Azərbaycan Mətbuat Şurasının yaranması

Azərbaycan jurnalistləri 1990-ci illərin sonlarından KİV-in özünütənzimləmə mexanizminə nail olmaq uğrunda mübarizə aparmışdır. Bu mübarizə onunla nəticələnmişdir ki, 2003-cü ildə ölkədə jurnalistlər bir araya gələrək qurultay keçirmiş, cəmiyyət, dövlət orqanları və kütləvi informasiya vasitələri arasında münasibətlərin ictimai tənzimlənməsi mexanizmi kimi Mətbuat Şurasını yaratmışlar. Yeni Nəsil Azərbaycan Jurnalistlər birliyinin sədri Arif Əliyev qeyd edir ki, hələ 1993-cü il martın 17-də üç qəzet redaktoru yığışıb Mətbuat Şurasının yaradılması ideyasını müzakirə edirdik. Üstündən düz 10 il keçdikdən sonra bu ideyanı gerçəkləşdirmək ərəfəsindəyik. [Hamının qarşısında bəyan edirik. Mətbuatın özünütənzimləmə mexanizmi. Bakı, 2003]
Azərbaycan Mətbuat Şurası 15 mart 2003-cü ildə ölkə jurnalistlərinin I qurultayında 180-dək aparıcı kütləvi informasiya vasitəsinin təsisçiliyi ilə yaradılıb. 170-ə yaxın KİV və jurnalist təşkilatını təmsil edən 400-ə yaxın nümayəndənin iştirak etdiyi qurultayda Mətbuat Şurasının rəhbər heyəti seçilib. Həmin il aprelin 24-də Ədliyyə Nazirliyində dövlət qeydiyyatına alınıb.
Mətbuat Şurasının məqsədi jurnalistlərin öz peşə fəaliyyətlərində qanunvericiliyin tələblərinə, peşə prinsiplərinə əməl etməsinə ictimai nəzarətin həyata keçirilməsi, dövlət orqanları və ictimaiyyətlə mətbuat arasında əlaqənin və etimadın möhkəmləndirilməsi, söz, fikir və məlumat azadlığına daha geniş imkanlar yaradılmasından ibarətdir. Şura media vasitələrinin fəaliyyət sahələrində baş verən münaqişələrin məhkəməyəqədər həlli variantlarının araşdırılmasını, redaksiya əməkdaşlarının davranışı ilə əlaqədar verilmiş şikayətlərin qəbulu, öyrənilməsi və bununla bağlı qərarların çıxarılmasını həyata keçirir.
Mətbuat Şurasının 10 illiyi münasibətilə təşkil olunmuş təqdimat mərasimində qeyd olunur: “Mətbuat Şurası ayrı-ayrı qəzetlərin, ömrünü gününü peşəsinə sərf etmiş jurnalistlərin yubileylərinin təşkilində də fəal iştirak edir. Ümumən Azərbaycan mediasının cəmiyyətin dinamik institutu kimi özünü təsdiqləməsi baxımından beynəlxalq əməkdaşlığı vacib şərt kimi nəzərə alan Mətbuat Şurası dünyanın aparıcı media qurumları, eləcə də nüfuzlu beynəlxalq təşkilatların media ilə məsul təbliğini əhatə edir. Şura jurnalistlərin dövlət təltifləri və fəxri adlara layiq görülməsi ilə əlaqədar ənənəni bərpa edib. İlk dəfə olaraq milli mətbuatımızın 130 illik yubileyində jurnalistlər “əməkdar jurnalist” fəxri adına layiq görülüblər. Mətbuat Şurasının birbaşa təşəbbüsü ilə milli mətbuatımızın banisi Həsən bəy Zərdabinin dünyasını dəyişdiyi 28 noyabr tarixi Zərdabinin anım günü kimi qeyd olunmağa başladı.
Mətbuat Şurası təsis olunduğu ilk gündən media mühitimizdəki neqativ halların aradan qaldırılmasına yönələn fəaliyyətə üstünlük verib. Müxtəlif vətəndaş qruplarının ayrı-ayrı media vasitələrindən narazılığı fonunda ümumən jurnalistikamıza yönələn mənfi baxışları aradan qaldırmaq istiqamətində məqsədyönlü tədbirlər gerçəkləşdirilib. Bu tədbirlər istər tematik yığıncaqları, istər əhalinin maarifləndirici təşəbbüsləri, istərsə də media təmsilçiləri arasında peşə dəyərlərinin özəkləri ilə əlaqələr yaratdı. ATƏT, Avropa Şurası, BMT, Beynəlxalq Mətbuat İnstitutu və digər nüfuzlu təşkilatlarla qarşılıqlı faydalı əməkdaşlıq prioritetləri müəyyənləşdirildi və inkişaf etdirildi.
Mətbuat Şurasının təşəbbüsü ilə Bakıda Türkdilli ölkələrin və toplumların II Media Forumu kimi önəmli hadisə gerçəkləşdi.
Mətbuat Şurasının önəmli fəaliyyət istiqamətlərindən biri də qanunvericilk təşəbbüsləridir. Bu təşəbbüslər medianın işinə maneçilik törədən əngəllərin aradan qaldırılmasından tutmuş jurnalistlərin sosial məişət qayğılarının azaldılmasınadək olan vəzifələrin həyata keçirilməsini nəzərdə tutur. Şura Azərbaycan Respublikasında kütləvi informasiya vasitələrinin inkişafına dövlət dəstəyi konsepsiyasının hazırlanmasında, onun layihə mətninin işlənməsində yaxından iştirak etmişdir.
Nəzrin MƏŞƏDİYEVA