Yazıçılar Birliyində kitab təqdimatı

Bu gün, dekabrın 25 də AYB-nin Natəvan klubunda AYB VƏ AJB -nin üzvü , şair-publisist Təranə Dəmirin şair,"Ulduz"jurnalının baş redaktoru Qulu Ağsəsin yaradıcılığından bəhs edən "Üşüyəndə özünü yandıran şair" və şeirlərdən ibarət "Sərhədsiz sərhədlər" kitablarının təqdimat mərasimi baş tutub. Tədbirdə oxucular və şairin qələm dostları, tələbə yoldaşları, müxtəlif media mənsubları iştirak ediblər. Yazıçı -publisist Elçin Hüseynbəyli, şair Qəşəm Nəcəfzadə, İbrahim İlyaslı, Qulu Ağsəs, Fəxrəddin Teyyub, Lilpar Cəmşidqızı, Nazilə Gültac, Nəzirməmməd Zöhrablı, jurnalist Dilşad Mirzəyeva və başqaları Təranə Dəmiri təbrik edib, ürək sözlərini, xoş arzularını bildiriblər, yeni yaradıcılıq uğurları arzulayıblar. Tədbirdə həmçinin şairin şeirlərindən nümunələr də səsləndirilib. Qeyd edək ki, "Üşüyəndə özünü yandıran şair"kitabı "Mücrü" nəşriyyatında dərc olunub və naşiri Müşfiq xan, redaktoru isə Nəzirməmməd Zöhrablıdır. "Sərhədsiz sərhədlər" kitabı isə "Maarif " nəşriyyatında dərc olunub, redaktoru Qulu Ağsəsdi. sonda tədbir iştirakçıları xatirə şəkili çəkdiriblər.

Məktəblilər Prezidenti belə təbrik etdilər...

“Nidanın Gücü, Gücün Nidası!”: Yazı müsabiqəsinin qalibləri mükafatlandırıldı

“Uşaqların Gələcəyi Naminə" təşkilatının elan etdiyi “Nidanın gücü, gücün nidası!” adlı növbəti yazı müsabiqəsinin qaliblərinə sertifikat və antik dövrdən müasir dövrə qədər filosofların həyatı, onların əsas ideyalarının əks olunduğu “Məktəbli Fəlsəfəsi” adlı kitab təqdim edilib.
Bu barədə təşkilatın sədri, hüquqşünas Könül Quliyeva məlumat verib.
Təşkilat sədri bildirib ki, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Silahlı Qüvvələrinin Ali Baş Komandanı İlham Əliyevin Valday şəhərində qürur hissi ilə dediyi “Qarabağ Azərbaycandır!” şüarı müharibə dövründə Azərbaycan Ordusunun ilhamverici qüvvəsinə çevrildi. Biz də təşkilat olaraq hər il möhtəşəm zəfərə həsr edilən yazı müsabiqəsi keçirmək və nəticələri cənab Prezidentin ad günündə açıqlamaq qərarına gəldik. Nidanın gücü, gücün nidası!” yazı müsabiqəsi orta məktəblərin V-IX sinif şagirdləri arasında keçirilib. Müsabiqəyə yazılar 02 dekabr 2024-cü il tarixdən 15 dekabr 2024-cü il tarixədək təqdim edilib. Şagirdlərin esseləri müxtəlif peşə sahiblərindən ibarət 5 ekspert tərəfindən dəyərləndirilib. Bütün yazılar ekspertlərə anonim olaraq təqdim edilib və 5 ballıq sistemlə qiymətləndirilib".
Qeyd edək ki, ekspert qrupunun rəhbəri AMEA-nın Folklor İnstitutunun Mifologiya şöbəsinin müdiri, professor Seyfəddin Rzasoydur.
Müsabiqənin yekunlarına əsasən 26 baIIa “Nidanın gücü” məqaləsi ilə Xətai rayonu 25 nömrəli tam orta məktəbin 8b sinif şagirdi Rzayeva Xədicə Elnur qızı əsas qalib elan olunub. 24 balla qaliblər sırasında olan digər mükafatçılar isə Xətai rayonu, 25 nömrəli məktəbin 8b sinif şagirdi Mirvari Mirişli və Sabunçu rayonu Firuz Bayramov adına 22 nömrəli tam orta məktəbin 6b sinif şagirdi Vəkiloğlu Məryəm Mehtixan qızı “Xalqın gücü” məqaləsi ilə uğur qazanıblar.
Təşkilat sədri Könül Quliyeva bütün qaliblər adından Ali Baş Komandanımız Prezident İlham Əliyevi doğum günü münasibəti ilə təbrik edib.
Tanrı Azərbaycanı Qorusun! Qarabağ Azərbaycandır!"

Məryəm GƏNCƏLİYEVA yazır:

Yuxusu çin olmuşdu...

Hər tərəfdən dağlarla əhatə olunmuş Gığı kəndinin şiş qayalı dağlarının başında qartallar qıy vurur, kəklikləri daşdan daşa qonaraq səs- səsə verir, baharda yamyaşıl çəmənləri göz oxşayır, payızında isə çılpaq təpələrini duman alırdı. Bu kəndin insansevər, ağıllı- kamallı, el qədri bilən adamları cox olub. Sədaqət kişi də onlardan biri idi. O, Gığı heyvandarlıq sovxozunun qoyunçuluq təsərrüfatına baxırdı. Halal əməyi, sakit təbiəti, qonaqsevərliyi ilə eldə böyük hörmət qazanmışdı.
Sədaqət kişi havalar isinən kimi yaylağa qalxar, bir də soyuqlar düşəndə kəndə- isti ocağına qayıdardı. O, öz işini çox sevirdi, təbiəti, onun əsrarəngiz gözəlliyini seyr etməkdən doymurdu. Kiçik övladları ona “ata bu işi burax, elə işə get ki, başqalarının atası kimi sən də axşamlar evimizə gəl” desələr də, o gülümsəyərək “siz də əgər Qazangölün, uca zirvəsi ilə baxanı heyran edən Qapıcığın gözəlliyini gözlərinizlə görsəydiniz, heç qışda da gəlməzdiniz” deyə onları əzizlərdı.
Sədaqət kişi qar yerə düşənədək el yaylaqdan qayıtsa da, iş yoldaşları ilə Binə deyilən yerdə bir müddət heyvanları saxlayar, qar havası başlayanda kəndə enərdi. Son günlər onun gözlərinə yuxu getmirdi, kənddə hamilə qoyub gəldiyi Zenfira xanımı düşünürdü. Kənddən də gəlib- gedən olmadığından narahatlığı çox artmışdı. Axşamlar gecə yarıyadək yuxuya gedə bilmirdi, gözlərini qatı qaranlığın nöqtəsinə dikir, Allahdan xanımının övladını sağ- salamat dünyaya gətirməsini diləyirdi. Təlaş içində kənddən xəbər gözlədiyi günlər sanki ilə dönürdü. Axır ki bu intizar sona yetdi, ailənin böyk uşağı Nöhraz Binəyə - onun yanına gəlib qardaşı olduğunu söylədi. Sədaqət kişi sevindiyindən uşağı bağrına basdı, “İlahi, sənə şükür, arxam, dayağım gəldi dünyaya, ocağımın nurunu artıranımın biri də artdı” dedi. O, hardan bilərdi ki...
Arzu ilə doğulan Muradov Nəsrulla Sədaqət oğlu 1976-cı il noyabrın 5- də anadan olmuşdu. Kiçik yaşlarından yaşına uyğun olmayan ağır işlərdən yapışar, ailəyə kömək edər, gördüyü işləri tay- tuşlarına danışaraq onlarda da həvəs yaradardı. O, yeddi yaşına çatanda Gığı kənd orta məktəbinin birinci sinfinə getmiş, 1988-ci il noyabrın axırlarında məlum hadisələrlə əlaqədar olaraq ailəsi ilə birlikdə Bakıya gəlmişdi. Nəsrullanın doğulduğu Gığı kəndi də başqa kəndlər kimi erməni təcavüzünə məruz qalmışdı.Camaat öz ev- eşiyini tərk etmək istəməsə də, silahlı basqın nəticəsində yurd- yuvalarını qoyub kimin harada güman gələn bir kimsəsi vardısa, oraya üz tutmuşdu. Ailələr pərən- pərən düşmüşdülər. Nəsrullanın ailəsi də bir neçə il qabaq işsizlikdən baş götürüb Bakıya gələn qardaşı Əsədullanın yanına gəldi. Hamının dadına çatan, hamıya əl tutan Sədaqət kişinin öz oğlu olsa belə gənc Əsədullaya sığınması ürəyincə deyildi. Əsədulla da hələ özünə lazımınca yurd- yuva qurmamışdı, ona görə də oğluna yük olmasını özünə sığışdıra bilmirdi. Bu sıxıntını sezmiş kimi Əsədulla atasına:
-Yaman günün ömrü az olar, atacan, tezliklə əl-ələ verib hər şeyi yoluna qoyacağıq dedi. Nəsrullanın oxumağa həvəsi çox olduğu üçün onu Maştağadakı Nəriman Nərimanov adına 128 nömrəli orta məktəbin 5- ci sinfinə yazdırdılar. O, məkəbə gedəndə bir qədər proqramdan geri qalmışdı, amma özündə təpər tapdı, oxudu, sinif yoldaşlarına çatdı.
1993-cü ildə həmin məktəbi bitirərək sənədlərini sürücü- mexanik peşəsinə yiyələnmək üçün Xəzər rayonu (əvvəlki adı Əzizbəyov idi) Binə qəsəbəsindəki 101 nömrəli texniki peşə məktəbinə verdi. İki il burada oxudu. 1995-ci il mart ayının 4- də həqiqi hərbi xidmətə getmək üçün Sabunçu rayon hərbi komissarlığından Nəsrullaya çağırış gəldi. Nəsrulladan ayrılmaq istəməyən anası Zenfira xanım dilləndi:
- Ay bala, sən hələ körpəsən, məktəbin də yarımçıqdır, gəlsənə məktəbini bitirib sonra gedəsən. Qardaşı Qasım da anasının sözünü təsdiqlədi. Nəsrulla gülümsədi və dedi:
- Ay ana, düşmən yurdumuzda at oynadır, mən getməyim, o getməsin, bəs bu vətəni kim qorusun?!
Beləliklə martın 5- də Nəsrulla hərbi xidmətə yola düşdü. O, hərbi xidmətinin dörd ayını Bakı şəhəri Abşeron rayonundakı Pirəkəşkül kəndində yerləşən Müdafiə Nazirliyinin “N” saylı hərbi hissəsində təlimdə olmuşdu. Dörd aydan sonra onu N saylı hərbi hissəyə göndərirlər. Bu zaman cəsarətli, boylu- buxunlu olduğu üçün təlim keçən türk hərbiçiləri tərəfindən bəyənilir. Nəsrulla oradan da başqa hərbi hissənin kəşfiyyat bölüyünə xidmətə göndərilir. Artıq daimi yeri bəlli olduğu üçün qardaşı Qasım tez- tez onun yanına gedib- gəlirdi. O, kəşfiyyatçı olduğundan çox vaxt hərbi hissədə olmurdu. O zaman mobil telefonlar olmadığından Qasım ora gedəndə rabitə ilə əlaqə saxlayıb qardaşının onun görüşünə gəldiyini xəbər verirdilər. Sevindiyindən ildırım sürətilə gəlib qardaşı ilə görüşür, həsrətli gözlərlə onu diqqətlə süzdükdən sonra ata- anasını, bacıları Gülsabah və Möhtəbəri, kiçik qardaşı Abdullanı soruşurdu.
-Evdə nə var, nə yox, atamgil necədirlər, məni kim soruşur?
Qasım qolunu onun boynuna salaraq bağrına basıb üz- gözündən öpərək:
- Hamı: qohum- əqraba, dost- tanış, qonşular, hamı səni soruşur.
Beləcə iki qardaş bir neçə saat söhbətləşər, hal- əhval tutub ayrılardılar. Nəsrulla gələcək planlarından danışar, qayıdandan sonra boyük fermer təsərrüfatı yaradacağından söhbət salıb ağıllı fikirləri ilə Qasımı heyran qoyardı. Bir sözlə, böyük arzuları vardı Nəsrullanın...
1997- ci il iyul ayının ilk günlərindən birində axşam saat 12 radələrində ailədə Qasımdan başqa hamı yatmışdı. Nədənsə, Qasımın gözlərinə yuxu getmirdi, ürəyi təlaşla döyünürdü, televizoru açıb baxmağa başladı. Tez- tez öz- özünə “niyə ürəyim bu qədər təlaş keçirir?” deyə düşünürdü. Elə bu andaca həyət qapısının döyüldüyünü eşidib bayıra çıxır, gözlərinə inanmır. Qabağında duran Nəsrulla idi. Bir qədər diqqətlə baxıb yuxu olmadığını anlayır, iki qardaş illər ayrısı kimi görüşürlər. Onların hay-küyünə yatanlar oyanır. Ailə üçün bu gəliş bir toy- bayrama çevrilir. Gecə ikən Sədaqət ata erkək kəsir, Zenfira ana qazan asib plov bişirir. Xəbər tutan qohumlar onlara toplaşır. Müharibə zonasından gəldiyi üçün hər kəs onunla görüşməyi özünə borc bilirdi. Axı onların sayəsində hər kəs evində rahat yatırdı. Nəsrulla səhər tezdən gedəcəyini deyəndə hamı mütəəssir olur, niyə belə tez qayıtmasının səbəbini soruşduqda yuxu gördüyünü, evlərindən, ailələrindən nigaran olduğunu, o səbəbdən gəldiyini söyləyir. Bu xəbəri eşidən Zenfira ana:
- Niyə belə tez, ay bala, mən ki səndən doymadım. Kaş ki bircə gün qalardın,- deyir.
Kicik qardaş Abdulla da bu zaman Nəsrullaya dedi:
-Qaqaş, ehtiyatlı olun, deyirlər lənətə gəlmişlər hər yanı minalayıblar, minaya düşərsiniz. Qaqaş, heç ürəyinizdə qorxu var?
- Kimdən? Yox, biz qorxmuruq, onlar bizdən qorxurlar. Bizi görəndə tülkü kimi qaçırlar.
Nəsrulla yuxusunu danışdı:
”Gördüm ki, qapımızda çadır qurulub, məclis verilir, rahatlıq tapmadığım üçün gəldim. Gələrkən də kəşfiyyatçı yoldaşlarıma Bakıya getməyimin səbəbini söylədim, dedim ki, məni soruşan olsa, yaxınlıqda olduğumu deyin, əgər həyəcan siqnalı olsa belə deyin ki, sizin ətrafınızdayam. O, anasının boynunu qucaqladı, gözlərindən öpdü,” darıxma, anacan, mən yenə gələcəyəm, zaman bitmir ki, qayıdacağam, özü də zəfərlə, qələbə ilə” dedi.
Ana yol tədarükü görmək istədikdə “heç nə apara bilmərəm, axı mən qaçıb gəlmişəm, deməzlərmi bu nədir, haradandır?” deyib bir daha ata- anası, qohuları ilə görüşüb Qasımla evdən çıxdı. Qasım söyləyirdi ki, Nəsrulla evimiz gözdən itənədək tez-tez geri çevrilərək sanki bir daha görə bilməyəcəyi evlərinə, ailəsinə baxırdı. Qasim onu avtovağzala qədər aparıb yola salır. Avtobus tərpənib getdikcə, nədənsə, Qasım da bu dəfə onu buraxmaq istəmirmiş kimi avtobus gözdən itənədək ardınca yüyürür.
Bir müddət keçəndən sonra Nəsrullanın bacısı Gülsabah ağlayaraq çox pis yuxu gördüyünü söyləyir, qardaşı Qasım ona ürək- dirək verib “bacı, qorxma, yuxudur, narahat yatmısan, ona görə belə qarışıq yuxu görmüsən” desə də, o, çox narahatlıq keçirirdi. Bir necə gün sonra Sabunçu rayon hərbi komissarlığından ataya çağırış gəlir. Komissar Sədaqət atanı çox mehribanlıqla qarşılayır və ona bir neçə sual verərək söyləyəcəyi məlumatı çatdırmaq üçün məqam gözləyirdi. Komissar ondan neçə övladı olduğunu, onların nə işlə məşğul olduğunu soruşur.Ata :
-Oğlum Əsədullanı Maştağada yoldan keçərkən maşın vurub, dünyasını dəyişib, Qasım hərbi xidmətini başa vurub, Fövqəladə Hallar Nazirliyinin işçisidir, Nəsrulla isə hərbi xidmət çəkir, kiçik oğlum Abdulla da orta məktəbi bu il bitirib, sənədlərini ali məktəbə verib. Nə üçün soruşursunuz, yoldaş komissar?- deyə soruşdu.
Komissar oğul itirmiş bir ataya bu ağır xəbəri verməyin çox çətin olduğunu başa düşsə də, “Sizə mənim bir xəbərim var, oğlunuz yüngülcə yaralanıb, onu Bakıya gətirirlər. Bunu sizə bildirmək üçün çağırmışdım, görürəm, çox dözümlü atasınız, sizə səbr arzulayıram” deyərək sözünü bitirdi və köks ötürdü.
Komissarın “səbrli olun” deməsi Sədaqət kişinin ürəyini sızlatdı. Yadına qızı Gülsabahın yuxusu düşdü, “görəsən, Nəsrulla doğrudanmı yaralanıb, yoxsa komissar mənə təskinlik üçün belə dedi” düşündü. O, çevrilib komissardan nəsə soruşmaq istədi, gücü çatmadı, qəhər boğazına yığılıb qaldı, dizlərinin əsdiyini görən Qasım onu maşına mindirib evə gətirdi, anasına “ana, Nəsrulla yaralanıb, onu evə gətirirlər” dedi. Ananın əlindəki qab yerə düşüb çilik- çilik oldu, onun naləsi göyə yüksəldi, qonum- qonşu tez tökülüb gəldilər, qohum-əqrəbaya səs düşdü.
Nəsrullanın nəşi gələnədək Sədaqət kişi “ürəyinə daş bağlayıb” həyat yoldaşı Zenfira xanıma Nəsrullanın yaralı olduğunu desə də, ana buna inanmadı,əl atıb üz- gözünü al qana boyadı. Az sonra bir hərbi maşın ağır- ağır həyətə yaxınlaşdı, üzəri Azərbaycan bayrağı ilə örtülmüş nəşi tabutla bərabər gələn hərbçi əsgərlər ehmalca yerə endirdilər. Ən çətin anda belə təmkinini pozmayan, min bir əziyyətə sinə gərən Sədaqət kişi indi oğul itkisi qarşısında çox aciz qalmışdı, nə qədər özünü toplamağa çalışsa da, bacarmadı, “niyə belimi qırdın, oğul, iki oğul itkisinə mən necə dözərəm”- deyə fəryad etdi.
Bir müddət əvvəl onları görməyə gələn oğulun bu gün nəşi gəlmişdi. Zenfira ananın ucaboylu, enlikürək, qədd- qamətli, bacarıqlı oğlu onları əbədi gözüyaşlı qoyub gedirdi. 1997- ci ilin 22 iyulunda şəhid olan Nəsrulla 23 iyulda Maştağadakı Şəhidlər xiyabanında torpağa tapşırıldı. Onunla gələn əsgərlər ehtiram xatirəsi üçün avtomatdan yaylım atəşi açdılar, hərbi komissar onun haqqında döyüş bölgəsindən gələn xasiyyətnaməni oxudu, haqqında yazılan “qəhrəman, qoçaq, cəsarətli, mərd, düşmənə əyilməyən əsgər “ olduğunu xüsusi vurğu ilə söylədi, cibindən cıxardığı əl yaylığı ilə göz yaşını sildi. Rayonun icra nümayəndələri onun üzərinə əklillər qoydular, gül- çiçəklə bəzəndi məzar, amma oğul itirən bir ananı heç nə ilə ovutmaq olmurdu…
Qardaşı Qasımın söylədikləri: Nəsrullanın məhəllədə, oxuduğu məktəbdə, qonşular, qohumlar arasında çox böyük hörməti vardı. Mən ondan böyük olsam da, çoxları məni onunla tanıyırdı, mən də onun bu cür dəyərli olduğu ilə qürurlanırdım. O, böyüklə böyük, kiçiklə kiçik idi, həmişə özündən böyüklərlə dostluq edərdi, tay- tuşlarına “uşaqdırlar” deyərdi. Xalam oğlu Yusifin oğlu Asif Goranda təlimdə olarkən köhnə əsgər kimi onu əziyyət çəkməyə qoymamış, heç kimin onu incitməsinə yol verməmiş, yemək sarıdan da qayğısına qalmışdır.(Asif bu gün də onu xatırlayanda gözləri dolur.) Nəsrullanın əsgər yoldaşları onun çox ağıllı olmasından, hər kəsə ehtiramla yanaşmasından, sanki hamıdan yaşca böyük, ağsaqqalyana öyüd- nəsihət verməsindən danışırdılar. Nəsrulla kəşfiyyata gedəndə bizdən yaşca böyük kimi məsləhət verər, “ gəlin, üç- üç ayrılaq, birdən minaya düşə bilərik, heç olmasa sağ qalanımız olsun” deyərdi. Onun əsgər yoldaşlarından biri deyirdi ki, o, evdən qayıdandan sonra çox özünə qapanırmış, sanki bizə ürək- dirək verən o deyilmiş. Elə ki biz tez- tez kəşfiyyata çıxdıq, işimiz çoxaldı, onun vəziyyəti də dəyişdi. ( O gördüyü yuxunun təsirindən qurtula bilmirmiş.)
Nəsrullagil son kəşfiyyata çıxanda yenə üç- üç ayrılaraq yollanıblar. Az keçməmiş 200 metr radiusda mina açılaraq Ağdaşdan olan bir əsgərin ayağını aparıb, Nəsrullanın isə kürək nahiyyəsini dəlik- deşık edib. Minanın açıldığını görən digər əsgərlər onları xilas etmək üçün sürünüblər. Nəsrullanın ən yaxın dostu onu çiyninə götürmək istəyəndə artıq şəhid olduğunu görür. Açılan minanın qəlpəsindən biri onun şah damarını zədələdiyi üçün o çox qan itirmişdi.
Qardaşımı Tərtərdə yuyub kəfənləmişdilər, amma biz yenə onu yuyata apardıq. Məqsədim onun harasından yaralandığını bilmək idi. Zahirən o sanki yatmış kimi tabuta uzanmışdı. Baxanda gördüm ki, qəlpələr onun kürək nahiyyəsini param- parça etmiş, şah damarını kəsmişdi. Qardaşımın bu halı heç zaman gözlərimin önündən getmir, hər kəs məni qaraqabaq biri kimi tanıyır, başa düçmürlər ki, illər ötsə belə mən gözlərimlə gördüyüm bu yaranı unuda bilmirəm. Deyirəm ki, görəsən, kimsə mənim sinəmin necə param- parça olduğunu heç xəyalına gətirirmi?
Mənə elə gəlir ki, böyük Yaradan Nəsrullanı son görüş üçün bizə göndərmişdi. Bəzən düşünürəm ki, bəlkə o, yuxusunda özünün yas mərasimini görmüşdü, ona görə gəlmişdi bizimlə görüşə. Bəlkə, atamı, anamı, hansımızısa görmüşdü öz yuxusunda. Bu “bəlkə”lər illərdir mənim yaxamı buraxmır, tez-tez yuxuma gəlir, “məndən nigaran qalma, çox gözəldir yerim” deyir. Bircə onunla təsəli tapıram və qürurlanıram ki, qardaşım VƏTƏN uğrunda şəhid olub, mərdcəsinə, qəhrəmancasına, cəsurcasına, xidmət zamanı şəhid olub, məmur balaları kimi xarici dövlətə qaçıb gizlənməyib, ölümün gözünə dik baxaraq vətənin xilasını düşünüb. O, Tərtərin ölümsaçan, əsgərlərin cəlladı olan Marquşavanında, Həsənqayada, Maralyanda həbi xidmət keçərək vətənə borcunu yerinə yetirib.
Mən bilirəm ki, qardaşım Zəngəzurun Gığı kəndində doğulsa da, Azərbaycanın hər qarışına vətən deyib onun işığının sozalmasına razı olmayan, üçrəngli, məğrur Azərbaycan bayrağını enməyə qoymayanlardan biridir. Bilirəm ki, zamanın qocalsa da, qardaşımın yaşı necə var elə, həmişə cavan qalacaq, tarixə qəhrəman adı ilə yoldaşlıq edəcək.
Bir zaman mən də olmayacağam, amma o olacaq, axı o, neçə- neçə ailənin işığının yanması üçün şəhid olmuşdur. Vətənə xidmət ömrü ona nağıllaşan bir ömür bağışladı. Bəlkə, bir zaman kimsə uşaqlarına nağıl danışanda deyəcək ki, biri vardı, biri yoxdu, Nəsrulla adlı igid bir oğlan vardı…

Yandırılmış Kitablar üçün Mərsiyə
(O alovlar şölə çəkib şəfəq salır zülmətə…)

Cəllad! Sənin qalaq-qalaq yandırdığın kitablar
Min kamalın şöhrətidir, min ürəyin arzusu…
Biz köçürük bu dünyadan, onlar qalır yadigar,
Min kamalın şöhrətidir, min ürəyin arzusu…
Yandırdığın o kitablar alovlanır… Yaxşı bax!
O alovlar şölə çəkib şəfəq salır zülmətə…
Şairlərin nəcib ruhu məzarından qalxaraq,
Alqış deyir eşqi böyük, bir qəhrəman millətə,

Arazın bu tərəfində payız yalnız yarpaq tökülməsi anlamına gəlmir. 78 il əvvəl Təbrizin Saat Meydanı, cahil insanların alovlarında yanan və məhv olan kitabların canlı şahidi oldu. Bu cahilliyin alovu yalnızca minlərlə kitabı yandırmaqla qalmadı, həm də bir il ərzində Azərbaycan mədəniyyəti və ədəbiyyatında təqdirəlayiq işlərə imza atmış inqilabın ağacını da qurutdu.
Müharibə, insanlığın ağrı və əzab dolu dünyamıza hədiyyə etdiyi ən acı anlayışdır. Bu istənməyən hədiyyə, yalnız dünyamıza deyil, həm də insan düşüncələrinə də kədər və qəm yaymışdır. Bu hadisələrlə dolu dünyada və mənasız müharibələrdə bir insanın ölümü nə qədər acı və ədalətsiz olsa da, bir kitabın yanıb məhv olması da bir o qədər ağrılıdır.
Ədalətin çətin tapıldığı bir yerdə, kitabların məhv edilməsi bəşəriyyətin mədəniyyətinə vurulan dərin bir yara və bəşəri tarixdə bir qara ləkədir..
Bu yazı, insan cəhalətinin atəşində yanan və külə dönən kitabların qısa hekayəsidir.
Güney Azərbaycanda 1946-cı il dekabr ayının 17-də baş verən mədəni soyqırım “yandırılmış kitablar günü” adı ilə xatırlanır.
İran şahlıq rejiminin (Pəhləvilər sülaləsi) təzyiqindən və səriştəsizliyindən boğaza yığılmış xalq milli hakimiyyətini təsis etdi və milli dəyərlər çərçivəsində həyatını qurmağa başladı. İkinci Dünya muhaibəsinin nəticələri ilə dünyada və bölgədə daha da demokratikləşmə ümidində olan xalq 1946-cı ildə İran şah rejiminin hərbi hücumuna məruz qaldı. Qısa müddətdə minlərlə insan öldürüldü, on minlərlə soydaşımız ölkədən mühacirət etdi, bir o qədəri də sürgün edildi. Bu barədə tarixi sənədlərdə çox sayda məlumat verilir. Lakin 1946-cı il dekabr ayının 17-də, Azərbaycanda demokratik dövlət quruluşunun dagıdılmasından 4 gün sonra İran rəsmi dairələri kütləvi şəkildə kitab məhsullarının yandırılması aktlarını keçirməyə başladı.
Azərbaycan dilində bütün növ kitablar, bədii ədəbiyyat, məktəb dərslikləri, mətbuat nümunələri, üzərində Azərbaycan dilində yazı olan hər bir kağız, sənəd yandırıldı. Bu işi rəsmi dövlət orqanları nəinki gizli etmirdi, hətta kütləvi tədbirlər keçirilirdi, məktəblərdə kiçik yaşlı uşaqları öz ana dilində olan kitablarını gətirməyə və kütləvi mərasimlərdə yandırmaga məcbur edirdilər.
İnsanlıq tarixi daim maddi və mənəvi dəyərlərin çoxunun yox olmasına şahidlik edib. Bunlar arasında kitablar ən qiymətli mənəvi xəzinələrdir ki, insanın ehtirasları səbəbindən alovda məhv olmuşdur. Bu faciə daha da ağrılı olur ki, hər yandırılmış kitabın bir ömürlük təcrübə olduğunu və sahibinin bildiklərini gələcək nəsillərə miras qoyduğunu anladıqda dərk edirik. Hərçənd ki, bu günün inkişaf etmiş texnologiyası insanlığa tarixinin bir çox qaranlıq nöqtələrinə çatmağa və onları bərpa etməyə imkan verir, amma heç vaxt o insanları, qələm tutan və o kitabları yazanları, həmçinin həmin əsərlərin yaranmasına səbəb olan şəraitləri yenidən yarada bilməyəcək. Çünki keçmişə qayıtmaq mümkün deyil. Buna görə də, nə qədər tarix təkrarlanarsa da, hər təkrar da özünə xas bir rəngə sahibdir. Yandırılmış kitablar, yandırılmış Şuş şəhəri kimi, tarixlərin dərinliklərində dəfn olub və heç vaxt geri qayıtmayacaq.
Kitabların yandırılması, zamanla pis bir vərdişə çevrilmiş və müharibələrin sonunda həyata keçirilirdi. Bu yalnız kitabları deyil, həm də insan cəmiyyəti üçün tarixi, mədəni və sosial dəyərə malik bütün yazıları və sənədləri əhatə edirdi. Keçmişdə rəsmi bir mərasim kimi həyata keçirilən bu pis vərdiş tarix boyu dəfələrlə təkrarlanmışdır. Müasir dövrdə, texnologiyanın və rəngarəng inqilabların təsiri ilə artıq kitab yandırmaq xəbəri yoxdur, amma bu faciə başqa bir şəkildə, media və kitabların senzurası olaraq özünü göstərir.
Tarixdə izləri qalan ilk böyük kitab yandırma hadisəsi, orta əsr Avropasında və Xristian papaları tərəfindən həyata keçirilmişdir. Kilsə, padşahın əmri ilə, yəhudilərin pis və Xristian dünyası üçün zərərli hesab etdiyi bütün sənədləri və kitabları yandırmışdır. Nəticədə, orta əsrlərdə bir çox qiymətli kitablar kilsənin dəstəyi ilə yandırılıb və tarixdən silinmişdir.
Çağdaş dünyada baş vermiş olan kitab yandırmalarından biri olaraq Şərqi Berlin və Almaniyada II Dünya Müharibəsi zamanı baş verən hadisələr göstərilə bilər. Almaniyanın nasistləri, sonralar dünyanı qan və işgəncələrə qərq edən bu rejim, cinayətlərinə başlamaq üçün 1933-cü ilin 11 may tarixində böyük bir teatr oyununda, faciəvi bir gecədə, minlərlə kitabı alovlandırdılar.
Alman şairi və tarixçisi Bertolt Brecht, bu kədərli mənzərəni təsvir edərək belə yazır:
Kitablar yandırılır
Xalqın önündə, meydanlarda,
Böyürüncə Hitler Hazrətləri
Zərərli fikirlərlə dolu kitabların yandırılması
Araba kitab daşıdı- öküzlər odun meydanlarına araba
Gözdən düşmüş şairlərdən biri,
Həm də lap yaxşılarından biri
Göz gəzdirərkən odlanacaq listə,
Ağlı başından getdi
Unudulmuşdu onun adı
Tez qaçaraq, getdi çalışma otağına
Sanki öfkəsindən qanadlanmışdı
O saat bir məktub yazdı zorbalara
"Benimkileri də yandırın" dedi. "Benimkileri də"
Edəməzsiniz mənə bu pisliyi,
Qıraqda buraxamazsınız məni
Mən də lap gerçəyi söyləmədimmi kitablarımda?
Nədən davranırsınız mənə yalancıymışam kimi?
Yandırın mənimkiləri də.

Tarixin digər acı hadisəsi, 1955-ci ildən başlayıb 1971-ci ilə qədər davam edən Cənubi Afrikada böyük kitab yandırma hadisəsidir. Bu böyük kitab yandırma hadisəsində müxtəlif mövzularda, xüsusilə siyasət, tarix, mədəniyyət və klassik ədəbiyyat sahələrindəki dəyərli kitablar, ən önəmlisi etnikçilik səbəbi ilə özəl və dövlət kitabxanalarından toplanıb alovlara verilmişdir.
Dünyada sonuncu kitab yandırma hadisəsi, bir neçə il əvvəl Əfqanıstanda rejim dəyişkənliyi ilə eyni dövrdə baş verdi. O tarixi diyarda, böyük və tarixi "Buda" heykəlinin yerə yıxılmasından sonra, indi elmi-tarixi kitablar növbəsi gəldi. Taliban qüvvələri və puştunların dəstəyi ilə bütün kitabxanalar yandırıldı və oradakı kitablar məhv edildi.
Kitab yandırmanın acı dolu hekayəsi öz bədbəxt izini İranda, xüsusilə Güney Azərbaycanda da qoymuşdur. Bu torpaqların keçmişindən bu günə qədər tarixin iki böyük kitab yandırma faciəsinə şahid olduğunu görürük. Uzaq keçmişdə monqolların genişmiqyaslı kitab yandırmasından sonra İranın müasir tarixi "Pəhləvi" adlanan qara bir ləkə ilə qaralmışdır. Min illik türk hakimiyyətinə, Qacarlar sülaləsi ilə sona çatan dövrə, Pəhləvilər hakimiyyəti başlayandan etibarən türk düşmənçiliyi siyasəti ilə qısa müddətli hakimiyyətini həyata keçirmişdir. Özünü guya mədəniyyətli göstərən və monqolları kitabları yandırdığı üçün vəhşi adlandıran bu hakimiyyət illər sonra özünün də onlardan geri qalmadığını sübut etmişdir.
1325-26 ci il(1945-46), Azər ayının 26 -21 sı Cənubi Azərbaycan üçün kədərli bir payızın başlanğıcını gətirdi. O illərdə, Azərbaycan Demokrat Firqəsi məğlub olduqdan və Mir Cəfər Pişəvərinin bir illik hökuməti sona çatdıqdan sonra, Pəhləvi hökuməti, baş nazir Qavam ol-Saltaneh hiyləgərliyi və Rza Xanının sərtliyi ilə öz qoşunlarını Təbrizə göndərdi. Onlar, Azərbaycanının maddi və mənəvi sərvətlərini, habelə bir illik Azərbaycan hökumətinin mədəni irsini tamamilə məhv etməyi planlaşdırırdılar.
Bu siyasi təmizləmə yalnız insanları qırmaqla yekunlaşmadı. Pəhləvilərin dəhşətli və vəhşi teatrı, son pərdəsində şəhərin müxtəlif guşələrində sallanan edamları ilə müşayiət olunurdu və inqilabçıların cansız cəsədləri, şəhər boyu qorxu və dəhşət salırdı. O gündə Təbrizin Saat Meydanı göyə yüksələn böyük alovların, içindəki kitabları külə çevirib yandırdığı bir alovun şahidi oldu.
O böyük hadisədə ki, gələcək nəsillər heç vaxt onu unuda bilməyəcəklər, müxtəlif mövzularda olan minlərlə kitab-mədəniyyət, ədəbiyyat, siyasət, tarix və həmçinin uşaqların dərslikləri-odun alovlarına qurban verildi. Bu faciəli hadisədə Azərbaycanın yazılı xəzinələrinin böyük bir hissəsi məhv oldu. Bu kədərli hadisədən sonra, 1952-ci ildə Azərbaycanın böyük şairi Səməd Vurğun Parisin Sülh Konfransında iştirak etdi. O, yandırılan kitablar üçün yazdığı şeiri oxuyaraq, bu acı hadisəni Azərbaycan xalqına qarşı böyük bir hörmətsizlik kimi qiymətləndirdi.
Cəllad! Sənin qalaq-qalaq yandırdığın kitablar
Min kamalın şöhrətidir, min ürəyin arzusu…
Yandırdığın o kitablar alovlanır… Yaxşı bax!
O alovlar şölə çəkib şəfəq salır zülmətə…
Şairlərin nəcib ruhu məzarından qalxaraq,
Alqış deyir eşqi böyük, bir qəhrəman millətə;
O alovlar şölə çəkib şəfəq salır zülmətə…
Cəllad! Mənim dilimdədir bayatılar, qoşmalar,
De, onları heç duydumu sənin o daş ürəyin?
Hər gəraylı pərdəsində min ananın qəlbi var…
Hər şikəstəm övladıdır bir müqəddəs diləyin;
De, onları heç duydumu sənin o daş ürəyin?
O qara günlərdən 78 il keçsə də, tarix göstərdi ki, qatillərin yandırdığı kitabların qara tüstüsü yalnız öz gözlərini kor edib və onları tarixdən əbədi silib. Bu gün, kitabsevərlər və həmçinin Azərbaycan mədəniyyəti və ədəbiyyatının sevərləri, həmin kədərli günlərin xatirəsini yaşatmaq üçün Azər ayının 21-26 tarixlərini bir-birinə kitab hədiyyə edərək və bir dəstə gül təqdim edərək qeyd edirlər.

“Estetik Təzyiq: Gözəllik Standartlarının Səhnəarxası”

Həmişə ki, kimi dərsdən çıxıb, evə getmək üçün avtobus dayanacağına yollandım, sərnişinlər çox olsa da oturmaq üçün yer tapdım. Yenicə əyləşmişdim ki, qarşımda yanaşı oturan xanımların maraqlı söhbətinə şahid oldum. İstərdim ki, sizlərlə bu eşitdiyim söhbəti müzakirə edim. Doğrudu, deyəcəksiz ki, başqasının söhbətini dinləmək heç də etik davranış deyil. Lakin əhalimiz ictimai nəqliyyatda yüksək səslə söhbətləşməyi “hobbi” halına gətiriblər. Əslində bunun özü də bir mövzudu, amma biz bu haqda gələn səfər danışarıq. Hər nə isə necə deyərlər “məndə xanımların söhbətinə qulaq misafiri oldum”.
Söhbət o qədər “qızğın gedirdi ki”, bir ara bazar qiymətlərindən danışan xanımlar “siyasətçi”oldular. Mən məəttəl qalarkən, onlar müharibəni həll edib, Amerikaya səyahət etdilər. Onlar səyahətdə ikən, mənim diqqətim yanaşı oturan xanımlardan birinin digərini gözucu seyr etdiyinə sataşdı. Artıq bəlli idi ki, növbəti sual hansıdır. Və təxmin etdiyim sual gəldi.
“Sənin üzündə estetik var?”. Digəri gərilmiş üzünü rəfiqəsi tərəfə çevirərək süni təbəssüm edib, dedi: “Hə, hiss olunur ki, bəyəm? ” Söhbətin gedişatında qiymətdən, həkimdən, həkimin bir-birinə oxşar sonsuz saylı “əkizlərindən” danışıldı. Öz-özümə düşündüm, keçmişdən gələcəyə gələn şair indiki gözəlləri görsə idi “Şair olardımı”?
Müasir dövrdə estetik gözəllik standartları həm cəmiyyətdə, həm də sosial mediada böyük təsir yaradır. Qüsursuz görünüş arzusu qadınlar arasında özünütənqid və narazılıq hallarını artırır. Bunun nəticəsi olaraq, bəzən sağlamlıq, mənəvi təsir və hətta həyat tərzini gözəllik uğrunda fəda edirlər.
Yuxarıda qeyd etdiyim kimi, sosial medianın təsiri ilə cəmiyyət ideal bədən, üz və stil standartları formalaşdırır. Bu standartlara uyğunlaşmaq istəyən bir çox qadın, öz görünüşlərindən narazı qalaraq estetik prosedurlara müraciət edir. Həkimlər bildirirlər ki, estetik prosedur edənlərin əksəriyyəti psixoloji təsirlər altında və tez-tez başqalarının düşüncələri ilə bu qərarı verir. Estetik cərrahiyyə və prosedurlar heç də həmişə uğurlu nəticə ilə bitmir. Silikon implantlar, liposaksiya, burun əməliyyatları və botoks kimi prosedurlar yanlış icra olunduqda ciddi fəsadlara səbəb ola bilər.
“Bəs bu fəsadlar hansılardır?” Gəlin bu haqda danışaq.
Beləki, qanaxmalar, infeksiyalar, allergik reaksiyalar, toxuma zədələnməsi və emosional olaraq depressiya, stress, aqressiya və digər problemlərə yol açır. Təəssüf ki, bəzi klinikalar və ya qeyri-peşəkar mütəxəssislər reklam vasitəsilə qadınlara yanlış məlumat verir və onların gözləntilərini manipulyasiya edirlər. Hətta yeri gəlmişkən bu günlər də, Səhiyyə naziri Teymur Musayev də bu mövzuda xanımlara müraciət edərək, saxtakarların “tələsinə” düşməməsini və ziyanlı prosedurlardan uzaq olmağı məsləhət görür. Yaxşı bəs nələr məsləhət görülür?
Düzgün qidanlanma, idmanla məşğul olmaq xanımların həyat tərzinə çevrilməli, eyni zamanda üz yoqası, psixoloji olaraq özünə inamı artırmaq üçün terapiya və mütəxəssis dəstəyi almaq və digər yolları məsləhət görmək olar.
Gözəllik, yalnız xarici görünüşdə deyil, daxili harmoniya və özünüdərkin gücündə gizlidir. Qadınlar gözəllik standartlarına uyğunlaşmağa çalışarkən sağlamlıqlarını psixoloji təsirlə təhlükə altına qoymamalıdırlar. Hər kəsin özünəməxsus gözəllik hekayəsi var və bu hekayə cəmiyyətin təzyiqi ilə deyil, insanın öz seçimləri və dəyərləri ilə yazılmalıdır.
Fatimə QULİYEVA,
Bakı Slavyan Universitetinin
Sosial elmlər fakültəsinin tələbəsi

Fatimə QULİYEVA yazır:

“Yağış Suları və Şəhərlər: Kollektor Problemi”

Uşaqlıqdan bəri yağışın yağmasını, yağışdan sonra yaranan torpaq qoxusunu sevmişəm. Düşünürdüm ki, göy belə dilə gələrək insanlara müraciət edir. O xoş diləkləri, problemsiz həyatı və gördüklərini su damlaları ilə nəql edir. Böyüdükcə fərqinə vardım ki, yağışın yağması hər kəsin baxdığı pəncərədən fərqli görünür. Kimisi sevir, kimisi dərd çəkir, kimilərisə düşünərək uzaqlara səyahət edir. Amma biz bədii səyahətimizi yarıda qoyaraq, paytaxtda və rayonlarımızda baş verən real hadisələrdən bəhs edək.
Yağışın yağması ilə nə ola bilər ki, deyə düşündükdə qarşıma çıxan xəbərlər məni təəccübləndirdi və hətta necə deyərlər “bişmiş toyuğun belə gülməyi gəldi”. Yeni tikilən tunellərdə yağış sularının yığılması, gölməçələrdə çarəsiz qalan insanların taleləri haqqında uzun-uzadı danışa bilərəm. Fəqət yenə sual yaranır. Niyə tuneldə yağış suyu yığılıb qalsın ki? Gəlin indi cavabı müzakirə edək.
Yağışların intensivliyi artdıqca şəhərlərdə kollektor sistemlərinin əhəmiyyəti daha çox hiss olunur. Bəs kollektor sistemləri nədir?
Kollektor- kanalizasiya sistemləri suyun və tullantıların toplanıb yönləndirilməsi üçün nəzərdə tutulan mühəndis qurğusudur. O əsasən yağış sularını, məişət tullantı sularını və ya sənaye sularını toplamaq və yönləndirmək üçün istifadə olunur. Lakin paytaxt və rayon kəndlərində bir çox kollektor sistemlərinin köhnəlməsi, düzgün işləməməsi ciddi problemlərə səbəb olur. Hansı problemlərdi bunlar: yağış suları yollarda yığılaraq nəqliyyata maneə yaradır, binaların və digər mühəndis qurğularının su altında qalmasına səbəb olur. Həmçinin yolların, körpülərin və digər təsisatların erkən zədələnməsinə gətirib çıxarır.
Təbii ki, problem varsa, deməli həlli yolu da var. Beləki, müasir texnologiyalar və materiallardan istifadə edərək kollektor sistemlərinin yenilənməsi, artan əhali sayına uyğun genişləndirilməsi, su keçirmə qabiliyyətinə malik asfaltlar və yağış bağcaları kimi həllər tətbiq oluna bilər. Bu sistemlərin yenilənməsi və inkişaf etdirilməsi yalnız yerli dövlət orqanları deyil, eləcə də vətəndaşlar üçün önəmli məsələ olmalıdır.
Son olaraq növbəti dəfə yağış yağanda təbiətin bizə bəxş etdiyi bu nemətin gərəkdiyi kimi vacib yerdə istifadə etsək daha yaxşı olar desəm, yanılmaram.

Fatimə QULİYEVA,
Bakı Slavyan Universitetinin
Sosial elmlər fakültəsinin tələbəsi

Zamanımızın “MOLLA NƏSRƏDDİN”i

Böyük Azərbaycan dramaturqu, çılğın təbiətli şair, mahir rejiissor, aktyor, əməkdar incəsənət xadimi Cəfər Cabbarlı ədəbiyyat, teatr və kino tariximizdə özünəməxsus bir irs yaratmış, iz qoymuşdur. Onun ölümsüz əsərlərində biz bir-birindən tamam fərqli, lakin cəmiyyət üçün lazımlı və əhəmiyyətli müxtəlif konseptlər görə bilərik: sosial bərabərsizlik, ictimai-siyasi məsələlər, insan mənəviyyatı və əxlaqı, ailə-məişət mövzuları, Azərbaycan tarixi, türk xalqının qəhrəmanlığı və onların yadellilərə qarşı cəsur mübarizəsi, həmin dövrdə qadına münasibət, qadın azadlığı və hüquqsuzluğu və sairə...
Biz isə ədibin 1930-cu ildə qələmə aldığı “Almaz” pyesi haqqında danışacağıq. Pyes 1931-ci ildə tamaşaya qoyulub və geniş auditoriya tərəfindən bəyənilib. Əsərin mövzusu sosializm quruculuğu dövrünün, 1929–1930-cu illərin əsas ictimai məsələlərindən biri – kənd təsərrüfatının kollektivləşdirilməsi idi. Almazın simasında yazıçı sosializm cəmiyyəti üçün xarakterik olan bir gəncin surətini yaratmışdır. C.Cabbarlı ömrünün sonlarına yaxın fəaliyyətini kino sahəsinə həsr edir. O, bir neçə film təcrübəsindən sonra “Almaz”ını da lentə almağa qərar verir və bunun üçün faktiki işlər də görür: kinossenari hazırlayır, filmin çəkilişlərinə başlayır. Ancaq yazıçının ömrü vəfa eləmir... C.Cabbarlı qəflətən dünyasını dəyişir. Bu haqda onun ömür-gün yoldaşı Sona xanım xatirələrində yazır:
“Burada da qəhrəman rolunu, yəni Almazı İzzət xanım oynayırdı. Təəssüf ki, Cəfər bu quruluşu başa çatdıra bilmədi. Amansız ölüm onu bu işindən də vaxtsız ayırdı. Cəfərin sənət dostları "Almaz" filmini Cəfərsiz çəkib qurtardılar və 1935-ci ilin axırında, onun ölümünün birinci ildönümündə işi müvəffəqiyyətlə qurtardıqları haqqında məzarı üstündə raport verdilər”.
Və düz 90 il sonra Cəfər Cabbarlının “Almaz”ı Azərbaycan televiziya məkanına, televizorlarımızın ekranlarına yenidən çıxarıldı... Bir qədər fərqli formatda, fərqli adla, fərqli ssenari ilə, amma “Almaz” əsərinin motivləri əsasında... – “Vətəndaş A”...
12 seriyalıq teleserialı “SFN Film” şirkəti istehsal edib. Serialın ssenarisini Asiman Ağa Rövşən C.Cabbarlının "Almaz" pyesindən təsirlənərək yazıb. Prodüseri Sevinc Əliyeva olan "Vətəndaş A" rejissor Elvin Rüstəmzadə tərəfindən ekranlaşdırılıb. Dram janrında olan serial 21 Sentyabr 2024-cü ildən etibarən İctimai telekanalında yayımlanmağa başlayıb. Əsərin baş rolunu istedadlı aktrisa Günəş Tegin canlandırır. Serialın digər qəhrəmanlarına Azərbaycan Respublikasının xalq artistləri Qurban İsmayılov və Şamil Süleymanlı, əməkdar artist Nəsibə Eldarova, Zülfiyyə Qurbanova, Əlibəy Məmmədli, Nigar Mürsəlova və s. həyat verir.
Yəqin ki, bir çoxları təsdiqləyər ki, Azərbaycan teleməkanının tamaşaçı auditoriyası faydalı, ibrət götürə biləcəyi, maarifləndirici proqramlara tamarzı qalıb…Televiziyamızda keyfiyyətli teleserial anlayışından da ki söhbət gedə bilməz(di). Lakin bu gün “Vətəndaş A” serialına, onun çatdırmaq istədiyi ideyalara, verdiyi sosial mesajlara – bütövlükdə sağlam kollektivin ortaya qoyduğu işə baxanda insan deyir ki, ümid var…
Təəssüflər olsun ki, qlobal dünyada yaşasaq da, bu qlobal dünyanın pərdə arxasında hələ də köhnə fikirlilikdən, gerilikdən, cəhalətdən əziyyət çəkən bütöv bir nəsil var. Adətən, insanlar fikirləşir ki, tək gənc nəsil bu geriliklə ayaqlaşa bilmir. Fəqət biz “Vətəndaş A” serialının əks etdirdiyi tipik Abdalbəyli kəndinin timsalında görürük ki, məhz gənc nəsil yox, elə orta və yaşlı nəsil də zamanın ən qaranlıq dərinliklərindən gəlmiş bu adətlərlə, insanların qəlblərinin ən dibində özünə yuva qurmuş pis xislətlərlə, niyəsini bilmədikləri əmrlər və “qanun”larla “yaşamaqdan” əziyyət çəkir…
Sadə və təbii, eləcə də peşəkar aktyor heyyətinin canlandırdığı obrazların hər bir replikasında, davranışında bir satira müşahidə olunur. Tənqidi ədəbiyyatda buna tipi özünə güldürmək, öz dili ilə ifşa deyilir. Obrazların ironik nitqlərində bu çox aydın başa düşülür. Uşaqlara təhsilin lazımsız olduğunu düşünən, qızlarını erkən yaşda məktəbdən yayındırıb ərə vermək istəyən valideynlər, övladları “tərbiyəsiz böyüyər, pozular” deyə gözüaçıq yetişdirməmək, onlara öz gələcəkləri barədə heç bir seçim haqqı tanımamaq və həyati mövzularda qərarları sadəcə ailə böyüklərinin verməsi, müəllimlərin vəzifə öhdəliklərini vicdanla yerinə yetirməməsi, din pərdəsi altında yolverilən ədalətsizliklər, bu ədalətsizliklərə gözyuman avam cəmiyyət, sosial baxımdan aşağı təbəqədən olan insanların və qadınların hüquqsuzluğu, başqasının namusuna göz dikən insanların namus anlayışı üstündə dava etməsi, qan tökməsi, yeniyetmə nəslin dünyagörüşsüz böyüdülməsi, oğlan uşaqlarının guya “kişi kimi” yetişdirilməsi və bunun üçün onların kriminal aləmə meyl etməsi, öz dilində danışmayan və dilinin qanunlarını bilməyən bir kütlə… Və daha bir çox mövzuların sarkazmı…
Bu müşahidələrim zamanında ağlıma bir sual gəldi: “Sanki mən bu şeyləri haradasa görmüşəm…Harada?” Hə… “Molla Nəsrədin”də!... Vaxtilə “Molla Nəsrəddin” də cəmiyyətdəki əyriləri, çatışmayan şeyləri, düzəlmək istəməyən beyinləri və görüşləri tənqid edirdi, onları islah olunmağa çağırırdı. Görünür, dövrümüzdə də bu öhdəliyi “Vətəndaş A” öz üzərinə götürüb.
Böyük ümidlər bəsləyirik ki, zamanında yatmışları oyadan “Molla Nəsrəddin” kimi, “Almaz” da Abdalbəyli kəndinin sakinləri timsalında cəmiyyətimizin yatmışlarını oyadacaq və onlara hidayət yolunu göstərəcək…

Lalə TURAN

Müəllimimizi təbrik edirik!

Bu gün bir vaxtlar Zəngəzur mahalının Gığı kənd orta məktəbində fizika fənnini tədris edən sevimli müəllimimiz Sucəddin Məmmədovun doğum günüdür. Həmin məktəbin 1975-ci il məzunları adından müəllimimizi doğum günü münasibətilə ürəkdən təbrik edir, ona uzun ömür və sağlamlıq arzulayırıq. Əziz Sucəddin müəllim, biləsiniz ki, hələ də keçən il mayın 28 -də sizin də iştirakınızla müəllimlərimizin görüşündəki xoş ovqatın təəssüratı ilə yaşayırıq. Məktəbimizdə yaratdığınız bədii özfəaliyyət dərnəyini, bizə verdiyiniz rolları hələ də xatırlamaqdayıq. Nə yaxşı ki, varsınız, nə yaxşı ki, bizim müəllimimiz olmusunuz. Nə yaxşı ki, sizin kimi müəllimlərdən dərs almışıq.
Bütün müəllimlərimizə sayğılarla: 1975-ci ilin məzunları adından Tamxil Ziyəddinoğlu

BDU-nun professoru Qulu Məhərrəmlinin 70 illik yubileyinə həsr olunmuş elmi sessiya keçirilib

Bakı Dövlət Universitetinin (BDU) Multimedia və elektron kommunikasiya kafedrasının müdiri, professor Qulu Məhərrəmlinin 70 illik yubileyinə həsr olunmuş "Azərbaycan televiziyası müstəqillik illərində: əsas inkişaf tendensiyaları" mövzusunda elmi sessiya keçirilib.
Butov.az xəbər verir ki, tədbirin moderatoru, Azərbaycan Mətbuat Şurasının sədri Rəşad Məcid Qulu Məhərrəmlinin Azərbaycan jurnalistikası tarixində özünəməxsus yeri olduğunu bildirib. Qeyd edib ki, Qulu Məhərrəmlinin adı Azərbaycan televiziyası ilə qoşa çəkilir. Ölkədə onun verilişləri ilə böyüyən bir neçə nəsil var. Televiziya tənqidçisi, jurnalistika bilicisi kimi Qulu Məhərrəmli bu gün də diqqət mərkəzindədir.

BDU rektoru Elçin Babayev yubilyarı təbrik edib, ölkədə “telejurnalistika”, “televiziya tənqidi” deyəndə ilk olaraq yada məhz Qulu Məhərrəmlinin düşdüyünü bildirib: “Qulu Məhərrəmli istedadlı jurnalist, gözəl alim, maraqlı insan, təcrübə ilə nəzəriyyəni uğurla bir araya gətirən əsl pedaqoqdur. 1991-ci ildən BDU-da çalışan Qulu Məhərrəmli Universitetimizin dəyərli professorudur. O, həm də ictimai fəaliyyəti ilə seçilir, Jurnalistika fakültəsindən Azərbaycan Mətbuat Şurasında təmsil olunan iki əməkdaşımızdan biridir”.
Son illər BDU-da aparılan islahatlar çərçivəsində Jurnalistika fakültəsində əsaslı keyfiyyət dəyişikliyinin yarandığını deyən Elçin Babayev gənc jurnalistlərin yetişməsində və əmək bazarının tələblərinə uyğun peşəkar kadr kimi formalaşmasında Qulu Məhərrəmli kimi alimlərin böyük rolunun olduğunu diqqətə çatdırıb.Sonra professor Qulu Məhərrəmlinin elmi-pedaqoji və jurnalistika fəaliyyətinə həsr olunmuş videoçarx nümayiş olunub.
“Azərbaycan Televiziya və Radio Verilişləri” Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin sədri, filologiya elmləri doktoru Rövşən Məmmədov Qulu Məhərrəmlinin Azərbaycanda televiziya məktəbinin simalarından biri olduğunu bildirib: “Ünsiyyət mədəniyyəti, jurnalist etikası, audiovizual nitq – bunlar bu gün də aktualdır. Biz bütün bu keyfiyyətləri Qulu Məhərrəmlidən öyrənmişik. Qulu Məhərrəmli jurnalistikada sağlam dəyərlərin təməlini qoyanlardan biridir”.
Azərbaycan Mətbuat Şurasının sədri Rəşad Məcid “Qulu Məhərrəmlinin publisistikası”, Milli mətbuat tarixi kafedrasının müdiri, professor Cahangir Məmmədli “Qulu Məhərrəmlinin polifonik yaradıcılıq yolu”, Yeni media və kommunikasiya nəzəriyyəsi kafedrasının müdiri, dosent Xatirə Hüseynova “Azərbaycanda televiziya tənqidinin çağdaş durumu”, Jurnalistika fakültəsinin dekanı, filologiya elmləri doktoru Vüqar Əliyev “Jurnalistika təhsili və müasir dərslik problemi” mövzularında məruzələr ediblər.
Sonda söz yubilyara verilib. Professor Qulu Məhərrəmli elmi-pedaqoji və jurnalist fəaliyyətinə verilən dəyərə görə təşəkkür edib.
Elmi sessiyanın sonunda BDU rektoru Elçin Babayev professor Qulu Məhərrəmliyə uzunmüddətli səmərəli elmi-pedaqoji fəaliyyətinə, gənc nəslin vətənpərvərlik ruhunda tərbiyəsində xidmətlərinə, Universitetin ictimai həyatında fəal iştirakına görə və 70 illik yubileyi münasibətilə Fəxri Fərman təqdim edib.

Nigar harda olsa Azərbaycan üçün yaşayacaq

Nigar xanımı Şuşada- Şəhid ailələrini bağrına basanda, onların başına Pərvanə şama dolanan kimi dolananda tanıdım. Sonra eşitdim ki, ailə qurması ilə bağlı okeanın o tayına Amerikaya köçüb. Budur indicə bir xoş xəbər aldım. Nigar Şıxsəfiyeva Azərbaycan uğrunda fəaliyyətini Kolorado ştatında davam etdirməyə başlayıb. Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsindən AZƏRTAC-a bildirilib ki, Kolorado ştatında yaşayan soydaşlarımız yeni diaspor təşkilatı yaradıblar. Nigar xanımı bu münasibətlə təbrik edərək, yeni fəaliyyətində uğurlar arzulayır, həmin xəbəri ozucularımıza təqdim edirik:Vətənsevərlərə sayğılarla: Tamxil Ziyəddinoğlu, "Bütöv Azərbaycan" qəzetinin baş redaktoru, Hərbi Jurnalistlər Birliyinin sədri


ABŞ-ın Kolorado ştatında yaşayan soydaşlarımız Azərbaycan İcmasının “Koloradoda Azərbaycan Diasporu” adlanan ilk diaspor təşkilatını yaradıblar.
Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsindən AZƏRTAC-a bildirilib ki, təşkilatın məqsədi yerli Azərbaycan İcmasının Amerika cəmiyyətində təmsilçiliyini artırmaq və bu missiyanı gələcək nəsillərə ötürməkdir.
Kolorado azərbaycanlılarının ABŞ-da yaşayan digər etnik qruplar, yerli icmalar və gənc nəsil arasında sıx əlaqələrinin qurulması, habelə Azərbaycan dilinin və mədəniyyətinin təbliği də təşkilatın əsas hədəflərindəndir.
Yeni yaradılan təşkilatın təsisçisi və rəhbəri Nigar Şıxsəfiyeva Azərbaycanın diaspor fəaliyyətinin genişləndirilməsi, ölkəmizin ABŞ-da tanıdılması istiqamətində mühüm addımlar atılacağını vurğulayıb.