Hərbçilər niyə paraşütlə tullanmayıb? - AÇIQLAMA
C-130 hərbi yük təyyarəsinin Gürcüstan-Azərbaycan sərhədində qəzaya uğramasının və 20 həbrçinin şəhid olmasının səbəbləri araşdırılır.
Aviasiya eksperti Tolqa Özbek bu barədə bəzi detalları açıqlayıb.
Ekspert təyyarənin 7 km hündürlükdə üç hissəyə parçalanmasını belə izah edib:
"Əvvəlki C-130 qəzalarına nəzər saldıqda bir neçə diqqət çəkən məqam ortaya çıxır. 2017-ci il qəzasında təyyarənin pərlərindən çıxan parçalar quyruq və gövdəyə zərər vermişdi və 11 noyabrda baş verən qəzaya bənzər şəkildə təyyarə havada parçalanmışdı. Bu hadisə, şübhəsiz ki, ağlıma gələn oxşar hadisələrdən biridir. Hesabatda bu barədə daha sonra məlumat veriləcək. 2017-ci ildə baş verən hadisədə təyyarənin pərvanə sistemində çat aşkar edildi. Çat aşkar edildikdən sonra onu təmir etmək üçün tədbirlər görüldü. Lakin görülən tədbirlər qeyri-kafi idi. Burada düzgün olmayan texniki xidmət prosedurları tətbiq edildi. Bu, maksimum uçuş çəkisi 70 ton olan böyük bir C-130 təyyarəsidir. Yəni təxminən 30 tona qədər faydalı yük daşıyır. Dörd çox böyük mühərriki olan nəhəng bir təyyarədir. Həmin mühərriklərin pərvanələri dəqiqədə minlərlə dövrə ilə fırladır. Təyyarəmizin qəzaya uğradığının görüntülərinə baxanda görürük ki, qanad düşəndə 2-ci mühərrikin pərvanələri yox idi. Onun atılıb kabini zədələməsi də ola bilər".
Tolga Özbek partlayışın təyyarənin gövdəsinə zərər verə biləcəyini və paraşütlə tullanmağın demək olar ki, mümkün olmadığını deyib: "Aviasiya fövqəladə vəziyyətində ilk vəzifəniz təyyarəni idarə etməkdir. Hündürlüyü qorumaq ikinci yerdədir. Üçüncüsü, hava hərəkəti dispetçerini məlumatlandırmaqdır. Burada pilotlar 24.000 fut hündürlükdən dağılmış kabinlə yerə çırpılırlar. Orada radioya baxmağa və ya təcili yardım göndərməyə vaxtınız yoxdur. Bu, üç saniyəlik bir hadisədir. Orada ilk prioritet təyyarəni xilas etməyə çalışmaqdır. Təcili vəziyyət elan etmək üçün bir neçə dəqiqə keçməli idi. Bu qədər G qüvvəsi altında paraşütlə tullanmaq bir yana, qolunuzu belə qaldıra bilməzsiniz. Təyyarədə bir şeyin partlaması ehtimalını nəzərə alsaq, C-130-da doqquz nəfərlik F-16 texniki xidmət qrupu var idi. Türkiyə Hərbi Hava Qüvvələri Azərbaycandakı mərasimə altı ədəd F-16 təyyarəsi ilə uçdu. Həmin təyyarələrin enişi və qalxması texniki qrupun ora getməsi deməkdir. Həmin təyyarənin oksigenə ehtiyacı var və azot eniş şassisinə, təkərlərə vurulur. Bu amillərlə bağlı partlayış baş verə bilərdi".