An unexpected pioneering movie became a legend in Iranian movie industry. The man who created this pioneering work is Mr. Hadi Hejazifar, an Azerbaijani screen writer and actor from Khoy.
The star of the movie, Atabay (Hadi Hejazifar), who has studied architecture in Tehran, becomes crazy returning to his homeland and seeing too much disgusting filthiness there. His father is into narcotics, smoking with his friends in a pigsty. Their son-in-law has sold their father land to a Persian businessman because he has already brought up some debts and then he had to pay back the checks. The Persian guy is now running a horse show with his two daughters in Atabay's homeland. In spite of the fact that Atabay's sister, Farroukhliqa loved a boy called Yahya while she was very young, she had been forced to marry a much older man called Parviz. Now they have a son called Aydın. Because she hated her husband, she used to see Yahya secretly. After a while Parviz leaves her alone with her son and starts a new life in another city. Farroukhliqa can't tolerate the burden and burns herself in the middle of the village. Now Atabay's world is his nephew, Aydın.
The young generation in the village is trying to study and leave the village anyway that symbolizes their homeland for the sake of better opportunities. The character in the movie that symbolizes the young generation is Jeyran. She proposes Atabay, who is as old as her own father, to marry and save her from their village. İn oder to run for those fantasies like millions of other Azerbaijani Turks, Atabay has started wandering from his homeland, either. No matter how talented or powerful you are, the megalomaniac ethnicity that consider you as the second or the third degree citizens will always beat you three to zero and block your path toward fulfilling your dreams. In spite the fact that Atabay was always more intelligent and successful in his classes and job, he has never been able to accomplish his dreams because of his Turkic accent and that fact that he was never one of them! The Persian beauty that he had offered her his heart, had deprived him making a home for himself and offered him grey hair instead.
Nevertheless, Atabay falls in love with a second Sima. Why Sima? It is a proper noun for females in Farsi, but literally means “face; appearance”. Therefore, after leaving the rural environment’s boring life and being dropped in the middle of much exciting and eye catching life style of the urban life, the youth such as Kazim (Atabay) fall in love with what looks beautiful and attractive to them and become deprived from the true love. Those who have said: “Love is blind”, in fact, have tried to say that those who are not able to see the true and pure love are blind.
Even if Kazim himself emphasizes: “Kazim is dead! Call me Atabay!”, on another scene he says: “Man never changes”. This paradox, in spite of the literal gratitude of his new name – Atabay – is nothing but only an empty slogan. Therefore, Atabay is carrying “Kazim” within himself. The numbers 21, 31, 41, 51, etc. beginning the movie are repeated exactly at the end of the movie. In spite of changing digits of 2, 3, 4, 5, etc. the never changing number, “1”, remains the same. Even if the rural boy, Kazim, has changed his name to Atabay, his personality and world view have never been able to become Atabay in its literal meaning. In Turkic language “Atabay” is the father-like-master of a prince who not only brings him up, but also is his wise counselor. Regardless of the fact that Kazim is trying to act as his nephew’s atabay, he only is dragging Aydın behind himself. There is an Azerbaijani saying that says a wise man is never gets stung from the same whole. However, the ones such as Kazim will never become wiser even if the get a hundred times. If he was wise enough, he would never hit Aydın so savagely and the started crying in front of him and begging to be excused and forgiven.
The theme of the movie story is the writer’s this attitude toward the same problem. He is trying to depict that if you surrender your heart to a person who has already a prejudiced inferior look on you will never make you happy. Say hello to him if you see such a happy one! The screen writer is depicting this concept through a very influential symbol. Before his guests come, Atabay climbs the hills to collect some thyme for them. But the wind robs the plastic bag out of his hand up to the sky. He stars chasing the empty plastic bag up and down the hills to no avail. It symbolizes chasing happiness and love in vain.
The word “aydın” in Turkic language mean “open-minded; intellectual; pleased and happy”. For example, when saying “” in Azerbaijani Turkic you wish someone to be happy and pleased with his life; and for the other meanings it is used in the word collocations such as “Azerbaijani intellectuals”. However, when the word is written with an upper case initial – Aydın, it is a proper noun for males in the language, literally meaning the first definition. Through the context of the movie the character of “Aydın” is the baby of the family, their most intelligent, their most handsome, who is living in one of the outlying villages of Azerbaijan, writing Farsi poems and falling in love with a Farsi speaking girl called Simin, though. As well as Jeyran, Aydın symbolizes the young generation. Nevertheless, if the intellectuals of a nation are “Aydın” and “Atabay”, then poor the ordinary people of the nation! One of the outstanding critical points of the movie is the pronunciation of “Aydın”. When they use in the exclamations such as “Gözün Aydın olsun!”, they pronounce it correctly. However, when they use the same word as a proper noun, especially the young generation mispronounce it. The reason is the lack of education in their mother language. Both in Farsi and Azerbaijani Turkic the word is written the same way as “آیدین”. It is obvious that its pronunciation with the Farsi accent will be the dominant one, while its original pronunciation in Turkic is /aıdın/.
Considering its beauty, the word “Ceyran” (Jeyran) in Turkic, which is the name of one of the most beautiful species of deer, is given to females in the language. At the same time, it connotes another meaning, i.e., “purity; innocence”, equivalent to “lamb” in Christianity. There is a legend about Imam Riza, who vouches a mother deer to go back to feed her babies and return to the hunter. She returns after a while, and the hunter requests for absolution. In order to endear their beloved ones or daughters the address them as “” in Turkic, which is equivalent to “Darling” or “Honey!” in English. So the name symbolizes both beauty and innocence in Turkic. The character of rural “Jeyran” in the movie is more good-looking than the stylish urban girl, Sima. However, men like Atabay are not capable of observing this beauty. The audience’s cackle at Jeyran’s sincere behavior and simplicity, in fact depicts that those characteristics are no longer the value cult of this society. Then, the youth of such a society with such a world view are forced to either get married too early, secretly meet their ex while they are married, scape from home or finally commit suicide.
Atabay's lost paradise is two things: the garden that Parviz has sold and smoked up the money, and the Urmia lake which is being dried up. Unfortunately, both of them have gone out of Atabay’s reach. Every native one walking on the dried salt of the lake that is threatening the life of millions of people around would say: “Who could believe it once we used to swim here?!” The burden of this statement is completely familiar for all of them. Both Atabay, who has lost his native paradise, and his nephew are looking for love. The thing that they chase and consider as pure love is only a mirage, though.
The story of the movie is written based on a thought originating from national identity. The monuments such as the unique minaret of Shams, historical Bazaar, Mutallib Khan’s palace beautifully depict Azerbaijani architecture, rich history and culture. The Ashiq’s music adds more to it. There is a special attention along the movie on folk games such as “Qayish qoydu” or the belt fight. It is an extremely exciting traditional game among boys in Azerbaijan.
The movie has a relatively good photography and filming. It becomes even more attractive when it is accompanied by the scenic beauties of Khoy and other parts of Azerbaijan. The special leitmotiv of the photography context is the grey and orange colors. The orange color matches well with the seemingly boring rural life style. While the bluish grey color efficiently symbolizes the death of the Urmia lake, especially, the scene in which Atabay and his close friend, Yahya are walking together on the port which is left completely useless there. At the beginning scene of the movie, while Atabay enters to the café of the village, the boys are playing their traditional game of belt fight. At the same time, as a train is passing by the village, its image is reflected on the large window pane of the café. It is obvious that the existence of the train in the movie was not so important for both the photographer and the director. If it were, the camera would focus on the train, then the playing children and the actor entering the café. Even if this scene is accidental, it is one the most conceptual ones. During World War I and II the war lords needed a strategic rail road to carry the Allies’ ammunition behind the front of war with Nazis – the Russian front. But it was only the face of their strategy. Their main goal was to provide the necessary weapons for their local puppets, especially against the Ottoman empire and Turks. They made this rail road with the money and work force of the local people to serve their strategy. Rail road is crucial infrastructure around the world. It is built to carry development and industry to the region. Regardless of passing through Azerbaijan, it has never been useful for its nation! The village depicted in this movie is an alive witness of this theory in the 21st century.
However, there is a terrible problem at the wedding scene. The folk is dancing their traditional Azerbaijani dance, called “Yalli”. The camera has only been focused on the dancers’ heads, though. On the other side, while the ashiq is singing, the cameraman is bringing the singers mouth and his teeth to close-up. This has become a major practiced problem in Iranian television industry. They intentionally remove such a beautiful Saz, ornamented with seashells, from the frame and bring in the clos-up of the poor ashiq’s teeth and nose. Could it be something rather than being afraid of the power of Saz?
The major roles’ – of Atabay, Aydın, Yahya and Simin – acting is great, especially Atabay’s anger, along with Aydın’s pure simplicity arises a familiar sympathy among Azerbaijani and other Turkic audience. The story starts with the narration of the first person and his point of view. Then it shifts to the objective point of view. It is a post-modern realistic story. The suspense starts exactly at the beginning by Atabay as he counts the numbers 21, 31, 41, 51, 61, 71, 81, and come to an indefinite ending by counting the same numbers.
The plot is developing well. However, the dialogues of the movie cannot go beyond the very informal vernacular, maybe because of its setting’s time and place dimensions. The lack of education in mother language is prominently obvious. The characters are plausible and reasonable for the plot. Although, Yahya’s character could be played more naturally if there had been a local accent coach to teach Javad Izzati some vernacular accent. In spite of his good acting, this role is not so successful regarding the context of the movie, maybe because of financial or some other problems.
The Urmia lake’s problem is the to-be-or-not-to-be for Azerbaijan. The screen writer is effectively conveying this problem through his narration. Nevertheless, the special effects at the flamingos’ night scene cannot be considered so good. After the intentional drying of the lake, the artists and literary figures of Azerbaijan have turned flamingo as the symbol of dying Urmia lake to attract the world’s attention to the catastrophic outcomes of the problem. As everywhere of (southern) Azerbaijan Atabay speaks in Farsi with his own nephew while they are by the lake with the two Farsi speaking characters, Sima and Simin. And the ones who have come as guests to another geography with another language and identity are the farsi speaking one. But these are the hosts who speak in the guests’ language. According to the context and setting of the movie there is not so much need for makeup. Only the makeup necessary to show Atabay’s injuries and when falling in the pool Aydın breaks his head look very natural.
The characters’ costumes are selected properly. Atabay’s Cadillac, his western style casual clothes, listening to western music and sometimes to Tatlıses creates an outstanding paradox with the amber rosary hanging from his neck. The character who is living such paradoxes silences the ashiq in the wedding ceremony. However, driving to Yahya’s wife’s funeral he listens to western pop music! It is not an accepted morality among the folk anywhere. But he is trying to arouse his folk’s objection to an extremely bizarre problem. Nevertheless, the people who never question the existence of some red fishes in a lake on top of a mountain are not capable of even making an appropriate objection to an antisocial behavior.
The sound track of the movie could not be considered so successful. It was possible to create a more powerful one. For example, by mixing the local music with the modern world music it could be possible to compose an unforgettable piece of music appropriate for the movie.
Atabay is trying to express the message of the movie through a bizarre scene. He intends to illustrate his friend how to change. “In order to change you have to extinguish the fire within. As long as you have not extinguished it, this fire will burn anywhere you take it.” To illustrate his advice, he takes an old tire to the top of a hill with Yahya. Then they pour gas on it, burn it and push it down the hill. It burns down the path. We hope that the audience would not misinterpret it and would not burn the mountains for the sake of their joy!
The screen writer is trying to depict the main character’s self-attitude through a very meaningful scene. Whenever he wants to contemplate their village, he uses a binocular to overlook at the village. It symbolizes the similar people’s self-attitude and their inferior look at their own society. Such people have always an inferior look at their own village, community and national identity. This attitude is forced by the pressure of the dominating culture and ethnicity. The individuals of those kind of societies will be deprived of the advantages both the suppressed and suppressor society.
We would thank the screen writer and main part of the movie, Mr. Hadi Hejazifar, its director, Ms. Niki Karimi, and its sponsor Mr. Qulamrza Bahari. We would also be honored to wish success and long life for all those lovers of our homeland.
Khoy, 12/12/2021.

Bütöv.az

Hirkan Milli Parkının Şindan meşəbəyliyinin meşə fondu torpaqlarında ucqar dağ kəndlərindən gələn vətəndaşları məsgunlaşdırırlar. Həmin vətəndaşları da öyrədirlər ki, əgər buralara yoxlama gəlsə, o zaman dəyərsiz ki, çoxdan burada məskən salmışıq. Halbu ki, orada kəsilmiş ağaclar və yerlərində əkilmiş sitrus ağacları yeni əkinlənlərdir.

Bütöv.az xəbər verir ki, bu barədə azinfo.tv saytı məlumat yayıb.

Bu tendensiya meşə ərazisində kütləvi şəkildə baş alıb gedir. Ata-baba yolu ilə Astaraya gedəndə Meşə ərazisində ayrı- ayrı vətəndaşlar tərəfindən meşə fondu torpaqlara müdaxilə açıq şəkildə görünür. Nədənsə, bunu 1 saylı Regional Ekologiya idarəsinin əmıkdaşları görmək istəmir. Hirkan Milli Parkınının bütün dolayılarında kütləvi qırıntılar var. Amma bunlara nəzarət edən yoxdur ekologiya işçiləri bunlara nəzarət etmir. Bu qırıntıları Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirinin müavini Vüqar Kərimovun tapşırıqı ilə və 1 saylı REİ-nin rəisi Şakir Quliyevin əli ilə törədildiyi deyilir. Və işçilər tam rahat şəkildə öz ərazilərində ağacları kəsib, və material kimi Masallıda olan sexlərə satıllar. Yollada 1saylı Regional Ekologiya İdarəsinin işçiləri sözügedən material maşınlarını müşahidə edir.

Qarşı tərəfin də mövqeyini işığlandırmağa hazırıq..

Milli Məclisin iclasında deputat Siyavuş Novruzov Azərbaycandan qaçaraq Avropaya köçmüş bəzi şəxslərə çağırış edib.

Bütöv.az-ın məlumatına əsasən, deputat bildirib ki, törətdiyi əməllərə və səhvlərə görə ölkədən qaçıb Avropada yaşayanlar hamısı gəlib Prezident İlham Əliyevdən üzr istəyəcəklər, kömək diləyəcəklər.

“Tövbə qapıları hər zaman açıqdır. Onlar gəlib tövbə edə bilərlər”, - deyə Siyavuş Novruzov əlavə edib.

Bütöv.az

Araz Əhmədoğlu

İRAN sinamasında gözlənilməz bir ilk yarandı. Bu ilkin yaradıcısı Xoy’lu senarist, oyunçu, sayın Hadı bəy Hicazifər oldu.
Tehran’da memarlıq oxuyan Atabay (Kazım) ata-baba yurduna döndükdə daha artıq çirkinlikər görüb dəliləyir. Atası başqa dostları’yla birlikdə bir daxmaya təpilib tüstüləyirlər. Bacısı əri uyuşdurucu üçün ata-baba torpaqlarını Fars bir dəllala (maklerə) satıb. Fars dəllal’sa iki qızı’yla birlikdə Atabayın yurdunda at çapıdır. Atabayın evlənməyə çox kiçik olan bacısı sevməzdən əri Pərvizlə evləndirilib, ondan bir oğlu var. Eyni halda əri Pərvizdən zəhləsi getdiyi üçün əski sevgilisi, Atabayın yaxın dostu, Yəhya’yla gizlicə görüşürlər. Pərviz də onu oğlu’yla təkbaşına buraxıb başqa şəhərdə özünə ev-eşik qurubdur. Fərruxliqa da bu dərdlərə dözə bilməyib özünü kəndin ortasında yandırır. İndi Atabayın dünyası o bacısından qalmış bacoğlusu, Aydındır.
Yeni nəsil dərs oxumaqla, ya da nəyin bahasına olur olsun – ata-baba yurdunu simgələyən kənddən qaçmaq istəyir. Bu nəslin simgəsi kəndli qız obrazı Ceyran dır. Ceyran atası yaşda olan Atabaydan istəyir onu alıb canını bu kənddən qurtarsın! Atabayı da Milyonlar Azərbaycanlı kimi Tehrana çəkən o xəyalların ardıca qaçmaq dır. Ancaq nə qədər güclü olursan ol, səni ikinci, bəlkə də üçüncü dərcə vətəndaş sayanlar həmişə səndən üç-heçə qabaq olub qurduğun xəyallarıva çatmaqda səni arxada qoyacaqlar. Atabay bilyurdda klasın birincisi olur, ama ləhcəsi – Farsıcanı Türki ləhcəsi ilə danışmaq – üçün, onlardan biri olmadığı üçün heç vaxt qurduğu xəyallara, istəklərinə çata bilmir. Dum-duru sevgisini sunduğu Sima adlı Fars gözəli onu bir ev qurmaqdan uzun illər boyu məhrum edib saçını ağardır. Ama həmin adam ikinci dəfə bir başqa Simaya aşiq olur. Niyə Sima? Farsıca “sima” sözcüyü bizim ana dilimizdə “üz; görüntü” anlamını daşıyır. Demək Kazım kimi gənclər kəndlərinin darıxdırıcı (?!) çevrəsindən çıxıb ayaqları böyük şəhərlərin təmtaraqlı, göz qamaşdırıcı həyəcanlarına çatdıqda oradakı gözəl görünən üzlərə, görüntülərə vurulub gərçək sevgidən uzaq düşürlər. “Eşqin gözü kor olur” deyənlər, “gərçək sevgini görə bilməyib, yalnız üzdəki gözəlliyə vurulanların gözü kor dır” demək istəyiblər.
Atabay öz dili’ylə “Kazım öldü! Atabay!” desə də, başqa yerdə “insan dəyişməz” deyir. Bu paradoks “Atabay” adının varlığının – adın böyüklüyünə baxmayaraq – ancaq boş bir şuar olduğunu görsədir. O üzdən Atabay öldü sandığı “Kazım”ı öz içində daşıyır. Filmin başlanışındakı ədədlər filmin sonunda eynən təkrarlanır. 2, 3, 4, 5, yəni iki rəqmin əvvəlndə gələn ədələr dəyişsə də, sonlarındakı “1” dəyişmir. Kazım adını dəyişib Atabay olsa da, düşüncə baxımından heç vaxt bir atabay ola bilmir. O üzdən böyüdükdə dayısı olmaq istəyən Aydını da boş vədənin ardıca özü’ylə sürükləyir. Ata-babalar deyib: “Ağıllı adam iki dəfə bir dəlikdən sancılmaz!” Ama Kazım kimilər yüz dəfə sancılsa da, ağıllanmayacaq. Ağıllansa idı, Aydını döyüb sonra da dəfələr’lə “Pox yedim!” deyib üzr istəməzdi. Filmin ana qonusu senaristin bu baxışı dır. Yad elliyə göyül verənlərin sonu göz önündə dir. Üzü gülmüş bir beləsini görsəniz, səlam yetirin! Senarist bu anlamı çox gözəl bir səhnədə canlandırır. Qonaqlar gəlməmişdən öncə, Atabay onlara kəklik otu yığmağa gedir. Ama güclü yel dağ başında naylonu onun əlindən alıb uçudur. Atabay isə boş bir naylonun ardıca dağ-daşda qaçmağa başlayır. Bu boş naylunun ardıca qaçmaq boş bir sevdanın ardıca qaçmağı simgələyir (təmsil edir).
“Aydın” sözcüyü “sevincdən parıldayıb gülmək; açıq düşüncəli; düşüncəsi zaman’la ayaqlaşan birisi” anlamlarını daşıyır. Örnək üçün, “Gözün aydın!” dedikdə birinci anlamı daşıyır; “elimizin aydınları” dedikdə elimizin ziyalı adamları, farsıca “rovşənfekr” anlamında olub ikinci anlamı daşıyır. Özəl ad olaraq da ikinci anlamda işlənir. Bu filmin mətnində Aydın obrazı evin təbərlik uşağı, tayfanın ən ağıllısı, ən gözəli Azərbaycanın ucqar bir kəndində yaşayıb farsıca şer yazır, fars qızı Siminə vurulur. Aydın da Ceyran kimi yeni nəsli simgələyir. Ancaq bir elin ağıllısı Atabay’la Aydın olsa, vay olsun o elin ağılsızlarına! Filmdə gözə çarpan sorunlardan biri də “Aydın” sözcüyünün tələffüzü dir. “Gözün aydın!” duasında hamı düz tələffüz edir. Ancaq eyni sözcüyü özəl ad olaraq işlədəndə – yaşlılar yox, farsıca təhsil almışlar – farslar kimi “Aydin” tələffüz edir. Bu da keçmiş əlifbada /i/ səsi ilə /ı/ səslərinin bir şəkildə (آیدین) yazılmasından irəli gəlir.
“Ceyran” sözcüyü Türkçədə heyvanların ən gözəli olduğu üçün qız adı seçilir. Ancaq yalnız “gözəllik” dəyil, eyni halda “arınlıq; günahsızlıq” anlamını da daşıyır. 8-nci imam niyə ceyranın zamini olur? Niyə Türk ulusunda atalar qızlarına, aşiq olanlar’sa sevdiklərinə “Ceyranım!” deyir? Atabay filmindəki Ceyran şik görünən Simadan qat-qat gözəl dir. Ama Atabay kimilər bu gözəlliyi görə bilmir. Sinama salonunda Ceyranın sadə, səmimi davranışına birlikdə gülən tamaşaçılar əslində çağdaş toplumda bu saflığın artıq bir dəyər olmamasını vurqulayır. Elə bu düşüncədə olan bir toplumun gənc yaşda zor’la ərə verilmiş qızları, ərli olduqlarına baxmayaraq gizlicə sevgililəri ilə görüşüb sonunda da özlərini öldürmək zorunda qalmağa məhkumdur.
Atabayın itirdiyi uçmağ (cənnət) isə bacısı əri Pərvizin satıb sovurduğu bağ, bir də qurumaqda olan “Urmu gölü” dür. Ama artıq bu uçmağların hər ikisi də Atabayın əlindən çıxıb! Qurumuş Urmu gölünün milyonların yaşayışını hədələyən duzlarının üstündə addımlayan hər bir Azərbaycanlı “Kim inanar, bir günlər biz burada çimərdik!” sözünü hansı yanqılarlar’la dilə gətirdiyini yaxşı anlayır. Doğma uçmağını əldən vermiş Atabay da, bacoğlusu da sevgi axtarır. Ancaq sevgi sanıb ardıca getdikləri’sə sonunda boşa çıxan ilqım dır.
Senario uluscul (milli) kimlik təməlində qurulmuş bir düşüncədən qaynaqlanaraq yazılıbdır. Xoyun eşsiz Şəms minarəsi (qülləsi), tarixi bazarı, Mütəllib xan sarayı kimi abidələr Azərbaycan memarlığını ən gözəlcəsinə göz önündə canlandırır. Aşıq musiqisi bu gözəlliyi qat-qat artırır. Filmin mətnində hətta qəyiş qapma (qayış qoydu) kimi el oyunlarına da diqqət yetirilib.
Filmin güclü çəkilişi (rəssamlığı) var. Bu çəkiliş Xoyun, Azərbaycanın gözəllikləri ilə bir araya gələndə filmin gözəlliyi daha da artır. Filmin mətninə uyqun olaraq iki rəng monoton laytmotif yaradır. Xoyun təbiəti, eləcə də kəndlərində yaşayan millətin dərdlərini, darıxdırıcı həyat tərzini çatdırmaq üçün kameraman narıncı boyanı hakim qılır. Urmu gölünün durumunu isə maviyə çalan boz rəng’lə görsədir. Bu rəng ölümü çox gözəl təmsil edir. Özəllik’lə, Atabay’la Yəhyanı iskələdə görsədən səhnə çox klasik gözəllik daşıyır. Filmin əvvəllərində Atabay kəndin qəhvəxanasına girdikdə, qəhvəxananın eşiyində uşaqlar qayış-qapdı oynayır. Eyni halda kəndin yanından keçən qatarın görüntüsü qəhvəxananın camında yanqılanır. Aydın dır kameraman, eləcə də yönətmən üçün qatarın birbaşa görüntüsünün önəmi yox imiş. Olsaydı, birbaşa qatarın gəlişi görüntüyə alındıqdan sonra Atabayın qəhvəxanaya gəlməsi çəkilərdi. Ama bu səhnə şans üzündən olsa da, filmin ən anlamlı səhnələrindən biri dir. Birinci və ikinci Dünya Savaşının ərbablarının stratejisinə qulluq etmək üçün nəzərdə alınmış bu lojestik dəmir yolu sözdə Nazism, ama əslində Osmanlı epmeratorluğu, eləcə də bütün Türk və İslam dünyasına qarşı savaşan Müttəfiqlərin – birləşmiş dörd ölkə: Britaniya, ABŞ, Rusiya və Fransa – silah-sursatını Rusiya cəbhəsinə daşımaq üçün bu torpaqlarda yaşayan millətlərin pulu və əməyinin gücü’ylə çəkilən strateji bir yol olub. Dünyanın hər yerində dəmir yolu təməl quruluş (infrastructure) sayılır. Getdiyi yerlərə gəlişməni daşımaq üçün çəkilir. Ancaq bu dəmir yolu bizim torpaqlardan çəkilsə də, bizim millətimizə heç bir faydası olmayıb! Elə 21-nci yüzillikdə Atabay filmində çəkilən bu kəndin özü bu düşüncənin canlı şahidi dir.
Filmin çəkilişi yaxşı alınıb. Ancaq toy səhnəsində kənd adamı yallı gedərkən rəqs edənlərin ayaq hərəkətlərini yox, yalnız hərəkət edən başlarını görsədir. Bir də aşıq oxuyarkən adamın yalnız üzü’ylə ağzında görünən dişləri yaxın ekrana çəkilir. Bu böyük irad İran televizyonunda alışqanlığa döndürülmüş bir eyb dir. O gözəllikdə sədəfli sazı, istəyərək, çəkməyib pulsuz aşığın dişləri ilə burnunu ekrana çəkmək Sazın gücündən qorxmaqdan başqa nə ola bilər ki?
Atabay, Aydın, Yəhya, Sima rolları yaxşı alınıb. Özəllik’lə də Atabayın hirsi (pərtliyi), Aydının dum-duru sadəliyi ilə qarışanda, Azərbaycan, eləcə də bütün Türk dünyasına tanış, doğma duyqular yarada bilir. Hikayə birinci şəxs baxış açısı’yla rəvayət edilərək başlayıb objektiv baxış açısına keçir. Hikayə baxımından çağdaş-ötəsi (post-modern) bir gərçəkçi (realisti) əsər görə bilirik. Gərilim bəri başdan Atabayın saydığı ədədlər’lə – 21, 31, 41, 51, 61, 71, 81, 91 – başlayıb bəlirsiz bir sonda eyni ədədlər’lə sona çatır.
Quruluş baxımından yaxşı irəliləyir. Ancaq dialoqlar, bəlkə də əsərin quruluşu, yer-zaman ölçüsünə görə kütlə səviyyəsindən yuxarı çıxa bilmir. Ana dildə təhsilin olmaması dərdi də ap-aydın gözə çarpır. Obrazlar əsərin quruluşuna məntiq’lə yaraşır. Ancaq Yəhya obrazını filmin ya hikayənin kontekstinə görə daha yerli görünsün deyə ləhcə örgətməni ilə yola salmaq olardı. Cavad İzzətinin yaxşı oyunçuluğuna baxmayaraq, nədən’sə, bəlkə də pul çatışmazlığı sorununa görə yaxşı alınmayıb.
Urmu gölü Azərbaycanın ölüb-qalma sorunu dır. Senarist bu dərdi, filmin çəkilişi və öz dili’ylə gözəl çatdıra bilir. Yalnız, gecə işığındakı pəxlənlər (flaminqolar) səhnəsindəki özəl etgilər (special effects) gözəlliyinə baxmayaraq, yaxşı alınmayıb. Gölün istənilmiş qurudulmasından sonra Azərbaycanın hünərmənləri ilə ədəbi şəxsiyyətləri dünyanın diqqətini çəkmək üçün pəxləni öldürülməkdə olan Urmu gölünün simgəsi olaraq seçiblər. Hər gün Azərbaycanın hər yerində olduğu kimi bu səhnədə də Atabay fars qonaqlara görə öz doğma bacoğlusu’yla farsıca danışır. Özü də qonaqlar onların vətəninə gəlib, onlar qonaq getməyib! Dünyanın heç yerində özünə bunca xor baxan bir millət görə bilməzsiniz. Filmin mətni, eləcə də quruluşuna görə, oyunçulara səhnə bəzəyi (qrim) o qədər də lazım olmur. Yalnız hovuza düşərkən Aydının başının çapılıb qanaması, bir də Atabayın üz-gözündəki cızıqları görsətmək üçün işlənmiş bəzəklər çox doğal alınıb.
Obrazların geyimi çox uyqun seçilib. Atabayın mindiyi Kadilak, çağdaş qərb dünyası modlarına uyqun rəsmi olmayan geyimi, qərb dünyası musiqisi, hərdən də Tatlısəs dinləməsi boynundan asdığı kəhrəbayı təsbeh ilə böyük paradoks yaradır. O paradoksları yaşayan obraz aşıq musiqisini toyda susdurur. Ama dostu Yəhyanın yoldaşının yasına gedərkən, el içində heç də bəyənilməyən bir iş görür. Yasa gedənlər arasında Atabayın batı (qərb) musiqisi dinləməsi başqalarında ən azı etiraz yaratmaq üçün dir. Ancaq, Dağ başındakı göldə qırmızı bayram balıqalarının haradan gəlməsini sorub soruşdurmayan kütlə mədəniyyətinə tam özgə olan durumlarda da etiraz etməsini başara bilmir.
Musiqi baxımından’sa çox da uğurlu çıxmayıb. Filmin sonundakı musiqidən görünür filmin mətninə ondan güclü bir əsər yaratmaq olardı. Örnək üçün, uluscul, yerli musiqi ilə çağdaş dünya musiqisi qarışımından tam yeni bir əsər yaratmaq olardı.
Atabay filmin sovunu (mesajını) ilginc bir səhnə ilə çatdırmaq istəyir. Dostu Yəhyaya “Dəyişmək gərək! Dəyişmək üçün içindəki alovu söndürməlisən. Söndürmədikcə bu od getdiyi yerləri yandırıb yaxacaqdır” demək istəyir. Atabay bunun üçün Yəhya'yla birlikdə bir təpənin üstünə çıxıb bir təkərə benzin töküb yandırdıqdan sonra aşağıya helləyirlər. Umuruq bu filmə baxanlar bu səhnəni tərsinə başa düşüb əyləncə üçün sabah dağları oda çəkməzlər!
Senarist Atabay obrazının özünə olan baxışını çox anlamlı bir simgə ilə görsətməyə çalışır. Atabay kəndə diqqət’lə baxanda dürbin’lə yuxarıdan baxır. Bu səhnələr Atabay obrazı kimi yaşayanların öz kəndlərinə aşağı göz’lə baxdığını simgələyir. Elə insanlar toplumun basqısı altında özlərinə, eləcə də öz uluscul kimliklərinə arxayınlıq’la yox, alçaldıcı göz’lə baxırlar. Özünə, özlüyünə xor baxan bir toplumun üyələri Aranda buğdadan, Bağdatda xurmadan qalır!
Üst-üstə, film senario, yönətmənlik, oyunçuluq, quruluş, geyim, işıqlandırma, səhnə seçimi baxımlarından uğurlu sayılır. Bu gözəl filmin başda senaristi, baş rolu Hadı Hicazifər cənablarına, yönətməni Niki Kərimi xanıma, dsətəkçisi Qulamrza Bəhari bəyə dərin təşəkkürlərimizi bildirib vətən sevgisi ilə yaşayan bütün igidlərə can sağlığı, uğurlar diləyirik.
Xoy, 9 dekabr, 2021.

BMT Baş Assambleyası cümə axşamı, 16 dekabr 2021-сi il tarixində İranda insan haqlarının vəziyyətini pisləyən qətnaməni 78 lehinə, 31 əleyhinə və 69 bitərəf səslə qəbul edib. Əslində sözügedən Qətnamə artıq bu ilin noyabr ayının 17-də BMT Baş Assambleyasının Üçüncü Komitəsi tərəfindən qəbul edilmişdi.
İranda insan haqlarının kobud və sistematik şəkildə pozulmasını pisləyən Qətnamə Kanada tərəfindən BMT-yə təqdim edilmiş və daha 47 ölkə tərəfindən dəstəklənmişdir.
BMT Baş Assambleyasının 16 dekabr 2021-сi il tarixində qəbul edilmiş sözügedən Qətnaməsində İranda baş verən çoxlu sayda edamların cəmiyyətdə törətdiyi narahatçılığa, geniş yayılmış sistematik və özbaşına həbslərə, eyni zamanda da məhbusların tibbi müalicə və xidmətlərdən qəsdən məhrum edilməsi, Tehrandakı “Evin” həbsxanasında məhbuslarla pis rəftar, dissidentlərin və hüquq müdafiəçilərinin təqib olunması kimi məsələlərə, o cümlədən məhbusların etiraflarına və şübhəli ölümlərinə toxunulub.

Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin Baytarlıq Elmi-Tədqiqat İnstitutu tərəfindən keçirilən tender müsabiqəsinin (Kotirovka sorğusu) qalibi məlum olub.

DİA.AZ-ın məlumatına görə, Yeniavaz.com açıqlanan rəsmi məlumatlara istinadən bildirir ki, tender müsabiqəsinin qalibi “Raveller Az Company” MMC (VÖEN- 1604549501) olub.
Müsabiqənin şərtinə görə, “Raveller Az Company” MMC Baytarlıq Elmi-Tədqiqat institutunun 120 illik yubileyinin qeyd olunması üçün keçiriləcək Beynəlxalq Konfransı təşkil edəcək. MMC görüləcək işin qarşılığında 42 min 478 manat 50 qəpik alacaq.
Məlumat üçün bildirək ki, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin Baytarlıq Elmi-Tədqiqat İnstitutu tender müsabiqəsini 02.11.2021-ci il tarixində elan edib. Tenderin qalibi olan “Raveller Az Company” MMC isə tender elanından cəmi 10 gün əvvəl – 22.10.2021-ci il tarixində dövlət qeydiyyatına alınıb.
Nizamnamə kapitalı 5 manat olan “Raveller Az Company” MMC-nin hüquqi ünvanı “Nizami rayonu, Türkmən, ev 8, m. 1”də yerləşir. MMC-nin qanuni təmsilçisi Hüseynzadə Tosif Rəşid oğludur.
Maraqlı məqamlardan biri də odur ki, “Raveller Az Company” MMC-nin dövlət qeydiyyatına alındığı ünvanda oktyabr ayının 22-də daha 2 şirkət qeydiyyata alınıb və bu şirkətlərin qanuni təmsilçiləri də Hüseynzadə Tosif Rəşid oğlu olub.
Bundan başqa son bir il ərzində “Raveller Az Company” MMC ilə birgə “Nizami rayonu, Türkmən, ev 8, m. 1” ünvanında onlarla şirkət qeydiyyata alınıb və onların bir çoxunun qanuni təmsilçiləri eyni şəxslər olub. “Nizami rayonu, Türkmən, ev 8, m. 1” ünvanında qeydə alınan MMC-lərin adlarındakı uyğunluq (“TT”, “SS”, “Group”, “2021” və s.) onlar arasında hansısa əlaqənin olduğunu göstərir.
Məlumat üçün onu da bildirək ki, "Dövlət satınalmaları haqqında" Qanunun 6-cı maddəsində malgöndərənlərin (podratçıların) ixtisasına dair tələblər yer alıb. Həmin maddənin 6.2.1-ci bəndində açıq şəkildə yazılır ki, satınalma müqaviləsinin icrasını təmin etmək üçün müvafiq sahədə peşəkarlığının, təcrübəsinin, texniki və maliyyə imkanlarının, işçi qüvvəsinin, idarəetmə səriştəsinin, etibarlığının olması lazımdır. Cəmi 10 gün əvvəl “sirli ünvanda” qeydiyyata alınan MMC-nin hansı təcrübəyə sahib olacağı müəmma olaraq qalır.
Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, qurumun rəsmi saytında Bakıda Baytarlıq Elmi-Tədqiqat İnstitutunun 120 illik yubileyinə həsr olunan ikigünlük beynəlxalq elmi-praktik konfransın noyabr ayının 25-i və 26-sı tarixlərində keçirildiyi qeyd olunub. Lakin, dövlət satınalmaları üzrə vahid portalda tender müsabiqəsinin icrasına dekabr ayının 15-də başlanılacağı göstərilib.
Onu da qeyd edək ki, 10 gün əvvəl qeydiyyatdan keçən şirkəti 42 min manatlıq tenderin qalibi edən Baytarlıq Elmi-Tədqiqat İnstitutunun direktoru Sialə Rüstəmovanın 2016-cı ildə işdə yol verdiyi nöqsanlara görə Sumqayıt şəhər Baytarlıq İdarəsinin rəisi vəzifəsindən çıxarıldığı bildirilir. Sialə Rüstəmova 2010-2015-ci illərdə Dövlət Baytarlıq Nəzarəti Xidmətinin də rəisi vəzifəsində çalışıb.

Bütöv.az

Zəngilan rayon prokuroru Lalə Hüseynova tutduğu vəzifədən azad olunaraq Hacıqabul rayon prokuroru vəzifəsinə təyin edilib.

Bütöv.az-ın əldə etdiyi məlumata görə, Baş prokuror Kamran Əliyevin digər əmri ilə Baş Prokurorluğun müvafiq idarəsinin böyük prokuroru Qibləli Kərimov tutduğu vəzifədən azad olunaraq Zəngilan rayon prokuroru vəzifəsinə təyin edilib.

Məlumatı Baş Prokurorluğun Mətbuat xidməti təsdiqləyib.

Ermənistanın hərbi-siyası rəhbərliyi özünün təcəvüzkar mahiyyətini növbəti dəfə nümayiş etdirməklə milli ədavət və düşmənçilik niyyəti ilə beynəlxalq hüququn fundamental norma və prinsiplərini kobud şəkildə pozmaqla ölkəmizə qarşı təxribat yönümlü hərəkətləri davam etdirir.

Baş Prokurorluqdan Modern.az-a verilən məlumata görə, bəzi kütləvi informasiya vasitələrində və müxtəlif sosial media səhifələrində erməni futbolçularının Azərbaycan Respublikasının Dövlət bayrağı barədə təhqiredici hərəkətlər etmələrini əks etdirən videogörüntülər yayılıb.
Qeyd edilən faktla bağlı Azərbaycan Respublikası Baş prokuroru tərəfindən Cinayət Məcəlləsinin 283.2.3 (Milli, irqi, sosial və ya dini nifrət və düşmənçiliyin salınması mütəşəkkil dəstə tərəfindən törədildikdə) və 324-cü (Azərbaycan Respublikasının Dövlət bayrağı və ya Azərbaycan Respublikasının Dövlət gerbi barədə təhqiredici hərəkətlər) maddəsi ilə cinayət işi başlanmaqla istintaqın aparılması Baş Prokurorluğun İstintaq İdarəsinə həvalə olunub.
İş üzrə hüquqi yardım haqqında vəsatətlər göndərilməklə digər ölkələrin prokurorluq orqanları, o cümlədən aidiyyəti dövlət qurumları ilə birgə cinayət törətmiş şəxslərin müəyyən edilərək məsuliyyətə cəlb edilmələri istiqamətində zəruri tədbirlərin görülməsi təmin ediləcək.

Bütöv.az