...Onunla ilk tanışlığımda zahirən kiməsə çox bənzədiyini düşünə-düşünə qalmışdım. Adının Əliheydər olduğunu eşidincə yadıma düşdü: bir vaxtlar Sumqayıtda yaşamış İkinci dünya müharibəsi veteranı Əliheydər İbrahimova necə də oxşayır! Təsadüfə bax ki, adları, görkəmləri, səsləri, davranışları da eynidir. Son dərəcə oxşar iki ağsaqqal, iki Əliheydər, iki veteran. Biri illərdir ki, haqq dünyasındadır. Digəri isə, adaşının torpağı sanı yaşasın, Cəlilabad rayonunun adı ehtiramla çəkilən ağsaqqallarındandır.
Bir vaxtlar sumqayıtlı döyüşçü Əliheydər kişi haqqında “Snayper İbrahimov” adlı oçerk yazmışdım. İndi isə cəlilabadlı əmək veteranı Əliheydər Əsədov haqqında onun doğum günü ərəfəsində duyğularımı qələmə almaq istəyirəm.
Bizim tanışlığımıza vəsilə olan şair dostum Ədalət Salmanın sözləri yadıma düşür: “Xeyirxahlıq və nəcibliyi ilə yüksək dəyər qazananlardan, iman və ədalətini əldən verməyənlərdəndir Əliheydər əmi. Onu ucaldan müxtəlif vəzifələrdə çalışdığı dövrlərdə xalqa yaxınlığı, dövlətə sadiqliyidir. Ömür yolu gənclərə örnək, əxlaqı ibrət, davranışı dərsdir. Cəlilabad Rayon Veteranlar Təşkilatının sədridir. Haqqında “Şərəfli ömür yolu” adlı kitab yazmışam.

Əliheydər əmi ilə dəfələrlə görüşmüş, çay süfrəsi arxasında söhbətlər etmişik. Həqiqətən də yüksək mənəvi keyfiyyətlərə malik nəcib bir insan olması ilə bağlı qənaətim hər dəfəsində daha da güclənib. Sadəliyi, səmimiliyi, mehribanlığı onunla ünsiyyəti asanlaşdırır və artırır. Gənclər, orta yaşlılar, hətta özü kimi ağsaqqallar da onun yanına məsləhətə gəlirlər.
1937-ci ilin bir yay günü Astarxanbazar rayonunun Dələli kəndində doğulub. Bu kənd rayon mərkəzindən 27 kilometr uzaqdır. Vaxt olub ki, kənddən rayon mərkəzinə öküz arabası ilə gəlməli olub. 8-ci sinfi bitirəndən sonra, 1954-də Salyan Kənd Təsərrüfatı Texnikumuna daxil olub, aqronomluq peşəsini öyrənib. Bir müddət doğma kənddə təsərrüfat sahəsində fəhləlik edib. Qiyabi olaraq Kirovabad Kənd Təsərrüfatı institutunu (indiki Gəncə Aqrar Akademiyası) bitirib. Sonra sovxozlarda aqronom və baş aqronom vəzifələrində işləyib. 1980-ci ildən Cəlilabad Müşə Təsərrüfatı İdarəsinə rəhbərlik edib. 1986-da rayon kimyəvi məhsullar təchizatı bazasının direktoru, 1988-də Kənd Kimya Birliyinin və 1993-də Dələli kolxozunun sədri təyin olunub. İllər uzunu rəhbər olub və hörmət qazanıb. 1999-cu ildə rayon bələdiyyəəsinin şura üzvü seçilib, orada məsul vəzifələr daşıyıb.

Əliheydər əmi xatırlayır ki, meşə təsərrüfatı idarəsinə rəhbərlik etdiyi vaxt bəzi ərazilərdə gecələr ağacların kəsilərək daşınması barədə siqnal alınmışdı. Nişan verilən ərazilərdə reyd keçirib, pusqu qurub və təbiətə qəsdin qarşısını əsasən alıb. Yalnız bir yerdə qanunsuzluğa göz yummalı olub. Arabada odunluq ağac daşıyanlardan birinin yanında olan 7-8 yaşlı oğlu ona üz tutaraq: “Əmi, evimiz soyuqdur, nə olar, qoy, aparaq da” – deyincə uşağın məsum baxışlarından keçə bilməyib.
Həmin reydin üstündən 20-25 il keçmiş, uşaqla bağlı əhvalat da yaddan çıxmışdı. Amma... Artıq pensiyada olan və günlərin bir günü Bakıya özəl bir klinikaya müayinəyə gedən Əliheydər əmi tibbi xidmət haqqını ödəmək istəyəndə gənc həkimin buna qəti olaraq imkan verməməsi onu təəccübləndirdi.
-Siz haqqınızı çoxdan ödəmisiniz, - deyə həkim açıqladı. - O zaman mən uşaq idim. Atamla meşədən odun qırıb aparırdıq. Siz bizim qarşımızı kəsdiniz. Onda mənim xahişimlə günahımızdan keçdiniz. Yaxşılıq unudulmur, Əliheydər əmi...
Bəli, onun həyatında bu kimi hallar da olub. Kiminsə ehtiyac üzündən yasağı pozmasına və cüzi qanunsuzluq etməsinə insanlıq xatirinə göz yumub, yəni mənəvi baxımdan bunu rəva bilib. Ancaq Əliheydər əmi əsasən qanunsuzluğun qənimi, tamahkarlığın, haramşılığın və sui-istifadənin düşməni kimi tanınan kişilərdəndir.
Əliheydər əminin iki oğlu, bir qızı, altı nəvəsi var. Böyük oğlu Asif hüquqşünas, Araz həkim, qızı Natəvan da tibb işçisidir. Balalarını özü kimi doğrucul, qanunpərəst, dövlətə sadiq şəxsiyyətlər kimi böyüdüb.
Göz dəyməsin, heç vaxt özünü qoca tutmayan Əliheydər əminin 84 yaşı var. Yoldaşlıqda dürüstdür, diqqət və qayğısını kimsədən əsirgəməz. Mərdəkanda birlikdə müalicə aldığı hərbçi dostu Adil Babayev deyir ki, “Yoldaşlıqda həmişə təşəbbüs onun əlində olur. Nəsə etmək istəyəndə görüsən ki, artıq səni qabaqlayıb”. Həkim dostu Cəfər Şabanov deyir ki, “Hamımız onu hörmətlə “əmi” deyə çağırırıq. Yaxşı ki, belə ağsaqqallarımız var. Təmənnasız yaxşılıq etmək istəyən kişilər hələ tükənməyib. Allah qorusun!”. Maliyyə işçisi Əliniyaz Quliyev isə deyir ki, “O, ilk baxışdan adama doğma görünən insanlardandır. Üzündəki nur, saflıq xoş ovqat yaradır”.
Əliheydər Əsədov səmərəli fəaliyyətinə görə “Veteran həmrəyliyi”, “Azərbaycan Veteranlar Təşkilatının 30 illik yubileyi” və “Rusiya Veteranlar İttifaqının 60 illik yubileyi” medalları ilə təltif edilib. Bir neçə il əvvəl 80 illiyi Cəlilabadda təntənə ilə qeyd olunub. Ona respublika ağsaqqallar şurasının, RİH-in, YAP rayon təşkilatının fəxri-fərmanları verilib. Ən böyük mükafatı isə el-obanın sevgisi, qədirbilənliyidir.
Fəxrlə dost dediyim bu ürəyitəmiz adam haqqında qeydlərimi şair Ədalət Salmanın ona həsr etdiyi şeirdən bir parça ilə bitirmək istəyirəm:
Ağsaqqal – bir elin güvəndiyi dağ,
Arxadır hamıya ən çətin anda.
Qəbahət edəndə, hamıdan qabaq
Ağsaqqal dayanır göz qabağında.

Heç vaxt tələsməyib fikir deməyə,
Yüz ölçüb, bir biçib, bir söz deyibdi.
Həyat da həmişə doğrudur deyə
Ağsaqqal sözünü təsdiləyibdir.

Danış, söhbətinə kəsilək qulaq,
Danış, dinləyənlər çox şey qazanar.
Bu gün cavanların çörəkdən də çox
Ağsaqqal sözünə ehtiyacı var...

Əli NƏCƏFXANLI,
Əməkdar jurnalist