ABŞ-Ukrayna arasında çoxdan gözlənilən sazişin detalları

ABŞ və Ukrayna arasında təbii sərvətlərin birgə işlənməsi və Ukraynanın bərpası üçün İnvestisiya Fondunun yaradılmasını nəzərdə tutan saziş imzalanıb.
Razılaşmanın əsas şərtləri və təsdiqlənmə prosesi ilə bağlı əlavə məlumatlar açıqlanıb.
ABŞ Maliyyə Nazirliyinin yaydığı rəsmi məlumatda bildirilir ki, saziş Ukraynaya Rusiya işğalına qarşı mübarizədə göstərilən ABŞ xalqının “əhəmiyyətli maliyyə və maddi dəstəyinə” cavab olaraq imzalanıb. Nazirliyin bəyanatına görə, iqtisadi əməkdaşlıq vasitəsilə tərəflər Ukraynanın iqtisadi bərpasını sürətləndirmək üçün “ortaq resurslar, bacarıqlar və imkanlardan” istifadə edəcək.
Sazişin tam hüquqi qüvvəyə minməsi üçün Ukrayna parlamenti – Ali Rada tərəfindən ratifikasiya olunması tələb olunur. Hazırda tərəflər sənədin idarə olunması mexanizmləri üzərində razılaşmanı yekunlaşdırmağa çalışır.
Ukraynanın iqtisadiyyat naziri Yuliya Sviridenko Vaşinqtonda ABŞ maliyyə naziri Skott Bessentlə birgə sənədi imzalayıb. O, sosial şəbəkədə bildirib ki, “sənəd hər iki ölkə üçün uğur vəd edən məzmuna malikdir” və sazişin mətninə son dəyişiklərin edilməsi ilə daha səmərəli nəticələr əldə olunacağına inanır.

Sazişin əsas şərtləri:

- ABŞ-Ukrayna İnvestisiya Fondu yaradılır və bu fond 10 il ərzində Ukraynada inkişafa yönəlik investisiyalar həyata keçirəcək.

- Fondun idarəçiliyi və maliyyələşdirilməsi 50/50 nisbətində tərəflər arasında bölünəcək.

- ABŞ-a yeni təbii sərvət yataqlarının işlənməsi üzrə bağlanacaq müqavilələrdə üstünlük veriləcək, lakin bu, mövcud resurslar üzərində avtomatik pay hüququ yaratmır.

- Ukrayna yeraltı sərvətlər, infrastruktur və aktivlər üzərində nəzarəti saxlayır, vəsaitlər yalnız yeni veriləcək lisenziyalarla təmin olunacaq.

- ABŞ-ın bundan sonra Ukraynaya yönəldəcəyi dəstək "investisiya" hesab ediləcək. Əvvəlki hərbi yardımlar isə bu fonda ABŞ-ın payı kimi nəzərə alınmayacaq.

Ukrayna Baş naziri Denis Şmıqal bildirib ki, saziş “tam tərəfdaşlıq” prinsipi əsasında qurulub və Avropa İttifaqına üzvlük prosesinə heç bir maneə yaratmayacaq.
BBC-nin əldə etdiyi məlumata görə, sənədin imzalanmasından əvvəl tərəflər arasında bəzi fikir ayrılıqları yaranıb. ABŞ tərəfi sazişlə yanaşı fondun konkret fəaliyyət mexanizmlərini əks etdirən əlavə sənədlərin də dərhal imzalanmasında israr edib. Ukrayna isə bu sənədlərin əvvəlcə Ali Rada tərəfindən təsdiqlənməsinin vacibliyini bildirib.
Maliyyə naziri Skott Bessent bu gərginliyi Ukrayna nümayəndə heyətinin son anda sənədə bəzi dəyişikliklər təklif etməsi ilə izah edib. O, qeyd edib ki, ABŞ tərəfi sənədi imzalamağa hazırdır və top indi Ukraynanın meydanındadır.
Qeyd edək ki, ilkin niyyət protokolu 18 aprel tarixində imzalanmışdı.