Özbəkistanda “Şuşa günləri” silsilə tədbirləri keçiriləcək

Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun təşəbbüsü, Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi ilə birgə layihəsi əsasında aprelin 11-12-də Özbəkistanda "Şuşa günləri" silsilə tədbirləri keçiriləcək. Mədəniyyət Mərkəzindən verilən məlumata görə, tədbirin əsas məqsədi TÜRKSOY tərəfindən Şuşa şəhərinin Türk dünyasının Mədəniyyət paytaxtı elan edilməsi, habelə Azərbaycanın Qarabağ bölgəsinin, Şuşanın zəngin mədəniyyəti, incəsənəti, poeziyası, tanınmış şuşalılar, şəhərin turizm imkanlarını bütün dünyaya çatdırmaq və təbliğ etməkdir. Daşkənd şəhərində Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzində baş tutacaq “Şuşa Günləri”i tədbirlərinin rəsmi açılış mərasimində Şuşanın mədəniyyəti, ədəbiyyatı, incəsənəti və tarixi ilə bağlı beynəlxalq konfrans, kitab təqdimatı, foto və nəşrlərdən ibarət sərgi, Qarabağa aid milli geyimlərdən ibarət moda nümayişi, bədi şeir kompazisiyaları və konsertlərin təşkili nəzərdə tutulub. “Şuşa Günləri”nin açılış mərasimində Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin foyesində “Azad və çiçəklənən Şuşa” adlı foto və nəşr sərgisi təqdim ediləcək, Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin böyük konfranslar zalında isə beynəlxalq konfrans öz işinə başlayacaqdır. Beynəlxalq konfransda Özbəkistanın dövlət və hökumət nümayəndələri, Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun rəhbərliyi, Daşkənddəki Türk dövlətlərinin səfirləri, diplomatlar, Özbəkistanın tanınmış ictimaiyyət və mədəniyyət xadimləri, çoxsaylı mötəbər qonaqların iştirakı planlaşdırılır. Daha sonra azərbaycanlı rejissor Ülviyyə Heydərovanın müəllifi olduğu Xurşidbanu Natəvan haqqında sənədli filmin nümayişi nəzərdə tutulub. Tədbirin bədii hissəsində azərbaycanlı musiqiçilər Nisbət Sərdayeva, Rüstəm Müslümov, Elnur Salahovdan ibarət muğam triosunun Xurşidbanu Natəvanın qəzəllərindən ibarət muğam dəstgahları da təqdim ediləcəkdir. Bundan başqa, Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin “Azərbaycan qızları” Rəqs Ansamblı Şuşaya dair milli rəqslərimizi ifa edəcəklər. Bədii hissədə Özbəkistanın xalq artisti, “Yalla” Ansamblının bədii rəhbəri Fərrux Zakirovun və dünyaca məşhur “Özbəgim yoshlari” (Özbək gəncləri) musiqi qrupunun rəngarəng çıxışları gözlənilir. “Şuşa günləri”nin ikinci günündə isə Özbəkistan Turon kitabxanasında baş tutacaq, tədbirdə Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu, Özbəkistan Yazıçılar Birliyi, Özbəkistan-Azərbaycan Dostluq Cəmiyyətinin, Özbəkistan və Azərbaycan Parlamentinin deputatlarının iştirakı və çıxışları nəzərdə tutulub. Turon kitabxanasında “Şuşa günləri” tədbirləri çərçivəsində Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin layihəsi ilə özbək dilinə ilk dəfə olaraq tərcümə və çap olunan “Xurishidga yetar boshim” adlı kitabın təqdimat mərasimi və özbək tələbələr tərəfindən Xurşidbanu Natəvanın şeirlərindən ibarət ədəbi-bədi kompozisiya təqdim ediləcək. Özbəkistanda “Şuşa günləri”ndə baş tutan silsilə tədbirlər çərçivəsində Özbəkistan Dövlət Sənət və Mədəniyyət İnstitutunda da tədbir təşkil ediləcək. Dövlət rəsmilərinin də qatılacağı tədbirdə Azərbaycan və Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı Şuşaya dair çıxışlar və təqdimatlar planlaşdırılıb. Tədbirin bədii hissəsində Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi fondunun təşəbbüsü ilə yaradılmış yeddi türk xalqının nümayəndəsindən ibarət “Yeddi gözəl” çalğı alətləri ansamblının konserti və azərbaycanlı modelyer Gülnarə Xəlilovanın geyimlərindən ibarət Qarabağ bölgəsi, ələlxüsus da XVII əsrin sonu XIX əsrin əvvəllərində Şuşa şəhərində dəbdə olmuş qadın libaslarının moda sərgisi keçiriləcək. Qeyd edək ki, “Şuşa günləri” tədbirlərinin davamı olaraq Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin layihəsi ilə Azərbaycan mədəniyyəti, habelə Şuşaya dair zəngin kitab kolleksiyası Özbəkistanın aparıcı kitabxanalarına hədiyyə ediləcək və cari ilin iyun ayında Şuşa ilə tanışlıq, Şuşaya dair verilişlərin hazırlanması məqsədi ilə Özbəkistanın populyar telekanallarının təmsilçiləri və onların jurnalistlərinin mədəniyyət paytaxtımız Şuşaya, habelə işğaldan azad edilmiş bölgələrimizə Mediaturu təşkil ediləcək.

İNSAN OLMAQ XOŞBƏXTLİYİ

Türk dünyasının böyük filosofu Asif Ata deyir: “İnsanlaşın- insanlaşdırın!”. Neçəki insan yer üzünün əşrəfidir dünya əmin-amanlıqda yaşayacaq. Nə vaxt ki, dünyada haqq öz yerini nahaqqa verir-səsini çıxarmayıb onunla barışırsan, həyatın gedişi mənfiyə doğru gedir susursan, ürəyinin və evinin qapısını doğmalarının, yaxınlarının üzünə bağlayırsan, yalana, böhtana, həqarətə laqeyd qalırsan və s. Bax bu vaxt sən insanlıqdan uzaqlaşıb adam olursan. Sən sürətlə biganəlik, diqqətsizlik, laqeydlik sindromuna yoluxursan. Uçuruma düşənin əlindən tutub ona kömək etmirsən, korun qoluna girib yoldan keçirmirsən, ”mənə nə” deyib yanından keçirsən. Və beləcə sənin laqeydliyin, biganəliyin, qalınqabırğalılığın ucbatından uçuruma düşən uçurumda ölür, koru yol keçəndə maşın vurur.
Dəyərli dostum yazıçı-jurnalist Hüseyn Məmmədov “Yaralı durna” adlı povest və hekayələr kitabını xeyli vaxtdır ki, avtoqrafla mənə hədiyyə edib. Mənim də borcum idi ki, onun sadiq dostu və oxucusu kimi “Yaralı durna”kitabını “isti-isti”oxuyub, fikirlərimi yazmalıydım. Doğrudur, kitabı “isti-isti”oxudum, amma müəyyən səbəblərdən fikirlərimi yazıb nə özünə, nə də oxuculara çatdıra bilmədim. Nəhayət ki, buna gec də olsa imkan tapdım.
Son vaxtlar oxuduğum nəsir kitablarından, qəzet və jurnallarda çıxan hekayə, povestlərdən məndə belə bir fikir yarandı ki, bu gün nəsrimizdə bir canlanma, bir irəliləyiş var. Bir vaxtlar özünü dahi sayanlar, ədəbiyyatın boşluğundan istifadə edib “meydan sulayıb, at oynadanlar” vardı. Onların əlindən (oxu, zor, xoş sırıdığı kitablardan) hazırlıqlı oxucu bezmişdi, təngə gəlmişdi. Hətta deyərdim ki, iyrənmişdi. Çox şükürlər olsun ki, onlar yavaş-yavaş da olsa ədəbiyyat meydanından çıxmaqdadırlar. Axı söz meydanında söz adamları olmalıdır. Mənim fikrimcə hay-küylü müəlliflər oxucu qazanmırlar, əksinə onu itirirlər. Bu gün intellektual oxucuya bədii zövqün məhsulu olan əsərlər lazımdır.
Hüseyn Məmmədov dəst-xətti özündə həm xalq yaradıcılığını dərindən bilməsilə, həm də yazıçı istedadını birləşdirir. ”Yaşamaq istəyirəm” povestindəki həssaslıq, insan münasibətlərinin ən məhrəm nöqtələrinə, məqamlarına toxunmaq onun əsl insanlığından irəli gəlir. Bir fərd olaraq Hüseyn Məmmədov ünsüyətcildir, diqqətlidir, qayğıkeşdir, mehirbandır, dostun sevincinə sevinən, kədərinə şərik olandır.
Povestin qəhramanı Vaqif qərb rayonlarının birində -ucqar dağ kəndində dünyaya gəlib. Və o da bütün uşaqlar kimi dağ yamacında, onun quzeyində, güneyində qoyun-quzu otarıb, at minib, odun doğrayıb, ot biçib, uşaqlarla deyib, gülüb. Böyük arzularla orta məktəbi yaxşı qiymətlərlə başa vurub. Ali təhsil almaq üçün Bakıya gəlib. Amma onun müəllim olmaq arzusu reallaşmır. Kəndlərinə-valideyinlərinin yanına qayıdır. Müəyyən işlərdə onlara əl yetirib kömək edir. Bir müddətdən sonra yenidən Bakıya gəlir və fabrikdə işə düzəlir. Qəbul vaxtı yenidən sənədlərini instituta verir və bu dəfə qəbul olunur. Quş qanadlı illər bir-birini əvəz edir və Vaqif ali məktəbi bitirib Bakı məktəblərinin birinə ədəbiyyat müəllimi təyin olunur.
Məsəl var deyirlər: “Sən saydığını say, gör fələk nə sayır”. Amma bu dəfə fələk yox, siyasət və siyasi rəhbərlər sayır. 70 il ömür sürən “qardaşlıq birliyi”adlı zorən yaradılmış məmləkət sabun köpüyü kimi dağılır. Xalqlar həbsxanasından ayrılıb müstəqillik qazanan hər bir respublika və onun vətəndaşları ilk vaxtlar böyük çətinliklərlə üzləşirlər. Artıq müəllimliklə, ziyalılıqla ailə saxlamaq mümkün olmur. Maddiyyət mənəviyyatı üstələyir. Dolanışıq vəziyyəti ağır olan Vaqif müəllimlik peşəsindən ayrılıb tikintiyə üz tutur. Həyatdan küskün və incik bir ömür yaşayır. Bu azmış kimi bir gün işdən evə gedəndə dəhşətli bir mənzərəylə rastlaşır. Respublika Klinik Xəstəxananın həyətində iki tibb bacısı meyiti üstü açıq şəkildə arabayla morqa aparır. Vaqif bundan bərk sarsılır. Və sonralar bunun nəticəsi olaraq onun ayaqlarında kəskin ağrılar baş qaldırır, tədricən ayaqları tutulmağa başlayır. Həkimə getmək, özünü müainə etdirmək istəyir, ancaq içindəki ruh düşkünlüyü buna imkan vermir. Bir gün işə gələndə qəfildən avtobusda üzüstə salona yıxılır. Ətrafdakılar ona kömək etmək əvəzinə, onu səhər-səhər içməkdə suçlayırlar. Lakin o, içmədiyini, ayaqlarının sözünə baxmadığını deyir. Kim idi ona inanan. Yaxşı ki, növbəti dayanacaqda avtobusa tələbə qızlar minir və onlar hələ də yerdə halsız halda uzanıb qalan Vaqifi ayağa qaldırıb, yardım göstərirlər. Axırıncı dayanacaqda onu avtobusdan düşürüb xəstəxanaya aparırlar. Qəbul şöbəsinin müdiri həkim Sərdar Bədəlov qızlara Vaqifin və özünün adından minnətdarlığını bildirir. Dünyanın bu qarışıq və çətin vaxtında insanlığın yaşadığına sevinir, qızların hərəkətini təqdir edir. Və eyni zamanda Vaqifə əsl həkim qayğısı göstərib onu müainə edir.
Bu yerdə Asif Atanın sözləri yada düşür. Böyük filosof deyir: “Adam ölümə layiqdir. Ancaq Adamın İnsan olmaq imkanı var. Ölüm insana yaraşmır”. Burdan da belə bir nəticəyə gəlmək olur ki, daxili aləmi bulanıq, çirkin olan, cılız duyğularla yaşayan adamlar insan ola bilməzlər. Avtobusdakı sərnişinlər adamdılar, onların insan olmaq ehtimalı da sıfıra bərabərdir. Çünki hamsı laqeyidlik, biganəlik sindromunun daşıyıcılarıdır.
Həyat yaxşı insanlarıyla gözəl və yaşamalıdır. Hüseyn Məmmədovun qəhramanları-Nazim Mollazadə. Aydın Əliyev, Kəmalə həkim, Sərdar Bədəlov, tibb bacıları Rəfiqə, Mirvari xanımlar kimi bir dünyada yaşamaq necə gözəl və şirindir. Bu insanlar Hippokrat andına sadiq qalan həkimlər və tibb işçiləridir. Onlar üçün insan həyatı hər şeydən dəyərlidir.”... bəşər övladı məxluq kimi dünyaya gəlir, Adam kimi mövcud olur, İnsan kimi yenidən doğulur”, deyib,- Asif Ata. Bu məntiqdən yanaşdıqda insan olmaq xoşbəxtliyi elə budur.
“Yaşamaq istəyirəm” povestindəki surətlərin içində böyük Allah sevgisi var. Əgər insanın içində Allah sevgisi yoxdursa, onda insanlığını itirir, ölür adam. Və beləliklə incə, mərhəm hisslərdən, duyğulardan məhrum olur.
Çox vaxt biri digəri haqqında məlumat almaq istəyəndə soruşur: “Nə təhər adamdı”?. O, da incik halda deyir ki, adamdı də. Demək adamdı, ancaq insanlıq mərtəbəsinə yüksəlməyib. Dad belələrinin əlindən. Cəmiyyət belələrinin ucbatından gözdən düşür. Belələrində nəinki insan sevgisi, heç millət, vətən sevgisi də olmur.
Povestin əsas obrazlarından biri olan Sərdar həkim müqəddəsliyi dəyərləndirə bilən, sevgiyə, sədaqətə duyarlı olan, dostunu qardaşından ayırmayan bir insandı. Sərdar həkim həm də söz adamıdır, incə qəlbli şairdir. İlhamı gələndə qələmə sarılır, içindəki duyğuları, hissiləri kağıza köçürür. İlk şeirlərini xalası oğlu, bacanağı Vaqifə oxuyur. Vaqif tikintidə fəhlə işləməyinə baxmayaraq ali təhsilli ədəbiyyat müəlimidir. Sözə dəyər verməyi bacarır, ona görə də Sərdar həkimə bu yolda uğurlar diləyir.
Kəmalə xanım Vaqifin palata həkimidir. O,bu günün həkimlərindən köklü surətdə fərqlənir, xəstənin cibinə girmir, yalançı nüsxələr yazıb, dərmanları yalnız şərik olduğu aptekdən almağı tələb etmir, bir bacarıqlı həkim və vicdanlı insan kimi xəstəsini tezliklə sağaldıb ayağa qaldırmağa çalışır. İş o yerə çatır ki, Kəmalə xanım Vaqif üçün öz cibindən pul verib dərman alır. Bu təmənasızlıq onu oxucu gözündə ucaldır.
Povestin aparıcı surətlərindən biri də qəbul şöbəsinin müdiri Sərdar Bədəlovdur. Vaqif əsər boyu Sərdar həkimə xala oğlu, bacanaq kimi müraciət edir. Elə xəstəxanadakı həkimlər, tibb bacıları, Vaqiflə bir palatada yatan xəstələr də onları xala oğlu kimi tanıyırlar. Amma həqiqətdə isə onlar xala oğlu yox, sadiq dost və qardaşdılar. Bu dostluq ən yüksək zirvədə dayanan dostluqdur. Mahnıda deyildiyi kimi “dost ya bir olar, ya iki”. Vaqifin ürək dostu bir, iki deyil, daha çoxdur. O, bu dostları elə-belə qazanmayıb. İnsanlara qarşı olan sevgisi, diqqəti, mehirbançılığı, daxili təmizliyi ona çoxlu dost qazandırıb.
Qardaşın qardaşa eləmədiyi yaxşılığı Sərdar həkim Vaqifə eləyir. Onun xəstəxanadan çıxması şərəfinə qurban kəsib bütöv bir cəmdəyi onun ailəsinə verir. Belə insanlar yaşayıb, yaşadanlardır. İnsanın dahiliyi, həyatın qaranlıq yollarına çıraq tutub yolgöstərənlik Tanrı sevgisindən qaynaqlanır. Sərdar həkim insanlığın əbədi, dəyişməz, davam edən xarakterini özündə əks etdirib yaşadır.
“Yaşamaq istəyirəm” povestində müəllif ailəcanlılığı, qardaşlığı, dostluğu və nəhayət əsil insanlığı peşakar yazıçı bacarığı ilə ortaya qoyur. Və oxucu sevgisi qazanır. Hüseyn Məmmədov bu əsəriylə yaşamağın necə gözəl olduğunu, hansı fədəkarlıqlardan keçdiyini, dostun necə olduğunu obrazlı şəkildə təsvir edir.
Əsəri oxuyanda böyük türk şairi Nazim Hikmətin “Yaşamaq gözəldir, qardaşım!” və Qulu Xəlilovun “Yaşamaq istəyirəm” əsərlərini xatırladım. İnsanın yaşamaq üçün nələr etdiyi, hansı ağrılardan, acılardan keçdiyini göz önünə gətirdim. Vaqifin xəstəliklə necə mübarizə apardığına, ondakı fədəkarlığa heyran oldum. Tanrı yaratdığına yaşamaq haqqı da verir. Bu haqqı insanın əlindən heç kim və heç nə ala bilməz, Tanrıdan başqa. Tanrının lütvündən, həkimlərin fədəkarlığından, qohum-əqrabanın qayğısından Vaqif yenidən yaşamaq haqqını qazanır və yeni həyata başlayır. Bu yerdə deyirlər ey,: “Həyat gözəldir qardaşım!” Yaşa, yaşa!
Hüseyn Məmmədovun “Yaralı durna”kitabındakı başqa povest və hekayələr haqqında danışmağa lüzum görmədim. Çünki qabaqlar bu haqda mətbuatda çıxış eləmişəm.
Mən tam əminəm ki, dəyərli dostumun bu kitabı qabaqkı kitabları kimi oxucuların həvəslə oxuyacağı kitabların davamı olacaq. Uğurlar dostum!

Məhərrəm Şəmkirli
AYB-nin və AJB-nin üzvü.

Sabir Arazlı Özgün yazır: "CƏSUR PİLOT"
(poemadan parçalar)

Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı, Tərtər-Suqovuşan – Ağdərə istiqamətində gedən döyüşlər zamanı şəhid olaraq Tanrı dərgahına yüksələn Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələrinin polkovnik-leytenantı, USTA dərəcəli pilot Ramiz Vaqif oğlu Qasımovun şərəfli ömür yoluna həsr olunan bu əsəri həyat yoldaşı Günel xanımın dilindən, onun duyğu və düşüncələrinin, yaşadığı kövrək və həsrətli anların təzahürü kimi qələmə alıram.

Ramiz, dayanmışam şəklin önündə,
Baxışların salıb məni kəməndə...

Ancaq bu məqamda bilmirəm necə,
Heç bilmirəm necə, necə başlayım,
necə sapa düzüm bu hekayəti.
Uzun illər sənnən, səninlə birgə
yaşadığım nurlu, eyni zamanda
Ağrılı-acılı, sirli bir ömrün
o qədər çoxdur ki sözü-söhbəti.
Mənimçün salnamə,
qalın kitabdır, –
şirin xatirədir onun hər qatı.
Söyləyə bilmək də çətindir bu gün
mənə... tarixləşən, əbədiləşən,
bu solmaz, tükənməz, parlaq həyatı...

Ay Ramiz, ay mənim odum-ocağım,
Özün de, neyləyim?..
Toxtayım deyə
yeddi yerdən partlasa da dodağım,
Üz tutub dağlara, qayalıqlara,
Üz tutub içimin ümid şamına,
Gur axan çaylara, bəyaz dumana,
Sübhün şəfəqinə, qürub çağına,
Payızın rüzgarlı qərib çağına,
Xatirələr məni yorana kimi,
Qəlbim yorğun düşüb durana kimi...
Bütün olanları, olmayanları
yenə söyləyirəm, – toxtayım deyə
səhər-axşam sənnən danışacağam.


...Yenə dayanmışam şəklin önündə,
Beləcə baxırdın, Ramiz, dünən də!
Baxışın dəyişmir... o nurlu gözlər
“Sabahınız xeyir” deyir hər səhər.

...Səndən sonra bəzən məcbur qatlannam,
Neçə müşkül işə sənin yerinə.
Bilirsənmi, indi təkcə ana yox,
Həm də ata ollam övladlarına.
Sən lap arxayın ol, hər şey yolunda,
Əndişən olmasın oğuldan- qızdan.
Gözüm üstündədir üçünün də, bil!
Bizim uşaqlardan qalma nigaran...
Böyüyür Gülanə, əl atır mənə,
Gülay da,Vaqif də bil ki, əzizim,
Kölgən altındadır yenə, əmin ol.
Sağ olsun el-oba,
Yurdumda hər kəs
ehtiram göstərir sənə, əmin ol!

Ancaq nə gizlədim, deməsəm olmur,
Uşaqlar əvvəlki kimi deyillər.
Ramiz, Gülanənin eyni açılmır,
Gözləri heç gülmür, keçsə də illər.

Bəzən hiss etməyim deyə gizlincə
şəklini oxşayır, sənnən danışır.
Mən də seyr edərəm onu gizlincə,
Çünki o duyğular mənə tanışdır...

Görürəm... səninlə danışan zaman,
İstəmir göz-gözə gəlsin mənimlə.
Görürəm ki, hərdən... ərklə, tələblə
bir dostun, doğmanın ailəsinə,-
Mübariz əmisigilə, Vətən dayısıgilə...
baş şəkmək istəyir Ramiz, səninlə.

Baxar, üzə vurmaz, bir söz demərəm.
İstəyirəm... könlü istəyən kimi
bir xeyli səninlə baş-başa qalsın.
Sənnən xatırlasın ötən illəri,
Özünə qapılıb xəyala dalsın...

***
... Bilirsən yadıma nə düşdü, Ramiz?
Gülanə dünyaya qədəm qoyanda,
necə sevinirdin... Lap uşaq kimi!
Sən elə baxırdın, elə bil ki, heç
çağa görməmişdin bu günə kimi...
Vallah söyləyirəm bunu səmimi!

Gözlərin gülürdü sevincdən, sanki,
İlahi möcüzə idi bu çocuq.
Onu kirimişcə seyr eləyirdin,
Közərirdi içindəki od-ocaq.
Gülanəyə baxıb ona nə isə
demək istəyirdin, deyə bilmirdin.
Oxşaya bilmirdin,öyə bilmirdin...
Mən yaddan çıxmışdım, sorğulayırdın:
“Bu gerçəkmi, yoxsa... röya?!”-
Bilmirdin.

Gördüm ki, nə qədər fərəhli imiş,
Ana olmaq qədər ata olmaq da.
Zaman göstərdi ki, əsil atalıq
ancaq sənin kimi ailəcanlı,
Qayğıkeş, yanımcıl ata olmaqdı!

...Necə xoşbəxt idin o gün, ay Ramiz,
Üzündə nur vardı, təbəssüm vardı.
Böyüdükcə oxşayaraq deyərdin:
Mənim qızım doğuluşdan kübardı.

Deyərdin ki, “gül-buta”dır ailəm;
Günel-qızılgüldür,
Gülay-ağ çiçək,
Gülanə-qırmızı güldür mənimçün.
Evimin dirəyi, başımın tacı,
Vaqif də ki... bir bülbüldür mənimçün...

Ramiz, evimizin daş-divarında,
Bakı küləyinin qanadlarında
mən sənin səsini hiss eləyirəm.
Gecəli-gündüzlü ruha dad verən
məlhəm nəfəsini hiss eləyirəm.

Gecəli-gündüzlü səninləyik biz...
Bilirsən nə olur hərdən, ay Ramiz?
Bəzən Gülay gecə oyanıb deyir:
“Qapımız döyülür elə bil, ana!
Bəlkə, atam gəlib, gedib açsana!? ”
Səksəkəli olub uşaqlar, belə.
Səndən sonra məni ovudan yoxkən,
Məcbur oluram mən, uşaqlarımı
ovudam birtəhər... tutaraq dilə.

Bu şələ nə qədər ağır olsa da,
Bezib soyumuram, Ramiz, heç zaman.
Çünki başımızın üstündə ruhun,
Qəlbimdə daim yaşayan İNSAN,-
SƏN VARSAN!

***
...Füzuli,Zəngilan, Qubadlı, Laçın,
Murov, Suqovuşan uğrunda gedən
döyüşün hər anı hərb tariximdir.
Qisas almaq üçün coşan, kükrəyən,
sinəsini sipər eləyən əsgər
mənim qürurumdur, mənim fəxrimdir.
Bu gün o qürurdur yaşadan bizi!
44 günlük savaş-möhtəşəm Zəfər
parlaq gələcəyin möhkəm təməli...
Yumruq tək birləşib deyirik: bəli,
Ramizin bu Zəfər salnaməsində
əbədi həkk olub qalacaq izi.

Bəli,
öyünərək deyirik, çünki...
Fələk sinəsində yara açsa da,
Acı ölüm şərbətini içsə də,
İllər, qərinələr ötüb keçsə də,
Unutmaz bu torpaq,Vətən Ramizi.
Unutmaz deyirik,
deyirik, çünki,
“Qalib gələcəyik biz bu savaşda!..”
deyən Qəhrəmanın- cəsur pilotun
“Yaşa, Azərbaycan!” oldu son sözü...

Odlar Diyarının hər köşəsində
Onun arzuları gül açacaqdır,
İstəyi, əməli nur saçacaqdır.
Əzmi, rəşadəti coşduracaqdır
zaman-zaman bizim ürəyimizi.

Ramiz- fırtınadır, Ramiz- zirvədir,
Günəşli dan üzü, fəsli-bahardır.
Ramiz- Qarabağdır, Ramiz- Vətəndir,
Dünən vardı, bu gün, sabah da vardır...
Ramiz- tunc heykəli yenilməzliyin,
Ramiz- qəhrəmanlıq, igidlik rəmzi!

04.01---18.03.2023
Haramı- Beyləqan- Bakı

Fidan İbrahimli yazır: "Ailə dəyərləri milli-mənəvi aspektdə"

Nikah ərəb sözüdür, farsca ona kəbin deyirlər. Kəbin və izdivac sözləri evlənmənin qanuni şəkilə salınmasıdır. Azərbaycan Respublikası Ailə Məcəlləsinin 10-cu maddəsinə əsasən Azərbaycan Respublikasında nikah yaşı 18-dən çox olması müəyyən edilmişdir. Qadını nikaha məcbur edən zaman cinayət məsuliyyətinin müəyyən edilməsi müşahidə olunur. Erkən izdivac daha çox Asiya və Afrika ölkələrində geniş yayılsa da, Avropa ölkələrində də rast gəlmək mümkündür.
Erkən nikah mövzunun aktual problemə çevrilməsinin əsas səbəbləri nələrdir? Gəlin bunları araşdıraq.
Birincisi yazılmamış qanunlardır. El arasında "Tez ailə quran və tez yuxudan duran qazanar" bununla yanaşı ,”qarımış qız" kimi yanlış deyimlərin hələ də işlək olması aktual problemdir. Bəzi valideynlər qızlarını zorakılıqdan qorumaq məqsədi güdərək erkən nikaha vadar edir. Bu, ikinci səbəb kimi qiymətləndirilə bilər. Onlar düşünürlər ki, bu yolla övladlarını şiddətdən, zorakılıqdan qoruyurlar. Amma çox zaman əksinə olur. 18 yaşına çatmadan ailə quran qızlar daha çox şiddət qurbanı olurlar.
Üçüncü səbəb ailədə maddi-sosial vəziyyətin aşağı olmasıdır. Belə ailələr düşünürlər ki, evlilik övladlarına xoşbəxtlik gətirəcək. Bu şəkildə erkən evliliyə vadar edilən qızların seçimi olmur. Seçim haqqı və geniş perspektivlər ailənin əlində olur.
Bəs erkən nikahın fəsadları nələrdir?

Təəsüflər olsun ki, fiziki və psixoloji cəhətdən hazır olmadan nikahlarda ən çox rastlanan hal, erkən hamiləlikdir. Bu ölüm riskini artırır. Reproduktiv sağlamlıq və xroniki xəstəliklərin yaranmasına səbəb olur. Erkən nikaha daxil olan qızların təhsili çox hallarda yarımçıq qalır, cəmiyyətdən təcrid olunur və evdar qadın kimi formalaşır. Qərarı özlərinin deyil, ailələrin verdiyi evlilikdə, zaman keçdikcə tərəflər arasında olan anlaşmazlıq, çox zaman cütlüklərin arasında ciddi problemlər yaradır. Şiddət halı qaçılmaz olur. Zaman keçdikcə öz halından, həyatından şikayətlənən gənc qadın ailənin yükünü daşıya bilmədiyinə görə, həyat yoldaşından dəstək görmədiyi və ailəyə baxmadığı üçün çarəni boşanmaqda görür. Həyat yoldaşından fiziki, psixoloji şiddət görüb, boşana bilməyən qadınlar çox təəssüf ki, çarəni intiharda axtarırlar.
İntihar hallarının sayının artmasının bir səbəbi də bunlardı. Erkən nikahların qarşısını almaq üçün maarifləndirmə tədbirləri aparılsa da nəticə çox da ürək açan olmur. Evdəki mühit valideynlərdən asılı olduğu üçün, məktəblərdə və ya fərqli digər mühitlərdə aparılan maarifləndirmə istənilən nəticəni vermir. Erkən nikahlar nəinki qanun pozuntusu, həm də psixoloji şikəstliyə səbəb olur. Bütün bunları yaradan əsas amil savadsızlıq və cəhalətdir.
Fikrimcə, mental dəyərləri unutmamaq şərti ilə, ailə içində yaşından, cinsiyyətindən asılı olmayaraq, hər kəsin hüquq və bərabərlikləri nəzərə alınmalıdır. Bir çox ailələrdə qadınlara, qızlara söz haqqı verilmir. Öz haqqını bilməyən, müdafiə etməyən ana qızını yalnız mütiliyə öyrədə bilər. Unutmayaq ki, oğulu da, qızı da tərbiyə edən ailədir, bünövrə elə ailədə qoyulur.

Fidan İbrahimli,
BDU Jurnalistika fakültəsinin tələbəsi

Əsgər İsmayılov: "TANRI SALAMINI "VERDİ", SALAMINI "ALDI"

Bakı Dövlət Universiteti ulu xalqın təhsil sahəsində milli simvoludur. Elm məbədimizin yarım əsrdən çox yaşı olan Jurnalistika fakültəsi vardır. Burada vaxtilə peşəsi ocaq, müqəddəs ziyarətgah olan qələm adamları çalışmışdır. İndi də xələfləri sələflərinin yolunu ziya nuru, əqidə günəşi ilə nurlandırır, vicdan və dürüstlük yolu ilə davam etdirirlər.
Fakültəmiz haqqında zaman-zaman böyük elm, mədəniyyət adamları xoş sözlər demiş, dərin qiymət vermişlər. Bu da heç təsadüfi deyildir. Çünki fakültəmiz daim zatına qaim olmuş öz şənini uca tutmuşdur.
Fakültəmizin Radio-televiziya kafedrasının müəllimi, studiya müdiri Ramin Rzayevin rəhbərliyi ilə ötən ilin son ayının ilk günü gözəl bir layihəyə start verildi. "Dinlə" bizə o qədər gözəl səsləri, sevilən şairlərin sətirlərini, sanballı musiqiləri dinlətdi ki, inanın ruhumuz o səslərə qoşuldu, səsimiz hər səsə səs verdi. İlk buraxılış olduqca maraqlı keçdi. Bu marağı tamaşaçıda Rəhilə Həmidova yaratdı. Sonradan bir-birindən gözəl simalar, minor və major ladında olan musiqi nömrələri və hər sətirləri zövq verən şeirlər tamaşaçı qəlbinə cığır açdı.
Maraqlı buraxılışlar bir-birini əvəzləyirdi...
... “Şah pərdə kökü”ndə olan və zirvə sayılacaq növbəti efir başlayır. Bütün iştirakçılardan fərqli olaraq start kəlməsində "hazıram" sözü əvəzinə "mən hazır" söz birləşməsi işlənir. Uşaq saflığı, daxili dünyasının paklığı, ağ rəngin təmizliyi şəklində gözlərimiz önündə hamının Salam dayı kimi tanıyıb və sevdiyi Salam Muxtarov görünür. Ömrünü bəxş etdiyi Universitetə, onu sevən minlərlə tələbəyə sərhədsiz məhəbbətini "Mənim tələbə dünyam" şeiri ilə çatdırır. Dəfələrlə qulaq asıram. Sanki hansısa boşluqdan səs eşidilir.
– Əsgər, diqqətlə qulaq as: "DİNLƏ", "DİNŞƏ!"
Və bu gün yenidən bir daha dinləyirəm. Yenə də eyni səslər...

Salam Muxtarovu hamı sevirdi, öz doğması, canının bir parçası kimi. Bunu Universitetimizə ayaq qoyanda da, sosial şəbəkədə onun haqqında yazılan rəyləri oxuyanda da, elə "Dinlə" layihəsində otuz yeddi saniyəlik çarxda da hiss etmək, duymaq olur.
Mən Salam dayını tanımırdım. Heç onunla qarşılaşıb salam da kəsməmişdim. Mənə Salam Muxtarovu "Dinlə" layihəsi tanıtdı. Ramin Rzayev tanıtdı. Bax, budur bizim fiziki kiçik, mənəvi böyük Jurnalistika fakültəmiz!
"Dinlə" layihəsi ilk efirinə Ramiz Rövşən qələminin sevgidən doğan "Ayrılıq" şeiri ilə başladı. Bu gün o ayrılığı Salam Muxtarovla bir də yaşadıq. Ayrılıq yenə sevgidən doğdu. Bu dəfə Salam dayının Tanrının bəndələrinə olan sevgisindən deyil, məhz Tanrının özünə olan sevgisindən...

Əsgər İsmayılov,
BDU Jurnalistika fakültəsinin tələbəsi

Məryəm Abdullazadə yazır: "Bir peşənin sirri"

Uşaq yaşlarımdan anlamışam ki, yaradan insana sözü doğru danışmaq üçün, həqiqətə fikir və düşüncə ilə yaxın olmaqdan ötrü verib. Söz ifadəsinin son iki hərfi "öz"dür. Öz həm də uyğur dilində "mən" deməkdir. Yəni, söz, bilavasitə mənliyimizdir. Ümumiyyətlə, bir iş təkcə sözdə deyil, həm də ürəkdə olmalıdır. Ürəyin odunda qızınmalıdır. Bu zaman söz və əməl birliyi yaranır. Ötən il Bişkekdə Qırğızıstan-Azərbaycan Dostluq Parkının açılışı oldu. Həmin törəni televiziya vasitəsilə izlədim. Mərasimdə Prezident İlham Əliyev iki qardaş ölkənin qəlb bağlılığını, söz birliyini dərin və qısa ifadəylə bildirmiş oldu: "Qardaşlığımız sözdə deyil, əməldədir”.
Bakı Dövlət Universiteti, Jurnalistika ixtisası bilavasitə sözün keşiyində durur. Buna görə fakültəmiz hər zaman öz fərqliliyi ilə seçilib. Ötən il bu vaxtı xatırlayanda "Nə yaxşı ki, məqsədimdən dönməyib Jurnalistika yolunda irəliləmişəm" deyə düşünürəm. Bəzən belə bir bənzətmə ağlımdan keçir: Jurnalistika peşəsi mənim üçün ümmandır; mən də o dənizdə üzən gəmiyəm.
Əziz oxucu, əslində, mən inanmıram ki, sözlər Jurnalistika fakültəsini təsvir etmək, orada olmağın xoşbəxtliyini izah etmək üçün kifayət etsin, yalnız bundan əminəm ki, hazırda bu yazını əksərən abituriyentlər oxuyur və Jurnalistika fakültəsi barədə təsəvvürlərinin formalaşmasını istəyirlər.
Mövzuya bir az fərqli yöndən baxmaq istəyirəm. Belə bir deyim var: "Dostunu mənə göstər, deyim sən kimsən". İlk növbədə peşəni özünə dost bilməlisən. Bir az dərindən düşünsək, görərik ki, bu deyim ətrafımızın, yaşadığımız mühitin təsiri haqda bizə siqnal ötürmək istəyir. Bu fikirdən çıxış edərək demək istəyirəm ki, Jurnalistika fakültəsinin çevrəsi jurnalistikanı ürəkdən sevən hər kəs üçün çox möhtəşəmdir. Möhtəşəmlikdən danışarkən yalnız təhsili nəzərdə tutmuram. Bura, ən önəmlisi, səmimi bir ətraf daxildir.
Jurnalistika fakültəsinin dekanı Vüqar Zifəroğlu və Sosial məsələlər üzrə dekan müavini Samir Xalidoğlunun fakültədə olduğumuz ilk gün bizə dedikləri sözlər hələ də yaddaşımdadır, bəlkə də Çingiz Aytmatovun "Manqurt" əsərinin baş qəhrəmanı mən olsa idim, yenə də onların fakültəyə qarşı daha da maraq oyadan misralarını unutmaq imkanım olmazdı. Düşünürəm ki, Jurnalistika fakültəsinin əksər tələbələri bu barədə sözümə haqq verib səsimə səs verərlər.
Belə bir nüans var ki, özümüzdən yaşca böyük insanların olduğu cəmiyyətdə onlara hörmət etməliyik. Ancaq Jurnalistika fakültəsində qarşılıqlı hörmət təkcə kiçiyin böyüyə qarşı yox, həmçinin böyüyün kiçiyə qarşı hörmətindən başlayır, bu da arada mehriban münasibətin yaranmasına, biz – gələcək jurnalistlərin etik çərçivədə təhsil alıb uğura və uğurlara doğru addımlamamızda çox mühüm bir rol oynamaqdadır.
Jurnalistika fakültəsində kifayət qədər savadlı, həmçinin milli ruhlu kadrlar yetişir. Sanki bu ənənə il-müdam davam etdirilir və nəsildən-nəslə ötürülür.
Biz fəxr edirik ki, fakültə öz ənənələrini yaşadır. Və sələflərinin yolunu uca tutur. Biz həm də ona görə qürurluyuq ki, fakültəmizin, ümumilikdə Azərbaycanın Şirməmməd Hüseynov kimi milli vicdan səsi, sözü olub. Rəhmətlik Bəxtiyar Vahabzadə Şirməmməd Hüseynov haqqında deyirdi: "Şirməmməd – əxlaqın, haqqın səsi idi".
Əziz oxucu, nəhayət gəldik sona. Mikayıl Müşfiq sevgi hissinə necə dəyər veribsə, hələ də dilimizdə əzbər olan şeirləri vardır. Mən də Jurnalistika fakültəsinə sevgimi ifadə etmək üçün Müşfiq şeirinin bir sətrini əziz və dəyərli Jurnalistika fakültəsinə, onun müəllim heyətinə, ən əsası da istər keçmişdə, istərsə də hazırda fakültənin daha da irəli getməsi üçün əmək sərf edən hər kəsə həsr edirəm: "...Sevgi vardır ki, oxudur qəlbində bülbüllərini..."

Məryəm Abdullazadə,
BDU Jurnalistika fakültəsinin tələbəsi

Samirə Kərimli yazır:"Sarsılıb susmaq"

Stulda əyləşən qıza baxdıqda nə hiss edirsiniz? Bu şəkil muti olsa da ifadəlidir. Təsviri izhar eləmək lazım gələrsə; sözlərini deyə bilməyib boğazını düyünləyən, demədikləri sözlərə görə şişib qabardığını və gözlərinin qan ağladığını görürəm. Gərgin psixoloji emosional vəziyyəti görürəm. Deyə bilmədikləri ya fikirlərini hansı sözlə ifadə edə bilmədiyi üçün. Bu, sözlərin "əlsiz-ayaqsız" qalması hadisəsidir. Sanki sözlər yox, insanın özü xıncım-xıncım olur.
Vinsent Van Qoqun həyatı stulda əyləşən qıza bənzəyir. Vinsent ailənin ən böyük övladıdır. Baxmayaraq ki, ailənin ilk uşağı deyil. Özündən bir il əvvəl ölü dünyaya gələn başqa Vinsent də olub. Anası düşünürdü ki, indiki Vinsent onun yerini heç bir zaman əvəz edə bilməyəcək. Van Qoq ailəsinin istədiyi kimi yetişmək istəsə də, hər şey uğursuz nəticələnir.
Həmən dövrdə yaşadığı uğursuzluqlar Van Qoqu depressiyaya salır. Qardaşı Teoya yazdığı məktubda Van Qoq: "Ah,Teo! Kaş ki əlimi qoyduğum hər işin uğursuz olması səbəbindən yaşadığım dəhşətli depressiyadan çıxa bilsəydim, ətrafımdan eşitdiyim qınaqdan qurtula bilsəydim. Atam və mən Tanrıya böyük həvəslə şükür edərdik”.
Van Qoqun sonsuz inamla bağlandığı tək varlıq Tanrı idi. Qoq deyir: ”Allaha inanmadan və güvənmədən yaşamaq asan iş deyil, bunlar olmasa insan bütün cəsarətini itirər. Mənə görə dindar adamların Allahı bir qapı tutacağı qədər cansızdır". Vinsent cəmiyyətin reallığı görməsi üçün rəsm çəkməyə başlayır. O, hiss və düşüncələrini sözlərlə yox, çəkdiyi rəsmlərlə insanları düşündürməyə sövq etmək istəyirdi. Bu, Vansentin yeni dinidir. Bu, dinin Allahı isə özüdür. Sənətinin məqsədi bir növ kütlənin gözünü açmaqdır. O, rəsmlərində tamamilə reallığı əks etdirirdi. Sahədə işləyən işçilərin tər tökməsini, qabar tutan əllərini, qızmar günəşdən qaralan insan dərisini çəkməyi sevirdi. Onun personajları əmək sevər, zəhmətkeş olub. Baxmayaraq ki, kətan üzərində təsvirləri rəğbət görməyib və satılmayıb.
Uğursuzluqları onu böhrana gətirib çıxardı. Bir yeni il gecəsində rəssam dostu Paul Qoqenlə bir masada əyləşir, söhbətləşir. Bu zaman yaranan münaqişə nəticəsində əsəbdən – isterikadan qulağını kəsir. Kəsilmiş qulağını balaca kisəyə qoyur. Evə gedən zaman yolda gördüyü xanıma bu kisəni verir və dərhal evə yol alır. Xanım bunu hədiyyə kimi qəbul edib, torbanı açır.Həmən an qorxudan huşunu itirir. Van Qoq o gecə qanlar içində yatağında yatır. Vinsent bihuş halda tapıldıqdan sonra xəstəxanaya yerləşdirilir. Vinsent isterika xəstəliyinin ilk göstəricisindən sonra dəlixanaya yerləşdirilir. Qısa müddətdə sağlamlığına geri qayıdır. Baxmayaraq sonralar o yenidən dəlixanaya getməli olur.
Qızmar günəşli günün səhərində buğda sahəsinin ortasında əvvəlki kimi rəsm çəkən zaman o, qəfil silahla qabırğa qəfəsinə atəş açır. Bu hadisədən 2 gün sonra, yəni 29 iyul dünyasını dəyişir. Vanın uğurlu olduğu tək iş özünü öldürməsi olur. Teo qardaşı Vanın ölümünə dözə bilməyərək o da ölür. Heç bir qüvvə onları ayıra bilməzdi, ölüm belə.
27 iyul, 1890-cı il Parisdə özünün son portretini çəkmişdir. Hər fırça izi onun üsyankar saçlarını və kəskin baxışlarının bütün reallığını əks etdirirdi. Zehni və fiziki cəhətdən ağrılar içində olan adamın son portreti… Sanki portret dil açıb deyirdi: “Sözlərə ehtiyac qalmadan məni anlayacaqlar".

Samirə Kərimli,
BDU Jurnalistika fakültəsinin tələbəsi