Yeganə Qəhrəmanova
ADPU-nun dosenti, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru

Azərbaycanda milli dil uğrunda mübarizə tarixindən
Azərbaycan dilinin qorunması və inkişafı, məktəblərimizdə ana dilinin tədrisi, dilimizin yazı qaydaları kimi məsələlərə hələ XIX əsrin ortalarından başlanılmışdır. Anadilli məktəblərin açılması, dilimizin tədrisi uğrunda mübarizə aparan maarifpərvər ziyalılar bu yöndə var gücləri ilə çalışmış, XIX əsrin əvvəllərindən milli maarifçilik hərəkatının meydana gəlməsi ilə dilimizin qorunması və inkişafı uğrunda xüsusi işlər görmüşlər. Görkəmli maarifçilər A.Bakıxanov, H.Zərdabi, M.F.Axundov, M.Ş.Vazeh, İ.Qutqaşınlı və digər ziyalılar yeni tipli məktəblərin yaradılması və inkişaf etdirilməsi, ana dili dərslərinin tədrisi məsələsinə diqqət yetirmiş, həmin məktəblərdə təhsil alan uşaqlarının sayının artırılması istiqamətində böyük səylə çalşmışdılar. Həmin vaxta qədər ölkəmizdə fəaliyyət göstərən mədrəsə və dini tipli məktəblərdə ərəb və fars dilləri əsas tədris dili olsa da, dövrün ədəbi, bədii və elmi əsərləri bu dillərdə yazılsa da, XIX əsrin başlanğıcından məktəblərimizdə ana dilində tədrisin təşkili məsələsi dilimizin inkişafı və qorunması yönündə xüsusi mərhələ təşkil etmişdi. Azərbaycan dili nəinki Zaqafqaziyada, bütünlükdə Yaxın Şərqdə əhəmiyyətli rolunu genişləndirmiş, həmin dövrə qədər əhali arasında ancaq danışıq dili vəzifəsini yerinə yetirsə də, bu dövrdən müstəqil fənn olaraq Azərbaycanda və Qafqazın İrəvan, Tiflis, Dərbənd, Qori, Stavropol, Kutaisi və başqa böyük şəhərlərində təzə açılan dövlət məktəblərində tədris planlarına və proqramlara daxil edilmişdi.
Dilimizn bu dövrdəki vəziyyətini təhlil edən Fəxriyyə Cəfərova “Dil hər bir xalqın varlığının təzahürü, onun milli sərvətidir” adlı məqaləsində yazır ki, “Maarifpərvər ziyalılar cəmiyyətin inkişafını, ictimai-milli təfəkkürün yüksəldilməsini, ilk növbədə, dilə münasibətdə görürdülər. Onların fikri belə idi ki, dünyəvi elmlər hər bir xalqa öz ana dilində çatdırılmalıdır”.
Azərbaycanda milli mətbuatımızın ilk qaranquşu sayılan "Əkinçi" qəzeti ana dilimizin qorunması, bu dili inkişaf etdirmək və geniş xalq kütlələri ilə aydın, anlaşıqlı dildə danışmaq və ünsiyyət yaratmaq baxımından böyük işlər görmüşdür. Qəzetin bu istiqamətdəki fəaliyyəti bu gün də öz əhəmiyyətini itirməmiş, hər zaman ana dilimizin qorunması işində nümunə olmuşdur. "Əkinçi" Azərbaycan-türk dili probleminə xüsusi diqqət yetirir, dilimizin təkmilləşdirilməsi məsələsini vacib hesab edirdi. Qeyd olunan məsələ ilə əlaqədar qəzetin səhifələrində təbliğati məqalələlər dərc olunurdu. Qəzetdəki yazıların hər zaman sadə, aydın anlaşıqlı olması, xalq dilini əks etdirməsi özü fikrimizi sübut edir. Bu məsələ böyük mütəfəkkir M.F.Axundzadəni də çox düşündürdüyündən o, H..Zərdabiyə də "Əkinçi"nin dilinin necə olması haqqında tövsiyələr verirdi. M.F.Axundzadə Həsən bəy Zədabiyə 1875-ci il 21 aprel tarixli məktubunda qəzetin üslub gözəlliyindən, məlumatların incə və aydın şərhindən yazırdı. Bu məktubda orfoqrafiyanın düzgünlüyünü də vurğulayır, qəzetin dilimizi qüsurlardan təmizləmək üçün nümunə olduğunu yazırdı. O bu işdə öz komediyalarının orfoqrafiyasındakı imla qaydalarını əsas tutmağı məsləhət görürdü. İlk dəfə dilimizdə durğu işarələrindən istifadə və durğu işarələri təlimini “Əkinçi” qəzetində tətbiq edən M.F.Axundzadə böyük vətənpərvər kimi, dilimizlə, onun yazısı ilə bağlı çətinlikləri aradan qaldırmağa çalışırdı.
Həsən bəy Zərdabinin həyat yoldaşı Hənifə xanım göstərirdi ki, Həsən bəy hər zaman saf türkcə tərəfdarı olmuşdur. Onun nəşr etdirdiyi qəzetin dilini də Qafqazın bütün müsəlmanları aydın anlayırdı. Hənifə xanımın yazdıqlarından aydın olur ki, Həsən bəy Zərdabi krımlılardan, sibirlilərdən, volqaboyu tatarlarından ərəb dilində yazılmış məqalələr alır, onları ərəb dilini mükəmməl bilən Qazanlı bir mollaya tərcümə etdirirdi. Tərcümələri nümunə kimi yazı müəlliflərinə qaytarır, hər birindən ana dilində yazmalarını istəyirdi. Həmin müxbirlər tədricən öz ana dillərində yazırdılar. Həsən bəy müxbirlərə ana dilində məqalə yazmağı öyrətdiyi üçün fəxr edirdi.
H.Zərdabi başda olmaqla “Əkinçi”nin əməkdaşları maarifçiliyin mühüm əlamətlərindən biri kimi kitab çapına xüsusi önəm verirdi. Lazım olan əhəmiyyətli kitablar başqa dillərdən dilimizə tərcümə olunurdu. O göstərirdi ki, millət qeyrəti çəkənlər Türkiyədə çap olunan kitablardan gətirib, öz ana dilimizdə çap elətdirib, xalqa pulsuz və ya ucuz qiymətə paylasa, məktəblərimizdə lazımsız kitabların əvəzinə həmin yeni kitablar oxunar…
“Əkinçi“ qəzeti xalqın maariflənməsi işinə xidmət etdiyindən türk-müsəlman dünyasında böyük əks-səda yaratmışdı. Böyük türkçü, “Tərcüman“ qəzetinin baş redaktoru İsmayıl bəy Qaspıralıya “Əkinçi“nin və şəxsən Həsən bəyin göstərdiyi müsbət təsiri də qeyd etmək lazımdır. İ.Qasprinski Baxçasaraydan, Krımdan Həsən bəyə Zərdabiyə məktub yazmış, “Tərcüman“ adlı bir qəzet nəşr etdirmək istədiyini xəbər vermiş, ondan xeyir-dua istəmişdi. Daha vacibi bu idi ki, Həsən bəydən qəzetin idarəçiliyinə rəhbərliyi öz üzərinə götürməyi xahiş etmişdi.. Bu məktub Həsən bəy Zərdabidə böyük ruh yüksəkliyi, bayram əhvalı yaratmışdı. Həsən bəy sonralar Zərdabda yaşayarkən “Tərcüman“ qəzetinə abunə olmuş, qəzeti alıb oxumuş, başqa insanlara da oxutdurmuşdı.
Əlimərdan bəy Topçubaşov özünün “Azərbaycanın mayakı” xatiratında yazırdı ki, İsmayıl bəy daim deyirdi ki, Rusiya ərazisində türk mətbuatının tarixi məhz “Əkinçi“ qəzetindən başlanır və Həsən bəy Zərdabi bu mətbuatın patriarxıdır. İsmayıl bəy mütərəqqi ziyalı kimi Həsən bəyi öz müəllimi adlandırırdı.
Türk dünyasının böyük ziyalılarından olan Yusif Akçuranın Həsən bəyə münasibəti də çox yüksək səviyyədə idi. O göstərirdi ki, İsmayıl bəy Qaspiralının “Dildə, fikirdə, işdə birlik” şüarı məhz Həsən bəy Zərdabidən qaynaqlanır. Y.Akçura bu barədə məlumatı İ. Qaspıralının şəxsi kitabxanasında saxladığı “Əkinçi” qəzeti kolleksiyasından aldığını yazır, Azərbaycanda maarifçilik mədəniyyətinin və maarifçilik fəlsəfəsinin yaranması və inkişafında "Əkinçi” qəzetinin, eləcə də H.Zərdabinin rolunu tarixə yazılmış xüsusi xidmət kimi qiymətləndirirdi.
Burada maraqlı məsələlərdən biri də yazılarını qəzetdə “Vəkili-naməlum” adı nəşr etdirdiyi dostu M. F. Axundzadənin "Əkinçi”yə məktublarıdır. M.F.Axundzadə insanları nəzəri maarifçilikdən real, praktiki maarifçiliyə çağırırdı, yəni döyüşkən maarifçiliyi təbliğ edirdi, Onun əsas prinsipi bu idi ki, “Damcı daşı deşər”..
M.F.Axundzadə “Kəmalüddövlə məktubları” əsərində və digər əsərlərində sadə yazmaq, sözləri düzgün seçmək, durğu işarələrindən istifadə etmək kimi önəmli məsələlərə, o cümlədən milli dildə terminologiya məsələsinə xüsusi önəm verirdi. Köhnə ərəb-fars sözlərinin və terminlərinin yeni rus-Avropa sözləri və ya milli sözlərlə əvəzlənməsini zəruri hesab edirdi. Mütəfəkkir öz elmi əsərlərini, yəni traktat və məqalələrini daha çox Azərbaycan türkcəsində yazırdı, ana dilimizin ən yeni elmi mülahizələri əks etdirməyə qabil dil olduğunu göstərirdi. Onun elmi üslubu XIX əsrdə Azərbaycanda elmi üslubumuzun inkişafında xüsusi bir mərhələ təşkil edir. Belə ki, Azundzadə özünəqədərki prosesi həm yekunlaşdırmış, həm də perspektivlər müəyyənləşdirmişdir.
Beləliklə, XIX əsrin əvvəllərindən başlayan maarifçilik hərəkatının milli dil siyasəti əsrin ortalarına və sonlarına doğru daha böyük vüsət almağa başladı ki, bu işdə həm ədəbiyyatımızın, həm də milli mətbuatımızın, o cümlədən ilk mətbuat orqanımız olan “Əkinçi” qəzetinin danılmaz rolu var idi. Maarifçilər dilimizin gələcək inkişafına böyük ümidlərlə baxır, başa düşürdülər ki, ardıcıl və fədakar mübarizə nəticəsində ana dilimizin fəaliyyət və nüfuz dairəsi də günbəgün artacaq, bu dildə təhsil alanların, bu dildə çəkinmədən danışan və bundan qürur duyanların sayı daha da çoxalacaq.
XIX əsrdə başlayan milli dil uğrunda mübarizə XX əsrin əvvəllərində daha da güclənmişdi. Azərbaycan mətbuatı həmin dövrdə ədəbi dil uğrunda mübarizənin önündə dayanır, ziyalılarımız bu işdə xüsusi rol oynayırdılar. Cəlil Məmmədquluzadə, Ömər Faiq Nemanzadə, Nəriman Nərimanov, Firudin bəy Köçərli, Yusif Vəzir Çəmənzəminli, Üzeyir Hacıbəyli, Əhməd Cavad və digər milli ruhlu ziyalılar bütün gücü ilə ana dilimizin müdafiəsinə çalışırdılar. Bu elə bir dövr idi ki, hələ dilimizin statusu tam dəqiqləşdirilməmiş, ziyalıların bir çoxu ədəbi dil kimi osmanlı türkcəsini qəbul edirdi.
Bu şəxslərə qarşı mübarizədə C.Məmmədquluzadənin böyük xidmətləri olmuşdu. Onun yaradıcılığındaəsas mövzulardan biri ana dilinin saflığı və əlifba məsələsi, eləcə də ortaq türk ədəbi dili məsələsi idi. C. Məmmədquluzadə ana dilimizi inkişaf etdirmək, cəmiyyətdə ana dilin əhəmiyyətini dərk etmək məsələsini yüksək qiymətləndirirdi.
Milli dil uğrunda gedən mübarizənin qabaq cərgələrində gedən Cəlil Məmmədquluzadə bildirirdi ki, “Molla Nəsrəddin” jurnalının əsas mövzularından birincisi məhz ana dil məsələsi idi. Sonralar “ Xatiratım”dı yazarkən C.Məmmədquluzadə ana dili məsə¬lə¬sinin jurnalın ilk nömrələrindən strateji məsələ kimi qoyulduğunu göstərərək yazırdı: “Necə ki oxucularımıza məlumdur, biz “Molla Nəsrəd¬din” məcmuəsini açıq ana dilində yazmağa başladıq. Biz bu dilə o səbəbdən ana dili adı qoyuruq ki, bu dildə yazı yazanda və ortalığa “ana” söhbəti gələndə biz “ana”nı, “ana” da yazırıq, am¬ma qeyri yazıçılarımız, xah o vədə və xah indi yazılarında “ana” ləfzi rast gələndə, “ana” sözü əvəzinə “madər” yazırlar və həmçinin “ata” sözü əvəzinə “padər” yazırlar”.
C.Məmmədquluzadə molla nəsrəddinçilərin dil barəsində xüsusi mövqeyi olduğunu vurğulayır, bu əqidə ilə “Mol¬¬la Nəsrəddin”i meydana gətirdiklərini bildirirdi. Onların xalq dilinə uyğun aydın, anlaşıqlı şəkildə istifadə etdiyi ana dilimiz ümumtürk xalqlarıı üçün ünsiyyət vasitəsi olaraq arzu et¬di¬kləri bir dil idi.
Göründüyü kimi, M.Cəlil ümumtürk dili üçün ortaq imla və ədəbi dil məsələsini ən vacib amil kimi irəli sürürdü.
XX əsrin əvvəllərindən etibarən xalqımızın azadlığı və milli dirçəlişi uğrunda çalışanlardan biri də Ö.F.Nemanzadə idi.
Ömər Faiq 1919-cu ildə “Milliləşmək” adlı məşhur məqaləsini “Azərbaycan” qəzetində nəşr etdirir. Burada milli dil məsələsini azərbaycançılığın mühüm atributu olaraq diqqət mərkəzində saxlanılır. Müəllif milli dilin önəmini qeyd edərək yazır ki, milli dildən məhrum olduğu, ondan uzaqlaşdığı gün millətin qəbrinə yaxlaşmış deməkdir”.
“Yazımız, dilimiz, ikinci ilimiz” adlı əhəmiyyətli məqaləsində müəllif dilimizin əsas fonomorfoloji qanunu olan ahəng qanununu unudub sözlərimizi ərəbləşdirmək, farslaşdırmaq istəyənlərə kəskin cavab verir, milli dil problemininin necə önəmli olduğunu anlayan Ömər Faiq yazırdı ki: “Bədbəxt o millətdir ki, özgə millətin silahından ziyada dil və ədəbiyyatına əsir olaraq yaşamaqdadır…”
“Molla Nəsrəddinçi”lər arasında M.S.Ordubadinin də xüsusi yeri var idi. O, haqlı olaraq yazırdı ki, hər bir xalq hər zaman öz doğma ana dilinə sonsuz rəğbət və məhəbbət bəsləməli, yeni nəsillərdə də ana dilinə əbədi sevgi aşılamalıdır.
M.S.Ordubadi çox düzgün göstərirdi ki, ana dilinin qorunması və saflığı yolunda mübarizədə xalqın bütün qələm adamları eyni mövqedən çıxış etməli, hər bir yazar bu işə töhfəsini verməlidir. Onun fikrincə, dil hər zaman inkişafda olmalı, bu inkişafı ana dilinə bütün ruhu, varlığı ilə bağlı olan görkəmli şəxsiyyətlər öz əsərləri ilə gerçəkləşdirməlidir.
M.S.Ordubadi doğru olaraq qeyd edirdi ki, yazıçılar dilin inkişaf qanunauyğunluqlarını dərindən bilməli, qayda-qanunlarına vaqif olmalıdır. Özünün “Şeirimiz haqqında bir neçə söz” adlı məqaləsində mütəfəkkir şairlərimizin əsərlərindəki dil hərcmərcliyini, yazıçıların ədəbi dil normalarını bilməmələrini, bu normalarla hesablaşmamalarını qəbul etmir, doğma dilin inkişafı naminə çalışmasını hər bir yazarın əsas vəzifələrindən biri hesab edirdi.
Ana dilimizin saflığı, qorunması və inkişafı uğrunda mübarizə görkəmli dövlət xadimi, publisist, yazıçı, dramaturq Nəriman Nərimanovun da marifçilik fəaliyyətininin əsas xəttini təşkil edirdi. N. Nərimanov öz fəaliyyətində azərbaycançılıq ideyasını ana xəttini məhz milli dil məsələsində görürdü.
Azərbaycan tarixinin böyük simalarından, tarixi şəxsiyyətlərindən biri kimi adını, həyat və mübarizə yolunu xalqımızın milli mübarizə tarixindən, ictimai-siyasi, milli-mədəni, elmi-pedaqoji fəaliyyət yolundan ayrı təsəvvür etmək mümkün olmayan böyük ictimai-siyasi xadim, inqilabçı, maarifçi, nasir, dramaturq, publisist, müəllim, həkim, teatrşünas kimi məşhurlaşmış Nəriman Nərimanovun yaradıcılığı müxtəlif sahələrdə olduğu kimi, Azərbaycan dili və dilçilik araşdırmaları baxımından da dəyərli və zəngin mənbə rolunu oynayır. Dilimizi həm xalqımızın, həm də digər xalqların nümayəndələrinə öyrətmək məqsədilə dərsliklər yazan, ana dilini yad ünsürlərlə korlayanlara qarşı daim mübarizə aparan, öz ana dilini dərindən sevən və sevdirməyə çalışan, milli dillərin istismar olunduğu bir dövrdə Azərbaycan dilinin dövlət dili olması haqqında fərman imzalayan N.Nərimanovun dilçilik elmi sahəsində apardığı ardıcıl və fədakar mübarizəni, bu sahəyə aid yazdığı çoxsaylı qiymətli əsərləri və əhəmiyyətli fikir və mülahizələrini araşdıranlar haqlı olaraq onu dilçi alim hesab edir, Azərbaycan dilçilik elminə xüsusi xidmətlər göstərdiyini vurğulayırlar. Çünki dil məsələsi N.Nərimanovun marifçilik, elm və mədəniyyət sahəsində apardığı fəaliyyətin əsasını təşkil edir, davamlı və məqsədyönlü xarakter daşıyırdı. O, ta XIX əsrin 90-cı illərindən başlayaraq bütün həyatı boyu mədəni sərvətlərimizin mühafizəsinə, ana dilimizin saflığı məsələlərinə diqqət yetirmiş, Azərbaycan dilçilik elminin, maarif və mədəniyyətimizin inkişafı istiqamətində ciddi səylə çalışmışdır.
Azərbaycan dili və milli dil uğrunda mübarizə aparanlardan biri də Məhəmməd ağa Şahtaxtlı olmuşdur. Ümumilikdə “Azərbaycan dili” məfhumunun və ya anlayışının təşəkkülündə böyük tarixi xidmətləri olan bir ziyalı kimi M.Şahtaxtlı hələ 1891-ci ildə bu məsələ ilə əlaqədar “Kaspi” qəzetində 93-cü nöm¬¬rədə “Zaqafqaziya müsəlmanlarını necə adlandırmalı?” adlı məqalə çap etdirmiş və orada öz narahatlığını ifadə edərək göstərmişdi ki, “Yaxın zamanlara qədər Zaqafqaziya islam əhlini rus dilin¬də müsəlman adlandırırdılar. Bu anlayış altında təkcə is¬lam dininə sitayiş edənləri yox, ümumiyyətlə türk dilində da¬nı¬şan Rusiya Zaqafqaziyasının əhalisini nəzərdə tuturdular. Din¬lə¬rinə görə ruslar tərəfindən xalqın belə adlandırılması mü¬səl-man¬ların özlərindən qaynaqlanır. Çünki onlar indiyə qədər mil¬li dil və din anlayışlarını itirib, öz xalqlarını və öz dillərini mü¬səlman adlandırırdılar”
Azərbaycan xalqını uzunmüddətli müharibələrdən xilas edib müasir dünya mədəniyyətinə qovuşdurmaq, Şərq və Qərb mədəniyyətini bir-birinə yaxınlaşdırmaq, Qərb mədəniyyətinə daha yaxından yiyələnmək maarifçilərin əsas məqsədlərindən biri idi və bu prosesdə dilimizin rolunun yüksəldilməsi uğrunda ciddi iş aparırdılar. Yeni düşüncə tərzinə malik ziyalılar ayrı-ayrı dövrlərdə Qafqazda inzibati-mədəni mərkəz olan Tiflis şəhərində məskunlaşaraq milli- mədəni və ideoloji baxımdan hərtərəfli mühit yarada bilmişdirlər. Həmin dövrüdə “Şərqi-Rus” qəzeti və “Molla Nəsrəddin” jurnalı Tiflisdə nəşr olunmuşdu. Bu mərhələni tədqiq edən mütəxəssislər yazır ki, “XIX əsrin sonu XX əsrin əvvəllərində Azərbaycandan Rusiyanın, Qərbin elm-mədəniyyət mərkəzlərinə təhsil arxasınca gedənlər, həmin mərkəzlərdə bu və ya digər səviyyədə Azərbaycan mühiti, yaxud təəssüratı formalaşdıranlar ilk mühacirətin (mədəni mühacirətin) ənənələrini davam etdirirdilər” (Nizami Cəfərov, Vüqar Sərdarov, Altay Cəfərov. Azərbaycançılıq ideologiyasının etnoqrafik əsasları. «Elm və təhsil», 2016)
Müəlliflər ilk mədəni mühacirət hadisəsini izah etdikdən sonra Azərbaycanda ikinci mühacirət dövrü haqqında yazılır: “Xalq Cümhuriyyətinin yaranıb süqut etməsi, ölkədə ictimai-siyasi, ideoloji mübarizələrin meydanının genişlənməsi ilə Azərbaycan mühacirətinin tarixində ikinci dövr başladı ki, onun xarakteri əvvəlki dövrdən fərqlənirdi: bu, siyasi mühacirət idi. Xalq Cümhuriyyətinin süqutu, sovet-kommunist repressiyalarının gücləndiyi illərdə 50 mindən artıq azərbaycanlı Türkiyəyə köçməyə məcbur olmuşdur. Onların içərisində süqut etmiş Cümhuriyyətin rəhbərləri də vardı. Türkiyəyə köçmüş mühacirlərin bir hissəsi oradan müxtəlif Qərb ölkələrinə (Fransa, Almaniya, ABŞ və s.) yayılmışlar” (Nizami Cəfərov, Vüqar Sərdarov, Altay Cəfərov Azərbaycançılıq ideologiyasınm etnoqrafik əsasları «Elm və təhsil», 2016).
Yuxarıda göstərdiklərimiz XIX əsr Azərbaycan ictimai mühitində dilimizin milli dil kimi inkişafı və məktəblərdə tədrisi istiqamətində atılmış addımlar, o dövrkü maarifçilik hərəkatının ümumi məqsədləri barədə məlumat almağa imkan yaradır. Lakin bunu deməyi özümüzə borc bilirik ki, Azərbaycan dili uğrunda ziyalılarımız nə qədər inadlı və ardıcıl mübarizə aparsalar da, milli dilimizin inkişafı üçün ən münbit şərait ölkəmizin müstəqillik əldə etməsindən sonra yaranmışdır. Xüsusilə Ulu öndər H.Əliyevin hakimiyyətə gəlişindən sonra dilimizin inkişafı ilə bağlı zəruri fərmanlar verildi. “Dövlət dilinin tətbiqi işinin təkmilləşdirilməsi haqqında” fərman böyük tarixi əhəmiyyət kəsb etdi. Ümummilli lider H. Əliyevin Sərəncamı ilə avqustun 1-i hər il ölkəmizdə Azərbaycan Əlifbası və Azərbaycan Dili Günü kimi qeyd edilir.
Cənab İlham Əliyev 12 yanvar 2004-cü il tarixli sərəncama uyğun olaraq 150 cilddən ibarət “Dünya ədəbiyyatı kitabxanası”, 100 cilddən ibarət “Dünya uşaq ədəbiyyatı kitabxanası”, yenə 100 cilddən ibarət “Azərbaycan ədəbiyyatı kitabxanası” seriyasına uyğun nəşrlər latın qrafikası ilə çap olunmuşdur. 23 may 2012-ci ildə isə “Azərbaycan dilinin qloballaşma şəraitində zamanın tələblərinə uyğun istifadəsinə və ölkədə dilçiliyin inkişafına dair Dövlət Proqramı haqqında” ölkə prezidentinin sərəncamına əsasən ölkəmizdə dilimizin milli varlığının qorunması və daha da inkişafı istiqamətində böyük perspektivlər açılmışdır. Bu baxımdan bizim əsas işlərimizdən biri də dilimizin saflığı və qorunması uğrunda mübarizə aparmış tarixi şəxsiyyətlərimizin və ziyalıların fəaliyyətini geniş və hərtərəfli öyrənmək, onların qoyduğu şərəfli yolu davam etdirməkdən ibarətdir..