Rəşad Mahmudov – insanlıq məlhəmi

Adətən, yubiley yaşları 50-dən qeyd edilir. Amma hər kəs yubiley yaşını qeyd etməyə layiqmi? Geriyə baxanda kimi bu illəri yaşamaq xətrinə başa vurur, kimi də illərə, bir ömrə sığmayan əməllərilə...
Tibb elmləri doktoru, Əməkdar həkim, Milli Məclisin deputatı Rəşad Mahmudov ömrünün yarıməsrlik zirvəsindən geriyə boylananda neçə insan ömrünə sığası uzun bir ömür yolu görür. Tibb aləmində ürək-damar cərrahı olaraq, neçə ilklərə imza atan həkim, cərrah, alim, müəllim, ictimai-siyasi xadim olaraq mənalı, şərəfli, gərəkli ömür yolu...
Ən azyaşlı pasienti – ürək qüsuruyla dünyaya göz açan 5 günlük çağa, ən yaşlı pasienti isə - yaşamaqdan doymayan, həyat eşqi güclü olan 94 yaşlı kişi olubdur. 25 illik həkimlik-cərrahlıq fəaliyyəti müddətində 10 mindən çox ürəyin fəaliyyətini bərpa edib, 20 mindən çox insana müalicə vasitəsilə şəfa verib. Rəşad Mahmudov şəfqətli əllərilə həyata qaytardığı pasientlərinin yəqin ki, çoxunu unudub. Amma yenidən həyat verdiyi pasientin hər biri xilaskarı olan Rəşad Mahmudovu unutmur, ona minnətdarlıqla dualar yağdırırlar. Elə biri mən... Xəstəxanadan çıxandan sonra təşəkkürdolu məktubumda belə yazırdım: “Tarix boyu insan övladı yaranandan xəstəliklər də onunla baş alıb gedir. Xəstəlik qorxulu deyil. Qorxulusu mükəmməl həkimə rast gəlincədir... Ürəyimin ağrılarından xeyli vaxt idi əziyyət çəkirdim. Heç bir dərman ağrılarımı azaltmırdı. Anjoqrafik əməliyyatdan sonra ürək damarlarımın tutulması müəyyən edildi. Əlacı cərrahi əməliyyat idi. Tanıdığım kardioloqlar - tibb elmləri doktoru Rza Səmədov, həkimkar­dioloq Nurəddin Əhədov, qızı – tibb üzrə fəlsəfə doktoru Mədinə xanım ürək-damar cərrahı Rəşad Mahmudovla görüşməyi məsləhət bildilər. Əvvəllər də bir neçə dəfə görüşümüz olmuşdu – tədbirlərdə və s. yerlərdə. Bu dəfə isə pasienti kimi görüşürdüm. Müayinənin cavablarına baxıb, açıq əməliyyatı məsləhət gördü. “Əməliyyat” sözü məni qorxutsa da, çöhrəsindən nur yağan həkimin “insanlıq məlhəmi”ndən sanki elə həmin anda şəfa tapıb sağaldım və əməliyyata razılıq verdim.
Əməliyyatım növbəti həftə baş tutdu. Həkimin dediyinə görə, mənimki çox ağır əməliyyat olsa da, uğurla başa çatmışdı. Rəşad Mahmudov məni gözləyənlərə bu xəbəri sevinclə bildirmişdi.
Reanimasiyadan palataya köçürüldüm. Cərrahım məni müayinəyə gələndə üzündə xüsusi məmnunluq var idi. Eyni diqqəti palata yoldaşım, başqa cərrah tərəfindən əməliyyat olunmuş Lalə Əzimovaya da göstərdi.
Xilaskarım Rəşad Mahmudov başda olmaqla, Mərkəzi Gömrük Hospitalının baş həkimi Bəxtiyar Musayevdən tutmuş, texniki işçilərə qədər hamıdan diqqət və qayğı gördüm, razı qaldım.
Əməliyyat xərclərinin icbari tibbi sığorta hesabına yerinə yetirildiyinə görə, dövlətimizə minnətdarlığımı bildirirəm. Məni yenidən həyata qaytaran Rəşad Mahmudova və onun komandasına ömrüm boyu minnətdaram.
Xilaskarlarıma sağlam canla sağlamlığımızın keşiyində durmalarını arzulayıram”.
Sevimli loğmanımızla yubiley ərəfəsində bircə dəfə görüşmək imkanımız oldu. Əməliyyatlar, müayinələr, tədbirlər, görüşlər, bir sözlə başdan aşan qayğılar çox mətləblərə aydınlıq gətirməyə imkan vermədi. Fəqət bu gün də xatirəsini ən doğması kimi əziz tutduğu professor Fəxrəddin Cavadov barədə xatirələrini oxucularımızla bölüşməsini xahiş etdim. O, unudulmaz simanı yanğı ilə yad etdi: “Türkiyədəki tibb və uzmanlıq təhsilimi bitirdikdən sonra Azərbaycana gəldim. Fərqli xəstəxanalarda müxtəlif baş həkimlərlə işləməli oldum. Hər biri seçilmişlərdən idi. Fəqət tibb elmləri doktoru, professor Fəxrəddin Cavadov alim olaraq, rəhbər olaraq, ən başlıcası insan olaraq Allah-təalanın mənə hədiyyəsi, böyük neməti idi.
İlk tanışlıqdan yaranan dostluğumuz, birgə olduğumuz 4 ilə yaxın bir müddətdə qarşılıqlı olaraq dilə gətirilməsi mümkün olmayan ata-övlad münasibətlərinin dərin bağlarına gedib çıxacaq qədər yaxınlaşdıq. Fəqət belə bağlılığın tez qırılması bu gün də məni sarsıdır. Kaş ki... Kaş ki, bu “kaşkilər” olmayaydı. Fəxrəddin Cavadovun varlığı Azərbaycan səhiyyəsi üçün çox böyük qazanc olduğu kimi, yoxluğu da çox böyük, ağır itki oldu. 14 illik ayrılığa baxmayaraq, təkcə doğum, anım günlərində deyil, adi günlərində də məzarına baş çəkir, onunla yenə də söhbətləşirəm.
Həyatda olmayanda da bunca sevilmək nə gözəlmiş!..
Cənab Prezident İlham Əliyev DNŞ-nin bütün təşkilati işlərini Fəxrəddin Cavadova həvalə etmişdi. İnsanların rifahı naminə Azərbaycan səhiyyəsinin inkişafı naminə atılan yeni addımlar - Lənkəranda Diaqnostika Mərkəzinin və daha sonra 10 yerdə belə mərkəzlərin açılması, onların tikintisindən tutmuş kadr potensialına kimi bütün məsələlər Fəxrəddin müəllimin nəzarətində idi. Bizi də bir komanda olaraq arxasınca aparırdı. Arzuları çox idi. Həyatdan qəfil getməsi çox planlarını yarımçıq qoydu...
Nə etməli... Deyirlər, Ulu Tanrı məhz sevdiklərini öz dərgahına tez qovuşdurur ki, insanlar həmin şəxs üçün daim yanıb-yaxılsınlar.
Alın yazısı da var, ömür qisməti də... Bəzən ömür qismətini tezləşdirən amillər də... Bəzən biz həkimlər doğru əvəzinə səhvlər də edirik. Fəxrəddin müəllim Azərbaycanda bugünkü sistem qurulmamışdan qabaq Almaniyada anjoqrafiya olunmuşdu. Əməliyyat əvəzinə ürəyinə stend qoydurmuşdu.
Təəssüf ki, Fəxrəddin müəllimin ölümlə çarpışdığı günlərdə Bakıda deyildim. Ürəyi dayanandan 5 saat sonra Avropadan qayıtdım. Komanda olaraq dünyünın bütün güclərini bura yığdıq. Azərbaycan tarixində ilk dəfə olaraq süni ürək aparatı Fəxrəddin Cavadova taxıldı. Əl çəkmirdik. Sonda ürəyi bərpa etsək də, məlum oldu ki, beyni oksigensizlikdən zədə alıb. Beyin ölümü də artıq son demək idi. Odur ki, aparatın söndürülməsi qərarı verildi. Azərbaycanda ürək-damar cərrahiyəsi sahəsində inqilabi dəyişikliklər heç biri köməyinə çatmadı.
Fəxrəddin müəllimlə bağlı bir məqamı da heç vaxt unuda bilmirəm. Ruhu şad olsun deyə, onu da xatırlamaq istəyirəm. Birgə çalışdığımız ilk aylar idi. Doğulduğum diyara getmək istədiyini bildirdi. Vaxt ayırıb getdik. İlk öncə atamın məzarına baş çəkdik, sonra oxuduğum məktəbə. Qış ayları idi. Məktəbdə istilik sistemi olmadığından şagirdlər paltoyla oturmuşdular. Nəsə bu vəziyyəti yaxşı qəbul etmədi. Məktəbin rəhbərliyilə görüşdü. Söylədi ki, buranın istilik sistemi bir aya düzəlməsə, mənim yüksək dəyər verdiyim, Tanrının xalqımıza hədiyyəsi olan Rəşad Mahmudov (Fəxrəddin müəllimin ifadələrini olduğu kimi deyirəm - R.M.) gözümdə həmin şəxs olmayacaq və direktora qətiyyətlə çatdırdı ki, əgər Rəşad Mahmudov işi yubatsa, mənə müraciət edə bilərsiniz. Bu da telefon nömrəm. Elə bu gündən ustaları çağıra bilərsiniz...
Fəxrəddin müəllimin süni tənəffüs aparatı ilə yaşadığı hər tərəfə yayılmışdı. Onu tanıyanların hamısının əlləri göydə idi. Bizim məktəbin nəinki müəllim, şagird kollektivinin, hətta valideynlərinin də bütövlükdə bütün Astara camaatının əlləri ümidlə Allaha sarı uzanmışdı. Professorun həyat mübarizəsi savaşında qalib gəlməsi üçün Allahdan kömək diləyirdilər. Doğulub boya-başa çatdığı Buzovnada da, Azərbaycanın digər yerlərində də eləcə... Təəssüf ki, Yaradan sevimli bəndəsini öz dərgahına apardı.”
Youtubenin yaddaşında Rəşad Mahmudovla bağlı xeyli videogörüntü var ki, bölgələrdə əməliyyatlardan sonra lentə alınaraq əbədiləşdirilib. Lənkəran Diaqnostika Mərkəzinin açılışından sonra 2006-cı ildə Heydər Əliyev Fondunun təşkilatçılığı ilə ilk xeyriyyə aksiyaları keçirilib. Bu aksiyalar bir qədər sonra Qəbələdə, Qubada, Gəncədə, Şamaxıda, Naxçıvanda və digər yerlərdə də baş tutub. Heydər Əliyev Fondunun və Dövlət Neft Şirkətinin təşkilatçılığı ilə baş tutan əməliyyatların demək olar ki, hamısı uğurla nəticələnib.
Bölgələrdə ilk dəfə açıq ürək əməliyyatları, ürək əməliyyatıyla birgə qaraciyər transplantasiyası aparılıb. Kovidli xəstələrə süni ürək köçürülməsi baş tutub. “Uşaq ürəkləri Qarabağda döyünür” - cəbhə bölgələrində keçirilən aksiyanı həkimlər belə adlandırırlar. Füzuli rayonunda 1-10 yaş arası uşaqların ürək qüsurları aradan qaldırılır. Həkimlər cəbhə bölgəsindəki yaşlı sakinlərin də ürək qüsurlarını aradan qaldırmağa nail olurlar.
Astarada Mərkəzi Gömrük Hospitalının təcrübəli həkimlərinin istəyilə xeyriy¬yə aksiyası keçirilib. 3 gün müddətində 500 nəfərə yaxın insan EKQ, EXO, dopler və s. müayinədən keçib.
Hər əməliyyatdan sonra Rəşad Mahmudov müsahibə verir - savaşdan zəfərlə çıxmış qəhrəman kimi. Ürəyinin nuru çöhrəsində də əksini tapıb, səsində də bir məmnunluq duyulur: “Gərgin bir mübarizəyə başladıq. Şükür Allaha ki, gözəl keçdi. I Qarabağ müharibəsinin qazisi, Xocalı soyqırımının canlı şahidi və o qanlı mübarizə iştirakçısına ağır COVİD xəstəliyi keçirməsinə baxmayaraq, süni ürək cihazının köçürülməsinə nail olduq.
Bu xəstəmizin timsalında bir daha göstəririk ki, Azərbaycan səhiyyəsi bu gün də, gələcəkdə də artan daha güclü imkanları ilə hər zaman hər bir müharibə iştirakçısının, qazisinin, əsgərinin, bir sözlə, hər bir vətəndaşımızın arxasında olacaq, onların sağlamlıqlarının qorunmasına kömək edəcəkdir”.

* * *
Yazını tamamladığım ərəfədə sosial şəbəkələrdə bir videogöruntü yayımlandı. Rəşad Mahmudov Özbəkistanda keçirdiyi əməliyyatın sevincini hamımızla bölüşür. Uğurlu əməliyyatının sevinci səsində də əks-səda verir: “Hamınızı qardaş Özbəkistan Respublikasının Namanqan şəhərindən salamlayıram. Bu gün çox dəyərli dostlarımla iki həftəlik körpədə ortaq ürək əməliyyatı keçirdik. Qızda anadangəlmə üç ürək qüsuru və digər çatışmazlıqlar da vardı. Hər şey uğurla başa çatdı. Mən düşünürəm ki, bu əməliyyat sadəcə bir uşağın həyatının xilası deyil, Qarabağ savaşında zəfər qazanan Azərbaycana Özbəkistan Respublikasının göstərdiyi qardaşlıq münasibətinə bir vətən oğlu kimi mənim minnətdarlığımın təcəssümüdür.
Minlərcə azərbaycanlının təhsil almasına kömək məqsədilə Qarabağda ilk məktəbin açılması və hər iki ölkənin Prezidentinin bu açılışda iştirakına qarşılıq olaraq Azərbaycan-Özbəkistan Tibb günlərində kiçik də olsa, töhfə vermək istədik.
Körpə qızın kiçik ürəyində əməliyyatımızla iki xalq arasındakı körpünü daha da möhkəmləndirməkdir məqsədimiz.
Xalqlarımız var olsun!
Qardaşlığımız var olsun!”
Biz də deyirik:
“Rəşadların var olsun, Vətən!
Rəşadların var olsun, Dünya!”
***
Yarım əsrdə, daha doğrusu, 25 illik fəaliyyəti dövründə gördüyü işlərin lap cüzi hissəsini gələcək nəsillər üçün qələmə aldım. Həm yubiley vaxtı yaxınlaşır, həm də təvazökarlıq edib haqqında yazılmasını istəmirdi. Əməlləri təkcə həyata qaytardığı insanların deyil, tarixin yaddaşında da əbədiləşəcək. Gələcəyin içərisində ömrünün ikinci 50 illiyində də, inşallah üçüncü 50 illiyində də dünənin işığı parlayacaq.
Rəşad Mahmudov elmini, zəkasını, enerjisini bəxşiş elədiyi nəinki vətən övladlarının, dünyanın müxtəlif ölkələrində həyata qaytarıb ömür verdiyi insan¬ların dualarında da yaşayacaq. Çünki təkcə Azərbaycana yox, bütün dünyaya gərək olan həkimdir. Yüksək ziyalı mədəniyyəti, yanğılı vətəndaşlıq qətiyyətli, düzgün dövlətçilik mövqeyi təkcə Azərbaycanla məhdudlaşmır. Etiraf edirəm ki, qələmə sığmayan, dilə gəlməyən əməllərini bütün aydınlığı ilə göstərə bilmədim. Qiymətli oğul, dəyərli ziyalı barədə ürəyim istəyən yazı yazmaq çətinliyi qarşısında qaldım. İnanıram ki, nə vaxtsa yazacağam. Axı yazılan söz yadigardır!.. Təki sağlıq olsun.

Sevda Əlibəyli
SÖZARDI:
Tanınmış simaların ailə həyatı oxucular üçün maraqlı olur. Bu mənada görü¬şümüz zamanı Rəşad müəllimdən ailəsi barədə də məlumat əldə etdim.
Ömür-gün yoldaşı Aylin xanım türk qızıdır. Bu sevgidən 3 övlad dünyaya gəlib.
Biz də bu cütlüyə xoşbəxtlik arzulayıb, övladlarının toylarını görməklə nəvə-nəticə sahibi olmalarını arzulayırıq.

TƏBİB əhali arasında yayılan xəstəliklə bağlı açıqlama verdi

Hər il olduğu kimi, payız-qış mövsümündə havaların soyuması ilə əlaqədar tənəffüs yolu infeksiyalarında artım müşahidə edilir.
Bu barədə TƏBİB-dən məlumat verilib.
Qeyd edilib ki, son günlərdə insanlar arasında boğaz qıcıqlanması, boğaz ağrısı, yüksək olmayan temperatur, oynaqlarda ağrı, burun tutulması simptomları ilə müşayiət olunan tənəffüs yolu infeksiyalarından şikayətlər artıb.
"Hətta bəzi xəstələrdə iybilmə, dadbilmə duyğusunun itirilməsi də müşahidə olunur. Xəstələr bunun COVID-19 virusunun yeni variantlarından biri olduğunu düşünərək təşviş keçirirlər, lakin buna heç bir əsas yoxdur. Tənəffüs yolu infeksiyalarının (qrip, kəskin respirator xəstəliklər və s.) bəzilərində iybilmə və dadbilmə duyğusunun itirilməsi şikayətləri müşahidə edilə bilər. Mövsümlə əlaqədar sadaladığımız şikayətlərlə həkimə müraciət sayında artım olması, hər zamankı kimi, gözləniləndir. Payız-qış fəsli daxil olandan bəri, TƏBİB respirator infeksiyaların artacağı ilə bağlı dəfələrlə əhaliyə çağırışlar edib, respirator gigiyena qaydalarına əməl etmələri tövsiyə olunub, qrip vaksinlərinin tətbiqi həyata keçirilib və keçirilməkdə davam edir", - deyə əlavə edilib.

Bakının bu qəsəbələrində Hepatit “A” virusu xəstəliyi yayıldı

Bakı şəhəri Suraxanı rayonu Əmircan və Bülbülə qəsəbələrinin əhalisi arasında 2023-cü ilin dekabr ayından başlayaraq yoluxucu Hepatit “A” virusu xəstəliyi yayılıb.
Bu barədə Səhiyyə Nazirliyinin Respublika Gigiyena və Epidemiologiya Mərkəzi məlumat yayıb.
Bildirilib ki, xəstəliyi yayılması ilə bağlı tədbirlər davam etdirilir:
"Aparılan profilaktik tədbirlər ilə əlaqədar “Azərsu” ASC-nin mütəxəssisləri ilə birgə mərkəzləşdirilmiş içməli su şəbəkəsində laborator müayinə üsullarının tətbiqi ilə monitorinqlər keçirilir. Profilaktik tədbir olaraq su şəbəkəsində qalıq xlorun müvəqqəti yüksəlməsi ilə bağlı Əmircan və Bülbülə qəsəbələrini qidalandıran +54 Ramana mərkəzi su anbarının ərazisində 1 ədəd xlor tərkibli reagent dozalayıcı nasos quraşdırılıb. Eyni zamanda, “Azərsu” ASC-nin Suraxanı rayon Sukanal idarəsinin mütəxəssisləri rayon GEM-nin əməkdaşları ilə birgə fərdi yaşayış evlərində yerləşən ehtiyat su çənlərinin yuyulub dezinfeksiya edilməsi ilə bağlı tədbirlər həyata keçirilib", - məlumatda vurğulanıb.

Qızılcaya yoluxanlarən sayı getdikcə artır

Cəlilabad rayonu üzrə ötən ilin noyabr ayından bugünədək 339 nəfər qızılca virusuna yoluxub.
Onlardan 236 nəfəri 18 yaşdan kiçiklər və 103 nəfəri 18 yaşdan böyüklərdir.
Hazırda aktiv xəstə sayı 73 nəfərdir. Onlardan 69 nəfəri ambulator, 4 nəfəri isə stasionar şəraitdə müalicə alır.
Ötən ilin dekabrın 1-dən peyvənd vurulan uşaqların sayı 2 104 nəfərdir.
Ötən gün 17 nəfər bu virusa yoluxub. Hələlik bu rəqəm rayon ərazisində gündəlik yoluxma ilə bağlı qeydə alınmış ən yüksək say hesab olunur. Yoluxma sayının artımı havaların kəskin soyuması ilə əlaqədar olması bildirilir.

BİR ANA TANIYIRAM

Bir ana tanıyıram, elə mənim özüm kimi. Üzü gülər, dili şirin, amma qəlbi paramparça.
Bir ana tanıyıram elə mənim özüm kimi. İradəsi poladdan möhkəm, dözümü ümman, göz yaşı dərya.
Fərqimiz nədədir, bilmirəm. Dərdimizin ağırlığında, yaramızın dərinliyində, ya nədə...
Onu yaxşı bilirəm ki, övlad dərdinin ağırı, yüngülü yoxdur. Bu elə yaradır ki, nə öldürür, nə yaşadır. Yara var sağalır, yara var öldürür, yara da var ki, bir ömür süründürür.
25 yaşlı balasını körpə uşaq kimi açıb bələyən bu müqəddəs qadını mən qiyabi tanıyırdım. Bacım Sahibə onun haqqında həmişə ağız dolusu danışır. Bu yaxınlarda bacımla danışanda, Kəmalə xanım oğluna ad günü keçirir dedi. Məkanı öyrəndim və təbrik etmək qərarına gəldim. İlkinin ayağı yeriməsə də ağılı üstündədir. Hər şeyi anlayır, danışır, ürək sözlərini bölüşür. Gecəni yata bilmədim. Gah İlkini, gah da öz Vüqarımı düşündüm. Nə fayda...
“ Yüz fikir bir borcu ödəməz” deyib atalar.
İşin arasında vaxt tapıb evə, balasını görməyə tələsən, sonra yenə işə dönən bu qadın ürəyini balasının yanında saxlayır... Allah heç kəsə sağalmaz yara verməsin. Bizi bir – birimizdən çox kim anlayar ki...
Göz yaşlarımı saxlaya bilmədim. Ürəyimin ağrısı vərəqlərə töküldü.

Gözləri dəryadı, qurumur yaşı,
Dərdindən vədəsiz ağarıb başı.
Sənsən Kəmalənin yadı- yaddaşı,
Sənsən Kəmalənin dünyası, İlkin.

Ad gününə getdim, yazdığım bir neçə bəndlik şeirlə. Axı İlkin oxumağı, yazmağı bacarır. Yəqin ki, bu şeir onun üçün ərməğan olacaq deyə düşündüm. Elə də oldu. Mənim gəlişim onları çox sevindirdi.
Süfrənin başında oturan bu boylu – buxunlu oğlanın gözləri gülürdü. Sanki öz taleyinə meydan oxuyurdu bu gözlər.
20-dən çox qonağı olan bu məclis çox şən keçsə də hərdən anasının doluxsunan gözləri nəzərimdən qaçmırdı. Göz yaşlarımı güclə saxlayırdım.
Dünyaya sığmayan dərdini çiyinlərində daşıya bilən analar ağlaya - ağlaya gülməyi, yaşaya – yaşaya ölməyi də bacarır. Mən bunu 33 ildir ki bilirəm.
Anadan etibarlı, anadan dözümlü ikinci bir varlıq yoxdur bu dünyada. Ana məhəbbəti çəkiyə gəlməz, ölçüyə sığmaz. Ana ürəyində olan hikmət, məhəbbət, dözüm oxunmamış kitab, açılmamış sirdi, sehirdi.
Mən sona kimi otura bilmədim. Məclisdən tez ayrıldım. Axı məni də öz balam gözləyirdi. 33 yaşında 2 yaşlı körpədən seçilməyən, dilsiz-ağızsız balam.
Maşında oturanda özümdən ixtiyarsız göz yaşlarım yanağmdan sinəmə doğru yol açdı.
Anaları qoruyun əziz övladlar. Bu dünyada heç kəs sizi ana qədər sevə bilməyəcək! Ana məhəbbəti sonsuzdur, qarşılıqsızdır. Kəmalə xanıma can sağlığı arzu edirəm. Var ol səni, müqəddəs ana!

Südabə İRƏVANLI
AYB - nın fəxri üzvü,
Aşıq Pəri Məclisinin sədr müavini.

TƏBİB: “Azərbaycanda istifadə olunan peyvənd alfa ştammına qarşıdır”

İlk istifadə etdiyimiz peyvəndlər virusun alfa ştammına qarşı istifadə edilmişdi. Təbii ki, heç nə yerində dayanmır, peyvənd istehsal edən şirkətlər bunun üzərində çalışırlar.
Bunu TƏBİB-in Tibbi xidmətlərin inkişafı departamentinin rəhbəri Yaqut Qarayeva deyib.
O qeyd edib ki, ABŞ-də xüsusilə 2023-2024 il mövsümü üçün son variantlar nəzərə alınaraq COVID peyvəndi hazırlanıb.
"Azərbaycanda istifadə olunan peyvənd alfa ştammına qarşıdır. Ancaq virus eyni virusdur, sadəcə onun zülallarında müəyyən dəyişikliklər olur və buna mutasiya deyirik. Bu, orqanizmin immun sistemi üçün yeni deyil, əgər peyvənd vurulubsa, artıq immun sistemi onu tanıyır. Qrip peyvəndində də belədir.
Hər il yeni qrip peyvəndi istifadə edilir, artıq onun istehsalı çox inkişaf etdiyi üçün belə bir praktika var. Peyvəndlərin də üzərində ilboyu epidemioloji nəzarət aparılır, dünyanın müxtəlif ölkələrindən nümunələr götürülərək məlumat toplanılır ki, gələcək mövsümdə hansı ştammlar daha çox yayıla bilər. Həmin məlumatlar əsasında yeni peyvəndlər hazırlanır. Bu, qrip virusunda belə idi, artıq COVID-də də var. Qriplə COVID-in yeni ştammı bir peyvənddə olması üzərində iş gedir və gələcəkdə bir peyvənd vurduraraq hər iki virusdan qorunmaq mümkün olacaq", - deyə Y. Qarayeva əlavə edib.

Qripə qarşı peyvəndləməyə başlanılıb - TƏBİB

Qripə qarşı peyvəndləməyə yeni başlanılıb.
Bunu Tibbi Ərazi Bölmələrini İdarəetmə Birliyinin (TƏBİB) icraçı direktoru Vüqar Qurbanov jurnalistlərə açıqlamasında deyib.
O bildirib ki, qripə qarşı peyvəndlər Səhiyyə Nazirliyi tərəfindən ölkəyə gətirilib və artıq prosesə başlanılıb:
"Bununla bağlı statistik rəqəmlər bir ay sonra açıqlana bilər".

Həkimlik anddır, vicdandır, müqəddəsdir

Həyatını insanların, millətinin sağlamlığına həsr etməyi, bu yolda gecə-gündüz vicdanla çalışmağı, həkimlik andına sadiq qalmağı həyat amalı seçən insanlar həm də daha fədakar, daha cəsarətli olurlar desək, yəqin ki, yanılmarıq. Yüksək ixtisaslı, qayğıkeş həkimlərimizin bacarığı və çalışqanlığı sayəsində səhhətindəki problemlərlə bağlı onlara üz tutan hər bir vətəndaş öz sağlamlığına qovuşub normal həyatına davam edir, həkimlərə isə duaçı olurlar.
Həkimlik peşəsi harada sevilirsə, orada insanlıq sevgisi də var. Təcrübələr göstərir ki, hansı peşənin arxasınca gedirsən get, peşənə ürək qızdırmalısan. Xidmət etdiyin xalqa, onun hər bir üzvünə bu ürəkdə böyük eşq yuva salmalııdr. Belə keyfiyyət sahibi olan hər kəs öz peşəsinin ustadı olur, sevilir – Solmaz Orucova kimi.
Orucova Solmaz Balasaday qızı 2 aprel 1980-ci ildə Şamaxı rayonunun Sündü kəndində anadan olub. 1998-2004-cü illərdə Azərbaycan Tibb Universitetinin “Müalicə işi” fakültəsində təhsil alıb. Həmin ildən əmək fəaliyyətinə başlamış, 5 saylı Şəhər Poliklinikasında, “Bioloji Təbabət” klinikasında çalışmışdır. 2005-ci ildə dəri-zöhrəvi üzrə internatura proqramı keçmiş və öz sahəsi üzrə ixtisaslaşaraq fəaliyyətini davam etdirmişdir. 2016-cı ildən Binəqədi rayonu 15 saylı Şəhər Poliklinikasında dermatoveneroloq kimi insanların sağlamlığının keşiyində durur. Ona üz tutan hər bir vətəndaşa fərdi yanaşır, onların problemlərini səbirlə, təmkinlə dinləyir və yalnız müalicə vasitələriylə kifayətlənməyərək, lazımi tövsiyələr verir, doğru istiqamət göstərməklə, onlara həm də mənəvi dayaq durur.
Solmaz Orucova məhz o həkimlərdəndir ki, istər iş kollektivi, istər xəstə yaxınları həmişə ondan razılıq edirlər. O, öz biliyi, savadı, peşəkarlığı ilə hər bir şəxsə fərdi yanaşmaqla əlindən gələnin ən yaxşısını etməyə çalışır.
Bütün peşələr kimi, həkimlik sənəti də daim öyrənməyi, təkmilləşməyi, müasir üsullara yiyələnməyi tələb edən bir sahədir. Buna görə daim öz üzərində işləməyə çalışan, tibbin yeniliklərini araşdıran Solmaz həkim ona üz tutan hər bir şəxsə daha faydalı, daha effektiv müalicə üsulları tətbiq edərək müsbət nəticələr görməyə çalışır ki, bu nəticələr də insanların onun müalicəsinə, fəaliyyətinə olan inamı, sevgi və hörmətidir. Bunu Solmaz həkim öz fəaliyyəti, vicdanla, dürüst çalışmağı ilə qazanıb.
Çalışdığı bütün kollektivlərdə sevilən, hörmət sahibi olan Solmaz həkim həm də qayğıkeş ana, mehriban, gülərüz həyat yoldaşı, ailə dəyərlərinə xüsusi bağlı olan nümunəvi xanımdır. Həyat yoldaşı - 7 saylı Şəhər Poliklinikasında çalışan Şövqi Zeynalov xalqımıza sədaqətlə xidmət edən, ona ümidlə üz tutan insanlara yaşama sevinci bəxş edən peşəkar həkimlərimizdəndir. Nümunəvi həkim ailəsində böyüyən övladların da valideynlərindən örnək götürərək vətənimizin gələcəyi üçün savadlı kadr olacağına inanır, Solmaz həkimə çətin və məsuliyyətli fəaliyyətində, eləcə də şəxsi həyatında uğurlar arzulayırıq.
G.SÜLEYMANLI
“Bütöv Azərbaycan”

Qızılcaya yoluxmaların artım sürətində nisbətən azalma var - Nazir

Görünən mənzərə odur ki, qızılcaya yoluxmaların artım sürətində nisbətən azalma var.
Bunu jurnalistlərə açıqlamasında elm və təhsil naziri Emin Əmrullayev bildirib.
Onun sözlərinə görə, proses nəzarətdədir: "Hazırda baş verənlərin təkrarlanmaması üçün valideynlər öz övladlarını vaxtında, düzgün qaydada peyvənd etdirməlidirlər. Hazırda ümumilikdə təhsil sisteminin distanta keçirilməsi və qapanma olması ilə bağlı gözlənti yoxdur. Amma ayrı-ayrı məktəblərdə və ya siniflərdə yoluxmalar artarsa, lokal qapanma ola bilər".

Peyvənddən sonra qızılcadan ölüm halları 85 faiz azalıb - Rəsmi

Müasir dövrdə bir sıra infeksiyaları peyvəndlərlə idarə edə bilirik.
Bunu Səhiyyə Nazirliyinin mütəxəssis-eksperti, infeksionist Təyyar Eyvazov nazirliyin rəsmi instaqram səhifəsində “Qızılca” mövzusunda yayımlanan canlı yayımda deyib.
Azərbaycan Respublikasında qəbul olunmuş milli peyvənd təqvimində 11 infeksiyanın peyvəndlərlə idarə olunması məsələsinin olduğunu diqqətə çatdıran T.Eyvazov qızılcanın da onlardan biri olduğunu qeyd edib: “Qızılca əleyhinə peyvənd ilk dəfə ötən əsrin 60-cı illərində tətbiq olunub. Peyvənd tətbiq olunmadığı dövrlərdə təxminən 15-16 yaşlı uşaqların 90 faizi qızılcanı keçirirdi. Dünya üzrə peyvənd olmadığı dövrlərdə 1 il ərzində 2 milyon şəxs qızılcadan vəfat edirdi. Peyvəndlərin tətbiq olunması nəticəsində qızılcaya yoluxma hallarının sayı kəskin azalmışdı. Ən aşağı ölüm göstəricisi 2016-cı ildə oldu ki, bu da 100 mindir. Təxminən 85 faiz ölüm halları azaldı. Bu, onu göstərir ki, peyvənd kifayət qədər effektivdir. Peyvənd uzun illərdir tətbiq olunur, öz təhlükəsizliyini və effektivliyini sübut edib”.
Mütəxəssis-ekspert iki yaşadək uşaqlar və hamilə qadınların yanaşı xəstəlikləri olmasa belə qızılcanın fəsadlaşması üçün risk qrupuna aid olduqlarını bildirib.