Tofiq Salehin poeziyası

Azərbaycan

Azərbaycan! Odlar Yurdu, Ana Vətən, adım sənsən,
Bir müqəddəs Quran kimi, inam yerim, andım sənsən,
Altın atəş, üstün günəş, odu sönməz, odum sənsən,
Adım-sanım, şərəf-şanım, şöhrətimsən, Azərbaycan!

Ey ağ saçlı, qədim diyar, dünya görmüş məmləkətim,
Az olmamış qurbanların, ölüm-itim, fəlakətin,
Odlar Yurdu, əzəl gündən beşiyisən səadətin,
Sən ki, mənim behişt yerim, cənnətimsən, Azərbaycan!

Axşam-axşam səmalara, Ay-ulduza baxanda da,
Səhər-səhər mən oyanıb, çarpayımda qalxanda da,
Şam qəlbimi alışdırıb, oda-közə yaxanda da,
Axşam, sabah mənim sözüm, söhbətimsən, Azərbaycan!

Tarix deyir: qeyri-adi bir qəhrəman, Rüstəm-zalsan,
Nərəsindən yerlər, göylər lərzə gələn qeylü-qalsan,
At belində ömür sürən yaylı, oxlu bir mahalsan,
Qüvvətimsən, qüdrətimsən, qeyrətimsən, Azərbaycan!

Qılıncım sən, qalxanım sən, top-tüfəngim, oxum sənsən,
Mən şairəm, varım yoxdur, varım sənsən, yoxum sənsən,
Dünya yanır, aləm yanır, fəlakətdir, qorxum sənsən,
Qorxuram ki, itirərəm, zinətimsən, Azərbaycan!

Söz dağına külüng çalmış Nizami tək Fərhadın var,
Nəsimi tək, Füzuli tək, Vaqif kimi övladın var,
Şeriyyətin peyğəmbəri Vurğun kimi ustadım var,
Söz xəzinəm, şeriyyətim, sənətimsən, Azərbaycan!

Yer üstündə nəyin yoxdur? Bağın-bağçan, barın vardır,
Yaşıl tarlan, üzüm bağın, alman, heyvan, narın vardır,
Saçaq-saçaq qarğıdalın, arpan, buğdan, darın vardır,
Ətir saçan çörəyimsən, nemətimsən, Azərbaycan!

Füsunkardır yaşıl talan, göy ormanlar, yaylaqların,
Axar çaylar, saf çeşmələr, sərin-soyuq bulaqların,
Nələr demir, yaşıl meşən, xışıldayan yarpaqların,
Təbiətin, gözəlliyin surətisən, Azərbaycan!

Günəş kimi bir xilqətsən, tunc, mis qarışıq camalın var,
Aydan arı, sudan duru zəngin zəkan, kamalın var,
Azadlığa gedən yolsan, bir müqəddəs amalın var,
Peyğəmbərin hümmətisən, millətimsən, Azərbaycan!

Sənsən mənim cəvahirim, ləl-gövhərim, daş-qaşım da,
Sənsən mənim təvəllüdüm, ilk tarixim, son yaşım da,
Yayım, yazım, al baharım, zimistanım, sərt qışım da,
Xoş dövranım, səadətim, möhnətimsən, Azərbaycan!

Neft deyir: - Ömür adlı dastanında hər varağın,
Odur sənin görən gözün, şölə saçan şam-çırağın,
Dəmir-filiz yatağıdır, hər qarışı bu torpağın,
Qızıl, gümüş mədənisən, sərvətimsən, Azərbaycan!

Sənsən mənim çəmənzarım, laləzarım, gülüstanım,
Sənsən mənim ulu Tanrım, ilk əcdadım, - Qobustanım,
Sənsən mənim Tanrı yazan, Xuda verən, şah dastanım,
Məkkəm də sən, Mədinəm də, Kəbəm də sən, Azərbaycan!
Qazax,
27.07.2003

Bahar və mən
(poema)

Gəl bahar! Mən səni bağrıma basım,
Gəl, sənin qəlbinə bir qulaq asım.
Ey pərim, gözəlsən yaranışından,
Zövq aldıq sevdalı davranışından.
Gəl, gəl ətirlənək gül nəfəsindən,
Quşlar da silkinsin öz qəfəsindən.
Çaylar da gurlaşsın, qıjhaqıj axsın,
Təbiət gül açsın, otların qalxsın.
Quşlar bağçalarda versin səs-səsə,
Torpağa can ver ki, gəlsin həvəsə.
Lalələr boylansın, gen düzlərindən,
Günəş də şənlənsin od gözlərindən.
Açılsın qarşında zümrüd gecələr,
Günəş dağ dalında çətin gecələr.
Ay da gülümsəsin baxıb yerlərə,
Yerdə işıqlansın bütün dağ-dərə.
“Ulduzlar havanın bağrını dəlsin”,
Yerlərdən göylərə şərqi yüksəlsin.
Gün qızsın, quzeydə qarı dağlasın,
Uşaqlar çöllərdə dəstə bağlasın.
Danışsın, oynasın, desin, güləşsin,
Qoyunlar otlasın, quzu mələşsin.
Duman tək düzlərə sürü yayılsın,
Hər kolun dibindən bir gül ayılsın.
Bir daşın üstündə otursun çoban,
Uzaqdan seyr edim mən də bu zaman.
Çalsın tütəyində “Qaytar quzunu”,
Nəğməsi səs salsın, dərə uzunu.
Gecələr gündüzə qarışsın nurla,
Yolumuz başlasın, keçsin uğurla.
Gəlsin görkəmində alagöz səhər,
Kənd qursun, yaratsın, qaynasın şəhər.
Gəl bahar, gəl öpüm yanaqlarından,
Bal kimi nur əmim dodaqlarından.
Gəl ki, qoy göylərdən bulud əkilsin.
Çən-çisək yox olsun, duman çəkilsin.
Ətəkdən zirvəyə duman qalxmasın,
Bulud karvanları göydə axmasın.
Yurdumuz-yuvamız laləzar olsun,
Nə dava, nə qırğın, nə məzar olsun.
Bahar, ay bahar,
Davadan söz saldım, doldu gözlərin,
Səni sarsıtmasın mənim sözlərim.
Sən də bir az toxta,
fəqət qoy deyim,
Qəmli hava çalır nə vaxtdır neyim.
Düz altı ildir ki, vuruşuruq biz,
Vətənlə döyünür vuran qəlbimiz.
Dedim ki, toxta sən,
Sarsılma, sözlərim qəlbini sarsa,
Dünyanın nə qədər daşnakı varsa,
Bu gün hücum çəkib Azərbaycana...
Demək istəmədim dərdimi sana...
Bil ki sən, nə qədər yurdumuz yandı,
Könlümüz pərişan, qəlbimiz qandı.
Qoy deyim, sən də bil –
Dostum ilbəil,
Yandı od içində, yandı Xocalı,
Yandı Üzeyirin böyük mahalı,
Şuşam, məğrur qalam – alındı, bahar,
Laçınım kəməndə salındı, bahar.
O gecə yanmadı göylərin şamı,
Tutdular Ağdamı həmin axşamı.
Nizamlı orduyla hücum çəkdilər,
Kəlbəcər! Bu yurdda şumlar əkdilər.
Bahar, tonqal kimi obam yanırdı,
Bu dərddən sinəmdə qəlb dayanırdı.
Ah! Bahar!
Ömrümün min qəmli macərası var,
Əsgərlər tüfəngi yerə atdılar,
Doğmalar torpağı yada satdılar.
Beyləqan, Zəngəzur, el ağlaşırdı...
Çox adam həyatla vidalaşırdı...
Ölümlər...
qırğınlar... min azar oldu,
Könüllər sındıqca, ahu-zar oldu,
Döyüşən bir əsgər, bir məzar oldu.
Hər döyüş əsgəri döndü dastana,
Tanrı ölüm yazsın, Ermənistana!
Nə edək, qılıncı qoymadıq qına,
Hər yerdən hücum var Azərbaycana.
Torpaqlar dizəcən batıbdır qana,
Cənnətim dönürdü məzarıstana,
Tanrı ölüm yazsın, Ermənistana!
Hakim dairələri ara qatdılar,
Nankor oğullar da yurdu satdılar,
Min dəfə qan qusub, qana batdılar.
Neçə yol ayrıcı, neçə astana...
Tanrı ölüm yazsın, Ermənistana...
Torpaq səngər oldu, daş səngər oldu,
Hər qaya zirehli bir əsgər oldu,
Vətən başdan-başa səfərbər oldu.
Hər gəlin, hər ana döndü aslana,
Tanrı ölüm yazsın, Ermənistana.
Ey daşnak, dərsini verəcək zaman,
Hər oğlum, hər qızım igid qəhrəman.
Ey faşist, ey cəllad,
ey yağı düşmən,
De, necə qıydınız bu gülüstana?..
Tanrı ölüm yazsın Ermənistana!
Gəl bahar! Bir başqa təbiətin var,
Sənin səadət dolu bir xilqətin var.
Əsən küləklərlə gah əsnəyirsən,
Gah da sevgilim tək gülümsəyirsən.
Sənindir gözəllik, sənindir bu naz,
Tanrı camalını sevməmək olmaz.
Qoşuldum quşlara, uçum uzağa,
O ülvi göylərdən baxım Qazağa.
Kürün sahilində kiçik bir şəhər,
Şəhərin qoynunda Kür ağ bir kəhər.
Sahilə şığısın dalğalarınnan,
Sevinsin, şadlansın ellər varınnan.
Deyirəm, utansın yurdu satanlar,
Qırğın törədənlər, güllə atanlar.
Gəl bahar!
Ömrümün min qəmli macərası var,
Gəl ki, qoy göylərdən bulud əkilsin,
Çən-çisək yox olsun, duman çəkilsin.
Ətəkdən zirvəyə duman qalxmasın,
Bulud karvanları göydə axmasın.
Yurdumuz, yuvamız laləzar olsun,
Nə dava, nə qırğın, nə məzar olsun!