALAV (alov),
Əyninə geyib qırmızı,
Yalav kimi yanır üzü...
Yenə orada, “Dilbər” şeirində SƏBRÜ-QƏRALIMI (səbrü-qərarimi),
İtirmişəm maralımı,
Bir sinəsi yaralımı,
Günüz səbrü qəralımı,
Gecə yuxum kəsən dilbər.
“Qızların” (s.50) şeirində ADNA AXŞAMI (cümə axşamı)
Adna axşamında bəlgə qoyasız,
Kəsilə qovğası, qalı qızların.
“Gedirəm” (s.53) şeirində CƏLAY-VƏTƏN (vətəndən ayri düşmək, dərbədər olmaq)
Nə müdətdi cəlay-vətən olmuşam,
Baş götürüb Gəncə deyib gedirəm.
“Deyərsən” (s.56) şeirində XAYIN (xain)
Aralıqdan haq götürsün xayını,
Xain olan haqdan almaz payını.
“Bu qızın” (s.58, 59) şeirində LALA (lalə)
Ləblər mirvarıdı, incidi dəndan,
Al yanağı əlvan lala bu qızın.
“Gətiri” (s.59) şeirində İRƏNGİN (rəngin)
Başına döndüyüm vəfalı dilbər,
İrəngin dağlardan lala gətiri.
“Saqinin” (s.72) şeirində QARA BAĞRIM (qara çiyərim) və ÇATILI (çatılmaq, bir-birinə sarılmaq mənasında)
Ay ilə gün bir-birinə çatılı,
Sevdiciyim yağnan bala qatılı,
Doğram-doğram olub közə tutulu,
Qara bağrım bıçağında saqinin.
“Ras gəldim” şeirində (s.60) RAS (rast gəlmək, rastlaşmaq)
Pərinin bağında seyran eylədim,
Almalı, alçalı yaza ras gəldim.
“Ayrı” (s.78) şeirində KİMSƏNƏM (bir kimsəm)
Sənin elin, günün, qardaşların var,
Mənim kimsənəm yox, yar, səndən ayrı.
“Mənim” (s.76) şeirində MƏTAH, MATAH (qiymətli, əziz)
Sərim təvəlladır, üzüm payəndaz,
Yoxdur bundan qeyri bir mətah mənim!
“Dönübdü” (s.77) şeirində BƏDƏSİL (əsli olmayan)
Bədəsilin eşidən tək sözlərin,
Yəqin etdim, ömrüm zayə dönübdü.
“Dolanım” (s.83) şeirində ARIX (arıq)
Qarı nənə, sən bir arıx dəvəsən.
Qanqal gərək, xırda-xırda gəvə sən
“İmdi” (s.84) şeirində UMSUX (umsuq, ümidin boşa çıxması )
Umsux etdin məni, qoydun avara,
Dedim, yəqin bir şir, aslandır imdi.
“ Haralar mənim” (s.90) şeirində İRƏNG (rəng)
Ha aradım, əlim yara yetmədi,
Günbəgün irəngim saralar mənim!
“Dedim “Bəli”di” şeirində (s.94) TUŞUNDA (tuşu, yönü, tərəfində, üzbəüz mənasında)
Oturmuşdum Təktüklünün başında,
Ocaq qırağında, pirin tuşunda.
Yara üz (s.98) şeirində NAGÜMAN (gümanı çatmayan, ümidsiz)
Nagümanam mən bur dərddən sağalım,
Təbib birdi, dərd min birdi, yara yüz.
“Ay əsər indi” (s.99) şeirində ZAİL (zayolmaq) LƏMYESİR
Ağlım zail oldu, halım didərgun,
Nə ki var əndamım ay əsər indi.
“Qaldı” (Dədə Yediyarla I deyişmə, s.107 ) şeirində LƏMYESİR (yetim, kimsəz)
De kimə can gəldi, qələm çalındı,
Neçə min il dünya ləmyesir qaldı
Bayatıların (s.118) birində AVLAR (ovlayar) və ZƏRDABLAR (ilan vurduqdan sonra zəhərin bədənə yayılması mənasında)
Pərim bağda gül avlar,
Sərim bağda gül avlar.
Qurbanı vurub təlxələr,
Canın alıb zərdablar.
Yaxud, aşağıdakı bayatıda XALXA ŞƏMS ETMƏK (xalqa gün kimi aydınlatmaq, aşkarlamaq, bəyan etmək, əslində ifşa etmək anlamında) və SAL SÜDƏ ÇALXA MƏNİ (süd məhsulları, xüsusilə qatıq və süd zəhəri çürüdüb neytrallaşdırır, təhlükəni aradan qaldırır. Onun bu xüsusiyyətindən ilan vurmuş, yaxud qida zəhərlənmələri zamanı istifadə etmişlər. Burada “südə sal çalxa məni”, yəni “mənə bol süd işirin ki, təhlükə sovşsun” mənasını ifadə edir.)
Vurubdu təlxə məni,
Şəms etmə xalxa məni.
Aləm gəlsə, əlac yox,
Sal südə çalxa məni.
Göründüyü kimi, biz burada bəzi ifadə və anlayışların, sözlərin Qarabağ və Şərqi Zəngəzur bölgəsində bu gün də işləndiyinin şahidi oluruq. Belə nəticəyə gəlirik ki, Dirili Qurbani bu ifadələri saxlamaqla özünün kimliyi və arxaik sözlərin haradan qaynaqlandığı fikrini ortaya qoymuş olur.
Yusif DİRİLİ,
tarix üzrə fəlsəfə doktoru,
ətraf mühit üzrə tədqiqatçı
7-09-2025, 07:44
Nekroloq
Zəngəzur mahalının sevimlisi Kifayət Şükür qızı Həsənova haqqa qovuşdu. Həsənova Kifayət Şükür qızı 21 May 1955-ci ildə Zəngəzur mahalının Qafan rayonunun Oxtar kəndində anadan olub. 1970-ci ildə Oxtar kənd 8 illik məktəbini bitirib. 1970-1971-ci tədris ilində 9-cu sinfi qonşu Şəhərcik kəndində oxuyb. 1971-1972-ci tədris ilində Bakı şəhərinə gələrək təhsilini Sabunçu (o vaxtkı Lenin) rayonundakı 80 nömrəli tam orta məktəbdə davam etdirib. Orta məktəbi əla qiymətlərlə bitirərək BDU-nun Geoloji-coğrafiya fakültəsinə daxil olub. 1977-ci ildə universiteti qurtaran Kifayət xanım Lenin adına Neft və Qazçıxarma idarəsində geoloq vəzifəsinə təyin edilib. 1990-cı ilin sentyabrında öz xahişi ilə geoloq vəzifəsindən ayrılaraq Bakı Şəhəri R.Əliyev adına 3 nömrəli tam orta məktəbə coğrafiya müəllimi vəzifəsinə qəbul edilib. 1996-2021-ci illərdə həmin məktəbin təlim-tərbiyə işləri üzrə direktor müavini işləyib.
Məktəbdə Yeni Azərbaycan Partiyasının ilk ərazi təşkilatını yaradan Kifayət müəllim, təqaüdə çıxana qədər, məktəb üzrə ilk ərazi partiya təşkilatının sədri vəzifəsini icra edib. Dəfələrlə BŞTİ-nin və Binəqədi rayon YAP-ın Fəxri Fərmanları və Diplomları ilə təltif olunub. O, bir neçə il ardıcıl BŞTİ-nin keçirdiyi “Pedaqoji Mühazirələr” müsabiqəsinin qalibi olub, 1-ci və 2-ci yerləri tutub. Şagirdlərinin müntəzəm olaraq şəhər və respublika olimpiadalarında I, II yerləri tutduqlarına görə, Əmək kitabçasına yazılmaqla BŞTİ-nin diplomu ilə təltif olunub. Onun şagirdlərinin sorağı dünyanın və Azərbaycanın ən nüfuzlu ali təhsil ocaqlarından gəlir. Kifayət xanım təqaüdə çıxandan sonra Nərimanov-Nizami-Binəqədi 18 saylı DSK 28 saylı Məntəqə SK-nın sədri kimi əmək fəaliyyətini davam etdirib. 9-10 noyabr 2001-ci il tarixində keçirilən Dünya Azərbaycanlılarının I qurultayının iştirakçısı olub.
1979-cu ildə ailə qurub. İki övlad böyüdüb.
Kifayət xanım həm də fəal ictimaiyyətçi idi. Qərbi Azərbaycan İcmasının Qafan rayonunun Oxtar kəndi üzrə icmasına rəhbərlik edirdi. İstiqanlığı, xeyirxahlığı ilə ürəklərdə özünə xüsusi yer tutmuşdu.
Kifayət xanımın əziz xatirəsi onu tanıyanların qəlbində daim yaşayacaq. Allah rəhmət eləsin!
30-08-2025, 10:15
Lilpar Cəmşidqızının qəzəlləri
Lilpar Cəmşidqızı 31 dekabr 1965-ci ildə Bərdə rayonunun Mustafağalı kəndində anadan olub. Həmin kənddə orta təhsil alıb. 1992-ci ildə Azərbaycan Neft və Kimya institutunu (indiki Neft Akademiyası) mühəndis-texnoloq ixtisasına yiyələnərək bitirib. Bədii yaradıcılığa orta məktəb illərindən başlayıb. İlk şeirlərini heca vəznində yazıb. "Tənhalıq içində əllər üşüyür", "Qəzəllər", "Rübailər", "Qarabağa gedən yollar", "Divan", "Şuşada bir gül soldu", "Tənha bir ananın fəryadı", "Zəfəri yaşadanlar" kitablarının müəllifidir. Hazırda ikinci "Divan" kitabı üzərində çalışır. “Divan” kitabı haqqında irihəcmli məqalə və qəzəlləri 2024-cü ildə Türkiyədə müasir dövrdə “Azərbaycanda Divan şairləri” kitabında çap olunub. Elə həmin ildə Türkiyədə keçirilən “Uluslararası Füzuli Sempozyemu”nda qəzəllərinə yer verilib və eyni adlı kitabda qəzəlləri çap olunub. Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin və Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, “Çeşmə” ədəbi məclisinin sədridir. Lilpar xanımın qəzəllərini “Bütöv Azərbaycan”ın oxucularına təqdim edirik:
Nə qədri yolla gəlmişəm, ömür keçib qulac- qulac,
Gözüm tox oldu hər zaman, heç olmayıbdı nəfsim ac.
Halal çörək qazanmışam, düz olmuşam sözümdə mən,
Unum xəmirdə islanıb, fətir bişib, yananda sac.
Qazandığım qəpik- quruş, əlimdə kirlənib mənim,
Xəyanət eyləyib, Xuda, fələk gəlib alıb xərac.
Ömür yolunda döngələr çox oldu, Tanrı, yorğunam,
Sevinci solda gizlədib, yaratdı qüssə, qəm tıxac.
Çoxaldı xəstəlik, ölüm, çatıbdır aləmin sonu,
Yerin, göyün də dərdi var, Xudayə, tez gətir əlac.
Qərası yoxdur ismimin, şükür, vəfalı bəndəyəm,
Təmiz bir ad qazanmışam, həyam olub başımda tac.
Kitab- kitab qəzəllərin içində Lilpar olmuşam,
Alışmasam zaman- zaman, külün tökər, sönər sirac.
Sirac- şam, çıraq
***************
Ey can, ürəyim dözmür, dərmanımı sən tez tap,
Göndərdi şəfa Loğman, bax yerdədi, dur gəz, tap.
Dərdim çoxalan gündən, yazmışdı şirin bir həb,
Zülmətdə gözüm görmür, gəl çarəmi gündüz tap.
Bülbül kimi aşiqlər, əfqan eləyib hərdəm,
Gülşəndə, könül, axtar, tək lalə və nərgiz tap.
Ömrün tükənən vaxtın, alnımda yazıb Tanrım,
Ey bəxti qəra könlüm, ağlımda nə var, düz tap.
Hər yolda qalan bilməz, hardan dolanıb gəlsin,
Adəm, ayığ ol başdan, fırlanma, dəqiq iz tap.
Hərdən gəzirəm tənha, ruhum göyə bağlansın,
Dünyaya gələn gündən, vardır belə yalqız, tap?
Aləmdə nələr gördün, hərdən düşün, ey Lilpar,
Xoşbəxt ola bilmişdir, oğlan ilə bir qız, tap?
********
Ürəyim quş kimi pərvaz eləyir, dardı qəfəs,
Daralır yer göyün altında mən aldıqca nəfəs.
Gəl apar ruhumu, Allah, qoy özün can evinə,
Daha ömr etməyə səbrim tükənib, yoxdu həvəs.
Mənə xoş gün yaza bilsən, yaşaram ləzzət ilə,
Qara günlər yenə qismət eləsən, ömrümü kəs.
Heç azalmır fərəhimdən çox olan qüssə, qəmim,
Nə zaman dinləyəcəksən, de, mənim arzumu bəs?
Kor olan bəndəyə nur göndərər ancaq Yaradan,
Necə insan yaşayar, göydən əgər gəlməsə Səs?
Cücərən hər toxumun nəfsi kökündən su içib,
Bu təbiətdə bitib, xan çinar altında vələs.
Elə bil küldü bu torpaq, kor edib gözlərini,
Nə vəfa qaldı, a Lilpar, nə səfa yerdə, tələs.
****
Bağlamaz zülmətdə heç bir aşiqin röya gözün,
Bir ziyasan, nur verir, ey Dilbərim, şəhla gözün.
Gül ləbindən bal çəkir, hərdəm mələklər göndərir,
Bir şəfəqdir, dan yerindən parlayır rəna gözün.
Ayrılar ruhum bədəndən cənnətin tapmaz yolun,
Bir qulun üstündən, Allah, çəkməsin Zəhra gözün.
Çən gələr, dağlar dumandan, zirvələr qəmdən çökər,
Asimandan yol çəkilməz, aldadar xülya gözün.
Cəftəsiz qəlbin içindən yar gələr, mehman olar.
Keçsə Məcnun, can evindən, bağlayar Leyla gözün.
Sevgisiz torpaq gül açmaz, məhv olar, gülməz cahan,
Göydə şimşək çaxsa hər gün, gizlədər dərya gözün.
Ey Xudavəndim, bu şair bəndənin ruhun qoru,
Sevdi Lilpar göydə Yarın, çün tutub sevda gözün.
****
Çəkilən zəhmətə hər dəm özü qiymət verib O,
Gecə- gündüz çalışan bəndəyə sərvət verib O.
Yerin altında və üstündə nələr xəlq eləyib?
Onu kəşf etmək üçün adəmə qüdrət verib O.
Yaradıb aləmi, Adəm baba, Həvva nənətək,
Bu fəna mülkə gələn hər kəsə möhnət verib O.
Özü şah olmayanın məthəmətin zalım edib,
Qulu incitmək üçün güclüyə şiddət verib O.
Nəyi göndərsə təbiətdə bitib, məhsul olub,
Bəşər övladını doydurmağa nemət verib O.
Günəşin şöləsi Peyğəmbər odundan yaranıb,
Əli aydır, səpir öz nurunu, rüsxət verib O.
Qəzəlin bəhrini Lilpar rəməl üstündə qurub,
Yenə misradən alıb, hər sözə hikmət verib O.
*********
Bir qulam, qibləm, pənahım, ruhumun padşahı var,
Dönmərəm eşqin yolundan, hər kəsin öz rahı var.
Bir günəşdir çün Məhəmməd, göydə parlar, yer gülər,
İsmi Həzrət, lütfü sərvət, nurdur, Allah, mahı var.
Məzlumun qəlbin qıranlar, Tanrıdan üz döndərib,
Zülm edənlər bilmir ancaq bəndənin bir ahı var?
Mərhəmət eylər, bağışlar, səhv edib dönsən əgər,
Yer üzündən sonra, insan, Tanrının dərgahı var.
Kainat yerdən və göydən cəmlənib, dünya budur,
Bir çiçək yoxdan yaranmır, aləmin səyyahı var.
Axirətdən ayrı düşməz, sevməyən dünya malın,
Çün qiyamət vaxtı bir gün, aləmin dəsgahı var.
Bəndənin şeytan əlindən aldadır, ağlın alır,
Zikr edir Lilpar, yorulmur, dildə bismillahı var.
****
Seçib ömrümdə mənim ruhum əzəl qarəni rəng,
Eləyib tellərimin üstünə ağ rəngi çələng.
Nə qədər qan tökülüb torpağa, insan "qırılıb",
Gül açar yer üzü, Allah, bu cahan görməsə cəng.
Günəşin şöləsinə aşiq olar mavi səma,
Dağıdar köksünü tərpətsə əgər güllə- tüfəng.
İgid əsgər döyüşüb, bir daha qan axmasa ta,
Sevinər, nəşələnər, yerdə zəfər, göydə fişəng.
Meşənin sahibi var, qurdu-quşu ram eləyər,
Yemi ağzında gələr, şah olar ormanda pələng.
Yerin öz tarixi, öz fəlsəfəsindən yaranıb,
Gecə- gündüz dəyişən dairədi, şardı nəhəng.
Onu qızlar götürüb kəndə bulaq üstə gedib,
Qədim alətdi, sərinlik gətirib qəlbə səhəng.
Çalışan yayda qışın ruzisin aləmdə yığar,
Yatan insan küt olar, pas atar, olmazsa zirəng.
Daha, Lilpar, bəyaz üstündədir ömrün, dəyişib,
Yenidən bəxtinə gəlməkdə sənin qırmızı ləng.
Mehman edərəm xanəmə yar, etsə təvəqqe,
Ruhum eləyər eşqi nübar, etsə təvəqqe.
YaRəb, sənin eşqinlə zimistanda gül açmış,
Qəlbim duyar aləmdə bahar, etsə təvəqqe?
Bir gül nə zamandır ki, gülüstanda solubdur,
Qan eyləməsin bağrını xar, etsə təvəqqe.
Eşq atəşi çox aşiqi kül etdi cahanda,
Mən yandıracam qəlbimi, nar etsə təvəqqe.
Bir xəstə gedər çarəni loğmanda tapar, yar,
Dərman gətirər, bəlkə nigar, etsə təvəqqe.
Bağban sulayan hər ağacın məhsulu olmaz,
Verməz quruyan bir "qolu" bar, etsə təvəqqe.
Qəlbində məhəbbət çoxalıb Tanrıya, Lilpar,
Hər bir qulu Sultan qoruyar, etsə təvəqqe.
********
Getmişdi dağın köksünü viran edə Fərhad,
Bir canı Şirin eşqinə qurban edə Fərhad.
Sevda gülünün ruhunu qəlbində böyütmüş,
Niyyət eləmişdir, onu canan edə Fərhad.
Çəkmiş nə qədər cövrü cəfa, gəlməmiş afət,
Tökmüş gözünün yaşını, ümman edə Fərhad.
Sınmışdı könül aynası, çəkmişdi məşəqqət,
Allah yaradıb ömrünü zindan edə Fərhad?
Dərmişdi gözəl bir gülü bağban budağından,
Girmiş bağa, bülbül kimi əfqan edə Fərhad.
Rəsmin elə çəkmişdi, Şirin sanki dil açmış,
Vermişdi hərarət, onu insan edə Fərhad.
Lilpar, daş olan yerdə məhəbbət çiçək açmaz,
Yol vermə gəlib qəlbini ünvan edə Fərhad.
*****
Nə qədər şövq eləsən ruhumu Loğmanə tərəf,
Çəkirəm cismimi, ey dil, yenə dərmanə tərəf.
Mənim eşqim necə sığsın bu kiçik qəlbimə, yar?
Aparır cismimi yox, ruhumu cananə tərəf.
Bitirər həsrəti Canan, yenə vüslət gətirər,
Qovuşar ruhum əgər, getməsə hicranə tərəf.
Dolaşar flrtına hərdən, gəmi sahildə qalar,
Çevirər səmtini ancaq yenə ümmanə tərəf.
Yaradan sevdiyi hər bəndəyə verdikcə bəla,
Açılar çox qapılar dəhrdə insanə tərəf.
Sevən aşiq yerin üstündə gözəllik yaradar,
Gətirər bülbülü qəm sünbülə, reyhanə tərəf.
Mələk ismində olan qızları cənnət çağırar,
Səni, Lilpar, ürəyin göndərər ünvanə tərəf.
*****
Xudaya, səhvim olsa gər, mələklərin yazar günah,
Cinayət eyləyənlərin, qanında gizlənib tamah.
Yaratdığın yerin, göyün günahla doldu, gəl yetiş,
İbadətim azalmamış Sən arxa dur, gətir rifah.
Çətin günümdə hər zaman mənim yanımda durmusan,
Sevimli bəndənəm, Xuda, bu qəmli qəlbə ol pənah.
Bəyaz günümlə birgə hey toran gətirdi qismətim,
Telimdə qar çiçəkləyib, içində yoxdu bir siyah.
Çiyinlərimdə qoyduğun mələklərin yazır, pozur,
Savabı yazdı sağ cinah, günahı yazdı sol cinah.
Bədənlə ruhu vermisən, idarə eyləyir başım,
Xudaya, gözlərim görür, keçir zaman, gəlir sabah.
Sazaqda, qarda gözləyən, itaət eyləyən qulam,
İsinsə könlü Lilparın, demək ki, var yanında Şah.
*****
Ey sevgi- məhəbbət, darıxan könlümə yol aç,
Qəlbim, bu hərarətdən oyansan, yenə dil aç.
Yol bağlıdı, həsrət tökülür şor bəbəyimdən,
Kirpikləri yarın deyə bilmir, kora göl aç.
Zülfümdə pərişanlığı heç görmədi şanəm,
Əl çək bu dağılmışlara bir- bir yana tel aç.
Qəlbim selə aldanmasa, eşq atəşi sönməz,
Vur xəncəri, töksün qanı, köksümdə tunel aç.
Gün doğmasa, zülmət bürüyər aləmi, ey dil,
Çəkmişsə niqabın günəş olmaz onu, yel, aç.
Yarın qızaran çöhrəsi bir laləyə bənzər,
YaRəb, tumu eşqin səpilibdir, onu gül aç.
Lilpar, səni Allah nə gözəl bəxtəvər etmiş,
Vardırsa bu aləmdə günahın, Ona əl aç.
28-08-2025, 13:54
Laçında tənha məzar
Getdiyimiz yolun sonu görünmürdü. Heç o yolu çəkənin özü də bilmirdi hara yol salır. Əqidədaşlarımla o yola çıxmaq, yolçusunu tapmaq qərarına gəldik. Çox soraqladıq, nə yolu tanıyan oldu, nə də yolçunu gördüm deyən. Usanmadan soraqladıq, sonda qeybdən bir səs gəldi:-Yormayın özünüzü, axtarmayın o yolçunu, tapa bilməzsiniz! Eşidin məni, çıxmayın o yola, o yolu hər adam gedə bilməz. O yol əbədiyyətə aparır, o yolla yalnız müqəddəslər, bir də andlılar gedə bilər...
İnadlaşdıq, yolumuzdan dönmədik. 200 illik yaralarımıza duz basıb, qanlı-qadalı, ümidsizlərin keçilməz dediyi yolumuza davam etdik. Çünki Axtardığımız yolu tapacağımıza, müqəddəslərimizə çatacağımıza inanırdıq. Axı biz Bütöv Azərbaycan andlıları, yanımızdakılar isə əqidədaşlarımız idi...
Yanılmamışdıq. Çatdıq müqəddəslərimizin birinə, əslində o da bizim yolumuzu gözləyirmiş. Dərd şələli, yurd həsrətli qəriblərin yolunu. Onun özü ilə zirvələrə daşıdığı üçrəngli bayrağın Ay-ulduzu göy üzündə cilvələnərək Camalın uyuduğu müqəddəs yeri nişan verdi. Beləcə Laçını ziyarət etmək arzumuz Camalların qanı sayəsində çin oldu...
Əslən Qərbi Azərbaycanın Zəngəzur mahalından olan ziyalılar, şair və yazıçılar Laçın rayonundakı tənha Şəhid məzarını ziyarət edib, üstünə gül- çiçək dəstələri qoyublar. Gül üzünə sığal çəkən gənc jurnalist Azadə Bayramova bildirib ki, Birinci Qarabağ Müharibəsində itkin düşmüş hesab edilən Şəhid Quliyev Camal Möhübbət oğlunun nəşinin qalıqları 44 günlük Vətən Müharibəsində işğaldan azad edilən Cəbrayıl rayonunun Xudafərin kəndində tapılaraq doğulduğu Laçın rayonunda, gördüyünüz bu torpağa tapşırılıb. Məlum olub ki, Camal Quliyev könüllülər dəstəsində laçın, Qubadlı, Zəngilan rayonlarının müdafiəsində fəal iştirak edib.
Laçın rayonunun Bəylik kəndində keçirilən görüşdə əvvəlcə Azərbaycanın müstəqilliyi, dövlətimizin ərazi bütövlüyü, suverenliyi uğrunda Şəhid olanların xatirəsi ehtiramla anılıb. Tamxil Ziyəddinoğlu bildirib ki, bu görüş Qeyri- Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin dəstəyi, “Hərbi Mövzular üzrə İxtisaslaşmış Jurnalistlər” İctimai Birliyinin təşkilatçılığı ilə -“Qərbi Azərbaycanlı repressiya və soyqırımı qurbanlarının tədqiqi” layihəsi çərçivəsində həyata keçirilir.
1988-ci ildən bəri ata yurduna ayaq basa bilməyən şair və yazıçılardan Ramazan Səməroğlu köhnə yurdda yenidən məskunlaşan laçınlıları bu mübarək məqam münasibəti ilə ürəkdən təbrik edib, xoş arzularını bildirib.
Xalqımıza illərlə vurulan yaralar o qədər dərindir ki, sevincli günlərimiz nə qədər çox olsa da, hər sevinəndə, hər güləndə o yaralar sızlayır, bəzən də qan verir. Elə şairin çıxışının sonunda dediyi şeir də o yaralardan soraq verir:
GÖRDÜM MƏN
Açdım qənşərimə qəm pəncərəmi,
Baxdıqca dünyamı kədər gördüm mən!
O tayda qaraltım qaçdı gözümdən,
Bu tayda özümdə qəhər gördüm mən!
Gecədə, gündüzdə ələdim ömrü,
Dərdimlə, ağrımla bələdim ömrü,
Neçə yol düzəliş elədim ömrü,
Nə gördüm gördüyüm qədər gördüm mən!
Qara qorxu oldum içimdə mənə,
Məndən uzun oldu ölçüm də mənə,
Hərdən rast gəldim köçümdə mənə,
Özümü özümdən betər gördüm mən!
Fikir oldum başlanğıcım olmadı,
Dağ qardaşım, dərə bacım olmadı,
Torpaq oldum şöhrət tacım olmadı,
Sabahımı qara xəbər gördüm mən!
Səməroğlu, qitələrə bölündüm,
Çəpərləndim, param-parca göründüm,
Ömrüm boyu ayaq üstə süründüm,
Etdiyim cəhdləri hədər gördüm mən!
Doğulduğu Zəngəzur mahalının həsrətilə qovrulan şair Zöhrə Xəlili düz 32 il, Qarabağ işğaldan azad edilənə qədər həm də Qarabağ dərdini daşıyıb, onun ağrı-acısını çəkib. Millətin, Vətənin dərdini öz dərdi bilib, onları öz ürəyində belə sıralayıb:
Dərdin ayağına ən ağır dərdi,
Dərdimin başına Zəngəzur yazdım.
Gözümün üstünə of, Xocavəndi,
Gözümün yaşına Zəngəzur yazdım.
Ağdamım, Füzulim, çəkilir qoşa,
Zəngilanın bağrı dönübdür daşa.
Boynumun bağına Qarabağ, Şuşa,
Üzüyün qaşına Zəngəzur yazdım.
Xocalım inlədi, Laçınım soldu,
Ağdərə ağladı, Xankəndi doldu.
Ömrümün baharı dərbədər oldu,
Ömrümün qışına Zəngəzur yazdım.
İrəvan, Dərələyəz büküldü göyə,
Kəlbəcərin səsi toxundu neyə,
Gəzdiyim yerlərdə qəribəm deyə
Dağına, daşına Zəngəzur yazdım.
Xəlili dolanır vətən havalı,
Qaraqoyunlunun necədir halı?
Dünyanın alnına Göyçə mahalı,
Dünyanın yaşına Zəngəzur yazdım.
Ehtiyatda olan tibb xidməti polkovnik- leytenantı, yazıçı-publisist Elman Rüstəmov kənddə camaat üçün hər cür kommunal şəraiti olan evlərin tikilməsindən məmnunluğunu ifadə edib. Yeni məskunlaşma zamanı da müəyyən müddət çətinliklərin olacağını təbii sayıb. Qeyd edib ki, mən bir hərbçi və yazıçı olaraq Vətənimizin hansı çətinliklərdən keçdiyini yaxşı bilirəm. Dövlət müstəqilliyimiz elan olunan kimi dörd bir yandan düşmənlərimiz üstümüzə düşdü. Ordusuz, əliyalın könüllü dəstələr Vətənin müdafiəsinə qalxdı. Şükr etdiyimiz bu günə gəlincə 30 minə yaxın Şəhid verdik. O vaxtlar heç kim dövlətdən heç nə ummurdu. Hər əzaba qatlaşırdıq ki, təki dövlətimiz toparlanıb torpaqlarımızı azad edə bilsin. Hər kəs mən Vətənimin xilası üçün dövətə nə kömək edə bilərəm,- deyə düşünürdü. Gördüyünüz kimi güc birliyi, söz birliyi ilə torpalarımızı düşmən tapdağından azad elədik. Dar günün ömrü az olar. Müvəqqəti çətinliklər də keçib gedəcək. Mən bircə ona təəssüflənirəm ki, səsinin yanğısı ilə Laçını unutmağa qoymayan Məhəbbət Kazımov Qarabağın azadlığını, Laçınımızın yeni növrağını görə bilmədi...
Fəal ictimaiyyətçi, bir neçə kitabın, 300-dən çox elmi publisistik məqalənin müəllifi, Ombusman aparatının işçisi Azadə Novruzova bu görüşə yenicə ali məktəbə daxil olmuş övladı, gələcək diplomatımız Nicat Elxanoğlunu da gətirmişdi. Gətirmişdi ki, nisgillə bələdiyi oğlu anasının doğulduğu kəndin havasını sinəsinə çəkə. Qarakilsə (Sisian) rayonunun Şəki kəndindən acı ruzigarın Laçına gətirdiyi havanı ruhuna hopdura. Hopdura ki, dünyanın harasına getsə, sonda ruhuna hopan Şəki havası onu Ata yurduna çəkə...
Şair bacımız laçın günü ərəfəsində laçınlıların sevincinə şərik olmağa gəlmişdi. Amma o mən bu dağın o üzündə doğuldum, orda böyüyüb boya-başa çatmadım deyəndə bu acını çəkənlər göz yaşlarına hakim ola bilmədilər:
Bu meh vətəndən əsir
Bir meh əsdi, basdı məni bağrına
Elə bildim,
ayrılığı əsir alıb, anam qucdu ruhumu.
Elə bildim,
zindan çəkib, qandal qırıb atam sardı boynumu.
Elə bildim,
qonaq gəldi əsgər gedən qardaşım.
Elə bildim,
Tanrı payım balam öpdü əlimi.
Elə bildim,
qərib düşən əzizlərim, doğmalarım, yığışdılar başıma.
Aman Allah, bu meh Vətəndən əsir,
dilim-dodağım əsir,
əlim ayağım əsir,
Bu meh vətəndən əsir,
Əsir vətəndən, əsir.
Çiçəkdən-güldən əsir,
Obadan-eldən əsir,
Dağılan məzarlıqdan,
Qəbirdən-gordan əsir.
Əsir vətəndən, əsir
Bu meh Vətəndən, əsir.
3 aydır doğma ocaqlarına qayıdan Bəylik kəndlilərindən Oktay İsmayılov, Qərib Səlimov, Asif İsayev, Şahin İsgəndərov, Sadiq Məmmədov və başqaları 33 il Laçınsız yaşadıqlarından Vətən həsrətinin nə qədər acı olduğunu yaxşı bildiklərini və bir gün Qərbi azərbaycanlıların da, onlar kimi, öz doğma ocaqlarına qayıdacaqlarına inam ifadə ediblər. Görüş iştirakçılarına son 200 ildə xalqımıza vurulan maddi və mənəvi zərərlərin əks olunduğu bukletlər paylanıb. Müəlliflər öz kitablarını görüşə gələnlərə hədiyyə ediblər. Xatirə şəkilləri çəkdirilib.
Tədbirin rəsmi hissəsindən sonra ayaqüstü söhbətlər xeyli uzanıb. Qonaqların ağsaqqalı Vasif Kərimovu, Roza xanımı, “Zəka-Print” MMC-nin rəhbəri, naşir Misir Aslanovu, vətənpərvər ziyalı Vahid Gülmalıyevi, mühəndis Kamran Rzayevi, gənc jurnalist Rəşad Ziyadovu dövrəyə alıb şirin söhbətə tutan Əliağa Abışov, Şöhrət Quliyeva, dərs əlaçısı-balaca Gültəkin və yuxarıda adları çəkilən digər laçınlılar bütün qonaqları təkidlə öz ailə süfrələrinə qonaq dəvət ediblər. Beləcə azad Qarabağda daha bir xoş gün yaşanıb.
Tamxil ZİYƏDDİNOĞLU
Fotolar Vəfalı Qasımovundur
26-08-2025, 16:31
Ramiz Rövşənin səhhəti pisləşib? - AÇIQLAMA
Xalq şairi Ramiz Rövşənin səhhətinin pisləşdiyi, hərəkətinin ağırlaşdığı barədə məlumatlar yayılıb. Yazıçılar Birliyinin mətbuat katibi Xəyal Rza mətbuata deyib ki, Xalq şairi yaxın günlərdə xəstəxanaya müraciət edəcək.
Ramiz Rövşənin kürəkəni saytımıza açıqlamasında bildirib ki, hazırda onun səhhəti yaxşıdır:
"Bəli, Ramiz müəllimin səhhəti ilə bağlı problemi var. Lakin bu, elə də böyük problem deyil. Mütəmadi olaraq həkim yoxlanışından keçir. Lakin onun vəziyyəti mətbuatda yazıldığı kimi deyil. Yaşlı olduğu üçün müəyyən narahatlıqlar özünü göstərir".
22-08-2025, 22:03
Rəşad MƏCİD - 61
ƏSAS ALTMIŞI ADLAMAQDIR
Son illərdə mənə elə gəlir ki, xüsusilə vəzifə, mənsəb sahibləri dostlarıma qarşı bir az ədalətsiz olmuşam, bircə addım atmadığım halda, özümə qarşı diqqət gözləmişəm. Beləcə, neçə dostdan uzaq durmuşam, bunu bir Allah bilir. Bu da xarakterdir, dəyişəsi deyil. Ancaq bu gün 70-ə çathaçatda artıq nə isə təmənnada olmağıma güman yeri qalmadığı bir vaxtda mehriban, diqqətcil tələbə yoldaşıma layiq olduğu ad günü təbrikini yazmağım, yəqin ki, kimsədə səmimiyətimə zərrəcə şübhə doğurmaz.
Jurnalistika fakültəsinin köhnə binasında hamı bir-birini yaxşı tanıyırdı. Çünki hamı özünü tez tanıtmaq həvəsində idi, filan qəzetdə işləyirəm, filan qədər məqaləm, şeirim çap olunub və sair və ilaxir. Bizim qrupun əksər istedadlı uşaqlarını rəhmətlik Qulu Xəlilov ilk dərs günündə, özü də haqlı olaraq qamçıladı; - bir neçə nəfərdən başqa jurnalistika sahəsində işləyən yox idi! Mən Zəngilandan gəlib neft sahəsində çalışırdım (çalışmağa fəhləlikdən başqa bir yer tapmaq olmurdu), cəlilabadlı İlham kolxozda hesabdar, qubalı Rahim konserv zavodunda nəzarətçi işləyirdi. İş yerimizi dedikcə kişinin başından alov qalxırdı sanki. Bu gün respublikamızın tanınmış jurnalisti Rövşən Binətlinin özünü komsomolçu kimi təqdim etməsi Qulu müəllimi lap hövsələdən çıxardı:
- Ay, qızıldiş kamsamol, ay uşaqlar, Allah evinizi tiksin, niyə bu istedadlı uşaqların qarşısını kəsirsiniz, diplom almaq üçün gərək jurnalistika fakültəsinə girəydiniz, hə? Bura istedadlı adamların yeridi axı. Gedin hüquqa girin, müəllimliyə girin, dədənizin puluynan katib olun, prokuror olun! Görün nə qədər istedadın qarşısına keçmisiniz axı?!...
Hələ orta məktəbdə oxuyandan rayon qəzetində yazılarım çıxsa da, ən böyük arzum jurnalist olmaqdısa da, bu irad mənə çox təsir eləmişdi. Ona görə də tənəffüslərdə çox vaxt itirmirdim, evdə çatdırmadığımı fakültənin 3-cü mərtəbəsindəki boş otaqlarda tamamlamağa çalışırdım.
Tələbə yoldaşlarım, o cümlədən Rəşad Məcidlə də qısa salam-əleykümlərim elə o dövrdən başlamışdı. Bir də Zeynəb xalanın çayxanasında 2-3 sosiska (birini pişik ayağıma dolaşıb əlimdən alardı) ilə bir çaynik çayla nahar edəndə bu gursəsli tələbə yoldaşımızın adətən başda oturduğu, çox zamanda hesabı ödədiyi məclisə dəvət alsam da, oturmağa vaxt eləmirdim. Bu məclislərin birində Aqil Abbası başda gördüm, birində digər məşhur jurnalisti, başqa bir vaxt respublikada tanınmış adamla masalar qoşalaşar, stulların sayı artardı, səs-küy də çoxalardı. Mən isə yerində olmayan tələbə kimi özümə qapanardım. Bu şeiri də o vaxt yazmışam:
Yersiz görünməkdən qorxduğumdandır,
Hələ də yerimi tapa bilmirəm.
İllər keçdi, 525-ci qəzet fəaliyyətə başladı və doğrudan da maraqlı mətbu orqana çevrildi. Mən MTN orqanı olan, əslində sərhədlərimizdən yazan “Sərhəd” qəzetində məsul katib idim. Qəzetin hər bir əməkdaşı, o cümlədən redaktor, məsul katib sərhəd və müharibə bölgələrinə səfərlər edir, məqaləsini tamamlayan kimi dərhal ezamiyyət kağızını hazırlayardı. Hərbi müxbir kimi daha çox ermənilərin qaniçənliyindən, vəhşiliklərindən yazırdım. Bir gün zəng olundu ki, Xocalı faciəsi ilə bağlı müsabiqənin münsif heyətinə seçilmişəm. Şifrələnmiş 70-dən çox yazı oxudum, qiymətləndirdim, indi adını çəkmək istədiyim bir nəfərdən zəng gəldi, mənə yazısının adını və məzmununu bildirmək istədi, qəti surətdə haqsızlığa yol verməyəcəyimi bildirdim.
Müəyyən olunmuş vaxtda yazı müəllifləri və münsiflər bir zala toplaşdıq. Əsas təşkilatçılardan biri də Rəşad Məcid idi. O, çox mehribancasına dəvət etsə də, 7 nəfərlik münsifdə mənim soyadım qeyd olunmuş yanındakı stola əyləşmədim, zalda özümü daha rahat hiss edirəm, dedim. Fürsətdən istifadə edən bir jurnalist cəld özünü yuxarı saldı, mənə ayrılmış yeri tutub, adım yazılı lövhəni üzüqoylu çevirdi. Rəşad Məcidin səmimi təbəssümü zaldakıların, həm də mənim diqqətimdən qaçmadı. Bir azdan qızğın mübahisə getdi, kimsə birinci yerə layiq olduğunu iddia etməyə çalışdı. Biri lap irəli gedərək “kimdir axı Mahir Cavadlı ki, bizim yazılara o qiymət verə, mən belə bir jurnalist tanımıram”- dedi.
Onda Rəşad Məcid haqqımda xoş sözlər deyərək, bu qədər ağrılı yazını oxuyub qiymətləndirdiyimə görə minnətdarlığını bildirdi, məni zala təqdim elədi. Ayağa qalxanda o jurnalist pul kimi qızardı,- onun “Sərhəd” qəzetinə gətirdiyi yazıları yanındaca redaktə edir, qaçqın olduğu üçün yaxşı da qonorar yazırdım (baş redaktorumuz mərhum şair Ramiz Duyğun bir-iki dəfə qonorar cədvəli ilə dəqiqləşdirmə apardıqdan sonra bir daha bu məsələ ilə maraqlanmazdı).
Rəşad Məcidin təklifi ilə mükafata layiq görülmüş üç yazı oxundu və seçimin düzgün aparıldığına şübhə yeri qalmadı. Tədbiri yekunlaşdırıb çay süfrəsinə gedəndə gülümsəyərək atmaca da atdı: “Allah insaf versin, dedim gəl otur rəyasətdə, bilmirsən adamların əksəriyyəti yuxarı tribunalardan qorxur?”
Düz sözə qarşılıq heç nə deyə bilmədim. Rəşad Məcid həm məclisi ələ alaraq haqqı bərpa etmiş, həm də mənim pərtliyimi aradan götürmüş oldu. Belə situasiyalarda onun məharəti danılmazdır.
Bilərəkdən R.Məcidin şeirləri və mətbu yazıları haqqında fikirlərimi yazmıram, çünki onun qələmindən çıxan hər bir sətir, hər bir misra geniş müzakirəyə səbəb olur, haqqında ustad şairlər söz deyiblər, “Ulduz” jurnalının baş redaktoru istedadlı şair Qulu Ağsəsin şeir kitabına ön söz əvəzi yazdığı fikirləri ən azı təkrarlamaq üçün hər iki şairin fikir dəryasında üzməyi bacarmalısan.
Rəşad Məcid, demək olar ki, gündəlik sosial şəbəkə istifadəçisidir. Feysbuk paylaşımlarında, yazdığı şərhlərdə təkcə məsuliyyətini çiynində daşıdığı Mətbuat Şurasının, Yazıçılar Birliyinin mövqeyində dayanmır, dövlətin, dövlətçiliyin, azad və doğru sözün, müstəqil düşüncənin, saf məsləkin qoruyucusu kimi çıxış edir. Bilik və çoxillik təcrübəsi ilə mətbu orqanları, onları yönəldənləri düzgün fikirləri dolğun ifadələr fonunda oxucuya çatdırmağı tövsiyə edir, şok effekti yarada biləcək yanlış sərlövhələrlə ictimai rəyi çaşdırmamağa çağırır. Dünyanı düşündürən qlobal problemlərlə bağlı şərhləri də mətbuat başçısının sağlam bəşəri düşüncəyə malik olmasının ifadəsidir.
Avqustun 21-də yazıçı, şair, jurnalist, Əməkdar mədəniyyət işçisi, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Əfv Məsələləri Komissiyasının üzvü Rəşad Məcidin doğum günüdür. Tələbə yoldaşım, həmkarım, yazılarımı ən çox çap etdirdiyim qəzetin rəhbəri, üzvü olduğum AYB-nin məsul şəxsi, mətbuatımızın baş sözçüsü kimi Rəşad Məcidlə müəyyən tədbirlərdə qısa söhbətlərimiz olub, inanıram ki, bundan sonra da görüşməkdən çəkinməyəcəyik. Təmsil etdiyim Zəngilan rayonunun yaradıcı heyətinin Azərbaycan Yazıçılar Birliyi və yeni fəaliyyətə başlayan “Yeni Zəngilan” qəzeti ətrafında sıx birləşməsi naminə səylərimiz tezliklə səmərəsini verəcək.
Əsas 60 yaşı adlamaqdır, dəyərli Rəşad Məcid, ondan sonra qəti qorxusu yoxdur! Təbrik edirəm, xoş arzularla,
Mahir Cavadlı
İstanbul.
20-08-2025, 14:01
Dərələyəzli Molla İmranın yüz il qorunan qədim kitabları - FOTOLAR
Professor Mahirə Hüseynova: “Dərələyəz mahalının sayılıb-seçilən ruhanilərinə məxsus elmi irsin öyrənilməsi Türk dünyasının vacib tərkib hissəsi olan bu coğrafiyanın mədəni irsi haqqında dolğun təsəvvür yaradar”.
Əsrarəngiz gözəllikləri, meşə massivi, dağ silsiləsi, flora və faunası, bitgi örtüyü, yaylaqları, bulaqları, kəhrizləri, maddi və qeyri-maddi mədəniyyət abidələri ilə insanları heyran qoyan qədim türk yurdu Dərələyəz mahalı təkcə təbiəti ilə deyil həm də elmi-ədəbi mühiti ilə də öz səciyyəvi xüsusiyyətlərini qormuşdur. Təsadüfi deyil ki, fransız əsilli rus səyyahı İvan İvanoviç Şopen Qərbi Azərbaycanın Dərləyəz mahalını Qafqazın İsveçrəsi adlandırıb. Xüsusilə Dərləyəzin folkloru, elmi və ədəbi mühtinin formlaşdırdığı zəngin miras Qərbi Azərbaycan mədəni irsinin ən vacib tərkib hissəsidir.
Dərələyəz mahalının elmi ədəbi mühitinin öyrənilməsində ruhani institutunun elmi təsissatları olan mədrəsələrin fəaliyyəti də mühüm yer tutur. Çar Rusiyası dönəmində Dərələyəz mahalının bir çox kəndlərində dini təlimlər keçən mədrəsələr əsl elm ocaqları idi. Bundan başqa həmin mədrəsələrdə dini təhsil alan ruhanilər sonra dini təhsilini davam etdirmək üçün İraqın Nəcəf, Suriyanın Şam və və İranın Qum şəhərində dini hövzələrdə öz təhsillərini davam etdirirdilər. Adıçəkilən coğrafiyada əsasən İslam dinin Cəfəri (şiə) məhzəbinə etiqad göstərdikləri üçün daha çox akademik şiə ruhani təsisatlarının yerləşdiyi həmin şəhərlərdə təhsillərini davam etdirirdilər. Nəzərə alsaq ki, əhalinin böyük hissəsi həmin dönəmlərdə savadsız idi o halda akademik dini təhsil almış şəxslərin ruhani qismində cəmiyyət üçün nə qədər faydalı olduğu göz önündə canlanır. Belə şəxslər sonradan mahalın elmi və ədəbi mühitini formalaşmasında aparıcı rol oynayırdılar.
Bu gün haqqında söhbət açacağımız Molla İmran da belə şəxslərdən biridir. Molla İmran Həsənalı oğlu Həsənov 1865-ci ildə Dərələyəz mahlının Terp kəndində anadan olub. İlk dini təhsilini atası Həsənalıdan alıb (atası Nəcəfdə dini təhsil alması bildirilir). İmran Həsənov 1882-ci ildə Terp kəndindən İraqın Nəcəf şəhərinə gedərək orada 1895-ci ilədək təhsilini davam etdirib. 1896-cı ildə Dərələyəzə qayıdaraq mahalın saylı-seçilən din xadimlərindən olub.1905-1906-cı ildə ermənilər tərəfindən dinc əhaliyə qarşı həyata keçirilən soyqırımının şahidi olub. Ailəsi ilə birlikdə 1918-1919-cu illərdə Cənubi Azərbaycana keçməli olub. Sonra isə öz dogma kəndlərinə qayıdıb. O, Sona Ağamalıyeva-Həsənova (1874-1974) ilə ailə qurub. İmran Həsənov ömrünün sonuna qədər (1925) Dərləyəz mahalında dini fəaliyyətlə məşğul olub. Övladları və həyat yoldaşı 1951-ci ildə öz doğma yurdlarından deportasiya edilərək Salyan rayonun Qarabağlı kəndinə köçüblər. Hazırda İmran Həsənovun nəsli burada yaşayır. Molla İmranın nəslinin davamçısı Hacı Hüsnü Həsənov onun yolunu davam etdirir. O, Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin Salyan (Şirvan, Nefçala, Hacıqabul) rayonu da daxil olmaqla bir neçə rayonun Qazısıdır.
Molla İmranın zəngin kitabxanası ailə üzvləri tərəfindən yuz ildən artıqdır ki, mühafizə edilərək qorunmuşdur. Hazırda bu zəngin kitabxana din xadimi Hacı Hüsnünü şəxsi arxivində saxlanılır. Molla İmranın kitabları Dərləyəz elmi-ədəbi mühitinin öyrənilməsində önəmli mənbələrdəndir. Bu sahədə elmi araşdırmalar aparan ADPU-nin prorektoru professor Mahirə Hüseynova bu kitabların tədqiq edilməsini zəruri hesab edir. Qeyd edək ki, professor M.Hüseynova Qərbi Azərbaycan aşıq mühitinə aid ilk doktrorluq dissertasiyasının müəlifidir. Onun “XIX-XX əsr Qərbi Azərbaycan aşıq və el şairlərinin yaradıcılığının dil və üslub xüsusiyyətləri (Dərələyəz mahalı üzrə)” mövzusunda yazdığı elmi monoqrafiya bu mövzuda yazılmış ilk doktorluq dissertasiyasıdır.
Qeyd: Sözügedən qədim kitabları "Müvəkkil Hüquq Mərkəzi" İctimai Birliyi Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə "Qərbi azərbaycanlıların yurd həsrəti: Salyana deportasiya" layihəsi çərçivəsində Salyan rayonun apardığımız araşdırma zamanı bizə təqdim edilmişdir.
Səməd Vəkilov
Tədqiqatçı-hüquqşünas
Fotoqraf: Rahim Qədimov
19-08-2025, 16:15
Məmməd İsmayıl vəfat etdi
Şair Məmməd İsmayıl vəfat edib.
Bu barədə onun yaxınları məlumat yayıb.
O, sabah Tovuz rayonunun Əsrik kəndində dəfn ediləcək.
Qeyd edək ki, Məmməd İsmayıl 1939-cu ildə Tovuz rayonunun Əsrik kəndində anadan olub. 1957-ci ildə Əsrik-Cırdaxan kənd orta məktəbini, 1964-cü ildə Azərbaycan Dövlət Universitetini, 1975-ci ildə Moskvada SSRİ Yazıçılar İttifaqı nəzdindəki ikiillik Ali Ədəbiyyat kursunu bitirib. 1998-ci ildə filologiya elmləri namizədi elmi dərəcəsini, 2013-cü ildə Türkiyənin Çanaqqala On Səkkiz Mart Universitetində professor ünvanı alıb.
1966–1973-cü illərdə "Azərbaycan Dövlət Radio və Televiziya" komitəsində redaktor, böyük redaktor, şöbə müdiri, 1975–1976-cı illərdə "Ədəbiyyat və incəsənət" qəzetində müxbir, 1976–1980-ci illərdə "C. Cabbarlı adına Azərbaycanfilm" studiyasının Elmi-kütləvi sənədli filmlər birliyində baş redaktor, 1980–1983-cü illərdə "Yazıçı" nəşriyyatında şöbə müdiri və baş redaktorun müavini, 1983–1987-ci illərdə "İşıq" nəşriyyatının direktoru, 1983–1992-ci illərdə Respublika Komsomolu Mərkəzi Komitəsi nəzdində gənc yazıçıların Respublika "Gənclik Ədəbi Birliyi"nin rəhbəri, 1988–1992-ci illərdə "Gənclik-Molodost" jurnallarının baş redaktoru vəzifələrində çalışıb.
1989–1993-cü illərdə Xalq hərəkatında iştirak edib və "Demokratik Qüvvələr Birliyi"nin həmsədri kimi fəaliyyət göstərib. 1992–1993-cü illərdə "Azərbaycan Televiziya və Radio Verilişləri" şirkətinin idarə heyətinin sədri vəzifəsində çalışıb.
1996-cı ilin may ayından Türkiyənin Çanaqqala On Səkkiz Mart Universitetində professor kimi elmi fəaliyyətlə məşğul olub.
Şairin son bir neçə həftədə səhhətində problemlər yaranmışdı.
Allah rəhmət eləsin!
18-08-2025, 08:52
Təbrik edirik!
Bu gün Bəxşeyiş Ələmşahovun doğum günüdür. O Bəxşeyişin ki, 1957-ci ildə Zəngəzur mahalının Həçəti kəndində dünyaya gəlib. Böyüyüb ərsəyə gələndən, ali təhsil alıb tarix müəllimi olandan sonra gənclərimizə həqiqi tariximizi öyrətmək arzusu ilə dogma yurda qayıdıb. Zəngəzuru qarış-qarış gəzərək xalqımızın ulu keçmişindən soraq verən nə tapıbsa toplayıb. Gərgin zəhməti nəticəsində, 1985-ci ildə Qafan rayonunun Müsəlləm kəndində-işlədiyi orta məktəbdə Tarix-diyarşünaslıq muzeyi yaradıb. Təəssüf ki, 3 il sonra erməni faşistləri gənc tarixçinin şagirdlərini məktəbindən, ailəsini od-ocağından didərgin salıb. Onun gənclərimizə həqiqi tariximizi öyrətmək arzusunu gözündə qoyub.
1988-ci ildə indi Ermənistan adlanan Qərbi Azərbaycandan soydaşlarımızın silah gücünə, qanlı qırğınlarla deportasiya olunub, son nəfərinədək ata yurdundan qovulması zamanı Bəxşeyiş Ələmşahov öz həyatını təhlükəyə ataraq qeyri-adi fədakarlıq göstərib. Yaratdığı muzeyi gecə ikən maşına yükləyərək Sumqayıta gətirib. İndi adi sözlə ifadə olunan bu hadisənin o qanlı günlərdə nə qədər əzabverici, nə qədər məşəqqətli olduğunu təsəvvür etmək çox çətindir. Amma 29 yaşlı eloğlumuz bunu bacardı…
Silahlanıb savaşmağa nə var ki?! Milli sərvəti, mənəvi xəzinəni əliyalın qorumaq, ona təkbaşına sahiblənmək hünər istəyir.
Bəxşeyiş müəllimin balaca bir kənddə yaratdığı həmin muzey indi gənclərimizin vətənpərvərlik məktəbinə çevrilib.
Əziz Bəxşeyiş müəllim, sizi təbrik edirəm, sağlamlıq, ictimai fəaliyyətinizdə uğurlar arzulayıram. Sizin bu xidmətiniz qanlı tariximizin Şanlı bir səhifəsidir…
Sayğılarla: Tamxil Ziyəddinoğlu,
Hərbi Jurnalistlər Birliyinin sədri
Sorğu
Saytımızda hansı mövzulara daha çox yer verilməsini istəyirsiniz?
Son buraxılışımız
Facebook səhifəmiz
Reklam
Hava
Valyuta
Reklam
Sayğac
Ən çox baxılanlar
Köşə
Xəbər lenti
Foto
Bütöv.az
Video
"Vətən Qəhrəmanları" Şəhid İlyas Nəsirov
All rights reserved ©2012 Butov.az
Created by: Daraaz.net Wep Developer By DaDaSHoV
MATERİLLARDAN İSTİFADƏ EDİLƏRKĦƏN PORTALIMIZA İSTİNAD ZƏRURİDİR!!!
Created by: Daraaz.net Wep Developer By DaDaSHoV
MATERİLLARDAN İSTİFADƏ EDİLƏRKĦƏN PORTALIMIZA İSTİNAD ZƏRURİDİR!!!