Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Polşa Prezidenti Andjey Dudaya təbrik məktubu ünvanlayıb.
Məktubda deyilir:

“Azərbaycan Respublikası ilə Polşa Respublikası arasında diplomatik münasibətlərin qurulmasının 30 illiyi ilə əlaqədar Sizi və dost Polşa xalqını səmimiyyətlə təbrik edirəm.
Azərbaycan-Polşa münasibətləri dərin tarixi köklərə və xoş ənənələrə malikdir. Tarixi əlaqələrimiz müasir dövrdə əməkdaşlığımız üçün möhkəm zəmin yaratmışdır. Xalqlarımız arasında dostluq ənənələrinə söykənən və strateji tərəfdaşlıq səviyyəsinə yüksəlmiş münasibətlərimizin mövcud vəziyyəti məmnunluq doğurur.
Biz Azərbaycan ilə Polşa arasında əlaqələrə böyük əhəmiyyət veririk. Yüksək səviyyəli qarşılıqlı səfərlər, siyasi, iqtisadi-ticari, mədəni və digər sahələrdə genişlənən əməkdaşlıq diplomatik əlaqələrimizin otuz illik tarixini səciyyələndirən cəhətlərdir. Əlamətdar haldır ki, biz bu il həm də münasibətlərimizin xarakterini bariz şəkildə əks etdirən “Azərbaycan Respublikası ilə Polşa Respublikası arasında strateji tərəfdaşlıq və iqtisadi əməkdaşlığa dair yol xəritəsi haqqında Birgə Bəyannamə”nin imzalanmasının beş illiyini qeyd edirik.
Hesab edirəm ki, Azərbaycan ilə Polşa arasında qarşılıqlı faydalı əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsi üçün yaxşı perspektivlər var. İqtisadiyyat, nəqliyyat və digər sahələrdəki mövcud potensialdan tam şəkildə istifadə etməklə əməkdaşlığımızı daha da möhkəmləndirə və genişləndirə bilərik.
Dövlətlərarası münasibətlərin inkişafında davamlı təmaslar və ali səviyyəli səfərlər xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Mən Sizinlə səmimiyyət və qarşılıqlı etimad şəraitində keçən görüşlərimizi ən xoş təəssüratlarla xatırlayıram. İnanıram ki, Azərbaycan-Polşa əlaqələri dövlətlərimizin və xalqlarımızın mənafelərinə uyğun olaraq birgə səylərimizlə bundan sonra da uğurla inkişaf edəcək və genişlənəcəkdir.
Sizə möhkəm cansağlığı, xoşbəxtlik, işlərinizdə uğurlar, dost Polşa xalqına daim əmin-amanlıq və rifah diləyirəm”.

XX ƏSRİN FACİƏSİ – XOCALI

Ağ qar qırmızı qana boyanmışdı

Azərbaycan Şərqlə Qərbin qovuşduğu, müxtəlif geosiyası maraqların kəsişdiyi məkanda tarix boyu zəngin mədəniyyətə, qədim dövlətçilik ənənələrinə malik olan yetkin bir millət kimi formalaşmışdır. Lakin Cənubi Qafqaz regionunda əsrlərlə gedən tarixi-siyasi proseslər, xüsusən erməni şovinizmi nəticəsində azərbaycanlılar hərbi münaqişələrə cəlb olunmuş, ərazisinin müəyyən hissəsi işğal edilmiş, həmvətənlərimizə qarşı soyqırımları törədilmişdir. Ermənilərin şovinist millətçi siyasəti XX əsrdə daha da şiddətlənmiş, son yüzillikdə xalqımız dəfələrlə kütləvi soyqırımlara, deportasiyalara məruz qalmışdır.
1992-ci il fevralın 25- dən 26-na keçən gecə xalqımıza qarşı daha bir soyqırımı törədildi. Təcəvüzkar erməni millətçilərinin xalqımıza qarşı apardığı etnik təmizləmə və soyqırımı siyasətinin qanlı səhifəsi yazıldı. Ağzın erməni cəlladları Xankəndində yerləşən keçmiş SSRİ-nin 366-cı motoatıcı alayının iştirakı ilə Xocalıya hücum etdi. Şəhər dağıdıldı, yandırılaraq yerlə yeksan edildi. Xocalı əhalisinə tutulan qanlı divan nəticəsində 613 nəfər o cümlədən 106 qadın, 63 uşaq və 70 qoca öldürüldü. Xocalı əhalisindən 1275 nəfər qoca, uşaq və qadın girov götürüldü. Onlar amansız zülüm və məşəqqətlərə məruz qalmışlar. Xocalıda 487 nəfər ömürlük şikəst oldu, 150 nəfərin taleyi haqqında heç bir məlumat əldə olunmamış, onların haraya göndərilməsi, necə məhv edilməsi sirr olaraq qalmışdır.
57 nəfər xüsusi amansızlıqla öldürülmüş, onlardan bir qisminin başı kəsilmiş, gözləri çıxarılmış , dəriləri soyulmuş, odda yandırılmışdır. 200 nəfərdən artıq adam əlindən, ayağından və ya gözündən olmuşdur. Pərən-pərən salınmış Xocalı əhalisi indi 58 rayonda məskunlaşmışdır.

Sənin böyüklüyünə şükür, İlahi!

Xalqımız 30 il bundan əvvəl törədilmiş Xocalı faciəsini dərin kədər hissi, düşmənə nifrətlə qeyd edir.
...Dünyaya göz açdığımız andan ilk sədamız, dünyadan köçdüyümüz anda son nidamız sənin böyüklüyünə şükür etməyimizdir, Ulu Tanrı!
“ Allahdan başqa Allah yoxdur “- kəlamı dilimizdə bəndələrinə məsləhət gördüklərini həmişə uca tutmuşuq, onun arxasınca getmişik. Bir olan Allahın mərhəmət və səyi nəticəsində həyatda düz və pak olmağa, özgə malına, yad torpaqlarına göz dikməyə, insanlara xəyanət və yamanlıq etməyə, özümüzə bir pay, qonşuya iki istəməyə həmişə əməl etmişik. Ancaq xain və acgöz erməni qonşularımız tarixin müxtəlif dönəmlərində yaranmış vəziyyətlərdən istifadə edərək azərbaycanlıları əzəli torpaqlarından qovmuş, yaxud soyqırımı törədərək oralarda məksunlaşmağa başlamışlar. Onlar çar Rusiyası və SSRİ-nin yetmiş ili ərzində ərazilərimizin xeyli hissəsini müxtəlif hiylələrlə ələ keçirərək bu gün Ermənistan adlanan respublikanın yaranmasına nail olmuşlar.

Bəs bizim günahımız nədir ki...

Həmişə düşmən əsarətində olmuşuq, Ulu Tanrı! Dağ vüqarlı, el qeyrətli, torpaqcanlı igidlərimiz sinələrini düşmən gülləsinə sipər edib, Vətən yolunda şəhid olublar! Elimiz-obamız yad ayaqları altında tapdağa dönüb, viranə qalıbdır.
Misilsiz sərvətlərimiz yad ellərə daşınıb, torpaqlarımıza Dədə Qorqud verdiyi adlar dəyişib, özgələşibdir. Bütün bu əzablar , dərdlər, işgəncələr azmış kimi Xocalı dağı çəkildi sinəmizə, Xocalı faciəsi yazıldı taleyimizə! Əsrin Xatın faciəsindən, Xatın harayından dəhşətli olan Xocalı soyqırımı törətdi insan cildinə girmiş canavarlar! Xocalı faciəsindən sonra başımızı qaldırıb vətən göylərinə baxmağa, Ulu Tanrıya dualar etməyə utanırıq.....Özü də Xocalıdakı qırğını planlı şəkildə etdilər. Türkləri başa salmaq istədilər ki, ermənilərlə oynamaq olmaz:


Üzlərə baxmağa gözüm utanır,
Təsəlli verməyə sözüm utanır,
Halına yanmağa üzüm utanır,
Namərdlər əlində qalan torpağım-
Xocalım hey, Xocalım...

Düşmən həmişə düşməndir.....

Unutma bunu, oğul! Özü də erməni kimi düşməni! Zənciri özgə əllərdədir. Həmişə qabına yal töküb, qabağına küt atıb “huy” verənləri var. Belə qansız düşmənin beş addımlığında yaşayırdı Xocalı! Yalqız qalsa da öz vüqarını, qeyrətini, namusunu, dilini, dinini qoruyub saxlayırdı Xocalı! Nə halına yanan, nə dərdinə qalan oldu. Düşmən düşmənliyini etdi, sinəsində od qaladı, odlara çatdı Xocalını....



Yetişən olmadı o gün dadına ,
Axan qanlar hopdu yeddi qatına.
Səni tay tutdular yaslı Xatına,
Dilimi yandıran yanıqlı ağım-
Xocalım hey, Xocalım...

Qırmızı qar...

“Xocalını gözlərimlə gördüm. Hər yerdən qan iyi gəlirdi. Qar üstündəki kimsəsiz, sahibsiz cəsədlərdən qorxdum. Qorxdum ki, bu qan üçün heç vaxt Azərbaycan tərəfi, sabahkı nəsillər susmasın. Bu gün ruslar bizimlədir. Sabah biz tənha qala bilərik”, bunlar bir erməni yazıçısının dedikləri və bəşəriyyətə çatdırdığıdır.
...İsti yuvalarından perikən quşlar, haraya uçursunuz?! Başınız üzərində hərlənən caynaqlı düşmənlərinizi görmürsünüzmü ?...
Görmürsünüzmü bu vəhşilər qana susayıblar? Sizi məhv etmək üçün alçaqlığa əl atırlar. Haraya qaçırsan körpə balam, dörd yanın düşməndir, düşmən də həmin düşməndir- sənə də qıyar!
...Qar yağanda sevinmisən, baharda torpağımız bərəkətli, düzlərimiz laləli olacaq, -demisən, Xocalının ağsaqqalı. Qarın ağlığı xəyalını ağ günlərə aparıb, sevinmisən. Bəs qırmızı qarı görəndə hansı hissləri keçirirdin?
Qırmızı qarı- oğlunun , qızının, nəvənin qanına boyanmış qarı deyirəm! Düşmənə nifrətin güclü idi, yoxsa şan- şöhrət axtaran, vəzifə davası aparan biqeyrət vətən oğullarına? Ağ qar qırmızı qana boyandı, o qan Xocalı torpağına hopdu...

Günəş üzərinə qəm saçacaqdır,
Otlar göz yaşıyla boy atacaqdır,
Lalələr rənginə qan qatacaqdır...
Baharda saralan yaşıl yarpağım-
Xocalım hey, Xocalım...


O gün gəlibdir...

Sinəmizə çəkilən Xocalı dağının 30 ili tamam olur. Hələ ki, Xocalı düşmən əlindədir, hələ ki, Xocalıdan sağ qalanlar köçkün adı ilə yaşayırlar. Hələ ki, Xocalısız Xocalı dərdi ilə yaşayırıq. Yaşayırıq- sabaha ümidlə... Yaşayırıq- Xocalıya qayıtmaq, bu torpağa diz çöküb səcdə etmək üçün. Bu torpağın murdarlanmış sinəsini göz yaşımızla yumaq üçün.....
“Ölkəmizin ərazi bütövlüyünü bərpa etmək üçün bizim kifayət qədər hərbi gücümüz, iqtisadi potensialımız və siyasi iradəmiz vardır... Mövcud status-kvo qəbul edilməzdir və Ermənistanın işğalçı qüvvələrinin torpaqlarımızdan çıxarılması tələbi daim gündəmdədir. Azərbaycan xalqı və dövləti Xocalı faciəsini heç vaxt unutmur və unutmayacaqdır”.
Otuz il müddətində “Dərdinə” əlac tapa bilmədiyimiz işğal altında olan torpaqlarımız Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi altında mübariz və yenilməz ordumuz tərəfindən 44 gün ərzində eməni quldurlarından geri alındı.
Gün gəlibdir...XX əsrdə törədilmiş Xirosima, Naqasaki, Xatun faciələrindən də dəhşətli olan Xocalı soyqırımı beynəlxalq səviyyədə hüquqi-siyasi qiymətini alacaq, faciənin səbəbkarları və iştirakçıları törətdikləri əməllərə görə cavab verəcəklər.

Qoynundakı yadlar qovulacaqdır,
Şişmiş burunları ovulacaqdır ,
Bu dərd içimizdə qovrulacaqdır,
Sinəmə çəkilən sağalmaz dağım-
Xocalım hey, Xocalım!

İbrahim Yusifoğlu
AMEA-nın N. Gəncəvi adına
Ədəbiyyat İnstitutunun əməkdaşı
15.02.2022

Redaksiyadan: “Xocalıda azı 3813 nəfər qətlə yetirilib
Onlardan 613 nəfəri ictimaiyyətə məlumdur, qalanları barədə erməni mənbələrində məlumat verilir. 2000-ci ildə nəşr olunmuş “Xaç naminə” kitabında Daud Xeyriyan yazırdı:
“Bu şaxtalı qış səhərində Daşbulaq yaxınlığında bir kilometrlik bataqlıqdan keçmək üçün insan meyitlərindən körpü salmalı olduq. Mən meyitlərin üstü ilə getmək istəmirdim. Mayor Ohanyan işarə elədi ki, qorxmaq lazım deyil, müharibənin öz qanunları var. Mən ayağımı qan içində olan 9-11 yaşlarında qız uşağının sinəsinə basıb irəlilədim. Çəkmələrim, şalvarım tam qana batmışdı. Bu qaydada 1200 meyitin üzərindən keçib getdim.
...Martın 2-də “Qaflan qrupu” (bu qrup meyitlərin yandırılması ilə məşğul idi) 2000-ə yaxın iyrənc monqol (Xocalı türklərini nəzərdə tutur) meyitini topladı və onları ayrı-ayrı topalarla Xocalının təxminən bir kilometrliyində yandırdı.”
Yuxarıda qeyd olunanlardan da görünür ki, yer üzündən silinmiş bir şəhərin qırılmış əhalisinin sayı qəsdən az göstərilib. Düşmənin informasiya təxribatı burda da işləyib.

Erməni hərbi güvvələri humanitar yüklə dolu maşınları geri qaytardı.
Kərbəcərə gedən yük maşınları geri qaytarılıb.
Turkustan.az bildirir ki, bu barədə Qazet.az-a ekskülüziv daxili qaynaqdan məlumat verilib:
“İşğaldan azad olunan Kəlbəcər rayonuna Rus sülhməramlıların müşayiəti ilə yük aparan sürücüləri erməni silahliları geri qaytarıb. 40 nəfərdən ibarət olan dəstə sülhməramlıların sözünə belə əhəmiyyət verməyib.”
Hansı hadisənin baş verdiyi hələlik məlum deyil. Dəfələrlə Kəlbəcər rayonuna yük aparılsa da əvvəllər belə insident baş verməmişdir.

Hava nəqliyyatı vasitəsilə Azərbaycana giriş-çıxışına icazə verilən şəxslərin siyahısı genişləndirilib.

Bununla bağlı Baş nazir Əli Əsədov Nazirlər Kabinetinin “Xüsusi karantin rejiminin müddətinin uzadılması və bəzi məhdudiyyətlərin aradan qaldırılması ilə bağlı tədbirlər barədə” qərarında dəyişiklik edilməsi barədə qərar imzalayıb. Yeni qərarla Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) icazə sənədi- pasportu olan şəxslərin Azərbaycana giriş-çıxışına icazə veriləcək.
Qeyd edək ki, indiyə qədər Azərbaycanın vətəndaşlarına, həmçinin diplomatik pasport sahiblərinə, Azərbaycanda xarici ölkələrin diplomatik nümayəndəliklərinin və konsulluqlarının rəhbərlərinə, əməkdaşlarına və onların ailə üzvlərinə, Azərbaycan Respublikasında iş icazəsi olan əcnəbilərə və vətəndaşlığı olmayan şəxslərə, Azərbaycan Respublikasında müvəqqəti və ya daimi yaşamaq icazəsi olan əcnəbilərə və vətəndaşlığı olmayan şəxslərə və onların ailə üzvlərinə (arvadı (əri), himayəsində olan valideynləri və 18 yaşına çatmamış uşaqları, habelə 18 yaşına çatmış sağlamlıq imkanları məhdud uşaqları), habelə ölkəyə girişinə Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti yanında Operativ Qərargah tərəfindən xüsusi icazə verilmiş şəxslərə münasibətdə – müvafiq təsdiqedici sənədlər və uçuşdan əvvəl 72 saat ərzində verilmiş COVID-19-a dair PCR testinin neqativ nəticəsini təsdiq edən sənəd əsasında hava nəqliyyatı vasitəsilə Azərbaycana giriş-çıxışına icazə verilirdi.

NATO-nun Baş katibi İlham Əliyevə zəng edib
Fevralın 15-də NATO-nun Baş katibi Yens Stoltenberq Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevə zəng edib. Söhbət zamanı NATO-nun Baş katibi ötən ilin dekabrında NATO-ya səfəri və NATO-nun ali orqanı olan Şimali Atlantika Şurasında çıxışına görə Prezident İlham Əliyevə təşəkkür edib.
Dövlətimizin başçısı da dəvətə və göstərilən qonaqpərvəliyə görə təşəkkürünü bildirib. Telefon danışığı əsnasında Azərbaycan-NATO əlaqələrinin inkişafından məmnunluq ifadə olunub. Cənubi Qafqaz regionunda postmünaqişə vəziyyəti, Ukrayna ətrafında cərəyan edən proseslərə və dünya enerji bazarındakı mövcud duruma dair fikir mübadiləsi aparılıb.
NATO-nun Baş katibi Avropanın etibarlı qaz təchizatçı olmasına və qaz ixracını artırmasına görə Azərbaycana təşəkkürünü ifadə edib.
Prezident İlham Əliyev Azərbaycanın enerji məhsulu növlərinin önəmli ixracatçısı kimi etibarlı tərəfdaş olaraq qalmaqda davam edəcəyini diqqətə çatdırıb.

Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri (BƏƏ) hökumətinin başçısı Şeyx Xəlifə bin Zayed əl-Nəhyanın siyasi müşaviri Ənvər Qarqaş Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın Əbu-Dabiyə səfərinin ikitərəfli münasibətlərdə yeni müsbət səhifə açacağını bildirib. Qarqaş sosial şəbəkə hesabında Ərdoğanın səfəri ilə bağlı açıqlama verib.
“Əbu-Dabi vəliəhdi Şeyx Məhəmməd bin Zayed əl-Nəhyanın Türkiyəyə səfərindən sonra Prezident Ərdoğanın BƏƏ-yə səfəri iki ölkə arasındakı ikitərəfli münasibətlərdə yeni müsbət səhifə açacaq”, - diplomat deyib. O, bu səfərin regionun sabitliyi və rifahına yönəlmiş əməkdaşlıq körpülərini gücləndirmək meyllərinə uyğun olduğunu vurğulayıb:
“Türkiyə Prezidenti Ərdoğanın Əbu-Dabiyə səfəri də firavan gələcəyi təmin etmək üçün sadiq olduğumuz yola uyğundur”.
Ərdoğan əl-Nəhyanın dəvəti ilə fevralın 14-15-də Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinə rəsmi səfər edəcək.
Prezident Ərdoğanın səfəri çərçivəsində keçiriləcək görüşlərdə Türkiyə ilə BƏƏ arasında ikitərəfli əlaqələr bütün aspektlərdə dəyərləndiriləcək, əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsi imkanları müzakirə olunacaq.

Ərdoğanın təşəbbüsü Makronu təlaşlandırdı

Türkiyə heç vaxt Ukraynanı istismar etməyib. Rəsmi Ankaranın 2014-cü il böhranından əvvəl Ukrayna ilə qurmuş olduğu güclü əlaqələr var. Bütün bunlarla bərabər, cənab Ərdoğanın Zelenski və Putinlə ciddi münasibətləri var. Lakin Fransaya və Makronun davranışlarına baxanda bunu deyə bilmirik.
Bu sözləri Ərdoğanın Ukrayna səfərini və Makronun problemlə bağlı cəhdlərini şərh edən Türkiyənin terror və təhlükəsizlik üzrə eksperti Abdullah Ağar deyib.
Ağarın sözlərinə görə, Fransa Türkiyədən fərqli olaraq, Ukrayna məsələsində tərəfdir:
“Tərəflərin Rusiya-Ukrayna probleminin həllində istifadə etdiyi üslub, metod və taktikaları eyni məntiq çərçivəsində dəyərləndirmək mümkün deyil. Türkiyə problemin Ukraynanın ərazi bütövlüyü, suverenliyi və beynəlxalq hüquq çərçivəsində həllini, gərginliyin azalmasını, müharibə ehtimalının sıfra endirilməsini istəyir. Avropa Birliyi isə Ukraynanın suverenliyi məsələsini öz mənfəətləri üçün istismar edir. Fransa ilə Türkiyənin arasında hər zaman siyasi müstəvidə rəqabət və mübarizə var, bunun ikitərəfli əlaqələrə təsirlərini də görmək mümkündür. Ancaq Türkiyə bütün yaşanan problemlərə, çətinliklərə rəğmən heç vaxt Putini “diktator” adlandırmayıb, Fransada isə Putinə dəfələrlə “diktator” deyilib. Məsələnin bu nöqteyi-nəzərdən də dəyərləndirilməsinin vacib olduğunu düşünürəm”.
Qeyd edək ki, Ərdoğanın Kiyevə səfəri və Putini Türkiyəyə dəvət etməsi, paralel olaraq Ukrayna və Rusiyaya problemlərin həlli üçün birbaşa görüş platforması təqdim etməsi fonunda Fransa Prezidenti Makronun canfəşanlığı, Rusiya və Ukrayna liderləri ilə ardıcıl telefon bağlantıları qurması diqqət çəkir.

“Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Ukraynaya səfər edib. Bundan başqa, Böyük Britaniyanın Baş naziri Boris Conson da Kiyevdə səfərdə olub. Biz bu səfərləri, müzakirələri bir daha nəzərdən keçirib, addım atmaq istəyirik”.
Bunu Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan jurnalistlərə müsahibəsində deyib.
“Qardaşım İlham Əliyevlə onun Ukraynaya səfərindən sonra bəzi müzakirələrimiz oldu. Əsas məsələ odur ki yubanmadan bu problemin həlli istiqamətində əlimizdən gələni edək”, – R.T.Ərdoğan vurğulayıb.
Dövlət başçısı bildirib ki, Türkiyə-Ukrayna əməkdaşlığı bütün regiona fayda verəcək: “Ukraynada apardığımız müzakirələrin və imzaladığımız razılaşmaların xeyirli olmasını arzulayırıq. Qərb, təəssüf ki, indiyədək bu məsələnin həllinə töhfə verməyib. Əksinə, mane oldular. Bu mövzu ilə bağlı cənab Vladimir Putinlə olan müzakirəyə böyük əhəmiyyət verirəm”.

O, maarif və mədəniyyət məbədinin beşiyində böyüdü. Bu məbədin işığında müqəddəs amalı yolunda canını şamtək əritdi. Məbəd işığı onun varlığı ilə daha da nurlandı. Daxilində təmiz qəlbi, göylərdə saf ruhu bir-birinə dayaq oldu: həyatı və yaradıcılığı qəlb və ruh birliyi şəklində bugünədək mənəvi saflığını, mənəvi ucalığını qoruyub saxladı. İnsanlarla şəfqətlə davranması, həlim xasiyyəti, gözəl əxlaqı, saf qəlbi ona müqəddəs bir yol açdı. Bu, seçilmişlərin yolu idi. Bu yolda: qəzəbə səbirlə, cəhalətə elmlə, xəsisliyə comərdliklə, çətinliyə şükürlə, cəzaya bağışlamaqla cavab verdi.
Bu gün Yunus Əmrə kimi qəlbi Çələbin taxtı bilən, Nəsimitək Yaradanın nurunu əməllərində təcəlla etdirən Ustadımızın - BDU-nun Jurnalistika fakültəsinin Professoru Cahangir Məmmədlinin ömür təqviminin yeni ilidir. Bu gün qəlbi nurla nurlanan, ruhu saflıqla saflanan müəllimimizin xeyirxah əməllərilə Yaradana yar - bəndə olduğu gündür.
O günlər Azərbaycanın tarixi talehi ilə bərabər, həm də talehi tarixi - müqəddaratı həll olunurdu. Alman qoşununun Volqaya çıxması nəticəsində Bakı ilə əlaqə kəsilmişdi. Düşmən ordusunun Qafqaza yaxınlaşmasının acı xəbərini isə indi də sözlə ifadə etmək çətindir. İkinci dünya müharibəsinin ən qanlı-qadalı, xalqın sabaha ümidini itirdiyi bir zamanda Novruzlu kəndində öz sabahkı dərdi ilə birlikdə doğuldu Cahangir Məmmədli.
O, hər an öz dədə-baba yurduna bağlılığı, ruhunun dolaşdığı, qəlbinin xatırladığı və dilindən düşmədiyi elinə-obasına sonsuz sevgisi ilə seçildi. Hətta bu yaxında saytların birində bir daha böyük qürurla dedi: "Mənim dünyada ən əziz yerim Novruzlu kəndidir". Əlavə edərək: "Bu el Xudu Məmmədov, Rafiq Əliyev, Əli Əmirli və digər şəxsiyyətlər yetirib" - söylədi.
Bu, "mikro Vətən" (C.Məmmədli) həm də Sizi Azərbaycana yetirib, Ustad! Siz bu kəndə çörəyi yetirən torpağı, bu torpağa bərəkət gətirən yağışı, ("Beşinci fəsil" filmində doğma torpaqda Vətən yağışı altında təpədən-dırnağa qədər su içində öz fikirlərini tamaşaçıyla bölüşməyiniz yadımdan çıxmır) həmçinin göyün xoşbəxtlik və kədər damcılarını müqəddəs səmadan bizlərə bəxş edən Yaradanı sevdiniz və gördünüz. Bəli, gördünüz, bəsirət gözü ilə.
Novruzlu kəndinin kimsəsiz bir yerində böyüdünüz. Fəqət, Yaradanın sevgisi və nəzəri ilə. Atasız böyüməyinizə baxmayaraq, böyük məhəbbətlə "Ata Canı" kəlməsini Sizin dilinizdən eşitdik. Valideyn sevgisi görməsəniz belə, ancaq Vətənə, el-obaya, dosta, tələbəyə, doğma Bakı Dövlət Universitetinə olan sevginiz hər birimizə örnək oldu. Maddi-mənəvi dəstəkçiniz, Ağdamın sayılıb-seçilən ziyalılarından olan filosof Zeynal Məmmədli isminə sevginiz hər zaman qəlbinizdə yaşadı, dilinizdən xatırlandı. Heç bir zaman, hətta Ustad məqamınızda belə, bir vaxtlar Sizə dəstək olan müəllimlərin(m)izi: Nəsir İmanquliyev, Şirməmməd Hüseynov, Firidun Hüseynov, Ağamusa Axundovu… unutmadınız. Üstəlik, gənc jurnalist nəslinə də tanıtdınız.
Sizin Yaradan qarşısındakı əməlləriniz, həyatın ağrı-acısını qəlb və ruhunuzla Rəbbin qismət payı kimi qəbul etməyiniz, bizlər üçün örnəkdir. Siz Pərvərdigarın mətbuatımıza qismət etdiyi fikir, tələbələrinizə müəllim, cəmiyyətimizə isə ziyalı payısınız.
Mövlana Cəlaləddin Ruminin: "Aclığa səbr - oruc, ağrıya səbr - mətanət, insanlara səbr - xoşgörüş, istəyə səbr - dua, duyğulara səbr - gözyaşı, darıxmağa səbr - həsrət, sevgiyə səbr - eşq" fəlsəfəsini Ustad Cahangir Məmmədli ömrünün qısa xronologiyası kimi də qeyd etmək olar. Sual yarana bilər: "Nə üçün?" - Bu dəqiqə deyim. Çünki hər çətinliyə qatlaşan insanlar bədənində daşıdığı canı ilə, ərşi-gürşü xəlq edən Sübhanın öz ruhundan bəndəsinə üfürdüyü ruhu ilə, yeri - göyü Yaradana, Yaradanın yaratdığı yaradılışa - bəndəyə heç vaxt çınqır - çınqır qorranan qəlbinin göynəltisini hiss etdirməzlər. Torpaq dərd əlindən qayalaşsa da, ancaq bu böyük insanlar Yaradanın dərdini də dərman bilərlər: bu, səadət dərmanı adlanar.
Professor C.Məmmədli Jurnalistikaya, elmə, bədiiliyin yüksək mərhələsinə, hətta yazılarında boya-başa çatdığı Ağdama - Novruzluya, Vətəninə - Azərbaycana bir sözlə tüm yaradıcılığına, dünəninə və bu gününə, eləcə də sabahına fəaliyyətilə sədaqətli oldu - səadət günəşitək doğdu. Məişət xırdalıqlarından, dedi-qodulardan kənar gəzən, yaradıcılığı Vətən – xalq – el-oba idealları ilə mayalanan, məmləkətinin səadəti yolunda öz canını fəda etməkdən çəkinməyən vətəndaş - jurnalist Cahangir Məmmədli haqqında hələ o zaman "Anlamaq dərdini anlamaq səadətinə çevirən adam" başlıqlı yazı yazmışdım. Bilirik ki, Yaradana xitab şeirilə başlayan "Qutadqu Bilik" əsəri "səadət gətirən elm" mənasını verir. Bu əsəri zaman-zaman işıqlı ziyalılarımız Kamil Vəliyev, Ramiz Əsgər və Xəlil Rza Ulutürk tərcümə etmişlər. Xəlil Rza Ulutürk də xalqın səadət şairi idi. Məhz onun yazdığı "Anlamaq səadəti" şeirini də adını yuxarıda çəkdiyim yazıma əlavə edərək, Ustad müəllimimə xitab etmişdim. Sanki bu şeirdə Xəlil Rza Ulutürk Ustad müəllimimiz - Cahangir Məmmədli talehini yaratmışdı:
Mən səni duyuram, bilirəm, ustad,
İdrakın əlindən nələr çəkmisən.
Qələmdən kağıza söz yox, sətir yox,
Beyninə dağ basan odu tökmüsən.
Yaxud:
"Ən böyük dərd imiş anlamaq dərdi!" –
deyib…
İçin-için gizli yanmısan.
Dərk edə bilsəydi, dağ əriyərdi,
Sən dağdan-qayadan mərd dayanmısan.
Həqiqətən də, Ustad müəllimimiz zamanın çətinliklərinə mərdliklə, dəyanətlə sinə gərdi. Qəlbi və ruhu ilə Yaradana bağlandı. İnsanpərvərlik hissilə aşiqi-hürriyyət olmağı bacardı. Mükafatını da insanlığa hizmətdə arayaraq yüzlərlə, minlərlə tələbə sevgisini əbədi qazandı. Bütün bunların - müəllim-tələbə sevgisinin mayasında saf ruh və təmiz qəlb vəhdəti dayanır. Qəlb - mənəvi varlığın ifadəsi, ruh - müqəddəs ucalığın təzahürüdür. Bu iki cövhər Ustad Cahangir Məmmədlinin həyat kredosunu təşkil edir.
"Qəlb" və "Ruh" xeyirxahlığın, nəcibliyin... nüvəsidir. Sözlərin birliyi - ikilik, mənəvi birliyi - əkizlik yaradır.
Əziz oxucu, ürəkdən axan söz nəhrinin, fikir bəhrinin önünə sədd çəkmək istəməzdim, ancaq bu məqamda kiçik bir haşiyə çıxmağı özümə borc bildim, bunu mövzudan kənara çıxmaq kimi qəbul etməyin. Bu kiçik fikirlər oxucu və müəllif qəlbinə uzanan işığı zəiflətməyəcək, əksinə, daha da gurlaşdıracaq, çünki mövzumuza təkan verir. Təki anımız - təkanımız qəlb və ruh bağlılığı ilə keçsin.
Kolumbiya Universitetinin professoru Kelli Hardinq qeyd edirdi ki, iş yerində, məktəbdə və evdə şəfqətli olmaq insanın özünü və başqalarının xeyirxahlıq duyğusunu inkişaf etdirir. Beləcə, ali hissin toxumları ətrafa yayılaraq insanlara "yoluxur": İnsan daxilində var olan, ancaq varlığı bilinməyən insanlıq duyğusunu "oyadır".
Təbəddülatlı dünyada bəzi məqamlar birmənalı qarşılanmasa da, ancaq böyük bir dövlətə uzun illər başçılıq etmiş B.Obamanın sözləri yarımçıq insanlara, yarı yolda olanlara, yarım qalan fikirlərə tamlıq bütövlük gətirir: "Yaxşılığın, mərhəmətin, xeyirxahlığın zəifliklə heç bir əlaqəsi yoxdur".
Rus qələm adamlarından biri cəmiyyətin mənəvi və fiziki qeydinə qalan böyük (sözün hər mənasında) Anton Çexov haqqında yazırdı: "Xalqımızın ən gözəl oğulları təvəzökar olublar. Onlar özünü tərifləməklə, özgəyə gülməklə, özlərini başqa adamlara misal çəkməklə məşğul olmurdular".
Çexovun əsərləri, hekayə və yazıları ilə Cahangir Məmmədli yaradıcılığı arasında kəsişən bir xətt var. Bu kəsişmə: İnsan qəlbindəkiləri hiss etmək, ruhun ağrı-acılarını duymaq, yüksək alicənablıq, cəmiyyətdə barışdırıcı mövqe, bir sözlə mənəvi dərinliyə varmaq və bu dərinlikdə var olmaqdan irəli gəlir. Çexov bir həkim kimi, bir yazıçı kimi, Cahangir Məmmədli də bir vətəndaş kimi, bir jurnalist kimi bilirdi: Cəmiyyət daxilində mütləq barışıq olmalıdır. Hər iki insanın qələmi qarışıqlıqdan uzaq, qar işığı qədər parlaq idi.
Cahangir Məmmədli haqqında xoş sözlər çox eşitmişdim. Ancaq dahilərin bir sözü var ki, səmimiyyəti hiss etmək üçün mən öz gözlərimə inanıram, nəyinki eşitdiklərimə. Həqiqətən də Cahangir Məmmədlini tanımaq və onun nəcibliyinə, səmimiyyətinə bürünmək insanı bir ömür boyu xoşbəxt edir. Bu məqamdaca gəlin C.Məmmədlinin "Universitet yolumun ilk çırağı: professor Firidun Hüseynov" başlıqlı yazısından bir hissəyə nəzər salaq: "İnsan taleyinin qəribə anları olur. Bəzən bir anın, bir dəqiqənin hansısa hökmü bütöv bir ömrün, bütöv bir həyat yolunun dönüş nöqtəsi olur və bu nöqtə səni zamanın sınaqlarından çıxarıb, sonunda təmiz dünyaya qovuşdurur". Biz də Cahangir Məmmədlini tanımaqla, təmiz dünyanın xoşbəxt sakininə çevrildik. Bu xoşbəxtlik isə bir an deyil, bir ömür boyu bizimlədir.
Bu xoşbəxtliyə gedən yol 1 Avqust 2019 -cu ildə baş tutan qabiliyyət imtahanı ilə başladı. Düzü, mən də Cahangir Məmmədlinin "Jurnalistikanın müasir inkişaf meylləri" kitabı vardı. İmtahan zamanı "İnformasiyanın həyatımızda rolu" mövzusunu seçdim. Bundan iki gün öncə isə adın qeyd etdiyim kitabdan "İnformasiya janrları" haqqında oxumuşdum. Əlqərəz. Beləcə, bir neçə gündən sonra qabiliyyət imtahanının ən yüksək balla qalibiyyət sevincini yaşadım. Elə buradaca qara üzlüklü kitabımızın ağ səhifələrinə təşəkkür edirəm. C.Məmmədli demişkən: “Hər nə varsa kitabdan başlayır”- müəllimimin icazəsilə fikirlərinə əlavə edərək deyərdim: “Elə kitabla da davam edir”.
Elm adamlarından biri deyirdi ki, müəllim dərsə və ya auditoriyaya daxil olanda tərləyib çıxmalıdır. Bu fikir Cahangir Məmmədlinin dərs zamanı auditoriyada yorulmaq bilmədən ayaq üstə mühazirə deməsində, hər tələbə ilə fərdi işləməsində və dərsdən sonra da tələbələrə can yandırıb onlara zaman ayırmasında öz təsdiqini əyani şəkildə tapır. Ustad müəllimim dərsdən sonra yazılarımı oxuyur və düzəlişlərini edirdi. Hər dəfə mütləq mənə qəzet və kitab hədiyyə edirdi. İndi də o qəzetlərdən, kitablardan yararlanıram. Cahangir müəllimlə istər imtahan öncəsi, istərsə də hansısa bir yazı haqqında saatlarla telefonla danışırıq. Bir də heç zaman mənim sosial şəbəkədə yazdığım statusları - yazıları cavabsız qoymur.
Cahangir müəllim fikir adamıdır, həm də bu fikirlərini tanıdıqları ilə bölüşəcək qədər mərd adamdır. "Ən nadir mərdlik, fikir mərdliyidir." (Anatol Frans) Çalışır ki, tələbə öyrənsin. O, bu gün bütün canı və qanı ilə tələbələrə yorulmadan, usanmadan təhsil xəzinəsinin qapılarını elm açarı ilə açmağı öyrədir. Qəlbinin isti qanı ilə, ruhunun istiqanlığı ilə hər məsələyə doğma valideyn kimi, əziz dost kimi münasibətin bildirir. Yazı əsnasında dəfələrlə qeyd etdiyim kimi: Bütün bunlar ruh və qəlb işidir.
Verilişlərin birində sevimli şairimiz Nəriman Həsənzadə görkəmli yazıçı, alim, müəllim Mir Cəlal Paşayev haqqında belə bir fikir söylədi. Sitat: "Cəlal müəllim mənim kiçik bir şeirimə, mətbuatda çıxan yazıma elə qiymət, elə dəyərli fikirlər söyləyirdi ki, bu qiymət məni ruhlandırırdı". Bütün bu məziyyətləri Cahangir müəllimdə də görürük. O da eynilə böyük ədibin sevimli şairə göstərdiyi səmimiyyəti biz tələbələrinə göstərir. Səmimiyyət heç vaxt saxtalığı, riyakarlığı, bəsitliyi, natamamlığı, qəbul etmir. Səmimiyyət üzdən, gözdən göründüyü kimi əməldə də daim təzə libas kimidir.
Cahangir Məmmədli öz daxilində həmişə mənəvi ucalığı, ülfəti, saflığı hifz edib, qoruyub saxladı. Ani bir xoşbəxtliyi ruhunu və qəlbini uca tutan əzabdan üstün bilmədi. Belə olan halda insanın ruhu da, qəlbi də saflığa köklənir: Qəlbin sarı simi, ruhun ağ simi kökdən düşmür, həmahəngliyini… itirmir.
Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin məşhur hekayələrinin birində şeyda bülbül tardan çıxan səsdən ehtizasa gəlib özünü alətə çırpır. Bunlar hamısı ruhla, qəlblə bağlı məsələdir. İstənilən alimin, sənət adamının və ən sadə insanın belə qəlbi, mənəvi aləmi zəngin deyilsə, o heç vaxt istər yaradıcılıq əsərlərində, istərsə də özünü ifadə tərzində mənəvi ucalığa yüksələ bilmir. Hətta hürufiliyə görə kamil insanın bütün müsbət keyfiyyətlərini daşıyan Nəyimi də Həzrəti Adəmin ruhunun daşıyıcısıdır. Nəsiminin özü də böyük Ustadı Fəzlullah Nəyiminin saf mənəviyyatının daşıyıcısı idi. Nəsimi öz şeirlərilə əsrarəngiz böyük bir fəlsəfi, poetik, qeyri-adi səslənən fikirləri yaradıcılığına gətirdiyi kimi doğruluq, dürüstlük, saflıq kimi ruhi- mənəvi keyfiyyətlər ruhun daşıyıcısı olaraq müəllimdən tələbələrinə keçir, ötürülür. Əbəs yerə deyildi ki, Nəsimi müəllimi Fəzlullah Nəyimi haqqında deyirdi ki, o, "haqqın məzhəridir" – əlbəttə, özündə də ondan mütləq bir zərrə daşıyır.
Bir neçə il bundan öncə Şəkidə ənənəvi “İpək Yolu” Beynəlxalq Musiqi Festivalı keçirildi. Açıq havada, güllü-çiçəkli məkanda dahi bəstəkar Üzeyir Hacıbəylinin “Leyli və Məcnun” operasının “Yuxarı Karvansaray”da nümayişi zamanı yerli, həbelə əcnəbi qonaqların diqqətini çəkən və hər kəsin marağına səbəb olan nadir hadisə baş verdi. Leylinin ifası zamanı ağ göyərçin səhnənin yaxınlığında dayanaraq dahi Nizami sözünün qüdrətinə, Üzeyir bəyin musiqisinin ruhuna sanki səcdə qılaraq ecazkar musiqini dinlədi və ifa tamam olandan sonra pərvazlanıb səmaya qalxdı. Bu az təsadüf olunan hadisə hamının diqqətinə, marağına və heyrətinə səbəb oldu. Baxın, bütün bunlar dəfələrlə qeyd etdiyimiz kimi, gözlə görünməyən ruhun daşıyıcısıdır.
Ədəbiyyatımızın söz mülkünün sultanı - Nizami, qiymətli gövhəri - Nəsimi, qəlb və ruh şairi isə Füzulidir. Yazının sonuna yaxın qəlb şairi Füzulinin adını heç də təsadüfi çəkmədik. Çünki dahi şairimizin yaradıcılığının qayəsi olan: pak hisslər, qəlblərə münəvvərlik, saf məhəbbət, yüksək mənəvi zövq, insani ləyaqət, etibarlılıq və ən əsası güclü əxlaq özünü məhz Cahangir Məmmədli həyatında və yaradıcılığında sözün tam mənası ilə təcəlli etdirir.
Qəlbi nurla nurlanan, ruhu saflıqla saflanan Ustadım - Cahangir Məmmədli, ustad yaşınız mübarək olsun. Bu yaşın 8 rəqəmi həm də sonsuzluğa işarədir. Bu, tələbənin müəlliminə olan sonsuz sevgisinin rəqəm təzahürüdür. Ustad, sizə sonsuz xoşbəxtlik, sonsuz sağlıq və ömrünüzə sonsuz bərəkət arzu edirəm.
Yaxşı ki varımızsınız! Varlığınız mübarək!
Əsgər İsmayılov,
Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsinin tələbəsi

Redaksiyadan: Cahangir müəllim bizə ilk dərsi keçəndə indiki yaşının yarısındaydı. Elə onda da tələbələrinə eyni sevgi, eyni hörmətlə yanaşırdı. İlk gündəncə bizə tələbə kimi yox, həmkar kimi yanaşırdı və bu yanaşmanın cavabını daha çox sevgiylə alırdı. Müəllimimizi yaradıcı kollektivimiz adından da təbrik edirəm. Mən tanıdığım dövrdən sonrakı ömrünü səksənə çatdırmasını arzulayıram!
Dərin ehtiramla: Tamxil Ziyəddinoğlu