20-09-2024, 08:55
Hamsa (Xəmsə) yazma ədəbi ənənəsi
Hamsa yazma ənənəsi, Orta Şərq və Türk ədəbiyyatında dərin köklərə malik bir ədəbi formadır. "Hamsa" sözünün ərəb dilindən gəldiyi və beş anlamına gəldiyi bildirilir, bu kontekstdə isə beş əsas əsərdən ibarət olan ədəbi bir strukturu ifadə edir. Bu ənənənin ünlü nümayəndələri arasında Nizami Gəncəvi, Əlişər (Əlişir) Nəvai, Cami və Dihlavi(Dəhləvi) kimi şairlər mövcuddur. Bu məqalədə, Hamsa yazma ənənəsini bu şairlərin əsərləri üzərindən ətraflı şəkildə araşdıracaq və bu ənənənin Türk ədəbiyyatındakı əhəmiyyətini vurğulayacağıq.
Hamsa Yazma Ədəbiyyat Gelənəyinin Kökləri Hamsa yazma ənənəsi, 12-ci əsrdə Nizami Gəncəvinin əsərləri ilə başlamış və daha sonra bir çox şair tərəfindən davam etdirilmişdir. Bu ənənə, beş böyük əsərin bir araya gətirilməsindən ibarətdir və hər bir əsər bir-birini tamamlayan mövzular və hekayələr təqdim edir. Hamsa həm təsəvvüfi, həm də əxlaqi elementlərlə zənginləşdirilmiş bir forma olaraq diqqəti çəkir.
Nizami Gəncəvi, Hamsa yazma ənənəsinin qurucusudur. Onun "Hamsa" adlı əsəri, bu ənənənin ən vacib nümunələrindən biridir. Nizaminin "Hamsa" adlı əsəri beş əsas bölümə ayrılır:
1. "Məhkəmə"- Fəlsəfi və əxlaqi mövzuları işləyir, insanın daxili dünyasını və ictimai dəyərləri araşdırır;
2. "Xosrov və Şirin" - Əfsanəvi bir aşiq hekayəsidir və aşkın mənəvi tərəflərini əks edir;
3. "Leyli və Məcnun" - Aşk və ruhsal axtarışın dərinləşdirildiyi bir əsərdir;
4. "Həft Peykar"- Yeddi şahzadənin hekayəsini izah edir, ictimai və əxlaqi mövzuları ehtiva edir;
5. "İskəndərnamə"- Böyük bir hökmdarın həyatını və fəthlərini anladır.
Nizaminin "Hamsa"sı, həm fərdi, həm də ictimai dəyərləri əks etdirir. Əsərlərində istifadə olunan epik anlatım üslubu və dərin təsəvvüfi elementlər, Hamsa yazma ənənəsinin özülünü təşkil edir.
Əlişər Nəvai və "Hamsa"
Əlişər Nəvai, Türk ədəbiyyatında Hamsa yazma ənənəsini davam etdirən əhəmiyyətli bir şairdir. Nəvainin "Hamsa" adlı əsəri də beş böyük əsərdən ibarətdir:
1. "Hayrat-ul-abror"- Pənd-nəsihat, didaktik üsulla yazılmış bir əsərdir;
2. "Leyli və Məcnun"- Aşk və mənəvi axtarışın işlənildiyi bir əsərdir, klassik bir aşiq hekayəsi təqdim edir;
3. "Fərhad və Şirin"- Əfsanəvi bir aşiq hekayəsi və cəmiyyətin dəyərlərini işləyir;
4. "Saddi İskəndəri"- Böyük bir qəhrəmanın həyatını və əxlaqi dərslərini anlatır;
5. "İskəndərnamə" - İskəndərin hekayəsini detallandırır.
"Hamsa" - Dini və əxlaqi mövzularla dərin bir çalışma təqdim edir. Nəvainin əsərləri, xüsusilə Fars və Türk ədəbiyyatı arasında körpü qurur. Əsərləri, əxlaqi və təsəvvüfi mövzuları işləyərkən, dil və üslub baxımından da böyük bir zənginlik təqdim edir.
Cami və "Hamsa"
Cami Hamsa yazma ənənəsini davam etdirən əhəmiyyətli bir şairdir. Caminin "Hamsa" adlı əsəri, klassik təsəvvüfi mövzuları müasir bir üslubla təqdim edir:
1. "Silsilat-ul-Zahab"- Təsəvvüfi hekayələr və təlimlər ehtiva edir;
2. "Leyli və Məcnun"- Aşk və təsəvvüfin birləşimini təqdim edir;
3. "Xosrov və Şirin" - Əfsanəvi bir aşiq hekayəsidir;
4. "Həft Peykar" - Yeddi şahzadənin hekayəsini anlatır;
5. "Saddi İskəndəri" - İskəndərin hekayəsini işləyir.
Caminin əsərləri, təsəvvüfi düşüncələr və əxlaqi dərslərlə doludur. Onun yazıları, həm fərdi, həm də ictimai dəyərləri əks etdirərək oxucularına dərin bir düşüncə təcrübəsi təqdim edir.
Dihlavi və "Hamsa"
Dihlavi, Hamsa yazma ənənəsini bir addım daha irəlilətmiş, tanınmış şairdir. Əsərləri həm Farsca, həm də Urduca geniş bir auditoriyaya hitap edir:
1. "Rashk-e Qamar" - Aşk və gözəllik haqqında dərin düşüncələr ehtiva edir;
2. "Aftab-e-Mukhtar" - Tarixi və ədəbi bir baxış təqdim edir;
3. "Nizami-e-Majlis" - Ədəbiyyat və təsəvvüfin birləşməsidir;
4. "Şahnamə"- Klassik bir dastandır;
5. "İskəndərnamə"- Böyük bir hökmdarın hekayəsidir.
Dihlavinin əsərləri, tarixi və təsəvvüfi elementləri birləşdirir. Onun yazıları, zəngin bir ədəbi və mədəni təcrübə təqdim edir. Hamsa yazma ənənəsi, Orta Şərq və Türk ədəbiyyatında mühüm yer tutur. Nizami Gəncəvi, Əlişər Nəvai, Cami və Dihlavi kimi böyük şairlər, bu ənənəni davam etdirərək ədəbi dünyaya dərin təsirlər buraxmışdır. Əsərləri həm fərdi, həm də ictimai dəyərləri əks etdirərkən, ədəbi yaradıcılıq və təsəvvüfi düşüncələri bir araya gətirir. Hamsa yazma ənənəsi, oxuculara zəngin bir təcrübə təqdim edərək, ədəbi və mənəvi dünyanı kəşf etmə imkanı verir.
LAZİZBEK RAXİMOV,
BUXARA DÖVLƏT UNİVERSİTETİNİN TƏLƏBƏSİ
19-09-2024, 05:54
Fars tədqiqatçıdan sərsəm iddia
Son vaxtlar irqçi və şovinist mərkəz və şəxslərin İranda qeyri-fars xalqlarla bağlı fəaliyyətləri, onların kimliklərinin təhrif edilməsi səyləri yeni vüsət alıb. Həmin şəxslərdən biri, sosial tədqiqatçı və etnik araşdırmalar mütəxəssisi kimi tanınan Ehsan Huşmənd son müsahibəsində Azərbaycan torpaqlarında yaşayan əhalinin etnik mənsubiyyətini şübhə atına alıb. O, «İranlıların Mədəni və Dil Qarışıqlıqlarının Nümunələri» adlı müsahibəsində Güney Azərbaycanın bəzi şəhərlərində türklərin yaşadığını inkar edən fikirlər səsləndirib.
Huşmənd, Qərbi Azərbaycan əyalətinin Qoşaçay (Miyandab) şəhərinin bəzi sakinlərinin "Kirmani" soyadlarına diqqət çəkərək, bu türk ailələrinin Ağa Məhəmməd şah Qacarın dövründə Kirmandan buraya köçürüldüklərini iddia edib. O, müsahibəsində Güney Azərbaycanın türk kimliyini şübhə altına alaraq, İranda yaşayan müxtəlif millətlərin mövcudluğunu inkar etməyə çalışır. Güney Azərbaycan və İranda yaşayan türklərin kimliyini inkar edərək, indiki İranda tək bir mədəniyyətin və millətin, yəni fars mədəniyyəti və xalqının yaşadığını təlqin etməyə səy göstərir.
Qeyd edək ki, xüsusilə son vaxtlar Huşmənd təfəkkürdə olan şəxslərin fəaliyyəti daha da güclənib və ölkə mediasında qeyri-farsların, xüsusilə türklərin kimliyini təhrif və inkar edən verilişlərin sayı artıb. Məsud Pezeşkianın prezident seçkisi öncəsi təşviqat və təbliğat kampaniyasında ölkədə başqa xalqların milli hüquqları ilə bağlı bir neçə vədi, şovinist dairələrin hücumlarının yeni dalğasının başlamasına səbəb olub.
13-09-2024, 06:58
Redaksiyamızın qonağı
ARZULARIM KİMLƏRƏSƏ
NAĞIL KİMİ GƏLİRDİ...
“Nihol” mükafatı laureatı, “Şührət” medalı sahibi, status və estrada mahnılarını mükəmməl ifa edən gözəl müğənni Malikə ƏGƏMBERDİYEVA özünəməxsus ifaları ilə pərəstişkarlarının qəlbində dərin yer qazanıb. Söhbətimiz onun məktəb illərindən, gənclik arzularından, çətin sənət yolundan, aktual estrada mahnılarından gedirdi.
Məktəb illərində hər birimizin hansısa peşə və ya sənətə yiyələnmək arzusu var idi.
Söhbətimizə məktəb illərindən, uşaqlıq arzularınızdan başlayaq.
-Müsahibəyə dəvətə və işimə göstərilən diqqətə görə təşəkkürümü bildirirəm.
Məktəb illərindən, uşaqlıq arzularımızdan danışanda qəlbimizdə ən aydın xatirələr canlanır. Sənətkar ailəsindən olduğum üçün yaşıdlarımdan sənətə olan sevgim və marağımla seçildim. Musiqini əla qiymətlərlə oxuyurdum. Məktəbimizdə keçirilən bayram tədbirlərində mahnılarım, rəqslərim, çıxışlarımla fəal iştirak edirdim. Heç yadımdan çıxmaz, 8-9-cu siniflərdə oxuyanda mənə qismət olsa, mütləq Daşkəndə gedəcəyəm, böyük səhnələrdə çıxış edəcəyəm deyəndə, sinif yoldaşlarım gülürdü, inanmırdılar. Xəyallarım kiməsə nağıl kimi görünürdü...
Allaha şükür edirəm, bütün uşaqlıq arzularım gerçəkləşdi.
İstedadsız uşaq yoxdur, hər kəsin müxtəlif gizli qabiliyyətləri var.
Valideynləriniz müğənniliyə olan marağınıza və istedadınıza necə diqqət yetirdilər?
- Çox düzdü. Hər bir uşağın kəşf edilməmiş tərəfləri, istedadları olur. Bunun inkişafında valideynlərin dəstəyi çox vacibdir. Bu baxımdan valideynlərim mənə bacardıqları qədər şərait yaratdılar, hər zaman mənə inandılar, motivasiya verdilər ki, bu da məni daha çox yaratmağa ruhlandırdı. Beş yaşımda böyük səhnədə olmaq mənə qismət oldu. Atam Namanqan vilayəti, Pop rayonunun mədəniyyət şöbəsinin müdiri olub. O vaxtlar rayonumuzda keçirilən mötəbər bayram tədbirlərində mənim mahnılarımdan, qardaşımla birgə çıxışlarımdan istifadə edirdilər. Bizə tapşırılan işləri mükəmməl yerinə yetirərək atamın əmanətini inkişaf etdirdim.
Bu günə kimi ailə üzvlərim və həyat yoldaşım işimə xüsusi diqqət yetirir, yanımda olurlar.
Fərqi yoxdur, şairdir, aktyordur, müğənnidir, yaradıcılıq aləminə qədəm qoyanda hər birimiz kimisə pərəstiş edir, onu təqlid edir, onun kimi olmağa çalışırdıq.
Sizdə də olubmu, kimi təqlid edib onun kimi olmaq arzusunda idiniz?
-Mən bir çox yerdə, demək olar ki, hər müsahibədə bu suala aydınlıq gətirmişəm. Bu gün tam cavab verəcəm. Hər kəsin öz qəhrəmanları var. İlk qəhrəmanlarım valideynlərimdir. Yaradıcılıq baxımından müəllimim, Özbəkistanın xalq artisti Gülsənəm Mamazoitovaya heyran oldum. Mahnıları da onun kimi ifa etməyə çalışdım, öz üzərimdə işlədim. Ona görə də mən ilk dəfə səhnəyə çıxanda çoxları mən Gülsənəm Mamazoitovanın bacısıyam deyə düşünürdülər. Mənim müəllimimin təkcə sənətinə deyil, həm də insani keyfiyyətlərinə böyük hörmətim var, əgər insanın niyyəti xoşdursa, arzularına can atırsa, mütləq məqsədinə çatar. Mən çox şanslıyam ki, qibtə olunası ziyalı qadının və mehriban müəllimin şagirdi olmuşam. İstiqamətimi tapmağa çalışdım. İndi də müəllim kimi istəyirəm ki, mənim kimi tələbələrim olsun!
-Estradada da eyni dərəcədə gözəl, yüksək statuslu mahnılar oxuyursunuz.
Hansı daha çətindir?
-Hər bir tamaşanın öz məsuliyyəti, ifaçılıq bacarığı, texnikası var. Ona görə də hər üç istiqamətdə axtarışı dayandırmamalısınız. Mən kollecdə və institutda oxudum və status öyrənməyə çalışdım, amma bu kifayət deyil. Maqom nəhəng dənizdir... Bu məkanda estrada musiqisini, böyük mahnıları da bu cür təsəvvür etmək olar. Heç biri yüngül qəbul edilməməlidir.
-Müəllim görüb dərsini, duasını alan tələbələrdənsiniz. Bu gün müəllim görməyən müğənnilər çoxdur. Buna reaksiyanız necədir?
-Hər sahədə müəllim görmək lazımdır Xalqımızda gözəl bir atalar sözü var: “Müəllim görməyən şagird hər vəzifəyə yüksələr”. Bu purman sözləri boş yerə deyilməyib.
Müəyyən bir peşəyə yiyələnmək, müəyyən sənətə yiyələnmək üçün müəllimlərin göstərişlərinə əməl etməliyik. Onlarla məsləhətləşərək işimizi görsək, daha uğurlu olar. Bacıları kimi gənclərimizə də tövsiyəm: müəllimlərin dərsini, duasını alın, yaradıcılığın, həyatın sirlərinə dərindən yiyələyin!
—Status və opera baxımından dünya səhnələrini həyəcanlandıran, milyonlarla qəlbi özbək sənətinə sevdirən bir çox sənətçilər var. Amma mənə elə gəlir ki, estradada elə deyil...
—Niyə belə düşünürsünüz?
Bəlkə Hazırda estrada və milli estrada istiqamətlərində “Artist” və “Səs” layihələrində iştirak edən istedadlı insanlara baxın. Belə yaradıcılar çoxdur. Biz həmişə popumuzun parlaq ulduzlarını işıqlandırmanızı arzu edirik. Amma nədənsə onların yaradıcılığı və yeni albom təqdimatları azdır.
—Hər peşənin öz çətinliyi olur.
Amma yenə də sənət digər sahələrdən iki dəfə çətindir.
Sizcə, artistın əsas vəzifəsi nədir?
- Haqlısiniz. Əslində asan iş deyilən bir şey yoxdur.
Hər peşənin öz çətinlikləri, uğurları var. İncəsənət sahəsinə gəlincə, məncə, bu, daha çox insanlarla məşğul olduğu üçün bir az çətindir. Sənətkar ideal insan kimi həmişə xalqa nümunə olmalıdır. Biz hər zaman mahnılarımızla insanların sevincinə sevinc qatmağa, dərdlərinə şəfa verməyə çalışırıq.
—Yaradıcı insanlar başqalarından daha təsirli, şən, bir az da xəyalpərəst olurlar. Sizcə, bu keyfiyyətlər nə dərəcədə vacibdir?
—“Xəyalpərəst” müsbət mənada işlədilməlidir. İstər şair, istər yazıçı, istər rəssam, istər müğənni, istərsə də bəstəkar olsunlar, həmişə yeni əsərlər yaratmağa ruhlanırlar.
Düzdür, kreativlər digər sahələrə nisbətən daha təsirlidir. Biz varlığın, təbiətin, insanların təsiri altında sənət əsərləri yaradırıq.
—Az-çox yaradıcılıqla mahnılar yaradıb, pərəstişkarların sevgisinin, ölkəmizin tanınmasının səfiri oldunuz. Bu sizə nə qədər motivasiya verir?
—On yeddi yaşımda böyük səhnəyə qədəm qoyduğum, ölkəmizin diqqət mərkəzinə düşdüyüm və yüksək mükafatlara layiq görüldüyüm üçün çox şadam.
Harada iş varsa, əməyiniz yüksək qiymətləndirilib, etibar edilsə və tanınsa, gələcəyə cəsarətli addımlar atacaqsınız. Mən hələ də nailiyyətlərimdən ruhlanıram. Mənə göstərilən etimadı doğruldaraq hər zaman tanınmağa layiq olmağa çalışıram. Keçdiyim yolların işıqlı, gözəl izləri olduğu üçün arxaya baxanda sevinirəm və onların davam etməsini istəyirəm.
—Yaradıcılığınızda nə yenilik var, yeni mahnılar yaradırsınız?
—Qardaş xalqlarımızın sənətinə istinad edərək fars dillərində yeni mahnılar yaratdım.
Qismət olsa, növbəti işimdə milli şaş statuslarımızın məşhur əsərlərindən və böyük mahnılardan ibarət albom təqdim etmək fikrindəyəm.
—“Bütov Azərbaycan” qəzetinə arzularınız...
—Qardaş Azərbaycan xalqına həmişə yaxşılıq, əmin-amanlıq və xoşbəxtlik arzulayıram! Özbəkistan və Azərbaycan dostluq əlaqələrimiz möhkəm olsun!
“Butov Azərbaycan” qəzetinə işində uğurlar, oxucularının sayı çox olsun, qəlblərə xeyirli olanı paylaşmaqdan yorulmasın.
Söhbətləşdi: Cihangir NOMOZOV,
“Bütöv Azərbaycan”ın Özbəkistan təmsilçisi.
ARZULARIM KİMLƏRƏSƏ
NAĞIL KİMİ GƏLİRDİ...
“Nihol” mükafatı laureatı, “Şührət” medalı sahibi, status və estrada mahnılarını mükəmməl ifa edən gözəl müğənni Malikə ƏGƏMBERDİYEVA özünəməxsus ifaları ilə pərəstişkarlarının qəlbində dərin yer qazanıb. Söhbətimiz onun məktəb illərindən, gənclik arzularından, çətin sənət yolundan, aktual estrada mahnılarından gedirdi.
Məktəb illərində hər birimizin hansısa peşə və ya sənətə yiyələnmək arzusu var idi.
Söhbətimizə məktəb illərindən, uşaqlıq arzularınızdan başlayaq.
-Müsahibəyə dəvətə və işimə göstərilən diqqətə görə təşəkkürümü bildirirəm.
Məktəb illərindən, uşaqlıq arzularımızdan danışanda qəlbimizdə ən aydın xatirələr canlanır. Sənətkar ailəsindən olduğum üçün yaşıdlarımdan sənətə olan sevgim və marağımla seçildim. Musiqini əla qiymətlərlə oxuyurdum. Məktəbimizdə keçirilən bayram tədbirlərində mahnılarım, rəqslərim, çıxışlarımla fəal iştirak edirdim. Heç yadımdan çıxmaz, 8-9-cu siniflərdə oxuyanda mənə qismət olsa, mütləq Daşkəndə gedəcəyəm, böyük səhnələrdə çıxış edəcəyəm deyəndə, sinif yoldaşlarım gülürdü, inanmırdılar. Xəyallarım kiməsə nağıl kimi görünürdü...
Allaha şükür edirəm, bütün uşaqlıq arzularım gerçəkləşdi.
İstedadsız uşaq yoxdur, hər kəsin müxtəlif gizli qabiliyyətləri var.
Valideynləriniz müğənniliyə olan marağınıza və istedadınıza necə diqqət yetirdilər?
- Çox düzdü. Hər bir uşağın kəşf edilməmiş tərəfləri, istedadları olur. Bunun inkişafında valideynlərin dəstəyi çox vacibdir. Bu baxımdan valideynlərim mənə bacardıqları qədər şərait yaratdılar, hər zaman mənə inandılar, motivasiya verdilər ki, bu da məni daha çox yaratmağa ruhlandırdı. Beş yaşımda böyük səhnədə olmaq mənə qismət oldu. Atam Namanqan vilayəti, Pop rayonunun mədəniyyət şöbəsinin müdiri olub. O vaxtlar rayonumuzda keçirilən mötəbər bayram tədbirlərində mənim mahnılarımdan, qardaşımla birgə çıxışlarımdan istifadə edirdilər. Bizə tapşırılan işləri mükəmməl yerinə yetirərək atamın əmanətini inkişaf etdirdim.
Bu günə kimi ailə üzvlərim və həyat yoldaşım işimə xüsusi diqqət yetirir, yanımda olurlar.
Fərqi yoxdur, şairdir, aktyordur, müğənnidir, yaradıcılıq aləminə qədəm qoyanda hər birimiz kimisə pərəstiş edir, onu təqlid edir, onun kimi olmağa çalışırdıq.
Sizdə də olubmu, kimi təqlid edib onun kimi olmaq arzusunda idiniz?
-Mən bir çox yerdə, demək olar ki, hər müsahibədə bu suala aydınlıq gətirmişəm. Bu gün tam cavab verəcəm. Hər kəsin öz qəhrəmanları var. İlk qəhrəmanlarım valideynlərimdir. Yaradıcılıq baxımından müəllimim, Özbəkistanın xalq artisti Gülsənəm Mamazoitovaya heyran oldum. Mahnıları da onun kimi ifa etməyə çalışdım, öz üzərimdə işlədim. Ona görə də mən ilk dəfə səhnəyə çıxanda çoxları mən Gülsənəm Mamazoitovanın bacısıyam deyə düşünürdülər. Mənim müəllimimin təkcə sənətinə deyil, həm də insani keyfiyyətlərinə böyük hörmətim var, əgər insanın niyyəti xoşdursa, arzularına can atırsa, mütləq məqsədinə çatar. Mən çox şanslıyam ki, qibtə olunası ziyalı qadının və mehriban müəllimin şagirdi olmuşam. İstiqamətimi tapmağa çalışdım. İndi də müəllim kimi istəyirəm ki, mənim kimi tələbələrim olsun!
-Estradada da eyni dərəcədə gözəl, yüksək statuslu mahnılar oxuyursunuz.
Hansı daha çətindir?
-Hər bir tamaşanın öz məsuliyyəti, ifaçılıq bacarığı, texnikası var. Ona görə də hər üç istiqamətdə axtarışı dayandırmamalısınız. Mən kollecdə və institutda oxudum və status öyrənməyə çalışdım, amma bu kifayət deyil. Maqom nəhəng dənizdir... Bu məkanda estrada musiqisini, böyük mahnıları da bu cür təsəvvür etmək olar. Heç biri yüngül qəbul edilməməlidir.
-Müəllim görüb dərsini, duasını alan tələbələrdənsiniz. Bu gün müəllim görməyən müğənnilər çoxdur. Buna reaksiyanız necədir?
-Hər sahədə müəllim görmək lazımdır Xalqımızda gözəl bir atalar sözü var: “Müəllim görməyən şagird hər vəzifəyə yüksələr”. Bu purman sözləri boş yerə deyilməyib.
Müəyyən bir peşəyə yiyələnmək, müəyyən sənətə yiyələnmək üçün müəllimlərin göstərişlərinə əməl etməliyik. Onlarla məsləhətləşərək işimizi görsək, daha uğurlu olar. Bacıları kimi gənclərimizə də tövsiyəm: müəllimlərin dərsini, duasını alın, yaradıcılığın, həyatın sirlərinə dərindən yiyələyin!
—Status və opera baxımından dünya səhnələrini həyəcanlandıran, milyonlarla qəlbi özbək sənətinə sevdirən bir çox sənətçilər var. Amma mənə elə gəlir ki, estradada elə deyil...
—Niyə belə düşünürsünüz?
Bəlkə Hazırda estrada və milli estrada istiqamətlərində “Artist” və “Səs” layihələrində iştirak edən istedadlı insanlara baxın. Belə yaradıcılar çoxdur. Biz həmişə popumuzun parlaq ulduzlarını işıqlandırmanızı arzu edirik. Amma nədənsə onların yaradıcılığı və yeni albom təqdimatları azdır.
—Hər peşənin öz çətinliyi olur.
Amma yenə də sənət digər sahələrdən iki dəfə çətindir.
Sizcə, artistın əsas vəzifəsi nədir?
- Haqlısiniz. Əslində asan iş deyilən bir şey yoxdur.
Hər peşənin öz çətinlikləri, uğurları var. İncəsənət sahəsinə gəlincə, məncə, bu, daha çox insanlarla məşğul olduğu üçün bir az çətindir. Sənətkar ideal insan kimi həmişə xalqa nümunə olmalıdır. Biz hər zaman mahnılarımızla insanların sevincinə sevinc qatmağa, dərdlərinə şəfa verməyə çalışırıq.
—Yaradıcı insanlar başqalarından daha təsirli, şən, bir az da xəyalpərəst olurlar. Sizcə, bu keyfiyyətlər nə dərəcədə vacibdir?
—“Xəyalpərəst” müsbət mənada işlədilməlidir. İstər şair, istər yazıçı, istər rəssam, istər müğənni, istərsə də bəstəkar olsunlar, həmişə yeni əsərlər yaratmağa ruhlanırlar.
Düzdür, kreativlər digər sahələrə nisbətən daha təsirlidir. Biz varlığın, təbiətin, insanların təsiri altında sənət əsərləri yaradırıq.
—Az-çox yaradıcılıqla mahnılar yaradıb, pərəstişkarların sevgisinin, ölkəmizin tanınmasının səfiri oldunuz. Bu sizə nə qədər motivasiya verir?
—On yeddi yaşımda böyük səhnəyə qədəm qoyduğum, ölkəmizin diqqət mərkəzinə düşdüyüm və yüksək mükafatlara layiq görüldüyüm üçün çox şadam.
Harada iş varsa, əməyiniz yüksək qiymətləndirilib, etibar edilsə və tanınsa, gələcəyə cəsarətli addımlar atacaqsınız. Mən hələ də nailiyyətlərimdən ruhlanıram. Mənə göstərilən etimadı doğruldaraq hər zaman tanınmağa layiq olmağa çalışıram. Keçdiyim yolların işıqlı, gözəl izləri olduğu üçün arxaya baxanda sevinirəm və onların davam etməsini istəyirəm.
—Yaradıcılığınızda nə yenilik var, yeni mahnılar yaradırsınız?
—Qardaş xalqlarımızın sənətinə istinad edərək fars dillərində yeni mahnılar yaratdım.
Qismət olsa, növbəti işimdə milli şaş statuslarımızın məşhur əsərlərindən və böyük mahnılardan ibarət albom təqdim etmək fikrindəyəm.
—“Bütov Azərbaycan” qəzetinə arzularınız...
—Qardaş Azərbaycan xalqına həmişə yaxşılıq, əmin-amanlıq və xoşbəxtlik arzulayıram! Özbəkistan və Azərbaycan dostluq əlaqələrimiz möhkəm olsun!
“Butov Azərbaycan” qəzetinə işində uğurlar, oxucularının sayı çox olsun, qəlblərə xeyirli olanı paylaşmaqdan yorulmasın.
Söhbətləşdi: Cihangir NOMOZOV,
“Bütöv Azərbaycan”ın Özbəkistan təmsilçisi.
13-09-2024, 06:22
Təbrik edirik!
Bu gün gözəl insan, dəyərli dost, tələbə yoldaşım, Həqiqət Əzizovanın 60 illik yubileyidir. Bu münasibətlə tələbə yoldaşımı ürəkdən təbrik edirəm, yeni yaşın mübarək deyirəm! Ən xоş arzularımı bildirirəm. Allah sağlam və bərəkətli ömür versin. Yeni ömür səhifən xoş xatirələrlə dolu olsun, xəyalların gerçək olsun! Ad gününü təbrik edirəm! Yaşı demirəm, çünki yaşı Allah verir. Allah verən yaşı dəyərincə yaşayın. İşində və yaradıcılığında uğurlar arzulayıram! Ad günün, yubileyin mübarək!
Dərin hörmətlə: Hüseyn İsaoğlu Məmmədov
"Bütöv Azərbaycan" qəzeti
13 sentyabr 2024-cü il
3-09-2024, 18:55
DƏYƏRLƏRƏ SADİQ DOĞRU İNSAN - SADİQ QURBANOV
Onun seçki kampaniyasının yalnız son günündə iştirak etmək mənə qismət oldu. Səhhətim imkan vermirdi, ha müalicə ilə ötüşdürmək istəsəm də, alınmadı: sonda cərrahiyyə stoluna uzanmalı oldum. Ayaq üstə durmağa gücüm çatanda artıq deputat seçkilərində təbliğat-təşviqat kampaniyasının son günü idi. Mənim insan, şəxsiyyət, doğruluq, düzlük mücəssəməsi kimi tanıdığım Sadiq Qurbanov haqqında bu “son gündən” başqa imkanım yox idi. Ona görə də əməliyyat olunduğumu ondan gizlətdim. Bilsəydi, qətiyyən imkan verməyəcəkdi. Yorğun çöhrəmə şübhə ilə baxanda “Yayın istisində kompüter arxasında çox işləyirəm”, – deyib vəziyyətdən çıxdım.
Əslində, elm-kitab adamı olduğum üçün bütün seçkilərərdə iştirakım yalnız aid olduğum məntəqəyə gedib, gərəkli bildiyim namizədə səs verməkdən ibarət olur. Lakin mən Sadiq Qurbanovun təbliğat-təşviqat kampaniyasında bircə gün də olsa iştirak etmək, düşüncələrimdə, az qala, əfsanələşdirdiyim, sanki heç vaxt yorulmayan bu insanın seçicilərlə necə ünsiyyətə girməsi ilə canlı şəkildə tanış olmaq, deputatlığa namizəd olduğu dairənin insanları ilə necə mehribanlaşdığını, sanki “can bir qəlb” olduğunu öz gözlərimlə görmək istəyirdim.
Sadiq Qurbanov adını ilk dəfə 2000-ci ildə mətbuatdan oxudum. Hansısa nüfuzlu bir qəzet İqtisad Universitetinin tələbələri arasında anonim sorğu aparmış, hansı müəllimlərə hansı səbəbdən rəğbət bəslədiklərini soruşmuşdu. Tələbələrin sevimlisi kimi birinci yerdə Yeni Azərbaycan Partiyasının gənc funksioneri Sadiq Qurbanovun adı çıxmışdı. Tələbələr onu həm savadına, həm əxlaqına, həm tələbələrə bəslədiyi insani münasibətinə görə, az qala, bütləşdirmişdilər.
Daha sonra Sadiq Qurbanovla yaxından tanış olmaq da qismət oldu. Türkiyədən hüquqşünas alimlər Bakıya simpoziuma gəlmişdilər. İçərisində tanıdığım dostum da var idi. Şərəfinə təşkil etdiyim məclis darıxdırıcı olmasın deyə hüquqşünas dostum Səməd Vəkilovdan özünün savadlı hüquqşünas dostlarını dəvət etməyi xahiş etdim. Sadiq Qurbanovun gələcəyini biləndə çox sevindim. Onunla tanış olmaq, müəllim adını şərəflə daşıdığına görə ona təşəkkür etmək istəyirdim.
Hüquqşünasların məclisi çox qızğın keçdi. Türkiyəli hüquqşünas dostum Mustafa Koçak da, onunla birgə gələn digər qonaqlar da sanballı, sayılıb-seçilən mütəxəssislər idi. Həmin axşam bunların arasında əməlli-başlı debat oldu. Sadiq Qurbanovun Azərbaycandakı mövcud siyasi durumun dialektikasına verdiyi izah məni heyran etdi...
Salyan bizi günəşli, küləkli və rütubətli hava ilə qarşıladı. Sadiq Qurbanov, adətinə uğun olaraq, son günün görüşünə də şəhid ailələrini ziyarət etməklə başladı. “Mən Salyanda namizəd kimi ilk görüşümə şəhid ailələri ilə görüşdən başlamışam, – dedi, onlarsız mümkün deyil, gərək bu ailələrin xeyir-duasını alaydım, yalnız həmin görüşdən sonra qəlbim rahat oldu”.
O, şəhid ailələrinə çox rahatlıqla daxil olurdu. Onu hər yerdə gülər üzlə qarşılayır və ümid dolu nəzərlərlə baxırdılar. Səbəbini bir qədər sonra anladım. Şəhid ailələrinin indiyədək deputatlardan “umduğu” yalnız diqqət idi. Dövlətin qayğısından razı idilər. Hamı onların ev şəraitinin düzəldilməsindən və maddi təminatdan ümumən razılıq edirdi. Ancaq elə şəhid ailələri var idi ki, deputat onların qapısını uzun illər ərzində bircə dəfə də olsun açmamışdı. Ancaq indi YAP-ın namizədinin öz təbliğat-təşviqat kampanityasına məhz şəhid ailələri ilə görüşdən başlaması xəbəri bu ailələr arasında ildırım sürəti ilə yayılmışdı. Şəhid ailələri Sadiq Qurbanovu öz ailələrində görərkən keçirdikləri sevinc hisslərini gizlətmirdilər. Anladım ki, bu ölkənin hakim siyasi partiyası namizədinin şəhid evlərini ziyarət etməsi onlarda dövlətə, ölkənin siyasi hakimiyyətinə dərin məhəbbət və etibarı daha da möhkəmlədirdi.
Seçicilərlə ilk kütləvi görüşümüz Pambıq kənd məktəbinin idman zalında oldu. İsti havada Sadiq müəllimlə görüşə çoxlu kənd sakini gəlmişdi. YAP-ın Salyan üzrə sədrinin qısa təqdimatından sonra sözü Sadiq müəllimə verdilər. O, mikrorafonu götürəndən sonra oturduğu yerdən ayrılıb insanlara yaxınlaşdı. Gülər üzlə, inam dolu ritorika ilə platformasını şərh etməyə başladı. Məni təəccübləndirən o oldu ki, Sadiq müəllim özü haqqında danışmadı, özünü qəti tərifləmədi. O, insanlara mənsub olduğu partaiyanın, onun liderinin məramından danışdı, ölkə daxilində və xaricində olan durumu sadə bir dillə izah etdi. İnsanlara bütün olanların niyə baş verdiyini və bütün olacaqların necə baş verəcəyini, haradan başlandığını, haraya gedəcəyini nəql etdi.
Bu insanın şəxsiyyətində məni, sözün həqiqi mənasında, heyrətə salan o oldu ki, Sadiq Qurbanov seçiciyə heç bir yalan vəd etmədi. Nəyi edə biləcəkdisə, nə onun səlahiyyət dairəsində idisə, yalnız onu söz verdi. O, ancaq doğrulardan, düz olanlardan danışdı. Bunun seçicilərə necə təsir etdiyinə elə həmin görüşdəcə şahid oldum. Azərbaycan insanı harada olursa-olsun doğruluğa, düzgünlüyə təşnə olan, ona qiymət verən insandır. Salyanlılar da Sadiq müəllimin yalandan uzaq, həqiqətlə süslənmiş çıxışını dəfələrlə alqışlarla qarşıladılar.
Mən Sadiq Qurbanovu bu görüşdə özüm üçün yenidən kəşf etdim. Mənə söz veriləndə onun haqqında olan bütün səmimi düşüncələrimi danışdım. İnsanlara dedim ki, mən həm elm adamı, həm müəllim, həm də ibadət əhliyəm. Bu gün sizə Sadiq Qurbanovun necə bir insan olduğundan danışmaq istəyirəm. O, sözündə doğru, əqidəsində sadiq insandır. Öz seçicisinin gözlərinə dik baxmağı bacarır. Bundan əvvəl deputata kimi təmsil etdiyi Siyəzən seçiciləri kimi sizlər də onu sevəcək, deputat kimliyinin necə bir ali məqam olduğunu onun simasında əyani şəkildə biləcəksizin.
İndi bu sətirləri yazarkən seçki kampaniyası dövründə yorulmadan, usanmadan müxtəlif formatda 82 görüş keçirmiş, bu görüşlərdə 5000-dən yuxarı seçici ilə təmasda olmuş Sadiq Qurbanovun Salyandan deputat seçildiyinə ürəkdən sevinməklə yanaşı, bir qədər də onun seçicilərinə paxıllıq edirəm. Bilirəm ki, Sadiq Qurbanov onların təkcə deputatı yox, həm də dostu olacaq, onlar öz dərdlərini deməyə adam tapacaq və Sadiq Qurbanov Siyəzəndə Şabranda olduğu kimi, Salyanda da mənsub olduğu siyasi partiyaya və dövlətə hörmət qazandıracaq.
Prof. Seyfəddin RZASOY,
AMEA Folklor İnstitutu
Mifologiya şöbəsinin müdiri
20-08-2024, 16:23
Azərbaycan əsgəri yenilməz və dəyanətlidir!
Başkənd əməliyyatı tariximizin yaddaş salnaməsidir
Bilirik ki, erməni şovinizmi tarixi torpaqlarımızda bərqərar olduğu gündən xalqımıza və dövlətimizə qarşı xain məqsədlər güdmüş, dəfələrlə soyqırım siyasəti həyata keçirmiş, ard-arda terror hadisələri törətmişdir. Nəticədə, Azərbaycan xalqı ağır məşəqqətlər yaşamış, qanlı həyat salnamələri yazmışdır...
Elə 1988-ci ildən başlayaraq, hətta Birinci Qarabağ müharibəsi dövründə də ermənilərin və onlara havadarlıq edənlərin qanlı terrorları ilə üz-üzə qalmış, tarixin ən ağır günlərini yaşamışıq...
6 avqust 1992-ci ildə də xalqımız ermənilərin torpaq iddialarının şahidi oldu. Misal üçün deyim ki, həmin tarixdə erməni hərbi birləşmələri Azərbaycanın ən strateji əhəmiyyətli rayonlarından sayılan Gədəbəyin yüksək sivilizasiyaya malik Mutudərə və Qasımağalı kəndlərini ələ keçirmək üçün cəhdlər edirdilər. Onlar axırıncı cəhdləri zamanı adıçəkilən kəndlərə 1000-ə yaxın canlı qüvvə, 4 tank, 14 zirehli maşın və digər texnika yeritdilər. Nəhayət, Mutudərə və Qasımağalı işğal olundu, kənddə evlər yandırıldı, kəndlərin əhalisi vandalizmə məruz qaldı. Ancaq cəsarətli Azərbaycan əsgərləri həmin ərəfələrdə Mutudərənin işğaldan azad olunması üçün avqust ayının 7- də Cahangir Rüstəmov Dilqəm və İlham Əliyev qardaşlarını yanına çağırıb deyir ki, Motudərə və Qasımağalı kəndlərini geri alınmalıdır. Bu əmri eşidən cəsur qardaşlar döyüş planını hazırlayıb dərhal da hücuma keçirlər. Beləliklə 8 avqustda N saylı hərbi hissənin əsgər və zabitlərinin böyük rəşadəti nəticəsində Ermənistanla Başkəndi birləşdirən yolun üstündə yerləşən Mutudərə kəndi işğalçılardan azad edildi. Belə deyim, bu kəndin azad edilməsi Başkəndin işğaldan qurtulması üçün bir başlanğıcı oldu.
Əlbəttə, erməni hərbi birləşmələrinin arxasında həmişə havadar güclər dayanıb, bu, inkaredilməzdir. Deməli, bütün müharibələrdə Azərbaycan əsgəri təkcə erməniyə qarşı yox, onları silah-sursatla, hər cür döyüş avadanlıqları ilə təmin edən ölkələrə qarşı da döyüşüb. Bu mənada, Azərbaycan əsgəri yenilməz və dəyanətlidir!
Azərbaycan həqiqətləri illər əvvəl işğala məruz qalmış ərazilərimizin real təsviridir. Bu həqiqətləri tarixin ən dəqiq və dürüst salnaməsi kimi xarakterizə etmək mümkündür. Çünki bu salnamədə hər bir hadisə obyektiv, tərəfsiz, pafossuz, şişirtmələrdən uzaq dəlillərlə əhatələnib...
Bunu da yaxşı bilirik ki, ermənilərin Gədəbəyi ələ keşirmək cəhdləri dəfələrlə puç olub. Ona görə ki, Gədəbəy öz sinəsini mərd-mərdanə düşmənə sipər edib, onun qəhrəman oğulları ölümdən qorxmadan silaha sarılıb erməniyə qan uddurub. Tarix bu gün də Gədəbəyin və onun qəhrəman oğullarının şücaətinə şahidlik edir...
Şınıxın İcra Başçısı Sənan Quliyev Mutudərədə döyüşənlərində, həm də əməliyyatdan sonra daim hərbçilərin yanında olurdu. Ondan başqa Rayon İcra Hakimiyyətinin məsul işçilərindən Şahin Əliyev birbaşa Mutudərəyə ön xəttə gəldi. Azərbaycan əsgəri də yaxşı anlayırdı ki,insanların bu inamını heç cürə qırmaq olmazdı....
Əlbəttə, Gədəbəyin, onun kəndlərinin erməni işğalçılarından qorunmasında bir çox gədəbəyli misilsiz qəhrəmanlıq göstərib. Təbii ki, onların adlarını bir-bir sadalayıb oxucumuzun diqqətini başqa səmtə çəkmək istəmirəm. Çünki belə etsəm, o zaman ad və soyadlar bir yazıya sığmaz. Məqsədim Gədəbəyin və gədəbəylilərin şəmkirlilərin necə qəhrəman insan olduqlarını cəmiyyətə bir daha çatdırmaqdır. O insanlar Vətəni, xalqı, dövləti öz canlarından artıq sevən insanlardır; öz işlərinin peşakarı, vicdanlı, dürüst, məsuliyyətli cəmiyyət adamları, əsl dövləti sevən insanlardır. Onlar düşmənin gülləsi, mərmiləri altında üzərlərinə götürdükləri məsuliyyətin öhdəsindən gəlmiş, gədəbəyliləri şəmkirliləri düşmənə qarşı səfərbər etməyi bacarmışlar.
Bəlkə də istəkli oxucularımıza maraqlı gəlir ki, məşhur Başkənd əməliyyatı necə həyata keçdi, Gədəbəy bütövlükdə düşməndən necə qorundu? Əlbəttə, bu istiqamətdə, yuxarıda dediyim kimi, qəhrəman gədəbəylilər şəmkirlilər böyük rol oynadılar. Yazımın bu yerində Gədəbəy üçün canından keçən bir neçə qəhrəman insanın adını çəkmək istəyirəm. Çünki onlar şəhidlik zirvəsinə ucalıb, Vətəni öz şirin canlarından üstün tutublar. Onlar həm də Başkəndin geri alınmasında əsl igidlik nümunəsi göstəriblər. Məsələn, N saylı hərbi hissə komandiri polkovnik Cahangir Rüstəmovun, Baş leytenant İsgəndər Aznaurov ( Topçu İsgəndər, ölümündən sonra Azərbaycanın milli qəhrəmanı) , Məzahir Rüstəmov ( ölümündən sonra Azərbaycanın milli qəhrəmanı), N saylı hərbi hissənin kəşfiyyat bölüyünün komandiri leytenant Telman Həsənovun və Gədəbəy batalyonunun kəşfiyyat taqımının komandiri gizir Pünhan Əliyevin qəhrəmanlıqları, onların uğurla həyata keçirdikləri Şəmşəddin əməliyyatı və s. Bu əməliyyat Başkəndin işğaldan azad edilməsi üçün son dərəcə strateji əhəmiyyət kəsb edirdi. Məhz belə bir ideoloji prosesin nəticəsində 08.08.1992-ci ildə Başkənd Azərbaycan əsgərlərinin nəzarətində idi, batalyonlar dövlət sərhəddində yerləşirilmişdi. N saylı alayın qərargahının heyəti də Novosaratovka kəndində tibb məntəqəsində məskun idi. Ən əsası, Başkənd uğrunda döyüş özəlliyi ilə seçilirdi. Çünki əməliyyatın əvvəlindən axırınadək Gədəby Rayon İcra Hakimiyyəti bütün heyətlə Orduya kömək edirdi, əhali ordu ilə çiyin-çiyinə dayanmışdı.
Onu da xüsusi vurğulayım ki, Başkən əməliyyatının uğurla nəticələnməsində Şəmkir RİH-nin də böyük rolu var. Həmin anlarda Şəmkir, Gədəbəy, Tovuz ,Ağstafa Rayon Polis Şöbələrinin də rəhbərliyi Vətən naminə əllərindən gələn köməyi edirdilər. Bu da şanlı Qələbənin əldə olunmasına əsaslı zəmin yaratdı.
Başkənd əməliyyatının qələbə ilə sonuclanmasında Ağstafadan gələn Reaktiv Artilleriya və Qazaxdan gələn D-30 markalı topların Novoivanovka kəndindəki mövqelərə göndərilməsi də məxsusi rol oynadı. Bir neçə dəfə onların mövqeləri dəyişdirildi... Qazax tankçıları və PDM-2-lər Aşırım mövqeyini möhkəmləndirdilər. Orada tank hücumu əsas idi, ona görə də düşmən oranı tez-tez müxtəlif çaplı silahlardan atəşə tuturdu...
Böyük iftixar hissi ilə deyə bilərəm ki, Başkənd əməliyyatı Azərbaycan Ordusunun keçən əsrin sonlarında həyata keçirtdiyi ən parlaq əməliyyatlardan bəlkə də birincisidir. Çünki bu əməliyyatın taktiki gedişi, hücum və müdafiə qənaəti də sivil xarakter kəsb edirdi…
Gədəbəyin düşmən tərəfindən işğala məruz qalmasının bir neçə səbəb var; onlardan biri də torpağa,vətənə sevgisidir. Məsələn, biz hamımız yaxşı bilirik ki, bəziləri ölümdən qorxub qaçdıqları halda, Gədəbəy camaatı hətta şəhərdə yaşayan doğmalarını da kömək üçün rayona gətirir, birlikdə müdafiə xətti qururdular. Belə deyim, bu yüksək uğurun əldə olunması Gədəbəyin yerli əhalinin düşmənə olan nifrət hissini aşkar ifadə edir.
Gədəbəylilərin misilsiz qəhrəmanlığı 1992-ci ildə - o çətin illərdə başlayan aramsız döyüşlərdə öz sözünü dedi... Bu işdə bacarıqlı kəşfiyyatçıların da xüsusi rolu oldu.
Bu gün Başkənd Azərbaycan ordusunun qürur mənbəyidir. Bu gün Başkənd haqqında həqiqəti əks etdirməyən ifadələr işlətmək, mənasız danışmaq Başkənd əməliyyatının , Başkənd qəhrəmanlığına göz yummaq, gədəbəylilərin şəmkirlilərin qəhrəmanlığına kölgə salmaq deməkdir.
Ancaq ulu tarix Başkəndi özünün real səhnələrində əsl həqiqət kimi qabardır və gələcək nəsillər də Başkənd əməliyyatı, bu əməliyyatda qəhrəmanlıq göstərmiş qeyrətli oğullar haqqında böyük salnamələr yaradacaq, onları öz yaddaşlarında yaşadacaqlar.
Mən də elə bu yazını Başkənd əməliyyatında qəhrəmanlıq göstərən hər bir kəsə minnətdarlıq, ehtiram nümunəsi kimi qələmə aldım.
Allah Azərbaycanımızı, Prezidentimizi, xalqımızı qorusun!
Hüseyn İsaoğlu Məmmədov,
Yazıçı-publisist, AYB və AJB üzvü
15-08-2024, 14:03
Bakıda ''Azərbaycan kəlağayılarının təbliği'' layihəsi icra olunub.
Azərbaycan Respublikasının Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə “Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisi” İctimai Birliyi 2024-cü il kiçik qrant müsabiqəsi çərçivəsində “Azərbaycan kəlağayılarının təbliği'' layihəsini həyata keçirir. Layihə çərçivəsində 13 avqust 2024-cü ildə Bakıda növbəti konsert tədbiri keçirilib. Tədbiri giriş sözü ilə Mirvarid Dilbazi Poeziya İB- nin sədri, Kəlağayı Ev Muzeyini direktoru Güllü Eldar Tomarlı açaraq, tədbir iştirakçılarını salamlayıb, tədbirin mahiyyəti haqqında məlumat verib, şəhidlərimizin əziz xatirəsi anılıb, dövlət himni səsləndrilib.
"Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisi” İctimai Birliyinin sədri, Güllü Eldar Tomarlı Maddi dəstək üçün Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinə təşəkkürünü bildirib.
Qeyd edib ki, mədəni irsimiz geniş təbliğ olunaraq, gələcək nəsillərə ötürülməlidir.
2014-cü ilin noyabrında YUNESKO-nun qeyri- maddi mədəni irs üzrə reprezentativ siyahısına Azərbaycan xalqına aid daha bir əlamətdar element'' Ənənəvi kəlağayı sənəti və simvolizmi, qadın baş örtüklərinin hazırlanması və istifadəsi'' daxil edilmişdir. Bu böyük nailiyyətdə, sözsüz ki, Azərbaycan mədəniyyətinin böyük himayəçisi Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın rolu böyükdür. Onun təşəbbüsü ilə kəlağayımız beynəlxalq səviyyədə tanınır. Bu gün gənclərimizin kəlağayıdan geniş istifadəsi bizə əsas verirki deyək, artıq təbliğatımız öz bəhrəsini verir. Kəlağayımız həm mədəniyyətimiz, həm tariximiz, həm də yaraşığımızdır.
Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisi İctimai Birliyinin sədr müavini Vüsal Sehranoğlu çıxış edərək bildirdi ki, həyata keçirdiyimiz layihələrin əsas məqsədi milli dəyərlərimizi, keçmiş adət-ənənələrimizi gələcəyə daşımaqdır. Ulu nənələrimizin abır, ismət rəmzi olan kəlağayının ululuğunu, müqəddəsliyini gənc nəslə aşılamaq üçün belə təbliğatlar çox vacibdir. Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisi İB olaraq Xətai rayonunda, Şuşada ''İlk Kəlağayı Festivalı'' - nın keçirilməsinə imza atdıq. Elm və Təhsil Nazirliyinin dəstəyi ilə ali məktəblərdə, ümumtəhsil məktəblərində, regionlarda ''Sazlı, sözlü kəlağayı günləri'' adlı konsertlər keçirdik, qədim kəlağayıların sərgisini təşkil etdik. Vüsal Sehranoğlu çıxışının sonunda milli dəyərlərimizə maddi dəstək ayrıldığına görə Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinə minnətdarlığını bildirdi.
Əməkdar mədəniyyət işçisi, aşıq Solmaz Kosayeva öz çıxışında kəlağayı haqqında xatirələrindən danışdı, toy-düyünlərimizdə bu gün də istifadə olunmasını qeyd etdi və gözəl ifaları ilə tamaşaçıların könlünü oxşadı.
Daha sonra qazi Taleh Əliyev, Dədə Əlısgər Ocağı İB-sədri Xətai Ələsgər, məzarsız şəhid İsmayıl İsmayılovun bacısı, şair Lalə İsmayıl, MDPM İB-nin idarə heyətinin üzvü, şair Səringül Sadə, Azərbaycan Milli Xalça Muzeyinin ənənəvi texnalogiya şöbəsinin toxucusu Rəna Süleymanova, Şəki şəhər 4 nömrəli musiqi məktəbinin xor şöbəsinin müdiri Fərqanə Salamova, gənc müğənni Arif Mehmandost, Azərbaycan-Ukranya Beynəlxalq alyansın sədri Elmar Məmmədov, Səudiyyə Ərəbistandan qonaq olan həkim, şair Nigar Xəlilova, Misirdən Səbinə Səmədova, Sevda, "Milli Mədəniyyətin təbliği'' İB-nin sədri Jalə Cəfərova, aşıq Məhəmməd Xanoğlan Təbrizli, aşıq Cavanşir Quliyevin rəhbərlik etdiyi ''Qarabağ'' aşıq qrupu və sazlı, sözlü musiqiləri ilə şeirləri və maraqlı çıxışları ilə məclisə xoş ovqat bəxş etdilər.
14-08-2024, 22:08
Görüşünüzə el oğlu kimi gəlmişəm
Salam, xoş gördük sizləri, əziz həmvətənlərim, elim, obam. Bu yerləri ziyarət etmək, sizlərlə görüşmək mənim üçün çox böyük şərəfdir. Mən bu gün sizin görüşünüzə təkcə deputatlığa namizəd kimi yox, həm də bir el oğlu kimi gəlmişəm. Gəlmişəm yurddaşlarımla görüşəm, dərdləşəm, hal-əhval tutam. İstəyim budur ki, sizlərin istək və arzularınızı özünüzdən öyrənib gələcək işlərimizin istiqamətini sizinlə birlikdə müəyyən eləyək. Yaşımın bu çağında bu fürsəti xalqımıza həqiqi mənada xidmətimi davam etdirmək üçün mənə verilmiş çox böyük şans hesab edirəm. Əgər mənə inanıb səs verərək sizin millət vəkiliniz olmağımı dəstəkləsəniz, boynuma böyük məsuliyyət qoymuş olacaqsınız. Sizin istəklərinizi, arzularınızı, qayğılarınızı yüksək kürsüdən lazımi təşkilatlara çatdırıb, müsbət həllinə nail olmağa çalışacağam. Bütün Azərbaycan xalqının rifahına xidmət edən qanun və qərarların təşəbbüskarı kimi çıxış edib, hamıya fayda verə biləcək real əməllərin ərsəyə gəlməsinə xidmət edəcəyəm.
Mən Qarayev Nizami Müslüm oğlu 1971-ci il 4 may tarixdə Gədəbəy rayonunun İnəkboğan kəndində İkinci Dünya Müharibəsi veteranı ailəsində dünyaya gəlmişəm.
1987-ci ildə kəndimizdəki orta məktəbin 10-cu sinfini bitirmişəm. Elə həmin ildə Azərbaycan Politexnik İnstitutunun mexanika fakultəsinə qəbul olmuşam. İki il keçmiş Sovetlər Birliyinin ordu sıralarında xidmət etmişəm. 1991-ci ilin iyun ayında hərbi xidmətdən qayıtdıqdan sonra yağı düşmənin torpaqlarımızda başlatdığı işğalçılıq müharibəsinə qarşı müxtəlif rayonlarda gedən döyüşlərdə iştrak etmişəm. Bu səbəbdən də Politexnik İnstitututunda təhsilimi davam etdirə bilməmişəm. 1994-cü ildə atəşkəs elan olunduqdan sonra ali təhsil almaq üçün DİO-nun Polis Akademiyasına daxil oldum. Daha sonra Moskvada Lomonosov adına Dövlət Universitetitinin magistraturasını və doktoranturasını bitirərək hüquqşunas təhsilinə yiyələnmişəm. Hüquq üzrə fəlsəfə doktoruyam.
Daxili İşlər Orqanlarında müxtəlif yüksək vəzifələrdə çalışmışam. Bir neçə yerlərdə rəis müavini, rəis vəzifələrində dövlətə və dövlətçiliyə xidmət edərək yüksək rütbəyə layiq görülmüşəm. Mən xalqımızın və dövlətimizin mənafeyini uca tutmaqla bərabər hər zaman dövlətə və dövlətçiliyə sadiq olmaqda davam edirəm.
Onu da qeyd edim ki, bizim döyüşdüyümüz vaxtlarda atəşkəs elan olunsa da, şükürlər olsun, 2020-ci ildə Ali Baş Komandanımız İlham Əliyevin sərkərdəliyi altında ordumuz torpaqlarımızı işğaldan azad elədi. Mən də sizlərlə bərabər xalqımızın bir nəfəri kimi ordumuza hər cür dəstək olmağa, hətta yenidən döyüşə qatılmağa hazır idim. Amma düşmən ordusu 44 gün ərzində darmadağın olduğundan bizlərə ehtiyac qalmadı. Hətta 3 rayonumuz bir güllə belə atılmadan azad edildi. Möhtərəm prezidentimiz hərbi qələbəmizi beynəlxalq aləmdə, siyasi müstəvidə də təsdiqlətdi, möhkəmlətdi. Odur ki, İlham Əliyevin ordu quruculuğu, beynəlxalq siyasət və digər sahələrdəki uğurlu siyasətini həmişə dəstəkləmişəm, bundan sonra da ənənəmə sadiq qalacağam.
Bəli, bütün bunlarla bərabər, bir sıra həllini gözləyən problemlərin olduğunu da bilirəm. Təqaüd yaşının azaldılması, uşaq pulunun verilməsi, təqaüdlərin artırılması, maaş və minimum əmək haqqının artırılması, kommunal xərclərin azaldılması, limitin ləğv edilməsi, rayonumuzda icbari tibbi xidmətin yüksəldilməsi, xəstəxana, məktəb, iaşə xidməti müəssisələrinin tikilməsi, yeni iş yerlərinin yaradılması, yolların çəkilməsi, körpülərin tikilməsi və s.
Xarakterimdən irəli gələn bir xüsusiyyəti sizlərə çatdırmaq istəyirəm. Məni tanıyanlar yaxşı bilirlər ki, mən az danışıb, çox iş görməyi xoşlayıram. Görə bilməyəcəyim işlər barədə yalançı vədlər vermək mənə yaddır. Ancaq onu sizə söz verirəm ki, mən həqiqi mənada sizin vəkiliniz olacağam. Qapım həmişə seçicilərimin üzünə açıq olacaq. Mənə səs verən, verməyən hər kəsə qarşı eyni münasibətdə olub, onların problemlərini müsbət həll etməyə çalışacağam.
Məndən layiqli hesab edib rəqib namizədlərə səs versəniz, yenə də anlayışla qəbul edib sizin seçiminizə hörmətlə yanaşacağam.
Hamınızı 1 sentyabrda seçki məntəqələrinə gəlib layiq bildiyiniz namizədə səs verməyə çağırıram. Sizlərdən xahiş edirəm, hər biriniz seçki məntəqələrinə gəlməklə fəallıq göstərəsiniz, vətəndaşlıq borcunuzu yerinə yetirəsiniz. Bununla da xalqımızın hər zaman dövlətə və dövlətçiliyə sadiq olduğunu, fəal vətəndaş mövqeyinizi bütün dünyaya nümayiş etdirmiş olarsınız.
Dövlətimiz, dövlətçiliyimiz, xalqımız, elimiz üçün xeyirli, uğurlu olsun!
Biz birlikdə güclüyük!
Yaşasın bütöv Azərbaycanımız!
Yaşasın bütöv Azərbaycanımızı xalqımıza bəxş eləyən Müzəffər Ali Baş komandan başda olmaqla əsgər və zabitlərimiz.
Allah bütün şəhidlərimizə rəhmət eləsin, qazilərimizə şəfa versin!
8-08-2024, 18:27
Yaxşıların önündəki Məryəm Gəncəliyeva
Məryəm Gəncəliyevanın özündən duymuşam. Deyir ki, dünyanın bəzəyi insandır. İnsan oğlu dünyaya gəlişi ilə bəşəriyyətə bir düzən verir. Bu düzəndə xoşbəxtlik də var, firavanlıq da, sevinc də. Ən önəmlisi elinə, obasına, Vətəninə bağlı olmaq, onu sevərək yaşamaqdır.
Məryəm xanım, vətəni sevərək yaşamaq bir başqa, sevdirərək yaşamaq bambaşqa. Siz vətənimizi həm sevmisiniz, həm də sevdirmisiniz. O mübarək ömrünüzün yaşanmış illəri ərzində müəllim auditoriyanızdan keçən minlərlə şagirdinizin, 10 minlərlə övladlarımızın ruhuna vətən sevgisini, anamızın dilinin şirinliyini, şəhdi-şirəsini hopdurmusunuz.
“Bütöv Azərbaycan” qəzetinin səhifələrində çap etdirdiyiniz yazılarınızla, ayrı-ayrı insanlara olan sevgidolu münasibətinizlə təsdiqləyirsiniz ki, doğrudan da dünyanın əşrəfi insandır. Yaxşı ki yaxşıların önündəki Məryəm Gəncəliyevanı tanımışam. O Məryəm Gəncəliyevanı ki, hər kəsin xoş gününə sevinər, kədərilə kədərlənər.
Əziz Məryəm xanım, sizi- şərəfli müəllim peşəsinə ləyaqətlə xidmət edən bacımızı doğum gününüz münasibətilə təbrik edirəm. Arzularınızdan döğan bütün arzularınızın çin olmasını arzulayıram. Bir də arzu edirəm ki, 36 ildir həsrətini çəkdiyimiz Zəngəzurumuza qovuşmaq nəsibiniz olsun!
Sayğılarla: Tamxil Ziyəddinoğlu,
“Bütöv Azərbaycan” qəzetinin baş redaktoru,
Hərbi Jurnalistlər Birliyi İdarə Heyətinin sədri
7-08-2024, 07:16
“MƏN, SƏN YOX, BİZ VARIQ”!
(Aidə Şirinova – 65. Doğum gününə təbrik)
Hər papaq qoyana kişi desəm mən,
Kişilər inciyər səxavətimdən.
Elə qadınlar da böyüdüb vətən,
Günahdır onlara kişi deməsəm.
Mirvarid Dilbazi
Bütövlüyün, həmrəyliyin, uğurlarımzın təməlini yaradan bu fikir birinci Qarabağ müharibəsinin iştirakçısı, polis, Müdafiə Nazairliyinin Bərdə özünümüdafiə batalyonunda əsgərlərin sosial müdafiəsi üzrə ilk qadın komandir müavini kimi şərəfli vəzifəyə yüksələn Aidə Rəcəb qızı Şirinovanındır. Hər bir uğurumuzun leytmotividir, monolit birliyimizə yoldur bu beş sözlük yığcam ömür proqramı.
Sağlığında əfsanəyə, mifə çevrilən, dastanlaşan, Tomrislərin, Burlaxatunların, Nüşabələrin çağdaş varisləri gerçək qəhrəmanların əhatəsində yaşadığımızın, işlədiyimizin, tez-tez ünsiyyətdə olduğumuzun fərqinə niyə varmırıq? Cabir Novruzun bir misrasını tez-tez təkrarlamaq lazımdır ki, unutmayaq: “Sağlığında qiymət verin insanlara”. Belə əfsanələşən, dastanlaşan, bu günkü qəhrəmanlıq dastanlarının qəhrəmanı olan, ancaq çoxumuzun yaxşı tanımadığımız insanlardandır Aidə Şirinova.
Bu gün onun günüdür, müdriklik yaşındadır. O, qanlı-qadalı döyüş meydanında Vətən oğullarının, döyüş dostlarının “qız qardaşı”, həm də saçlarını oğlansayaq kəsdirdiyinə görə “Qaqa”sı olub.
Bərdə şəhərində doğulub, Bərdə şəhər 3 saylı orta məktəbini bitirib, 1976-1981-ci illərdə Bədən Tərbiyəsi İnstitutunda (indiki İdman Akademiyası) ali təhsil alıb, Bərdə Uşaq-Gənclər İdman məktəbində işləyib, 1988-ci ildə öz xahişi ilə 2 saylı məktəbə idman müəllimi təyin olunub. Qanlı 20 yanvar hadisələrindən, Ermənistanın torpaqlarımıza xaincəsinə təcavüzündən, Xocalı soyqırımından sonra heç kimin, hətta onu yolundan döndərməyə cəhd göstərən anasının sözünə məhəl qoymadan yolunu qətiləşdirib, döyüş meydanına atılıb. Azərbaycanın dilbər guşəsi Qarabağın və onun ətrafındakı ərazilərin quduz düşmənin tamahının təhlükəsinə düşdüyü dövrdə - 1992-1998-ci illərdə ən qaynar nöqtələrdə düşmənlə üz-üzə, göz-gözə dayanıb. Əvvəl Şuşada, Ağdərədə polis şöbələrində çalışıb. Sonra Çaylı əməliyyatından başlanan döyüş yolu Tərtər, Ağdərə, Marquşevan, Marağa, Aşağı və Yuxarı Çaylı, Həsənqaya, Gülüstan, Dəmirçilər, Ortakənd, Vaqauz, Atex, Talış, Kasapet, Dranbom, Çıldıran kəndləri uğrunda qanlı-qadalı, ölüm-itimli döyüşlərdə davam etmişdir.
Bəli, o, Vətənin hər qarış torpağı uğrunda canını fəda etməyə hazır olan oğulların qız qardaşıydı. Döyüşün ən çətin anlarında ona güvənirdilər.
“Aslanın erkəyi, dişisi olmaz” deyib uzaqgörən babalarımız. O, Azərbaycanın hərb tarixində izi qalan qəhrəmandır. Azərbaycan qadını Vətənin dar günündə xain düşmənə qarşı ölüm-dirim savaşında həmişə igid oğullarla çiyin-çiyinə dayanıb, qazi də olub, şəhid də. Birinci Qarabağ müharibəsinin şəhidləri Milli Qəhrəman Salatın Əsgərova, həmçinin Gültəkin Əsgərova, Qaratel Hacımahmudova Vətənimizin hərb tarixinə silinməz adlarını yazan Azərbaycan qadınlarıdır.
Aidə Şirinova müsahibələrinin birində qeyd edir: “Kişilərlə çiyin-çiyinə düşmən üzərinə addımlayan qadınların qələbədə böyük payları var. Ölkəmizin bütün maddi və mənəvi sərvətləri, insan qüvvəsi faşizmə qarşı mübarizəyə cəlb edilib. Birinci Qarabağ müharibəsini xatırlayaq. O vaxt Uzundərədə olan hərbi hospitalda 40 tibb bacısı və həkim çalışırdı. Onlar cəbhəyə erməni gülləsindən yaralanan əsgərlərə yardım etməyə getmişdi. Bəzən onlar yaralı əsgərlərə öz qanından qan çəkib vururdular. Qadınların mübarizə apardığını görən əsgərlərdə ruh yüksəkliyi artırdı. Onlar son qanına kimi döyüşürdülər”.
Döyüş meydanında qan-qada, ölüm-itim görsə də, Aidə xanımın qəlbi həm də ilahi sözlə qoşa vurur, könül duyğularını vətənpərvərlik şeirləri ilə oxucularına çatdırır. Döyüşçü-şairin qələm məhsullarının ana xətti Vətəndir, anadır, qəhrəmanlıqdır, düşmənə nifrət hissidir. O, həm silahıyla, həm də qələmiylə Vətənə xidmət edən xanım döyüşçüdür. Onun şeirləri hərb marşları kimi qanımızı coşdurur, qələbəyə səsləyir. Bu döyüş və səngər nəğmələri Aidə xanımın xarakterinin göstəricisidir, Vətən, torpaq, el sevgisinin tərənnümüdür. Bu gün də onun söz silahı xalqın, Vətənin keşiyindədir. Biganələri, fərariləri, yalançı vətənşüvənləri amansızlıqla qamçılayır.
Bir müsahibəsindən: “Həmişə belə düşünmüşəm ki, yaxşı oğlanların çoxu müharibədə həlak olduğuna görə bu gün cəmiyyətimizdə yamanlar at oynadırlar. Mənə elə gəlir ki, heç vaxt qeyrətsizdən qeyrətli oğul törəmir. Ona görə də bizlərin, o həyatı yaşamış insanların, jurnalistlərin, qəzetlərin, televiziyaların üzərinə çox böyük bir missiya düşür: biz gənclərimizi vətənpərvərlik ruhunda yetişdirməliyik. Onları, sözün əsl mənasında, Vətənə layiq övlad kimi böyütməliyik”
O, şeirlərində avtoportretini çəkərək özünü belə təqdim edir:
Vətən mənə doğul dedi,
Anam mənə oğul dedi.
Düşmənlərin başı üstə,
Şimşək kimi çaxıl, dedi.
Aidə Şirinova Vətənin çağırışına, ananın ümidinə heç vaxt biganə deyil. Onu Vətən yetişdirib, sevib-seçib hünər, qəhrəmanlıq meydanına göndərib. Ana Vətənin səsinə səs, harayına haray verən Vətən qızı həm mənəvi, həm də fiziki anasının üzünü ağ, başını uca edib. Bayrağımızın Qarabağın neçə-neçə yerində ucaldılmasına vəsilə olub.
Bu xalq üçün alışıb ürəyindən yananlar,
İstəyi qəlbdə qalıb, qəlbi bərbad olanlar,
Bəsdir tapdaq altında inlədi torpağımız,
Bütöv Azərbaycanda ucalsın Bayrağımız!
200 idən çoxdur ki, bütövlük arzumuzun yolu ilə addımlayırıq. Arzularımız çin olsun!
Zəfərlə bitən 44 günlük savaşımızda Ali Baş Komandan və Azərbaycan Ordusu “Qarabağ Azərbaycandır!” hayqırtısı ilə nida işarəsi qoydu. Buna ən çox sevinməyə haqqı olanlardan biri də gənclik illərinin altı ildən çoxunu ön cəbhədə, soyuq və nəmli səngərdə keçirən Aidə Şirinovadır.
Bütövlükdür Türk davası,
Bu savaş yox, qana-qandır,
Qarabağ Azərbaycandır!..
Son nöqtəmiz İrəvandır,
Qarabağ Azərbaycandır!
Ədəbi mühitdə Aidə xanımın mənalı ömür, cəsur döyüş yoluna həsr olunmuş əsərlər sırasında Ramiz Təmkinin “Bir qız tanıyıram”, Məhbubə Ömürün (Salmanova) “Qəhrəmanlar döyüşür yurdu yaşatmaq üçün” poemaları, Canalı Mirzəliyevin “Müqəddəs ruhun təzahürü” sənədli hekayəsi və digər əsərlər birinci Qarabağ savaşı ədəbiyyatının uğurlu nümunələridir.
Pedaqoq şair Məhbubə Salmanova poemasında Aidə Şirinovanı “ölümü gözüylə görən şahid, Vətən yolunda canlı şəhid” kimi təqdim edir.
Həqiqətən də Aidə xanım canlı şəhiddir. Şərəfli tituldur.
Aidə Şirinovanın 60 illik yubiley təntənəsini Mirbvarid Dilbazi Poeziya Məclisi İB olaraq Atatürk Mərkəzində qeyd etdik. Aidə xanımla görüşdən hamı sevinc duyur, fərəhlə nir. Xüsusi ilə, 2015-ci ildə Tahir Bağırov adına 59 saylı məktəbdə məktəbin müəllimi, rəhmətlik Qətibə Talıbovanın təşkil etdiyi tədbir unudulmaz, tarixi bir gün idi. O görüşdə hələ Qarabağımız azad deyildi. Aidə xanım o görüşdə inamla dedi ki, Qarabağa mütləq qovuşacağıq, Qarabağı qaytaracağıq. Bu gün ömrü bir məktəb olan, vətənə ömründən ömür xərcləyən Aidə xanıma zəfər sevincini yaşamaq qismət oldu. Əlbəttə ki, Ulu Öndər Heydər Əliyevin uzaq görən siyasətini uğurla həyata keçirən cənab Prezident İlham Əliyevin, Şanlı Ordumuzun, xalqımızın ruhunun diriliyi sayəsində.
Dünya yaşadıqca yaşayan şəhidlərimizin ruhları şad olsun.
Ömrünüz uzun, sağlam və mənalı olsun. Müdriklik yaşınızı təbrik edirəm. 65 yaşınız- 75-ə, 85-ə , 95-ə, düz 105-ə varsın. Dədə Ələsgər, Dünyamalı Kərəm ömrü diləyirəm. Bu ilin hər günü sizindir.
Gününüz mübarək, Aidə Şirin!
Mirvarid Dilbazinin şeiri ilə bitirirəm yazımı. Yubiley yaşınıza Mirvarid Dilbazi Məclisindən bir təbrik olsun.
Azərbaycan qadını
Ürəyin isti-isti, əqlin soyuq, buz kimi.
Əyilmız dağlar kimi, vüqarlı, təmkinlisən.
Bulud altında qalmış işıqlı ulduz kimi
Pünhan yanıb-sönmüsən uzun əsrlırlə, sən
Azərbaycan qadını!
Yaxşı günün dostusan, yaman günün qardaşı,
Göstərmisən dostluqda möhkəm sədaqətini.
Anası mərd olan kəs heç əyməsin başını.
Dünya analarının ey qoçağı mətini, Azərbaycan qadını!
Kiçik bir çay deyilsən coşasan sel gələndə,
Dərya qədər sə brinin görünməz sahilləri,
Bükülmədi dizlərin üstünə qəm gələndə,
Vüqarla saldın yola keşməkeşli illəri
Azərbaycan qadını!
Alnıaçıq, sözün düz, hər işdə mötəbərsən,
Əyilməzsən heç zaman dünyanın sərvətinə,
İgid ərlər içində sən özün də bir ərsən,
Eşq oısun tarix boyu sənin ülviyyətinə
Azərbaycan qadını!
GÜLLÜ ELDAR TOMARLI
Mirvarid Dilbazi Poeziya Məclisi İctimai Birliyinin sədri,
şəxsi Kəlağayı Muzeyinin direktoru
Sorğu
Saytımızda hansı mövzulara daha çox yer verilməsini istəyirsiniz?
Son buraxılışımız
Facebook səhifəmiz
Reklam
Hava
Valyuta
Reklam
Sayğac
Ən çox baxılanlar
Köşə
Xəbər lenti
Foto
Bütöv.az
Video
"Vətən Qəhrəmanları" Şəhid İlyas Nəsirov
All rights reserved ©2012 Butov.az
Created by: Daraaz.net Wep Developer By DaDaSHoV
MATERİLLARDAN İSTİFADƏ EDİLƏRKĦƏN PORTALIMIZA İSTİNAD ZƏRURİDİR!!!
Created by: Daraaz.net Wep Developer By DaDaSHoV
MATERİLLARDAN İSTİFADƏ EDİLƏRKĦƏN PORTALIMIZA İSTİNAD ZƏRURİDİR!!!