"Qalatasaray" 24-cü dəfə ölkə çempionu oldu

Futbol üzrə Türkiyə Superliqasında 2023-2024-cü illər mövsümünə yekun vurulub.
Lider "Qalatasaray" səfərdə "Konyaspor"la qarşılaşıb. Rəqibinə 3:1 hesabı ilə qalib gələn İstanbul nəhəngi 102 xalla tarixində 24-cü dəfə ölkə çempionu olub.
Son turda "Ankaragücü"nü 6:0 hesabı ilə məğlub edən "Fənərbağça" isə 99 xalla mövsümü ikinci pillədə bitirib.

Türkiyədən acı xəbər - 10 ölü, 30 yaralı

Türkiyənin Mersin vilayətində zəncirvari yol qəzası baş verib. İlkin məlumata görə, hadisə nəticəsində on nəfər ölüb, 30 nəfər xəsarət alıb.
Bu barədə Mersin valisi Ali Hamza Pehlivan açıqlamasında bildirib.
O qeyd edib ki, hadisə Türkiyənin Tarsus-Adana-Qaziantep (TAG) magistralında meydana gəlib. Qəzaya qarışan nəqliyyat vasitələri arasında şəhərlərarası sərnişin avtobusları, yük və minik avtomobilləri var.
Qəza bölgəsinə çoxlu sayda təcili tibbi yardım, polis və yanğınsöndürmə briqadaları cəlb edilib.

Zelenski amerikalı və çinli həmkarlarına çağırış etdi

Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski ABŞ prezidenti Co Bayden və Çin lider Si Cinpini 15-16 iyunda İsveçrədə keçiriləcək sülh konfransında iştirak etməyə çağırıb.
Bu barədə Zelenski teleqram kanalında yerləşdirdiyi videoda bildirib.
Zelenskinin sözlərinə görə, dəvət olunmuş 160 dövlətdən 80-dən çoxu artıq iştirakını təsdiqləyib.
“Mən indiyə qədər sülh sammitinə hazırlaşmaq üçün qlobal səylərin kənarında olan dünya liderlərinə müraciət edirəm: Prezident Bayden, ABŞ lideri, Prezident Si, Çin lideri. Zərbələr arasında fasilə deyil, sülhün olması üçün liderliyinizi göstərin”, - deyə Zelenski qeyd edib.
"Bloomberg" nəşri yazıb ki, Co Bayden İsveçrədəki konfransda iştirak etməyə bilər. O, seçki kampaniyasına vəsait toplamaq üçün həmin vaxt Kaliforniyaya gedəcək.
Çin sammitdə iştirakını təsdiqləməyib.

Ankarada Müstəqillik Günü qeyd olundu - FOTO

Ankarada 28 may - Müstəqillik Günü və 26 iyun - Silahlı Qüvvələr Günü münasibətilə təntənəli bayram tədbiri keçirilib.
Bu barədə Azərbaycanın Türkiyədəki Səfirliyindən bildirilib.
Qardaş Türkiyədə Azərbaycana xüsusi münasibətin göstəricisi olaraq bayram tədbiri adətən mühüm dövlət tədbirlərinin keçirildiyi Türkiyə Respublikasının Prezidenti Administrasiyasının Konqres və Mədəniyyət Mərkəzində təşkil edilib.
Müstəqilliyimiz uğrunda canlarını fəda edən şəhidlərin əziz xatirəsinə 1 dəqiqəlik sükut və iki ölkənin dövlət himnlərinin səsləndirilməsinin ardından açılış çıxışları edilib.
Səfir Rəşad Məmmədov çıxış edərək Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin davamçısı olan müstəqil Azərbaycan Respublikasının dövlət və ordu quruculuğunda əldə etdiyi uğurlardan danışıb və bütün həmvətənlərimizi bu əlamətdar gün münasibətilə təbrik edib. Səfir Azərbaycan - Türkiyə münasibətlərinin dövlətüstü xarakterindən danışaraq iki ölkənin dövlət başçılarının - İlham Əliyev və Rəcəb Tayyib Ərdoğanın bu münasibətlərin inkişafına verdiyi töhfəni vurğulayıb.
Dövlət qonağı qismində tədbirdə iştirak edən Türkiyə Böyük Millət Məclisinin (TBMM) sədri Numan Kurtulmuş çıxışında Azərbaycanın Müstəqillik Günü və Silahlı Qüvvələr Günü münasibəti ilə təbriklərini çatdırıb və qardaş ölkələr olan Azərbaycan və Türkiyənin türk dünyasının güclənməsində roluna toxunub. TBMM sədri Azərbaycanın son dövrlərdə əldə etdiyi uğurlardan danışıb, torpaqlarını işğaldan azad edən Azərbaycanı alqışlayıb.
Çıxışların ardından Azərbaycanın müstəqillik tarixini əks etdirən qısa film nümayiş etdirilib.
Bayram tədbirinin bədii hissəsində müğənni Çinarə Məlikzadə, Müdafiə Nazirliyinin Hərbi Orkestrinin solistləri Kənan Qədimov və Aynur İsgəndərlinin, eləcə Azərbaycan Respublikasının xalq artisti tarzan Sahib Paşazadənin və Azərbaycan Dövlət Rəqs Ansamblının iştirakı ilə təntənəli konsert proqramı təqdim olunub, milli musiqimizin nümunələri və sevilən Azərbaycan rəqsləri sərgilənib.
Müstəqillik Günü və Silahlı Qüvvələr Günü münasibətilə təşkil olunmuş bayram tədbirində Türkiyənin Respublikasının yüksək vəzifəli şəxsləri və digər dövlət rəsmiləri, millət vəkilləri, Türkiyə ictimaiyyətinin nümayəndələri, bu ölkədə yaşayan soydaşlarımız iştirak edib.

İslamdan müqəddəslik almış dövrünün müasir qadınları.

Xalqımızın formalaşmağa başladığı dövrlərdən etibarən qadın məsələsi ən çox düşünülən məsələlərdən biri olmuşdur. Əsasən XX əsrin əvvəllərində Cümhuriyyətimiz yarandığı dövrlərdən etibarən qadın haqları hər məsələdə başlıca problem olaraq qoyulub. Dini fanatizm dərəcəsində yaşayan kəslərin qarşısını almaqda ziyalı qadınlarımızın savaşlarından biridir. Cümhuriyyətimizin ziyalıları hər zaman səsləndiriblər ki, qadın bir şəxsiyyət kimi azad olmayana qədər bu cəmiyyətin problemləri həll olunmaz qalacaqdır.
Cəmiyyətin gələcəyini aydınladacaq olan qadınlar öz haqları uğrunda hərdaim mübarizələr aparıb.
Onlaran qətiyyətli duruşu, azadlıq uğrundan savaşları bütün xalqı qarşısında baş əydirmişdir. Cəmiyyətin qadını azad və elmlidirsə onun gələcəyidə ən güclü və sağlam qalacaqdır.
Qəzetlərdə millət qadınını oyatmaq
Hələ XX əsrin əvvələrində millət qadınını oyatmaq üçün çox çabalar göstərilib. Bunların ən böyük örnəyinə Qəzetlərdə çap edilmiş qadın azadlığına aid əsərlər, hekayələr aiddir. Hələ 1903-cü ildə Tiflisdı çap edilmayı başlayan "Şərqi-rus" qəzetində bu probləmlər ən kiçik incəliyi ilə qaldırılmağa başlanmışdır Hekayələrində cəmiyyətin içindən mesajlar verərək qadını azadlığa, öz hüquqlarını müdafiəyə səsləyən ziyalılarımız bu problemlərlə mübarizə aparmışdır. Dinimizdən buyana gələn müqəddəs qadın adını cahil mollaların əlinə verməmək üçün çox mubarizələr, savaşlar gedib. Qadının müqəddəsliyi hər bir şəxsin anasına, öz ailəsinə olan hörmətindən vüsət alır
Bakıda ilk qız məktəbi.
XX əsrin ilk illərində Azərbaycan qadınlarının təhsil almaq imkanının məhdudluğuna qarşı atılmış mühüm addımlardan biri H.Z.Tağıyevin 1901-ci ilin oktyabr ayında Bakı Qız Məktəbini təsis etməsi oldu. Məktəbin təntənəli açılışı günü - 1901-ci il oktyabrın 7-de "Kaspi" qəzeti Qafqaz (Zaqafqaziya) müsəlmanlarının Şeyxülislamı Axund Əbdüssəlam Axundzadənin xeyir-duasını da dərc etmişdi. O. Məhəmməd peyğəmbərin "elm öyrənmək həm müsəlman kişiyə, həm də müsəlman qadınına vacibdır sözlərini xüsusi vurğulamış, İslamın tarixindan, həkim alim kimi şöhrət tapmış müsəlman qadınlarının həyatından misallar və sitatlar gətirmiş və demişdi: “Bu tarixi sitatlardan məqsədim budur ki, nə din, nə şəriət təhsil və tərbiyə sahəsində qadınların hüquqlarını məhdudlaşdırmır. Belə olsaydı, İslamda bu qədər şöhrətli müsəlman qadını yetişməzdi. Əgər bu vaxta qədər Zaqafqaziyada qızlara təhsil verilməyibsə, bunun səbəbi təkcə məktəbin yoxluğu deyil, həm də kök atmış ziyanlı adətlərdir.”
Qadınının yolunu aydınlatan "İŞIQ"
İşıq qəzeti Azərbaycanın ilk qadın qəzetidir. Bu möhtəşəm çağırış qəzetinin ilk nömrəsinin çıxışıa 1911-ci il yanvarın 22-nə təsadüf etmişdir. 1912-ci ilədək 68 nömrəsi işıq üzü görən bu qəzetində naşiri Xədicə xanım Əlibəyova kimi ideal şəxslərdən olan maarifçimız olmuşdur. Bu qəzet artıq oyanmaqda olan qadının səsi idi. XX əsrin əvvəllərində hər bir fəal qadının azadlıq çağırışları var idi. Artıq bu səslərin mənası müqəddəs qadının cəmiyyətdə ictimai qüvvəyə çevrilmə addımlarıydı. Qəzet çıxmağa başladığı günlərdən etibarən Xədicə xanım ziyalı qadınlarınızı ətrafına toplayıb cəmiyyəti cəhalət xülyasından oyatmağa səy göstəriblər. Onlar bu ilk səyləri neçə-neçə qadının gözünü açıb bizim günümüzə qədər işıq saçmışdır. Və XX əsrin əvvəllərindən başlayan bu mübarizələr cavabsız qalmamışdır.
Addımlayır Cümhuriyyət qadınları.
Tarixinə nəzər salsaq görərik ki, cəmiyyətin inkişafının bütün mərhələlərində qadınlar kişilərlə bərabər dövlət quruculuğunda, siyası qərarların verilməsində fəal iştirak etmişdir. Bununla belə, ölkəmizdə milli qadın siyasəti tariximizin şanlı səhifəsı olan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə dövlət statusu almış oldu.

Cümhuriyyətin hələ ilk yarandığı illərə nəzər salsaq görərik ki, hərdaim burada qədim türkçülük dəyərləri nəzdində qadınların hüquqları uğrunda mübarizələr getmişdir. Əks cinsin nümayəndələrinin zərif cinslə bağlı olan tabulaşmış düşüncələri bunun qarşısında ən böyük maneə idi.

Hələ 1918-ci il qurultayında M.Ə.Rəsulzadə müsəlman qadınının azad edilməsini müsəlman xalqlarının milli-azadlıq mübarizəsinin ən mühüm məsələlərindən biri kimi qiymətləndirdi. M.Ə. Rəsulzadə deyirdi: "Bütün digər xalqların qadınları kişilərlə bərabər ictimai-siyasi hərəkatda iştirak etdiyi və bununla da öz millətinin uğurlarına kömək etdiyi bir vaxtda müsəlman qadın dustaqlıqda qala bilməz və qalmamalıdır" 1918-ci il mayın 28-də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qəbul etdiyi İstiqlal Bəyannaməsinin IV bəndində bərabərhüquqluluq prinsipinin, seçmək və seçilmək hüququnun təsbit edilməsi ilə öz qanuni təsdiqini tapdı. Nəticədə, Azərbaycan Şərqdə qadınlara seçmək və seçilmək hüququ verən ilk şanlı ölkə olduq. Şərqin maarifə addımlayan səsi öz qadınını bu günlərə gətirmək üçün baş qaldırdı.
Müsəlman dünyasında ilk dəfə qadına seçib seçilmək hüququ verildi. Bu addımla nəinki Azərbaycanda, hətta Avropanın beşiyi sayılan bir çox ölkədən əvvəl qadının qanunu dünyaya gəldi. Beləliklə, 1918-ci il dekabrın 8-də işə başlayan Azərbaycan parlament seçkilərdə də azərbaycanlı qadınlar iştirak etmişdir. Azərbaycanlı qadınların seçki hüquqlarının möhkəmləndirilməsi istiqamətində atılan növbəti addım bu hüquqların Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Müəssislər Məclisina seçkilər haqqında Əsasnamədə təsbiti oldu.
Bu dövrdə elmi publisistik və bədii yaradıcılıqla məşğul olan Ş Əfəndizadə, Ş.Qaspralı, Ş Axundzadə, E Yusifbəyli, Ü Sadıqzadə kimi qadın ziyalıların məqalələrində, əsərlərində dövrün ictimai-siyasi. millimənəvi problemləri öz dolğun ifadəsini tapmışdır. Bu ifadələrlə öz yolunu bəlirləyib düzgün təhsili almaq bizlərin borcudur.
Bayraməlibəyova Məryəm.
Məryəm xanım Teymur bəy qızı Bayraməlibəyova. Azərbaycanlı pedaqoq, ilk qadın xeyriyyə cəmiətinin yaradıcısıdır.
Lənkəranda qız məktəbinin Şagirdi Azərbaycanın ilk qadın opera müəğənnisinin sözlərinə görə Məryəm xanım insanları maarifə cəlb etmək üçün şagirdlərini gələcək həyat yolunda addımlamağa hazırlayırdı. Dərslərində kiçik səhnəciklər verən Məryəm xanım qızların beyinlərinə qadının önəminin toxumlarını əkirdi.
Beləliklə ilk Qadın Xeyriyyə Cəmiətinin qurulmasının səbəbləri yavaşdan vüsət almağa başlayır. Məktəbdə təhsil alan qızların geyinməyə ayaqqabıları olmamas, onların maarif yolunda qələm, dəftərə olan ehtiyacı xeyriyyə cəmiətnin qurulması ilə ödənməyə başlayır. Bu təkliflərdən razı qalan cəmiyyət isə gələcəyin işıqlarını təhsilə yönləndirməyə başlayır.
Aprel işğalından sonrada pedoqoji fəaliyyətini davam etdirən Bayraməlibəyova savadsızlığın ləğvi uğrundan ilk qadın kurslarını (1920-1921) təşkil etməyə başlayıb. bütün qəzada qadın müəllim kimi siyasi maarif yolunda insanları bilikləndirməyə davam etmişdir. Məryəm xanım Bayraməlibəyova 1922-ci ildə həbs olunmuş. Bakıdan kənara çıxmamaq barədə iltizam verildikdən sonra isə sərbəst buraxılmışdır. Ömrünün sonlarına kimi müəllimlik işığını yaymağa davam etmişdir.

Dövlətinin gələcəyi uğrunda öz həyatını fəda etmiş yüzlərlə maarifçi xanımın adını çəkmək olar. Lakin onların başlatdıqları bu azadlıq savaşını davam etdirmək bizlərin səyləri ilə tərənnüm tapacaqdır.

Hazırladı:
Ləman Təhməz JK-065A

Vardanyan prinsipsiz biri olduğunu təsdiqləyib

İran ilə Ermənistan arasında münasibətləri formalaşdıranlardan biri də erməni milyarder Vardanyan olub.
Bu barədə İsrailin ərəb dünyası və İran üzrə tanınmış eksperti, İsrail Müdafiə Qüvvələrinin Kəşfiyyat Korpusunun sabiq polkovnik-leytenantı, bu ölkənin nüfuzlu Bar-İlan Universitetinin şərqşünaslıq elmləri üzrə professoru və Universitetin Yaxın Şərq və İslam Tədqiqatları Mərkəzinin direktoru, Begin-Sadat Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin tədqiqatçısı doktor Mordexay Kedar dünyanın ən nüfuzlu nəşrlərindən olan “Jerusalem Post” qəzetində dərc olunmuş “Ermənistan-İran əlaqələrinin möhkəmlənməsi” sərlövhəli məqaləsində yazıb.
Qeyd olunub ki, çirkli pulların yuyulması ilə də məşğul olan Vardanyan mütəşəkkil cinayətkar təşkilat yaradıb və erməni milyarderin cinayətkar əməlləri sırasına müxtəlif transaksiyaların saxtalaşdırılması da daxil imiş. Rusiya ilə Ukrayna arasında hərbi qarşıdurma başladıqdan sonra adıçəkilən şəxs aktivlərini və hesablarını Qərbin sanksiyalarından qorumaq üçün doğulduğu və fəaliyyət göstərdiyi vətəni Rusiyanın vətəndaşlığından imtina edib. Bununla da mənfəəti naminə istənilən addımı atan prinsipsiz biri olduğunu təsdiqləyib. Rusiyanı tərk edən Vardanyan Ermənistana, oradan da Azərbaycanın işğal altındakı Qarabağ bölgəsinə keçərək separatçı rejimin dövlət naziri təyin edilib və aparıcı simalarından olub. Müəllif terrorizmi və separatizmi maliyyələşdirmə, habelə başqa dövlətin sərhədini qanunsuz keçmə kimi ittihamlarla hazırda Azərbaycanda həbsdə saxlanılan Vardanyanın Rusiya-Ukrayna münaqişəsində tutduğu mövqeyə, habelə qanunsuz iqtisadi fəaliyyətinə görə Ukrayna və Qərb tərəfindən sanksiyaya məruz qalması faktına da diqqət çəkib.
Həmçinin diqqətə çatdırılıb ki, Vardanyan Tehran hökumətinin təsdiq etdiyi məruzəçilərin iştirakı ilə müxtəlif ölkələrdə tədbirlər təşkil edən Qorçakov Fondu vasitəsilə İran-Ermənistan münasibətlərinin koordinasiyası və irəliləməsi istiqamətində əhəmiyyətli fəaliyyət göstərib. Belə ki İran mətbuatına müsahibəsində iranlıları və erməniləri qədim tarix, ortaq mədəniyyət və sivilizasiyanın birləşdirdiyini vurğulayan Vardanyan bəyan edib ki, İran ermənilərin Qarabağ uğrunda mübarizəsində erməni xalqının naminə deyil, öz maraqları naminə iştirak etməlidir. Müsahibədə İrəvandakı Azərbaycan tarixi-mədəni irsinin abidəsi Göy məscidi İran və erməni xalqları arasında mədəni dostluğun rəmzi hesab etdiyini söyləyən erməni separatçı sözügedən abidənin bərpasının təşəbbüskarı olduğunu da xatırladıb.
Sonda müəllif Vardanyanın ədalətli şəkildə mühakimə olunaraq qanuni cəzasını alacağına ümidini ifadə edib.

Növbəti qurban Ermənistan olacaq: ABŞ və Aİ-dən böyük oyun

ABŞ, Avropa İttifaqı (Aİ) və Ermənistan arasında aprelin 5-də imzalanmış müqavilə Cənubi Qafqazda yeni gərginliyə səbəb ola bilər. Nəzərə almaq lazımdır ki, bu gün Rusiya ilə Ermənistan arasında münasibətlər kifayət qədər gərgindir. Bunun əsas səbəbi İrəvanla Qərb arasında əlaqələrin inkişafıdır. ABŞ və Aİ-yə bu qədər yaxınlaşmaq Ermənistan daxilində ciddi problemlər yarada bilər.
Vaşinqton və Brüssel Moskvanı daha çox küncə sıxışdırmaq siyasətini tutublar.
Sözügedən üçtərəfli müqavilə Ermənistanı bir növ arxayınlaşdırdı.
Ukraynadan sonra növbəti qurban Ermənistan seçiləcək. Çünki İrəvan Moskvanı qəzəbləndirməyə davam edir.

Xəlilov Anar
Azərbaycan Universiteti

Gürcüstan Qərbdən asılılığın nələrə səbəb ola biləcəyini anladı

Bu gün Gürcüstanda baş verənlər bir neçə günün və yaxud da bir neçə ayın məsələsi deyil. Bu, illərlə yığılmış problemin bir partlayışı kimi də dəyərləndirilə bilər. Çünkü uzun illər, artıq 20 ildən çox vaxtdır ki, Qərb bu və ya digər formada Gürcüstanda qeyri-hökumət təşkilatlarının maliyyələşdirilməsini həyata keçirir. Belə QHT-lərin sayı 25 minə qədərdir.
Tarixi təcrübə göstərir ki, Qərb Gürcüstanın arxasında və ya Gürcüstanda hakimiyyətə gətirdiyi şəxslərin arxasında dayanmayıb. Ölkənin keçmiş prezidenti Mixail Saakaşvilinin aqibəti çoxlarına bəllidir. Çünkü Saakaşvili hakimiyyətə gətirən qərb sonuna qədər onun arxasında dayanmadı.
Bundan başqa, Qərb 2008-ci ildə Gürcüstanı faktiki olaraq Rusiyanın əlinə verdi.
Qərb, həqiqətən də, bu ölkənin daha da inkişaf etməsini istəyirsə, oraya böyük miqdarda iqtisadi yatırımlar etməliydi. Amma əksinə etdi. ABŞ və müttəfiqləri Gürcüstan Cəmiyyətinin Agentura Şəbəkəsini formalaşdırdı. QHT-lər vasitəsi ilə insanları ələ aldılar və verilən böyük miqdarda maliyyə yardımları cəmiyyətin yönləndirilməsində istifadə edildi. Nəticə o yerə gəldi çıxdı ki, bugün Gürcüstanda 700 mindən də çox insan Amerika və Avropaya köçüb gedib. Bunun adını liberallaşma, inteqrasiya qoyurlar. Amma o deyil. Görünən odur ki, Gürcüstan cəmiyyəti bu 20 il ərzində bir çox şeyləri itirdi. İndi isə artıq etirazçılar başa düşürlər ki, hökumətin qəbul etdiyi qanun onların bir növ çörəyini kəsir. Amma hökumət də anlayır ki, bunun qarşısını almasa Gürcüstanı qarşıda daha ağır vəziyyətlər, daha ağır siyasi prosesslər gözləyir. Mən düşünürəm ki, əgər həqiqətən də, Qərb, istər ABŞ, istər Aİ olsun, Gürcüstana, həqiqətən, dəstək vermək, onu inkişaf etdirmək istəyirsə, onun iqtisadiyyatına yardım etməli idi və investisiya qoymalı idi. QHT-lərə verilən pullar özünü doğrultmadı.
Buna görə də Gürcüstan cəmiyyətində artıq ciddi problemlər ortaya çıxır. Düzdür, yavaş-yavaş insanlar anlayırlar ki, Qərbin onları çətin vəziyyətə qoyması gün üzünə çıxır. Amma davam edən aksiyalar Gürcüstan hökumətini ciddi sarsıtdı. Yəqin, bu cəmiyyət anlayacaq ki, Qərbə inteqrasiya heç də hər şeyin yaxşı olacağı anlamına gəlmir. Burada yaxşı tərəflər də ola bilərdi, amma hələ ki, bu yaxşılığın arxasında bir də özlərinin maraqlarını güdən bir siyasət durur. Bu baxımdan düşünürəm ki, Gürcüstan bundan sonra nə qədər də Qərbə inteqrasiya prosesinə girişsə də mövcud vəziyyət Gürcüstan hökuməti qarşısında ABŞ və Aİ-dən asılılığın nələrə səbəb ola biləcəyinə dair nümunə olacaq.

Muxtarov Məcid
Azərbaycan Universiteti

Putin Özbəkistanda rəsmi səfərdədir

Rusiya Prezidenti Vladimir Putin Özbəkistana səfər edib.
Onu hava limanınds Özbəkistan Prezidenti Şavkat Mirziyoyev Putini qarşılayıb.
İki günlük səfərin əsas proqramı sabah üçün nəzərdə tutulub.
Dövlət başçıları Rusiya və Özbəkistan Regionları Şurasının ilk iclasında iştirak edəcəklər.

BİR DAHA FARS FAŞİZMİNİN SAXTAKARLIĞI HAQQINDA

Bu günlərdə elektron KİV-lərdə Tehranın şovinist fars faşizmi rejiminin Ali Dini Rəhbəri Ayətullah Seyid Əli Xameneinin nəvəsinin ABŞ-ın Nyu-York şəhərində hicabda deyil, dünyəvi qadınlara məxsus paltarda, video-görüntüləri yayımlandı. Video-görüntüdən bəlli olur ki, Xameneinin rəhbərlik etdiyi faşist molla rejiminin fars şovinizminin başqa millətləri din pərdəsi altında ideoloji əsarətə alaraq, başqa millətlər üzərində hökmüranlıq etmək məqsədilə yaratdıqları islamın şiəlik cərəyanına əsaslanan şəriət qanunlarına uyğun qurduqları rejimin şəriət qanunları ilə deyil, dünyəvi dövlətdə, bəşərin inkişafının bu günkü səviyyəsinə cavab verən azad və demokratik quruluşda yaşamağa israrlı olan hissəsinin ölkədən didərgin salınaraq müxtəlif ölkələrdə, o cümlədən ABŞ-da yaşamağa məcbur olanlar Xameneinin dünyəvi libas geyinmiş nəvəsini, – “İranda saçlarını һicabla örtmədiklərinə görə bizim qızlarımızı öldürürlər, baxın görün Xameneinin nəvəsi utanmadan nə geyinib”, – sözləri ilə qarşılayaraq, molla rejiminə öz etirazlarını bildiriblər. Əslində müasir, ciddi qadınlar kimi çox abırlı paltar geyinmiş Xameneinin nəvəsinin libasına hətta kiçik bir irad tutmağa cəhd etmək belə haqsızlıq olardı. Obyektiv olduqda, onun nə libasına nə də video-görüntüdəki davranışına heç bir irad tutmaq mümkün deyil. Əslində isə onun abırlı, həm də insanların bu günkü inkişaf, şüur və həyat tərzinə bütün parametrləri ilə uyğun olan bir libasda, Qərbin insan haqqları, insan azadlığı şüarı altında insanların təbii fiziki durumunu, funksiyalarını obyektiv normal təbii prosseslərin ziddinə dəyişdirilməsinə qanunla ifrat azadlığa yol verilməsilə insanların normal mənəvi, əxlaqi dəyərlərini süni yaradılıb, heç bir təbii əsası, gələcəyi olmayan cəmiyyətin hökmüran təbəqəsinin məqsəd və mənafeinə uyğun olaraq istədikləri vaxt dəyişdirə biləcəkləri yeni ehkamlar vasitəsilə asanlıqla idarə olunan zombilərə çevirməyi hədəfləyən, həm də buna xeyli səviyyədə nail olan Qərb dünyasının lokomotivi olan ABŞ-ın meqapolisi Nyu-Yorkda görünməsi bir neçə cəhətdən təqdirəlayiq olduğu kimi, həm də onun qəhrəmanlığıdır.
Əslində hicab islamın müəllifi olub, altıncı əsrdə yaşamış Məhəmmədin həmin dövrdə küçəyə tək çıxan qadını zorla həyətinə salaraq özünün ovu sayan vəhşi ərəblərin şüur səviyyəsinə uyğun insanların mənəviyyatını, əxlaqının, psixologiyasını ideoloji cəhəddən qandallayaraq əsarət altında saxlamaq üçün müəyyən etdiyi dinin və onun özünün qəbrinin qoruyucusu olub, oraya ziyarətə gələnlərdən ildə 30 milliard ABŞ dolları həcmində xalis gəlir göturən Səudiyyə Ərəbistanının kralının vəliəhdi, Qərbin ən elit universitetlərində dünyəvi təhsil almış Salman XXI əsrdə, bu gün, – “Qadınlar da bəzi hallarda insandır”, – deyərək hələdə qadını bütövlükdə insan hesab etmir. Bütün dinlər, xüsusilə də islam insanları qul, qadınları isə bütövlükdə canlı əşya olaraq dəyərləndirir. Məhz buna görə də dini əsasla qurulan dövlətlərdə insanların əsas bəşəri hüquqlarını ifrat dar çərçivədə qandallayıb, onları qul olaraq fiziki-mənəvi istismara məruz qoymaqla insanlığa qarşı ən böyük və genişmiqyaslı, ağır və vəhşi cinayət törədərək, həm də bəşərin inkişafını ləngidir. Son 44 il ərzində şovinist fars molla-faşist rejimi din şuarı altında ölkənin aborigen milləti və ərazisinin sahibi olan 60 milyondan çox türkü, ümumilikdə 10 milyondan çox olan kürd, ərəb, bəluc, lor və sairə millətləri iqtisadi, inzibati, ideoloji, ekoloji, fiziki, mədəni, mənəvi, əxlaqi terrora mərus qoyaraq vəhşicəsinə talayır və assimilyasiyaya məruz qoyur.
Birincisi, Xameneinin nəvəsinin bu addımı istər-istəməz dünyanın ən müdhiş və qatı dini əsaslarla idarə edilən dövlət rəhbərinin öz ailə üzvlərinin dinlərin, xüsusilə islam dininin müasir insan hüquqlarının ziddinə olaraq, qadınları hicab adlı fərdi zindanda saxlayanlara, ilk növbədə Tehranın şovinist fars molla faşizminə qarşı üsyandır. Həm də bu üsyanı əhalinin aşağı təbəqəsindən olub, molla rejiminin iqtisadi-ictimai eybəcərliklərindən əziyyət çəkib, bezən zümrənin deyil, ölkəni və ölkə əhalisini quldurcasına talayıb, öz ailə üzvlərinin istifadəsinə vermiş dövlət başçısının nəvəsinin etməsi birbaşa və birmənalı olaraq rejimin ideoloji əsasına qarşı edildiyini sübut edir.
İkincisi, onun bu üsyanı islam dinində qadın üçün fərdi zindan olaraq icad edilib, qadını son dərəcə məhdud şüur və dünyagörüşünə malik, müti qul, seks materialı olaraq istifadə edilməsinə qarşı olan etirazla bərabər Şərq qadınının 1400 ildən bəri salındığı bu zindanın onun azadlıq uğrunda mübarizə əzmini və iradəsini qıra bilməyəcəyinin təzahürü, nümayiş etdirilməsidir. Bu halda istər-istəməz ortaya belə bir sual çıxır ki, “Xameyinin Nyu-Yorkda dünyəvi libasla cəmiyyət arasına çıxan nəvəsinə etiraz edən etrazçılar haqlıdırlarmı?” Məhz bu sualla birlikdə bu məsələnin ikili xarakteri, yəni, etirazçıların səsləndirdikləri şüarın məzmunundakı antoqonist ziddiyyət ortaya çıxır. Belə ki, onların bu xanıma “utanmır” deyərək, əslində onun hicabda olmalı olması iddiasını irəli sürmələrinin özü, etirazçıların ondan, dünyəvi libasda cəmiyyət arasına çıxdığına, mahiyyət etibarı ilə, onun babasının idarə etdiyi molla faşizmi rejiminin nəzəri əsasını təşkil edən ideoloji sisteminə qarşı təkbaşına həyata keçirdiyi üsyana görə utanmalı olması tələbidir. Əgər bu xanım Nyu-Yorkda şəhərə Tehran rejiminin tələbinə uyğun olaraq hicabda çıxmış olsaydı, onda, onun hərəkəti molla faşizminin Qacar yurdunda minlərlə sağlam düşüncəli qadını hicab etmədiyinə görə zindanlarda işgəcəyə məruz qoyması, edam edilməsi, əxlaqsız “əxlaq polisinin” küçələrdə hicabsız qadınlara qarşı zorakı hərəkətlərinə həmrəylik anlamına gəlmiş olardı. Bu baxımdan etirazçıların “utanmır” şüarı ilə ondan utanmaq tələbi tamamilə haqsızdır. Etirazçıların ondan utanmaq tələbinin özü mahiyyət etibarilə özləri də anlamadan Tehranın müdhiş rejiminin “hicab” siyasəti ilə həmrəylik nümayişi anlamına gəlir.
Etirazçıların şüarının digər hissəsi olan, – “İranda saçlarını hicabla örtmədiklərinə görə bizim qızlarımızı öldürürlər”, deyərək molla rejiminin ideoloji əsasına etirazlarında tamamilə haqlıdır. Çünki, bəşər cəmiyyətinin inkişafının bu günkü səviyyəsi dövründə həytın bütün elmi, praktiki sahələrində kişilərlə çiyin-çiyinə çalışaraq, böyük nailiyyətlər əldə edib, bəşərin kişilərlə tam bərabər hüquqlu övladı olduğunu sübut etdiyi halda dünyanın molla rejimlərinin qadınları hicabda, qul, seks materialı statusunda saxlaması, təkcə bəşəriyyətin inkişafının qarşısını almaq cəhdi ilə bitməyib, qadınlara qarşı edilən ağır və vəhşi cinayətdir.
Məsələnin bu hissəsində etirazçıların molla rejiminə etirazı tamamilə haqlıdır. Məsələnin məhz bu ikili xarakterinə görə, yəni, Xameneinin nəvəsinin nəinki babasının vəhşi ideologiyası və rejiminin tləblərini qəbul etməməsi, hətta ona qarşı etdiyi üsyana görə etirazçılar babasının cinayətlərində heç bir günahı olmayıb, rejimin müdhiş vəhşiliklərə məruz qoyduğu qadınlara edilən cinayət və haqsızlıqlara qarşı etdiyi bu üsyana görə əslində onu Nyu-Yorkda gül-çiçək dəstələri və alqışlarla qarşılayaraq, “rejimə və rejim sahiblərinə ölüm!”, şüarı ilə qarşılamalı idilər. Bu zaman Xameneinin nəvəsinin hərəkəti və molla rejiminə etirazçıların münasibəti obyektiv dəyərləndirilmiş olardı.
Bu insidentin molla faşiminin mahiyyətindən irəli gələn bəzi cəhətləri də mövcuddur. Elektron KİV-lərdə tez-tez Tehranın molla rejiminin rəhbər heyətində olmuş və bu gün də olan islam ideologiyasının ən yüksək dini rütbəli “alimləri” hesab edilən Ayətullahların uşaqlarının, nəvələrinin ölkənin və vətəndaşların sərvətlərinin talanması hesabına xarici dünyəvi ölkələrdə zəngin dünyəvi həyat sürməsini sübut edən video görüntülər sərgilənir. Bu görüntülərin bir hissəsi vətəndaşları 6-cı əsr həyat tərzi yaşamağa zorla məcbur edən rejimin əsarətindən, elə molla rejiminin rəhbərliyində yüksək mövqe tutan babaları, atalarının təkidi, razılığı ilə xarici dünyəvi dövlətə köçüb, orada yaşayanlara, bir hissəsi də vaxtaşırı xarici öklələrə səyahət və istirahətə gedib, sonra qayıdan, ölkədə daimi yaşayan vətəndaşlardır. Bu da qanunla deyil, hansı ideoloji əsasla qurulmasından asılı olmayaraq, quldurluq üsulları ilə idarə olunan quldarlıq, feodalizm mahiyyətli bütün mütləqiyyət üsul – idarəli quruluşlarda vətəndaşlara qanunun tələbinə uyğun deyil, onların ictimai mənşəinə uyğun olaraq ikili münasibət sərgilənməsinin təzahürüdür.
Ölkədə hicabı bir qədər tələb olunduğundan fərqli bağlayan sadə, adi vətəndaşları edam edən, zindanlarda işgəncələrə məruz qoyan, küçələrdə “əxlaq polisi” vasitəsilə təhqir edən molla rejimi, Ayətullaların qadınlarının, qızlarının xaricdə dünyəvi davranış və geyimləri haqqında video materiallara sahib olduqda, belə yəni,molla rejiminin qanunları baxımından cinayət sayılan əməllərinə görə, rejimin yüksək rütbəli məmurlarının yaxınlarına cəzasızlıq hüququ tanıyır. Yəni, Xameneinin xanım nəvəsinin Nyu-Yorkdakı dünyəvi səyahətinin molla rejiminin bu ikili məzmununu özündə ehtiva edən belə bir xüsusiyyəti də mövcuddur. Dini və ya dünyəvi əsaslarda qurulan, mütləqiyyət quruluşuna malik olan dövlət piramidasında qərarlaşan məmurların özlərinə və yaxınlarına cəzasızlıq statusu tanınması, sadə vətəndaşların isə istənilən şər və böhtan vasitəsilə istənilən cəzaya məhkum edilməsi mühiti mütləqiyyət üsul-idarəsinin mahiyyətindən doğan qaçılmaz nəticədir. Məsələn, dünyəvi dövlət olan Azərbaycanda qanunla dini mənsubluq azad olduğundan dini mənsubluğuna görə vətəndaşlar təqib edilmir. Lakin dövlət piramidasındakı məmurlar hakimiyyət ierarxiyasına uyğun olaraq vətəndaşlara, ümumilikdə cəmiyyətə qarşı törətdikləri nəinki xırda, hətta iri miqyaslı, insan zəkasına sığmayan dəhşətli cinayətlərinə görə belə, cəzalandırılmadan, məsuliyyətdən kənar saxlanılır. Dövlət büdcəsindən milyardları talayanlar, minlərlə günahsız insanlara ən vəhşi üsul və vasitələrlə işgəncə verənlər məsuliyyətdən kənar saxlanılaraq, nisbətən kiçik çaplı cinayət icraçıları azadlıqdan məhrum edilərək, qısa müdət ərzində əvf edilir və ya şərti cəzaya məhkum edilirlər. Ehtiyaca, aclığa, səfalətə düşünülmüş şəkildə məhkum edilmiş sadə vətəndaşlar öz mövcudluğunu təmin etmək üçün xırda, əhəmiyyətsiz cinayətlərə əl atdıqda, və yaxud cəmiyyətdəki ədalətsizliyə qarşı açıq etiraz etdikdə isə onları böyük müddətlərə azadlıqdan məhrum etməklə cəzasını tam çəkməyə məcbur edirlər. Bütün ölkələrdə, o cümlədən bu gün Qərbdə mütləq demokratiya və azadlıq kimi elan edilərək bütün dünyaya etalon qismində sırınan dövlətlərdə belə, ədalətsizliyin səviyyə və miqyası nisbətən bir qədər fərqli olsa da, hələ ki mövcuddur. Həmin ölkələrdə ara-sıra baş verən etirazlar bu ədalətsizliyin mövcudluğunun sübutu və carçısıdır. F.Engels Anti-Dürinq əsərində yazır ki, – “Köləlik üzərində qurulan hər bir istehsal və onun üzərində qurulan hər bir cəmiyyət həmin ziddiyyət üzündən məhv olur”.
Tehran rejimindəki ziddiyyətlər ümumilikdə üç yerə bölünür. Birinci qrup ziddiyytlər molla rejiminin iqtisadi sistemində və onun iqtisadi siyasətindədir. İkinci qrup ziddiyyətlər onun ictimai, o cümlədən hüquq sistemində olan ziddiyyətləridir ki, bu sistemdəki ziddiyyətlərin məzmununda ifrat antoqonizmin yaranmasını ilk növbədə mövcud rejimin iqtisadi-ictimai məzmun və mahiyyətinin fars şovinizminin ideoloji silahı olan şiəlik doğmaları əsasında müəyyən edilərək, idarə edilməsi labüd edir. Üçüncü səbəb isə, dünyanın, o cümlədən, bəşəriyyətin bu günkü inkişaf səviyyəsi ilə daban-dabana zidd olub, cəmiyyət üzvlərinin mütləq əksəriyyətinin şəxsi və ictimai mənafelərinə, ictimai şüur səviyyəsinə uyğun olmayan, ölkədəki iqtisadi-ictimai prosseslərin təbii inkişafını kobud zor vasitəsilə məhdudlaşdıraraq onu fars şovinizminin başqa millətləri əsarətdə saxlayaraq assimilyasiya etmək, yaratdıqları süni ideologiya olan şiəlik şüarı ilə başqa ölkələrdə silahlı qruplaşmalar yaradıb, onların vasitəsilə dünya gücünə çevrilmək iddiasında olmasıdır. Məhz bu ziddiyyətlər yaxın gələcəkdə Tehraın təkcə şovinist fars molla faşizmi rejiminin deyil, ümumiyyətlə, fars dövlətçiliyinin mövcudluğuna son qoymuş olacaq.
Hələlik Tehran rejiminin özünün məqsədlərinə çatmaq, ilk növbədə nüvə silahı əldə edərək bütün dünyanı təhdid etmək imkanı üçün vaxt qazanmaq hədəfilə böyük güclərə müəyyən taktiki məsələlərdə güzəştə getmək, onların mənafeinə uyğun olan müqavilələr imzalamaq, kəsə sözlə, siyasi fahişəlik üsulları ilə özünün mövcudluğunu qorumağa çalışır. Lakin, Rusiya ermənilərin bu xislətini 200 ildən sonra duyduğu kimi, fars faşizmini Qacar yurdunda hakimiyyətə gətirənlər də siyasi fahişəliyin, ayrılmaz fars milli xüsusiyyəti olduğunu artıq dərk etmişlər.
Tehran rejiminin məhv olmaqdan yaxa qurtarması imkansızdır. Çünki, onun mövcudluğunu labüd və ya zəruri edə biləcək heç bir amil, səbəb mövcud deyil.

Şapur Qasimi
19.05.2024
+99455 522-36-15