Görkəmli Azərbaycan alimlərinin elmi irsinin zənginləşdirilməsi istiqamətində tədqiqatlar davam edir
Onun alimliyi vətəndaşlığından doğan alimlik idi

Ümumittifaq Torpaqşünaslıq və Ümumittifaq Coğrafiya cəmiyyətlərinin üzvü, 1950-ci ildə Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyası Partiya Komitəsinin katibi, 1952-1957-ci illərdə AMEA-nın akademik-katibi, Dünya Universitetinin elm və mədəniyyət üzrə doktoru (ABŞ), İngiltərə Kraliça Biblioqraflar Cəmiyyətinin həqiqi üzvü, eləcə də 1968-1987-ci illərdə AMEA-nın akademik Həsən Əliyev adına Coğrafiya İnstitutunun direktoru olmuş AMEA-nın həqiqi üzvü Həsən Əliyevin şəxsi fondu tədqiqatçıların sərəncamına verilib. Fondun zənginləşdirilməsi istiqamətində mühüm addımlar atılıb. Akademik Həsən Əliyevə məxsus çoxsaylı sənədlər elmi ekspertizadan keçirilərək arxiv siyahılarına uyğun olaraq fonda daxil edilib. Müxtəlif istiqamətli elmi, pedaqoji və yaradıcı fəaliyyəti özündə cəmləşdirən fondda Azərbaycanın təbii sərvətlərindən səmərəli istifadə olunması və onların mühafizəsi, müxtəlif rayonların torpaq xəritələrinin tədqiqi, təbiətdən və təbii sərvətlərdən istifadənin elmi əsaslandırılması ilə bağlı Azərbaycan elminin dəyərli tədqiqat əsərləri Elmi irs şöbəsində daimi mühafizəyə cəlb edilib. Fondda görkəmli coğrafiyaşünas alimin elmi-populyar məqalələri, xəritələr, redaktə etdiyi əsərlər, beynəlxalq və ümumittifaq konfranslarındakı giriş nitqləri, beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlıq əlaqələrinə dair sənədlər, səfər təəssüratları və xatirələri yer alıb. Akademikə məxsus fondda, həmçinin ətraf mühitə dair elmlər, kənd təsərrüfatı, ekologiya, bitkiçilik və coğrafiyanın inkişafına töhfələr verəcək araşdırmalar siyahılara uyğun şəkildə yerləşdirilib.
Azərbaycan xalqının təbiətə olan sevgisindən kənarda qala bilməyən Həsən bəy Zərdabi və Həsən Əliyev kimi dühaların vətənə olan eşqindən dolayı təbiətşünaslıq elmini seçmələri və Vətənin bənzərsiz gözəlliklərlə zəngin təbiətini qorumaq məqsədilə elmi yaradıcılıq yoluna çıxmaları cəmiyyətdə və elm aləmində maraqlı tendensiya yaradır. Azərbaycan təbiətində müxtəlif səbəblərdən torpağın xassələrinin tədricən pisləşməsi, torpaq strukturunun pozulması və torpağın münbitliyinin aşağı düşməsi nəticəsində baş verən deqradasiya prosesi zamanı – XIX əsrin II yarısı və XX əsrin II yarısında Həsən bəy Zərdabi və Həsən Əliyevin təbiətşünaslıq elminin inkişafı istiqamətində atdıqları addımlar, təbiətə kütləvi qayğı gərəkdiyini söyləyən SOS xarakterli çıxışlar, yazılar və əsərlər ölkənin nadir təbiət ünsürlərini qorumaq və Azərbaycan təbiətinə sevgi aşılamağı hədəf seçdi.
Təbiətşünas, pedaqoq, maarifçi-demokrat Həsən bəy Zərdabinin “Meşəni meşəbəyilərdən qorumaq lazımdır”, “Əgər meşələr qırılarsa, yayda müsəlləh sədası, qışda isə təzək tüstüsü göylərə ucalar” kimi deyimlərilə Tuqay meşələrini qırılmaqdan qurtarmaq, meşələrin su tənzimləyici, torpaqqoruyucu rolunu və onun quraqlığa qarşı ən əlverişli mübarizə vasitəsi olduğunu xalqa çatdırmaq amalı və akademik Həsən Əliyevin məqsədləri üst-üstə düşürdü. Akademik Həsən Əliyevin ilk variantı 1976-cı ildə, II təkmil nəşri isə 1982-ci ildə işıq üzü görən “Həyəcan təbili” əsəri də öz növbəsində Azərbaycan təbiətinin deqradasiyaya uğradığının, təbiəti mühafizə üçün ölkə əhalisinin əksəriyyətinin bir araya toplaşmalı olduğunun həyəcan siqnalına çevrildi. “Biz təbiətdən mərhəmət gözləməməli, onu öz iradəmizə tabe etməliyik” deyiminə istehza edən vətən aşiqi Həsən Əliyev “tabe elə görüm necə edəcəksən” deyərək “Həyəcan təbili” kitabında quruyan çeşmə və çaylarımızın, məhv edilmiş meşələrimizin ağrı-acısından danışaraq təbiətimizin müdafiəsinə qalxırdı.
Bütün varlığı ilə ana təbiətə bağlı olan, təbiətin bizə bəxş etdiyi ən qiymətli sərvəti sayılan torpağa xüsusi həssaslıq və duyarlıqla yanaşan Həsən Əliyev kimi alimlərin yeri və rolu danılmazdır. “Qırmızı kitab”a düşmüş canlıların, nadir bitki və heyvanlar aləminin növlərinin təhlükə ilə üzləşməsi, məhsuldar torpaqların tədricən sıradan çıxması, eroziyaya məruz qalmış və şorlaşmış torpaqların, qırılan meşələrin, sökülən çəmənliklərin, o cümlədən toksik maddələr və çirkab sularla zəhərlənmiş torpaqların üzləşdiyi təhlükələrdən xilas edilməsi yollarının araşdırılıb göstərilməsi onun müstəsna xidmətlərindəndir.
Alim əməyi və zəngin elmi tədqiqat işindən söz düşəndə öz peşəsinə, təbiətşünaslıq, coğrafiya və ekologiya elminə vurğunluqla “Mən xalqıma çox borclu olduğumdan borcumu ödəyirəm” deyərdi. Bu onun təbiəti sadəcə olaraq sevmək xatirinə sevdiyini deyil, onu dərk edərək sevdiyini göstərirdi.
Unudulmaz xidmətləri sırasında Azərbaycanda qoruqların təşkili, artırılması və onların qorunması, ətraf mühitin mühafizəsi məqsədilə cəmiyyətin təşkilatlanması və müxtəlif qurumların, ictimai nəzarət mərkəzlərinin işinə start verilməsi, bu istiqamətdəki fəaliyyəti elmi yöndə həyata keçirmək üçün şöbələrin yaradılması, 1970-ci ildə “Azərbaycan təbiəti” adlı elmi-kütləvi jurnalın nəşrə başlaması, o cümlədən arid, yəni quraq təbiəti olan alçaq dağlıq ərazilərdə meşəsalma fikrinin əsasının qoyulması idi.
AMEA Rəyasət Heyəti Aparatı Elmi irs
şöbəsinin əməkdaşı Gülnar Hacıyeva

HEYDƏR ƏLİYEVİN EKOLOJİ SİYASƏTİNİN DAVAMI

Vətəndaşların sağlam ətraf mühitdə yaşamaq və təbii sərvətlərdən səmərəli istifadə hüququnun təmin edilməsi ölkədə aparılan sosial islahatların mühüm tərkib hissəsidir. Azərbaycanda ətraf mühitin mühafizəsi və ekoloji problemlərin həlli üzrə fəaliyyət ötən əsrin 70-ci illərindən daha intensiv xarakter almışdır.
Elə liderlər var ki, onlar milli tarix yaradırlar. Heydər Əliyev məhz Azərbaycanın müasir tarixini yaradan liderdir. Tarix onu öz dövrünün əsl əfsanəsi, güclü dövlət başçısı, fədakar insan və dövlət quruculuğu kimi çətin tarixi vəzifəni öz üzərinə götürməyə qadir olan nadir şəxsiyyət kimi xatırlayır.
Heydər Əliyev Azərbaycanın təbiətinə xüsusi önəm verir, onun saf bütövlüyünün qorunub saxlanmasını zəruri hesab edirdi. Onun Azərbaycana rəhbərlik etdiyi illərdə ətraf mühitin sabitliyi və ətraf mühitin mühafizəsi məsələlərinə, regionlarda və paytaxtda abadlıq-quruculuq işlərinə böyük diqqət yetirilmişdir.
Ümummilli lider Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə bu dövrdə ekoloji problemlər, ictimaiyyətin diqqətinin ətraf mühitin mühafizəsinə yönəldilməsi, ərazilərin abadlaşdırılması ilə bağlı mühüm qərarlar qəbul edilmişdir.
1993-cü ildə Heydər Əliyev ölkə rəhbərliyinə qayıdışından sonra xalqın təcili tələbi ilə ölkədə yeni ekoloji siyasət formalaşmağa başladı. Ümummilli liderin tövsiyələrini rəhbər tutan dövlətimiz bu gün Azərbaycanın zəngin təbii ehtiyatlarının mühafizəsi və bərpası istiqamətində fəaliyyətini uğurla davam etdirir. Bu məqsədlə yeni mühüm layihələr həyata keçirilir, ölkə ictimaiyyətinin, yerli və xarici təşkilatların diqqətini ekoloji problemlərin həllinə cəlb etmək üçün maarifləndirici tədbirlər həyata keçirilir.
Bu işlərin davamı olaraq 2010-cu il Azərbaycanda “Ekologiya ili” elan edilmişdir. Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə ölkədə ekoloji problemlərin həlli istiqamətində mühüm işlər həyata keçirilir, ekoloji vəziyyətin yaxşılaşdırılması üçün davamlı sosial-ekoloji inkişaf və meşələrin bərpası üzrə milli proqramlar qəbul edilirdi.
Sənayenin inkişafı və elmi-texniki tərəqqinin nailiyyətləri yeni infrastrukturların yaradılmasına, iş yerlərinin açılmasına gətirib çıxarır. Elmi-texniki inqilab, sənaye və nəqliyyatın sürətli inkişafı ekoloji tarazlığın pozulması ilə nəticələnir. Cəmiyyətlə təbiət arasındakı münasibətlərin harmoniyasının nəzəri təhlili bir daha təsdiq edir ki, insan və təbiət münasibətləri sosial münasibətdir. Bu o deməkdir ki, ekoloji problemin həllinə hər hansı münasibət təbii olmaqla yanaşı, siyasi və ideoloji əhəmiyyətə malikdir.
Müasir ekoloji vəziyyətin sosial proseslərin bütün bəşəriyyətin perspektivləri baxımından təhlili aspektində öyrənilməsi çox vacibdir. Bu baxımdan “Bir ağac ək!” layihəsi mühüm rol oynayır. Ətraf mühitin mühafizəsinə xidmət edən Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyevanın təşəbbüsü ilə həyata keçirilən bu layihə çərçivəsində ölkədə hektarlarla ərazi yaşıllaşdırılıb. Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti Leyla Əliyevanın rəhbərliyi ilə Beynəlxalq Dialoq Kampaniyası və Ətraf Mühitin Mühafizəsi - IDEA çərçivəsində ətraf mühitin mühafizəsi sahəsində xeyli iş aparılır. Təbii ki, ətraf mühitin mühafizəsi tədbirlərinin səmərəliliyini artırmaq üçün gənclər arasında koordinasiya yaratmaq, maarifləndirmə işləri aparmaq lazımdır.
Müasir mərhələdə ətraf mühitin mühafizəsi üçün əyani vəsaitlərin nəşri böyük əhəmiyyət kəsb edir. Dərs vəsaitlərinin hazırlanması, bu sahədə aparılan elmi-tədqiqat işlərinin nəticələrinin nəşri, kütləvi elmi ədəbiyyatın nəşri zəruridir. Təcrübə və yeni ekoloji ideyaların mübadiləsi üçün ekoloji problemlərə həsr olunmuş elmi konfransların keçirilməsi aktualdır. Respublikanın iri şəhərlərində, xüsusilə Bakı, Gəncə və Sumqayıtda ekoloji vəziyyətin yaxşılaşdırılması istiqamətində tədbirlər həyata keçirilir.
Bəşəriyyətin üzləşdiyi müasir çağırışlar kontekstində, süni intellekt bizə mümkün gələcək ssenarilər haqqında xəbərdarlıq edir. Əhalinin artımı, sənaye inkişafı və zərərli maddələrin emissiyası kimi cari tendensiyaları nəzərə alaraq, proqnozlar 2050-ci ilə qədər bütün bəşəriyyətin mövcudluğuna böyük təhlükələr olduğunu göstərir.
Bu çağırışlar fonunda Azərbaycan 2024-cü ili “Yaşıl Dünya üçün Həmrəylik İli” elan edib və ətraf mühitin sağlamlaşdırılmasına yönəlmiş geniş spektrli tədbirlər və proqramlar həyata keçirir. Bura bərpa olunan enerji mənbələrinə keçid, yaşıllıqların aktiv bərpası və su ehtiyatlarından səmərəli istifadə daxildir. Bundan əlavə, biz biomüxtəlifliyin qorunmasına xüsusi diqqət yetiririk. Milli parkların, qoruqların və xüsusi mühafizə olunan ərazilərin yaradılması bizim prioritetlərimizdən birinə çevrilir. Biz gənclərin də bu prosesə cəlb edilməsinin vacibliyini başa düşürük. Ona görə də ekoloji mövzuların təhsil proqramlarına daxil edilməsi və gənc nəsildə ekoloji şüurun formalaşdırılması strategiyamızda əsas yer tutur.
Müasir siyasət demək olar ki, həll olunmayan problemlə - Qərbdə və Şərqdə, Şimalda və Cənubda tamamilə fərqli görünən qlobal istiləşmə problemi ilə üzləşib. Məsələn, Asiya və Afrikanın inkişaf etməkdə olan ölkələrində ətraf mühit məsələlərinə çox vaxt Avropadan fərqli yanaşırlar. Karbohidrogenlərdən tez bir zamanda imtina etmək çağırışları bu regionlarda daha da güclənən iqtisadi artımla tamamilə bir araya sığmır! Zəngin ölkələr iqtisadi artımdan imtina edə bilsələr də, inkişaf etməkdə olan ölkələr üçün hər şey fərqli görünür: bu, onların yoxsulluğun öhdəsindən gəlmək üçün yeganə şansıdır! Beləliklə, qlobal istiləşmə ilə mübarizənin potensial təsirinə məruz qalan iqtisadi qüvvələrin Şərqdə və Cənubda olduğu yer budur. Bəziləri planeti xilas etmək səylərini gördükdə, digərləri artıq iqtisadi üstünlüyə nail olmuş Qərbin mövcud vəziyyəti qoruyub saxlamaq istədiyini düşünür. Asiya, Afrika və Latın Amerikasının əksər inkişaf etməkdə olan ölkələri hesab edirlər ki, inkişaf etmiş ölkələrin indiki mövqelərinə çatmasına kömək edən resurslara çıxışlarını kəsmək cəhdləri bir gün kollektivə çatmağa ümid edənlərin iqtisadi uğurlarını cilovlamaq cəhdidir.
Bu kontekstdə daha real məqsəd, fikrimizcə, “yaşıl iqtisadiyyat”ın inkişafı ilə birlikdə iqlim dəyişikliyinə uyğunlaşma ola bilər. Bu təcili prioritetdir! Və bütün hallar üçün uyğun vahid həll olmadığı üçün hər bir ölkə özü öz problemlərini həll etməlidir.

Çiçək Əhməd qızı QARAYEVA,
ADPU-nun nəzdində Azərbaycan Dövlət Pedoqoji Kolleci

Bakı Qızlar Universiteti və Quba Soyqırımı Memorial Kompleksinin birgə təşkilatçılığı ilə respublika elmi-praktik konfransı keçirildi

29 mart 2024-cü il tarixində Bakı Qızlar Universiteti və Quba “Soyqırımı Memorial Kompleksi”nin birgə təşkilatçılığı ilə 31 mart Azərbaycanlıların
soyqırımı gününə həsr olunmuş “Azərbaycanlılara qarşı törədilən 1918-ci il soyqırımı hadisələrinin nəticələri” mövzusunda respublika elmi-praktik konfransı keçirildi.
Konfransda Azərbaycan Respublikasının Dövlət Himni səsləndirilidi, Azərbaycanın müstəqilliyi və ərazi bütövlüyü uğrunda canlarından keçən
şəhidlərimizin xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad edildi. İlk olaraq, universitetin rektoru, professor Sevinc Rəhimova “31 mart soyqırımı Azərbaycan tarixinin qanlı səhifəsidir” mövzusunda məruzə etdi. Daha sonra Bakı Qızlar Universitetinin  “Tarix” kafedrasının müdiri, tarix üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Əzizağa Ələkbərli 1918-ci ildə Lənkəran və Şamaxıda törədilmiş soyqırımlardan danışaraq, ermənilərin xalqımıza qarşı apardığı etnik təmizlik və soyqırım siyasətini pislədi. AMEA Şərqşünaslıq İnstitutunun aparıcı elmi işçisi, Quba  “Soyqırımı Memorial Kompleksi”nin mütəxəssisi, tarix üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Sübhan Talıblı 1918-ci ildə Salyanda baş vermiş mart soyqırımı barəsində məlumat verərək, azərbaycanlıların soyqırımının xüsusi qəddarlıqla həyata keçirildiyini bildirdi.
Bakı Qızlar Universitetinin baş müəllimi, BDU-nun doktorantı Tural Vəlizadə 1918-ci il Mart soyqırımının arxiv sənədlərində də əks olunduğunu
bildirərək, bu barədə ətraflı məlumat verdi. Daha sonra Quba “Soyqırımı Memorial Kompleksi”nin “Elmi araşdırmalar, ekspozisiya və fond şöbəsi”nin müdiri Lətafət Behbudova, şöbənin əməkdaşları  Nurcan Allahverdiyeva  və Ülkər Zeynalova çıxış etdilər. Çıxışlarda Qubada 1918-ci il hadisələri zamanı ermənilərin on minlərlə insanın qətlə yetirilməsinin sübutu kimi və onların xatirəsinə ehtiram əlaməti olaraq Quba “Soyqırımı Memorial Kompleksi” yaradıldığı, tarixi həqiqətlərin və xalqımıza qarşı yönəldilmiş amansız qətliamların dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasının vacibliyi vurğulandı.
Soyqırımı qurbanlarının xatirəsini ehtiramla yad edir, onlara Allahdan rəhmət diləyirik.

MAARIFLƏNDİRİCİ PROQRAMLAR ÇOXALDILMAlIDIR

Dördüncü hakimiyyət adlandırılan informasiya kanallarımızın fəaliyyəti dövlətçilimiyizin möhkəmləndirilməsinə, ölkə başçısının xarici və daxili siyasətinin kütlələr arasında yayılmasına xidmət edən məzmunlu verilişlər hazırlayaraq nümayiş etdirir. Ölkə prezdentinin neqativ halların aradan qaldırılması istiqamətində həyata keçirdiyi siyasətin işıqlandırılmasında müstəsna rol oynayır. Lakin onların bu fəaliyyətini qənaətbəxş hesab etmək olmaz. Neqativ hallara qarşı mübarizəni təkcə ölkə prezdentimi həyata keçirməlidir? Bəs informasiya kanallarının ölkə prezdentinə dəstəyi nədən ibarətdir? Yerlərdə neqativ halların üzə çıxarılıb islah edilməsində informasiya kanallarının rolu əvəzsizdir. Artıq buna münbit şərait də yaradılmışdır. Telekanalların maarifləndirici fəaliyyətini də qənaətbəxş hesab etmək olmaz. İşıqlandırılmasına ehtiyac duyulan nə qədər problemlərimiz var. İnsanların siyasi mədəniyyətinin artırılması, ekoloji, hüquqi, iqtisadi, pedaqoji biliklərin artırılmasına yönələn yüzlərlə teleproqromlar hazırlamaq mümkündür. Dünya səmasını qara bulud kimi bürüyən quş qripi, donuz qripi, ebola, koronavirus bəlaları məhz ekoloji maarifləndirmənin kafi olmadığını göstərir. Bu kimi problemlərin həll edilməməsi və bu istiqamətdə maarifləndirici proqramların həyata keçirilməməsi bugünkü faciələrin meydana gəlməsinə səbəb olmuşdur. Hüquqi biliklərin geniş yayılmasına da böyük ehtiyac var. Hüquqi biliklərin zəif olması ucbatından insanlar bəzən özü də dərk etmədən hüquqazidd hərəkətlərə yol verir. Bu da onları məhkəmə salonlarına aparıb çıxarır. Bazar iqtisadiyyatı şəraitində insanların iqtisadi biliklərinin də artırılmasına ehtiyac duyulur. Yeni iqtisadi şəraitdə rəqabət anlayışını aydın təsəvvür etməyən iş adamları bazar iqtisadiyyatının əxlaqi dəyərlərinə əməl etməyərək səhvlərə yol verir. Bəzən cinayətə də əl atırlar ki, bu da iqtisadi qanunların tələblərinə uyğun gəlmir. Bu gün insanların siyasi cəhətdən maarifləndirilməsinə də ehtiyac duyulmaqdadır. Türk dünyasının dahi mütəfəkkirləri Əl-Fərabi, İbn Sina, Nəsrəddin Tusi, Əli Xınalızadə, Ziya Göyalp siyasi mədəniyyəti dövlət əxlaqı kimi şərh edərək, hamını onu mənimsəməyə səsləyirlər. Bu xüsusda Nəsrəddin Tusi özünün “Əxlaqi-Nasiri” əsərində yazır:
“Ünsiyyət və əlaqə yalnız o zaman baş tutar ki, nəyin nizama aparıb çıxaracağını, nəyin pozğunluğa səbəb olacağını, hər kəslə təkbətək necə davranmaq lazım olduğunu öyrədən elmi yaxşı biləsən. Bu elm ictimaiyyət elmidir. Deməli, hamı bu elmi öyrənməyə səy etməlidir ki, fəzilət sahibi olmağı bacarsın; əks halda rəftar, müaşirət və davranışda səhvlərə yol verilər, dünyada qanunsuzluqlar olar.” (s.177)
Telekanallarımızda elmi biliklərin geniş təbliğinə də ehtiyac duyulmaqdadır. Tarixin bütün dönəmlərində görkəmli alimlər, şairlər insanların elmi biliklər əldə etməsinin vacib tələb olduğunu qeyd etmişlər. Türk xalqının böyük oğlu Əl-Fərabi (IX əsr) elmi biliklər əldə etməyi insanları xoşbəxtliyə aparan yol kimi qiymətləndirmişdir. O, özünün “Sosial-etik traktatlar ” əsərində mənasız müharibələri, çəkişmələri, şər əməlləri yox etmək üçün insanları maarifləndirməyə səsləmiş, bilik və fəaliyyətin uzlaşmasını vacib şərt hesab etmişdir. Dahi Nizami də oğluna nəsihətində elmi biliklərlə ucalmağın mümkün olduğunu söyləmişdir. Təəssüflə qeyd etmək lazımdır ki, son illərdə elmi bilikləri kitablardan əldə etmək unudulmuşdur. Bu boşluğu doldurmaq üçün telekanallar qarşısında həlli gözlənilən problemli vəzifələr var. Elmi biliklərin insan həyatındakı rolunu göstərmək üçün daha bir tarixi fakta müraciət etmək yerinə düşərdi. Əhəmənilər imperiyasının banisi II Kir (e.ə. 600-530) ətraf dövlətləri zəbt edir, lakin Lidiya deyilən bir ölkəni tutmağa nail ola bilmir. O, vəzirinə müraciət edərək, onun məsləhətini dinləyir. Vəzir deyir: Bu dövlətin sakinləri hərb elmini çox yaxşı bilirlər. Onları ticarətə və saz çalmağa alışdırmaq lazımdır ki, elmdən uzaq düşsünlər. O zaman sən öz məqsədinə nail ola bilərsən.
Bədnam qonşumuz ömrünü çoxdan başa vurmuş Metsamor atom-elektrik statnsiyasının ətəyindən bərk-bərk yapışır ki, bəlkə əllərini atom silahına çatdırıb türk dünyasını məhv etsin. Bununla kifayətlənməyən bədnam qonşumuz indi də kosmosda əməkdaşlıq etmək üçün onlarla dostluq edən dövlətlərlə saziş imzalamaq niyyətindədir. Bunun üçün işçi qrupu da yaradılmışdır (RBK kanalı, Subtrasiya 28.04.2021, saat 09:00da). Bu əməkdaşlığın arxasında nəyin gizləndiyi hamıya aydındır. Telekanallarımızda maarifləndirici layihələrə nadir hallarda rast gəlmək mümkündür. Yüzlərlə maarifləndirici verilişlərin efirə çıxmasına böyük ehtiyac var.
Sovetlər birliyi dövründə Azərbaycan televiziyası yuxarıda göstərdiyimiz problemlərə dair hər il yüzlərlə proqromlar nümayiş etdirərək, xalqımızı elmi biliklərlə silahlandırmışdır. Həftədə bir neçə dəfə ayrı-ayrı fənlər üzrlə teledərslər həyata keçirilirdi. Bunu yenə də həyata keçirmək telekanalların müqəddəs borcudur. Elmi-tədqiqat institutları, ali məktəblər yuxarıda göstərdiyimiz problemlərə dair yüzlərlə lahiyələr hazırlayıb efirə çıxa bilərlər. Sadəcə olaraq bunu onlardan tələb etmək lazımdır. Xalqın gələcəyini düşünmək hər bir ziyalının müqəddəs borcudur.

Kərim MƏMMƏDOV,
pedaqogika üzrə elmlər doktoru, professor.

Tələbə yoldaşımızın sevincini paylaşırıq.

Sevinc elə hissdir ki, paylaşdıqca artır. Bu ilki 8 Mart Beynəlxalq Qadınlar Günü həyatıma bir ayrı bayram ovqatı qatdı. Elm və Ali Təhsil Üzrə Dövlət Agentliyi tərəfindən “Təşəkkürnamə” ilə təltif edildim. Sevincimi sizlərlə də bölüşürəm.
"Lənkəran Dövlət Universitetinin İctimaiyyətlə əlaqələr və Mətbuat xidmətinin rəhbəri Esmira İsmayılova “Çalışdığı müddət ərzində göstərdiyi səmərəli fəaliyyətinə, mətbuat və kütləvi informasiya vasitələrində LDU-nun təhsil fəaliyyətinin işıqlandırılmasında göstərdiyi xidmətlərinə görə” Elm və Ali Təhsil Üzrə Dövlət Agentliyi tərəfindən “Təşəkkürnamə” ilə təltif edilir".

Bayram tədbirində Fəxri mükafatı Lənkəran Dövlət Universitetinin rektoru, professor Natiq İbrahimov təqdim etdi. Əməyimə verilən yüksək dəyərə görə Elm və Ali Təhsil Üzrə Dövlət Agentliyinin direktoru Ülkər xanım Səttarovaya, agentliyin bütün əməkdaşlarına, LDU-nun rektoru hörmətli prof. Natiq İbrahimova ürəkdən təşəkkür edirəm. Öz növbəmdə agentliyin və LDU-nun bütün xanım əməkdaşlarını, bütün Azərbaycan qadınlarını səmimi qəlbdən təbrik edir, ən xoş bayram arzularımı bildirirəm.
Bayramımız mübarək!

Əlilliyi olanlar üçün metropaliteni əlçatan etmək üçün çalışmalıyıq

Hazırda əlilliyi olan şəxslər öncədən xəbər verməklə metrodan istifadə edə bilirlər.
Bunu əmək və əhalinin sosial müdafiəsi nazirliyinin Əlillik siyasəti şöbəsinin müdiri Sabir Qocayev deyib.
O deyib ki, bu gün əlilliyi olan bəzi insanlar kimdənsə kömək almadan özləri metrodan istifadə etmək istəyirlər:
"Reallıq odur ki, bunun üçün ya eskalatorlar dəyişdirilməlidir, ya da lift quraşdırılmalıdır. Bu isə praktiki olaraq resurs tələb edir və ya qeyri-mümkündür. Buna görə alternativ variantlarla əlilliyi olan insanlar üçün metropaliteni əlçatan etmək üçün çalışmalıyıq".
Sabir Qocayev əlavə edib ki, gələcəkdə tikinti şirkətləri qarşısında məcburi tələb qoymaq olar ki, iş aparılarkən müyəssərlik təmin edilsin:
"Lakin biz nə qədər qanunvericiliyi təkmilləşdirsək də, insanlar özləri bu məsələyə həssas yanaşmasa, əlilliyi olan şəxslərin üzləşə biləcəkləri problemləri nəzərə almasalar, bu məsələnin tam həlli çətin olacaq. Ona görə insanlar bilməlidirlər ki, cəmiyyətdə onlarla bərabər hüquqlara sahib əlilliyi olan şəxslər var və onlar bizim əldə etdiyimiz xidmətləri rahatlıqla ala bilmirlər, onların qarşısında sərhədlər var. Bunun da həlli yolu müyəssərliyin təmin edilməsidir. Biz bununla bağlı aidiyyəti qurumlarla iş aparırıq. Plan var ki, növbəti mərhələdə müyəssərliyə sistematik baxış olması üçün dövlət proqramı hazırlansın".

Könül Quliyeva:"Bu nadan yeniyetmələrin valideynlərinə deməyə söz tapmıram..."

Gündəlik həyatda çox nadir hallarda təəssüf, xəcalət və qəzəb hissləri eyni anda və birgə yaşanır. Dünən sosial şəbəkələrdə paytaxtın Şüvəlan qəsəbəsində yerləşən 156 nömrəli tam orta məktəbin şagirdləri tərəfindən qeyri-etik, daha doğrusu, əxlaqsız hərəkətləri ilə bağlı yayılan video mənə bu hissləri məhz eyni zamanda yaşatdı. Həmyaşıdına etdikləri əxlaqsızlığı həvəslə telefonun kamerasına həkk edən məktəblilərin valideynlərinin əvəzinə mən xəcalət çəkdim.
Həm də çox təəssüfləndim...
Və məktəb yoldaşları tərəfindən alçaldılan azyaşlının həmin anda nələr çəkdiyini təssəvvür etməyə çalışdım. Bacarmadım... Çox qəzəbləndim...
Bu nadan yeniyetmələrin valideynlərinə deməyə söz tapmıram. Bircə onu bilirəm ki, övladına düzgün tərbiyə verməyən valideyn ən sərt və kəskin şəkildə ictimai qınaq obyektinə çevrilməlidir. Məlumdur ki, övlad ata və anasının əməllərinə görə məsuliyyət daşıya bilməz. Amma uşaqların tərbiyəli övlad, ləyaqətli vətəndaş kimi formalaşmasına görə ən böyük məsuliyyət ilk növbədə valideynlərin üzərinə düşür. Niyə əvvəlki dövrlərdə olduğu kimi, nalayiq hərəkətlərə yol verən məktəblilər barədə valideynlərin iş yerinə məktub ünvanlanmır, onların işlədikləri idarə və ya təşkilatın rəhbərliyi və kollektivi övladını düzgün tərbiyə etməyən əməkdaşı ictimai qınaq obyektinə çevirmək imkanından məhrumdurlar? Nə vaxtadək şagird, müəllim və valideyn “üçbucağında” sonuncu “bucaq” məsuliyyətdən kənar qalacaq?
Niyə çətin tərbiyə olunan uşaqlar üçün xüsusiləşmiş orta təhsil müəssisəsi paytaxtda deyil, əyalətdə (Qubada) fəaliyyət göstərməlidir? Heç bir cəza tədbirinə məruz qalmayan yeniyetmələrin təkrarən etik davranış qaydalarını pozmayacağına kim zəmanət verə bilər? Niyə məktəblərdə şagirdlərin təlim və tərbiyəsinə bir yox, bir neçə təhsil işçisinin – məktəb direktoru, tərbiyə işləri üzrə direktor müavini, sinif rəhbəri, fənn müəllimləri, psixoloq, “məktəblinin dostu” və s. cəlb olunduğu halda, məktəblilər tərəfindən baş verən xoşagəlməz hadisələrin sayı durmadan artır? Bu suallara cavab axtarışı vətəndaş cəmiyyətində ətraflı müzakirələrin aparılmasını, təcrübəli təhsil işçiləri və müvafiq qurumların məsələyə ciddi münasibət bildirməsini tələb edir.
Onu da qeyd edim ki, bütün valideynlər Azərbaycan Respublikasının “Ailə Məcəlləsi”nin 58-ci maddəsində uşaqların tərbiyə və təhsilində nəzərdə tutulan hüquq və vəzifələrinə əməl etməlidirlər. Valideynlər uşaqlarını tərbiyə etmək hüququna malikdirlər və uşaqlarını tərbiyə etməyə borcludurlar. Valideynlər uşaqlarının tərbiyəsinə, sağlamlığına və onların psixi, fiziki, mənəvi inkişafına görə məsuliyyət daşıyırlar.
Dövlətin və təhsil sisteminin üzərinə düşən ən böyük öhdəlik isə ailə ilə məktəbin əməkdaşlığının yenidən və effektli qurulmasını təmin etmək, məqsədləri doğru və hərtərəfli şəkildə müəyyənləşdirməkdir.




Könül Quliyeva
"Uşaqların Gələcəyi Naminə" İctimai Birliyin sədri

İstanbul əhali sayına görə 131 ölkəni ötüb

Butov.az trt.net.tr saytına istinadla xəbər verir ki, Türkiyəninən izdihamlı əhalisi olan İstanbul şəhəri 2023-cü ildə əhalisi 15 milyon 655 min 924 nəfər olmaqla, 131 ölkəni geridə qoyub.
Türkiyə Statistika İdarəsinin (TÜİK) və Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Əhali Fondunun (UNFPA) 2023-cü il məlumatlarına görə,Türkiyə əhalisinin 18,34 faizini təşkil edən İstanbulda 7,80 milyon kiş ivə 7,84 milyon qadın yaşayır.
İstanbulda Portuqaliya, Macarıstan, Tunis, Belçika, İordaniya, Yunanıstan, Azərbaycan və digər ölkələrdən daha çox əhali yaşayır.

“TARİXİ ŞƏXSİYYƏTLƏR” JURNALI - tarixi şəxsiyyətləndirir, şəxsiyyətləri tarixləşdirir

Söz, oxu və yazı. Bəşər sivilizasiyası keçmişin dərin qatlarından, qaranlıq və dolanbac yollarından sıyrılıb bu günə çatdığına, müasir insana təqdimatına görə sadalanan məqamlara borcludur. “Hər şeydən öncə söz vardı” deyir bütün cəmavi dinlərin ali kitabları... “And olsun qələmə və onunla yazılanlara” buyurur müqəddəs Qurani-kərimimiz...
Tanınmış ictimai-siyasi xadim, söz, qələm adamı Hacı Xəlil Qarəhmədov da ömrünün böyük, məhsuldar bir hissəsini məhz belə bir savablı, qalarlı, məsul bir işə - tarixin şəxsiyyətlənməsinə və şəxsiyyətlərin tarixləşməsinə həsr edib.
Onun 2006-cı ildən nəşr edərək geniş oxucu auditoriyasının ixtiyarına verdiyi “Tarixi Şəxsiyyətlər”(«Исторические Личности») jurnalı ənənəvi şəkildə hər il dünya liderləri, öncül ictimai-siyasi xadimlər, həmçinin görkəmli mütəfəkkirlər arasından “İlin adamı”nı seçir. Və onlar haqqında “Xüsusi buraxılış” hazırlayır. Dərginin ilk sayları müstəqil Azərbaycan dövlətinin qurucusu, Ulu Öndər Heydər Əliyevə və cənab Prezident,

Ali Baş Komandan İlham Əliyevə həsr olunub. 2017-ci ildə Türkiyə Cümhuriyyətinin Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan jurnalistlərin yekdil səsverməsi nəticəsində “İlin adamı” adına layiq görülüb. 2018-ciildə isə nominasiyanın qəhrəmanı Rusiya Federasiyasının Prezidenti Vladimir Putin olmuşdur. Redaksiya heyətinin yekdil rəyi ilə Özbəkistanın inkişafında, ölkənin imicinin beynəlxalq aləmdə yaxşılaşmasında, Azərbaycanla Özbəkistan arasında qardaşlıq əlaqələrinin

möhkəmlənməsində göstərdiyi xidmətlərə görə 2019-cu ilin “İlinadamı” olaraq Özbəkistan Respublikasının Prezidenti Şafkat Mirziyayev seçilib. “Tarixi Şəxsiyyətlər”in rus dilində işıq üzü görən həmin sayı bütünlüklə Özbəkistan Prezidentinə və Özbəkistan Respublikasından bəhs edir.
Jurnalın Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin sədri, Şeyxülislam Hacı Allahşükür Paşazadənin 70 illiyinə həsr olunmuş xüsusi sayı da xeyli rəngarəng və oxunaqlıdır. Elə ilk materiallar da tanınmış din xadiminin həm yubileyi, həm də şeyxülislamlıq fəaliyyətinin 40-cı ildönümü ilə əlaqədar Prezident sərəncamı və Ümummilli liderin hələ 1999-cu ildəki təbrik məktubudur.
Peşəkar dizayna malik, diqqətçəkən materiallar, gözoxşayan fotoşəkillər və mötəbər sənədlər əsasında hazırlanmış dərgidə dünyanın söz, mövqe sahibləri – Vladimir Putin, II Abdullah, Ekmeleddin İhsanoğlu, Yusif bin Əhməd əl-Üseymin, II İlya, Talqat Tacuddin və digər siyasət, mədəniyyət, din xadimlərinin də hörmətli Şeyx barədə fikirləri yer alıb.
Amma “Tarixi Şəxsiyyətlər”in ideya və prinsipləri bununla məhdudlaşmır və əks təqdirdə, ölkəmizdə yaşam normalarına çevrilmiş tolerantlıq və multikulturalizm ənənələrinə sədaqət nümayişi bir qədər inamsız və qeyri-səmimi təsiri bağışlayardı.Sadalananları nəzərə alan yaradıcı kollektiv xeyli zəhmət hesabına paralel şəkildə digər nüfuzlu din xadiminə - Moskva və bütün Rusiya patriarxı II Aleksi barədə də xüsusi buraxılış hazırlamışlar. Bakı və Azərbaycan eparxiyasının Arxiyepiskopu Aleksandrın elmi məsləhətçiliyi, tarixçi Vyaçeslav Radionovun layihə rəhbərliyi ilə işıq üzü görən jurnal oxuculara pravoslav din xadiminin sülh, dialoq, mənəviyyat, dəyərlərə ehtiram ruhlu müraciəti ilə açılır. QafqazMüsəlmanları İdarəsi ilə Rus Pravoclav Kilsəsi arasında dostluq və əməkdaşlıq münasibətləri, Kiril Atanın istər ölkəmizə səfəri çərçivəsində, istərsə də müxtəlif beynəlxalq tədbirlərdə Ulu öndər Heydər Əliyev və Prezident İlham Əliyevlə görüşləri, rus və Azərbaycan xalqlarının əminamanlıq, anlaşma və əməkdaşlıq şəraitində yaşamasında dinlərin və din xadimlərinin rolu barədə fikir mübadilələri yaxın keçmişin sənədliliyi baxımından xeyli faydalıdır.
Müqəddəs Patriarxın 2009-cu ilin 6 noyabrı və 2010-cu ilin 24-26 aprelində respublikamıza səfəri çərçivəsində dövlətimizin başçısı, Heydər Əliyev Fondunun rəhbəri və Şeyxülislamla görüşləri, dinlərarası müzakirə mövzusunda tədbirlərə qatılması, rus dini-mədəni mərkəzlərini ziyarəti, sonakı dönəmlərdə Mehriban xanım Əliyevanı və Allahşükür Paşazadəni nüfuzlu
mükafatlarla təltifatı faktları xüsusi vurğulanır. Səmavi dinlərin sülh, inam və iman mesajlarını istedadlı tarixçi və Azərbaycanın yaxın dostu Vyaçeslav Aleksandroviçin “Odlar və tolerantlıq ölkəsi” sərlövhəli yazısı və insanların mehribanlıq, təhlükəsizlik şəraitində yaşayıb çalışdıqları Vətənimiz haqqında təkzibolunmaz faktların toplandığı digər məqalələr tamamlayır.Məcmuəni geniş oxucu kütləsi üçün maraqlı edən nüanslardan biri də qədim və zəngin pravoslav arxitekturası, bayramları və mətbəxi barədə geniş məlumatlardır.

2020-ci ildə - İkinci Dünya müharibəsində faşizm üzərində tarixi qələbənin 75 illiyitəntənəli şəkildə qeyd olundu. İgid xalqımız ön vəarxa cəbhələrdə canını, qanını əsirgəmədən çalışdı, vuruşdu, Bakı “Qəhrəman şəhər” statusunalayiq görülməsə belə, qələbədə böyük rol oynayan nefti, bütün ölkə ərzaq məhsullarını verdi, buərazilərə köçürülən xəstələrə, yetimlərə sahib çıxdı, alimlərimiz hərbi texnikanın yanacağınıdonmağa qoymayan kəşflərə imza atdılar...Müharibənin ilk günündən silaha sarılan 600 min Vətən övladı – şücaətli oğul və qızların tən yarısıgeri qayıtmadı. 123 nəfər ən yüksək mükafat – Sovet İttifaqı Qəhrəmanı fəxri adı (general-mayorHəzi Aslanov iki dəfə), 178 min döyüşçümüz müxtəlif orden və medallarla təltifləndilər.
Doğrudur, ötən əsrin doxsanıncı illərininəvvəllərində 9 may – Qələbə Gününün ləğvi azsayda qalan və ömürlərinin ixtiyar çağlarını yaşayan veteranlara böyük mənəvi-psixoloji zərbəvurdu. Lakin Ümummilli lider Heydər Əliyev yenidən ölkə rəhbərliyinə qayıtdıqdan sonra Böyük Vətən müharibəsi iştirakçılarının hüquqlarını bərpa etdi, onları “xalqımızın qızıl fondu” adlandırdı.Qafqazdan Berlinədək şanlı döyüş yolu keçmiş veteranlarımız və ailələrinin sosial-tibbiproblemləri cənab Prezident İlham Əliyevin və birinci vitse-prezident Mehriban xanımın daimdiqqət mərkəzindədir - elə Qələbə bayramı ərəfəsində də onlara maddi yardım göstərildi.

Bütün sadalanan mətləblər barədə isə “Tarixi Şəxsiyyətlər” jurnalının qələbənin 75-ci ildönümünəhəsr olunmuş 49-cu sayında geniş məlumat verilib. Maraqlı material və şəkillərlə nəfis şəkildə tərtiblənmiş dərgi Azərbaycan RespublikasınınPrezidenti İlham Əliyevin Rusiyanın “Nasionalnaya oborona” jurnalına müsahibəsi ilə açılır. Dahasonra Rusiya prezidenti Vladimir Putinin Qələbə münasibətilə Naməlum Əsgərin Məzarı önünəgüllər qoyması, fəxri qaravulun keçidi, hava paradını seyr etməsi, veteranları, Rusiyavətəndaşlarını və bu savaşdakı qalibiyyətdə payı olan bütün xalqları təbrik nitqi verilib.
“Dahi sərkərdələr” rubrikasındakı marşallar Jukov, Konev, Vasilyevski barədə bilgilər və110 yaşlı iki dəfə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı, general-mayor rütbəli görkəmli soydaşımızdan bəhsedən “General Həzi Aslanov – Azərbaycan vətənpərvərliyinin güzgüsü”, Sovet İttifaqı Qəhrəmanı,akademik Ziya Bünyadovun portret cizgilərinin canlandırıldığı “Böyük əfsanənin izi” məqalələrinində oxucuların marağına səbəb olacağı şübhəsizdir.
“Azərbaycan Böyük Vətən Müharibəsi illərində...”, “Soydaşlarımızın qələbə töhfələri”,“Azərbaycanın qəhrəman təyyarəçiləri” və digər yazılarda, eləcə də Azərbaycan Respublikası Müharibə, əmək, silahlı qüvvələr veteranları Təşkilatının sədri, general-polkovnik Tofiq Ağahüseynovun, həmin qurumun sədr müavini polkovnik, siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru CəlilXəlilovun qeydlərində dünyanı bürüyən fazizm kabusuna qarşı xalqımızın qəhrəmanlıq
salnamələrindən söhbət açılır.

“Tarixi Şəxsiyyətlər”in Vaslav Klaus (Çexiya),Nursultan Nazarbayev (Qazaxıstan), Boris Tadiç (Serbiya ), Məhəmməd Əşrəf Qəni (Əfqanıstan), Aleksandr Lukaşenko (Belarus), Niderland kraliçası Beatriks, Çin Kommunist partiyasının 100 illiyi, futbol ulduzu Pele, ölkəmizdə fəaliyyət göztərən Alban-Udi Xristian İcmasının sədri Robert Mobiliyə həsr olunan və digər sayları da oxucular tərəfindən maraqla qarşılanıb.
Beynəlxalq ictimai-siyasi jurnalın təsisçisi və Baş redaktoru Hacı XəlilQarəhmədov məhz Vətən savaşımızdakı tarixi Zəfərdən sonrakı fəaliyyətlərini daha əlamətdar sayır: “30 illik işğal dövründə dünya birliyinin ədalətsizliyinə, ikili standartlarına qarşı etirazımızı, haqq səsimizi qaldırsaq da, məğlub tərəf olduğumuzdan bir növ, nitqimiz qısıq, boynumuz bükük idi. Allaha şükürlər olsun ki, cənab Prezident, Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin müdrik və qətiyyətli siyasəti, igid oğullarımızın canı-qanı bahasına həmin xəcalət yükündən qurtulduq, torpaqlarımız erməni tapdağından azad oldu.İndi qaibiyyətimizdən, o ərazilərdəki bərpa işlərindənyazdığımıza görə çox xoşbəxtik! 7 fevral – növbədənkənar Prezident seçkiləri isə xalqın Ümummilli liderimizin yolunu böyük bacarıq və sədaqətlə davam etdirən cənab İlham Əliyevə minnətdarlığını çatdırması üçün bir fürsətdir.“Tarixi Şəxsiyyətlər”(«Исторические Личности») jurnalının redaksiya heyəti və çoxsaylı oxucuları olaraq həmin gün seçki məntəqələrinə gedərək öz vəfa borcumuzdan çıxacağıq”.
Ağsaqqal və təcrübəli qələm adamı əsas məramlarının daim cəmiyyətdə barış, vətəndaş həmrəyliyi, sivilizasiyalararası dialoq, müşküllərin fikir mübadiləsi və qarşılıqlı anlaşma əsasında həllinin təbliğinəçalışmaq, eləcə də bu istiqamətdə fəaliyyət göstərən, Azərbaycanımızın qlobal problemləri,xüsusən də Qarabağ düyününün açılmasında səmimi rol oynayan liderlərə geniş tribuna imkanı yaratmaq, din mədəniyyətinə töhfə vermək istəklərinin olduğunu bildirib.
Hamımızın masaüstü oxu mənbəyi haqqına layiq dəyərli nəşrə gələcək təqdimatlarında da uğurlar arzulayırıq!

Qurban Cəbrayıl
“Mədəniyyət/Culture” jurnalının redaktoru

“44 günlük Vətən müharibəsi” kitabı çapdan çıxıb
744 səhifəlik kitab Milli Müdafiə Universitetinin Hərbi Elmi Tədqiqat İnstitutunda hazırlanıb və işıq üzü görüb.
Geniş oxucu üçün nəzərdə tutulan əsərin müəllifi həmin İnstitutun professoru, “Dərbənd” Xeyriyyə İctimai Birliyinin sədri, ehtiyatda olan birinci dərəcəli kapitan, tarix elmləri doktoru, professor Nurulla Əliyevdir.


Nəşrdə Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin gərginləşməsi prosesindən tarixi xronoloji ardıcıllıqla bəhs edilib.
Kitabda açıq mətbuatda olan geniş informasiya mənbələrinə, hərbi ekspertlər, hərbi və beynəlxalq humanitar hüquq sahəsində ixtisaslaşan alimlər, mütəxəssislərin təhlilləri əsasında Ermənistan ilə Azərbaycan arasında İkinci Qarabağ müharibəsinin məzmununu müəyyənləşdirən əsas hərbi və siyasi komponentlərə qiymət verilir.
Nəşrdə Birinci və İkinci Qarabağ müharibələrinin əsas səbəbləri, onların bütün Cənubi Qafqazın taleyi üçün geosiyasi nəticələri müəyyənləşdirilməyə və göstərilməyə çalışılıb. Həmçinin beynəlxalq birliyin və münaqişəyə cəlb olunan tərəflərin fəaliyyətinin qərəzsiz təhlilinə böyük diqqət yetirilib. Eləcə də, həmin müharibələrdə xronoloji ardıcıllıqla hərbi-siyasi hadisələrin və döyüş əməliyyatlarının xüsusiyyətləri əks olunub. Bununla yanaşı, Vətən müharibəsində Azərbaycan xalqının qələbəsini təmin edən Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi-strateji məharəti və tətbiq edilən taktikanın mərhələli, inkişafı və sabit təkamülü göstərilib.

Ümumilikdə Ermənistan-Azərbaycan cəbhəsində hərbi əməliyyatlar 44 gün (2020-ci il sentyabrın 27-dən – noyabrın 10-dək) davam edib və 2020-ci il noyabrın 10-da Ermənistanın faktiki olaraq hərbi kapitulyasiya aktı imzalanması ilə yekunlaşıb. Bu il sentyabrın 19-20-də Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən həyata keçirilən lokal antiterror tədbirləri Ermənistanın hərbi-siyasi məğlubiyyəti ilə nəticələnib. Beynəlxalq birlik Qarabağın Azərbaycanın ayrılmaz hissəsi, bizim qədim tarixi torpağımız olduğunu qəbul etdi. Bütün Azərbaycan xalqı Ali Baş Komandan İlham Əliyevin ətrafında sıx birləşərək və şanlı Qələbəyə doğru birlikdə irəliləyərək, işğaldan azad edilmiş torpaqlarda Dövlət Bayrağının qaldırılmasına, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpasına nail oldu.
Bununla əlaqədar münaqişənin səbəb və nəticələri ilə əlaqədar bütün problemlər kompleksinin hərtərəfli və dərindən tədqiqi, onun tənzimlənməsinin siyasi və hərbi güc metodlarının geosiyasi əhəmiyyətinin üzə çıxarılması bu kitab üzərində iş zamanı müəllif üçün müəyyənedici amillər olub.
Kitab Milli Müdafiə Universitetinin adyunktları, müəllimləri və dinləyiciləri, hərbi nəzəriyyəçi və praktiklər, beynəlxalq münasibətlər, humanitar və hərbi hüquq sahəsində ixtisaslaşan mütəxəssislər üçün nəzərdə tutulub. Bütün bunlarla yanaşı, əsər Azərbaycanın hərb tarixi, Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin səbəbləri, gedişi və konkret məzmunu ilə maraqlanan geniş oxucu kütləsi üçün də maraqlı mənbədir.