Tanınmış aktrisa vəfat etdi

Məşhur fransız aktrisa Anuk Eme 92 yaşında vəfat edib.
Bu barədə onun qızı sosial şəbəkədə məlumat verib. O bildirib ki, anası bu səhər Parisdəki evində vəfat edib.
Qeyd edək ki, 92 yaşlı aktrisa 70 illik karyerası ərzində 74 film və serialda rol alıb.

LALƏ İSMAYIL
MƏNƏVİ DÜNYAMIZA YENİ TÖHFƏ
Araşdırmaçı, yazar, ədəbi təhlilçi Vaqif Osmanlının yenicə çapdan çıxmış “Sözün, sazın kəlağayılı Güllüsü” kitabı xalqımızın əsrlərdən bəri keşiyində dayandığı, saflığını qorumağa çalışdığı, bəzən bu yolda qanına qəltan olduğu çağdaş dünyamızda üzərində bəzi xoşagəlməz çatlar görünməyə başlayan Türkün mənəvi dünyasını yad nəfəslərdən xilas etməyə hesablanmış bir söz töhfəsidir. Müəllif əslində xalqımızın dünənindən bu gününə, bu günündən sabahına körpü salmağı qarşısına məqsəd qoyub. Mənə elə gəlir ki, bunu uğurla edib, məqsədinə çatıb.
Kitabın redaktoru kimi çox fərəhliyəm ki, bu kitaba mənim də imzam düşüb. Onu da deyim ki, “Elm və təhsil” nəşriyyatında işıq üzü görən bu nəfis və qiymətli kitabın rəyçisi Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisi İctimai Birliyinin sədr müavini Vüsal Sehranoğludur.
Yeni kitabın Azərbaycan kəlağayısının UNESCO-nun Qeyri-maddi Mədəni İrs üzrə Reprezentativ Siyahısına salınmasının 10 illiyi ərəfəsində işıq üzü görməsi də əslində kəlağayını başa tac edənlərə dəyərli hədiyyədir. Kəlağayının təbliğində, milli dəyər kimi dünyaya tanıdılmasında Azərbaycan Respublikasının birinci vitse prezidenti, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban xanım Əliyeyevanın Azərbaycan mədəniyyətinə misilsiz xidməti danılmazdır. 2024-cü ildə Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisi İctimai Birliyinin və şəxsi “Kəlağayı Muzeyinin “Azərbaycan Kəlağayılarının təbliği” layihəsi çərçivəsində Vətənimizin müxtəlif bölgələrində, ən ümdəsi işğaldan azad olunmuş Şuşada tədbirlər keçiriləcək.
“Sözün, sazın kəlağayılı Güllüsü” şair, publisist, aktiv ictimai insan, Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisi İctimai Birliyinin sədri, ilk şəxsi “Kəlağayı Muzeyi”nin direktoru, hamımızın sevimlisi Güllü Eldar Tomarlının ömür yoluna bir baxışdır. Həmin ömür yolunun anlaqlı hissəsində Güllü xanımın fəaliyyəti hamımıza örnəkdir. Güllü xanımın yeniyetməlik, gənclik dövründən bu günə kimi yorulmaz fəaliyyəti ayrı-ayrı bölümlərdə çox maraqlı və səlis dillə təhlil olunur, Güllü xanımın özünün, anası Gülüstan ananın, onu yaxından tanıyanların söhbətləri, xatirələri ilə oxuculara çatdırılır. Hər bölümün başlanğıcında Güllü xanımın şeirlərindən seçilmiş bir bənd bölümə güzgü tutur, onun məqsədinə aydınlıq gətirir. Bu, müəllifin uğurlu yanaşması kimi təqdir olunmalıdır.
Hər bölümdə Güllü xanımın sözə, saza, mənəvi dünyamızın ayrı-ayrı dəyərlərinə vurğunluğu təkrarolunmaz fakt və dəlillərlə yanaşı, təxəyyülünün söz inciləri ilə təsdiqlənir.
Güllü xanımı tanıyanlar yaxşı bilir ki, onun bir dünya ana sevdası var - Gülüstan ana dünyası. O, Gülüstan ana ilə nəfəs alır, o ana onun zəngin mənəvi aləminin, uğurlarının memarıdır. Kitabda Gülüstan ananın bəzən kövrək, bəzən də baməzə söhbət və xatirələrinə tez-tez müraciət olunması oxucunu yormur, əksinə, əhvalını təravətləndirir.
Güllü xanım Vətən qızıdı, anadı, nənədi, Türk xanımıdı. Həm də şəhid analarının, bacılarının, bütün şəhid ailələrinin kədərinin ortağıdır, təsəlli verənidir. Bu yaxınlarda bizimlə birlikdə Zəngilana getməyi də özünə borc bildi. Zəngilanda biri mənim qardaşım İsmayıl olmaqla yeddi məzarsız polisin şəhid olduğu yeri ziyarət etdik, ruhlarını şad etdik.
Vaqif Osmanlı Güllü xanımın vətənpərvərliyini, insansevərliyini, qədirbilənliyini, qayğıkeşliyini məhz buna görə önə çəkir ki, Vətənə belə analar, bacılar lazımdır. Vətən belələrinin sayəsində ana Vətənə dönür. Vətənin dar günündə də, şad günündə də ömrünü xeyirxahlığa, mərhəmətə xərcləyən Azərbaycan xanımıdır Güllü xanım. Güllü xanımın rəhbərlik etdiyi İctimai Birliyin keçirdiyi şəhidlərin anım tədbirləri, qazi yazarların kitab təqdimatları, “Sazlı, Sözlü Kəlağayı Günləri”, respublikada ilk “Kəlağayı Festivalı” qazi və şəhid oğulların tanıdılmasına, Azərbaycan xalqının mənəvi dəyərlərinin təbliğinə xidmət edir. Kitabın müəllifi də belə tədbirlərin mənəvi, tərbiyəvi önəmini xüsusi vurğulayır. Çünki Vaqif müəllim də Vətən , millət, yurd, el-oba, mənəviyyat məsələlərinə həssas yanaşan söz, fikir adamıdır.
Kitabın adı çox incə anlamlardan xəbər verir: “Sözün, sazın kəlağayılı Güllüsü”. Saz, söz ulu Türk yaranan gündən onunla birgədir, onun yaşam və fəlsəfi düşüncə tərzidi. O ki qaldı kəlağayıya, bu milli baş örtüyü Türk xanım-xatınlığının, abır-həyasının, ismətinin, namusunun, bir sözlə mənəvi aləminin qədim-qayım rəmzidir. Nənələrimizdən bizə miras qalan zərif baş örpəyini sandıqlardan çıxarmaq, başımıza tac etmək Güllü xanımın işinin əsas məqsədidir.
Gəlin “Sözün, sazın kəlağayılı Güllüsü” kitabını oxuyaq, nəticə çıxaraq, gələcək nəslin həm fiziki, həm də mənəvi cəhətdən sağlam böyüməsinin təməlinin möhkəmlənməsinə nənə, ana, bacı töhfəmizi əsirgəməyək. Vaqif müəllimin yeni çapdan çıxmış kitabı bunları bizə aşılayır.
Vaqif Osmanlını və Güllü Eldar Tomarlını təbrik edirəm, yeni yaradıcılıq uğurları arzulayıram.

Lalə İSMAYIL,
Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisi İB idarə heyətinin üzvü

Dünyamıza xoş gəlmisiniz!

“Torpaqlarımızın işğal altında olduğu 30 ilə yaxın müddətdə elə gün, elə bir saat olmadı ki, biz yurd həsrətindən söz açmayaq, o yerləri xatırlamayaq. Mikrofonu kimə sarı tuturduqsa əzəli-əbədi torpaqlarımızın azad olunması arzusunu dilə gətirirdi. Elin hər bir nümayəndəsi, fərqi yoxdur qaçqın, köçkün olsun, beynəlxalq yarışlardan vətənə qayıtsın, yaxud hansısa günün aktual mövzusundan danışsın, yaşının fərqinə varmadan, müxtəlif proqramlarda, ictimai-siyasi mövzularda, ədəbi verilişlərdə xalqın istəyini qabardır, Ali Baş Komandandan əmr gözlədiyini söyləyirdi. Hər çıxışın sonunda ümummilli problemi dilə gətirir, "gün o gün olsun azad olunan yerlərimizdən canlı yayımlanasınız" deyib ana radioya arzularını bildirir və inamla o yerlərə qayıdacağımızı deyirdilər. Artıq səbirləri tükənənlər də vardı. Az qala bəziləri inamını itirməyə başlamış, sanki ümidsizliyə qapanmış, depressiya halını yaşayırdı. Açığını etiraf edim ki, hərdən özümün də içinə təşviş düşür, Qarabağın taleyindən nigaran köçmək, olacaqlardan xəbərsiz ölmək qorxusu canımı üşüdürdü.”

Bu sətirlər işğaldan azad olunmuş Suqovuşandan Azərbaycan radiosuna reportaj verən jurnalist həmkarım, Azərbaycan radiosunun "Xəbərlər" redaksiyasının redaktoru Şəlalə MƏHYƏDDİNQIZINA məxsusdur. Şükürlər olsun ki, artıq dördüncü ildir, Şəlalə Məhyəddinqızının Qarabağın taleyindən nigaran köçmək qorxusu keçib. Azərbaycanımızın məğrur qızı indi azad Qarabağımızda aparılan quruculuq işlərindən ürəkdolusu danışır, yazır, yaradır. Elə bu gün iş yerində Şəlalə xanımın yubileyinə yığışanlar da onun adı kimi çağlayan yaradıcılığından, işinə məsuliyyətindən, vətən sevgisindən söhbət açıblar.
Azərbaycan Televiziya və Radio Verilişləri QSC sədrinin müavini Rafiq Həşimov rəhbərlik adından, “Xəbərlər” redaksiyasının baş redaktoru Zaur Rzayev isə redaksiya kollektivi adından yubilyarı təbrik ediblər. Ona yeni-yeni yaradıcılıq uğurları arzulayıblar. Mən, Tamxil Ziyəddinoğlu isə bu Azərbaycan xanımını qardaş sevgisi, sayğısı ilə təbrik edirəm. Yaşadığı beşlərin biri ləyaqətinin, digəri yaradıcılıq qabiliyyətinin qiymətidir. Halal olsun, 100 yaşasın!

Azərbaycanlı aktyor vəfat etdi

Lənkəran Dövlət Dram Teatrının aktyoru Əlibala Əsgərov 69 yaşında dünyasını dəyişib.
Bu barədə Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqından bildirilib.
Aktyor Əlibala Əfsər oğlu Əsgərov 1955-ci ildə Sumqayıtda anadan olub. Azərbaycan Dövlət İncəsənət İnstitutunun Mədəni-maarif fakültəsində təhsil alıb. 1975-ci ildən N.B.Vəzirov adına Lənkəran Dövlət Dram Teatrında işləyib. Bununla yanaşı o, “Durnalar qayıdanda” filmində Sovet zabiti, “Qəzan mübarək Paşam” filmində general Əliağa Şıxlinski obrazlarını yaradıb.

Alla Puqaçovanın səhhəti pisləşib

Rusiya estradasının primadonnası, müğənni Alla Puqaçovanın səhhətində problemlər yaranıb. .
Bu barədə Telegram kanalları yazıb.
Alla Puqaçovanın hazırda ailəsi ilə birlikdə Kiprdə olduğu bildirilir. Onun rütubət və istidən yeriməyə gücü çatmadığı qeyd olunur.
“Ayaqları rütubətdən və yüksək temperaturdan şişib. Onun ümumiyyətlə yeriməyə gücü yoxdur”, - Teleqram kanalı yazıb.

RƏNGLƏRLƏRDƏN PƏRVAZLANAN ARZULAR

Nakam adına Şəki Mərkəzi Kitabxanasında təşkil olunan "Qanadlı arzular" adlı fərdi rəsm sərginin baş tutması əsl hadisəyə çevrildi. Qeyd edək ki, sərgidə nümayiş olunan müxtəlif mövzulu rəsm əsərlərinin müəllifi 15 yaşlı məktəbli – rayonun Baş Zəyzid kənd tam orta məktəbinin IX sinif şagirdi Gülnar Məmmədli idi. Əsasən sürrealist üslubda – abstrakt janrda, eyni zamanda natürmort və portret janrlarında çəkilmiş rəsmlərdən ibarət sərgidə istedadlı yeniyetmə rəssamın 70-dən yuxarı əsəri nümayiş olunurdu.
Sərgi ilə bağlı təəssüratlarını yazıya almaq üçün kitabxananın şöbə müdiri Dilbər Yaqubovaya yaxınlaşdıq. Dilbər xanım həm Gülnarın, həm də onun ailə üzvlərinin sərgiyə böyük həvəs və ciddiyyətlə hazırlaşdıqlarından danışdı: “Düzünü deyim ki, sərgi təşkil olunması məqsədilə bizə müraciət ediləndə Gülnarın belə bir istedada malik olduğunu güman etmirdik. Lakin dünəndən bəri böyük zövqlə işlənmiş əsərləri gördükcə fikrimiz tamam dəyişdi. Övladlarının əl işlərini həm də səliqə ilə nümayiş olunmaq üçün hazır vəziyyətə gətirən valideynlərinin timsalında bütün digər ata-analarımızın, böyüklərimizin də beləcə öz istedadlı övladlarının yaradıcılığına diqqət və sayğı ilə yanaşmalarını arzulayardım. Ola bilər gənclərimizdə istedad olsun, lakin bu, hələ yetərli deyil. Fitri istedada malik gənclərin arzularının həyata keçməsinə yardımçı olmaq missiyası böyüklərin üzərinə düşür.
Görürsünüzmü, hələ sərginin açılışına yarım saatdan da artıq vaxt qalır, amma burada necə qələbəlikdir?! Demək, insanlarımız gözəl əsərlər, əsl yaradıcı mühit üçün acdırlar. Fərqi yoxdur, bu istedad hansı sahəyə aiddir, istər musiqi, istər poeziya, istər rəssamlıq, yaxud istənilən başqa elm və yaradıcılıq sahəsi olsun, bizim mədəniyyət məbədinin qapıları hər zaman belə istedadlar üçün açıqdır...”.
Daha sonra Gülnarın babası – uzun illər kənd məktəbində idman müəllimi işləmiş Cəlal müəllimə yaxınlaşıb ürək sözlərini dinləyirik:\
“Çox sevincliyəm. Hətta sevincimin həddi-hüdudu yoxdur, deyərdim. Nə gizlədim, biz Gülnarın rəsm sərgisinin bu qədər böyük maraq və sevgiylə qarşılanacağını gözləmirdik. Sağ olsunlar Nakam Kitabxanasının rəhbərliyi, Dilbər xanım, eyni zamanda Baş Zəyzid kənd məktəbinin pedaqoji və şagird kollektivi, Şəki ziyalıları... Gülnarın rəsm sənətkarlığı müəllimi Sahib Əhmədov... Hər kəs burdadır. Hamı əsərlər haqqında xoş söz söyləyir, təəssüratlarını bölüşür, təqdir edir. Bütün bu xoş münasibət inanıram ki, nəvəmə böyük yaradıcılıq stimulu verəcək.”
Sərginin açılış mərasimi ənənəvi olaraq lentkəsmə ilə başladı. Tədbirin aparıcısı, kitabxananın şöbə müdiri Dilbər Yaqubova qonaqları ürəkdən salamlayaraq, müəllifi təbrik etdi, sərginin işinə uğurlar arzuladı. Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü, şair-publisist, folklorşünas alim Qiymət Məhərrəmli, Baş Zəyzid kənd məktəbinin direktoru Çinarə Qurbanova, Sabit Rəhman adına Şəki Dövlət Dram Teatrının bədii rəssamı Sahib Əhmədov və digər ziyalılar çıxış edərək, sərgi və burada nümayiş olunan əsərlər barədə təəssüratlarını bölüşdülər, gənc rəssam Gülnara gələcək yaradıcılıq yolunda daha böyük uğurlar arzuladılar. Ürək sözlərini söyləyən bütün ziyalılar – şəhər ictimaiyyətinin nümayəndələri, müəllimlər, müəllifin valideyinləri, mədəniyyət işçiləri belə sərgilərin vaxtaşırı keçirilməsini arzu etdiklərini dilə gətirdilər.
Gənc rəssama təhsil aldığı məktəbin müəllim və şagird kollektivi tərəfindən fəxri fərman, hədiyyə və gül dəstələri təqdim olundu.
Şəki Uşaq İncəsənət Məktəbinin şagirdi Fatimə Məmmədovanın skripkada ifa etdiyi əsərlərin müşaiyəti ilə xoş ovqata köklənən sərgidəki bir-birindən maraqlı əsərlərin nümayişi axşam saatlarına qədər davam etdi.

Q.MƏHƏRRƏMLİ

Ermənilər Üzeyir Hacıbəylinin bəstəsini oğurladılar - BƏYANAT

Mədəniyyət Nazirliyi və Əqli Mülkiyyət Agentliyi Azərbaycan bəstəkarı Üzeyir Hacıbəylinin “O olmasın, bu olsun” komediyasının musiqisinin bir hissəsinin və Azərbaycan musiqi irsinin digər nümunələrinin ermənilər tərəfindən mənimsənilməsi ilə bağlı birgə bəyanat yayıb. Bəyanatda deyilir:
Dahi Azərbaycan bəstəkarı Üzeyir Hacıbəylinin “O olmasın, bu olsun” komediyasının musiqisinin bir hissəsi guya erməni bəstəkarı Arno Babacanyanın müəllifi olduğu “Vaqarşabat rəqsi” adı altında “Youtube” platformasında yerləşdirilib. Sözügedən mənimsəmə halı haqlı olaraq Azərbaycan cəmiyyəti tərəfindən kütləvi etiraza səbəb olub. Qeyd edilən məsələ ilə bağlı aşağıdakıları bildiririk:
1. Üzeyir Hacıbəyli “O olmasın, bu olsun” musiqili komediyasının (“Komediya”) musiqisini 1910-cu ildə, “Dörd məclisli musiqili komediya” adlı librettosunu 1913-cü ildə yazıb. Komediya 1913-cü il oktyabrın 25-də Bakıda H.Z.Tağıyev teatrında şəhnələşdirilmiş və ictimaiyyət tərəfindən böyük rəğbətlə qarşılanıb. Tamaşanın rejissoru Hüseyn Ərəblinski, dirijoru Müslim Maqomayev olub. Üzeyir bəyin “O olmasın, bu olsun” komediyasının musiqisinin və librettosunun müəllifi olması ümumqəbuledilmiş faktdır, onu sübut edən çoxsaylı mənbələr, o cümlədən dövrə aid yazılar, tamaşa afişaları, not yazıları və s. sənədlər mövcuddur.
2. Komediyanın librettosu bir çox dillərə tərcümə olunaraq, komediya müxtəlif ölkələrin səhnələrində tamaşaya qoyulub.
3. Komediyanın əsasında 1956-cı ildə “Azərbaycanfilm” kinostudiyası tərəfindən eyniadlı film çəkilib. Filmin ssenari müəllifi Sabit Rəhman, rejissoru Hüseyn Seyidzadə, musiqi redaktoru böyük Azərbaycan bəstəkarı Fikrət Əmirovdur.
4. Komediyanın ilk tamaşaya qoyulduğu, yəni kütləvi ifası tarixindən bu günədək əsərin bu və ya digər hissəsi ermənilər tərəfindən mənimsənilmiş və ifa edilib. Həmin mənimsəmə hallarının bəziləri aşağıda sadalanıb:
- erməni bəstəkarı Arno Babacanyan komediyanın bir hissəsini 1982-ci ildə keçmiş SSRİ televiziyasında yayımlanan verilişlərin birində guya özünün müəllifi olduğu “Vaqarşabat rəqsi” adı altında ifa etmiş, həmin ifa sonradan “Youtube” platformasında yerləşdirlmişdir;
- Con Suyan (2009), Endryu Boldi (2016), Aida Avanesyan (2021), Marian Vartapetyan (2021), Raffi Besalyan (2021), Kristina Tokatliyan (2022), Hayk Melikyan və digərləri də komediyanın sözügedən hissəsini “erməni musiqisi” kimi ifa edərək, “Youtube” platformasında yerləşdirmişdir;
- vaxtilə “Soyuzmultfilm” studiyasında istehsal edilmiş “Pyos i kot” adlı cizgi filmində komediyanın məşhur hissəsi - Məşədi İbadın “Gəl xanım, gəl yanıma...” ariyası erməni musiqisi kimi təqdim edilmişdir.
Filmin titrlərində bəstəkarın adı Karen Xaçaturyan olaraq qeyd edilmişdir. K.Xaçatryanın törətdiyi plagiatçılıq faktı ilə bağlı 2010-cu ildə Azərbaycan Respublikasının Müəllif Hüquqları Agentliyi “Detskiy mir” teleşirkətinə bildiriş göndərərək, həmin cizgi filminin nümayişinin dayandırılmasını tələb etmişdir. Məsələ ilə bağlı sübutedici sənədlərlə birlikdə Ümumdünya Əqli Mülkiyyət Təşkilatına (ÜƏMT) etiraz məktubu da göndərilmişdir.
- 2011-ci ildə Rusiyanın “Mir” Dövlətlərarası televiziyasında Ermənistanla bağlı nümayiş etdirilən sənədli filmdə erməni bəstəkarı Komitas (Soqomon Soqomonyan) tərəfindən işlənmiş “Eranqi” adlı əsərdən istifadə olunmuşdur. Erməni rəqsi kimi təqdim edilən bu “əsər” də “O olmasın, bu olsun”un Arno Babacanyan tərəfindən mənimsənilərək “Vaqarşabat rəqsi” adı altında təqdim edilən hissəsi ilə eynilik təşkilik edir.
5. Üzeyir Hacıbəylinin əsərlərinin ermənilər tərəfindən mənimsənilməsi təkcə “O olmasın, bu olsun” ilə məhdudlaşmayıb:
- 1915-ci ildə Üzeyir Hacıbəylinin “Arşın mal alan” operettası guya səhvən “erməni operettası” kimi təqdim olunmuş, bununla bu operettanın mənimsənilməsinin əsası qoyulmuşdur;
- SSRİ dövründə “Arşın mal alan” ermənilər tərəfindən tamaşaya qoyularkən bilərəkdən müəllifin adı göstərilməmiş, titrlərdə yalnız erməni ifaçıların adları qeyd edilmişdir;
- 1980-ci illərdə Arno Babacanyan SSRİ mərkəzi televiziyasının verilişlərinin birində çıxış edərkən Üzeyir Hacıbəylinin “Arşın mal alan” operettasının “kökləri”ni Qarabağın hansısa erməni kəndlərindən birində oxunan melodiyalarda “tapmış” və bununla da dolayısı yolla böyük Azərbaycan bəstəkarını plagiatçılıqda günahlandırmağa cəhd edərkən, əslində özünə haqq qazandırmağa çalışıb, “Vaqarşabat rəqsi”nin melodiyasının Üzeyir bəydən yox, guya erməni xalq musiqisindən götürüldüyünə işarə etmişdir.
6. Ermənilərin Azərbaycan musiqi irsini mənimsəməsi yalnız Üzeyir Hacıbəylinin əsərləri ilə məhdudlaşmamış və ya onun əsərləri ilə başlamamışdır. Ermənilər 17-18-ci əsrlərdən başlayaraq Azərbaycan xalqının mədəni irsini, o cümlədən musiqi irsini sistemli və davamlı şəkildə mənimsəmiş və özününküləşdirmiş, bu gün də davam edən və Azərbaycan ictimaiyyətinə məlum olan plagiatçılıq halları ermənilərin sistemli mənimsəmə siyasətinin bir parçası və üzdə görünən hissəsidir. Buna misal olaraq aşağıdakı faktları qeyd edirik:
- 1925-ci ildə İrəvanda Elm və İncəsənət İnstitutu yanında yaradılan, xalq musiqisi və folklorunun toplanması və öyrənilməsi ilə məşğul olan xüsusi bölmənin əsas məqsədi məhz Qərbi Azərbaycan torpaqlarında xalq musiqimizi və rəqslərimizi nota almaq olmuşdur. Bu bölməyə ermənilər tərəfindən çoxsəsli klassik erməni musiqisinin banisi kimi təqdim edilən S.Komitasın şagirdi S.Məlikyan rəhbərlik edirdi.
- Sözügedən Komitas uzun müddət bəstəkar kimi yox, etnoqraf kimi tanınmışdır. 1959-cu ildə nəşr edilmiş “Ensiklopedik musiqili lüğət”dən göründüyü kimi, Komitas Üzeyir Hacıbəylinin musiqisinin mənimsənilməsi nümunəsi olan “Erangi” rəqsi də daxil olmaqla üç mindən artıq musiqi əsərini nota köçürmüşdür. Hazırda həmin əsərlərdən 500-ə yaxını məlumdur, həmin əsərlərin böyük qismi Azərbaycan musiqisidir.
- Komitas tərəfindən nota köçürülmüş Azərbaycan musiqi irsi nümunələrindən biri “Yes keza tesa” adı altında erməni xalq mahnısı kimi təqdim edilmiş Azərbaycan xalq mahnısı “Sarı gəlin”dir (“Etnoqrafik toplu”, с.1, № 56). Digər mahnılar sırasında “Sarı gəlin” Azərbaycan xalq mahnısı da S.Məlikyan tərəfindən Komitasın “Etnoqrafik toplusun”da şərhlə nəşr olunub. Bu toplu sonralar SSRİ xalqları musiqisi tarixində (1, 1970) bəstəkar K.Zaxaryanın işləməsində (təxminən 30-cu illərdə) verilmişdir.
- Matenadaran və Ermənistanın digər arxivlərində saxlanılan 17-19-cu əsrlərə aid erməni əlyazmalarında qədim Azərbaycan mahnıları və havalarına geniş rast gəlinir. Qərbi Azərbaycan torpaqlarına yerləşdikdən dərhal sonra ermənilər Azərbaycan folkloru nümunələrini kütləvi şəkildə toplamağa, erməni əlfibasının transkripsiyasında yazmağa, erməni dilinə tərcümə etməyə, arxivlərdə saxlamağa, nəşr etməyə, gündəlik həyatda geniş istifadə etməyə başlamışlar. Beləliklə, həmin əsərlər ermənilərin “milli” mədəniyyət nümunələri kimi təqdim edilməyə başlanılmışdır. Buna misal R.Boyaçyan tərəfindən toplanmış və A.Seriyeks tərəfindən çapa hazırlanmış “Erməni xalq nəğmələri” kitabının Paris nəşridir.
- Azərbaycan milli irsini, xüsusilə də musiqi irsini sistemli mənimsəmələrini dərinləşdirmək və əsaslandırmaq məqsədilə erməni müəlliflər mövcud olmayan mənbələr uydurur, növbəti “əsər”də həmin uydurma mənbəyə istinad edərək, “istinadlar zənciri” yaradırdı. Bu plagiatçılıq texnikasından istifadə bu gün də davam etməkdədir.
7. Ermənilərin törətdiyi kütləvi plagiat özləri və digər müəlliflər tərəfindən etiraf edilmişdir:
- 19-cu əsrin məşhur erməni xadimlərindən biri olan M.Nalbandyan yazırdı ki, erməni "... melodiya və havalarının çoxu türklərdən [azərbaycanlılardan] götürülmüşdür. Mən ermənilərin yaşadığı çox yerlərdə olmuşam. Həmişə təmiz ermənicə olan bir şey eşitmək istəmişəm. Təəssüf ki, bu günədək mən buna nail olmamışam! Düşünürəm ki, bizim musiqi alətlərinin adları: saz, santur, kaman - hamısı türkcədir” (“Qədim şeirlər və mahnılar haqqında”, Əsərlərinin tam külliyyatı, c. 1).
- Məşhur ədəbiyyatşünas S.Palasanyan 1868-ci ildə özünün “Erməni melodiyaları” kitabında etiraf etmişdir ki, “...ümumiyyətlə, biz hansı xalqın təsiri altında oluruqsa, onun mahnılarını da özümüzünkü hesab edirik...”.
- X. Abovyan “...ermənilər ancaq türkcə (azərbaycanca) oxuyurlar”, çünki “ermənilərin mahnı ilə dastanları yoxdur”, A. Brutyan “ən məşhur erməni muğam ifaçıları Bakıdan və Şuşadan çıxmışlar”, Q. Ağayan isə “bu dil (Azərbaycan) ermənilər üçün doğma kimidir. Məhz buna görə də biz azərbaycanca oxuyuruq” cümlələrində plagiatçılıq siyasətini etiraf etmişlər.
- A.Koroşşenko “Şərq, daha çox Qafqaz musiqisi üzərində müşahidələr” əsərində yazırdı ki, “...ermənilərin özlərinin xalq musiqisi yoxdur” (“Moskva xəbərləri”, 1896). Sovet dövründə xalq musiqisinin toplanması və yazıya köçürülməsi ilə məşğul olmuş erməni bəstəkarı və musiqişünası Sp.Melikyan da Koroşşenko ilə həmfikir idi.
- M.Muradyan və Q. Tiqranovun da redaksiya heyətinə daxil olduğu “SSRİ xalqları musiqisinin tarixi”ndə (Moskva, 1970) qeyd edilmişdir: “O, [xalq musiqisini toplamaq və yazmaq məqsədi ilə], ekspedisiya işlərində müntəzəm iştirak edərək, əsl xalq mahnılarını aşkar edib qələmə alarkən erməni xalq musiqisinin orijinallığını, özünəməxsusluğunu inkar etdi”. Məhz bu səbəbdən M.Muradyan “XIX-XX əsrlərdə erməni-rus musiqi əlaqələri tarixindən” əsərində Sp.Melikyanın fikrini əsaslandıran “təsir nəzəriyyəsi”ni kəskin tənqid etmişdir, çünki bu nəzəriyyəyə əsasən, “erməni musiqisi müxtəlif mədəniyyətlərin təsirinin nizamsız yığımından ibarərdir”.
8. Azərbaycan mədəni irsi mədəniyyət və əqli mülkiyyət qanunvericiliyi ilə qorunmaqdadır. Azərbaycan mədəni irsinin ictimai varidat olmuş ən görkəmli nümunələri, o cümlədən Üzeyir bəy Hacıbəylinin əsərləri Nazirlər Kabinetinin 2019-cu il 7 may tarixli 211 saylı Qərarı ilə dövlət varidatı elan edilmiş və onlardan istifadə xüsusi qaydalara əməl etməklə, mümkündür. Dövlət varidatı elan edilmilş əsərlərin müə liflərinin, o cümlədən Üzeyir bəyin müəlliflik hüquqları pozulduqda, onun vərəsələri ilə bərabər Əqli Mülkiyyət Agentliyi həmin hüquqların bərpası məqsədilə məhkəmə iddiası qaldırmaq hüququ əldə etmişdir.
9. Azərbaycan mədəni irsinin, o cümlədən xalq mahnılarının və rəqslərinin, bəstəkar əsərlərinin oğurlanması faktlarının toplanması, sistemləşdirilməsi və ictimailəşdirilməsi, habelə bu cür plagitaçılıq hallarının azaldılması məqsədilə preventiv tədbirlərin həyata keçirilməsi Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyinin və Əqli Mülkiyyət Agentliyinin fəaliyyətlərinin prioritet istiqamətlərindən biri olmuşdur. Belə ki,
- Kütləvi mənimsəmə və plagiatçılıq faktlarını sübut etmək üçün Əqli Mülkiyyət Agentliyi erməni və xarici mənbələr əsasında Azərbaycan, ingilis, rus və rumın dillərində “Erməni yadelli nağılları” kitabını, habelə “Gəldim, gördüm, mənimsədim...”, “Erməni tarixi uydurmalarının tarixinə giriş”, “Erməniçilik uydurmaları digər xalqların hüquqlarına xələl gətirir”, “Erməni müəlliflərinin kitablarındakı uydurmalara “müəlliflik hüququ” və s. kitablarını nəşr etmiş və Azərbaycanın xarici ölkələrdəki diplomatik nümayəndəlikləri vasitəsi ilə yaymışdır.
- Mədəniyyət Nazirliyinin erməni lobbisinin ən güclü olduğu ölkələrdən biri olan Fransanın “Mezzo” kanalı ilə bağladığı müqaviləyə əsasən həyata keçirdiyi bir neçə irimiqyaslı layihə çərçivəsində Üzeyir Hacıbəylinin, Fikrət Əmirovun, Qara Qarayevin, Hacı Xanməmmədovun, Arif Məlikovun və digər görkəmli Azərbaycan bəstəkarlarının əsərləri məşhur konsert salonlarında dünya şöhrətli solist və orkestrlər tərəfindən Azərbaycan musiqisi kimi ifa olunmuşdur. Həmin layihələr “Mezzo” telekanalı tərəfindən lentə alınaraq 5 il ərzində müxtəlif vaxtlarda bütün dünyaya yayımlanacaqdır.
- Bundan əlavə ölkəmizin xaricdə fəaliyyət göstərən səfirlikləri, mədəniyyət mərkəzləri ilə birgə layihələr hazırlanır. Keçirilən tədbirlərdə Azərbaycan musiqisi haqqında məlumatlar verilərək konsert proqramında səsləndirilir.
- Əqli Mülkiyyət Agentliyi erməni plagiatçılığı ilə bağlı BMT-nin əqli mülkiyyət sahəsində ixtisaslaşmış qurumu olan və 190-dan artıq dövlətin üzv olduğu Ümumdünya Əqli Mülkiyyət Təşkilatına çoxsaylı müraciətlər ünvanlamışdır. Bu müraciətlər mütəxəssis rəyləri, sübutedici sənədlər və tarixi mənbələr əsasında tərtib edilmişdir. Qeyd edilənlərlə bağlı bəyan edirik ki, BMT üzvü olan Ermənistan Respublikası iştirak etdiyi beynəlxalq müqavilələr vasitəsilə əqli mülkiyyət hüquqlarının qorunması ilə bağlı üzərinə götürdüyü çoxsaylı vəzifə və öhdəliklərini yerinə yetirmir, digər məsələlərdə olduğu kimi, əqli mülkiyyət sahəsində də beynəlxalq hüquq normalarını kobud şəkildə pozmaqda davam edir. Ermənistan Respublikasının müvafiq dövlət orqanlarından Üzeyir Hacıbəylinin “O olmasın, bu olsun” və “Arşın mal alan” əsərlərinin yuxarıda qeyd edilən mənimsənilmə hallarının aradan qaldırılmasını, Üzeyir Hacıbəylinin müəllif hüquqlarının bərpa edilməsini, habelə Ermənistan Respublikasının ərazisində və ya onun subyektləri tərəfindən Azərbaycan mədəni irsi, xüsusilə də musiqi irsi nümunələrinin kütləvi şəkildə mənimsənilməsi hallarını təcili surətdə araşdırmağı və aradan qaldırmağı, beynəlxalq hüquqa və daxili milli qanunvericiliyinə uyğun olaraq məsuliyyətə cəlb etməyi, görülmüş tədbirlər barədə ÜƏMT-yə məlumat verməyi tələb edirik.

Flora Kərimova məhkəmədə Ülviyyə Alovluya qalib gəldi

Apellyasiya Məhkəməsi Ülviyyə Alovlunun “Floranı udmuşam” qısa təntənəsini təkrar haqlı zəfərimlə sonlandırdı.
Bunu Xalq artisti Flora Kərimova sosial şəbəkədə yazıb.
“Bilgi, təmkin, alicənablıq insanın naxışıdır. Haqqın vicdanlı keşikcisi olmaq hünərdir. Tanrının bəxşişi olan bu insani simaların sahibi olmaq isə şərəfdir.
Apellyasiya Məhkəməsinin ədalətli hakimlərinə çox sağolum var. Qalib vəkilim Elcan Həsənlinin uca könlünə Tanrıdan fərəh diləyib, bütün şübhələrdən uzaq olan vicdanına çox sağ ol, deyirəm”, - Flora Kərimova qeyd edib.
Qeyd edək ki, Xalq artisti Flora Kərimova ilə jurnalist Ülviyyə Alovlu arasında məhkəmə çəkişməsi uzun müddətdir davam edir. Xalq artisti jurnalistdən xüsusi ittiham qaydasında məhkəməyə şikayət etmişdi.
Ü.Alovlu barəsində təhqir və böhtana görə Cinayət Məcəlləsinin 147 və 148 maddələri ilə cinayət işi başlanılmışdı.
Xatırladaq ki, Ü.Alovlu bir müddət əvvəl sosial şəbəkə hesabında “Flora Kərimova məni verdiyi Apellyasiya Məhkəməsində də növbəti dəfə uduzdu” paylaşımını etmişdi.

Şuşada beynəlxalq festival keçirildi

İyunun 1-də Şuşa şəhərində Elm və Təhsil Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə “Şuşa türk dövlətləri birliyinin mədəniyyət incisidir” adlı beynəlxalq uşaq yaradıcılıq festivalı keçirilib.
Türkdilli xalqların birliyini əks etdirən festivalda Azərbaycan, Türkiyə, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Özbəkistan və Macarıstandan 250-yə yaxın məktəbli ölkələrinin musiqi və rəqs mədəniyyətini təqdim edib.
Tanınmış mədəniyyət və incəsənət xadimləri, 150-yə yaxın məktəbli, şəhid övladları festivalın tamaşaçıları arasında olub.
Beynəlxalq yaradıcılıq festivalının təşkilində məqsəd türkdilli dövlətlərdən olan uşaqlar arasında dostluq, qardaşlıq, əməkdaşlıq münasibətlərini daha da möhkəmləndirmək, uşaqlara öz ölkələrinin tarix və mədəniyyətini layiqincə təmsil etmək üçün şərait yaratmaq, eləcə də Şuşa şəhərinin füsunkar gözəlliyini tanıtmaqdır.

Məşhur müğənni saxlanılıb?

"Afət Fərmanqızının saxlanılmasından məlumatsızam. Saxlanılıbsa, lap yaxşı, deməli, işimiz irəli gedəcək".
Bunu açıqlamasında Xalq artisti Flora Kərimovanın vəkili Xavər İsmayılova müğənni Afət Fərmanqızının saxlanılması ilə bağlı məlumata aydınlıq gətirərkən deyib.
Vəkil bildirib ki, Afət Fərmanqızı ilə bağlı məhkəmə qərarının icrası Binəqədi rayon Polis Şöbəsinə göndərilib:
"Məhkəmə qərar verib, onun barəsində həbssiz axtarış elan olunub. Onun icrası da Binəqədi rayon Polis Şöbəsinə göndərilib. Qərarın icrasından xəbər yox idi. Səbəb də bu idi ki, Afət xanım Azərbaycana gəlmirdi. Bakıya qayıdan kimi Binəqədi Polis Şöbəsi onu saxlayıb məhkəməyə gətirməli idi. Polis öz vəzifəsini icra edib".
Xavər İsmayılova Afət Fərmanqızının məhkəmədən yayındığını qeyd edib.
Qeyd edək ki, bu gün müğənni Afət Fərmanqızının saxlanılması ilə bağlı məlumat yayılıb.
Xatırladaq ki, Xalq artisti Flora Kərimovayla olan məhkəmə çəkişməsinə görə Afət Fərmanqızı barəsində Binəqədi rayon Məhkəməsi tərəfindən barəsində həbssiz axtarış elan olunub.