Onun səsi insanın içini titrədir.

Zamanın harmoniyası pozulub, həyatımız ritmsizlik içində keçir. Ahəng, nizam olmayanda isə simmetriya itir, meyarların inersiyası baş verir. Xaotik dünyamızda qloballaşma adlı əjdaha bütün dəyərlərə meydan oxuyur. Yeni dünya modeli virtuallaşma çağını müjdələyir. Tərəddüdlər, gümanlar, babalarımızdan bizlərə miras qalmış dəyərlərin təhlükə qarşısında qalmasından doğan nigarançılıq içimizi tiftikləyir. Amma İlahidən gələn səs, avaz, musiqi insanın genetikasında əbədi bərqərardır. Səs bu günlə keçmiş arasında körpüdür, gələcəyin ən etibarlı qarantıdır.
Muğam tariximizin tədqiqatçılarından olan dəyərli alimimiz Gülhüseyn Kazımlı ilə söhbətlərimizdən birində Ağakərim Nafizdən söz düşdü. “Mən onun səsinin vurğunuyam” -dedim. Söhbətlərində yığcamlığı xoşlayan, özü də qısa və kəsə danışan Gülhüseyn müəllim onun bir neçə eşitmədiyim ifalarını mənə yolladı. Səs tufanı içində qeybə çəkildim...
Muğamın ecazkarlığı onun səsində bir az da dərinləşir, özünəməxsus ifa tərzi, şirinlik, ən əsası, ilkinliyə sədaqət onu hamıdan fərqləndirir. İlkinliyə sədaqət deyəndə Ağakərim Nafizin muğamatı yüz-iki yüz il əvvəl oxuyanlar kimi oxumasını nəzərdə tuturam. Onun ifasına qulaq asanda bir anlıq sənə elə gəlir ki, ruhun ötən əsrdə dolaşır, orda Hacı Hüsünü, Mirzə Məhəmmədhəsəni dinləyirsən. Ustad xanəndəni fərqli edən də ənənəyə, kökə sadiqlikdir. Onun səsində muğamın əsrlərin o tayındakı ilkinliyi qorunub saxlanılır. Sarıtorpaq şikəstəsi onun avazında bir ayrı cür səslənir. O səsin rəngləri muğam palitrasına təravət bəxş edir.
Böyük yazıçımız Əzizə Cəfərzadənin “Bir səsin faciəsi” romanını yenicə oxuyub bitirmişdim. Səsi vala yazılmış ilk qadın xanəndəmiz Mirzə Güllərin acı taleyi məni mütəəssir etmişdi. Onun ustadı olmuş Mirzə Məhəmmədhəsənə qarşı da tale çox amansız davranmışdı. Qocalıq başının üstünü kəsdirməmiş gözləri, sonra da qulaqları tutulmuşdu... Zənnimcə, Mirzə Məhəmmədhəsən muğam tariximizin ən kədərli obrazlarından biridir. Mahmud ağanın məclislərində püxtələşən, sənətkarlıq məqamına yetişən Mirzə Məhəmmədhəsənin səsi Şamaxı əhlinin həyatının bir hissəsinə çevrilmişdi. Mirzə Güllər də məhz ondan dərs almışdı. Deyirlər Güllər oxuyanda elə bilirmişlər ki, Mirzə Məhəmmədhəsən oxuyur. Mahmud ağa məclislərinin daimi qonağı olmuş qəzəl ustadı Seyid Əzim Şirvani onun səsini eşidib valeh olmuşdu və bu qitəni qələmə almışdı:
Əqlimi əlimdən nə güli-yasəmən aldı,
Nə sünbüli-reyhan, nə bağü-çəmən aldı.
Davud məgər zində olub dəhrdə, Seyyid,
Arami-dilim sövti-Məhəmmədhəsən aldı.
Seyid bu misilsiz avazı ləhni-Davuda tən tutmuşdu. Bu, Mirzə Məhəmmədhəsənə, onun səsinə verilən ən yüksək qiymətdir.
Ağakərim Nafiz də o əvəzsiz səslərin varisidir, Güllərin də, Məhəmmədhəsənin də səsi bu gün onun avazında yaşayır. Heç ağlıma gəlməzdi ki, nə vaxtsa bu səs möcüzəsiylə bir süfrə arxasında oturub onun hikmət və kəlam xəzinəsindən bəhrələnmək imkanı qazanacağam.
Günlərin bir günü Gülhüseyn müəllimdən zəng gəldi. Dedi ki, Əzizə xanımın oğlu Turan bəy bizi evinə qonaq dəvət edir. Getmək istəyərsənmi? Belə gözəl fürsətdən kim imtina edərdi? Hələ bilmirdim ki, o məclisdə Ağakərim Nafiz də olacaq.
Nafiz sözünün müxtəlif mənaları var, amma mahiyyət eynidir: dəlib keçən, insanın içinə işləyən, nüfuz edən, təsirli, sözü keçən, qəlb açan, fərələndirən... Onun səsi, avazı doğrudan da insanın duyğularına nüfuz edir, içini titrədir.
Ağakərim Nafiz Şirvan muğam məktəbinin yetişdirdiyi, öz dəst-xətti ilə seçilən sənətkarlardandır. Uşaqlıqdan evlərində dastanlar oxunarmış, muğam səslənərmiş. Bu da balaca Ağakərimin ruhunda dərin izlər buraxır, onu muğamın sirli dünyasına doğru çəkib gətirdi.
Muğamın sirrlərini Şamaxı şəhərindəki Xaqani mədəniyyət evində, Ağalar Əhmədşah oğlundan öyrənib. 200-ə qədər təsnifin, 60-70 mahnının müəllifidir. Onun şairliyi isə ayrıca bir tədqiqat mövzusudur. Minacatla başlanıb qəzəllərlə tamamlanan Divanı nəfis tərtibatla çap olunub. Bir çox Avropa ölkələrində qastrol səfərlərində olub, Azərbaycan muğamını layiqincə təmsil edib.
Nafizin yaddaşında muğam sənətimizin korifeyləriylə bağlı saysız-hesabsız xatirələr yaşayır. Əzizə Cəfərzadə ocağında onunla xeyli söhbətləşdik. XIX əsrdə yaşamış xanəndə Ala Palas oğlundan maraqlı bir əhvalat danışdı. Deyilənə görə, Ala Palas oğlu ucaboy, enli kürəkli bir adam imiş. Oxuyanda səsi qonşu kəndlərə yayılarmış. Günlərin bir günü padşah məmləkəti dolaşırmış, uzaqdan bir həzin, yanıqlı səs diqqətini cəlb edir. Göstəriş verir ki, gedin o səsin sahibini mənim sarayıma gətirin, mənim üçün oxusun. Ala Palas oğlunun səsinin izinə düşüb onu tapırlar. Padşahın xahişini ona çatdırırlar. Deyir mən azad sənətkaram, saraylarda oxumaram. Bu söz padşahı qəzəbləndirir. Onu tutub saraya gətirirlər, padşah deyir ki, mənim üçün bir muğam oxu. Ala Palas oğlu deyir ki, padşah sağ olsun, indi oxumağa həvəsim yoxdur. Nə illah edirlərsə, Ala Palas oğlu oxumur. Padşah əmr edir ki, aparın onu zindana salın. Xanəndəni zindana salırlar. Axşamçağı zindandan həzin, məlahətli bir səs yayılır. Gözətçi gəlib deyir ki, bəs bayaq padşahın hüzurunda niyə oxumadın? Ala Palas oğlu deyir ki, kefim belə istəyir, onda oxumağa həvəsim yox idi, indi burda cuşə gəldim, oxuyuram.
Beynəlxalq Muğam Mərkəzində Mirzə Güllərin xatirəsinə həsr edilmiş tədbir keçirilirdi. Gənc xanəndələrdən biri muğam üstə bir qəzəl oxudu, mətlə beytində Seyid Əzim Şirvaninin adını çəkdi. Belə anlaşıldı ki, qəzəl Seyid Əzimindir. Ağakərim Nafiz xanəndəni diqqətlə dinləyirdi. Yanaşı əyləşmişdik, ustadın azca narahat olduğunu hiss etdim. Xanəndə muğamı bitirən kimi Ağa (biz ona Ağa deyə müraciət edirik) ona təşəkkür etdi:
-Çox sağ ol. Gözəl oxudun. Amma oxuduğun qəzəl Seyid Əzimin deyil, Bixudundur. Bundan sonrakı oxularında bunu nəzərə al.
Xanəndənin günahı yox idi. Görünür, qəzəl kitabda səhvən Seyid Əzimin qəzəli kimi verilib, o da kitabdan götürüb. Beləcə, bir yanlış aradan qalxdı.
Ağakərim Nafiz klassik ədəbiyyatı, əruzu, muğamatı dərindən bilən sənətkarlardandır. O, muğamı oxuyarkən ona səsiylə naxışlar vurur, özünəməxsus boğaz gəzişmələri, şöbədən şöbəyə qəfil keçidlər onu müşayiət edənlərdən aşırı diqqət tələb edir. Ağanı müşayiət etmək olduqca çətindir.
Ağakərim Nafiz diqqətləri özünə çəkməyi xoşlamır, xidməti funksiyasını icra edib həməncə kölgədə qeyb olur. Böyük Yaradan onun ömür kitabına bir istisna məqamını da əlavə etdi ki, bundan yalnız yaradıcı insan faydalana bilər. Ağa bu istisnalığı öz taleyində yaşayıb bir səsin izinə düşüb diyar-diyar gəzib. Günlərin bir günü Bakının Dağlı məhəllələrindən birində qulağına bir səs gəlir. Başını qaldıranda görür ki, bir dərviş oxuya-oxuya ona sarı gəlir. Dərviş yaxınlaşıb böyründən keçib gedir. Ağa danışır ki, hansısa iş dalınca gedirdim, iş-zad yaddan çıxdı, düşdüm bunun arxasınca.
İki-üç saat dərvişi izləyir. Dərviş səsiylə özünə yol aça-aça gedirmiş. Nəhayət, gəlib beşmərtəbənin yanındakı çayxanada dincini almağa oturur. Ağa yaxınlaşıb salam verir, oturmağa icazə istəyir. Dərviş razılıq verir və beləcə, o dərvişlə Ağanın dostluğu başlayır. Ağa ondan muğamın çox sirlərini öyrənir. Səsindəki dərvişanəlik də çox güman ki, o səsdən qaynaqlanır. Amma Ağa bu səsləri içinə hopdursa da, canından, boğazından çıxan tamam ayrı bir səsdir. Bu səs yüz səsin içində seçilir. Hamı bilir ki, oxuyan məhz Ağakərim Nafizdir.
Ağa haqqında “Azərbaycantelefilm”də “Naməlum səs” adlı sənədli film çəkilib. Mükəmməl filmdir. Azərbaycan televiziyasının unudulmaz rejissorlarından olan Nazim Abbasın çəkdiyi ən yaxşı filmlərdəndir. O filmdə Ağa ömür kitabını aramla vərəqləyir, keçdiyi yolları xatırlayır, taleyində iz qoymuş insanlardan sevgiylə, məhəbbətlə danışır. Və o filmdə Ağanın şirin avazı eşidilir. Film 1997-ci ildə çəkilib. Mədəniyyət kanalında onun sənət yolundan bəhs edən “Yurd yeri” verilişi çəkilib. Bu verilişin ərsəyə gəlməsində qələm dostumuz Avdı Qoşqarın böyük rolu olub. Verilişin ssenari müəllifi də elə özüdür. Aradan uzun bir zaman keçib. Bu gün Ağakərim Nafiz efirdə çox nadir hallarda görünür. Könül istərdi ki, televiziya kanalları onu tez-tez efirə çağırsınlar, səsini lentə alsınlar. Bu, Ağakərim Nafizdən çox xalq üçün gərəklidir, gələcək üçün qiymətlidir. Bu zəngin xəzinədən faydalanmaq hər birimiz üçün əvəzsiz bir şansdır.

Kənan Hacı

TÜRK SƏNƏTÇİLƏRİ BİR ARAYA GƏTİRƏN FESTİVAL
Biz həmişə demişik ki, beynəlxalq əhəmiyyətli tədbirlər bir ölkənin dünyadakı yerini və rolunu təqdir edir. Açığı, 2022-ci ilin 13-14 və 15 may tarixlərində Kadirli Kaymakamlığı, Kadirli Bələdiyəsi və İl Kültür Müdürlüyü’nün dəstəyi ilə Kadirli Eğitim və Kültür Vakfı (KA-VAK) və Avrasya Sanat Kültür Edebiyat ve Bilim Federasyonu’nun (ASKEF-in) təşkilatçılığı sayəsində Türkiyənin Kadirli şəhərində, “UNESCO Yolunda Karatəpə” təması ilə düzənlədiyi KADİRLİ FESTİVALI (Kadirli Uluslararası Türk Dünyası Kültür ve Sanat Festivali) da bu səciyyəvi prosesi öz fəaliyytində geniş ehtiva etdi.
Festival Türk millətlərindən və dünyadan, daha dəqiqi, 7 ölkədən bir çox sənətçini, sənətsevər şəxsləri Kadirlidə bir araya gətirdi. Zəngin proqramı ilə diqqət çəkən Kadirli Festivalı 1-ci günü 4400 nəfər, 2-ci günündə hazırlanan kotejə isə 7.000 nəfər qatılmışdı. Onun 3800 nəfəri Kadirli xalqından izləyənlər idi.
İlk gün KA-VAK Adana Şöbə Yönətim Kurulu Başkanı Emine Varmış, Yönətim Kurulu ve Vakıf Üyələri, ASKEF Başkanı Savaş Ünal ilə 7 fərqli ölkədən Festivala qatılan sənətçilər Kadirli Kaymakamı Vehbi Bakır və Kadirli Bələdiyyə Başkanı Dr. Ömər Tarhan’ı ziyarət etdi. Onlar festivalın Kadirli əhalisinə xeyir və uğur gətirməsini dilədilər, təşkilati işlərə həmişə dəstək verəcəklərini dedilər.
Festivalda görkəmli sənətçilərin də əsərləri yer aldı. Təxminən 28 sənətçinin qatıldığı festivalda çıxış edənlər Azərbaycandan Sona İsmayılova, Kırgızıstandan Dr. Darika Adatovna Acar, Bolqarıstandan Doç. Dr. Nesrin Sipahi, Özbəkistandan Muazzam İbrohim ve Mircevat Ahıskalı açılış münasibətilə maraqlı çıxışlar etdilər və onların hər biri alqışlarla qarşılandı.
Festivalın ikinci günündə də çıxışlar oldu. Sənətsevərlər öz fəallıqları ilə tədbirə əlavə rəng qatdılar. Festival iştirakşıları böyük coşqu ilə şəhərin müxtəlif bölgələrindən avtobuslarla Karatəpəyə yollandılar. Burada da bir-birindən maraqlı anlar yaşandı, sənət adamları dəyərli fikirlər səsləndirməklə festivalın ovqatını bir az da artırdılar. İlker Okatanın piyaninoda ifa etdiyi klassik musiqilər iştirakşıları coşdurdu. Bu musiqilərin sədaları hər kəsə unudulmaz anlar yaşatdı. Bunun ardınca düzənlənən teatr tamaşaları, şagirdlərin verdikləri konsertlər də Kadirli’də xüsusi əhval yaratdı.
“Festivalin 3-cü günündə Devlet Bahçeli Kültür Mərkəzində ölkəmizdən qatılan 28 nəfər üçün Azərbaycan günü düzənləndi. Azərbaycandan gələn sənətçılər, şairlər, professorlar və katılımçılar çıxış etdilər.” Sənətsevərlərin iştirakı ilə bir konfrans da gerçəkləşdirildi. Konfransda Kadirli Eğitim ve Kültür Vakfı (KA-VAK) tərəfindən hazırlanan “Flaviapolis’tən Kadirli’yə” adlı sənədli filmin də nümayişi oldu.
Çıxış edənlər Türk sənət yüksəlişinin dünya sənətində əsaslı rol oynadığını dedilər və bu işdə dəstəyini əsirgəməyən ölkələrin sənətçilərinə minnətdarlıq ifadə etdilər. Ardınca fərqlənən şəxslərə mükafatlar təqdim olundu.
Festivalın üçüncü günündə KA-VAK Kız Öyrənci Yurdu’nun təməlatma mərasimi keçirildi, bu işin yeni nəsillər üçün çox böyük önəmi olacağı deyildi.
Əlbəttə, sənət dünyanın əsaslı yüksəlişidir və öz ictimai əhəmiyyəti ilə hər zaman önəm kəsb edir. Türkiyənin Qaratəpə vilayətində təşkil olunmuş, hər kəsdə xoş əhval-ruhiyyə yaratmış festival da sənət birgəliyi işidir və sənətsevər ölkələrin qardaşlıq, dostluq siyasəti kimi xarakterizə edir.
Qürur duydum ki, bu möhtəşəm festivalda Azərbaycan da təmsil olundu.
Sona ABBASƏLİQIZI
Yazıçı-jurnalist
ASKEF Azərbaycan və Asiya başkanı.

Xalqıma xidmət edirəm

…Ulularımız təbib, loğman demişlər,
Şəfa üçün qapınızı döymüşlər.
Dinlədin hər kəsi, səbr, dözümlə,
Öyrəndin dərdini rentgen gözünlə.
Ona ümid verib, xoş söz söylədin,
Xəstənin dərdinə əlac eylədin,
Allahın sevimli bəndəsi həkim!..
(ixtisarla)

Bu ifadəmə görə Uca Rəbbim məni bağışlasın. Nə vaxtsa elmi-dini əbədiyyatda oxumuşam ki, Allahdan sonra yer üzündəki bütün canlıları ən qorxunc mikroblardan, yoluxucu xəstəliklərdən, mərəzdən yalnız və yalnız İbn Sinanın və Hippokratın varisləri olan həkimlər xilas edə bilərlər…
Hal-hazırda əsrimizin bəlası olan, bütün dünyada insanları məhv edən korona ilə dünya həkimləri mübarizə aparırlar, insanların sağlamlığı üçün çalışırlar.
Həkimlik sənəti şərəfli olduğu qədər də çox çətin və məsuliyyətlidir. Ən ağır xəstə ümidlə həkimin üzünə baxır və onun nə deyəcəyini gözləyir. Həkimin xəstə ilə xoş danışığı, təsəllisi çox vacibdir. Həyatda kimliyindən, vəzifəsindən asılı olmayaraq elə bir insan olmaz ki, həkimə işi düşməsin, xəstələnməsin…
Hər bir insan xəstələnən kimi həkimə müraciət edir, öncə Allahdan sonra həkimdən şəfa diləyir. Mənim şeirlərimdə də, yazılarımda dediyim söhbət əsl həkimdən insanlığı, xəstəyə diqqət və qayğısıyla seçilənlərdən gedir.
Mənim müsahibim də məhz belə insanlardan biridir. Yəni hər bir sənətdən öncə insan olmaq lazımdır.
Müsahibim 1 saylı Kliniki Tibbi Mərkəzin həkimi-nevroloq Durna xanım Ələkbərovadır. O özü haqqında danışmağı sevmir, amma mən onu sorğu-suala tutacam.
- Durna xanım, özünüz haqqında qısa bir məlumat istəyirəm.
- Mən Ələkbərova Durna Vidadi qızı 1981-ci ildə Siyəzən şəhərində ziyalı ailəsində dünyaya gəlmişəm. Mən balacaikən ailəmiz Bakıya köçüblər. Gəncliyim Bakıda keçib. Orta məktəbi əla qiymətlə bitirib, elə həmin il-1999-cu il ADTU-nə daxil oldum. I kursda oxuyarkən nənəm insult xəstəliyi keçirdi, biz onun müalicəsi üçün yaxşı bir nevroloq soraqladıq. Elə ondan sonra nevroloq olmaq qərarına gəldim. Çox sevdiyim həkimlik peşəmlə xalqıma xidmət edirəm.
- İlk əmək fəaliyyətinə harda və nə vaxt başladınız?
- 2012-ci ildə Siyəzən şəhərində Regional Diaqnostika Mərkəzində işə başlamışam. Bakıda yaşamağıma baxmayaraq hər gün 150 km yolu gedib gəlirdim işə. 2017-ci ildən isə burda – Kliniki Tibbi Mərkəzdə Nevrologiya şöbəsində işləyirəm.
- Yeri gəlmişkən, işlədiyiniz kollektivdən, şöbə müdirindən razısınızmı?
- Düzünü deyim ki, şöbəmizdə təcrübəli, tanınmış həkimlər çalışırlar. Xəstələr də onlardan çox razıdılar. Elə siz də maraqlana, öyrənə bilərsiniz. Şöbəmizin müdiri Lalə xanım Tağızadə son dərəcə yaxşı insandı, fəxrlə adı çəkilən alimdi. O, əsl insani keyfiyyətlərə malik bir xanımdı. Lalə xanım bir böyük kimi hər zaman mənim məsləhət yerim olub. Heç vaxt məni problemlə üz-üzə buraxmayıb, çətin anımda yanımda olub. Ürəklə deyə bilərəm ki, tək mənlə yox, şöbədəki həkimlərə qarşı da çox diqqətlidir.
- Həkimlik sahəsində fəxri diplom və ya fəxri fərmanlarınız olubmu?
- Adlarını saysaq, çox uzun olar, tək birini misal çəkəcəm. “Azərbaycan Respublikası Şəhid Ailələri və Müharibə Veteranlarının Müdafiəsi” İctimai Birliyindən və Ahıllara, Tənhalara Dəstək İctimai Birliyindən verilənləri deyirəm.
- Övladlarınızın sizin kimi həkim olmasın istərdinizmi?
- Üç övladım var – iki oğlan, bir qız. Öncə onların vətənə, xalqa layiq xeyirli vətəndaş olması üçün bir ana kimi düzgün tərbiyə olunmasına çalışmışam. Onların sənət, peşə seçmələrinə bir böyük kimi məsləhət verə bilərəm. Seçməyi onların özlərinə buraxıram, müdaxilə etmərəm. Necə ki, mənim valideynlərim sənət seçməyimə etiraz etmədilər.
- Durna xanım, asudə vaxtınız olanda nə etməyi, harda olmağı çox istərdiniz?
- Asudə vaxtım lap az olur. Zamanım olan kimi, həkim peşəmlə bağlı tibbi yenilikləri tapıb mütaliə edir, yenilikləri öyrənirəm. Eyni zamanda ruhuma xoş gələn yaxşı musiqiləri də dinləyirəm. Ən çox İlahi gözəlliklə zəngin olan təbiətin qoynunda olmaq, gözəlliyi seyr etməyi istəyirəm.
- Həyatda hər kəsin çox sevdiyi rəng var. Bəs sizin sevdiyiniz rənglər hansılardı?
- Təbiətin ən böyük rəssamı Allahdır. Baxın, İlahi o qədər rəngarəng gözəl güllər, çiçəklər, otlar, ağaclar yaratmışdır. Hərəsinin də öz rəngi, öz ətri, adı var. Mənim də ən çox sevdiyim sarı, yaşıl və yasəmən rəngləridir.
- Durna xanım, mənim soruşmadığım və sizin demək istədiyiniz nəsə varmı?
- Zeynəb xanım, həkimlərə olan diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm. yox, nə demək lazımdı dedim.
- Həkim, mənə vaxt ayırdınız, müsahibə verdiniz, sağ olun və sağlamlığın keşiyində möhkəm dayanın!

Zeynəb Bəhmənli,
Azərbaycan Yazıçılar
və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü,
“Qızıl Qələm”, “Onur belgesi”
(Eski şehir şairler meclisi), Türkiyə,
mükafatlarının laureatı

Vahid MƏHƏRRƏMOV yazır:

Belə-belə işlər rubrikasından:

Dədə-babadan çox eşitmişik ki, vəzifə həm yaxşı şeydir, həm də pis şey. Yəqin, bu cümləni oxuyanlar fikrə gedib bir az düşünməli olacaqlar. Düşünə-düşünə də öz-özlərinə sual verəcəklər ki, eyni bir şey həm yaxşı, həm də pis ola bilərmi? Maraqlı sualdır, deyilmi? Çünki vəzifə ya yaxşı olmalıdı, ya da pis. İkisinin arasında çox girinc qala bilməz. Bu düzgün sualı, düzgün də açıqlamağa çalışacağam. Deməli, əgər vəzifəyə təyin olunan biri vəzifəyə xidmət edirsə, bu, yaxşıdır. Yox əgər, vəzifəni döyə-döyə özünə xidmət elətdirirsə, bax bu, pisdir.
Vəzifəni özünə xidmət elətdirməyin bir adı da acgözlükdür. Acgözlük sözünün lüğətlərdə izahı gözü doymazlıq və acgözlük kimi yazılıb. Məncə gözü doymazlıq deyilən nəsnə də, ağır xəstəliyə bənzəyən heyvərə bir şeydir. Hələ, vallah, bəlkə də ondan da pisdir. Çünki hansısa bir xəstəliyin yaxşı-pis müalicəsi var. Amma acgözlüyün müalicəsini həkimlər neçə illərdir axtarsalar da, hələ tapa bilməyiblər. Bu gedişlə, yəqin ki, heç tapmayacaqlar da. Tapan olsaydılar, indiyə qədər bir açıqlama-filan verərdilər.
Min təəssüflər ki, bu gün gözəl cəmiyyətimizdə vəzifədə çalışanların bəziləri vəzifəyə xidmət etmək əvəzinə, acgözlük edərək, vəzəifəni özlərinə xidmət elətdirməyə çalışırlar. Bəzən buna nail olurlar da, vəzifə çox dərinə getmədən onlara tabe olur. Bəzən isə vəzifə onlara boyun əyməkdən qəti imtina edir. Birinci variant olanda, vəzifə acgöz adamların acgözlüyünü ildırım sürəti ilə artırır. Əllərinə balaca bir vəzifə keçən həmin acgöz adamlar başlayırlar bala-bala millətin, dövlətin əmlakını, pulunu, ərzağını, torpağını mənimsəməyə. Mənimsədikcə mənimsəyir, yedikcə yeyirlər. Doymaq nə olduğunu bilmirlər. Sanki bu hissi itirirlər. Yedikcə yemək, tıxdıqca tıxmaq istəyirlər. Göz doyanda qarın doymur, qarın doyanda da göz doymur. Orqanizmin balansı pozulur. Bəzən acgöz nə qədər yesə də, doymadığını hiss etməyib yemək yediyi qabı yalamağa başlayır. Düşünür ki, yeməklə doymadım, bəlkə yalamaqla doyaram. Yalamaqla da doymur ki, doymur. Bilmir ki, yeməklə doymayan yalamaqla da doymaz.
Acgözlükdən, gözü doymazlıqdan söz düşəndə gözlərim önündə həmişə “Qafqaz əsiri” filmindən ibrətamiz bir epizod canlanır. Yəqin ki, mənimlə bərabər o gözəl epizoda çoxları baxıb. Amma bilmirlər ki, mən hansı epizoddan söz açmaq istəyirəm. Məşhur aktyor Nikulin və dostları “əsirlikdən” qaçan qızı tutmaq üçün ərzaq daşıyan yük maşınına minirlər. Bir az gedəndən sonra maşını saxlatdırmaq üçün onu içəridən döyürlər. Az sonra sürücü maşını yolun kənarında saxlayır. Arxa qapını açıb maşına doluşanları düşürür. Nikulin yerə düşəndə maşındakı cəmdəklərdən birini də qamarlayıb özü ilə götürür. Bunu görən sürücü cəmdəyi onun əlindən alıb maşına atır. Bu epizod anlayan və qanan üçün çox ibrətamizdir. Qanmayan üçün isə heç nədi, yəni boş bir şeydi! Deməli, bu adamlar onlara verilən tapşırığı yerinə yetirməyiblər. “Əsirin” keşiyini yaxşı çəkməyiblər, onu qoruya bilməyiblər, qız qaçıb. İndi onlar “əsiri” axtara-axtara həm də özgəsinin olan cəmdəyə də göz dikirlər. Bu dar məqamda, necə olursa olsun, acgözcəsinə özlərinin olmayana sahib çıxmaq istəyirlər. Bizim bəzi acgöz məmurlarımız da, əllərinə düşmüş vəzifə fürsətindən yararlanaraq özlərinin olmayanlara sahib çıxmağa çalışırlar. Amma çox çəkmir ki, atalar demiş, su səhəngi suda sınır. Bir gün acgöz vəzifə sahiblərinin qapısı astaca döyülür. Sandıqlar açılır, pambıqlar bala-bala çölə tökülür. Acgözün dövlətin və xalqın varını oğurlayan əlini qandallayırlar. Sonra məhkəməyə çəkirlər, istintaq aparırlar, mənimsədiklərini geri qaytarırlar. Bu, bir növ filmdəki sürücünün oğruların əlindən cəmdəyi alıb maşına atmağına bənzəyir.
Acgöz adamların başları vəzifələrindən istifadə edib yeməyə, mənimsəməyə o qədər qarışır ki, ətrafında baş verənlərdən xəbər tuta bilmirlər. Bəlkə də, xəbər tuturlar, sadəcə, ibrət dərsi götürmürlər. Əgər gördüklərindən ibrət dərsi götürsələr, yəqin, bir az utanar, bir az da qızararlar. Amma yox, bu acgözlər dünyanın gərdişinə fikir vermədən nəfslərinin əsirinə çevrilərək gözləri doymadan var-dövlət yığırlar. Təəssüflər ki, bu gözü doymayanlar özlərinin olmayan var-dövləti gec-tez əsl sahiblərinə - xalqa qaytarmalı olacaqlarını unudurlar.
Yəqin ki, bu acgözlər özlərindən əvvəlki acgözlərin taleyindən xəbərsizdirlər. Əgər xəbərləri olsaydı, həmin acgözlərin başlarına gələnlərdən ibrət dərsi götürərdilər. Bütün acgözlərə müraciət edib demək istəyirəm ki, bu gün ətrafınızda baş verənlərdən ibrət götürün. Çalışın ki, zamandan geri qalmayasınız. Əgər geri qalsanız, bax həmin kinodakı sürücü böyürdən çıxıb mənimsədiklərinizin hamısını əlinizdən alıb maşınına atıb aparacaq. Siz də həm baxa-baxa, həm də yana-yana qalacaqsınız. Ona görə də, çalışın həyatdan ibrət dərsi götürün, yaşadığınız zamandan geri qalmayın. Acgözlükdən əl çəkin, yoxsa...

“Poçtalyon” bir obraz kimi illərdi qəlbimdə içi dolu sehrli məktublarla çantasını çiynindən aşırıb yolumu gözləyir. Bu obrazı nə qədər çox istəsəm də, onu hələ də, bir nağıla çevirə bilməmişəm. Axı indiyədək bir poçtalyonla görüşməmişdim. Nəhayət, bu günlərdə həmişə kənardan müşahidə etdiyim o xanım poçtalyonla görüşdüm. Mən onu gözlədiyim kimi, o da, sanki məni gözləmişdi. Buna görə söhbətimiz əsgər məktubu kimi maraqlı oldu. Gəlin əvvəlcə poçtalyon Elmira xanımla yaxından tanış olaq.
Əvvəlcə fəhlə, sonra bədii rəhbər...
İsmayılova Elmira Niftəli qızı 1966-cı il yanvarın 6-da Bakıda, Binəqədi rayonunda zəhmətkeş bir ailədə anadan olub. Orta təhsilini 26 nömrəli tam orta məktəbdə alıb. 1983-cü ildə sənədlərini M.Əliyev adına İncəsənət Universitetinin Mədəni-Maarif fakültəsinə versə də müsabiqədən keçə bilməyib. Ona görə hərbi zavodda çalışmağa başlayıb. Nəhayət, 1986-cı ildə həmin universitetdə yenidən imtahan verib və təşkilatçı-metodist şöbəsinə daxil olub. Ali təhsilini bitirib və Yasamal rayonunda Mədəniyyət Evində bədii rəhbər kimi çalışmağa başlayıb. Elmira xanımın başqa bir istedadı da ona qol-qanad verib. O, xalq artisti Ş.Axundovanın “Fərəh” instrumental ansamblında zərb alətində ifa edirmiş…
Qəzetdə müxbir, şöbə müdiri kimi
Elmira xanım “Supermarket qəzetlər qrupu”ndan olan “Həftə” qəzetində çalışıb. Əvvəlcə reklam bölməsində işləyib, sonra onu işgüzarlığına görə “Sağlamlıq” şöbəsinə müdir təyin ediblər. O vaxt Səhiyyə naziri O.Şirəliyevlə görüşüb və onunla masahibə aparıb. Sonra anası xəstələnib və buna görə işdən ayrılmalı olub.
Qismətində poçtalyon olmaq varmış
Aradan illər keçib, işləmək, pul qazanmaq istəyi baş qaldırıb. Elmira xanım yaşadığı Xırdalan şəhərində Poçt mərkəzinə müraciət edib. Adını yazdırıb və boş yer olanda onu çağıracaqlarını gözləyib. Anası rəhmətə gedəndən sonra bir müddət özünə gələ bilməyib, işi-gücü unudub. Aradan iki il keçəndən sonra yenidən poçta gedib və öyrənib ki, Quşçuluq massivində poçtalyon kimi işçi tələb olunur. Elmira xanım məvacib az olsa da işləmək arzusuyla işə başlayıb.
Poçtalyonun unudulmaz anları
Elmira xanım hələ təzə işə başlayanda bir ana ilə oğul əsəbi halda poçta daxil olublar. Demə, onlar vacib məktub gözləyirmişlər. Elmira xanım məktubu aparanda evdə olmayıblar. Odur ki, bundan xəbərsiz poçta “hücum” çəkib məktubu tələb etməyə başlayıblar. Elə bu ara qarışan vaxtda arxadan iş yoldaşı qışqırıb ki, “o hələ təzədi”. Elmira xanım sakitcə ona cavab verib ki, bunun abonentə heç bir aidiyyəti yoxdur, əsas odur onun məktubunu vaxtında çatdırasan. Deyir, bundan sonra kimsə evdə olmayanda qapısına bildiriş qoyurdum ki, ona məktub olduğunu bilsin. Bir dəfə də hansısa hərbçi ona gələcək dəyərli bir məktubu gözlədiyini deyir. Deyirdi ki, məktub gəlsin sənə muştuluq verəcəm. Həqiqətən də, elə məktubu alanda çox sevinib və onun hədiyyəsini verib.
Elmira xanım deyir ki, bir dəfə poçta qız gəlib ondan xahiş edir ki, ona olan məktubu evdə özündən başqa heç kəsə verməsin. Demə, qız sevdiyindən məktub gözləyrmiş. Elmira xanım da onun dediyi kimi eləyib.
Hər şey Qələbəmiz üçün
44 günlük Vətən Müharibəsində Elmira xanımın da işlədiyi poçt şöbəsi fasiləsiz çalışıb. Deyir, valideynlər əsgər balalarına sovqat, məktub göndərirdilər. Şagirdlər əsgərlərə öz rəğbətlərini məktubla bildirirdilər. Əsgər məkubları da olurdu...
Elmira xanım deyir ki, Qələbə xəbərini onlar da dogma iş yerində göz yaşlarıyla qarşılayıblar. Poçtun müdiri Aybəniz xanımın da doğmalarından şəhid olanı olub, kiminin yaxını, qohumu qazi olub. Bir də axı nə fərqi var, bütün Şəhidlər bizimdi, qazilər əzizlərimizdi…
Deyir, hamımız Zəfər günü sevincdən ağlamışdıq… İndiki gənclik böyük tarix yaşadı və tarix yazdı. Bir də müharibə olmasın. Dövlətimizə, millətimizə zaval gəlməsin...

Mina Rəşid

“AZƏRBAYCAN POLİSİNİN XİDMƏTİNƏ TƏŞƏKKÜR BELƏ
YETMƏZ!”

Biz hər beş dəqiqədən bir ehtiyatsızlıqdan və yaxud da bilərəkdən törədilmiş cinayətlərin şahidi oluruq. Belə hallarda zərərçəkmiş şəxs kömək üçün ilk olaraq aidiyyatı üzrə yaşadığı və yaxud da hadisə baş verən ərazidə yerləşən Polis bölmələrinə müraciət etməli olur.
Bütün əməllər şübhəsiz ki, cinayət sayıla bilməz. Xarakterinə görə müxtəlif olan, məsələn, qəsdən sağlamlığa az ağır zərər vurma və səhlənkarlıq kimi cinayətlərin ictimai təhlükəlilik dərəcəsini, eləcə də, eyni xarakterli, lakin müxtəlif növdən olan, məsələn, oğurluq və soyğunçulq kimi cinayətlərin təhlükəlilik dərəcəsini, bu cinayətlərə görə məsuliyyət müəyyən edən normaların sanksiyalarını müqayisə etməklə fərqləndirmək olar.
Çox sevindirici haldır ki, Azərbaycan Polisi ona müraciət edən hər bir vətəndaşı ayrı-seçgilik etmədən qəbul edir, problemini dinləyir, həm də Ərizə və İzahatını alır. Öz xidməti borcunu qanun çərçivəsində yerinə yetirir. Hər birimizin yaxşı, sakit, xoşbəxt yaşaması üçün istirahət bilmədən, onlar hətta bayram günləri daxil olmaqla belə gecə-gündüz gücləndirilmiş iş rejimində çalışaraq təhlükəsizliyimizi qoruyur. Bu məqamda gördüklərimin bir qismini yazsam yerinə düşər.
Hardasa yanğın baş verəndə, kimsə köməksiz qalanda hadisə yerində FHN-nin əməkdaşları olsa da belə, polislərimizin də onlarla çiyin-çiyinə çalışdıqlarını görürük. Parkda, yolda balaca körpələrimiz yıxılanda rütbəsindən asılı olmayaraq ərazidə olan Polis əməkdaşlarımız yıxılan şirin balalarımızdan, həmçinin əlil arabasına möhtac olub metroya düşə, yolu keçə bilməyən çoxsaylı vətəndaşlarımızdan öz köməyini əsirgəməyiblər. Mən belə halların dəfələrlə şahidi olmuşam. Yuxarıda qeyd etdiklərimi nəzərə alsam, düşünürəm ki, Azərbaycan Polisinin xidmətinə təşəkkür belə yetməz!
Haqqında söhbət açacağım, Yasamal rayon Polis İdarəsinin İstintaq Şöbəsinin rəisi Vüqar Məcidovla ilk tanışlığım kabinetində olmuşdur. Tanıyanlar yaxşı bilir ki, o, problemləri ilə müraciət edən vətəndaşlara heç vaxt biganə qalmayıb. O, Vətəndaşlarla ünsiyyətdə çox səmimidir. Onunla söhbət etmək xoşdur. Vüqar müəllimin vətəndaşları səbrlə dinləmək bacarığı var. Onu fərqləndirən xüsusiyyətlərdən biri də qəbuluna gələn vətəndaşlara hüquqlarını izah etməsi, öyrətməsidir.
Vüqar müəllim işgüzardır. İşində dəqiqdir. Özünə və əməkdaşlara qarşı çox tələbkardır. Çalışır ki, verilən qərarlar qanun çərçivəsində olsun. Kollektivlə çox yaxşı münasibəti var. İdarədə bütün əməkdaşlar Vüqar müəllimə hörmət bəsləyir. O, Yasamal Rayon Polis İdarəsinin İstintaq Şöbəsinin rəisi vəzifəsinə təzə təyin edilib. Qısa zaman kəsiyində xidmət etdiyi ərazidə vətəndaşların rəğbətini və etimadını qazanıb. Ona güvənir, etibar edirlər.
Layiqli və nümunəvi dövlət xidmətçisindən biri də İstintaq Şöbəsində çalışan baş leytenant, Kamran Xaləddin oğlu Namazovdur. Bu illər ərzində o, mühüm tapşırıqlarla çətin sahələrə göndərilmişdir. Polis zabiti olaraq ən çətin tapşırıqların öhdəsindən layiqincə gəlir. Kamran Namazov vicdanlı‚ dürüst‚ insanpərvər‚ ləyaqətli‚ dövlətini və peşəsini sevən bir polisdir. O, həyatda çox çətinliklərlə, təhlükələrlə üzləşib, amma öz yolundan dönməyib, inamla məqsədinə doğru gedib. Sadəliyi, canıyananlığı ilə vətəndaşların dərin hörmətini qazanıb. Suraxanı rayon 33-cü Polis bölməsində işlədiyi illərdə onunla çiyin-çiyinə işləmiş, onunla bir yerdə çətin istintaq-əməliyyat tədbirlərində iştirak etmiş vətəndaşları, hadisələrin şahidlərini, uşaqlıq dostlarını, polis həmkarlarını dinlədikdə hamısı Kamran Namazovun kişiliyindən, mərdliyindən, yüksək peşəkarlığından, vətənpərvərliyindən, dövlətə sevgisindən, namus-qeyrətindən, vətənə, torpağa bağlılığından söz açmalarının şahidi oldum. Sədaqət, etibar onun canında-qanındadır, soyunda-kökündədir. Ehtiyacı olan hər bir Azərbaycan vətəndaşına yaxşılıq, xeyirxahlıq etməyi bacardığından özünə dost qazanıbdı.
Vüqar müəllimlə Kamran müəllim neçə-neçə cinayətlərin qarşısını alıblar. Belə dəyərli polislərdən ona görə yazmaq lazımdır ki, onların Vətən, xalq və dövlət qarşısında xidmətləri, əziyyətləri unudulmasın. Onların davranışı, hünərləri vətəndaşlarımıza örnək olsun. Mən fəxr edirəm ki, mənim belə polisim var, etibarlı, güvənli,mərd!
Amma çox təəssüf hissi ilə qeyd etməyə məcburam ki, ölkəmizdə vətəndaşların Polisə münasibəti birmənalı deyil...

Aybəniz ABDULOVA“
Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü”, araşdırmaçı.

DÜNYA ŞÖHRƏTLİ ALİM, GÖYÇƏ HƏSRƏTLİ POEZİYA VURĞUNU

2016-cı ilin əvvəlləri idi. Feysbukdakı “Ulu Göyçə” qrupunun aktivi Fəridə Qədimovadan messengerimə bir mesaj daxil oldu: “Salam, Araz Yaquboğlu. Sizin vikipediyadakı fəaliyyətinizi alqışlayır, alimlərimiz, şairlərimiz, tarixi şəxsiyyətlərimiz haqqında yaratdığınız məqalələrə görə şəxsim adından sizə təşəkkür edirəm. Əgər mümkün olarsa, mənim qardaşım haqqında da səhifə yaratmaq olarmı?”
Açığı deyim ki, Fəridə xanımın qardaşını tanımadığımdan: “Qardaşınız haqqında əldə olan məlumatları göndərin baxım, ensiklopedik olarsa yaradaram”, – dedim. O, bir neçə gün sonra qısa da olsa bir məlumat göndərdi. Baxdım ki, Fəridə xanımın qardaşı professordur. Bu ilkin olaraq onun ensiklopedikliyinin bariz sübutu idi. Və beləcə professor Ələddin Allahverdiyevlə qiyabi tanışlığımız başladı. Ələddin Allahverdiyev haqqında ciddi araşdırmalar apardım. Düzdür, Ələddin müəllimin bir çox elmi işləri məxfi olduğundan müəyyən çətinliklər də vardı. Buna baxmayaraq, etibarlı mənbələrə əsaslanaraq 2 aprel 2016-cı ildə vikipediyada məqaləni yazmağa başladım. Bu haqda Fəridə xanım qardaşı Ələddin müəllimə məlumat verdikdən sonra o mənə mesaj yazaraq minnətdarlığını bildirdi və hətta qeyd də etdi ki, bəlkə də lazım deyildi. Mən isə ona bildirdim ki, Ələddin müəllim, təvazökarlıq etməyin, sizin haqqınızda mən artıq çox məlumatlıyam. Siz işlədiyiniz institutda birinci prorektorsunuz, sizin tətbiqi riyaziyyat, fizika, mexanika sahəsində elmi nailiyyətləriniz, elmi adınız, ixtiralarınız, dövlət təltifləriniz var.
2016-cı ilin 3-4 iyun tarixlərində Bakı şəhərində Dünya Azərbaycanlılarının IV qurultayı keçirilirdi. Ələddin Allahverdiyev də 50 ildən çox yaşadığı Moskva şəhərindən bu qurultaya dəvət olunmuşdu. 50-yədək ölkədən 500-dən çox qonağın qatıldığı bu qurultayda, eləcə də bundan əvvəlki bütün qurultaylara Ələddin Allahverdiyev hər zaman dəvətli olub. Bir gün öncədən danışdığımız kimi, qurultaydan sonra “Alov qüllələri” kompleksinin qarşısında görüşdük. Bu görüşü hərdən yada salır, unudulmaz bir gün kimi xatırlayıram. Bir az gəzişib söhbət etdikdən sonra Ələddin müəllimin bacısı oğlu Elvin Musayev (Allah rəhmət eləsin, çox nurlu insan idi, sonralar, 2020-ci ildə Elvin 35 yaşında koronavirusdan vəfat edəcəkdi) gəlib bizi maşınla Hüseyn Cavid bağına apardı. “Yaşıl kafe”nin həyətindəki iri şam ağaclarının kölgəsində əyləşib pürrəngi çay içə-içə müxtəlif mövzularda şirin söhbətlər etdik. Hüseyn Cavidin heykəli qarşısında xatirə şəkli çəkdirdik. Bu Ələddin müəllimlə ilk görüşümüz idi.

Professor Ələddin Allahverdiyevlə sonralar əlaqələrimiz daha da sıxlaşdı. Bizi biri-birimizə daha çox Göyçə mövzusu bağladı desəm, heç də yanılmaram. Ələddin müəllim üçün Göyçə mövzusu ən ali, ən vacib məsələdir. 2017-ci ildə görüləcək işlərin yazılı planı ilə o, Göyçəliləri bir araya gətirə bildi. 2021-ci ildə Aşıq Ələsgərin 200 illik yubileyinin qeyd olunmasının, bunun yüksək səviyyədə keçirilməsinə gecikmədən başlanılmasının vacibliyini, sosial şəbəkələrdə, mətbuatda, televiziyada təbliğata başlanılmasını lazım bildi. Elə son nəticə də onun dediyi kimi oldu. Keçən il Aşıq Ələsgərin 200 illik yubileyinin keçirilməsi ilə bağlı respublika prezidenti İlham Əliyev sərəncam imzaladı. Pandemiya olmasına baxmayaraq, tədbirlər qaydalara uyğun yüksək səviyyədə keçirildi. Bakı şəhərində Aşıq Ələsgərin heykəlinin də ucaldılması üçün ayrıca sərəncam verildi.
2017-ci ilin 29 mayında Ələddin Allahverdiyevin 70 illik yubileyi anasının və bir çox doğmalarının yaşadığı qədim Gəncə şəhərində təntənəli qeyd olunmuşdu. Bundan sonra iyunun 3-də Bakı şəhərində də yubiley mərasimi Monte Kristo restoranında keçirildi. Tədbirdə Ələddin Allahverdiyevin yaxınları, həmkəndliləri, ürək dostları iştirak edirdi. Tədbir çox möhtəşəm keçdi. Hamı ürək dolusu Ələddin müəllimdən söz açdı, sağlıq dedi, köhnə xatirələr çözələndi. Xoş bir gün yaşadıq.
Bu günlərdə artıq Ələddin müəllimin 75 illik yubileyi qeyd olunacaq. İstədim onun haqqında nəsə yazım. Yazmağa çətinlik çəkirəm. Çünki onun haqqında yazmaq bir məsuliyyətdir. Asan deyil. Elvin Musayev, Araz Yaquboğlu və Ələddin Allahverdiyev
2017-ci ildə Ələddin Allahverdiyevdən 70 illik yubileyi ərəfəsində çalışdığım “karabakhmedia.az” saytının baş redaktoru Ramil Cəbrayıl ilə birlikdə müsahibə götürmək fikrimiz olsa da, bu müxtəlif səbəblərdən 2018-ci ildə baş tutdu. “Uşaqlığım və gəncliyimlə bağlı iki müqəddəs yer var: Göyçə və Bakı” başlıqlı müsahibə Azərbaycanın bir neçə aparıcı saytlarında və “Türk dünyası ağsaqqalları” qəzetində dərc olundu. 2019-cu ilin sonlarında isə şair-jurnalist Arif Məmmədli ilə Ələddin müəllimin Bakıda qonaq olmasından istifadə edib onunla görüşdük. Bu görüşün nəticəsi də “Azərbaycanı ləyaqətlə təmsil edən böyük alim” adlı maraqlı bir məqalənin yaranmasına səbəb oldu. Bu məqalə “Xalq qəzeti”nin 12 yanvar 2020-ci il tarixli sayında çap olundu. Hər iki yazıda Ələddin müəllimin həyat və fəaliyyəti ilə bağlı xeyli açıqlamalar vermiş, keçmiş SSRİ və Rusiya kimi dövlətlərin elmi ictimaiyyətində kifayət qədər tanınan bir alim haqqında Azərbaycan cəmiyyətinə az da olsa məlumat verməyə çalışmışıq.
Ələddin müəllimin maraqlı həyat tarixçələri var. Məsələn, o, IV-V siniflərdə oxuyarkən Moskva Dövlət Universitetinin (MDU) qülləli binasının şəklini görmüş, xoşuna gəlmiş, “Mən burada oxuyacam” fikri xəyalından keçmiş və bu arzusu illər sonra reallaşmışdır. Digər bir nüans. Göyçədə ataya müraciətin ən çox işləndiyi müraciət forması Qağa və Dədə idi. O da atasına Dədə deyə müraciət edərmiş. Birinci sinfə, özü də yaşıdlarından da bir il tez orta məktəbə gedərkən əlifba dərsliyində oxuyur ki, valideynə ata deyirlər. O həmin gündən başlayaraq dədəsinə ata deyə müraciət edir. Bu dediklərim kiçik detallar olsa da, onun iti zəkasından, gələcəkdə böyük bir şəxsiyyət olacağından xəbər verirdi.
Hələ orta məktəbdə oxuyarkən şeir yazmağa başlamış, şeirləri “Bolluq uğrunda” adlı Basarkeçər rayon qəzetində dərc olunmuşdur. Özü də ilk şeiri IV sinifdə oxuyarkən çap olunub. Sonralar ədəbiyyat müəllimi olan Qəşəm Aslanovun məsləhəti ilə o da rayon qəzetinin redaksiyasında keçirilən ədəbi məclislərin ən kiçik yaşlı üzvü olur. Poeziya vurğunu Ələddin müəllimin Moskvada oxuyarkən yataqxana otağından iki şeir dəftəri oğurlanır. Bu hadisə ona pis təsir edir, şeir yazmaq həvəsini “öldürür”. Poeziyanın vurğunu Ələddin müəllimin son illərdə Göyçəyə həsr etdiyi şeirini oxuculara təqdim etmək istədim:

Nur alıb nurundan işıqlanmışam,
Səndən başlayıbdır talem, a Göyçə!
İllərdi qürbətdə səni anmışam,
Hicrinlə inləyir naləm, a Göyçə!
Səndən başlayıbdır talem, a Göyçə!

Sən ömür bəzəyim – müqəddəs Anam,
Mən sənin övladın, qərib oğlunam.
Daim səcdəndəyəm, sadiq qulunam,
Adım çağrılsa da alim, a Göyçə!
Səndən başlayıbdır talem, a Göyçə!

Qartal yaraşığı əngin göylərin,
Dağın əzəmətli, bulağın sərin.
Saz sənin zinətin, söz sənin zərin,
Onlarla açılıb dilim, a Göyçə!
Səndən başlayıbdır talem, a Göyçə!

Dillərdə əzbərdi SÖZ ərənlərin,
Halal zəhmətiylə bar dərənlərin.
Dosta süfrəsini gen sərənlərin,
Onlarla tanınır elim, a Göyçə!
Səndən başlayıbdır talem, a Göyçə!

Tarix dalğalanır Göyçə gölündə,
Qəlb coşur Ələsgər adı gələndə.
Alının sazlarda sözü güləndə,
Min rəngə boyanır halım, a Göyçə!
Səndən başlayıbdır talem, a Göyçə!

Güc alıb gücündən pöhrələnmişəm,
Sazından, sözündən bəhrələnmişəm.
Adınla daima qürrələnmişəm,
Çətin anlarımda Qalam, a Göyçə!
Səndən başlayıbdır talem, a Göyçə!

Gecələr yuxumun həmdəmi sənsən,
Qərib həyatımın gündəmi sənsən.
Nisgili, sevinci, sitəmi sənsən,
Sənsən gərdişimdə haləm, a Göyçə!
Səndən başlayıbdır talem, a Göyçə!

Qəlbimdə izi var hər günün, ayın,
Başı qarlı dağın, çağlayan çayın.
İlkin göz açdığım ətirli mayın,
Bir an xəyalına dalım, a Göyçə!
Səndən başlayıbdır talem, a Göyçə!

Cismim qucağından uzaq olsa da,
Hicran qəm sazında hava çalsa da.
Ələddin yad eldə yuva salsa da,
Daim səninlədir, könlüm, a Göyçə!
Səndən başlayıbdır talem, a Göyçə!

Ələddin Allahverdiyevin Bakıda keçirilən 70 illik yubileyində mənə iki nüans çox maraqlı gəldi. Bu onun Azərbaycan musiqilərinə çox qəşəng rəqs etməsi və danışarkən bir kəlmə belə qeyri dildə olan sözləri işlətməməsi oldu. Təxminən o tədbirdən bir il sonra ondan müsahibə alanda o mövzuda da ona sual verdik. O isə sualı belə cavablandırdı: “Hər bir insanın, xüsusən elm adamının bir neçə dil bilməsi yaxşıdır, bəlkə də zəruri və vacibdir, bu onun şəxsi qazancı, inkişafı, qarşıya qoyduğu məqsədin reallaşması üçün köməkdir. Öz ana dilini olduğu kimi qoruyub saxlamaq isə onun özünü olduğu kimi saf, tərtəmiz qoruması deməkdir. Əks halda, dilini unutması, qarışdırması milli mənsubiyyətini itirməsi deməkdir. Bağışlayın, bir qədər pafosla səslənsə də, mənim üçün ana dilim, dinim və milli mənsubiyyətim qanıma keçərək həyatımın varlığının mənasına çevrilmişdir. Ana dilimizdə danışarkən əcnəbi sözlər işlətməmək dilimizin çox zəngin olduğunu göstərir, sübut edir. Musiqi və rəqsə gəlincə, elə dünyanın ən gözəl musiqisi də, rəqsi də bizim xalqa məxsusdur. Ad günümdə iştirak edən bütün dostlara bir daha təşəkkür edirəm. Deyim ki, bir çox yuvarlaq ad günü məclisləri Moskvada həm qohum-tanışlarla, həm də qeyri dostlarla, həmkarlarla birgə qeyd olunub, orda da elə bizim milli musiqi və rəqslərimiz və sözsüz ki, saz havaları olub. Moskva Dövlət Biznesi İdarəetmə Akademiyasında prorektor işlədiyim dövrdə keçirilən ayrı-ayrı bayram şənliklərində iştirak edən həmkarlarım həmişə məclisin kulminasiya zirvəsini – Azərbaycan oyun havalarının səslənməsini gözləyərdilər. Bu anda məclis xeyli canlanar, xüsusi bir rövnəq alardı. Mən isə qürur içində hər bir həmkarımla, xüsusilə qadın həmkarlarımızla rəqs etməkdən və onların gündən-günə bizim oyun ritmlərini öyrənmələrindən zövq alardım”.
Ələddin müəllim ilk növbədə böyük alimdir. MDU-nu bitirdikdən sonra elə həmin universitetin aspiranturasında saxlanılmışdır. Bundan sonra çox ciddi elmi yeniliklərə imza atıb. Özü də onun bir çox elmi işləri məxfi sayılır və onların geniş ictimaiyyətə açıqlanması yasaqdır. O, məxfi elmi-texniki işləri də daxil olmaqla 450-dən çox monoqrafiya, ixtira, elmi məqalə, dərslik və dərs vəsaitinin müəllifidir. Dərslikləri Rusiya Federasiyası Ali Təhsil Nazirliyi tərəfindən dərslik kimi qəbul edilmişdir. Bu əsərlər Moskva Dövlət Universitetinin, Rusiyanın digər müvafiq ali təhsil məktəblərinin nüfuzlu alimləri tərəfindən yüksək qiymətləndirilmişdir. Bu dərsliklər əsasında uzun illər professor Ələddin Allahverdiyev özü də işlədiyi Akademiyada tələbələrə mühazirə oxumuş, məşğələlər aparmışdır. Ələddin müəllim 30-a qədər beynəlxalq, ümumittifaq elmi konfrans, simpozium və qurultaylarda 60-dan çox, o cümlədən 12 sifarişli, plenar məruzələrlə çıxış etmişdir. Oxucularımıza professor Ələddin Allahverdiyevin elmdə əldə etdiyi bir neçə yenilik haqqında qısaca məlumat vermək istərdim.

O, tələb olunan tezliklə rəqs edən və əvvəlcədən müəyyən olunmuş ayrı-ayrı fiziki xarakteristikalara cavab verən, minimum kütləyə və ya həcmə malik olan pyezoelektrik elementlərin optimal formasını təyin etmək məsələsini həll edən ilk alimdir. Bu tipli məsələlərin həllində Ələddin Allahverdiyev riyaziyyatda məşhur olan Pontryaginin maksimum prinsipini ilk dəfə tətbiq etmişdir. Bu məsələlərin həlli süni peyk və kosmik gəmilərdən vacib elmi-texniki məlumatların uçuşları idarəetmə mərkəzinə verilməsi üçün yaradılan pyezoelektrik ötürücülərdə uğurla istifadə olunmuşdur. O, elektroelastiqiyyət nəzəriyyəsinin iki və üçölçülü dinamika məsələlərinin həllinə ümumiləşmiş variasiya prinsipi əsasında sərhəd və sonlu elementlər metodlarını ilk dəfə uğurla tətbiq edən alimlərdəndir. Variasiya prinsipinin tətbiqi pyezoelektrik elementlərin rabitəli rəqslərinin çoxsaylı məsələlərinin həllinə də uğur gətirmişdir. Disk formalı pyezokeramik membranlarda mexanikanın dinamika məsələlərində çox mühüm olan “kənar effekti”nin mövcudluğunu nəzəri cəhətdən ilk dəfə Ələddin Allahverdiyev aşkar etmişdir.
Ələddin müəllimin insani keyfiyyətlərini, mənəvi dünyasını əks etdirən bir nüansa da xüsusi diqqət yetirmək istərdim. Yüksək elmi nəticələr əldə etmiş, böyük həyat təcrübəsinə malik alim öz memuarlarını ona orta məktəbdə dərs keçmiş müəllimləri haqqında xatirələrdən başlayıb. Belə ki, “Müəllimlərim haqda xatirələr” silsiləsindən olan 3-4 məqalədə 10-dan çox müəllimi ilə olan xatirələrini peşəkar publisist kimi axıcı bir dillə qələmə almışdır. Bu xatirələrin hər biri özü-özlüyündə çox informativ məqalələrdi.
Məsələn, məktəb direktoru İskəndər Hacıyevlə olan dialoqunu bir nəfəsə oxumamaq olmur. Yazını oxuduqca adamın ürəyinə yağ kimi yayılır. Digər müəllimləri Musa Kərimov-Şair Musa, eləcə də Murğuz Novruzov haqqında olan xatirələr də eyni ruhla qələmə alınıb. Doğulduqları kənddə və Moskvada dostluq, yoldaşlıq etdiyi Məmmədhəsən Qafarovla bağlı xatirələri də səmimi qəlbdən yazılıb. Məhz bu səmimiyyətdəndir ki, xatirələr şirin alınıb. Ələddin müəllimin xatirələr seriyasının zirvəsi Qəşəm Aslanov haqqında olanıdır desəm, səhv etmərəm. Bu bir oxucu fikri olsa da, xatirəni oxuyan digər şəxslər də mənimlə həmfikir olarlar. Çünki, bu xatirədə hələ sovetlər birliyinin kəshakəs dövründə o cür fikirlərin olması və bu fikirlərin Bakı ilə Moskva arasında məktubla göndərilməsinin nə qədər qorxulu olduğunu çox yaxşı anlayıram.
Ələddin müəllim kimi şəxsiyyətlərin hər zaman maraqlı memuarları olur. Belə memuar-xatirələr geniş oxucu kütləsinin mütəmadi diqqət dairəsində olub. Bir neçə dəfə Ələddin müəllimlə söhbətlərimizdə təklif etmişəm ki, bu mövzuda bir kitab yazsın.
Professor Ələddin Allahverdiyev haqqında nə qədər danışılsa, nə qədər yazılsa da hesab edirəm ki, azdır. Ələddin müəllim elmi fəaliyyətinə görə dəfələrlə Rusiya dövləti tərəfindən mükafatlandırılıb. “Moskvanın 850 illiyi” dövlət medalı, Ümumrusiya Sərgi Mərkəzinin qızıl medalı, “M.V. Lomonosov adına MDU-nun 250 illiyi” yubiley medalı və digər çoxsaylı təltiflər bu qəbilbəndir. Professor Ələddin Allahverdiyev 2019-cu ildə daha iki möhtəşəm medalla təltif olunmuşdur. Bunlar, elm və texnika sahəsində yüksək nəticələr əldə etmiş alimlərə verilən Rusiya Elmlər Akademiyasının nəzəri və tətbiqi mexanika komitəsinin təsis etdiyi Sosialist Əməyi Qəhrəmanı, akademik Xəlil Əhmədoviç Raxmatulin adına və Rusiya Kosmonavtika Federasiyasının təsis etdiyi Sosialist Əməyi Qəhrəmanı, kosmik proqramlar rəhbəri, general-leytenant, professor Georgi Aleksandroviç Tyulin adına medallardır.
Ələddin müəllim böyük alim olmaqla yanaşı, həm də nümunəvi ailə başçısıdır. O, 1978-ci ildə Məhsəti xanımla ailə həyatı qurub. MDU-nun məzunu Məhsəti xanım kimya elmləri namizədidir. Onların Toğrul və Aytən adlı bir oğlu, bir qızı var. Toğrul iqtisad elmləri namizədidir, Amsterdamda öz ixtisası, riskləri idarəetmə üzrə, “Eurasian Resources Group” kompaniyasında icraçı direktor vəzifəsində çalışır. Qızı Aytən isə həkimdir, Qətərin paytaxtı Doha şəhərində cərrah işləyir. Ələddin müəllimin hər iki övladı ailəlidir, dörd nəvəsi var.
Bu yazını professor Ələddin Allahverdiyevin 2022-ci il may ayının 29-da qeyd olunacaq 75 illik yubileyi münasibətilə qələmə aldım. Onu bu yubileyi ilə əlaqədar səmimi qəlbdən təbrik edir, uzun ömür, cansağlığı arzulayıram. İnanıram ki, Göyçə bulaqlarının gözündən su içən, Göyçənin təmiz havasını udan Ələddin müəllim sağlıqlı və uzun bir ömür yaşayacaq.

Araz Yaquboğlu,
Tədqiqatçı-jurnalist