1992-ci ilin qızılı payızı idi. Qızılı payız qırmızı qana boyanmışdı. Azərbaycanın əzəli və tarixi torpağı olan Dağlıq Qarabağda və ətraf rayonlarda amansız müharibə gedirdi. Respublika prezidenti hərbi çagırış haqqında fərman imzalamışdı. Hər bir Azərbaycan gəncinin boynuna bir hərbi borc yazılmışdı. Müharibə getdiyindən müəyyən yaş həddinə kimi çağrışlar davam edirdi. Əbülfəz Elçibəyin hakimiyyəti dövründə təzə-təzə formalaşan silahlı qüvvələrimiz düşmənə müqavimət göstərirdi, neçə-neçə kəndlərimiz, Ağdərə rayonunun bir hissəsini erməni dəstələrindən geri alınmışdı.

Elə həmin ilin fevral ayında erməni faşistləri havadarları rus birləşmələrinin köməyi ilə Azərbaycanın əbədi torpağı olan Xocalı şəhərində dünyada görünməmiş soyqırım törədilər. Xocalı əhalisi qəddarlıqla məhv edildi, hamilə qadınlar diri-diri yandırıldı, uşaqlar, qocalar amansızlıqla qətlə yetirildilər.
Bu acı, kədərli taleyi yaşamaq hər bir Azərbaycan vətəndaşının, eləcə də Fizuli rayonu Horadiz qəsəbəsindən əsgər həyatına qədəm qoymuş Xaliq Vaqif oğlu Ocaqverdiyevin də zamanına düşmüşdü. “N” hərbi hissəsində qulluq edən Xaliq artıq əsgərliyin bir ayını arxada qoymuşdu. O, yağı düşmənin oz torpaqlarımızda soyqrım törətməsi, olmazın vəhşilikləri bir an belə yadından çıxara bilmirdi. Axı, necə də yaddan çıxartsın ki?..
Qışın şaxtalı, qarlı-boranlı günləri idi. Alxanlı kəndi uğurunda döyüşlər gedirdi. Erməni dəstələri səngərlərdə tələ qurmuşdular. Kəşfiyyatçılarımız bundan xəbərdar idi. Komandir tərəfindən düşmən üzərinə hucum əmri verilir. Tank batalyonu, piyada hərbi dəstələr düşmən mövqeyini darmadağın edir. Atəş artileriya toplarından azğınlaşmış erməni dəstələrini kəndi qoyub qaçmağa məcbur etdi. Hər iki tərəfdən itki çox idi. Xaliq qolundan yaralanmışdı. Təcili Biləcəri hərbi hospitalına çatdırılır. Qoluna gips qoyulur, evdə müalicə olunmağı məsləhət görülür. Ürəyi rahatlıq tapa bilməyən, müalicəsi tam başa çatmayan Xaliq yenidən döyüş meydanına atılır. Bir neçə kənd düşmən tapdağından azad olunur. Kamandir tərəfindən minnətdarlıq alanlar arasında Xaliqin də öz payı vardı.
O, gördüklərini sanki xəyalına gətirə bilmirdi. Babası Əhmədalı kişi erməni vəşiliklərindən, ikinci dünya müharibəsinin qanlı-qadalı günlərindən çox danışmışdı. Babasının dedikləri sanki bir yuxu kimi olsa da, acı müharibənin nə olduğunu ona yaxşı xatırladırdı.
1993-cü ilin isti yay günləri daha da ağır gəldi. Ard-arda altı rayon - Laçın, Kəlbəcər, Qubadlı, Zəngilan, Cəbrayıl, Fizuli işğal olundu. İşğaldan sonra hərbi birləşmələrimizdə ruh düşgünlüyü yaransa da ürəyi vətən sevgisilə dolu mərd oğullarımız sakitləşə bilmirdi.
Xaliq Ocaqverdiyev həmin vaxtlar Azərbaycanın ikinci böyük şəhəri olan Gəncədə xususi təlimlərdə iştirak edir. Az sonra yenə ön cəbhəyə düşmənlə üz-üzə döyüşə göndərilir.
Həmin il qışın şaxtalı-boranlı günləri bir-birini əvəzləyirdi. Pusquda durmuş ermənilər tankla hücuma keçərək artileriyadan, iriçaplı pulemyotlardan istifadə edirdi. Qəlpələr sanki yağış kimi səpələnirdi. Azərbaycan əsgərləri əks hucuma keçərək Məlikcanlı yüksəkliklərini ələ keçirmək üçün ölüm-dirim döyüşünə girmişdilər. Artıq üçünü gün yüksəklik ələ keçirilən zaman bir neçə saqqalını yerə sərən Xaliq üç rəngli bayrağımız azad olunmuş ərazidə dalğalanarkən düşmən snayperinə tuş gələrək, qəhrəmancasına şəhid olur. Xaliqin ölüm xəbəri bütün Horadiz qəsəbəsinə yayılır. Valideyinləri, eləcə də gözaltıladığı qız onun yolunu gözləyirdilər. 31 yanvar 1994-cü il. Amma....


Bölük komandiri Əli Babayevin dediklərindən:
“Xaliq cox nizam-intizamlı, olmaqla yanaşı vətənini canından artıq sevən bir əsgər idi. Bütün tapşırıqları, əmri dərhal yerinə yetirirdi. Mən onu çox vaxt döyüşə göndərmirdim, çünki onun döyüş təcrübəsi az idi. Amma buna baxmayaraq onda döyüş əhval -ruhiyyəsi yüksək idi. Məndən həmişə döyüşə getməyi xahiş edirdi. Biz Xaliqi itirdik, o, içimizdən getdi, millətimizdən getdi. Belə oğullar heç vaxt yaddan çıxmayacaq”.
Oğul itkisi çox ağır dərddir. Xaliq vətən, torpaq yolunda şəhid olub. Valideynləri şəhid ailəsinə laqeyd münasibət görüblər. Oğlunun adını yaşatmaq üçün Fizuli rayon İcra Hakimiyyətinə aidiyyəti qurumlara müracət etsələr də nəticə olmayıb. Atası Vaqif kişi bu haqsızlığa dözməyib dünyasını vaxtsız dəyişib. Bundan sonra ağır yükləri Roza ana çəkməli olub. Bu günün özündə də sinəsinə dağ çəkilmiş, beli bükülü qalmış, gözünün yaşı qurumaq bilməyən, yataq xəstəsi olan ağbirçək Roza ananın hayına hay verən tapılmır. Yazın bu gəlişi ürəyi daşa dönmüş məmurların ürəyinə insaf salacaqmı? Kim bilir?...
Bu yazının bir müəllifi kimi Xaliqin dəfn olduğu ikinci səhidlər xiyabanını addım-addım dolanıram. Sanki inildəyən səhid ruhları qarşısında aciz, günahkar bir insan kimi boylana-boylana addımlayıram. Nə qədər ki, yağı düşmənin dərsini verə bilməmişik heç birimizə rahatlıq olmayacaq. Nə qədər ki, Dağlıq Qarabağımızı, onun ətrafındakı işğal olunmuş torpaqlarımızı murdar ermənilərdən azad etməmişik, şəhidlərimizin ruhu bizləri bağışlamayacaq. Qədim İrəvanımızı, Göyçəmizi, Zəngəzurumuzu, Mehrimizi azad etdiyimiz halda şəhidlərimizin ruhu şad olacaq... İnşallah!..

Zahid Hüseynli
Bakı Dövlət Universitetinin əməkdaşı, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü