29 yanvar 2022-ci ildə “ELGER” Elm-Tədris Mərkəzi Özbəkistanın Andijan və Türkiyənin Qars Dövlət Universitetinin təşkilatçılığı, Türkiyə Azərbaycan Qardaşlıq İctimai Birliyinin dəstəyi ilə “Şərqlə Qərb arasında türk dünyası” adlı XXII Beynəlxalq elmi simpozium keçirmişdir. Simpoziumun plenar iclası youtube kanalı ilə canlı yayınlanmış, plenar iclasdan sonra simpozium öz işini bölmələr üzrə davam etdirmişdir. Plenar iclası giriş sözü ilə açan Türkiyə Qars Universitetinin professoru İlkin Qulusoy iştirakçıları salamlayaraq simpoziumun təşkilinə dəstək göstərən Özbəkistanın Andijan Universitetinin əməkdaşlarına və Türkiyə Azərbaycan Qardaşlıq İctimai Birliyinin Səbail RT-nın sədri filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Yeganə Qəhrəmanovaya təşəkkürünü bildirdi. Simpozium iştirakçılarını salamlayan Özbəkistanın Andijan Universitetinin doktoru Mahbuba Temirova və Atatürk Mərkəzinin direktoru,
millət vəkili akademik Nizami Cəfərov belə simpozimların gələcəkdə də keçirilməsinin vacibliyindən, türk dünyasının yaxınlaşması istiqamətində aparılan işlərdən danışdılar. Daha sonra plenar iclas məruzəçilərin çıxışları ilə davam etdi. BDU-nun dosenti, tarix üzrə fəlsəfə doktoru Arzu Məmmədova “Türk dünyası dünəndən bu günə: tarixi retrospektivdə baxış” mövzusunda məruzəsində türk və Azərbaycan tarixinin əzəmətli səhifələrindən, türklərin bəşər mədəniyyətinə verdiyi töhfələrdən söz açdı. Daha sonra ADPU-nun dosenti, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, TAQ Səbail RT-nın sədri Yeganə Qəhrəmanova iştirakçıları həm öz adından, həm də Türkiyə-Azərbaycan Qardaşlıq İB adından salamlayaraq bugünkü beynəlxalq elmi simpoziumun bütün təşkilatçılarına, xüsusilə Türkiyə Qars Universitetinin professoru İlkin Qulusoya və Ellada xanıma öz dərin minnətdarlığımı bildirdi. Belə çoxtərəfli simpozium və elmi konfransların keçirilməsinin, onların mütəmadi xarakter daşımasının əhəmiyyətini vurğulayan Y.Qəhrəmanova bildirdi ki, bu cür tədbirlər türk dünyası alimlərini bir-birinə daha da yaxınlaşdırır, onların dünyagörüş və düşüncə tərzinin, ən əsası ilə elmi axtarışlarının lazımi səmtə yönəlməsinə təsir göstərir. Bu mənada TAQ İB dünyada gedən proseslər fonunda qaçılmaz zərurətə çevrilmiş türk birliyinin daha real və görünər xarakter alması, böyük Turana gedən yola dəstək və təkan vermək məqsədilə yaradılmışdır. Türkiyə Azərbaycan qardaşlığının nümunəsində bütövlükdə türk dünyasının sosial-iqtisadi, elmi-mədəni, idman və digər sahələrdə bir-birilə münasibətlərinin daha sıx və intensiv hala gəlməsinə nail olmaq, dünyanın ən qədim və ilkin mədəniyyəti olan türk mədəniyyətinə, türk tarixinə aid təhrif olunmuş tarixi-elmi faktların düzgün araşdırılması, bu istiqamətdə ayrı-ayrı türk cümhuriyyətlərində elm adamlarının apardığı işlərin əlaqələndirilməsi işinə dəstək olmaq məqsədi daşıyır. Ona görə belə elmi tədbirlərin təşkilinin əhəmiyyətini bir daha vurğulayır, həm Türkiyə, həm Özbəkistan, həm də Azərbaycan tərəfindən təşkilatçıların hər birinə dərin minnətdarlığımı bildirirəm.

Daha sonra Y.Qəhrəmanova dosent Arzu Məmmədovanın türk adı ilə bağlı sovet dövründə aparılan siyasi işlərə münasibətinə əlavə olaraq “türkdilli xalqlar” ifadəsinin siyasi məqsədlə ortaya atıldığını, bu ifadənin “türksoylu xalqlar” və ya “türk cümhuriyyətləri” ifadələri ilə əvəz edilməsinin vacibliyini bildirdi. O qeyd etdi ki, Türkiyə Azərbaycan arasındakı qardaşlıq münasibətləri hamıya məlumdur. 44 günlük Vətən müharibəmizdə isə bu qardaşlıq bir daha ən nümunəvi şəkildə isbat edilmişdir. Bir ictimai birlik kimi digər türk cümhuriyyətləri və xalqlarından da bir-birinə eyni münasibət və dəstəyi görmək arzusundayıq. Bu yaxınlarda sosial şəbəkələrdə gənc bir özbək jurnalistinin türk bilyinə, Qarabağı unutmamağa və unutdurmamağa yönəlmiş çağırışını, yəqin ki, çoxlarınız eşitmisiniz. Biz məhz bu birliyin arzusundayıq, türk dünyasının, türk düşüncə və amalının bütövləşməsi istiqamətində fəaliyyət göstəririk. Fürsətdən istifadə edib dəyərli akademikimiz Nizami Cəfərova da TAQ rəhbərliyi adından öz dərin təşəkkürümü bildirirəm. Onun uzun illərdən bəri türk dünyasının birliyi istiqamətində gördüyü əvəzsiz xidmətləri dəyərləndirməmək olmaz.
Dosent Yeganə Qəhrəmanova “Avesta”, Şumer və Orxon-Yenisey əlifbalarının mənşəyi və genetik bağlılığı” mövzusunda elmi məruzəsi ilə fikirlərini dinləyicilərə çatdırdı. O bildirdi ki, “Avesta” haqqında uzun müddətdən bəri formalaşan yanlış meyilləri təhlil etdikdə açıq-aydın məlum olur ki, bu qədim türk-Azərbaycan abidəsinə qarşı yönəlmiş qərəzli fikirlər bir tərəfdən abidənin yaşının azaldılması, abidənin dili və əlifbası haqqında yanlış məlumatların verilməsi, digər tərəfdənsə onu hörmətdən salan, həqiqətdən kənar, uydurma faktların əlavə edilməsi ilə bağlı olmuşdur.

Tədqiqatçılar şumer dili, “Avesta” və müasir Azərbaycan dili sözləri arasında müqayisələr aparmış, tamamilə məntiqli bir nəticə əldə etmişlər ki, bir zamanlar uydurulmuş “Pəhləvi dilinə yaxın “Avesta dili” heç zaman mövcud olmamışdır. “Avesta” abidəsi dedikdə söhbət “Pəhləvi dilinə yaxın” uydurma bir dildən yox, bu dilin öz sözlərindən gedir ki, həmin dilin sözləri də prototürkcə-protoazərbaycancadır. “Avesta”şünaslar onun yaradıcısı olan Zərdüştün məşhur Troya müharibəsindən azı 6000-7000 il əvvəl yaşadığını, bəzi tədqiqatçıların iddia etdiyi kimi, “Avesta”nın Şumerdən bəhrələndiyini yox, əksinə Şumer mədəniyyətinin məhz şifahi “Avesta” mərhələsinin görüşləri əsasında formalaşdığını təsdiq edirlər. Bu da onu göstərir ki, indiyə qədər “Avesta”nın cəmi 2500 il əvvələ aid olması, pəhləvi əlifbasına yaxın İran dillərinin birində yazılması haqqında fars tədqiqatçılarının uydurmaları məqsədli xarakter daşımış, abidəyə qardaşın bacısı, atanın qızı ilə evlənməsi kimi iyrənc əlavələr etməklə bir yandan onu gözdən salmağa çalışmış, digər tərəfdən də bu böyük abidənin əzəməti qarşısında tab gətirməyərək onu öz adlarına çıxmaqdan çəkinməmişlər. Əslində isə “Avesta”-Şumer-“Dədə Qorqud” ardıcıllığı elmi dəlillər və araşdırmalar əsasında sübut olunmuş, “Avesta”nın İran abidəsi deyil, ən qədim Azərbaycan-türk abidəsi olduğu öz isbatını tapmışdır.

Daha sonra plenar iclasın üçüncü məruzəçisi Azərbaycan Texniki Universitetinin dosenti, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, TAQ Səbail RT-nın elm, təhsil, mədəniyyət məsələləri üzrə sədr müavini Afaq Əsgərova iştirakçıları salamlayaraq TAQ İB-nin türk dünyasının birliyi, elm adamlarının bu birliyin daha da güclənməsində rolu məsələlərindən, türklərin tarix boyu qazandıqları uğurlardan, bu uğurların təbliğinin zəruriliyindən danışdı. Sonra Afaq Əsgərova “Türkiyə Azərbaycan ədəbiyyatında qardaşlıq mövzusu” adlı elmi məruzə ilə çıxış etdi.
Plenar iclasdan sonra simpozium öz işini bölmə iclasları ilə davam etdirdi.

Yanvarın 29-da Özbəkistanın Andijan Universitetinin evsahibliyi, Türkiyənin Qars Universiteti və Türkiyə-Azərbaycan Qardaşlıq İctimai Birliyinin birgə iştirakı ilə XXII Beynəlxalq Elmi Simpozium keçirildi. Yüksək səviyyədə təşkil olunmuş simpozimun plenar iclasını açıq elan edən Qars Universitetinin dosenti İlkin Qulusoy iştirakçıları salamlayaraq simpoziuma qatılan iştirakçılara minnətdarlığını bildirdi. Plenar iclasda Özbəkistandan olan təşkilatçı və Atatürk mərkəzinin direktoru, millət vəkili akademik Nizami Cəfərov simpoziumun keçirilməsinin əhəmiyyətini vurğulayaraq günümüzdə belə tədbirlərə xüsusi ehtiyac olduğumu bildirdilər. Daha sonra plenar iclasın əsas məruzəçiləri BDU-nun dosenti Arzu Məmmədova, ADPU-nun dosenti Yeganə Qəhrəmanova və ATU-nun dosenti Afaq Əsgərova məruzə ilə çıxış etdilər.

Yeganə Qəhrəmanova və Afaq Əsgərova məruzəyə başlamazdan əvvəl Türkiyə Azərbaycan Qardaşlıq İB-nin salamını iştirakçılara çatdırıb ümumtürk birliyinin təmin olunmasında alim və elm adamlarının düşüncə və məslək birliyinin əhəmiyyətini, indiyə qədər türk tarixi, elm və mədəniyyəti sahəsində məqsədli şəkildə ortaya atılan saxta fikirlərin araşdırılmasının vacibliyini vurğuladılar.
Youtube vasitəsi ilə canlı yayınlanan plenar iclasından sonra simpozium öz işini bölmələrdə davam etdirdi.