Maşın piyadanı vurdu: sıxlıq yarandı

Sabunçu rayonu, Yavər Əliyev küçəsində piyada vurulması ilə nəticələnən yol-nəqliyyat hadisəsi baş verib.
Bu barədə Daxili İşlər Nazirliyi Nəqliyyatı İntellektual İdarəetmə Mərkəzinin məlumatında deyilir.
Xəsarətlə nəticələn qəza səbəbindən Bakıxanov qəsəbəsi istiqamətində nəqliyyat sıxlığı yaranıb. Polis əməkdaşları tərəfindən yolda zəruri tədbirlər görülür.

30 avqust 1991-ci il: Müstəqilliyə gedən yolun önü belə açıldı

30 avqust tarixi müstəqil Azərbaycan Respublikası üçün əlamətdar günlərdən biridir.
30 avqust 1991-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Ali Sovetinin növbədənkənar sessiyasında "Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyinin bərpası haqqında" Bəyannamə qəbul edilib. Bəyannamədə deyilirdi:
“Azərbaycan Respublikasının Ali Soveti Azərbaycan xalqının ali dövlət mənafelərini rəhbər tutaraq və onun iradəsini ifadə edərək,
1918-ci ildən 1920-ci ilədək Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq birlik tərəfindən tanınmış müstəqil dövlət kimi mövcud olduğunu qeyd edərək,
Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasına, Azərbaycan Respublikasının suverenliyi haqqında və Azərbaycan Respublikasının iqtisadi müstəqilliyinin əsasları haqqında konstitusiya qanunlarına əsaslanaraq,
Azərbaycan xalqının müqəddəratı və azad inkişafının təmin olunması üçün məsuliyyətini dərk edərək,
Milli mənsubiyyətindən və dini etiqadından asılı olmadan Azərbaycan Respublikasının bütün vətəndaşlarının beynəlxalq aktlarda nəzərdə tutulan bütün insan hüquqlarına və əsas azadlıqlarına təminat verərək,
Azərbaycan Respublikasının suverenliyini və ərazi bütövlüyü üçün təhlükəni aradan qaldırmağa çalışaraq, Azərbaycan Respublikasının təhlükəsizliyini və dövlət sərhədlərinin toxunulmazlığını təmin etmək kimi müqəddəs borcu rəhbər tutaraq,
Respublikanın bütün vətənpərvər qüvvələrinin sıx birləşməsinin zəruriliyini dərk edərək,
Azərbaycan Respublikasının və onun xalqının mənafeyinə zidd olmayan beynəlxalq paktları, konvensiyaları və başqa sənədləri qəbul edərək, SSR İttifaqına daxil olan bütün respublikalarla dostluq münasibətlərini bundan sonra da saxlamağı arzu edərək,
Beynəlxalq birliyin üzvü olan dövlətlərlə bərabər hüquqlu münasibətlər yaratmağa hazır olduğunu bildirərək,
Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyinin Birləşmiş Millətlər Təşkilatının nizamnaməsində, digər beynəlxalq hüquq paktlarında və konvensiyalarında təsbit edilmiş prinsiplərə müvafiq surətdə beynəlxalq birliyin üzvü olan dövlətlər və Birləşmiş Millətlər Təşkilatı tərəfindən tanınmasına ümid bəsləyərək Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyinin bərpa olduğunu elan edir”.
Bəyannamənin qəbulundan bir müddət sonra - 18 oktyabr 1991-ci ildə isə Azərbaycan parlamenti Azərbaycan Respublikasının Dövlət Müstəqilliyi Haqqında Konstitusiya Aktını qəbul edib və bu Akt 29 dekabr 1991-ci ildə ümumxalq referendumu ilə təsdiq edilib.
Hər iki sənədə əsasən, Azərbaycan Respublikası Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin siyasi-hüquqi varisi elan olunub. Cümhuriyyətin himni, gerbi və bayrağı da olduğu kimi qəbul edilib.

Paşinyan xüsusi nümayəndə təyin etdi

Karen Andreasyan beynəlxalq hüquq məsələləri üzrə nümayəndə təyin edilib.
Bu barədə baş nazir Nikol Paşinyanın imzaladığı sərəncamda deyilir.
Karen Andreasyan 2022-ci il oktyabrın 7-dən 2024-cü il noyabrın 17-dək Ali Məhkəmə Şurasının sədri vəzifəsində çalışıb.

İlham Əliyev Çində səfərdədir

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Çin Xalq Respublikasının Sədri Si Cinpinin dəvəti ilə avqustun 30-da bu ölkəyə işgüzar səfər edib.
Tiencin şəhərinin Binxay Beynəlxalq Hava Limanında dövlətimizin başçısının şərəfinə fəxri qarovul dəstəsi düzülüb.
Prezident İlham Əliyevi və birinci xanım Mehriban Əliyevanı Çin Xalq Respublikasının sənaye və informasiya texnologiyaları naziri Li Leçen və digər rəsmi şəxslər qarşılayıblar.

"Qarabağ" tarixinin ən bahalı transferi - Yeni oyunçu gəlir

“Qarabağ” Fransanın “Loryan” (Lorient) komandasının hücumçusu Sambu Sumanonu (Sambou Soumano) heyətinə cəlb etmək istəyir.
Hazırda tərəflər arasında intensiv danışıqlar gedir. Transfer 1-2 gün ərzində yekunlaşmalıdır. Çünki “Qarabağ” Çempionlar Liqası üçün sifariş ərizəsini sentyabrın 2-də UEFA-ya göndərməlidir.
İnsayder Rudi Qaletti isə özünün X səhifəsində yazıb ki, Ağdam təmsilçisi 24 yaşlı seneqallı futbolçu üçün onun klubuna 2,5 milyon avro+500 min avro bonus təklif edib. Bu məbləğ paketi indiyədək onunla maraqlanan digər klubların hamısının təklif etdiyindən daha yüksəkdir.
Bu gün və sabah futbolçunun transferi məsələsində açar gün olacaq.
Futbolçu özü Çempionlar Liqasında yarışacaq “Qarabağ”da oynamaq istəyir, lakin hələlik klubla yekun razılaşma yoxdur. Saytımıza o da məlum olub ki, Sambo Sumano “Qarabağ”a transfer olunsa, onun illik gəliri 1 milyon avrodan artıq olacaq. Əgər keçid baş tutsa, bu, "Qarabağ" tarixinin ən bahalı transferi olacaq.
Sumano ötən mövsüm Liqa-2-nin qalibi olmuş “Loryen”də 32 oyunda 14 qol vurub, 3 qolun ötürməsini edib. Bu mövsümdə isə o, Liqa-1-də 2 oyunda 1 qol vurmağı bacarıb.

İran prezidenti Qriqoryanla nələri müzakirə etdi...

Tehranda işgüzar səfərdə olan Ermənistan Respublikası Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqoryan avqustun 30-da İran İslam Respublikasının Prezidenti Məsud Pezeşkianla görüşüb.
Bu barədə Ermənistan Respublikasının Təhlükəsizlik Şurası məlumat yayıb.
Qriqoryan və Pezeşkian iki ölkənin strateji tərəfdaşlığın yaradılmasına yönəlmiş daimi dialoqu inkişaf etdirmək əzmində olduqlarını vurğulayıblar.
Həmsöhbətlər avqustun 8-də imzalanmış Vaşinqton (ABŞ, Azərbaycan, Ermənistan sənədləri-red.) razılaşmalarını da müzakirə ediblər.
Prezident Pezeşkian qeyd edib ki, Ermənistan və İran arasında son yüksək səviyyəli təmaslar və onun Ermənistan Respublikasına rəsmi səfəri İrandakı qeyri-müəyyənliyin effektiv həllinə töhfə verib.

Ağdam şəhərinə köçün vaxtı açıqlandı

Artıq Ağdamın ətrafında 3 kəndə vətəndaşlarımız köçüb.
Bunu Ağdam, Füzuli və Xocavənd rayonlarında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin xüsusi nümayəndəsi Respublikası Prezidentinin xüsusi nümayəndəsi Emin Hüseynov deyib.
O bildirib ki, Ağdam şəhərində ciddi infrastruktur işləri davam edir:
E.Hüseynov qeyd edib ki, payız aylarında Ağdam şəhərinə köç planlaşdırır:
"Böyük ehtimalla gələn il Ağdamın tarixi mədəni hissəsi tam bərpa olunacaq və əhalimizin istifadəsinə veriləcək"

Sabahın hava proqnozu: 38 dərəcə isti

Sabah Bakıda və Abşeron yarımadasında hava şəraiti yağmursuz olacaq.
Bu barədə Milli Hidrometeorologiya Xidmətinin məlumatında bildirilib.
Proqnoza görə, avqustun 31-də Bakıda və Abşeron yarımadasında səhər bəzi yerlərdə zəif duman müşahidə olunacaq. Şimal-qərb küləyi gündüz cənub-şərq küləyi ilə əvəz olunacaq.
Havanın temperaturu gecə 21-25° isti, gündüz 31-36° isti olacaq. Atmosfer təzyiqi 759 mm civə sütunu təşkil edəcək. Nisbi rütubət gecə 60-70 %, gündüz 30-35 % olacaq.
Azərbaycanın rayonlarında hava şəraitinin əsasən yağmursuz olacağı gözlənilir. Gecə və səhər bəzi dağlıq ərazilərdə duman. Mülayim şərq küləyi əsəcək.
Havanın temperaturu gecə 19-23° isti, gündüz 33-38° isti, dağlarda gecə 10-15° isti, gündüz 22-27° isti olacaq.

İNSAN TARİXİ YARADIR, TARİX İNSANI YAŞADIR

O, heç zaman uğur dalınca qaçmadı, uğur şan -şöhrət ozü onu tapdı. Elə insan var ki, onun ömru tarixin canlı salnaməsinə cevriləcək keçmişin unudulmaz anlarını xatırladır. Qəlbini məşəl edib zülmət gecələrdən günəşli səhərlərə yol açır. Gur işıqlı mayak kimi, həyat karvanlarına bələdcilik edir.
Öz müdrikliyi, parlaq zəkası geniş dünyagörüşü, ağıllı nəsihətləriylə nəsillərə təmənnasız pay verir. Onun hər bir sözü insanlara ömrünü mənalı və dəyərli yaşamasını öyrədir. Bu dediklərimiz həyatını yanar şam edən, özündə olan yüksək keyfiyyətləri insanlara ərmağan etməkdən zövq alan şəxsiyyətlərlə bağlı olanda daha gözəl səslənir. Öz əxlaqi keyfiyyətləri, fədakar əməyi, bacarığı ilə insanların rəğbətini qazanmaq da bir insan ömrüdür.
Hərə bir cür yaşıyır bu ömrü. Kimi yaşamaq naminə, kimisə yaşatmaq naminə. Bütün ömrünü hərəkətdə, fəailiyyətdə keçirən, gələcək nəsillərin yoluna bir mayak olaraq işııq saçan, gənc nəslin təlim, tərbiyəsində böyük əməyi olan, yuxusuz zaman keçirib hüquq mühafizə orqanlarında asayişi bərba edən İmran Heydərəli oğlu 1950-ci il avqustun 20-də Naxçıvan Muxtar Respublikasının Şərur rayonunun Dəmirçi kəndində dünyaya gəlib. Dəmirçi kənd orta məktəbini bitirdikdən sonra Əlibayramlı rayonunda Nəqiliyyat kontorunda fəhlə kimi işə başlayıb. Bir müddətdən sonra Bədən Tərbiyəsi İnstitutuna daxil olub.
Ali təhsilə yiyələndikdən sonra on ilə yaxın Şərur rayonunun kəndlərində orta məktəblərdə müəllim işləyib. Vətənin gələcəyi ücün sağlam ruhlu gənclərin yetişməsində böyük zəhmət sərf edib. Bu yolda tez bir zamanda bir çox uğurlara imza atıb. İmran müəllimin bu qabiliyyəti və bacarığını, idmandakı nailiyyərlərini dəyərləndirən Daxili İşlər Nazirliyi sərəncamla İmran müəllimi Culfa Rayon Polis Şöbəsinə sahə müvəkkili təyin edib.
Təyinata uyğun olaraq burada da tez bir zamanda böyük uğurlara doğru addımlayıb, daşıdığı vəzifəni və öz adını yüksəklərə qaldırıb. Bu zirvə onu özünün doğulduğu və göz bəbəyi kimi sevdiyi Şərur rayonuna Polis şöbəsində Məhsul vəzifə kürsüsünə otuzdurdu. Çalışmağa başladığı illərdə Sədərək kəndinə
Mənfur qonşularımız olan, vaxtı ilə yerimizdən pay verilən xain ermənilər tərəfindən güllələr atılır və hücümlar edilirdi. İmran müəllim Şərurda Polis şöbəsində işləsə də, könüllülər dəstəsinə qoşularaq Sədərək döyüşlərində, içindəki böyük Vətən sevgisinin atəşi ilə, ermənilərə qarşı amansız mübarizə aparmış və ən ağır döyüşlərdə iştirak etmişdir. Sədərək kəndinə rayon adı verildikdən sonra İmran Hüseynəliyevin vətənpərvətliyi, bacarığı və iş qabiliyyəti nəzərə alınaraq, Sədərək Rayon Polis Şöbəsinə baş sahə müvəkkili təyin edildi.
Daha sonra Sədərək döyüşlərində göstərdiyi igidliyə görə sərəncamla Sədərək Rayon Polis Şöbənə rəis müavini təyin olundu. Kəngərli rayonu yarandıqdan sonra Daxili İşlər Nazirliyinin sərəncamı ilə İmran müəllim yeni yaradılan polis şöbəsinə rəis təyin olmuşdur. Bu ərəfələrdə Tovuz rayonunda ağla gəlməyən cinayət hadisələri günü gündən artır, məsuliyyətsizlik, özbaşınalıq baş alıb gedirdi. O biri rayonlarda öz zəhməti sayəsində işinin öhdəsindən layiqincə gələrək hörmət qazanmış İmran müəllim bu dəfə Tovuz rayonuna Polis şöbəsinə rəisi göndərildi. Ona göstərilən bu ehtimadı İmran müəllim yenidən doğrultdu.
Onun rəhbərliyi sayəsində bütün bu özbaşınalığın və törədilən cinayət hadisələrinin qarşısı alındı. Aparılan profilaktiki tədbirlər, söhbətlər öz nəticəsini verdi. Asan olmasa da tez bir zamanda sakitlik bərpa olundu. Tovuz rayonunda asayişi bərpa etdikdən sonra. Onu Lənkərandakı qeyri -stabil vəziyyətlə əlaqədar olaraq, Lənkaran Rayon Polis Şöbəsinin rəisi təyin olundu.
Lənkəranda da bir neçə il işlədikdən sonra Göyçay Rayon Polis Şöbəsinə rəis təyin oıunub və təqaüdə çıxana kimi burada öz vəzifəsini başa vurub.
Dahi şəxsiyyətlərdən biri olan Albert Eynşteynin uğur qazanmasında irəli sürdüyü
on prinsipdən birində demişdi:
“Mənim xüsusi qabilyətim yoxdur, yalnız ehtiraslı bur maraq adamıyam və həmişə maraqlarımın açdığı cığırda irəli gedirəm. Bilirəm ki, bu cığırda mütləq qarşıma nə isə çıxacaq. Siz də həyatda maraqlarnızın arxasınca getsəniz müvəffəqiyyət qazanarsınız”. İmran Hüseynəliyev də bu cığırla getdi. O, heç zaman uğur dalınca qaçmadı. Uğur, şan -şöhrət özü onu tapdı. Lakin, özünü heç bir zaman başqalarından üstün tutmadı. Əksinə öz sadəliyi və səmimiyyəti ilə gələcək nəsillərə nümunə oldu.
İmran müəllim 2008 -ci ildə taqaüdə çıxdı. Lakin taqaüddə olsa da onu rayon mərkəzi seçki komissiyasına sədr seçdilər. Onun illərlə çəkdiyi əməyi Dövlət tərəfindən qiymətləndirilmişdir. Azərbaycan Respubilkası Prezidentinin 2014 -cü il 924 saylı sərəncamına əsasən onun vətənə əvəzsis xidməti sayəsində Polkovnik rütbəsinə qədər yüksələn İmran Hüseynəliyev “Tərəqqi medalı “ilə təltif olunmuşdur.
Daxili İşlər Nazirliyinin əmri ilə 100 illik yubiley medalı, çox sayda təşəkkürnamələr və diplomlarla da zəhməti dəyərləndirilmişdir. İmran müəllimlə söhbət etdikcə, onun təqauddə olmasına baxmayaraq ruhunun nə qədər güclü olduğu, insana yeni ruh verdiyi hiss olunur.
Onunla söhbət etdikcə onun qəlbini duymaqda çətinlik çəkmirsən. Saatlarla söhbətindən doymaq olmur. Ona görə ki, elmin çoxşaxəli sahələrindən geniş və mənalı söhbətlər edir. Onun hər bir sözü müdrük, kəlamı və səmimiyyəti ətrafdakıları valeh edir. Çox səmimi, mehriban baxışlı, gülərüz bu insan elə incə vurğularla elə sahələrə toxunur ki, insan valeh olur. İmran müəllimin dəyərli sözlərindən, şirin söhbətlərindən doya bilmirsən. Onunla birlikdə olduğun vaxtın necə tez ötdüyünü belə hiss etmirsən…
Vətınmiz Azərbaycanın hörmətli və ləyaqətli oğulları sırasında yer alan hörmətli Polkovnikə bu işıqlı yolunda sağlam can və uzun ömür diləyirik. Bir daha 75 illk yubileyi münasibəti ilə ürəkdən təbrik edirik. Ömür yolunuz bundan sonra daha mənalı olsun, cəbab Polkovnik!

Əli Qarayev
Türk Ağsaqqaları Birliyi İdarə Heyyətinin üzvü
Türk Ağsaqqaları qəzetinin redaktoru,
AJB -üzvü “Qızıl Qələm” media mükafatçısı


YUBİLEYİN MÜBARƏK!

Bakıda doğmadır sənin ad-sanın,
Şanlı tarixi var bu xoş ünvanın,
Yetmiş beş pillədir bu nərdivanın,
Yubileyin mübarək, İmran müəllim!

Sevdin Vətənini sevdin elini,
İmdad istəyənə uzuatdın əlin.
Dostum ,verməz kimsə sənin yerini,
Yubileyin mübarək, İmran müəllim!

Gözü aydın olsun doğmlarının,
Tovuz,lənkaranda ad qoydun, yaşa.
Laləzər xanımla yüzü vur başa.
Yubileyin mübarək, İmran müəllim!
20 .08.2025

“Azərbaycan mirvarisi” Şuşa

(Ruhumu oxşayan nəğməli anlarımın fəlsəfəsində)
Xəyal gah dağdadır, gah da aranda,
Gah göyə yüksəlir, gah enir insan.
Bir saat otaqda tək oturanda
Yüz ilin dərdi ilə yüklənir insan! (Bəxtiyar Vahabzadə)
Zahirən üzümdən tez-tez nikbinlik ifadəsini sezənlər elə zənn edirlər ki, məndə daimi olaraq bu belədir. Əslində mənim dalğınlaşan, dalğın göründüyüm anlarım gizli də olsa özünü büruzə verir. Bunu ancaq mən hiss edə bilirəm, başqasının buna necə yanaşdığı barədə heç nə deyə bilmərəm. “Ruhumu oxşayan nəğməli anlar” şeirlər kitabımda poetik dildə desək “mənim üçün əlçatmaz zirvəyə dönüb heç vaxt yetişə bilməyəcəyim, yalnız kitablardan, televideolardan baxıb təskinlik tapdığım bir şəhər var idisə o da Azərbaycanın heç bir şəhəri ilə müqayisə olunmayan, “könüllərdə taxt quran”, “dillərdə dastan olan” Azərbaycan xalqının bir neçə əsrlik tarixə malik olan böyük mədəniyyəti, qədim irsi, qəhrəmanlıq nümunələri ilə məşhur olan, Pənahəli xanın yadigarı, AR-nın Vəkillər Kollegiyasının üzvü, tədqiqatçı-alim İsmayıl Aydın oğlu İsmayılovun təbiri ilə desək “Azərbaycan mirvarisi Şuşa”dır. Yuxarıda epiqraf olaraq səsləndirdiyim sevimli xalq şairi, mənim müəllimim Bəxtiyar Vahabzadədən gətirdiyim bir poetik nümunə ruhumu oxşayan nəğməli anlarımın fəlsəfəsində sanki düşüncələr aləmində üzləşdiyim təzadlarla çox əlaqəlidir. Elə anlarım olub ki, sevincdən qanadlanıb quş kimi uçmaq istəmişəm, elə anlar da olub ki, qəmgin-qəmgin var-gəl eləyib yerimdə qərar tuta bilməmişəm, elə bilmişəm ki, artıq qocalmışam. Lakin digər adına söz tapa bilmədiyim anlarım da olub ki, onlardan ən əsası 1887-ci ilin sentyabr ayının 12-də Azərbaycanın ən səfalı yerlərindən biri, dilbər guşələrindən olan Şuşa şəhərində Mirbaba Mirabdulla oğlu Vəzirovun ailəsində dünyaya göz açan bir körpə ilə bağlıdır. Bu, rəngarəng zəngin yaradıcılığı ilə məşhurlaşmış və onun elmi, sosial-fəlsəfi fəaliyyəti əsasında dissertasiya mövzusu işləyib müdafiə etdiyim Yusif Vəzir Çəmənzəminlidir. Yusif Vəzirin hələ öz sağlığında özü və ailəsi haqqında yazdığı avtobioqrafik 2 adda olan “Mənim həyatım”, “Həyatım” hekayələri və oğlu Orxan Vəzirovun “Atam Yusif Vəzir Çəmənzəminli haqqında” kitabını sevə-sevə oxuyan oxuculardan biri kimi ədibin məşəqqətli, keşməkeşli ömür yolu, faciəli taleyi ilə bağlı çox şeyləri, üzə çıxan çox həqiqətləri öyrənməklə yanaşı, onun qoynunda yaşadığı, fəaliyyət göstərdiyi Qarabağın tacı, Azərbaycan mədəniyyətinin beşiyi, doğma və sevimli Şuşa haqqında, onun tarixi barədə bilgilər toplamaqla qərara gəldim ki, o əfsanəvi, əlçatmaz diyara haçansa səfər etmək, onu müqəddəs şəhərlər kimi ziyarət etmək arzularımı gerçəkləşdirməyə nail olsam, sanki dünyanın ən xoşbəxt insanı titulunu daşıyanlardan biri kimi qürur duyardım. Belə bir arzu ilə yaşamağım nəhayət ki, 02 iyul 2025-ci ildə reallaşdı. Əslən Füzuli rayonunun Yuxarı Alxanlı kəndində doğulmuş, Rusiya vətəndaşlığını qəbul etmiş qudam Zinhar Ramazan oğlu Bayramovun təkidli dəvəti ilə ailəmizin 7 nəfər üzvü: mən və həyat yoldaşım, oğlum Rəşad, həyat yoldaşı Zülfiyyə və 3 nəfərlik uşaqları ilə birlikdə öz şəxsi maşınımızda Qarabağın Şuşa diyarına doğru – Zəfər yolu ilə hərəkət etdik. Füzulinin Əhmədbəyli, Yuxarı, aşağı Alxanlı və ətraf kəndləri təmsil edən, Alxanlı bələdiyyə təşkilatının sabiq sədri Sənan Sübhan oğlu Bayramov (Zinhar Bayramovun qardaşı oğlu) Şuşaya Zəfər yolu ilə getməyin planını çəkmək məqsədilə qabaqcadan ailəmizlə birlikdə 11 nəfərin adının Horadiz İcra Hakimiyyətinin elektron portalında qeyd olunmasını təşkil etdi və yola çıxmaq tədarükünə bizi tələsdirdi. Elə bu vaxt elan edildi ki, Qarabağa - Şuşa, Xocalı, Xankəndinə gedən yolların bir həftəlik bağlanması barədə Şuşa ziyarətinə hazırlaşanların nəzərinə çatdırılsın. Bir həftəlik vaxtı səmərəli keçirməkdən ötrü ailəmiz üçün cansıxıcı olmasın deyə qudam Zinhar və qardaşı oğlu Sənanın təşkilatçılığı ilə Horadiz və kənd Horadiz, Bala Bəhmənli, Böyük Bəhmənli, Əhmədbəyli, Kərimbəyli, aşağı və yuxarı Kürdmahmudlu, aşağı və yuxarı Alxanlı və digər kəndləri qarış-qarış gəzməli olduq. Boş günlərimizin birini “Köndələn çay” kafesində musiqi dinləməyə həsr etdik, burada sevimli yazıçı və dramaturq İlyas Əfəndiyevin bu yurdda doğulmasından və yaradıcılığından bəhs etdik. Bizə xoş ovqat bəxş edənlər içərisində doğum günlərini qeyd etdiyimiz balaca Ayan, Sübhan və Xədicənin uşaqlıq dünyaları ilə səsləşən məqamları böyük maraqla dinləmək və sürəkli alqışlarla təbrik etmək oldu. Ad günü mərasimində Zinharın böyük qardaşı Vaqif müəllim və həyat yoldaşı, onun kiçik qardaşı Davud və həyat yoldaşı, bacıları Aygün xanım, həmçinin Sənanın anası İradə xanım və digərləri sevgi dolu təbriklər söylədilər.
Bir həftəlik intizardan sonra, nəhayət, Füzuli şəhərinə yaxın mühafizə qeydiyyat məntəqəsində yoxlanışdan keçərək yolumuza davam etdik. Ailəmizlə birlikdə, qudam Zinhar, qardaşı oğlu Sənan və anası İradə xanım və bibisi Aygün xanımlar Şuşanı ziyarət edənlərin tərkibində idi. Yol boyu qarşılaşdığımız Qaraxanbəyli, Merdinli kəndləri ərazisindəki hava limanı, Mirzəcamallı, Seyidmahmudludan Füzuli şəhərinin görünüşü diqqəti cəlb edirdi. Məngənənata dağ zirvəsinin sol istiqamətinə doğru Xocavənd rayonuna daxil olan Axullu, Edilli, Düdükcü kəndləri, bunlardan da qabaqda Govşadlının Üçbulaq kəndinin sol istiqamətində Hadrut, Xocavənd, Böyük Tağlar, Tuğ kəndlərinin yerləşdiyini müəyyənləşdirmək olurdu. Burada qarşılaşdığımız Xocavənd dairəsindən sağa burulan Xocalı, Qırmızı Bazar və Xankəndi yazılmış yol lövhələri, sola istiqamətlənən yerdə isə Cəbrayıl və Zəngilan yazılmış lövhə görünməkdə idi. Bu məkanda Böyük Şuşa silsilə dağlarının ortasından burula-burula axıb gələn Quru çayın lal axarı, həmçinin Azıx mağarasının yerləşdiyi müşahidə olunurdu. Azıx mağarası görünən yerdən ta Şuşa şəhərinəcən saysız-hesabsız aşırımlar, dağ keçidlərinin sağ və solunda təbiətin min ahənginə tuş gəlmiş yamyaşıl mənzərələrə baxdıqca səyyah olan insanın görmə qabiliyyətinə sanki ətrafı daha yaxşı görmək şansları bəxş olunurdu. “Böyük Tağlar”dakı xırda evlərdən başlamış “Xocavənd” ərazisi ilə Baharlı, Çanaqçı obalarının yaxınlığındakı mənzərələrə baxdıqca maşının naviqatorunda bələdçilik edənin səsindən məlum olur ki, Şuşaya 17 km məsafə qalır. Bir qədər sonra “Şuşakənd Muxtar” adlanan yerdən məsafənin 10 km olduğunu göstərən lövhədən xeyli aralananda “Daşaltı”, nəhayət Şuşa şəhərinin görüntüləri qarşısında hamımız baş əyir, buradakı gözəllikləri tanrımızın, təbiətin insanlardan əsirgəmədiyinin şahidi oluruq. 2 saatlıq məsafədə aşırım, dağ keçidlərinin ətrafındakı yaşıllıqlar televizor, videokameralarda göstərilənlərdən qat-qat yaşıl, sifətin şiddətləndirmə dərəcəsindən olduqca yaşıl görünən, ilk baxışda sanki rəssamın əlavə yaşıl rənginə boyanmış təbiət lövhələrini sezdirən təbii mənzərələr “Ruhumu oxşayan nəğməli anlar”ın fəlsəfəsi ilə həmahəng olmuş, insan idrakına sığa bilməyən möcüzələrin təsirindən yaranmışdır.
Şuşanı və ətrafını diqqətlə süzən ziyarətçilər söz deməyə tələsməməlidir. Hər şeydən qabaq burada “Qarabağın tacı doğma Şuşamız”, “Bizim qala”, “Atam Yusif Vəzir Çəmənzəminli haqqında” kitablarında bu şəhər haqqında söylənilənlər bizi müəyyən nəticə çıxarmağa təlqin edir: “Qarabağı Şuşasız, Şuşanı da Qarabağsız təsəvvür etmək mümkün deyildi. 28il qəfəsdə bağlı qalan quştək çırpınan Şuşa qüdrətli ordumuzun sarsıdıcı həmlələri nəticəsində indi heç olmadığı qədər azad və doğmalarını qarşılamağa hazırdır”. Ulu Öndərin də bu şəhərlə bağlı unikal fikirləri və buradakıların qorunmasının bütün nəsillərə, eləcə də yeni nəsillərə ötürülməsi ilə bağlı tövsiyələri olduqca təsirlidir: “Şuşa Azərbaycanın ən əziz və böyük tarixi olan bir guşəsidir. Şuşanı yaradanlar, Şuşa şəhərini quranlar, Şuşa qalasını tikənlər Azərbaycan torpağının sahibləri olublar və Qarabağda Azərbaycan torpağının daim qorunması, saxlanması üçün Şuşa şəhərini, qalasını yaradıblar. Bu, Azərbaycan xalqının, əcdadlarımızın yaratdığı böyük abidədir, təkcə şəhər deyil, böyük tarixi abidədir. Bu şəhərdə, onun ətrafında Azərbaycan xalqının bir neçə əsrlik tarixə malik böyük mədəniyyəti, mədəni irsi, qəhrəmanlıq nümunələri yaranıbdır. Şuşa təkcə şuşalılar üçün yox, bütün azərbaycanlılar üçün, vətənini, millətini sevən hər bir vətəndaşımız üçün əziz bir şəhərdir, əziz bir torpaqdır, əziz bir qaladır, əziz bir abidədir.”
Yusif Vəzir Çəmənzəminlinin yazdığına görə “Şuşa Azərbaycan mədəniyyəti tarixində böyük rol oynamışdır. Adlı-sanlı şair və yazıçılardan Qasım bəy Zakir, Xurşud banu Natəvan, Əhmədbəy Ağayev, Haşımbəy Vəzirov, Firudin bəy Köçərli, Nəcəfbəy Vəzirov, Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev, Yusif Vəzir Çəmənzəminli, tanınmış alim Mir Möhsün Nəvvab, dünya şöhrətli bəstəkar Üzeyirbəy Hacıbəyov, Azərbaycanda və ondan çox-çox uzaqlarda şöhrət tapmış xanəndə və sazəndələrdən Məşədi İsi, Hacı Hüsü, Cabbar Qaryağdıoğlu, Əbdülbaqi Zülalov (Bülbülcan), Seyid Şuşinski, İslam Abdullayev, Mirzə Sadıq (Sadıqcan), keçəçi oğlu Məmməd, Məşədi Məmməd Fərzəliyev, Murtuza Məmmədov (Bülbül), Zülfü Adıgözəlov, İsfəndiyar Cavanşirov (Xan Şuşinski), Musa Şuşinski, Məcid Behbudov, Məşədi Cəmil Əmirov, Qasım Abdullayev (zabul Qasım) və bir çox başqa şairlər, ədiblər, alimlər, bəstəkarlar, xanəndələr və sazəndələr də bu səfalı torpağın yetişdirmələridirlər.
Üstündə Şuşa yazılmış alaqapıdan içəri keçəndə hamımız heyrət içində olaraq şəhər qarşısında baş əyib buradakı insanlarla, sakinlərlə salamlaşdıq. Şəhəri özüm üçün cızdığım plan əsasında, yəni buradakı Azərbaycan Prezidentinin Şuşa şəhər nümayəndəliyi, Molla Pənah Vaqif məqbərəsi, İsa bulağı, Xan Sarayı, Gövhər Ağa məscidi, Cıdır düzü, Şuşa həbsxanası və digər görməli yerləri tam ziyarət etməyə vaxtın azlığı səbəb olsa da ruhdan düşməyərək Şuşa şəhər qoruğunun əməkdaşlarından olan Rəvan Ağayev və AR-nın Prezidentinin Şuşa nümayəndəliyində məsləhətçi kimi fəaliyyət göstərən, alim-tədqiqatçı, AR-nın Vəkillər Kollegiyasının üzvü İsmayıl Aydın oğlu İsmayılovdan Şuşa şəhəri barədə çox şeylər öyrəndik. Şuşa şəhər kitabxanasının sərgisində saxlanması üçün və nümayiş etdirməkdən ötrü müəllifi olduğum “Azərbaycançılıq ideyasının konseptual aspektləri”, “Гейдар Алиев и концептуальные аспекты идеологии азербайджанства”, “M.P.Vaqif poeziyasında vətən sevgisi” kitabları hədiyyə etdim. Bunun müqabilində İsmayıl müəllim də müəllifi olduğu “Bizim qala” və “Qarabağın tacı doğma Şuşamız” kitablarını mənə hədiyyə etdi. Beləliklə, Şuşa ilə bağlı bütün təəssüratlarımı Xarı bülbüllə yanaşı gülüstan yaradan, çiçəklərin rənginə boyanmış, ətrindən məst olmuş Cıdır düzündə qələmə aldım.
Şuşanı ziyarət edənlər ilə burada anadan olub yaşamış sənətkarların bu şəhər, bu möcüzəli məkan barədə söylədiklərində olan doğmalıq, yaxınlıq və eyniliyi belə xarakterizə etmək olar: “Şuşa dağlar qoynunda, elə bir yüksəklikdə yerləşib ki, orada səmanın rəngi də sanki daha təmiz və daha parlaqdır. Dağ bulaqlarının suyu şəffaf və şəfalıdır. Deyilənə görə, bu eldə hava, su səsin inkişafına gözəl təsir göstərir. Bəlkə şuşalıların musiqiyə olan sevgisini təbiət özü müəyyən edib. Dağlar, dərələr, vadilər birlikdə möhtəşəm, təbii bir “pavilion” (yəni bağ və parklarda yüngül tikili) yaratmışdır. Bu pavilyonun akustikası (teatrda səsin, musiqinin yaxşı eşidilməsi üçün tələb olunan şərtlər) da qeyri-adidir. Burada səs daha cingiltili, tembr (hər bir səs və ya musiqi aləti üçün xarakterik səs xüsusiyyəti) daha zəngin səslənir. Musiqi sədaları o qədər zərif və dərindir ki, sanki hansısa xüsusi şəffaf akustik linzadan keçir. Burada bülbüllər də dünyadakı bütün bülbüllərdən daha gözəl cəh-cəh vururlar – bunu şuşalılar deyir. Mən isə deyərdim ki, bu bülbüllərin dünya bülbüllərindən daha fərqli cəh-cəh vurmalarının səbəbi Şuşa ətrafındakı qayalıqlarda bitən gül-çiçəkliklərin ən təhlükəsiz yerində boylanıb digər güllərlə qovuşan Xarıbülbüllərin qeyri-adi qoxusundan yaranmış (ortaq) müştərək ətirdir. Bu müştərək ətrin qoxusu Ruhumu oxşayan nəğməli anlarımda Azərbaycan mirvarisi Şuşa şeirinin yaranması üçün bir əsas oldu.

Ruhumu oxşayan nəğməli anlar!
Nədəndir həyatdan doya bilmirik?
Olmasaydı əgər mətin insanlar
Çarəsizliyi də biz dərd edərdik.

Gəzdik qarış-qarış vətənimizi,
Sanki yad olmuşduq Şuşamıza biz.
Düşmənsə ört-basdır etdi hər izi,
Birdən zəiflədi sanki cərgəmiz.

Gözümüz yol çəkdi Şuşaya görə,
Arzumuz düşmədi dildən, dodaqdan.
Həsrətlə yaşadıq biz milyon kərə,
Fəqət üzülmədik bikef olmaqdan.

İllər yaş artırdı yaşımız üstə,
Otuz illik həsrət gerçəyə döndü.
Zaman münsif oldu başımız üstə,
Şuşa qucaq açdı azad göründü.

Həmişə gözlədik yol üstə çıxdıq,
Biz zəfər yolundan gəldik Şuşaya.
Dünyaya sığmadıq, arzuya sığdıq,
Döndük hər birimiz günəşə, aya.

Daş da özünü müqəddəs eylər,
Haranı axtarsan ordan səs eylər.
Hər şeyə bir yandan baxsan bəs eylər,
Şuşaya yüz yandan baxsan az olar.

Şəhər var əlçatan olub hamıya,
Belə məqamda yox bir söz deməyə.
Şəhər var ki, gəlməz hesaba, saya,
Dünyanın əlçatmaz qütbüdür, Şuşa.

Əli Dalğın, sevin, gücün dağ oldu,
Hər qarış torpaqda güllər qoşadır.
Zaman gücün oldu, üzün ağ oldu
Elin mirvarisi bil ki, Şuşadır.