Mənalı yaşanmış ömür

İnsan var qələmi ilə, insan var əməli ilə xalqına xidmət göstərir. Hər insan ömrü bir nağıla bənzəyir. Nağıllar məna və məzmunca fərqli olduğu kimi, insan ömrü də fərqli olur. Elə insan var ki, sağ ikən ömrü əbədiyyətə unvanlanır və qəlblərdə özünə bir ümid ocağı yandırır ki, o, dünyada olmayanda da nağıla çevrilmiş həyatı onu yaşatsın. Axı bu dünyada heç kim təkcə özü üçün yaşamır.
Mən sizə 87 illik həyatında insanlara sağlıqlı ömür bəxş edən, öz işindən zövq alan bir zəka, şəfa sahibindən- həkimdən söhbət açacağam. O, mənalı ömrünün günlərini bir qığılcım kimi közərdən Səfixan Gəncəliyevdir. Qafan rayonunun Gığı kəndində dünyaya göz açan həkim orta təhsilini də öz kəndlərində almış, orta məktəbi əla qiymətlərlə bitirib hərbi xidmətə yollanmışdır. Əsgəri xidmətini Rusiyanın Omsk vilayətində başa vurub vətənə dönəndən sonra təhsil almaq üçün Qafan şəhərində fəaliyyət göstərən tibb texnikumuna daxil olur. Tədris erməni dilində olsa da, o, yaxşı oxuyur, ictimai işlərdə fəallıq göstərirdi. Oxuduğu müddətdə Rayon Komsomol Təşkilatının katibi işləməklə yanaşı, rayonda yaradılmış sanitar- maarif şöbəsində təlimatçı da işləmişdir. Bir azərbaycanlı gəncinə olan bu yanaşma onun gələcək uğurlarının başlanğıcı idi. Axı insan dünyaya göz açdığı gündən görə-görə kamilləşir, əxlaqi-mənəvi keyfiyyətləri ilə də dəyişir. Texnikumu bitirən həyatsevər gəncin arzuları onu 1963-cü ildə Azərbaycan Tibb İnstitutuna gətirir. O, zəhmətsevərliyi, intizamlı və bilikli olması ilə bu təhsil ocağında da nümunəviliyi ilə seçilir. 1970-ci ildə institutu bitirən gənc təyinatını öz kəndlərinə alır. Rayon mərkəzindən uzaq olan, 24 kəndə xidmət göstərən 30 çarpayılıq bir xəstəxanaya baş həkim təyin olunur və işlədiyi müddətdə neçə-neçə insan həyatını ölümün caynağından qurtarır. Bəşər övladının ən gözəl xüsusiyyətlərindən biri onun insansevərliyidir ki, bu xüsusiyyət də Səfixan həkimin adını neçə-neçə ailənin qəlb ünvanına həkk edib.

Həkimlik peşəsi çox riskli sənətdir. Burada həyata qayıdış da var, ölüm də var.Amma bacarıqlı, savadlı, öz peşəsini sevən şəfalı əllərdən həyata qayıdış daha gözəldir. Bu cəsarətlilik öz ömründən başqalarının ömrünə ömür calamaq deməkdir. Niyə? Çünki hər ağır itkini yenidən həyata qaytarmaq çox çətindir, qurumuş ağacı göyərtməyin çətinliyi kimidir. Burada yuxusuz gecələr, təhlükə həyəcanı, qorxu qarışıq ümid hissi var. Ümid çırağını sönməyə qoymayan həkim ölümə qalib gəlir.
Haqqında söhbət açdığım aydın zəka sahibinin ömür kitabının bir neçə vərəqini sizinlə paylaşmaq istəyirəm. Bir gün Keypəşin kəndindən Səlim adlı bir gənci yüksək gərginlikli elektrik cərəyanı vurur. Rayon mərkəzindən gələn həkimlər, hətta ekspert-həkim də onun ölüm vəziyyətindən qurtulmağının mümkün olmadığını israrla söyləyirlər. Xəstəxananın baş həkimi Səfixan Gəncəliyev orada çalışan həkimlərlə: Quluev Vaqif və Babayev Məcnunla gecə-gündüz çalışaraq onu həyata qaytarırlar. Neçə bacının bir qardaşının ölümdən qurtulması həkimin nüfuzunu daha da artırır. Deyilənə görə, Səlimin anası oğlu xəstəxanadan çıxan gün xəstəxananın həyətində qurban kəsdirir.

Səfixan həkim mənim anamın da bu gün həyatda qalmasına səbəbkardır. Bakıda təhsil aldığım illər idi. Anamın çox ağır xəstə olduğunu, heç bir həkimin dərdinə əlac edə bilmədiyini eşitdim. Onu Bakıya gətirmək qərarına gəlsək də, atam razı olmadı və Səfixan həkimə göstərəcəyini bildirdi. Həkim 15 gün ərzində anamı sağaltdı.(Qızılyel deyilən xəstəlik anamın bütün üz-baş nahiyyəsinə yayılaraq iltihab vəziyyətinə salmışdı.)Xəstəxada çalışan tibb bacısı Rəfiqə xanımın da bu işdə böyük zəhməti danılmazdır. Belə nümunələri saydıqca qurtarmaz. Hər sənətin öz sehri, öz dünyası var, həkimlik sənəti isə insan ömrünə bir yaşamaq stimulu verir. İnsan ömrünün bu dolama yollarının əlacı yalnız həkimdədir. Xəstə həkimi görən kimi ağrılarını unudur, taleyini həkimin ixtiyarına buraxır.

1975-ci ildə Bakıya gələn həkimi Azərbaycan Rüspublikası Səhiyyə Nazirliyi Zabrat qəsəbəsindəki 21 nömrəli şəhər poliklinikasına terapevt-həkim təyin edir. Allahın insana bəxş etdiyi ömrü hər kəs bir cür yaşayır. Milyonların sevgisini qazanmış Səfixan Gəvcəliyev də öz peşəsinin vurğunu olduğu üçün tezliklə burada hörmət və nüfuz qazanır. Ona bu nüfuzu qazandıran eyni zamanda, savadlı və xeyirxah olmasıdır. 1 ildən sonra qüsursuz xidməti sayəsində baş həkimin müavini işləyən həkimin şöhrəti daha da artır. Doğulduğu ocaqda hər zaman dürüstlük görən həkim xırda cığırlara düşmür, geniş yolların sağlam duyğusu ilə yaşayır. 1986-cı ildə baş həkim təyin edilir və 2012-ci ilədək bu vəzifədə ləyaqətlə çalışır. 26 il bir müəssisəyə rəhbərlik etmək o qədər də asan iş deyildi. Onu bu vəzifədə uzun müddətli edən kiçik ürəyinin böyük duyğuları idi. Axı geniş ürəklərin duyğusu xəstə ürəklərin astanasında məskən salır. 76 yaşında təqaüdə könüllü çıxan həkim ”gənc nəslə də imkan yaratmalıyıq” deyə vəzifəsindən uzaqlaşsa da, öz peşəsinin mahir ustadı kimi qapısını ümidlə döyənlər bu gün də az deyil. O, ömrünün ixtiyar çağında da ümid qapısını bağlamır, ondan dərdinə əlac istəyənlərə kömək əlini əsirgəmir, mətbuatla maraqlanır, peşəsinə aid yeniliklərlə tanış olur, tibbə dair kitablar əlindən düşmür. Nəvələrinin “ bildiklərin bəsdir, nə üçün özünə əziyyət verirsən,ay baba?”sualına “zaman dəyişdiyi kimi təbiət də, təbabət də dəyişir, bala, insan həmişə oxumalıdır”-deyə elmə sevgi ilə yanaşma mesajını verir.

Səfixan Gəncəliyev istər sovet dönəmində, istərsə də Azərbaycan müstəqillik qazanandan sonra qüsursuz xidmətlərinə görə dövlət tərəfindən orden və medallarla, diplom, fəxri fərmanlarla təltif olunmuşdur. Haqqında 1973-cü ildə Qafan rayonunda çıxan “Mis uğrunda” (“Pğndzi hamar”) , 1998-ci və 2006-cı illərdə “Şəfqət”, 2011-ci ildə “Xalq Qəzeti”ndə məqalələr dərc olunmuş, özü “Nur” jurnalında Ulu Öndərə dair “Xilaskarlıq missiyası” adlı məqalə ilə çıxış edərək onu ”Əsrin böyük adamı, nadir siyasi xadimi “ deyə qiymətləndirmişdir. Dövlətini sevən bu böyük ürək sahibi Ulu Öndərin Lissabon sammitindən qayıdandan sonra Bakıxanov qəsəbəsindəki Adil İsgəndərov adına mədəniyyət sarayında (indi bu saray yoxdur) insanlarla görüşə gəldiyini belə xatırlayır:

“Yaxınlaşıb H,Əliyevlə görüşmək istədim, polislər buraxmadı. Bu, Heydər Əliyevin gözündən yayınmadı, özü mənə doğru yaxınlaşıb əl verdi və polisə “mən xalqımın hər bir nəfərini sevirəm, onları məndən uzaq tutmayın” deyərkən mən də onun siyasətini bəyəndiyimizi söylədim. O, bir daha isti münasibətlə mənimlə görüşüb ayrıldı. Mən bu gün də onun bu insani münasibətini unutmuram.”
Səfixan Gəncəliyev bu gün də gənc nəslə Ulu Öndərin xalqına sədaqətindən danışır, onun qurduğu dövlətin daha qüdrətli olmasına nail olmuş prezident İlham Əliyevlə fəxr etdiyini və onun milli müstəqilliyimizin tarix kitabına “Dəmir yumruq”la zəfər imzasını qoyduğunu söyləyir. O, Azərbaycan Respublikası Ağsaqqallar Şurasının üzvü, Zabrat qəsəbə Ağsaqqallar Şurasının sədridir. O, həyat yoldaşı Şərqiyyə müəllimlə birlikdə övladlarına ali təhsil vermiş, onları vətənə, yurda sevgi ruhunda böyütmüşlər. Elə övladlar ki, ata ocağının yanan işığını sönməyə qoymayan, valideyn arzusunu zamanın nurlu günəşinə doğru aparan, ailə mənəviyyatına təmizlik, saflıq, ülvilik gətirən.

Həyat bizim ən uzun yolumuz və ən etibarlı yol yoldaşımızdır. Biz təbiətcə yaxşı olmaq və yaxşı insanları, yaxşı əməlləri görmək üçün yaranmış xalqıq. Son ucu qəm karvanı olan bu dünyada insan ömrü vətən sevgisi ilə yoğrulursa, demək, bu ömür bitmir, hətta Adəm övladı özü bu həyatda olmayanda da. Mənə elə gəlir ki, həyat keçmişdən bu günə boylandığı kimi, bu gündən də gələcəyə əl edir.

Qələmə aldı:
Məryəm QABİLQIZI
"Bütöv Azərbaycan" qəzeti
28 aprel 2023