Prezident kiçik ada dövlətlərinin Sammitində - FOTO

Noyabrın 13-də Bakıda COP29 çərçivəsində inkişaf etməkdə olan kiçik ada dövlətlərinin (SIDS) Sammiti keçirilir.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev tədbirdə iştirak edib.

Sabahın hava proqnozu

Bakıda və Abşeron yarımadasında hava şəraitinin dəyişkən buludlu olacağı, arabir tutulacağı, əsasən yağmursuz keçəcəyi gözlənilir. Lakin səhər bəzi yerlərdə çiskinli yağış yağacağı ehtimalı var. Mülayim cənub-şərq küləyi əsəcək.
Bu barədə Milli Hidrometeorologiya Xidmətindən məlumat verilib.
Havanın temperaturu gecə 8-10° isti, gündüz 12-15° isti olacaq. Atmosfer təzyiqi normadan yüksək 771 mm civə sütunundan 767 mm civə sütununa enəcək. Nisbi rütubət gecə və gündüz 65-75 % olacaq.
Azərbaycanın rayonlarında hava şəraiti sasən yağmursuz keçəcək. Lakin gecə və səhər bəzi şərq rayonlarında çiskinli yağış yağacağı ehtimalı var. Arabir duman olacaq. Mülayim şərq küləyi əsəcək. Havanın temperaturu gecə 3-7° isti, gündüz 11-16° isti, dağlarda gecə 1-5° şaxta, gündüz 0-5° isti olacaq.

Gürcüstanda bu tarixdə prezident seçkisi olacaq

Gürcüstanda yeni prezident seçkilərinin 2025-ci ilin əvvəlində keçiriləcəyi gözlənilir.
Bunu Gürcüstan Baş naziri İrakli Kobaxidze deyib.
"Ölkədə sabitlik var. Parlament seçkilərinin nəticələrinə yekun vurulacaq, daha sonra parlamentin ilk iclası baş tutacaq. Çox güman ki, yanvarın əvvəlində prezident seçkiləri keçiriləcək. Bundan sonra ölkə həmişəki kimi yaşamağa davam edəcək”.

Prezidentlərin iştirakı ilə Xankəndidə fabrik açıldı - FOTO

Noyabrın 13-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Özbəkistan Respublikasının Prezidenti Şavkat Mirziyoyev ilə görüşüb.
Şavkat Mirziyoyev COP29-un uğurla keçirilməsi münasibətilə təbriklərini çatdıraraq, bu tədbirin çox yüksək səviyyədə təşkil olunduğu vurğuladı. Qeyd etdi ki, Özbəkistan Azərbaycana dost, qardaş və müttəfiq ölkə olaraq buna sevinir. Ali qonaq dedi ki, Özbəkistanda Azərbaycana xüsusi münasibət var.
İkitərəfli münasibətlərimizin inkişafında tarixi bir dövrün olduğunu vurğulayan Özbəkistan Prezidenti ölkələrimiz arasında bu il imzalanan müttəfiqlik münasibətləri haqqında Müqaviləni qeyd etdi. Şavkat Mirziyoyev nümayəndə heyətlərimizin yaxından işlədiyini, qarşıya qoyulan layihələrin uğurla icra edildiyini dedi.
Prezident İlham Əliyev ölkəmizə səfərə gələrək COP29-da iştirak etdiyinə görə Özbəkistan dövlətinin başçısına təşəkkürünü bildirdi.
İmzalanan sənədlərin önəminə toxunan Azərbaycan Prezidenti dedi ki, yaşıl enerjinin inkişafı və ötürülməsi layihələrinin həyata keçirilməsi əlaqələrimizin mahiyyətini göstərir.
Dövlətimizin başçısı Xankəndi şəhərində tikiş fabrikinin inşası ilə bağlı layihəyə görə minnətdarlığını bildirdi və burada xeyli sayda insanın işlə təmin olunacağının önəmini vurğuladı.
Söhbət zamanı Bakıda Özbəkistan Evi, Özbəkistanda isə Azərbaycan Evi layihələrinin icrasından məmnunluq bildirildi, ölkəmizin Özbəkistanda ticarət nümayəndəliyinin açılması, təhsil, maşınqayırma, inşaat, mədən, əczaçılıq, pambıqçılıq, turizm sahələrində layihələrlə bağlı fikir mübadiləsi aparıldı.
Sonra Azərbaycan və Özbəkistan Prezidentlərinin iştirakı ilə Xankəndi şəhərində tikiş fabrikinin videobağlantı vasitəsilə açılış mərasimi oldu.

Prezident İlham Əliyev: Təbrik edirəm.

Prezident Şavkat Mirziyoyev: Təbrik edirəm. Uğurlu başlanğıcdır.

Prezident İlham Əliyev: Burada həm Azərbaycan dilində, həm də özbək dilində yazılıb. Sözlər eynidir.

Bu fabrik birliyimizin daha bir rəmzidir. Mən qardaşım Şavkat Miromonoviçə minnətdarlığımı bildirirəm ki, bizim özbək dostlarımız qısa müddətdə Xankəndidə minlərlə insanın çalışacağı və təbii ki, mütləq əksəriyyəti qadınlardan ibarət gözəl müəssisənin yaradılmasına kömək göstərdilər. Bu, məşğulluqdur, bu, istehsaldır, bu, Qarabağın inkişafıdır. Özbək qardaşlarımız isə yenə burada birincidirlər. Füzulidə məktəb tikməkdə bizə ilk yardımçı oldular, işğaldan azad edilmiş ərazilərdə belə böyük bir müəssisə yaratmaqda bizə ilk köməyi göstərdilər.
Mən Şavkat Miromonoviçə, bütün özbək dostlarımıza və qardaşlarımıza belə qardaşlıq münasibətinə görə bir daha minnətdarlığımı bildirir və bu müəssisənin açılışı münasibətilə sizi təbrik edirəm.

x x x

Qeyd edək ki, bu tikiş fabrikinin inşası Azərbaycan və Özbəkistan arasında iqtisadi və investisiya əməkdaşlığının dərinləşdirilməsinə dair iki ölkə prezidentlərinin tapşırıqlarına əsasən həyata keçirilib. Layihənin ümumi investisiya dəyəri 11 milyon manat təşkil edir. Fabrikin xammal tədarükü üçün birgə sənaye əməkdaşlığı həyata keçirilir. Müəssisə həm yerli, həm də Özbəkistan xammalı əsasında fəaliyyət göstərəcək. Regionda qeyri-neft ixracının artımına əhəmiyyətli töhfə verəcək fabrikdə istehsal olunacaq məhsulların 80 faizi müxtəlif ölkələrə ixrac ediləcək. Ərazisi 1,2 hektar olan fabrikdə ildə 3-5 milyon ədəd müxtəlif trikotaj məhsulları istehsal ediləcək. Ümumilikdə burada 800 iş yeri yaradılacaq. Layihənin ilkin mərhələsi üzrə peşəkar təlim almış 250 nəfər hazırda işlə təmin olunub. Müəssisədə əsasən işğaldan azad edilmiş ərazilərə qayıdan və ətraf rayonlarda yaşayan vətəndaşların məşğulluğuna xüsusi diqqət yetirilib. Azərbaycan-Özbəkistan birgə müəssisəsi olan tikiş fabriki iki ölkə arasında uğurlu əməkdaşlığın rəmzi olaraq ölkəmizdə yüngül sənayenin inkişafı üçün yeni imkanlar açır və ənənəvi dostluq, iqtisadi tərəfdaşlıq əlaqələrimizi möhkəmləndirir.

Mehriban Əliyevadan COP29-la bağlı daha bir paylaşım

Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyeva rəsmi instaqram hesabında COP29 çərçivəsində Yaşıl Zonada “Gənclər iqlim fəaliyyətlərinin ön cəbhəsində” mövzusunda keçirilən konfransdan paylaşım edib.

ABŞ, Azərbaycan və Çin birgə iclas keçirdi

COP29 çərçivəsində metan və qeyri-karbon istixana qazlarına həsr olunmuş plenar iclas keçirilib.
İclas Azərbaycan, Çin və ABŞ-ın birgə təşkilatçılığı ilə təşkil olunub.
İclasda sammitin məqsədi, ambisiyaları artırmaq, fəaliyyətə imkan vermək, bütün maraqlı tərəflərə çatdırmaq, aydın siyasi iradə nümayiş etdirmək üçün COP29 planı ətrafında konsensus və impuls yaratmağın əhəmiyyəti qeyd olunub. Plenar iclasda İqlim Maliyyəsi üzrə Yeni Kollektiv Kəmiyyət Hədəfinə (NCQG) imkan verən müəyyən edilmiş Milli Səviyyədə Müəyyən Edilmiş Töhfələr (NDC), Milli Uyğunlaşma Planları (NAP), uzunmüddətli aşağı emissiya inkişaf strategiyaları (LT-LEDS), uyğunlaşma üçün ambisiyaların artırılması və digər icra, dəstək vasitələrinə toxunulub.
Ekologiya və təbii sərvətlər naziri, COP29-un Prezidenti Muxtar Babayev ABŞ və Çin ilə birgə belə bir plenar iclasın əhəmiyyətinə toxunaraq, iqlim dəyişikliyinə qarşı mübarizədə əməkdaşlığın vacibliyini bir daha qeyd edib.

[b]Dünya liderləri Bakıda...[/b]

Noyabrın 12-də Xorvatiya Respublikasının Baş naziri Andrey Plenkoviç BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyasında (COP29) iştirak etmək məqsədilə ölkəmizə səfərə gəlib.
Heydər Əliyev Beynəlxalq Aeroportunda Xorvatiyanın Baş nazirini Azərbaycanın rəqəmsal inkişaf və nəqliyyat naziri Rəşad Nəbiyev və digər rəsmi şəxslər qarşılayıblar.

"Hərəkətə keçməsək, tarix bizi mühakimə edəcək" - Sandu Bakıdan səsləndi

“Moldova Respublikası vətəndaşları adından sizə müraciət etmək mənim üçün böyük şərəfdir. BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyasının (COP29) Bakıda keçirilməsinə görə Prezident İlham Əliyevə və Azərbaycan hökumətinə dərin minnətdarlığımı bildirirəm”.
Bu fikirləri Bakıda keçirilən BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyasında (COP29) iştirak edən Moldova Respublikasının Prezidenti Maya Sandu deyib.
Onun sözlərinə görə, ölkəsi iqlim dəyişikliyi ədalətsizliyinin parlaq nümunəsidir. Bildirib ki, Moldovanın qlobal tullantılara töhfəsi 0,03 faiz olsa da, bu ölkə Avropanın iqlim dəyişikliyinin təsirlərinə məruz qalan ən həssas regionudur.
“Temperaturun yüksəlməsi, uzun sürən quraqlıqlar, eləcə də gözlənilməz və güclü yağıntılar buğda və qarğıdalının məhsuldarlığını azaldır, Moldovanın iqtisadiyyatı və irsi üçün vacib olan üzüm bağları isə yeni problemlərlə üzləşir. Suya çıxış getdikcə çətinləşir, bu da həm kənd təsərrüfatına, həm də gündəlik həyata təsir edir. Dünyadakı kiçik və inkişaf etməkdə olan iqtisadiyyatlar çox vaxt bərpa üçün lazımi resurslara malik olmadığından bu yükü bölüşürlər. Bu, həssas ölkələrə üstünlük verən və onların davamlılığını artıran ədalətli və əlçatan iqlim maliyyələşmə sisteminə təcili ehtiyacı vurğulayır. İnkişaf etmiş ölkələrin dəstəyinə ümid etmək olduqca ədalətlidir”, - deyə M.Sandu bildirib.
Moldova Prezidentinin sözlərinə görə, iqlim dəyişikliyi ilə bağlı tədbirlərin həyata keçirilməsini sürətləndirmək üçün mövcud fondlar və proqramlar bürokratik prosesləri yüngülləşdirməlidir.
“Moldovada biz karbon qazı emissiyalarının azaldılmasına öz töhfəmizi veririk. İqtisadiyyatımızı çökdürən Rusiya-Ukrayna müharibəsinin yaratdığı çoxsaylı böhranlara baxmayaraq, biz daha yaşıl gələcəyə sadiqliyimizi nümayiş etdirərək milli meşəsalma proqramına - meşələrin sahəsini 5 faiz artırmaq cəhdinə başlamışıq. Resursların məhdudluğuna baxmayaraq, biz bu məqsədi planetin və gələcək nəsillərin sağlamlığı, havanın keyfiyyətinin, biomüxtəlifliyin və torpaqların yaxşılaşdırılması üçün həyata keçiririk.
Son qlobal enerji böhranları bizi tez hərəkət etməyə məcbur etdi. Biz enerji səmərəliliyi hesabına istehlakı azaldırıq və bərpaolunan enerji mənbələrindən istifadəni genişləndiririk. Lakin meşələrin salınması və karbonsuzlaşdırma baha başa gəlir və daha ardıcıl dəstəklə biz bu ekzistensial səyləri sürətləndirə bilərdik.
Qlobal istiləşmə biz digər böhranları həll edənə qədər gözləməyəcək. Planetin böyük ərazilərini yaşayış üçün yararsız hala gətirmək riski ilə hərəkətə keçməsək, tarix bizi mühakimə edəcək. Bizim bugünkü həmrəyliyimiz Yer kürəsinin gələcəyini müəyyən edəcək”, - deyə Moldova Prezidenti qeyd edib.

Bakıya gələn liderlərə ziyafət verildi

Noyabrın 12-də Bakıda, Gülüstan sarayında Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin adından BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyasının (COP29) Liderlər Sammitinin açılış mərasimində iştirak edən dövlət və hökumət başçılarının şərəfinə ziyafət verilib.
Prezident İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva tədbirdə iştirak ediblər.

Görkəmli alim, böyük şəxsiyyət

Görkəmli alim haqqında yazmaq mənə tapşırılanda söhbətimizin müsahibə şəklində olacağını nəzərdə tutmuşdum. Suallarımı hazırlayıb görüşəndə başqa mənzərə ilə qarşılaşdım. Qarşımda qəlibə yatmayan, standartdan uzaq bir ziyalı dayanmışdı. Söhbətimiz çox uzandı. Demək olar ki, 3-4 saat danışdıq. Hiss edirdim ki, yorulub. Sonra əlindəki qovluğu mənə uzadıb dedi:-işlərim və fəaliyyətimə dair materialların hamısı burdadır. Təcrübəli jurnalist kimi mənsiz də yaza bilərsiniz. Beləcə bir alim haqqında yazmağa başladım.
Azərbaycanda üzvi kimya, özəlliklə neft-kimya sahəsi yüksək inkişaf etdiyidən kimyaçı alimlər də həmişə öndə olmuşdur. Belə alimlərdən biri də kimya elmləri doktoru, professor, ARETN-nin akademik Y.H. Məmmədəliyev adına Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunun (NKPİ) laboratoriya müdiri Eldar Hüseynqulu oğlu Məmmədbəylidir. Onun elmi-ictimai fəaliyyətinin spektri hərtərəflidir. 50 ildən artıq bir zamanı əhatə edən elmi fəaliyyəti dövründə onun kimya elminin inkişafında böyük əməyi olmuşdur. E. Məmmədbəyli bütün şüurlu ömrünü xalqına, vətəninə xidmətə sərf edib.
Eldar müəllim 1941-ci il yanvarın 22-də Gədəbəy rayonunun Arısu kəndində müəllim ailəsində anadan olub. 1957-ci ildə Miskinli kənd orta məktəbini bitirib. 1960-cı ildə N.Nərimanov adına Azərbaycan Tibb İnstitutuna (indiki ATU) daxil olub, 1965-ci ildə provizor ixtisası ilə ali təhsili başa vurub. Həmin il təyinat üzrə Gədəbəydə 112 saylı aptekdə asistent işləyib. 1966-cı ildə rayonun Böyük Qarabulaq kəndində 407 saylı aptekə müdir təyin edilib. Aptekdə işlədiyi zaman Eldar müəllim yerli camaatın dərin hörmətini qazanıb. Xəstəlikdən əziyyət çəkənlərin hamısına köməklik etdiyinə görə indi də ona “doktor” deyə müraciət edib, məsləhət alırlar. Sutkanın istənilən saatında müraciət edənlərin hər birinə şirin dillə, şəfqətli əl ilə kömək edir. Amma E. Məmmədbəylinin əsl arzusu elmlə məşğul olmaq, tanınmış alim olmaq idi.

Odur ki, o, 1967-ci ildə Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunda aspiranturaya daxil olub. 1970-ci ildə isə Az.SSR EA Prezidiumunun qərarı ilə SSRI EA Kimyəvi-Fizika İnstititutunun aspiranturasında təhsilini davam etdirməyə göndərilib. 1971-ci ildən NKPİ-nin Sumqayıt filialında kiçik elmi işçi kimi vəzifəsini davam etdirib. 1978-ci ildə EA-nın Element Üzvi Birləşmələr İnstitutunda namizədlik dissertasiyasını müdafiə edərək kimya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi alıb. 1983-cü ildə böyük elmi işçi vəzifəsinə keçirilib. Həmin ildə ona üzvi kimya ixtisasında böyük elmi işçi diplomu verilib. 1986-cı ildə AEA Prezidiumunun qərarı ilə NKPİ-yə böyük elmi işçi, 2002-ci ildə isə aparıcı elmi işçi vəzifəsinə keçirilib. 2005-ci ildə Bakı Dövlət Universitetinin nəzdindəki Dissertasiya Şurasında “C4-C5 qoşulmuş dienlərin aktivləşdirilmiş dienofillərlə asimmetrik Dils-Alder reaksiyası” mövzusunda üzvi kimya ixtisası üzrə doktorluq dissertasiyasını müdafiə edərək kimya elmləri doktoru alimlik dərəcəsi alıb. 2007-ci ildə baş elmi işçi vəzifəsinə keçirilib. 2008-ci ildə “Optiki aktiv maddələrin sintezi və tədqiqi” qrupuna rəhbər təyin edilib. 2012-ci ildə “Antimikrob təsirli reagentlər və biozədələnmələrin tədqiqi” laboratoriyasına müdir təyin edilib.
Professor Məmmədbəyli ölkədə asimmetrik sintez sahəsində çalışan ilk azərbaycanlı alimdir. Onun elmi işlərinə dünyanın bir çox tanınmış alimləri istinad ediblər. Son illərdə E.Məmmədbəyli və əməkdaşları tərəfindən Azərbaycan yeni quru və dəniz yataq neftlərinin, müalicəvi neftlərin optiki aktivliyinin öyrənilməsi sahəsində geniş tədqiqat işləri aparılır və yüksək nəticələr əldə edilir.
Alim Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti, Gəncə Dövlət Universiteti, Azərbaycan Tibb Universiteti və s. əməkdaşları ilə birgə elmi işlərin aparılmasında fəal iştirak edir. O, ADPU “Analitik və Üzvi Kimya” kafedrasının əməkdaşları ilə tərkibində kükürd saxlayan bioloji aktiv maddələrin Mannix reaksiyası ilə sintezi və onların antimikrob, antiseptik maddələr və əlavələr kimi sınaqdan keçirilməsinə dair tədqiqatlar aparır. Gəncə Dövlət Universitetinin kimya fakültəsinin əməkdaşları ilə yeni azot və oksigen tərkibli norbornen törəmələrinin sintezi və xassələrinin öyrənilməsi sahəsində aparılan birgə elmi işlərə rəhbərlik edir. ATU-nun əməkdaşları ilə sintez olunmuş yeni bioloji aktiv maddələrin antimikrob xassələrinin öyrənilməsi və bitkilərdən alınmış təbii birləşmələrin quruluşunun müasir fiziki üsullarla təyin edilməsi sahəsində tədqiqat işlərinin aparılmasında iştirak edir. O, həmçinin ARETN Katalitiz və Qeyri-Üzvi Kimya İnstitutunun əməkdaşları ilə birlikdə yeni metal-üzvi komplekslərin alınması sahəsində elmi-tədqiqat işlərinin aparılmasında rəhbərlik və iştirak edir. Alınmış birləşmələrin bioloji aktiv maddələr, dizel yanacaqları üçün tüstüazaldıcılar və benzin fraksiyasının diemerkapitanlaşması üçün komponent kimi sınaqdan keçirilmişdir.
AMEA və Rusiya EA arasında 2005-ci ildə bağlanan sazişin tematik planına E.Məmmədbəylinin iki elmi işi daxil edilib.
İşlədiyi dövrdə alimin 600-dan çox elmi əsəri dərc olunub. Məqalələrin bir çoxu “Tetrahedron”, “Green Chemistry”, “ЖОрХ”, “ЖОХ”, “ЖПХ”, “Нефтехимия”, “Катализ в промышленности”, “Известия РАН”, “Сер.Хим.”, “Аналитическая химия”, “Azərbaycan kimya jurnalı”, “Neft kimyası və neft emalı prosesləri” kimi jurnallarda dərc olunmuşdur.
E.Məmmədbəylinin rəhbərliyi ilə 8 fəlsəfə doktoru, 3 elmlər doktoru yetişib. Hazırda onun rəhbərliyi altında 4 əməkdaş fəlsəfə doktoru və elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün dissertasiya işi üzərində işləyir.
O, uzun illər Bakı Qızlar Seminariyasında, Azərbaycan Beynəlxalq Universitetinin Tibb fakültəsində “Biokimya” və “Formakologiya” fənlərini tədris etmişdir. Alim 2009-cu ildə ATU-nun buraxılış işlərinin müdafiəsi üzrə komissiyanın və 2016-cı ildə Lənkəran Dövlət Universitetinin dövlət imtahan komissiyasının sədri olmuşdur.
1999-cu ildən başlayaraq uzun müddət AR Səhiyyə Nazirliyinin Əczaçılıq müəssisələrinə nəzarət edən professor daimi komissiyanın üzvü olub. Ömrünü Azərbaycan elminə həsr edən, yüksək yumor hissi olan nəhəng alim deyir ki, onun ən böyük mükafatı 7-ci sinifdə aldığı “Tərifnamə” və 2022-ci ildə İnstitut tərəfindən verilən “Fəxri Fərman”dır. O, 2019-cu ildə “Tərəqqi” medalına layiq görülüb. Hazırda Azərbaycan Elm və Təhsil Nazirliynin Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunda laboratoriya müdiridir.
Professor Məmmədbəylinin elmdə qazandığı uğurlardan keçdiyi şərəfli ömür yoluna bir işıq salmaq istəyirəm. İstəyirəm ki, bu işıqda Azərbaycanın o böyük şəxsiyyətini hamı görsün və tanısın. Hamı bilsin ki, ölkəmizdə onun kimi dünya miqyasında tanınan, elmilə vətənə, millətə xidmət edən, ürəyi Vətən və millət sevgisilə döyünən bir insan var. İnsanlığı yaşadan, haqqın yanında dayanan bir insan. Elə bir insan ki, ona həmişə güvənmək, ümid qapısını inamla döymək olar. Axı o, adilərdən fərqli ziyalıdır, ən başlıcası isə şəxsiyyətdir. Elələrinə bu gün millətin çox ehtiyacı var.
Əbəs yerə demirlər ki, dünya ləyaqətlə, şərəflə yaşayanların, haqqa doğru gedənlərin, başqalarının haqqına girməyənlərin, haram tikə yeməyənlərin, yalana əl çalmayanların, yaltaqlıq etməyənlərin, elmilə, səxavəti və halallığı ilə xalqın gözündə ucalanların çiyinlərindədir. Belələri olmasaydı, kimə güvənərdik, kimə ümid edərdik, qaranlıqdan işığa necə çıxa bilərdik. Bəli, Eldar müəllim özü bir işıqdı, işıq Adamdı, işıqlı Adamdı.
Əlli ildən çoxdur ki, xalqımıza xidmət edən, kimya elmini daha da inkişaf etdirən, elmi əsərlərilə, kimya sahəsindəki uğurları ilə dünya alimlərinin diqqətini çəkən E.Məmmədbəylinin tələbələri də bu gün ölkəmizdə, eləcə də xarici ölkələrdə öz töhfələrini verirlər. Fəxrlə demək olar ki, o, bu gün yalnız AMEA miqyasında deyil, bütövlükdə respublikada kimya elminin inkişafında, yeni kadrların hazırlanmasında əhəmiyyətli rol oynayır.
Professor Eldar Məmmədbəyli “Azərbaycan Əczaçılıq və Farmakoterapiya”, “Neft kimyası və neft emalı prosesləri”, “Kimya Problemləri” və “Avicenna” Вестник КНИИ РАН (Грозньий, Чеченская Республика, РФ), Вестник Башкирского Государственного Педагогического Университета, УФА, Башкордстан РФ) jurnallarının redaksiya heyətinin üzvü, eləcə də Neft-Kimya Prosesləri institutunun Elmi Şurasının və institutun nəzdində fəaliyyət göstərən Dissertasiya Şurasının üzvü kimi də öz vəzifəsini ləyaqətlə, şərəflə yerinə yetirir.
Ömrünün 84-cü baharını yaşayan Eldar müəllim öz mənəvi dünyası, möhkəm iradəsilə həm işlədiyi kollektivdə, həm də ictimaiyyət arasında hörmət qazanıb. Professorun ömür yolundan bəhs edən «Alimin və mütəfəkkirin ömrünün səhifələri» kitabında akademik Əjdər Məcidov yazır: «…Onun apardığı işlər dünyada asimmetrik sintez sahəsində tanınmış nüfuzlu alimlər- K.Narasaka, H.B. Kaqan, K.Koqa və digərləri tərəfindən qəbul edilmiş və bu işlərə yüksək qiymət verilmişdir. Bu işlər barədə M.Noqradinin 1987-ci ildə dərc olunmuş «Stereoselectiv Supthesis» monoqrafiyasında xüsusi qeyd edilmişdir. 1989-cu ildə bu kitab rus dilində (Qetepocelektivnıy sintez. Moskva, «Mir» dərc edilmişdir. E.Məmmədbəyli üzvi kimya sahəsində, xüsusən zərif üzvi sintez sahəsində tanınmış alimdir».
AMEA-nın müxbir üzvü Məhəmməd Babanlı «Tanınmış alim, nəcib insan» məqaləsində vurğulayır ki, «O, olduqca sadə və təvazökar bir insandır, insanlarla asanlıqla ünsiyyət qura bilir. Bununla yanaşı, o, sözünü açıq deyə bilən xarakterli bir insandır. Vətənini, millətini, müstəqil dövlətimizi çox sevir, torpağa, el-obaya ürəkdən bağlıdır. Elə bu səbəbdən poeziyanı, aşıq sənətini, sazı-sözü çox sevir. Onun bir çox məclislərdə qəlbəyatan çıxışları, əzbərdən dediyi şeirlər xoş qarşılanır. Dostların, tanışların tədbirlərində yaxından iştirak edir, çox maraqlı həmsöhbət və yaxşı yol yoldaşıdır. Gözü, könlü tox adamdır.
Eldar müəllimin yüksək keyfiyyətlərindən biri də onun soykökünə, ailəsinə ürəkdən bağlı olmasıdır».
O, xarici ölkələrdə olanda da ürəyi daha çox Gədəbəy üçün çırpınıb, doğma Arısunun həsrətini çəkib. Vətənə, yurd yerinə, ata ocağına ürəkdən bağlılığı onun böyük alim olduğu kimi, böyük insan olduğunun da göstəricisidir. O, həm də görkəmli müəllimdir, tələbələrlə mehribanlığın, xoş ünsiyyət qurmağın tərəfdarıdır.
Eldar müəllim doğma Arısu kəndinin gözəlliyini, könül oxşayan mənzərələrini, təbiətini, coğrafiyasını, tarixini, qeyd eləmiş, tanınmış adamlarının portretini sözlə çəkərək bu qədim yurd yerini gözlərimiz önündə canldandıra bilmişdir:
Sənin qanından ayrılıb,
Canımdakı qan Arısu.
Sən anasan, mən də sənin
Qoy olum balan Arısu.
Məni ərsəyə gətirib,
Torpağın, qayan Arısu.
Bir tərəf Gəlin qayası,
Bir tərəfdə Daşbulağın.
Yoruldun dincəl qadası,
Açılsın aynan-qabağın.
Dizin yerdə, əlin daşda,
Buztək sudan içək bir az,
Bu su bir dərman Arısu.
Eldar müəllim haqqında elm adamlarının fəxarətlə dedikləri qürur doğurur, Azərbaycanın bu görkəmli elm adamı ilə fəxr edirsən, sevinirsən ki, nə yaxşı Eldar Məmmədbəyli kimi qürur yerimiz, işıqlı ziyalımız var.
Bəli, o, əsl ziyalıdır, alim adına şərəf gətirən, alim adını ucaldan insandır. AMEA-nın müxbir üzvü, Əməkdar elm xadimi Hafiz Əlimərdanov onun haqqında belə yazıb:
«…Bir yoldaş kimi, bir insan kimi Eldar müəllim yüksək pozitiv xüsusiyyətlərin daşıyıcısıdır. Düzgünlüyü, haqqı, ədaləti sevən bir insandır. Dilimizi, vətənimizi ürəkdən sevən vətəndaşdır. Zərif üzvü sintez sahəsində uzun illərdir işləyən professorun poeziyaya, lirikaya, klassik şeir formalarına qarşı da çox incə zövqü var, mənalı şeirlərin vurğunudur. Onda həm də yaxşı yoldaşlıq hissləri var».
Hüquq üzrə fəlsəfə doktoru Əlövsət Allahverdiyev «Müdrik və xeyirxah insan» məqaləsində yazır: «…Eldar müəllim həyatı boyu insanları ciddi və şərəfli əməllərə səsləmişdir. O, həm də sözü bütöv, hərbi intizamlı bir adamdır. Onun bugünkü əməli fəaliyyətində sabahın işıqlı cizgiləri aydın görünür. Eldar müəllim Birinci Qarabağ savaşında da xalqımızın düşmənlə mübarizəsinə töhfələr vermiş, gənclərimizdə vətənpərvərlik və döyüş ruhunun yüksəlməsində, doğma yurdun qayğısına qalmaqda yaxşı nümunə kimi yaddaşlarda qalmışdır».
Eldar müəllim haqqında çox deyilib, çox yazılıb. Onu Azərbaycanda yaxşı tanıyır, ona hörmətlə yanaşır, haqq yolunda haqsızlara qarşı mübarizə aparan cəsur bir insan kimi ona böyük dəyər verirlər. Bu, təsadüfi deyil. Axı Eldar müəllim təkcə böyük alim deyil, həm də düzü-düz, əyrini-əyri yazan, haqqı deyən, hər kəsin nöqsanını üzünə söyləyən, ürəyi xalqın ürəyilə birgə döyünən mərd və cəsarətli kişidir. Fikrimizin təsdiqi kimi ADP-nın sədri Sərdar Cəlaloğlunun «Alim məsuliyyəti» məqaləsindən bu fikri xatırlatmaq yerinə düşərdi:
“Eldar müəllim nə tərifində, nə tənqidində heç vaxt riyakarlıq etməyib, insanların qüsurlarını açıq şəkildə üzlərinə deyən, haqqı müdafiə etməkdə bir an da tərəddüd etməyən, yaşının çoxluğuna baxmayaraq, cavan oğlanların həsəd aparacağı bir çevikliklə mübarizənin ön cəbhəsində özünə yer tutub.
Bir çoxlarından fərqli olaraq, Eldar müəllim çox iş görüb, az danışan insanlardandır. O, gördüyü hər işi bir alim, vətəndaş mövqeyi ilə görür, həmişə özünün fədakarlıqlarını millət, dövlət və silahdaşları qarşısında bir vəzifə və borc hesab edir. O, öz sözü olan, boş sözlərə qulaq asmağa dözümsüz və yaxşıya yaxşı, pisə pis deməyi bacaran insandır».
Bəli, Eldar müəllim güclü şəxsiyyətdir. Onu da qeyd etməyi özümə borc bilirəm ki, Eldar müəllim şair, yazıçı və publisist kimi də fəaliyyət göstərir. Bir-birindən mənalı şeirləri, düşündürücü məqalələri, publisist yazıları həmişə böyük rəğbətlə qarşılanıb, oxucuların marağına səbəb olub.
Onun şəxsiyyəti, əsl ziyalı və yaxşı insan olması, vətənpərvər, dostcanlı, qohumcanlı, yurdcanlı olması, hər kəsə qayğıyla yanaşması hamının diqqətini çəkib və yenə də çəkməkdədir.
Onun şəninə şeirlər də həsr edilmişdir ki, bu da Eldar müəllimin xalqın sevgisini, məhəbbətini qazanmasından irəli gəlir.
Gəlin İsrafil Qaraoğlunun yazdığı «Eldar müəllim» şeirindən dörd misraya diqqət yetirək:
Tanıdığım böyük şəxsiyyətlərin,
Yüksək zirvəsində görürəm səni.
Böyük bir kainat, dənizdən dərin,
Əvəzsiz bir insan görürəm səni.
SSRİ Elmləri Akademiyasının EUBİ-nun direktor müavini kimya elmləri doktoru, professor K.A. Koçetkov Eldar müəllim haqqında: “E.Məmmədbəyli Moskvada olan zamanla bizim institutun görkəmli alimləri ilə elmi diskusiyalar aparırdı. Onlar onun elmi fikirlərinə böyük rəğbətlə yanaşırdılar. Bu alimlərin sırasında uzun illər institutda direktor işləyən akademik Y.N. Bubnov, dünyada məşhur alimlər V.İ. Sokolov, B.A. Davankov, V.İ. Breqadze, Y.B. Şur (Nobel mükafatı laureatları) və başqaları var idi. Moskva alimləri onu xoşrəftarlı, savadlı, hörmətli, yüksək yumora malik insan kimi qəbul edirdilər. O həmişə S.Vurğunun “Azərbaycan” şerini rus və azərbaycan dillərində gözəl deyirdi. Şərq mədəniyyətini də hörmətlə qəbul edən bir alimdir və Azərbaycan elminin dünya elm aləmində yerinin artmasına çalışır”.
Bu yazıda mən hər tərəfli biliyə, yüksək intellektə malik alimin fikrimdə yaranan obrazını ümumiləşdirməyə çalışdım. Onun millətini, vətənini, təhsili, elmi, yüksək mədəniyyəti, ailəsini, bunlardan daha çox Azərbaycan dövlətini, azadlığı necə sevdiyinin şahidi oldum. O, Azərbaycanın poeziyasını, musiqisinin bütün formalarını ürəkdən sevir. Ancaq aşıq musiqisinin aşiqidir. “Sarıteli”, özəlliklə “Baş sarıteli” Gədəbəyin himni sayır. Ən müqəddəs arzusu Azərbaycanı bütöv və bütün sahələrdə, xüsusən elmdə yüksək zirvələrdə görməkdir. Son 7 əsrdə Azərbaycanın dünyaya bəxş etdiyi nəhəng imperatorlar, onların qurduqları imperiyalar və kimya elminin zirvəsi olan asimmetrik sintez onun üçün ən müqəddəs amildir. Bu səbəbdən öz millətini və onun həqiqi liderlərini ürəkdən sevdiyini deyir.
Mən ondan soruşdum:- bu qədər işlərə görə layiq olduğunuz qiyməti nədən ala bilməmisiniz. O, mənə belə cavab verdi: “Nobel mukafatı laureatı Avropanı ölümdən qurtaran alman alimi Paul Erlix qeyd edir ki, “hər şey insanın taleyindən, bəxtindən, fortunadan asılıdır.” Digər tərəfdən onu da qeyd etdi ki, Azərbaycan dövləti istər alimlərə, istər incəsənət işçilərinə, istərsə də yazıçılara və s. həmişə diqqət edir və layiqli qiymətini verir. Özünün işinin belə olmasını isə cavabdeh məmurların Dövlət idarələrinə məlumat və sənədləri vaxtında çatdırmamasında görür.
Mən də haqqında yazdığım zəhmətkeş alimin fikirləri ilə tam şərikəm. Ümid edirəm ki, haqq öz yerini tutacaq.

Hüseyn İSAOĞLU (Məmmədov),
AYB-nin üzvü