Ermənilər Üzeyir Hacıbəylinin bəstəsini oğurladılar - BƏYANAT

Mədəniyyət Nazirliyi və Əqli Mülkiyyət Agentliyi Azərbaycan bəstəkarı Üzeyir Hacıbəylinin “O olmasın, bu olsun” komediyasının musiqisinin bir hissəsinin və Azərbaycan musiqi irsinin digər nümunələrinin ermənilər tərəfindən mənimsənilməsi ilə bağlı birgə bəyanat yayıb. Bəyanatda deyilir:
Dahi Azərbaycan bəstəkarı Üzeyir Hacıbəylinin “O olmasın, bu olsun” komediyasının musiqisinin bir hissəsi guya erməni bəstəkarı Arno Babacanyanın müəllifi olduğu “Vaqarşabat rəqsi” adı altında “Youtube” platformasında yerləşdirilib. Sözügedən mənimsəmə halı haqlı olaraq Azərbaycan cəmiyyəti tərəfindən kütləvi etiraza səbəb olub. Qeyd edilən məsələ ilə bağlı aşağıdakıları bildiririk:
1. Üzeyir Hacıbəyli “O olmasın, bu olsun” musiqili komediyasının (“Komediya”) musiqisini 1910-cu ildə, “Dörd məclisli musiqili komediya” adlı librettosunu 1913-cü ildə yazıb. Komediya 1913-cü il oktyabrın 25-də Bakıda H.Z.Tağıyev teatrında şəhnələşdirilmiş və ictimaiyyət tərəfindən böyük rəğbətlə qarşılanıb. Tamaşanın rejissoru Hüseyn Ərəblinski, dirijoru Müslim Maqomayev olub. Üzeyir bəyin “O olmasın, bu olsun” komediyasının musiqisinin və librettosunun müəllifi olması ümumqəbuledilmiş faktdır, onu sübut edən çoxsaylı mənbələr, o cümlədən dövrə aid yazılar, tamaşa afişaları, not yazıları və s. sənədlər mövcuddur.
2. Komediyanın librettosu bir çox dillərə tərcümə olunaraq, komediya müxtəlif ölkələrin səhnələrində tamaşaya qoyulub.
3. Komediyanın əsasında 1956-cı ildə “Azərbaycanfilm” kinostudiyası tərəfindən eyniadlı film çəkilib. Filmin ssenari müəllifi Sabit Rəhman, rejissoru Hüseyn Seyidzadə, musiqi redaktoru böyük Azərbaycan bəstəkarı Fikrət Əmirovdur.
4. Komediyanın ilk tamaşaya qoyulduğu, yəni kütləvi ifası tarixindən bu günədək əsərin bu və ya digər hissəsi ermənilər tərəfindən mənimsənilmiş və ifa edilib. Həmin mənimsəmə hallarının bəziləri aşağıda sadalanıb:
- erməni bəstəkarı Arno Babacanyan komediyanın bir hissəsini 1982-ci ildə keçmiş SSRİ televiziyasında yayımlanan verilişlərin birində guya özünün müəllifi olduğu “Vaqarşabat rəqsi” adı altında ifa etmiş, həmin ifa sonradan “Youtube” platformasında yerləşdirlmişdir;
- Con Suyan (2009), Endryu Boldi (2016), Aida Avanesyan (2021), Marian Vartapetyan (2021), Raffi Besalyan (2021), Kristina Tokatliyan (2022), Hayk Melikyan və digərləri də komediyanın sözügedən hissəsini “erməni musiqisi” kimi ifa edərək, “Youtube” platformasında yerləşdirmişdir;
- vaxtilə “Soyuzmultfilm” studiyasında istehsal edilmiş “Pyos i kot” adlı cizgi filmində komediyanın məşhur hissəsi - Məşədi İbadın “Gəl xanım, gəl yanıma...” ariyası erməni musiqisi kimi təqdim edilmişdir.
Filmin titrlərində bəstəkarın adı Karen Xaçaturyan olaraq qeyd edilmişdir. K.Xaçatryanın törətdiyi plagiatçılıq faktı ilə bağlı 2010-cu ildə Azərbaycan Respublikasının Müəllif Hüquqları Agentliyi “Detskiy mir” teleşirkətinə bildiriş göndərərək, həmin cizgi filminin nümayişinin dayandırılmasını tələb etmişdir. Məsələ ilə bağlı sübutedici sənədlərlə birlikdə Ümumdünya Əqli Mülkiyyət Təşkilatına (ÜƏMT) etiraz məktubu da göndərilmişdir.
- 2011-ci ildə Rusiyanın “Mir” Dövlətlərarası televiziyasında Ermənistanla bağlı nümayiş etdirilən sənədli filmdə erməni bəstəkarı Komitas (Soqomon Soqomonyan) tərəfindən işlənmiş “Eranqi” adlı əsərdən istifadə olunmuşdur. Erməni rəqsi kimi təqdim edilən bu “əsər” də “O olmasın, bu olsun”un Arno Babacanyan tərəfindən mənimsənilərək “Vaqarşabat rəqsi” adı altında təqdim edilən hissəsi ilə eynilik təşkilik edir.
5. Üzeyir Hacıbəylinin əsərlərinin ermənilər tərəfindən mənimsənilməsi təkcə “O olmasın, bu olsun” ilə məhdudlaşmayıb:
- 1915-ci ildə Üzeyir Hacıbəylinin “Arşın mal alan” operettası guya səhvən “erməni operettası” kimi təqdim olunmuş, bununla bu operettanın mənimsənilməsinin əsası qoyulmuşdur;
- SSRİ dövründə “Arşın mal alan” ermənilər tərəfindən tamaşaya qoyularkən bilərəkdən müəllifin adı göstərilməmiş, titrlərdə yalnız erməni ifaçıların adları qeyd edilmişdir;
- 1980-ci illərdə Arno Babacanyan SSRİ mərkəzi televiziyasının verilişlərinin birində çıxış edərkən Üzeyir Hacıbəylinin “Arşın mal alan” operettasının “kökləri”ni Qarabağın hansısa erməni kəndlərindən birində oxunan melodiyalarda “tapmış” və bununla da dolayısı yolla böyük Azərbaycan bəstəkarını plagiatçılıqda günahlandırmağa cəhd edərkən, əslində özünə haqq qazandırmağa çalışıb, “Vaqarşabat rəqsi”nin melodiyasının Üzeyir bəydən yox, guya erməni xalq musiqisindən götürüldüyünə işarə etmişdir.
6. Ermənilərin Azərbaycan musiqi irsini mənimsəməsi yalnız Üzeyir Hacıbəylinin əsərləri ilə məhdudlaşmamış və ya onun əsərləri ilə başlamamışdır. Ermənilər 17-18-ci əsrlərdən başlayaraq Azərbaycan xalqının mədəni irsini, o cümlədən musiqi irsini sistemli və davamlı şəkildə mənimsəmiş və özününküləşdirmiş, bu gün də davam edən və Azərbaycan ictimaiyyətinə məlum olan plagiatçılıq halları ermənilərin sistemli mənimsəmə siyasətinin bir parçası və üzdə görünən hissəsidir. Buna misal olaraq aşağıdakı faktları qeyd edirik:
- 1925-ci ildə İrəvanda Elm və İncəsənət İnstitutu yanında yaradılan, xalq musiqisi və folklorunun toplanması və öyrənilməsi ilə məşğul olan xüsusi bölmənin əsas məqsədi məhz Qərbi Azərbaycan torpaqlarında xalq musiqimizi və rəqslərimizi nota almaq olmuşdur. Bu bölməyə ermənilər tərəfindən çoxsəsli klassik erməni musiqisinin banisi kimi təqdim edilən S.Komitasın şagirdi S.Məlikyan rəhbərlik edirdi.
- Sözügedən Komitas uzun müddət bəstəkar kimi yox, etnoqraf kimi tanınmışdır. 1959-cu ildə nəşr edilmiş “Ensiklopedik musiqili lüğət”dən göründüyü kimi, Komitas Üzeyir Hacıbəylinin musiqisinin mənimsənilməsi nümunəsi olan “Erangi” rəqsi də daxil olmaqla üç mindən artıq musiqi əsərini nota köçürmüşdür. Hazırda həmin əsərlərdən 500-ə yaxını məlumdur, həmin əsərlərin böyük qismi Azərbaycan musiqisidir.
- Komitas tərəfindən nota köçürülmüş Azərbaycan musiqi irsi nümunələrindən biri “Yes keza tesa” adı altında erməni xalq mahnısı kimi təqdim edilmiş Azərbaycan xalq mahnısı “Sarı gəlin”dir (“Etnoqrafik toplu”, с.1, № 56). Digər mahnılar sırasında “Sarı gəlin” Azərbaycan xalq mahnısı da S.Məlikyan tərəfindən Komitasın “Etnoqrafik toplusun”da şərhlə nəşr olunub. Bu toplu sonralar SSRİ xalqları musiqisi tarixində (1, 1970) bəstəkar K.Zaxaryanın işləməsində (təxminən 30-cu illərdə) verilmişdir.
- Matenadaran və Ermənistanın digər arxivlərində saxlanılan 17-19-cu əsrlərə aid erməni əlyazmalarında qədim Azərbaycan mahnıları və havalarına geniş rast gəlinir. Qərbi Azərbaycan torpaqlarına yerləşdikdən dərhal sonra ermənilər Azərbaycan folkloru nümunələrini kütləvi şəkildə toplamağa, erməni əlfibasının transkripsiyasında yazmağa, erməni dilinə tərcümə etməyə, arxivlərdə saxlamağa, nəşr etməyə, gündəlik həyatda geniş istifadə etməyə başlamışlar. Beləliklə, həmin əsərlər ermənilərin “milli” mədəniyyət nümunələri kimi təqdim edilməyə başlanılmışdır. Buna misal R.Boyaçyan tərəfindən toplanmış və A.Seriyeks tərəfindən çapa hazırlanmış “Erməni xalq nəğmələri” kitabının Paris nəşridir.
- Azərbaycan milli irsini, xüsusilə də musiqi irsini sistemli mənimsəmələrini dərinləşdirmək və əsaslandırmaq məqsədilə erməni müəlliflər mövcud olmayan mənbələr uydurur, növbəti “əsər”də həmin uydurma mənbəyə istinad edərək, “istinadlar zənciri” yaradırdı. Bu plagiatçılıq texnikasından istifadə bu gün də davam etməkdədir.
7. Ermənilərin törətdiyi kütləvi plagiat özləri və digər müəlliflər tərəfindən etiraf edilmişdir:
- 19-cu əsrin məşhur erməni xadimlərindən biri olan M.Nalbandyan yazırdı ki, erməni "... melodiya və havalarının çoxu türklərdən [azərbaycanlılardan] götürülmüşdür. Mən ermənilərin yaşadığı çox yerlərdə olmuşam. Həmişə təmiz ermənicə olan bir şey eşitmək istəmişəm. Təəssüf ki, bu günədək mən buna nail olmamışam! Düşünürəm ki, bizim musiqi alətlərinin adları: saz, santur, kaman - hamısı türkcədir” (“Qədim şeirlər və mahnılar haqqında”, Əsərlərinin tam külliyyatı, c. 1).
- Məşhur ədəbiyyatşünas S.Palasanyan 1868-ci ildə özünün “Erməni melodiyaları” kitabında etiraf etmişdir ki, “...ümumiyyətlə, biz hansı xalqın təsiri altında oluruqsa, onun mahnılarını da özümüzünkü hesab edirik...”.
- X. Abovyan “...ermənilər ancaq türkcə (azərbaycanca) oxuyurlar”, çünki “ermənilərin mahnı ilə dastanları yoxdur”, A. Brutyan “ən məşhur erməni muğam ifaçıları Bakıdan və Şuşadan çıxmışlar”, Q. Ağayan isə “bu dil (Azərbaycan) ermənilər üçün doğma kimidir. Məhz buna görə də biz azərbaycanca oxuyuruq” cümlələrində plagiatçılıq siyasətini etiraf etmişlər.
- A.Koroşşenko “Şərq, daha çox Qafqaz musiqisi üzərində müşahidələr” əsərində yazırdı ki, “...ermənilərin özlərinin xalq musiqisi yoxdur” (“Moskva xəbərləri”, 1896). Sovet dövründə xalq musiqisinin toplanması və yazıya köçürülməsi ilə məşğul olmuş erməni bəstəkarı və musiqişünası Sp.Melikyan da Koroşşenko ilə həmfikir idi.
- M.Muradyan və Q. Tiqranovun da redaksiya heyətinə daxil olduğu “SSRİ xalqları musiqisinin tarixi”ndə (Moskva, 1970) qeyd edilmişdir: “O, [xalq musiqisini toplamaq və yazmaq məqsədi ilə], ekspedisiya işlərində müntəzəm iştirak edərək, əsl xalq mahnılarını aşkar edib qələmə alarkən erməni xalq musiqisinin orijinallığını, özünəməxsusluğunu inkar etdi”. Məhz bu səbəbdən M.Muradyan “XIX-XX əsrlərdə erməni-rus musiqi əlaqələri tarixindən” əsərində Sp.Melikyanın fikrini əsaslandıran “təsir nəzəriyyəsi”ni kəskin tənqid etmişdir, çünki bu nəzəriyyəyə əsasən, “erməni musiqisi müxtəlif mədəniyyətlərin təsirinin nizamsız yığımından ibarərdir”.
8. Azərbaycan mədəni irsi mədəniyyət və əqli mülkiyyət qanunvericiliyi ilə qorunmaqdadır. Azərbaycan mədəni irsinin ictimai varidat olmuş ən görkəmli nümunələri, o cümlədən Üzeyir bəy Hacıbəylinin əsərləri Nazirlər Kabinetinin 2019-cu il 7 may tarixli 211 saylı Qərarı ilə dövlət varidatı elan edilmiş və onlardan istifadə xüsusi qaydalara əməl etməklə, mümkündür. Dövlət varidatı elan edilmilş əsərlərin müə liflərinin, o cümlədən Üzeyir bəyin müəlliflik hüquqları pozulduqda, onun vərəsələri ilə bərabər Əqli Mülkiyyət Agentliyi həmin hüquqların bərpası məqsədilə məhkəmə iddiası qaldırmaq hüququ əldə etmişdir.
9. Azərbaycan mədəni irsinin, o cümlədən xalq mahnılarının və rəqslərinin, bəstəkar əsərlərinin oğurlanması faktlarının toplanması, sistemləşdirilməsi və ictimailəşdirilməsi, habelə bu cür plagitaçılıq hallarının azaldılması məqsədilə preventiv tədbirlərin həyata keçirilməsi Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyinin və Əqli Mülkiyyət Agentliyinin fəaliyyətlərinin prioritet istiqamətlərindən biri olmuşdur. Belə ki,
- Kütləvi mənimsəmə və plagiatçılıq faktlarını sübut etmək üçün Əqli Mülkiyyət Agentliyi erməni və xarici mənbələr əsasında Azərbaycan, ingilis, rus və rumın dillərində “Erməni yadelli nağılları” kitabını, habelə “Gəldim, gördüm, mənimsədim...”, “Erməni tarixi uydurmalarının tarixinə giriş”, “Erməniçilik uydurmaları digər xalqların hüquqlarına xələl gətirir”, “Erməni müəlliflərinin kitablarındakı uydurmalara “müəlliflik hüququ” və s. kitablarını nəşr etmiş və Azərbaycanın xarici ölkələrdəki diplomatik nümayəndəlikləri vasitəsi ilə yaymışdır.
- Mədəniyyət Nazirliyinin erməni lobbisinin ən güclü olduğu ölkələrdən biri olan Fransanın “Mezzo” kanalı ilə bağladığı müqaviləyə əsasən həyata keçirdiyi bir neçə irimiqyaslı layihə çərçivəsində Üzeyir Hacıbəylinin, Fikrət Əmirovun, Qara Qarayevin, Hacı Xanməmmədovun, Arif Məlikovun və digər görkəmli Azərbaycan bəstəkarlarının əsərləri məşhur konsert salonlarında dünya şöhrətli solist və orkestrlər tərəfindən Azərbaycan musiqisi kimi ifa olunmuşdur. Həmin layihələr “Mezzo” telekanalı tərəfindən lentə alınaraq 5 il ərzində müxtəlif vaxtlarda bütün dünyaya yayımlanacaqdır.
- Bundan əlavə ölkəmizin xaricdə fəaliyyət göstərən səfirlikləri, mədəniyyət mərkəzləri ilə birgə layihələr hazırlanır. Keçirilən tədbirlərdə Azərbaycan musiqisi haqqında məlumatlar verilərək konsert proqramında səsləndirilir.
- Əqli Mülkiyyət Agentliyi erməni plagiatçılığı ilə bağlı BMT-nin əqli mülkiyyət sahəsində ixtisaslaşmış qurumu olan və 190-dan artıq dövlətin üzv olduğu Ümumdünya Əqli Mülkiyyət Təşkilatına çoxsaylı müraciətlər ünvanlamışdır. Bu müraciətlər mütəxəssis rəyləri, sübutedici sənədlər və tarixi mənbələr əsasında tərtib edilmişdir. Qeyd edilənlərlə bağlı bəyan edirik ki, BMT üzvü olan Ermənistan Respublikası iştirak etdiyi beynəlxalq müqavilələr vasitəsilə əqli mülkiyyət hüquqlarının qorunması ilə bağlı üzərinə götürdüyü çoxsaylı vəzifə və öhdəliklərini yerinə yetirmir, digər məsələlərdə olduğu kimi, əqli mülkiyyət sahəsində də beynəlxalq hüquq normalarını kobud şəkildə pozmaqda davam edir. Ermənistan Respublikasının müvafiq dövlət orqanlarından Üzeyir Hacıbəylinin “O olmasın, bu olsun” və “Arşın mal alan” əsərlərinin yuxarıda qeyd edilən mənimsənilmə hallarının aradan qaldırılmasını, Üzeyir Hacıbəylinin müəllif hüquqlarının bərpa edilməsini, habelə Ermənistan Respublikasının ərazisində və ya onun subyektləri tərəfindən Azərbaycan mədəni irsi, xüsusilə də musiqi irsi nümunələrinin kütləvi şəkildə mənimsənilməsi hallarını təcili surətdə araşdırmağı və aradan qaldırmağı, beynəlxalq hüquqa və daxili milli qanunvericiliyinə uyğun olaraq məsuliyyətə cəlb etməyi, görülmüş tədbirlər barədə ÜƏMT-yə məlumat verməyi tələb edirik.

Flora Kərimova məhkəmədə Ülviyyə Alovluya qalib gəldi

Apellyasiya Məhkəməsi Ülviyyə Alovlunun “Floranı udmuşam” qısa təntənəsini təkrar haqlı zəfərimlə sonlandırdı.
Bunu Xalq artisti Flora Kərimova sosial şəbəkədə yazıb.
“Bilgi, təmkin, alicənablıq insanın naxışıdır. Haqqın vicdanlı keşikcisi olmaq hünərdir. Tanrının bəxşişi olan bu insani simaların sahibi olmaq isə şərəfdir.
Apellyasiya Məhkəməsinin ədalətli hakimlərinə çox sağolum var. Qalib vəkilim Elcan Həsənlinin uca könlünə Tanrıdan fərəh diləyib, bütün şübhələrdən uzaq olan vicdanına çox sağ ol, deyirəm”, - Flora Kərimova qeyd edib.
Qeyd edək ki, Xalq artisti Flora Kərimova ilə jurnalist Ülviyyə Alovlu arasında məhkəmə çəkişməsi uzun müddətdir davam edir. Xalq artisti jurnalistdən xüsusi ittiham qaydasında məhkəməyə şikayət etmişdi.
Ü.Alovlu barəsində təhqir və böhtana görə Cinayət Məcəlləsinin 147 və 148 maddələri ilə cinayət işi başlanılmışdı.
Xatırladaq ki, Ü.Alovlu bir müddət əvvəl sosial şəbəkə hesabında “Flora Kərimova məni verdiyi Apellyasiya Məhkəməsində də növbəti dəfə uduzdu” paylaşımını etmişdi.

Şuşada beynəlxalq festival keçirildi

İyunun 1-də Şuşa şəhərində Elm və Təhsil Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə “Şuşa türk dövlətləri birliyinin mədəniyyət incisidir” adlı beynəlxalq uşaq yaradıcılıq festivalı keçirilib.
Türkdilli xalqların birliyini əks etdirən festivalda Azərbaycan, Türkiyə, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Özbəkistan və Macarıstandan 250-yə yaxın məktəbli ölkələrinin musiqi və rəqs mədəniyyətini təqdim edib.
Tanınmış mədəniyyət və incəsənət xadimləri, 150-yə yaxın məktəbli, şəhid övladları festivalın tamaşaçıları arasında olub.
Beynəlxalq yaradıcılıq festivalının təşkilində məqsəd türkdilli dövlətlərdən olan uşaqlar arasında dostluq, qardaşlıq, əməkdaşlıq münasibətlərini daha da möhkəmləndirmək, uşaqlara öz ölkələrinin tarix və mədəniyyətini layiqincə təmsil etmək üçün şərait yaratmaq, eləcə də Şuşa şəhərinin füsunkar gözəlliyini tanıtmaqdır.

Məşhur müğənni saxlanılıb?

"Afət Fərmanqızının saxlanılmasından məlumatsızam. Saxlanılıbsa, lap yaxşı, deməli, işimiz irəli gedəcək".
Bunu açıqlamasında Xalq artisti Flora Kərimovanın vəkili Xavər İsmayılova müğənni Afət Fərmanqızının saxlanılması ilə bağlı məlumata aydınlıq gətirərkən deyib.
Vəkil bildirib ki, Afət Fərmanqızı ilə bağlı məhkəmə qərarının icrası Binəqədi rayon Polis Şöbəsinə göndərilib:
"Məhkəmə qərar verib, onun barəsində həbssiz axtarış elan olunub. Onun icrası da Binəqədi rayon Polis Şöbəsinə göndərilib. Qərarın icrasından xəbər yox idi. Səbəb də bu idi ki, Afət xanım Azərbaycana gəlmirdi. Bakıya qayıdan kimi Binəqədi Polis Şöbəsi onu saxlayıb məhkəməyə gətirməli idi. Polis öz vəzifəsini icra edib".
Xavər İsmayılova Afət Fərmanqızının məhkəmədən yayındığını qeyd edib.
Qeyd edək ki, bu gün müğənni Afət Fərmanqızının saxlanılması ilə bağlı məlumat yayılıb.
Xatırladaq ki, Xalq artisti Flora Kərimovayla olan məhkəmə çəkişməsinə görə Afət Fərmanqızı barəsində Binəqədi rayon Məhkəməsi tərəfindən barəsində həbssiz axtarış elan olunub.

Zərdüşt “Avesta”sı – Azərbaycan-Türk Ruhunun ifadəsi kimi

Ürəyinizdə Günəş olsun!

Bəşərin ən qədim yazılı və maddi abidələri sırasında olan Zərdüştün “Avesta”sı Azərbaycan Türklərinin yaşama, insana, dünyaya yanaşmasının, mifologiyasının araşdırılması kimi ciddi, gərəkli, qaçılmaz məsələnin həllində əsaslı özül ideya kimi diqqəti çəkir. Əcdadın özünüifadəsi ardıcıl yaradıcıdır, bənzərsizdir, ilkin qaynaq olub, sonrakı dönəmlər üçün tükənməz düşüncə, əməl imkanları yaradır. Tarixin daha çox ilkin dönəmlərinə baxsaq, ulusallığımızın qədim soraqları ilə bağlı çox faktlar itib-batıb, təhrif olunub. Dünyaya münasibətdə ikili yanaşmanın qaçılmazlığı - Xeyir və Şər anlayışlarının əcdad düşüncəsində aydınlığı, zaman-zaman bu əsasda Zərdüştün şəxsində bütün dünya dinlərinə, fəlsəfələrinə yön verən ilk, möhtəşəm dünyabaxışın yaranması – Türk Ulusu adına dünyaya bənzərsiz sözümüzdür. Zərdüştçülükdə əcdadın dünyanı, həyatı, insanı, təbiəti dərkin yeni səviyyəsinin ifadəsi özünü göstərir. Ancaq dünyanı dərkin açarını verən Türk ulusu uzun yüzillər boyunca inam yaradıcılığı ilə məşğul ola bilmədi, müxtəlif dinlər onun ilkin – özününkü olan dünyabaxışından (Zərdüştlükdəki Xeyir və Şər ideyalarından) bəhrələndi. Zərdüştün “Təmiz düşüncə, təmiz söz, təmiz əməl” ideyası ilkin düşüncədən gəlir. İnsana bu ölçüdə ilahi yanaşma Türk insançılığının ifadəsi ola bilərdi. Sübutu fars ruhundan fərqli olaraq türk ruhunda, konkret Azərbaycan Türklərinin ruhunda – yaradıcılığında ideyanın bütün çalarlarıyla (Azərbaycan muğamlarında, Azərbaycan sazında, bədiyyatında, incəsənətində və s.) yaşamasıdır. İslamın gəlişindən, oturuşmasından sonra Zərdüştün dünyabaxışı, konkret olaraq Od ideyasının ayrıca ölçüdə kutsallaşdırılması xətti zəiflədi, ancaq daha əski düşüncədəki - Tanrıçılıqdakı oda münasibət Novruzda xəlqi kurallar ölçüsündə yaşamağa başladı. Artıq xəlqi düşüncədə Zərdüşt dünyabaxışı səviyyəsində Odun kutsallaşdırılması imkanı İslamın basqısı ilə yoxa çıxarılmışdı. Başqa tərəfdən, dinlərdə, eləcə də İslamda Odun İblis obrazında təqdimi ilə Türk düşüncəsində Oda ilahi-insançı, yaradıcı (içi təmizləyici) yanaşmadan tamamilə fərqli bir yanaşma görürük. Əgər Tanrıçılıqda Günəşin, Odun da tanrılaşdırıldığını nəzərə alsaq, o zaman Türkün Tanrıçılıq dünyagörüşü ilə İslam arasında paralellik, oxşarlıq “axtarıb tapmaq” istəyində uyğunluq məntiqinin olmadığını görürük. Xeyir obrazında Hürmüzd, Şər obrazında isə Əhrimən çıxış edir.
İdeyanın obrazlaşdırılmasının dünyabaxışından bədiyyata – poeziyaya gəlməsinin ən gözəl örnəyi Nizami yaradıcılığıdır. Nizaminin Zərdüşt ideyalarına əsərlərində bu dərəcədə geniş yer verməsinin səbəbi nədir? Nizaminin türklüyü danılmazdır. Nizamidə Zərdüşt ideyalarına geniş yer verilməsi onun fars düşüncəsinə meyillənməsi ilə izah oluna bilməz. “Yeddi gözəl”ə daxil olan “Xeyir və Şər” hekayəsində Xeyir və Şər ideyaları Nizami görümündə dahiyanə biçimdə obrazlaşdırılıb.
Şərsiz Xeyirli insan varmı, mümkündürmü? Yaxud şərlə yoğrulmuş insanda xeyir adına balaca bir nişanə belə yoxdurmu? Nizaminin obrazları xalq ruhunun yetkin ifadəsi kimi meydana çıxır. Bu obrazların şəxsində yüksək bədiyyat səviyyəsində Xeyir obrazında xeyirliyin, Şər obrazında isə şərliyin nədən ibarət olduğu görünür, bilinir. Bu mənəvi tablo Nizaminin yaratdığıdır: kökü Azərbaycan-türk düşüncəsindən gəlsə də, Nizaminin yaratdığı Xeyir, Şər obrazlarıdır. Habelə burada biz Nizaminin ulusal qaynaqdan güc aldığı bəşəriliyini də aydınca görə bilirik.
Hekayə Nizaminin Xeyir obrazının Xeyirliyini, Şər obrazının da Şərliyini axıra kimi ifadə etməsiylə yadda qalır. Bu, Azərbaycan-türk folklorunda, mifoloji düşüncəsində yaşayan ulusal məntiqi yadımıza salır. Xalq düşüncəsində Xeyir axıracan Xeyirdir, Şər axıracan Şərdir. Xalq düşüncəsi yarımçıq Xeyiri Xeyir saymır, eləcə də özünü Xeyir kimi göstərən Şərin şirin dilinə aldanmır. Nizaminin düşüncəsində Şərin şirin dilinə aldanmaq olmaz, Şər Xeyir ola bilməz. Materialist düşüncədə Şərin Xeyirə, Xeyirin Şərə keçməsi “əsaslandırılsa” da məntiq yerini almır, Nizaminin məntiqi isə xalq düşüncəsindən güc alır, bu səbəbdən də insanlığa uyğun sayılır. Xeyir dünyanın mahiyyətindədir, yox olmur, Şər güclü görünsə də, dünyanın gedişindədir, Xeyir kimi güclü deyil. Nizami Xeyir-Şər təzadının (ikiliyinin) mahiyyətini incəliyinə kimi anlayır, bədiyyatının gücüylə aydın, anlaşıqlı şəkildə ideyalar arasındakı təzadı çatdırır. Xeyirin sonda Şərə qıya bilməməsi Nizaminin dünya, həyat gedişatını dərindən duyduğunu göstərir.
Şər obraz kimi öldürülsə də, yenə var. Yəni ağılda, duyğuda Şərlə döyüş onun gerçəklikdən tamamilə silinməsi anlamına gəlmir, ancaq bədiyyatda bu, mümkündür. Nizami bu həqiqəti fitrətən duyduğu, anladığı dərəcədə bədiyyatında üstünlüyü təbii olaraq Xeyirə verir. İlkin mifoloji düşüncədən “Avesta”ya qədərki inkişaf prosesi Xeyir və Şər obrazlarının xəlqi düşüncə, xəlqi dünyabaxış ölçüsündə yol getdiyini göstərir. Tanrıçılıq-Zərdüştçülük xəttinin üzvi bağlılığı, ideya uyğunluğu, birxətliliyi mövzunun daha əhatəli öyrənilməsinin gərəkliyini şərtləndirir. Nizamidə Xeyir və Şər ideyalarının obrazlaşdırılması mövzuya fitrətən ulusal məntiqlə yanaşdığını göstərir. Obrazların iç dünyasının ifadəsi Türk Ulusunun xarakterinə, düşüncəsinə uyğun açılır, mifoloji düşüncədən bədiyyatadək gerçəkləşən idrak yolu Nizami ruhuna kənar etkilərin (bilgilərin) diktəedici rolunun olmadığını sübut edir.
Atanın Zərdüştlüklə bağlı içsəsini oxuculara sunuram.
***
İNAM ATA (ASİF ATA)
ZƏRDÜŞTLÜYÜMÜZ – İŞIQÇILIĞIMIZ
1
Azərbaycana zahiri gözlə baxanda, o, kiməsə balaca görünə bilər.
Ancaq Mənanı xarici gözlə görmək olmaz.
Mənanı Daxili gözlə – İdrakın, Ruhun gözüylə görmək olar.
Daxili gözlə baxanda Azərbaycan çox böyük görünür – Şərq Mahiyyətinin Bütöv, Parlaq, Dərin ifadəsi kimi; Ruhani Mərkəz səviyyəsində.
Azərbaycanımızın – Azərbaycanlığımızın Böyük Fərəhləri və Böyük Kədərləri var.
Azərbaycanımızın Birinci Böyük Fərəhi – Zərdüştçülükdür.
Azərbaycanımızın İkinci Böyük Fərəhi – Xürrəmdinlik – Babəklikdir.
Azərbaycanımızın Üçüncü Böyük Fərəhi – Dədə Qorqudluqdur – Ağsaqqallıqdır.
Azərbaycanımızın Dördüncü Böyük Fərəhi – Hürufilikdir – Nəimilik–Nəsimilikdir.
Azərbaycanımızın Beşinci Böyük Fərəhi – Füzulilikdir.
Azərbaycanımızın Altıncı Böyük Fərəhi – Muğamdır.
Azərbaycanımızın Yeddinci Böyük Fərəhi – Sazdır.
Azərbaycanımızın Birinci Böyük Kədəri – Midiyanın Süqutudur.
Azərbaycanımızın İkinci Böyük Kədəri – Babəkin Qətlidir.
Azərbaycanımızın Üçüncü Böyük Kədəri – Çaldıran Fəlakətidir.
Azərbaycanımızın Dördüncü Böyük Kədəri – Türkmənçay Yırtıcılığıdır.
Azərbaycanımızın Beşinci Böyük Kədəri – Milli Hökumətin (Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin – İ.A.) devrilməsidir.
Azərbaycanımızın Altıncı Böyük Kədəri – 20 Yanvardır.
Azərbaycanımızın Yeddinci Böyük Kədəri – Xocalı Faciəsidir.
Azərbaycanımızın sabahını – Ocaqda, Ocaqçılıqda görürük; Atalıqda, Evladlıqda.
Mütləqə İnamda görürük.
Ruhani cəmiyyətdə görürük.
Müstəqil Vətəndə görürük.
Özümlü Şərqdə görürük.
Ləyaqətli Bəşərdə görürük.
Azərbaycan Ruhunun izharını Zərdüştçülüyümüzdən başlayırıq.
2
Zərdüştçülükdə peyğəmbərlik başlayır: Vəcd, Vəhy, Eşq, Ehtizaz vasitəsiylə İnam yaratmaq, İnamı Ağıllara, Ürəklərə, Aqibətlərə həkk etmək Əməli.
Zərdüşt Peyğəmbərliyi yarananda Budda yox idi, Musa yox idi, İsa yox idi, Məhəmməd yox idi.
Zərdüşt Peyğəmbərliyində Qismətçilik yox idi, Təskinlik yox idi, Cənnət-Cəhənnəm, Huri-Pəri miskinliyi yox idi.
3
Zərdüştçülükdə Hürmüzd İşığıyla Əhrimən qaranlığı arasında Döyüş var; İşıq Allahı – Hürmüzd Qaranlıq Allahı – Əhrimənlə Yerdə, Göydə döyüşür, İnsanın Daxilində – Fikirdə, Duyğuda, İradədə, Əməldə döyüşür; Hürmüzd İşığı gərəkdir Dünyaya – Qaranlıqları Yaran – İşıqlanmalıdır Dünya.
Fəlakət Səadətlə İşıqlanmalıdır; Həsəd Heyrətlə, Qorxu Cəsarətlə, Həqarət Ləyaqətlə, Hərislik Səxavətlə, Dönüklük Sədaqətlə, Zülm Ədalətlə, Hərcayilik Müqəddəsliklə.
İşıqla Qaranlıq Təzadından Dünya ikiləşib.
İkilik aradan qalxmalı, Hürmüzd Əhrimən üzərində qələbə çalmalıdır, çalacaq; qaranlıq Dünyadan çəkiləcək, Dünya işığa qərq olacaq.
4
İşıqla Qaranlığın Döyüşü İnsanda baş verir.
İnam adlı Hürmüzd – İnamsızlıq adlı Əhrimənlə döyüşür.
Xalislik Naqisliklə, Müdriklik Naşılıqla, Saflıq Günahla, İnsanilik Heyvaniliklə döyüşür.
Daxili Aləm İşığa qərq olur, Dünyanı İşığa qərq edir. İnsan İşıqlandıqca Dünya İşıqlanır.
İnsan – İşıq Yoluna düşür, İşıq Yolu olur.
5
Dodaq Yalandan təmizlənir, Beyin Xurafatdan təmizlənir, Əl Haramdan təmizlənir.
Təmiz Söz, Təmiz Fikir, Təmiz Əməl yaranır.
Zərdüştə böhtan atıb onu Zinalıq təbliğində günahlandırırlar: Zinalıqla Təmiz Əməl Tələbi - biri digərini inkar edir.
Zərdüştdə Cənnət-Cəhənnəm, Allah xofu tapırlar: Cənnət-Cəhənnəm Hürmüzd Qələbəsinin labüdlüyüylə, Dünyanın özündə (o Dünyada yox!) yaranacaq İşıq səltənəti İnamıyla bir araya sığmır; Qorxu – Hürmüzd hünərinin İnkarıdır.
Zərdüştü sonrakılar bədnam eləməyə və özümləşdirməyə – özünə bənzətməyə cəhd göstəriblər.
6
Od – Zərdüştdə İşıq Rəmzidir. Atəşpərəstlər, əslində İşıqpərəstlərdir.
Zərdüşt Odu – Qaranlıq yaran Oddur, Prometey Odu – isidən. Od – Yanmaq Rəmzidir.
Yanmasan – İşıqlanmazsan, Təmizlənməsən – Dünya İşıqlanmaz, Təmizlənməz.
Od çirk götürmür, çirki yandırıb yox eləyir.
Oda səcdə – İşığa səcdədir.
Od qorumaq – əslində İşıq qorumaqdır.
Azərbaycançılıq – əslində İşıqçılıqdır.
7
Zərdüştdə Bədən Ruhdan asılıdır.
Bədəni urvata mindirən ruhdur.
Ruhdan məhrum olan Bədən urvatsız olur.
Amansız səslənir bu İdeya.
Ruh Zərdüştdə cismani enerji deyil – İdrakdır, Mənəviyyatdır. İnsan öləndə Bədən İdraksızlaşır, Mənəviyyatsızlaşır.
Zərdüştdə ölü bədənə hörmət yoxdur – ölünün O Dünya Yolu yoxdur; o “Axirət Dünyası”na heç nə aparmır, ölü bədən heç olur.
Misir xurafatına (ölünün mumiyalanması) qarşı çevrilmiş bu fikirdə gələcək xurafatların inkarı var.
8
Dinlərin hamısı Xeyir–Şər təzadı əsasında qurulub. Xeyir–Şər Təzadı Hürmüzd–Əhrimən İkiliyinin Təzahürüdür.
Dini ikiliyin (Dualizmin) canı Zərdüştçülükdür.
9
Dinlər Xilaskarlıq – Messiyaçılıq İdeyası əsasında qurulub. Messiyalar – Dini xilaskarlar – Hürmüzd çeşidləridir.
Ən məşhur Hürmüzd İsadır – Əhrimənlə döyüşdə çarmıxa çəkilən, ancaq “ölməyən, dirilən, qayıdacağı gözlənilən”.
Musa, Məhəmməd timsalında da Hürmüzd canlandırılır – şəxsiyyətlər əfsanələşir.
10
Buddaçılığın Əsası – Daxili Təmizlik İdeyasıdır – İmtina vasitəsiylə Ruhu ram etməkdir.
Bu ideya Zərdüştün Təmizlik Yolunun davamıdır: İfrat davamıdır, istəklərin inkarıdır, ancaq Zərdüştlə qırılmaz tellərlə bağlıdır.
Zərdüştdə İnsan naqis istəklərindən əl çəkirdi, Buddada bütün istəklərindən.
Zərdüştün Məqsədi – Hürmüzd Dünyasıydı, Buddanınkı Nirvana – Mütləq Ruhani Sakitlik.
Zərdüştdə Təmizlənmək – yanmaq idi, Buddada – sönmək.
Zərdüşt Odundan Budda külü törədi!..
11
Platonçuluq – İdeyalar – Əşyalar təzadına əsaslanır: Platonda Həyat – İdeyanın kölgəsidir.
Bu fikirdə Hürmüzd – Əhrimən, İşıq – Qaranlıq ikiliyinin təzahürü görünür.
12
Dialektika (Heraklit, Hegel) əksliklərin – təzadların, ziddiyyətlərin döyüşü və vəhdəti əsasında qurulub.
Bu ideyada Zərdüştçülük duyulur.
“Dünya – təzadlar döyüşüdür!” – dialektikanın dediyi bu fikri əvvəl Zərdüştlük deyib.
Fərq ondadır ki, Zərdüştdə Əksliklər Vəhdəti yoxdur, yalnız əksliklər Döyüşü var və həqiqət bizcə Zərdüştün tərəfindədir.
Təzadlar bir yerdə olanda belə, Bir olmurlar!
13
Babək Fərəh dini yaratmışdı.
Babək fərəhində Hürmüzd İşığı yanırdı.
Babək özündə Şirvin gəzdirirdi, bu, Şirvin adlanan Hürmüzd idi.
Babək Hürmüzdlük eləyirdi – Əhrimənlə döyüşürdü.
14
Sufilər Eşq Əhli idilər, İlahiliyə Atəşin Eşq bəsləyirdilər. Odluydular, Eşq Odunda alışıb-yanırdılar. İşıqlıydılar.
Aşiqlikdə – Təmizlənirdilər, Şəriətləşirdilər, Mərifətləşirdilər, Təriqətləşirdilər: İşıqlı hallar keçirirdilər – İşıqlanırdılar – İlahiliyə qovuşurdular.
Hürmüzd İşığıydı həmin Eşq – Qaranlıqları Yaran Odlu Əməl.
15
Kimdir Zərdüşt, kimindir Zərdüşt?
Midiyalıdır, Midiyanındır – Azərbaycanlıdır, Azərbaycanındır.
Yeni eradan əvvəl VI əsrdə indiki Güney Azərbaycanda həyata gəlmiş, yaşamışdır.
Əsərlərinin çoxu Makedoniyalı İsgəndər tərəfindən yandırılmış, yandırılmayanlar – Pəhləvi dilinə tərcümə olunmuşdur.
Midiyanın Süqutundan sonra Əhəmənilər dövründə Zərdüştlük İranın dövlət dini olub.
Midiyadan – Azərbaycandan Dünyaya İşıq saçıb Zərdüşt.
Zərdüşt – Azərbaycanındır, Şərqindir, Dünyanındır.
16
Zərdüştlüyə qayıtmağa çağırmırıq.
Hürmüzd İşığına qovuşmağa çağırırıq.
Əzəli Ocaqlığımıza çağırırıq.
Qaranlar Yarılsın! Yükümüzdən Böyük Fərəhimiz yoxdur!
3 İşıq ayı, 14-cü il (may, 1992)

Azərbaycan Mətbuat Şurasının yaranması

Azərbaycan jurnalistləri 1990-ci illərin sonlarından KİV-in özünütənzimləmə mexanizminə nail olmaq uğrunda mübarizə aparmışdır. Bu mübarizə onunla nəticələnmişdir ki, 2003-cü ildə ölkədə jurnalistlər bir araya gələrək qurultay keçirmiş, cəmiyyət, dövlət orqanları və kütləvi informasiya vasitələri arasında münasibətlərin ictimai tənzimlənməsi mexanizmi kimi Mətbuat Şurasını yaratmışlar. Yeni Nəsil Azərbaycan Jurnalistlər birliyinin sədri Arif Əliyev qeyd edir ki, hələ 1993-cü il martın 17-də üç qəzet redaktoru yığışıb Mətbuat Şurasının yaradılması ideyasını müzakirə edirdik. Üstündən düz 10 il keçdikdən sonra bu ideyanı gerçəkləşdirmək ərəfəsindəyik. [Hamının qarşısında bəyan edirik. Mətbuatın özünütənzimləmə mexanizmi. Bakı, 2003]
Azərbaycan Mətbuat Şurası 15 mart 2003-cü ildə ölkə jurnalistlərinin I qurultayında 180-dək aparıcı kütləvi informasiya vasitəsinin təsisçiliyi ilə yaradılıb. 170-ə yaxın KİV və jurnalist təşkilatını təmsil edən 400-ə yaxın nümayəndənin iştirak etdiyi qurultayda Mətbuat Şurasının rəhbər heyəti seçilib. Həmin il aprelin 24-də Ədliyyə Nazirliyində dövlət qeydiyyatına alınıb.
Mətbuat Şurasının məqsədi jurnalistlərin öz peşə fəaliyyətlərində qanunvericiliyin tələblərinə, peşə prinsiplərinə əməl etməsinə ictimai nəzarətin həyata keçirilməsi, dövlət orqanları və ictimaiyyətlə mətbuat arasında əlaqənin və etimadın möhkəmləndirilməsi, söz, fikir və məlumat azadlığına daha geniş imkanlar yaradılmasından ibarətdir. Şura media vasitələrinin fəaliyyət sahələrində baş verən münaqişələrin məhkəməyəqədər həlli variantlarının araşdırılmasını, redaksiya əməkdaşlarının davranışı ilə əlaqədar verilmiş şikayətlərin qəbulu, öyrənilməsi və bununla bağlı qərarların çıxarılmasını həyata keçirir.
Mətbuat Şurasının 10 illiyi münasibətilə təşkil olunmuş təqdimat mərasimində qeyd olunur: “Mətbuat Şurası ayrı-ayrı qəzetlərin, ömrünü gününü peşəsinə sərf etmiş jurnalistlərin yubileylərinin təşkilində də fəal iştirak edir. Ümumən Azərbaycan mediasının cəmiyyətin dinamik institutu kimi özünü təsdiqləməsi baxımından beynəlxalq əməkdaşlığı vacib şərt kimi nəzərə alan Mətbuat Şurası dünyanın aparıcı media qurumları, eləcə də nüfuzlu beynəlxalq təşkilatların media ilə məsul təbliğini əhatə edir. Şura jurnalistlərin dövlət təltifləri və fəxri adlara layiq görülməsi ilə əlaqədar ənənəni bərpa edib. İlk dəfə olaraq milli mətbuatımızın 130 illik yubileyində jurnalistlər “əməkdar jurnalist” fəxri adına layiq görülüblər. Mətbuat Şurasının birbaşa təşəbbüsü ilə milli mətbuatımızın banisi Həsən bəy Zərdabinin dünyasını dəyişdiyi 28 noyabr tarixi Zərdabinin anım günü kimi qeyd olunmağa başladı.
Mətbuat Şurası təsis olunduğu ilk gündən media mühitimizdəki neqativ halların aradan qaldırılmasına yönələn fəaliyyətə üstünlük verib. Müxtəlif vətəndaş qruplarının ayrı-ayrı media vasitələrindən narazılığı fonunda ümumən jurnalistikamıza yönələn mənfi baxışları aradan qaldırmaq istiqamətində məqsədyönlü tədbirlər gerçəkləşdirilib. Bu tədbirlər istər tematik yığıncaqları, istər əhalinin maarifləndirici təşəbbüsləri, istərsə də media təmsilçiləri arasında peşə dəyərlərinin özəkləri ilə əlaqələr yaratdı. ATƏT, Avropa Şurası, BMT, Beynəlxalq Mətbuat İnstitutu və digər nüfuzlu təşkilatlarla qarşılıqlı faydalı əməkdaşlıq prioritetləri müəyyənləşdirildi və inkişaf etdirildi.
Mətbuat Şurasının təşəbbüsü ilə Bakıda Türkdilli ölkələrin və toplumların II Media Forumu kimi önəmli hadisə gerçəkləşdi.
Mətbuat Şurasının önəmli fəaliyyət istiqamətlərindən biri də qanunvericilk təşəbbüsləridir. Bu təşəbbüslər medianın işinə maneçilik törədən əngəllərin aradan qaldırılmasından tutmuş jurnalistlərin sosial məişət qayğılarının azaldılmasınadək olan vəzifələrin həyata keçirilməsini nəzərdə tutur. Şura Azərbaycan Respublikasında kütləvi informasiya vasitələrinin inkişafına dövlət dəstəyi konsepsiyasının hazırlanmasında, onun layihə mətninin işlənməsində yaxından iştirak etmişdir.
Nəzrin MƏŞƏDİYEVA

Xalq artisti vəfat etdi

Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrının aktyoru, Xalq artisti Tofiq Mövləvi vəfat edib.
O, 86 yaşında dünyasını dəyişib.
Qeyd edək ki, Mövləvi Tofiq Səməd oğlu 21 dekabr 1938-ci ildə Naxçıvan şəhərində anadan olub.

Prezident Telli Pənahqızını mükafatlandırdı

Telli Pənah qızı Əliyeva 2-ci dərəcəli “Vətənə xidmətə görə” ordeni ilə təltif edilib.
Prezident İlham Əliyev bununla bağlı Sərəncam imzalayıb.
O, Azərbaycan Respublikasının ictimai həyatında səmərəli fəaliyyətinə görə 2-ci dərəcəli “Vətənə xidmətə görə” ordeni ilə təltif olunub.
Qeyd edək ki, əməkdar mədəniyyət işçisi Telli Pənahqızı Azərbaycan Respublikası Audiovizual Şurasının üzvüdür.

Müğənniyə ağır itki üz verdi

Əməkdar artist Mətanət İsgəndərliyə ağır itki üz verib.
Müğənninin qardaşı dünyasını dəyişib.
Mərhum bu gün vəfat edib.
Qeyd edək ki, sənətçi qardaşının uzun müddətdir dializ xəstəsi olduğunu açıqlamışdı: “Qardaşım xəstədir. Dializdən əziyyət çəkir. Əvvəl şəkər xəstəsi idi. Ondan sonra böyrəkləri fəaliyyətini dayandırdı".

“Xarıbülbül” festivalı Laçında başa çatdı

Heydər Əliyev Fondu və Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə keçirilən “Xarıbülbül” VII Beynəlxalq Musiqi Festivalına mayın 13-də Laçın şəhərində yekun vurulub.
“Aşıq mahnıları yeni səslənmədə” adlı konsert proqramı Həkəri çayı ətrafında açıq səma altında təşkil olunub.
Şair-publisist, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü İlham Qəhrəman bütün laçınlıları salamlayaraq, 30 ilə yaxın davam edən Vətən həsrətinin sona yetdiyini və Laçının toylu-büsatlı günlərə qovuşduğunu böyük şükranlıqla vurğulayıb. Bildirib ki, bu gün Laçının gözəlliyi bütün görənləri valeh edir.
Şuşadan başlayan “Xarıbülbül” festivalının Laçında davam etməsini yüksək qiymətləndirən şair bunu qala-şəhərin qardaş payı kimi qiymətləndirib. O, festivalın təşkilatçılarına minnətdarlığını bildirərək, hər kəsi maraqlı konsert proqramına baxmağa dəvət edib.
Konsertdə, həmçinin Xalq artistləri Aygün Kazımova, Nazpəri Dostəliyeva, Tünzalə Ağayeva, Əməkdar artistlər Ehtiram Hüseynov, Lalə Məmmədova, Elnarə Abdullayeva və digərləri tanınmış aşıqlarımızla duet oxuyublar.
Festival bütün iştirakçıların ifasında “Bütöv Azərbaycan” mahnısının sədaları altında başa çatıb.
Xatırladaq ki, “Xarıbülbül” VII Beynəlxalq Musiqi Festivalı mayın 11-də Şuşada başlamışdı.