Fuad Muradov Mərakeşdə keçirilən görüşlərdən danışdı

Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Fuad Muradov Mərakeş Krallığında səfərdə olub.
Komitə sədri Krallığın paytaxtı Rahat şəhərində xaricdə yaşayan mərakeşlilərlə məşğul olan dövlət qurumları, ictimai təşkilatlar və xaricdə yaşayan mərakeşlilərin şurası ilə görüşlər keçirib.
Eyni zamanda Mərakeşdəki Azərbaycan icması ilə də görüş baş tutub.
"Bu görüşdə gələcək fəaliyyət, birgə layihələr müzakirə olunub. Mərakeş Krallığında icmamız böyük olmasa da, burada bizim əsas məqsədimiz xaricdə yaşayan azərbaycanlılarla mərakeşlilər arasında əməkdaşlıq qurmaqdır. Müxtəlif qurumlarla bu barədə müzakirələr aparıldı. Xaricdə yaşayan mərakeşlilərin fondunda, Xarici İşlər Nazirliyində müzakirələr aparıldı. İnanıram ki, xaricdə yaşayan azərbaycanlı və mərakeşli icmaları birgə fəaliyyət göstərə biləcək. Nəzərə alsaq ki, Avropa ölkələrində Mərakeş icması çox böyükdür, bizim üçün də bu məsələ xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. İnanıram ki, bu görüşlərin nəticəsi olaraq Azərbaycan və Mərakeş icması çox gözəl layihələr həyata keçirəcək".

Milyonlarla rəng yalnız üç rəngdən yaranır: Gözümüzdəki möcüzə

Gündəlik həyatda rastlaşdığımız rənglər bizə adi görünə bilər. Qırmızı gül, yaşıl yarpaq, mavi səma – hamısı təbiətin bizə təqdim etdiyi rəng palitrasının bir hissəsidir. Amma maraqlıdır ki, əslində insan gözü milyonlarla rəngi görsə də, onların hamısı cəmi üç əsas rəngin – qırmızı, yaşıl və mavi işığın kombinasiyasından yaranır.
Bu fenomen həm insan görmə sisteminin, həm də müasir texnologiyaların əsas prinsipidir. Televizor, telefon, kompüter ekranlarında gördüyümüz bütün rənglər də eyni qaydada – bu üç rəngin müxtəlif intensivliklərdə qarışması ilə əldə olunur. Yəni, biz ətrafımızı tam rəngarəng görsək də, bu rənglərin hamısı sadəcə üç rəngin birləşməsindən ibarətdir.
İnsan gözü işığı qəbul edən xüsusi hüceyrələr – konus hüceyrələri vasitəsilə rəngləri ayırd edir. Bu hüceyrələr əsasən üç növdür və onların hər biri müəyyən dalğa uzunluğundakı işığa həssasdır: biri qırmızı, biri yaşıl, digəri isə mavi dalğaları qəbul edir. Gördüyümüz bütün digər rənglər məhz bu üç hüceyrənin eyni anda fərqli nisbətlərdə aktivləşməsi nəticəsində yaranır. Məsələn, gözümüz eyni anda həm qırmızı, həm də yaşıl dalğaları qəbul edərsə, biz sarı rəng görürük. Əgər üçü də eyni dərəcədə aktivləşərsə, ağ rəng alınır.
Bəzi insanlar üçün bu mexanizm tam işləməyə bilər. Dünyada təxminən 8% kişi və 0.5% qadın rəng korluğundan (daltonizm) əziyyət çəkir. Bu, əsasən qırmızı və yaşıl rənglərin fərqləndirilməsində çətinlik yaradır. Rəng korluğu olan insanlar üçün xüsusi eynəklər hazırlanıb ki, bu da onların rəngləri daha dəqiq görməsinə kömək edir.
İnsan gözü əsas üç rəng reseptoruna sahib olsa da, bəzi heyvanlar fərqli sayda reseptorlara malikdir. Məsələn, itlər və pişiklər iki əsas rəng reseptoruna sahibdir və əsasən mavi və sarı tonları ayırd edə bilirlər. Onlar insanlarla müqayisədə daha solğun bir dünya görürlər. Quşlar və kəpənəklər isə dörd reseptor sisteminə malikdir və hətta ultrabənövşəyi (UV) işığı belə görə bilirlər.
Müasir texnologiyada rənglərin yaradılması iki əsas prinsipə əsaslanır. Rənglərin əlavə edilməsi prinsipi (RGB – Red, Green, Blue) televizor, telefon və kompüter ekranlarında istifadə olunur və rənglər işıq mənbələri vasitəsilə üst-üstə düşərək yeni rənglər yaradır. Rənglərin çıxarılması prinsipi (CMY – Cyan, Magenta, Yellow) isə çap və boyalarda tətbiq edilir və burada rənglər bir-birinin üzərinə düşdükdə müəyyən dalğaları udaraq yeni rənglər formalaşdırır.
Rənglər sadəcə vizual element deyil, onlar insan psixologiyasına və davranışına da ciddi təsir göstərir. İsti rənglər (qırmızı, narıncı, sarı) enerji və həyəcan hissi yaradır, market və restoranlarda diqqəti cəlb etmək üçün istifadə olunur. Soyuq rənglər (mavi, yaşıl, bənövşəyi) isə sakitlik və rahatlıq hissi oyadır və xəstəxana, ofis kimi yerlərdə üstünlük verilir. Mavi etibarlılıq və sakitlik hissi yaradır, buna görə də banklar və sosial şəbəkələr bu rəngi seçir. Qırmızı isə diqqət cəlb edir və iştahanı artırır, bu səbəbdən fast-food restoranlarında daha çox istifadə olunur.
Qədim dövrlərdə bəzi rənglər çox nadir və bahalı idi. Məsələn, purpur (bənövşəyi) rəngi almaq üçün dəniz molyusklarından xüsusi boya əldə edilirdi və bu, yalnız aristokratlar və krallar üçün əlçatan idi. Çində sarı rəng imperatorlara aid idi və adi insanlar onu geyinə bilmirdi. Orta əsrlərdə bəzi rənglər mistik və dini mənalar daşıyırdı. Məsələn, qara yas və kədər rəmzi idi, ağ isə saflıq və paklıq mənasını ifadə edirdi.
Xəstəxana interyerlərində açıq yaşıl və mavi rənglərdən istifadə edilir, çünki bu rənglər insanı sakitləşdirir və stres səviyyəsini azaldır. Müasir ekran texnologiyalarında insan gözünün təbii rəng qavrayışına uyğun görüntü yaratmaq üçün RGB sistemi tətbiq olunur.
Texnologiya nə qədər inkişaf etsə də, insan gözü hələ də ən müasir ekranlardan daha geniş rəng spektrini ayırd edə bilir. Buna görə də yeni ekran texnologiyaları – HDR (High Dynamic Range), geniş rəng diapazonu və digər innovativ həllər – məhz insan gözünün gördüyü rəng zənginliyini tam imitasiya etmək üçün yaradılır.
İnsan gözünün bu üstünlüyü həm də onun adaptasiya qabiliyyətindən irəli gəlir. Məsələn, qaranlıqdan işıqlı mühitə keçəndə gözlərimiz bir müddət alışmalı olur, çünki konus hüceyrələri fərqli işıq səviyyələrinə uyğunlaşır. Bu xüsusiyyət hələ ki, heç bir texnologiyada tam şəkildə tətbiq oluna bilmir.
Rənglər həyatımızın ayrılmaz hissəsidir, amma onların yaranma mexanizmi çox sadə prinsiplərə əsaslanır. Biz ətrafımızı milyonlarla rəngdə görsək də, bu rənglərin hamısı yalnız üç əsas rəngin – qırmızı, yaşıl və mavinin müxtəlif kombinasiyalarından ibarətdir. Bu prinsip həm insan görmə sistemində, həm də müasir texnologiyalarda tətbiq edilir.
Növbəti dəfə telefon ekranına baxanda və ya göy qurşağını izləyəndə düşün – gördüyün bütün rənglər sadəcə üç əsas rəngin birləşməsindən yaranır!

Gültac Mehdizadə,
BDU Jurnalistika fakültəsinin tələbəsi

Bakıda sexdə yanğın

Bakı şəhərinin Sabunçu rayonunda ümumi sahəsi 500 m² olan birmərtəbəli sexin yanar konstruksiyaları, içərisində olan 5 ədəd dəzgah və 180 ədəd plastikdən ibarət boru yanıb.
Digər borular yanğından mühafizə olunub.
Yanğın yanğından mühafizə bölmələri tərəfindən söndürülüb.

Milli Məclis Avropa Parlamentinə etiraz məktubu göndərdi

Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin Beynəlxalq münasibətlər və parlamentlərarası əlaqələr komitəsi Avropa Parlamentinin 2025-ci il martın 13-də qəbul etdiyi qətnamə ilə əlaqədar Avropa Parlamentinə etiraz məktubu göndərib.
Bu barədə Milli Məclisdən bildirilib.
Biz Avropa Parlamentinin 2025-ci il martın 13-də qəbul etdiyi "Erməni girovların qanunsuz tutulması və qondarma məhkəmə prosesləri" adlı əsassız, qeyri-obyektiv və qərəzli qətnaməyə qəti etirazımızı bildiririk. Suverenlik, qanunun aliliyi və ədalət prinsiplərinin saya alınmadığı bu qətnamədə Azərbaycanın ağır cinayətlərdə iştirak etmiş şəxsləri məhkəmə qaydasında təqib etmək kimi qanuni hüququ tanınmır. Bundan əlavə, qətnamədə son otuz il ərzində mövcud olmuş tarixi şəraitə və Ermənistanın qanunsuz hərəkətləri nəticəsində Azərbaycan xalqının çəkdiyi böyük iztirablara bilərəkdən göz yumulur.
Ermənistan Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınmış ərazilərini 30 ilə yaxın işğal altında saxlamış, dinc Azərbaycan vətəndaşlarına qarşı saysız-hesabsız müharibə cinayətləri törətmişdir. Bu cinayətlərə etnik təmizləmə, insan hüquqlarının ciddi pozuntuları və Azərbaycanın mirasının sistemli şəkildə məhv edilməsi də daxildir. Avropa Parlamenti bu vəhşiliklər, o cümlədən Xocalı soyqırımı barəsində daim susmağa üstünlük vermişdir. Bu soyqırımı aktı zamanı erməni silahlı qüvvələri uşaqlar, qadınlar və qocalar da daxil olmaqla, 613 günahsız insanı qəddarcasına qətlə yetirmişlər. Azərbaycanın itkin düşmüş 4 minə yaxın dinc sakininin taleyi hələ də məlum deyil, lakin selektiv və qərəzli yanaşmaya əsaslanan Avropa Parlamenti bu cinayətləri görməzdən gəlir, çünki Azərbaycana qarşı haqsız və saxta iddiaları üstün tutur.
Beynəlxalq hüquqa və BMT Nizamnaməsinə uyğun olaraq ərazi bütövlüyünü və suverenliyini bərpa etmiş Azərbaycan silahlı separatçılıq, sülh və insanlığa qarşı cinayətlər, müharibə cinayətləri və terrorçuluq da daxil olmaqla, ağır cinayətlərdə təqsirli bilinənləri məsuliyyətə cəlb etmək üçün tam qanuni hüquqa malikdir. Qətnamədə Azərbaycanın 2023-cü ildə "blokada" və "etnik təmizləmə" həyata keçirməsi barədə irəli sürülən ittihamlar başqa bir şey deyil, diqqəti haqsızlığın əsl günahkarlarından – onilliklər ərzində Azərbaycan torpaqlarını işğal etmiş, 750 min azərbaycanlını zorla yurdlarından qovmuş və işğal altında saxladıqları bütün şəhər və kəndləri yerlə-yeksan etmiş Ermənistan silahlı qüvvələrindən yayındırmağa yönələn siyasi motivli uydurmalardır.
Qeyd edilməlidir ki, Qarabağ bölgəsinin Azərbaycanın Konstitusiya çərçivəsinə yenidən inteqrasiyası beynəlxalq hüquqa tam uyğun həyata keçirilmişdir. Erməni milliyyətli sakinlərin böyük əksəriyyəti könüllü olaraq köçmək qərarına gəlmişlər və Azərbaycan hələ də onların hüquq və təhlükəsizliyini təmin etməyə hazırdır. Bu baxımdan Avropa Parlamentinin "sanksiyalar", sazişlərin "dayandırılması" və diplomatik məhdudiyyətlər barədə çağırışları Azərbaycanın daxili işlərinə qarışmaq üçün göstərilən qəbuledilməz cəhdlərdir. Bu cür siyasi motivli hərəkətlər regionda sabitliyə xidmət etmir, əksinə, yalnız gərginliyi artırır və davamlı sülhə nail olmaq perspektivlərini sarsıdır.
Azərbaycan haqq-ədalətə, beynəlxalq hüquqa və regional sülh gündəliyinə sadiq olaraq qalır. Heç bir xarici müdaxilə və ya ədalətsiz ittiham bizi qanunun aliliyini qorumaqdan və ölkəmizə qarşı cinayət törədənləri məsuliyyətə cəlb etməkdən çəkindirə bilməz. Hazırda məhkəmə qarşısına çıxarılan şəxslər hərbi əsirlər deyil, Azərbaycan qanunvericiliyini pozmuş, ədalətli və şəffaf məhkəmə prosesi çərçivəsində məsuliyyətə cəlb edilməli olan cinayətkarlardır. Bütün tərəflər belə bir reallığı qəbul etməlidirlər ki, Azərbaycan öz xalqını və ərazisini qanunsuz işğaldan və silahlı separatizmdən qorumaq kimi suveren hüququnu həyata keçirir. Beləliklə, Avropa Parlamentinin qətnaməsi sülhü və ya ədaləti deyil, düşmənçiliyi qızışdırmaq və birtərəfli siyasi gündəliyi təşviq etmək cəhdidir.
Yuxarıda göstərilənləri nəzərə alaraq, Avropa Parlamentini sülhə və barışığa qarşı yönələn siyasi motivli hərəkətlərə yol verməkdənsə, ədalət və suverenlik prinsiplərinə hörmət bəsləməyə çağırırıq. Yalnız haqq-ədalət və qarşılıqlı anlaşma sayəsində Cənubi Qafqazda həqiqi sabitlik əldə edilə bilər.

Antibiotiklərin reseptsiz satışı qadağandır - Nazir

Antibiotiklərin reseptsiz satışı və istifadəsi qanun pozuntusu hesab edilir.
Bunu səhiyyə naziri Teymur Musayev jurnalistlərə açıqlamasında deyib.
“Antibiotiklərin reseptsiz satışı qadağandır. Pasiyentlər həkimdən elektron reseptin istifadəsini tələb etsə, bu problem aradan qalxacaq”, - nazir qeyd edib.

Antibiotiklərin reseptsiz satışı qadağandır - Nazir

Antibiotiklərin reseptsiz satışı və istifadəsi qanun pozuntusu hesab edilir.
Bunu səhiyyə naziri Teymur Musayev jurnalistlərə açıqlamasında deyib.
“Antibiotiklərin reseptsiz satışı qadağandır. Pasiyentlər həkimdən elektron reseptin istifadəsini tələb etsə, bu problem aradan qalxacaq”, - nazir qeyd edib.