Azərbaycan Respublikası ilə İran Məddahlar Respublikasının münsibətlərinə dair

İran İslam Respublikası rejimi bölgə coğrafiyasında yarandığı tarixdən (1979) etibarən dünya və bəşər sivilizasiyasına müharibə elan etdi. Həmin müharibə məkanında ABŞ, İsrail, Səudiyyə Ərəbistanı, Azərbaycan Respublikası və ya Türkiyənin olmasının onun üçün heç bir fərqi yoxdur. Üç ölkə - Rusiya (çeçenlərin, ukraynalıların qatilləri), Çin (uyğur türklərinə qarşı soyqırım törədənlər) və Ermənistan (Azərbaycan xalqını qətlə yetirənlər, 8 şəhəri və minlərlə Azərbaycan kəndini məhv edənlər) və bir-iki başqa dövlət istisna olmaqla, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının 193 üzv ölkəsindən geri qalanların hamısı İran İslam Respublikası rejiminin "düşmənləri" siyahısındadır.
Bu rejimin bəşəriyyətə və bəşər sivilizasiyasına qarşı müharibəsini idarə etmək üçün Seyid Həsən Amilinin Ərdəbildəki ofisi beynəlxalq əhəmiyyət daşıyır. Belə ki, sözügedən bu qurum bir qayda olaraq Türkiyə və Azərbaycan Respublikasına qarşı nifrət və düşmənçilik tonunu yüksək səviyyədə saxlamağa dair tapşırıqları yrinə yetirir. 2025-ci ilin 4 yanvar günü İslam Respublikası adlı rejimin rəsmi qəzetlərindən biri olan "Cümhuri-ye İslami" qəzetində Seyid Həsən Amilinin Ərdəbildəki “nifrət maşını” barədə bir məqalə dərc olunub. Bu məqalədə İran İslam Respublikası "Mədahlar Respublikası" adlandırılıb. Nəzərə almaq lazimdir ki, İranda “məddah” sözü ikili mənada işlənir; biri “yaltaq” və digəri “mərsiyə oxuyan”.
Hazırda "Mədahlar Respublikası"nın Ərdəbildəki yerli şöbəsinin fəaliyyəti İran fəqihlərinin mövcud rejimi ilə iki ölkə - Türkiyə və Azərbaycan arasında yeni bir böhran yaratmaqda uğurlu olub. Dekabrın 24-də (Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin doğum günündə) sosial şəbəkələrdə İranın Azərbaycan bölgəsində keçirilən bir mərasimə aid qısa video yayımlanıb. Videoda tədbirin aparıcısı deyir:
"Salamlar sayqılar, əziz qonaqlar. Uzaqdan və yaxından gələn bütün qonaqlara xoş gəldin deyirəm. Xoş gəlmisiz, əziz qonaqlar! Bu günlərdə Qarabağ Fatehi cənab İlham Əliyevin doğum günüdür. Mən bütün Azərbaycan xalqını təbrik edirəm. Cənab Prezidentimizin doğum günüdür. Qarabağın Fatehi cənab İlham Əliyevin. Çox təşəkkür edirəm alqışlarınız üçün! Böyük bir alqış gəlsin! Yaşasın Azərbaycan! Yaşasın Azərbaycan!" (Qaynaq: https://www.instagram.com/reel/DEI4BaMt6i7/?igsh=MW00enhmbGN0NWVzdQ%3D%3D)
Əvvəllər deyilərdi ki, bir yəhudi ya sağçı ola bilər, ya da solçu, yəhudi dininə inanan ya ateist ola bilər, ya zəngin, ya da ki kasıb, İsraildə və ya dünyanın başqa bir yerində yaşaya bilər, amma heç bir halda həmin yəhudinin İsraili sevməməsi mümkün deyildir. Eyni şeyi İranın Azərbaycan və digər inzibati-ərazi bölgələrində yaşayan türklər üçün də demək mümkündür. Bu insanlar Azərbaycan Respublikasına olan sevgi və bağlılıqlarını hər fürsətdə sözləri, əməlləri və mədəni tədbirləri ilə nümayiş etdirirlər.
Bu fenomen nə İranın bölünməsi kimi məsələlərlə əlaqəlidir, nə də sırf siyasi bir mövzudur. Çünki hakim rejimlərin siyasi mahiyyətindən, dünyadakı mövcud vəziyyətdən, müharibə, sülh, mənfəət və zərərlərdən asılı olmayaraq, Arazın hər iki sahilindəki Azərbaycan türklərinin bir-birinə olan mehriban münasibəti hər zaman siyasi sərhədləri aşaraq, ideoloji və siyasi məhdudiyyətlərdən kənar bir inam olaraq qalmaqdadır.
Məddahlar Respublikasının bir çox Azərbaycan əsilli rəhbərləri və rəsmi nümayəndələri müxtəlif tədbirlərdə göstəriblər ki, onlar da yazılmamış bu qaydalardan kənarda qala bilmirlər. Belə ki, Azərbaycan əsilli həmin məmurlar, istər diplomatik aparatın kadrları arasında, istərsə də hər hansı digər rəsmi vəzifədə olarkən, Azərbaycan Respublikasının nümayəndələri ilə görüş zamanı bir qayda olaraq ilk fürsətdə Azərbaycana olan şərtsiz sevgilərini (əlbəttə ki, öz mövqelərini təhlükəyə atmadan) etiraf etməyə çalışırlar. Məddahlar Respublikasında həm Azərbaycan Respublikasına olan təbii sevgini gizlətmək, həm də ona qarşı mübarizə aparmaq işində nifrət karvanını təşkil etmək üçün dövlət büdcəsi və təhlükəsizlik tədbirləri səfərbər edilir.
Bu iddianı Güney Azərbaycan və İranın digər bölgələrində yaşayan Azərbaycan türklərinin Azərbaycan Respublikasına olan münasibətləri barədə də rahatlıqla ifadə etmək olar. İranlı bir Azərbaycan türkünün Azərbaycan sevgisini onun İranın idarə olunması barədə hansı fikrə sahib olması, hansı dini və siyasi inanclara malik olması, İranın hansı bölgəsində və ya ölkə xaricində yaşaması dəyişdirə bilməz.
Bir zamanlar İran İslam Respublikasının Xarici İşlər Nazirliyinin nəşri olan "Mərkəzi Asiya və Qafqaz Araşdırmaları Jurnalı"nda bir məqalədə qeyd olunmuşdu ki, bütöv Tacikistanda hər kəsin tanıya və sözlərini əzbərdən bildiyi bir mahnı yoxdur. Amma Azərbaycanda Dərbənddən Həmədana qədər hər kəsin bir mahnı, bir atalar sözü, bir nağıl və ya hekayəni tanımadığı bir yer yoxdur. Həmin ərazilərdəki şəhərlərin və qədim mədəniyyət mərkəzlərinin zamanında Səfəvilər, Əfşarlar, Qacarlar, Çar Rusiyası, Sovet rejimi, Pəhləvi və ya indiki İran İslam Respublikası rejimlərinin idarəsində olmasından asılı olmayaraq, Azərbaycanın vahid mədəniyyət dünyası dəyişməz olaraq qalmışdır.
Azərbaycan mədəniyyətinin, tarixi, dini-əxlaqi dəyərlərinin İslam dünyası, İran, Cənubi Qafqaz, hətta Şimali Qafqaz xalqları ilə ortaq cəhətlərinin olması təbiidir və bunu inkar edən də yoxdur. Lakin bu kontekstdə irəli sürülən əsas tezis ondan ibarətdir ki, bir azərbaycanlı heç vaxt Azərbaycana düşmən ola bilməz. Şairin də dediyi kimi, "aşiqlərin səbəbi səbəblərdən ayrıdır". Nifrət ideologiyasında (Vilayəti-fəqih və İranşəhri baxışları) əriyənlərin Azərbaycan mədəniyyəti, kimliyi və varlığına qarşı pis əməllərinin səbəbi tamamilə fərqli bir mövzudur.
Pəhləvi rejimi dövründə "Azərbaycan–Azərbaycan" sərhəddinin soyuq müharibə dövründəki "Almaniya–Almaniya" sərhəddindən daha keçilməz olmasına baxmayaraq, Arazın hər iki sahilindəki bu sevgi bağına xələl gətirə bilmədi. Məddahlar Respublikası da bunu bacara bilməyəcək. Bu respublikanın Ərdəbildəki yerli şöbəsi də öz ideoloji və siyasi nifrətini hətta bir nəfərə belə təlqin etmək işində çox acizdir.
Məddahlar Respublikası bu gün öz yaratdığı "müqavimət oxu"ndan İran xalqının milyardlarla dollar sərvətini yandırmaq və Ərəb Yaxın Şərqində saysız-hesabsız insanları qətlə yetirmək cəhdlərindən sonra öz uydurma saraylarından xaric edilib. Maraqlıdır ki, Məddahlar Respublikasının vəhşilik aktları ilə yadda qalan bütün bu illəri Azərbaycan Respublikasının inkişaf və tərəqqi illəri ilə üst-üstə düşüb.
Məddahlar Respublikasının Azərbaycan torpaqlarının işğalını əbədiləşdirmək üçün həyata keçirdiyi bütün tədbirlərə baxmayaraq, Azərbaycan 86,6 min kvadrat kilometr ərazisinin hər bir qarışında suverenliyini bərpa etməyə nail olub. Xüsusilə, Ukraynadakı acı hadisələrdən sonra keçmiş Sovet İttifaqı respublikalarının bütün beynəlxalq siyasət mütəxəssisləri Azərbaycan Respublikasının böyük beynəlxalq oyunçulara qarşı öz müstəqilliyini qorumaq üçün həyata keçirdiyi müdrik siyasətin əhəmiyyətini daha çox dərk ediblər.
Hətta müasir Azərbaycan Respublikasının Rusiya imperiyası təsirlərindən xilas olduğu dövrdə, hələ Bakının əfsanəvi neft sərvətləri və bu sərvətlərin həmin bölgənin insanlarının həyatına gətirdiyi mədəni dəyişikliklərin görünmədiyi zamanlarda belə, "Arazın o tayına olan sevgi" möhkəm və dəyişməz olaraq qaldı.
Mirzə Məlikməmməd xanın erməni əsilli atası Mirzə Yaqub xan Türkmənçay müqaviləsinin bağlanmasından 48 il sonra, 1 dekabr 1876-cı ildə Arazın cənubundakı Azərbaycan torpaqlarına dair müşahidələrindən sonra şahzadə Fərhad Mirzə Mötəmidüdövləyə yazdığı məktubunda Cənubi Azərbaycan xalqı arasında "öz xalqının və tayfasının digər yarısına qoşulmaq arzusu" barədə məlumat verir. Əslində onun bu məktubunda digər yarısı çar Rusiyasının himayəsi altında yaşayan və İran əhalisi arasında hər baxımdan qibtə obyekti olan bir xalq təsvir edilmişdir (Rəhim Rəisniya; İran və Osmanlılar XX əsrin astanasında, “Sütudə” Nəşriyyatı, Təbriz, 1374/1995, I cild, səh. 188).
Güney Azərbaycanda və İranın digər bölgələrində yaşayan türklər ölkənin bir neçə on milyonluq müxtəlif cəhətlərə sahib olan əhalisini təşkil edir. Onların mövcud rejimə yaxınlıq və ya uzaqlıq səviyyəsi, siyasi baxışları və dini inancları əlbəttə ki, fərqlidir. Amma Mirzə Yaqub xanın şahzadə Fərhad Mirzə Mötəmidüdövləyə yazdığı məktubundan gətirdiyimiz yuxarıdakı sitatdan da göründüyü kimi, hətta İranın ariyalı, təkdilli və təkmədəniyyətli bir milli dövlət qurma layihəsi rəsmi olaraq başlamazdan əvvəl belə, Arazın o tayına sevgi Azərbaycan türklərinin qəlbində mövcud idi.
Bu gün də İranın dövlət siyasətinə əsasən Azərbaycan mədəniyyəti, dili və kimliyi assimilyasiyaya və məhvə məhkum edildiyi halda, Arazın o tayına olan bu sevgi tükənməzdir və bunun da bir çox səbəbləri vardır. Bu sevgi sadəcə siyasətdən daha böyükdür və gündəlik siyasi müzakirələrin çox uzağında olan bir bağlılıqdır.
Güney Azərbaycanda və İranın digər bölgələrində yaşayan türklər öz gözləri ilə görürlər ki, onların bütün mədəni və kimlik komponentləri İranda məhv olmaq təhlükəsi ilə üzləşərkən, Arazın o tayında inkişaf edir, çiçəklənir və dünyanın dörd bir yanında tanınır.
Ömrü boyu Məddahlar Respublikasında sünni bir idarəçinin, ya valinin varlığı və ya yoxluğu ilə bağlı mübahisələrə şahid olan bir azərbaycanlı bilir ki, 107 il bundan əvvəl qurulmuş birinci Azərbaycan Respublikası hökumətində yəhudi və xristianlar yüksək dövlət vəzifələrini, hətta nazir postunu belə tutublar. Bununla belə həmin azərbaycanlı eyni zamanda İran İslam Respublikasında öz kimliyi və mədəniyyətinə qarşı təhqir kampaniyalarının zaman-zaman baş verdiyinə də şahiddir.
Bu iki ziddiyyətli mənzərənin nəticəsi isə, Arazın o tayına olan sevginin daha da güclənməsindən başqa bir şey deyil.

Bura “İran İslam Respublikası”dır, yoxsa “Məddahlar Respublikası”?
Məddahların hazırlanması üçün ayrılan xərclərə son qoyun!

“Comhuri-ye Eslami” (İslam Cümhuriyyəti) qəzeti yazır: “İslam Respublikası sistemi rasional siyasət yürütməli və siyasətə girməklə ölkəni xərcə salan və insanların dini inanclarına xələl gətirən azsaylı məddahların müdaxiləsinə son qoymalıdır.”

Ruydad 24 – Məddahların siyasətə və fraksiya məsələlərinə girişi həmişə mübahisəli və marginallaşdırıcı (haşiyəli) olur. Əsasən seçkilər, Məhərrəmlik və Ramazan bayramlarında və ya ölkənin yüksək vəzifəli şəxslərinin iştirakı ilə keçirilən rəsmi mərasimlərdə məddahlar öz platformalarından ölkədəki çətinlikləri artıracaq şəkildə istifadə edirlər.
Bu vəziyyətin öhdəsindən layiqincə gələ bilməmək, məsələni o yerə gətirib çıxarıb ki, indi seçki və xüsusi dini günlər olmayanda belə bu qrupun (məddahların) törətdikləri bəlanın şahidi oluruq!
Biri Sistan və Bəlucistanda birliyi pozur, digəri də Ərdəbildə elə sürətlə qaçır ki, iş İranın Bakıya çağırılmasına qədər gedib çıxır!
Belə bir vəziyyət müvafiq reaksiyalarla müşayiət olundu və eyni zamanda məddahlara və siyasi hərəkata qarşı bir çox tənqidlərə səbəb oldu. Bu da onlara müxtəlif sahələrdə, o cümlədən siyasətdə mübarizə meydanı verir.
Məsələn, “İslam Cümhuriyyəti” qəzeti bugünkü baş məqaləsində yazıb: “Məddahların ixtiyarı var ki, istədiklərini desinlər, hər kimi istədilər təhqir etsinlər, ölkənin daxili və xarici siyasətini müəyyən edib tənzimləsinlər və istiqamətini müəyyən etsinlər?”. Bu ölkənin siyasi sisteminin adı “Məddahlar Respublikası” deyil, “İran İslam Respublikası”dır. Niyə icazə verilir ki, bir neçə xüsusi məddah siyasətə qarışsın və bir gün ölkə daxilindəki rəsmi şəxsiyyətlərə, ertəsi gün isə başqa dövlətlərin məmurlarına hücum edərək ölkəni böyük təzyiqlər qarşısında qoysun?”
“İslam Cümhuriyyəti” qəzeti həmçinin yazır: “Məddahlar tarix boyu həmişə dini təhsilin xidmətində olublar və İran ictimaiyyəti də onlara ruhi sağlamlıqlarına görə hörmət edib. İndi də eyni xüsusiyyətlərə malik çoxlu məddahlar var, lakin onlar təcrid olunublar. İslam Respublikası sistemi rasional siyasət yürütməli və siyasətə girməklə ölkəni xərcə salan və insanların dini inanclarına xələl gətirən azsaylı məddahların bu işə qarışmasına son qoymalıdır.”

Mehriban Əliyevadan Milad münasibətilə təbrik

Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti Mehriban xanım Əliyeva Azərbaycanın bütün xristian icmasını müqəddəs Milad bayramı münasibətilə təbrik edib. Təbrikdə deyilir:
"Azərbaycanın bütün xristian icmasını müqəddəs Milad bayramı münasibətilə səmimi-qəlbdən təbrik edirəm! Bu əziz bayram günündə bütün xeyirxah niyyətlərinizlə həmrəy olduğumu bildirir, hər birinizə möhkəm cansağlığı, tükənməz sevgi, sevincli günlər və xoşbəxt gələcək arzulayıram! Uca Tanrı edilən bütün duaları qəbul etsin!".

Bu ölkə də BRİKS-in üzvü oldu

İndoneziyanın BRİKS-in tamhüquqlu üzvü olub.
Bu barədə Braziliya Xarici İşlər Nazirliyi məlumat yayıb.
Nazirliyin məlumatına görə, qərar 2023-cü ildə Yohannesburqda keçirilən sammit zamanı qrupun bütün ölkələri tərəfindən təsdiqlənib.
Qeyd olunur ki, İndoneziyanın qrupa daxil edilməsi ilə bağlı qərar 2024-cü ildə ölkədə keçirilən prezident seçkiləri və yeni hökumətin formalaşmasından sonra qəbul edilib. Braziliya Xarici İşlər Nazirliyi ölkəni Cənub-Şərqi Asiyanın əhalisi və iqtisadi ölçüsü baxımından əsas ölkələrdən biri adlandırıb. Nazirlik bildirib ki, İndoneziyanın BRİKS-ə daxil olması Qlobal Cənub ilə əməkdaşlığa müsbət təsir edəcək.
İndoneziya ilə yanaşı, Belarus, Boliviya, Qazaxıstan, Kuba, Malayziya, Tailand, Uqanda və Özbəkistan 2025-ci ildən BRİKS-in tərəfdaşları olublar.

İki tələbə dəm qazından zəhərləndi

Gəncədə zəhərlənmə faktı qeydə alınıb.
Hadisə şəhər ərazisində yerləşən binaların birində baş verib.
Ağdaş rayon sakini 2006-cı il təvəllüdlü S.Məcidova və Şirvan şəhər sakini 2006-cı il təvəllüdlü N.Nərimanova zəhərlənmə ilə xəstəxanaya yerləşdiriliblər.
Dərhal hər iki xəstəyə yardım edilib,onların vəziyyətlərinin orta ağır olduğu bildirilir.
Məlumata görə, gənc qızlar yaşadıqları evdə dəm qazından zəhərləniblər.
Qeyd edək ki,S.Məcidova və N Nərimanova Gəncə Dövlət Universtetin tələbələridir.

Trüdo istefa qərarını açıqladı

Kanadanın baş naziri Castin Trüdo istefa vermək qərarına gəlib.
Bu barədə o, Ottavada keçirdiyi mətbuat konfransında bildirib.
Trüdo qeyd edib ki, o, hakim Liberal Partiyasının rəhbəri postunu tərk edib və partiya yeni lider seçdiyi zaman baş nazir postundan istefa verəcək.

Prezidentin sağ qalan təyyarə bələdçiləri ilə görüşünün VİDEOSU

Prezident İlham Əliyev “Azərbaycan Hava Yolları” Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinə məxsus Bakı–Qroznı reysini yerinə yetirərkən qəzaya uğramış “Embraer 190” tipli sərnişin təyyarəsinin həlak olan ekipaj heyətinin ailə üzvləri və qəza zamanı sağ qalan təyyarə bələdçiləri ilə görüşüb.
Butov.az həmin görüşün videosunu təqdim edir:

Prezidentin sağ qalan təyyarə bələdçiləri ilə görüşünün VİDEOSU

Prezident İlham Əliyev “Azərbaycan Hava Yolları” Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinə məxsus Bakı–Qroznı reysini yerinə yetirərkən qəzaya uğramış “Embraer 190” tipli sərnişin təyyarəsinin həlak olan ekipaj heyətinin ailə üzvləri və qəza zamanı sağ qalan təyyarə bələdçiləri ilə görüşüb.
Butov.az həmin görüşün videosunu təqdim edir:

Vardanyanın məhkəməsinin vaxtı AÇIQLANDI

Ruben Vardanyan barəsində cinayət işi üzrə məhkəmənin vaxtı məlum olub.
Cinayət işi üzrə məhkəmənin hazırlıq iclası yanvarın 17-nə təyin olunub.
Cinayət işinə Bakı Hərbi Məhkəməsində hakim Zeynal Ağayevin sədrliyi ilə baxılacaq.
Qeyd edək ki, Azərbaycan Respublikasının Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti və Baş Prokurorluğunun birgə məlumatında deyilir ki, terrorçuluq, terrorçuluğun maliyyələşdirilməsi, Azərbaycan Respublikası və xalqına qarşı sülh və insanlıq əleyhinə cinayətlər, müharibə cinayətləri və digər çoxsaylı cinayətlərin törədilməsi faktları ilə bağlı Azərbaycan Respublikası Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin İstintaq baş idarəsində cinayət işinin istintaqı aparılıb.
Rusiya Federasiyasının vətəndaşı olmuş, hazırda Ermənistan Respublikasının vətəndaşı olan, Rusiya Federasiyasında “Troyka Dialoq” şirkətinin təsisçisi və rəhbəri olmuş, Rusiya Federasiyasında “KAMAZ” ASC-nin direktorlar şurasının üzvü, həmin ölkədə “Volqa-Dnepr” şirkətlər qrupunun müstəqil direktoru və sair vəzifələrdə çalışmış Vardanyan Ruben Karlenoviç 25 sentyabr 2023-cü il tarixində Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin 214-1, 279.3 və 318.1-ci maddələri ilə təqsirləndirilən şəxs qismində cəlb olunaraq barəsində axtarış elan edilib, 27 sentyabr 2023-cü il tarixində saxlanılaraq istintaqa təhvil verilib və həmin tarixdə ona ittiham elan edilib.
Toplanmış mötəbər sübutlar əsasında təqsirləndirilən şəxs Ruben Vardanyana Azərbaycan Respublikasının Ermənistan Respublikası tərəfindən işğal olunmuş ərazilərində yaradılmış qondarma “Dağlıq Qarabağ respublikası” və qanunsuz silahlı birləşmələri əhatə edən cinayətkar birlikdə, qanunsuz silahlı birləşmələrin və qrupların yaradılmasında və fəaliyyətinin təşkilində iştirak edərək Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin 100 (təcavüzkar müharibəni planlaşdırma, aparma), 107 (əhalini deportasiya etmə və ya məcburi köçürmə), 109 (təqib), 112 (beynəlxalq hüquq normalarına zidd azadlıqdan məhrum etmə), 113 (işgəncə), 114 (muzdluluq), 115 (müharibə qanunlarını və adətlərini pozma), 116 (silahlı münaqişə zamanı beynəlxalq humanitar hüquq normalarını pozma), 214 (terrorçuluq), 214-1 (terrorçuluğu maliyyələşdirmə), 218 (cinayətkar birlik (təşkilat) yaratma), 228 (qanunsuz olaraq silah, onun komplekt hissələrini, döyüş sursatı, partlayıcı maddələr və qurğular əldə etmə, başqasına vermə, satma, saxlama, daşıma və gəzdirmə), 270-1 (aviasiya təhlükəsizliyinə təhdid yaradan əməllər), 278 (hakimiyyəti zorla ələ keçirmə və onu zorla saxlama, dövlətin konstitusiya quruluşunu zorla dəyişdirmə), 279 (qanunvericiliklə nəzərdə tutulmayan silahlı birləşmələri və qrupları yaratma), 318-ci (Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədini qanunsuz olaraq keçmə) və digər maddələrində nəzərdə tutulan əməllərin törədilməsi ilə bağlı yekun ittiham elan olunub.
İstintaq müddətində təqsirləndirilən şəxsin müdafiə hüququ, bildiyi dildən istifadə etmək və digər prosessual hüquqları təmin edilib. Təqsirləndirilən şəxs özünün seçdiyi vəkillərlə təmin edilib, özü və vəkilləri tərəfindən verilmiş vəsatətlərə cinayət-prosessual qanunvericiliyin tələblərinə uyğun şəkildə baxılaraq müvafiq qərarlar qəbul edilib.
İbtidai istintaqın başa çatması barədə təqsirləndirilən şəxs Ruben Vardanyana və cinayət prosesinin digər iştirakçılarına məlumat verilib, onlar cinayət işi üzrə maddi sübutlar, sənədlər, ekspertiza rəyləri və digər sübutlar da daxil olmaqla, cinayət işinin bütün materialları ilə tanış edilib.
Cinayət işi üzrə ittiham aktı Azərbaycan Respublikasının Baş prokuroru tərəfindən 28 dekabr 2024-cü il tarixində təsdiq edilərək baxılması üçün aidiyyəti üzrə Bakı Hərbi Məhkəməsinə göndərilib.

Çindən yayılan yeni virus nə qədər qorxuludur? - Qorunmaq üçün tövsiyələr

Çində yeni virus yayılmağa başlayıb.
Koronavirusun yayılmasından 5 il sonra ortaya çıxan virus ictimaiyyət arasında narahatlığa səbəb olub.
Metapnevmovirus (HMPV) adlandırılan yeni virus Çinin şimal əyalətlərində, xüsusən də uşaqlar arasında yayılıb. Artıq Qazaxıstan və Qırğızıstanda yeni virusa yoluxanların olduğu bildirilir.
Sosial media platformalarında Çindəki xəstəxanalarda maska ​​taxan insanların fotoşəkilləri yayılıb. Mətbuat yeni virusu “Covid”in ilkin yayılması ilə müqayisə edib. Səhiyyə orqanları naməlum mənşəli virusun yayılmasının monitorinqi və idarə olunması üçün yeni tədbirlər həyata keçirir. Buna baxmayaraq, Pekin yoluxmaları adi qış xəstəliyi kimi qiymətləndirib.
Azərbaycan da daxil olmaqla bir neçə ölkə virusu və onun yayılmasını yaxından izləyir.
HMPV aşağı və yuxarı tənəffüs yolu infeksiyalarına (soyuqdəymə kimi) səbəb olan yoluxucu virusdur. Adətən qışda və yazın əvvəllərində müşahidə edilən virus qripə bənzər mövsümi xəstəliklərə səbəb olur.
Bütün dünyanı həyəcanlandıran metapnevmovirus yeni kəşf edilmiş virus deyil. ABŞ Xəstəliklərə Nəzarət və Qarşısının Alınması Mərkəzlərinin bildirdiyinə görə, virus ilk dəfə 2001-ci ildə aşkar edilib . Buna baxmayaraq bəzi seroloji sübutlar virusun ən azı 1958-ci ildən bəri geniş yayıldığını göstərir.
HMPV "Pneumoviridae" ailəsinə mənsub virus növüdür. Xəstəlik adətən yüngül keçsə də, xüsusilə körpələrdə, yaşlılarda və immun sistemi zəif olanlarda pnevmoniya kimi ağır fəsadlara səbəb ola bilər. Virusun simptomlarına öskürək, qızdırma, burun tutulması və yorğunluq daxildir, inkubasiya müddəti üç-altı gündür.
"Covid-19"dan fərqli olaraq, HMPV üçün peyvənd və ya spesifik antiviral müalicə yoxdur, müalicə ilk növbədə simptomların idarə edilməsini əhatə edir. Virus yoluxmuş şəxsdən başqalarına öskürək və asqırma, yaxın şəxsi təmas zamanı keçir.
Kamboca və Tayvan kimi qonşu ölkələr vəziyyəti diqqətlə izləyir. Kambocanın Yoluxucu Xəstəliklərə Nəzarət Agentliyi HMPV-nin COVID-19 və qripə oxşarlığını qeyd edərək xəbərdarlıq edib.
İngiltərədəki Varvik Universitetində pnevmovirusları tədqiq edən virusologiya professoru Endryu İston bildirib ki, yeni virus 1 yaşdan aşağı körpələr üçün ciddi narahatlıq doğurur. O qeyd edib ki, HMPV aşkar edildiyi 21-ci əsrin əvvəllərindən bəri bütün dünyada risk altında olan populyasiyalarda əhəmiyyətli bir problem olaraq tanınıb.
Ekspertlər yeni virusdan qorunmaq üçün digər respirator viruslarda gördükləri ehtiyat tədbirlərinə əməl etməyə çağırıb.

- Əllərinizi ən azı 20 saniyə sabun və su ilə yuyun.
- Yuyulmamış əllərlə gözlərinizə, burnunuza və ağzınıza toxunmayın.
- Xəstə insanlarla yaxın təmasdan çəkinin.
- Öskürərkən və asqırarkən ağzınızı tutun.
- Xəstəlik zamanı evdən çölə çıxmayın.