"Eloğlu” ənənəsi itməkdədir
İslamda şiə məzhəbini təbliğ edərək dini region ölkələrinə yayaraq bundan siyasi təzyiq vasitəsi kimi istifadə etməyə cəhd göstərən İran son zamanlar Gürcüstan azərbaycanlılarını hədəf seçib. Gürcüstanda Azərbaycan türklərinin kampakt yaşadığı Borçalıda İranın şiəliyin təbliği ilə məşğul olduğu haqqında bir neçə ildir ki, məlumatlar gəlməkdədir. Artıq bununla bağlı danılmaz faktlar var. Bu gün İran Borçalı mahalındakı soydaşlarımızı ələ almaq üçün onlar arasında məzhəb ayrıseçkiliyi salmaqdadır. Təbii ki, İran üçün dini məzhəb parçalanması yaradaraq toplumu daha rahat şəkildə idarə etmək asanlaşa bilər. Məqsəd də məhz budur.
Məlumatlar var ki, İranın Qum və Məşhəd şəhərindən gələn emissarlar bölgədə siyasi şiəliyi, əslində şiəlik adı atında Xomeyniçiliyi təbliğ etməkdədirlər. Yerli camaat danışır ki, bu gün Borçalıda siyasi şiəliyin təbliği ilə bağlı dini moizələr oxunur, din öyrənmək istəyənləri Məşhədə və Quma aparırlar. Bununla yanaşı onların maddi ehtiyacları qarşılanır. Demək olar ki, məzhəb ayrılığı bu gün Borçalını ələ keçirib.
Borçalıdan olan ziyalılar da, politoloqlar da sadaladığımız bu halların təhlükəli olduğu qənaətini bölüşürlər. Bununla yanaşı, analitiklər hesab edirlər ki, problemin kökü lap əvvələ gedir. Əsasən də təhsilsizlik dini cəhaləti yaymaq üçün münbit şərait yaradıb. Bundan da İran rejimi səmərəli istifadə etməkdədir.
"Borçalı” İctimai Birliyinin sədri Zəlimxan Məmmədli bizimlə söhbətində təsdiq etdi ki, Gürcüstanda azərbaycanlıların yaşadığı bölgədə dini tendensiya vüsət alıb. O qeyd edir ki, dini siyasətimiz o qədər unikal qurulmalıdır ki, qonşu ölkələrdə yaşayan soydaşlarımıza İranın və ya başqa dövlətin müdaxilə etmək imkanları olmasın.
"Təəssüf ki, dini siyasətlə bağlı boşluqlar var. Bu boşluqlar zaman-zaman öz təsirini göstərir. Borçalı əhalisi heç zaman məzhəb ayrıseçkiliyinə məruz qalmayıblar. Bizdə hər zaman ümumi "eloğlu” ifadəsi olub” – deyən Məmmədli artıq bu ənənənin itməkdə olduğu fikrini bölüşür. Cəmiyyət sədrinin dediyindən belə anlaşılır ki, dini şiəliyin Borçalıda kök salmasının ilk rüşeymləri təxminən 10 il bundan əvvəl hiss edilib: "2010-cu ildə bununla bağlı xüsusi mətbuat konfransı keçirərək həyəcan siqnalı vermişəm. O zaman rəsmi qurumlara və Şeyxülislam Hacı Allahşükür Paşazadəyə müraciət etdik. Ancaq bizə biganə yanaşdılar. Bir müddət sonra Gürcüstanda QMİ-nin idarəsini ləğv etdilər və başqa bir neçə qurum yaratdılar - yəni böldülər”.
Təbiidir ki, mövcud vəziyyətdən də İran kimi öz şiə məzhəbçiliyini yaymaqda maraqlı olan qüvvələr dini ayrıseçkiliyi yaratmağa başlayıblar. Nəticə də göz önündədir - Borçalının xalis Azərbaycan türkləri din adı ilə iki yerə bölünüblər.
"Gürcüstanda elə qüvvələr var ki, onlar bölücülüyün artmasında maraqlıdırlar”
Z.Məmmədli deyir ki, hazırda bu ayrımçılığın açıq təzahürləri özünü göstərməkdədir: "Borçalıda dini boşluqları İranın emissarları, din xadimləri çox rahat şəkildə doldururlar”.
Məsələ burasındadır ki, İran emissarları insanların ağır sosial durumundan da istifadə edirlər. Ziyarət adı altında demoqrafik problemlər yaradırlar. Bu da faktiki olaraq özündə siyasi mahiyyət kəsb edən şiəçiliyin genişləndirilməsi deməkdir.
Problemdən çıxış yolunun müxtəlif olduğu qənaəti var. Borçalıdan olan siyasi xadim vurğulayır ki, ilk növbədə Gürcüstan cəmiyyəti özü bunun qarşısını almalıdır. Çünki din çox həssas məsələdir: "Bəzi hallarda siyasi hakimiyyətin prosesə birbaşa müdaxilə etməyə cəsarəti çatmır. Yaxud da maraqlı olmur, əksinə, tendensiyanın davam etməsini istəyir. Çünki Gürcüstanda elə qüvvələr var ki, onlar bölücülüyün artmasında maraqlıdırlar. Hətta yeri gələndə bunu stimullaşdırırlar”. Z.Məmmədli qeyd edir ki, bu gün Azərbaycan Türkiyə ilə birgə dini siyasətlə bağlı ortaq konsepsiya hazırlamalıdır: "Düşünürəm ki, dini maariflənmə işinin genişlənməsi çox vacibdir. Dini ədəbiyyatlar Gürcüstanın rəsmi qurumları ilə razılaşdırılmış formada bölgələrə çatdırılmalıdır. Məscidlərdə İrandan gələn, məzhəb ayrılığı salan kitablar yox, islamın əsl mahiyyətini göstərən ədəbiyyatlar olmalıdır. Çünki din xadimlərinin həqiqi islam təməllərinə uyğun yetişdirilməsi çox önəmlidir. Onlar öz təbliğatlarında məzhəbçiliyin uçurum olduğunu anlatmalıdırlar”. Məmmədli bildirir ki, bütün vasitələrdən, sivil yollardan istifadə edilərək Borçalıdakı siyasi şiəçiliyin qarşısı alınmalıdır.
Butov.az