Dövlət qulluğu imtahanının nəticələri elan olundu

17 mart 2024-cü il tarixində Dövlət İmtahan Mərkəzi kağız daşıyıcılar vasitəsilə BB vəzifə qrupu üzrə dövlət qulluğunda fəaliyyətin davam etdirilməsi imtahanını keçirib.
Dövlət İmtahan Mərkəzindən verilən xəbərə görə, namizədlər imtahan nəticələri ilə buradan tanış ola bilərlər.
İştirakçılar imtahan nəticələri haqqında məlumatı, mobil operatorlar (Azercell, Bakcell, Nar, Naxtel) vasitəsilə “iş nömrəsi”ni 7727 nömrəsinə göndərməklə də öyrənə bilərlər.
Dövlət qulluğunda fəaliyyətin davam etdirilməsi imtahanında 219 namizəd iştirak edib. İmtahan nəticələrinə əsasən, BB1 altqrupu üzrə 21, BB2 altqrupu üzrə 37, BB3 altqrupu üzrə 40, BB4 altqrupu üzrə 46 nəfər olmaqla, ümumilikdə 144 namizəd tələb olunan şərtləri ödəyərək uğur qazanıb.
Test imtahanından müvəffəqiyyətlə keçən namizədlərə altqruplara daxil olan vəzifələrə uyğun olaraq sertifikat veriləcək. Sertifikatın qüvvədə olma müddəti 5 ildir.
İmtahan nəticələri ilə bağlı Apellyasiya komissiyasına müraciət etmək istəyənlər 19 mart saat 10:00-dan 21 mart saat 17:00-dək DİM-in saytında yerləşdiriləcək elektron ərizəni doldurmaqla qeydiyyatdan keçə bilərlər. Göstərilən müddət ərzində qeydiyyatdan keçməyənlər sonradan apellyasiya üçün müraciət edə bilməyəcəklər.
Bir namizədin ərizəsi (müraciəti) üzrə ən çox 15 dəqiqə müzakirə aparıla bilər. Ayrılan vaxt bitdikdə, kənar şəxs müzakirəyə qoşulduqda və ya etik davranış qaydaları pozulduqda müzakirə prosesi dayandırılır.

XİN başçısı Lui Bono ilə görüşdü

Azərbaycanın xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov martın 18-də ABŞ Dövlət Departamentinin Qafqaz danışıqları üzrə baş müşaviri Lui Bono ilə görüşüb.
Bu barədə Xarici İşlər Nazirliyindən məlumat verilib.
Görüş zamanı Azərbaycanla ABŞ arasında ikitərəfli və çoxtərəfli əməkdaşlıq gündəliyi və perspektivləri, regiondakı mövcud vəziyyət, eləcə də Azərbaycan və Ermənistan arasında normallaşma prosesinin bir sıra aspektləri müzakirə olunub.
Nazir Ceyhun Bayramov Münxen Təhlükəsizlik Konfransı və Berlində keçirilmiş görüşlərdən irəli gələn məsələlər, Azərbaycanın sülh prosesində gözləntiləri, proses çərçivəsində açıq qalan məsələlər üzrə ölkəmizin mövqeyini diqqətə çatdırıb. Azərbaycanın sülh prosesinə sadiqliyi qeyd olunub.
Görüş zamanı, tərəflər həmçinin qarşılıqlı maraq doğuran digər məsələlər ətrafında fikir mübadiləsi aparıblar.

Təşkilatlar “Psixoloji Yardım Ayı”nı davam etdirir

Bəşəriyyət tarixən ailəni hər bir cəmiyyətin əsasını təşkil edən bir ittifaq kimi dəyərləndirib. Qədim zamanlardan bəri ailə anlayışı Azərbaycan cəmiyyəti üçün də xüsusi dəyər kəsb edir. Təəssüf ki, boşanmaların günbəgün artması və ailə quranların sayının azalması ailəyə olan dəyərin dəyişməsindən xəbər verir. 2024- cü ilin ilk ayında 3657 nikah və 1729 boşanma halları qeydə alınıb. Məlum rəqəmlər ötən ilin müvafiq ayı ilə müqayisədə əhalinin hər 1000 nəfərinə nikahların sayı azalaraq 4,6-dan 4,2- yə düşməsinin, boşanmaların sayının isə 1,6-dan 2,0-a qədər artdığını təsdiqləyir.

Butov.az xəbər verir ki, bütün bunlardan nəticə çıxararaq gənclərdə ailə quran zaman, evliliyin motivinin düzgün seçilməsi, qərar verərkən nəzərə alınan amillərə diqqət edilməsi və s. bu kimi məsələlər əslində boşanmanın profilaktikasını təşkil edir. Çünki boşanma qərarı alınandan sonra, profilaktika çox vaxt nəticə verməyə bilir. Ona görə də boşanmanın profilaktikası evlilikdən əvvələ təsadüf edir.
Bu məqsədlə, gənc ailələr, ailə qurmaq ərəfəsində olan hər kəs üçün xeyriyyə tədbiri - “Psixoloji Yardım Ayı” davam edir. “Uşaqların Gələcəyi Naminə” İctimai Birliyinin təşəbbüsü ilə həyata keçirilən “Psixoloji Yardım Ayı”nın əsas məqsədi xidmətin əlçatanlığını təmin etmək üçün hər kəsin ödənişsiz psixoloji bilik və səriştələrinin birbaşa üsullarla artırılması istiqamətində təlimlər, mühazirələr və konsultasiyaların həyata keçirilməsidir.
Tədbir təcrübəli mütəxəssis, “Sabaha ümidlə” Psixoloji Dəstək İctimai Birliyinin sədri, psixoloq Nərminə Cəfərovanın iştirakı ilə aşağıdakı ünvanda keçirilir:
Bakı şəhəri, Mətbuat prospekti, 529-cu məhəllə, “Azərbaycan” Nəşriyyatının binası, 6-cı mərtəbə, otaq 222. Əlaqə telefonu: 0503223869.

Ərdəbilli qardaşımızı təbrik edirik!

“İranlı Mühacirlər Cəmiyyəti” İctimai Birliyinin qərargahında “Novruz” şənliyi keçirildiyi və həmin tədbirdə “İranlı Mühacirlər Cəmiyyəti”nin işində fəal və sədaqətlə çalışanların bir qisminin təltif olunduğu barədə məlumat vermişdik. Həmin təltif olunanlar arasında Yədulla Kənani də vardı. “İranlı Mühacirlər Cəmiyyəti” İctimai Birliyinin sədri Firidun İbrahimi Diplomu təqdim edərək bildirdi ki, Yədulla Kənani bu diplomu 1945-ci ildə yaranan Azərbaycan Milli Hökuməti dövründə nəşr olunan “Şəfəq” jurnalının bərpasında göstərdiyi fəaliyyətinə görə, təltif edilir.
Əziz oxucular, biz də Yədulla müəllimi təbrik edərək, onun haqqında təqdimatı diqqətinizə çatdırırıq:

Kənani Yədulla Yusif oğlu 28 avqust 1955-ci ildə Ərdəbil vilayətinin Nəmin şəhərinin Albulağı kəndində anadan olmuş, İbtidai və orta məktəbi Ərdəbil şəhərində bitirmiş, Sonra təhsilini davam etdirmək üçün İsfahan uneversitetinin riyaziyyat fakültəsinə daxil olub, riyaziyyat ixtisası üzrə ali təsilini bitirmiş, 1971-ci ildən təhsillə paralel siyasi fəaliyyətlə də məşğul olub. 1979-cü ildə İslam inqilabı qələbə çaldıqda Azərbaycan Demokrat Firqəsinin üzvülüyünə qəbul olunub. 1980-ci ilin sentiyabından başlayaraq, 3 ilə yaxın, orta məktəbdə müəllimlik edib. 1983-cü ildə Azərbaycan Sovet Respublikasına mühacirət etməyə məcbur olan soydaşımız Azərbaycan Demokrat Firqəsinin üzvü olaraq təşkilatın ictimai işlərində fəal iştirak edir. Hazırda “İranlı Mühacirlər Cəmiyyəti” İctimai Birliyi sədrinin köməkçisidir. 2000-ci ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüdür. Yədulla Kənani bir çox elmi- publisistik məqalənin müəllifidir. O, həm də S.C.Pişəvərinin “Nadirə” romanını tərcümə edib. Hazırda S.C. Pişəvərinin xatirəsini çapa hazırlayır. O, 1945-ci ildə nəşr olan “Şəfəq” jurnalının bərpasında və işıq üzü görməsində “İranlı Mühacirlər Cəmiyyəti” Ədəbi Birliyinin üzvü olaraq fəal iştirak edir.

İlham Əliyev Putinə təbrik məktubu göndərdi

Prezident İlham Əliyev Rusiya Federasiyasının Prezidenti Vladimir Putinə təbrik məktubu göndərib. Təbrikdə deyilir:
"Hörmətli Vladimir Vladimiroviç.
Rusiya Federasiyasının Prezidenti vəzifəsinə yenidən seçilməyiniz münasibətilə səmimi təbriklərimi qəbul edin.
Seçkilərdə inamlı qələbəniz dövlətçiliyin möhkəmləndirilməsinə, davamlı sosial-iqtisadi inkişafa və ölkə əhalisinin rifahının yüksəldilməsinə yönəlmiş kursa rusiyalıların yüksək inamından və fəal dəstəyindən xəbər verir.
Məmnunluq hissi ilə qeyd etmək istərdim ki, Azərbaycan Respublikası ilə Rusiya Federasiyası arasında münasibətlər sabit inkişafı ilə seçilir. Sevindirici haldır ki, bu gün xalqlarımız arasında çoxəsrlik dostluq və mehriban qonşuluq ənənələrinə əsaslanan bu əlaqələr müttəfiqlik münasibətləri və qarşılıqlı faydalı əməkdaşlıq ruhunda uğurla genişlənir və möhkəmlənir, onlara yeni məzmun əlavə olunur.
Əminəm ki, birgə səylərimiz bundan sonra da Azərbaycan-Rusiya hərtərəfli tərəfdaşlığının dərinləşməsinə, ikitərəfli gündəlikdə duran cari vəzifələrin həyata keçirilməsinə, ölkələrimizin və xalqlarımızın firavanlığı naminə bütün sahələrdə səmərəli qarşılıqlı fəaliyyətin təmin edilməsinə yönəldiləcək.
Hörmətli Vladimir Vladimiroviç, Sizə möhkəm cansağlığı, xoşbəxtlik və firavanlıq, dost Rusiyanın rifahı naminə dövləti fəaliyyətinizdə uğurlar arzulayıram".

Hikmət Hacıyev Çin Xalq Respublikasında səfərdədir

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin köməkçisi - Prezident Administrasiyasının Xarici siyasət məsələləri şöbəsinin müdiri Hikmət Hacıyev Çin Xalq Respublikasında səfərdədir.
Çinin xarici işlər nazirinin müavini Sun Veudon ilə görüşdə Azərbaycan və Çin prezidentləri arasında keçirilən görüşlərin, aparılan məktub mübadilələrinin ölkələrimiz arasında tərəfdaşlığın strateji inkişaf istiqamətlərinin müəyyənləşdirilməsində mühüm amil olduğu vurğulanıb.
Görüşdə iki ölkə arasında müxtəlif sahələrdə əlaqələrə, COP29-la əlaqədar qarşıda duran məsələlərə, Orta Dəhliz üzrə əməldaşlığa, Cənubi Qafqaz regionunda sülh quruculuğuna dair fikir mübadiləsi aparılıb. Eyni zamanda, Azərbaycan ilə Çin arasında hərtərəfli əməkdaşlığın inkişaf perspektivləri müzakirə edilib.

Sabahın hava proqnozu

Martın 19-na gözlənilən hava proqnozu açıqlanıb.
Milli Hidrometeorologiya Xidmətindən verilən xəbərə görə, Bakıda və Abşeron yarımadasında havanın arabir yağıntılı olacağı gözlənilir. Yarımadanın bəzi yerlərində leysan xarakterli intensiv olacağı, şimşək çaxacağı ehtimalı var. Şimal-qərb küləyi gündüz arabir güclənəcək.
Havanın temperaturu gecə 5-7° isti, gündüz 7-9° isti olacaq. Atmosfer təzyiqi 762 mm civə sütunundan 758 mm civə sütununa enəcək. Nisbi rütubət 80-90 % olacaq.
Azərbaycanın rayonlarında bəzi yerlərdə arabir yağıntılı olacağı, dağlıq və dağətəyi rayonlarda qar yağacağı gözlənilir. Ayrı-ayrı yerlərdə leysan xarakterli intensiv olacağı, şimşək çaxacağı, dolu düşəcəyi ehtimalı var. Bəzi yerlərdə arabir duman olacaq. Qərb küləyi ayrı-ayrı yerlərdə arabir güclənəcək.
Havanın temperaturu gecə 3-7° isti, gündüz 8-13° isti, dağlarda gecə 2-6° şaxta, gündüz 2° şaxtadan 3°-dək isti olacaq.

İlham Əliyev Xankəndidə Novruz tonüalını alovlandırdı - FOTO

Martın 18-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Xankəndi şəhərində Novruz tonqalını alovlandırıb.
Dövlət başçısı Azərbaycan xalqını Novruz bayramı münasibətilə təbrik edib.

Prezident İlham Əliyevin təbriki

- Əziz bacılar və qardaşlar.
Sizi qarşıdan gələn Novruz bayramı münasibətilə ürəkdən təbrik edirəm.
Dördüncü dəfədir ki, bayram tonqalını mən azad edilmiş Qarabağ torpağında qalayıram. 2021-ci ildə Şuşada, 2022-ci ildə Suqovuşanda, keçən il Talış kəndində, bu dəfə isə Xankəndi şəhərində bayram tonqalı qalanır. Bu, böyük xoşbəxtlikdir. Altı ay bundan əvvəl cəmi bir gündən az davam edən antiterror əməliyyatı nəticəsində biz öz suverenliyimizi tam bərpa etdik və bu gün Azərbaycan ərazisində ölkəmizin ərazi bütövlüyü tamamilə təmin edilmişdir.
Biz İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı və antiterror əməliyyatı nəticəsində böyük qəhrəmanlıq göstərmişik. Allah bütün şəhidlərimizə rəhmət eləsin! Şəhidlərimizin, igid əsgər və zabitlərimizin fədakarlığı, peşəkarlığı, qəhrəmanlığı nəticəsində bu gün biz bu torpaqlarda qururuq, yaradırıq, bu torpaqlara həyat qayıdır. Geniş quruculuq işləri aparılaraq biz artıq keçmiş köçkünləri öz dədə-baba torpaqlarına qaytara bilmişik və bu il bu proses davam edəcək.
Əfsuslar olsun ki, İkinci Qarabağ müharibəsinin nəticələri Ermənistana dərs olmadı. Keçən ilin Novruz bayramı təbriklərimdə mən bu barədə danışmışdım və təəssüf hissimi bildirmişdim ki, İkinci Qarabağ müharibəsindəki onların məğlubiyyəti onlara dərs olmadı. Əgər dərs olsaydı, antiterror əməliyyatının keçirilməsinə ehtiyac olmazdı. Ermənistan İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra keçən üç il ərzində düzgün nəticə çıxarmamışdır, öz qanunsuz silahlı birləşmələrini bizim torpağımızda əbədi saxlamaq istəyirdi, burada vaxtılə qanunsuz yaradılmış qondarma dırnaqarası Dağlıq Qarabağ respublikasını yaşatmaq istəyirdi. Bütün bunlar beynəlxalq hüquqa tamamilə ziddir və ən əsası Azərbaycan xalqının iradəsinə ziddir.
Azərbaycan İkinci Qarabağ müharibəsi nəticəsində öz ərazilərinin böyük hissəsini döyüş meydanında azad edib. Halbuki işğal dövründə dəfələrlə bir çox paytaxtlardan bizə siqnallar göndərilirdi ki, bu münaqişənin hərbi həlli yoxdur. Biz sübut etdik ki, istənilən münaqişənin hərbi həlli var. Əgər işğalçı dövlət qanunsuz olaraq digər ölkənin ərazisini işğal altında saxlayır və o torpaqlardan öz xoşu ilə çıxmaq istəmirsə, yeganə yol hərbi yoldur. Biz beynəlxalq hüquq çərçivəsində öz ərazi bütövlüyümüzü, suverenliyimizi bərpa etmişik, BMT Təhlükəsizlik Şurasının dörd qətnaməsini özümüz döyüş meydanında bərpa etmişik.
Altı ay bundan əvvəl uğurla keçirilmiş antiterror əməliyyatı beynəlxalq hüququn təntənəsidir, Azərbaycan xalqının əyilməz ruhunun təntənəsidir. Biz bir daha göstərdik ki, öz yolumuzdan dönməyəcəyik, Ermənistanın arxasında istənilən qüvvələr dursalar belə, biz öz istədiyimizə nail olacağıq və nail olmuşuq.
Biz iyirmi il torpaqlarımızın azad olunmasına hazırlaşmışdıq. Bir çox istiqamətlər üzrə planlı şəkildə işlər gedirdi. Siyasi müstəvidə dünyada Azərbaycanın mövqeləri möhkəmləndi, dostlarımızın sayı böyük dərəcədə artmışdır. Beynəlxalq təşkilatlar bizim təşəbbüsümüzlə münaqişə ilə bağlı bizim mövqeyimizi dəstəkləyən və beynəlxalq hüquqa əsaslanan qərar və qətnamələr qəbul etmişlər və bu münaqişənin həlli üçün hüquqi və siyasi zəmin yaratmışdır. Biz iqtisadi inkişafa nail olduq, iqtisadi müstəqilliyə nail olduq və bu gün heç kimdən iqtisadi cəhətdən və təbii ki, siyasi cəhətdən asılı deyilik. Güclü iqtisadiyyat bizə imkan verdi ki, siyasi müstəvidə öz siyasətimizi müstəqil şəkildə aparaq. Bu gün Azərbaycan dünya miqyasında nadir ölkələrdəndir ki, onun siyasəti tamamilə müstəqildir, ancaq və ancaq Azərbaycan xalqının maraqlarına, iradəsinə əsaslanır.
Təbii ki, əsas vəzifəmiz torpaqlarımızı işğalçılardan azad etmək idi. Bu məqsədlə hərbi gücümüzü artırmaq bizim əsas vəzifəmizdir. Ordumuzun, bütün Silahlı Qüvvələrimizin döyüş qabiliyyəti böyük dərəcədə artmışdır, maddi-texniki təchizat ən yüksək səviyyədə həll olunurdu və İkinci Qarabağ müharibəsi və antiterror əməliyyatı bunu bütün dünyaya nümayiş etdirdi. Ən önəmlisi elə bir gənc nəsil yetişdirildi ki, bu gənc nəsil bizim xalqımız üçün əbədi qürur mənbəyi olacaq və bütün dünyaya Azərbaycan xalqının böyüklüyünü nümayiş etdirmişdir. Bizim gənclərimiz vətənpərvərlik ruhunda, milli ruhda yetişdirildi, üç il bundan əvvəl torpaqlarımızı azad etmək üçün ölümə getməyə hazır idilər və ölümə gedirdilər. Bir daha Allah bütün şəhidlərimizə rəhmət eləsin! Biz bütün şəhidlərimizin, günahsız Xocalı qurbanlarının qanını döyüş meydanında aldıq və bununla fəxr edirik. İstənilən ölkə, istənilən xalq bununla fəxr edə bilər, o cümlədən biz. Biz ərazi bütövlüyümüzü, suverenliyimizi, beynəlxalq hüququmuzu, milli ləyaqətimizi bərpa etmişik və bu gün azad xalq kimi yaşayırıq, qururuq və bundan sonra bu torpaqlarda əbədi yaşayacağıq.
Uzun illər ərzində bu meydan və bu bina separatçıların yuvası idi. Ermənistan tərəfindən maliyyələşdirilən və silahlandırılan separatçılar faktiki olaraq Ermənistan ordusunun bir hissəsi idi. Məhz bu meydanda xalqımıza qarşı çirkin planlar hazırlanırdı. Məhz bu binada Xocalı soyqırımının törədilməsi üçün əmrlər verilmişdir. Bu gün isə biz bu meydanda dayanmışıq. Əziz xalqıma bildirmək istəyirəm ki, bu meydana mən “Zəfər meydanı” adı vermişəm, bundan sonra bura Zəfər meydanıdır.
Xankəndi qədim Azərbaycan torpağıdır, Pənahəli xan tərəfindən salınmışdır. Ancaq əfsuslar olsun ki, keçən əsrin 20-ci illərinin əvvəllərində tamamilə əsassız, heç bir hüquqi, siyasi və demoqrafik əsası olmadan burada muxtar vilayət yaradılmışdır və ondan sonra xalqımızın problemləri də başlamışdır. Nəticə etibarilə keçən əsrin 80-ci illərinin sonlarında Ermənistan bizə qarşı müharibə elan edərək, separatçı qüvvələri dəstəkləyərək, xalqımıza qarşı soyqırımı və digər qanlı cinayətlər törədərək, əfsuslar olsun ki, o vaxt öz çirkin arzularına çata bilmişdir. Hesab edirdilər ki, bu torpaqları işğal altında əbədi saxlaya biləcəklər. Bu məsələdə onlara dəstək verən xarici qüvvələr və bu gün dəstək verən xarici qüvvələr bu qanlı məsuliyyəti onlarla bölüşürlər. Bu gün biz azad edilmiş Qarabağda başımızı dik tutaraq yaşayırıq. Bu il Xankəndiyə və digər şəhərlərə, o cümlədən Xocalıya, Şuşaya, Cəbrayıla, Kəlbəcərə keçmiş köçkünlər qayıdacaqlar, bir neçə kəndə köçkünlər qayıdacaqlar və həyat qaynayacaq.
Xankəndi sovet dövründə də Azərbaycan büdcəsi hesabına, Azərbaycan memarları və inşaatçıları tərəfindən inşa edilmişdir. Bax, arxadakı bina Vilayət Partiya Komitəsinin binası idi. Bu binanın müəllifi Azərbaycan memarı Həsən Məcidov idi. Onun yanındakı bina 1970-ci illərdə inşa edilmişdir, Vilayət İcraiyyə Komitəsinin binası idi. Bu binanın müəllifi Azərbaycan memarı Nəsrullah Kəngərli idi. Bu bina isə o vaxt mehmanxana kimi inşa edilmişdir. Ondan sonra ermənilər onun xarici görünüşünü dəyişdirmişdilər. İndi bu binanın əzəli siması ona qaytarılır və bu mehmanxananın müəllifi Azərbaycan memarı Ənvər Qasımzadə idi.
Bax, təkcə bu misallar onu göstərir ki, bu şəhəri və keçmiş Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətində olan bütün şəhərləri, kəndləri salan, yaradan, memarlığının müəllifi olan, inşaat işlərində iştirak edən Azərbaycan xalqının nümayəndələri idi. Bu binalar bizim tarixi sərvətimizdir. Onlar qorunur, qorunacaq və gördüyünüz kimi, indi əsaslı təmir edilir. Durduğum yerdə isə separatçılar qondarma parlament binası inşa etmişdilər. Gördüyünüz kimi, artıq burada heç bir bina yoxdur. Bu, azmış kimi, onlar elə Şuşada ikinci parlament binasını inşa etməyə çalışırdılar, onun inşa işləri başlamışdır, amma çatdıra bilməmişlər və o bina söküldü. O binanın yerində indi beşulduzlu “Şuşa” oteli yerləşir. Keçmiş dırnaqarası parlament binası da söküldü və söküntü işləri fevralın 26-da başlamışdır.
Fevralın 26-da mən Xocalıda xocalılılarla birlikdə Xocalı memorial kompleksinin təməlini qoydum. Burada yerləşmiş, qanunsuz inşa edilmiş şeytan yuvası – dırnaqarası parlament binası və onun yanındakı terror təşkilatının binası fevralın 26-da sökülməyə başladı və yerlə-yeksan edildi. Separatçıların izi-tozu da qalmadı. Novruz tonqalı da son təmizləmə işlərini görür.
Əziz həmvətənlər, buradan xalqa təbriklərimizi çatdırmaq böyük xoşbəxtlikdir. Biz hamımız İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra qürurla yaşayırıq. Biz hamımız fəxr edirik ki, biz özümüz ədaləti bərpa etdik, torpaqlarımızı işğalçılardan azad etdik, öz gücümüzü göstərdik və bundan sonra hər kəs bizimlə hesablaşmalıdır, əks təqdirdə, özü peşman olacaq.
Mən bir daha əziz xalqımı qarşıdan gələn bayram münasibətilə ürəkdən təbrik etmək istəyirəm, Azərbaycan xalqına cansağlığı, yeni uğurlar arzulayıram. Qarabağ Azərbaycandır!

Qazaxıstanın XİN başçısı İrəvandadır

Qazaxıstanın xarici işlər naziri Murat Nurtleu İrəvandadır.
Ermənistan XİN onun həmkarı Ararat Mirzoyanla fotosunu yayıb.
Qeyd edək ki, Qazaxıstanın xarici işlər naziri martın 17-18-də Ermənistanda işgüzar səfərdə olacaq.
Murat Nurtleu və Ararat Mirzoyan arasında danışıqlar martın 18-də İrəvanda baş tutacaq, bundan sonra nazirlər mətbuata açıqlamalar verəcəklər.

Məryəm ABDULLAZADƏ yazır:"Dil millətin varlığıdır"

Hər dil bir millətin varlığını təşkil edir. Azərbaycan mətbuatına nəzər saldıqda tarixən publisist ziyalılarımızın yaradıcıllıqlarında dil məsələsinin ön planda yazıldığının şahidi oluruq.
Müasir dövrün tələbi budur ki, müxtəlif mədəniyyətləri və ənənələri mənimsəmək, xarici ölkələrə səfərimizdə planlarımızı asanlaşdırmaq məqsədilə gərəkdir ki, əlavə bir dil öyrənəsən. Yadda saxlamaq lazımdır ki, bir dil səslər, qrammatika və ya lüğət baxımından ana dilinə nə qədər oxşardırsa, onu öyrənmək də bir o qədər asandır. Fərqli dillər hər bir fərd üçün fərqli çətinliklər yaradır. Məsələn, ola bilər ki, bir dildə lüğəti öyrənmək asan, tələffüz etmək isə çətin ola bilər. Başqa bir dildə isə bunun əksini tapa bilərsiniz.
Dil öyrənmək, əslində, beyin üçün çox yaxşıdır. Bunu araşdırmalar göstərir. Hətta dil öyrənmək zehni birdən çox yolla açır və insanları digər mədəniyyətlərdən xəbərdar etməklə yanaşı, həm də xüsusi dil və əqli faydalar gətirə bilir. Məsələn, linqvist nöqteyi-nəzərdən başqa bir dili öyrənmək, əslində, bütün dillərin strukturunu başa düşməyi asanlaşdırır. Xüsusilə vurğulamaq lazımdır ki, uşaq yaşdan dil öyrənən fərdlər erkən yaşdan insanların fərqli perspektivlərə və fərqli baxış nöqtələrinə malik ola biləcəyini qavraya bilirlər.
Bu gün müxtəlif mənbələr vasitəsilə dili necə öyrənməklə bağlı müxtəlif tövsiyələri əldə edə bilərik. Amma burada əsas məsələ odur ki, söhbət hansı dili öyrənməkdən gedir və fərdin yaş baxımından həyatın hansı mərhələsindədir?

Psixologiya Elmi Tədqiqat İnstitutunun sədri, psixoloq Elnur Rüstəmov dilin neçə yaşda və nə vaxt öyrənməyin doğruluğu ilə bağlı suallarımıza aydınlıq gətirdi. Qeyd etdi ki, ikidilli uşaqlar başqa mədəniyyətlərə daha empatik və açıqfikirli olurlar.
“Bu mövqedə valideynlərdə yaranan fikir ayrılıqları yeni problemə çevrilir. İkinci dili öyrənməyin çoxsaylı üstünlükləri ilə bərabər bir çox valideynlər öz uşaqlarına ikinci dili nə vaxt və necə öyrənmələri ilə bağlı tərəddüdlər yaşayırlar. Çox zaman sual «uşağa məktəbəqədər yaş dövründə ikinci dil öyrətmək üçün yüklənən öhdəliklər doğrudurmu?» formasında olur. Mütəxəssislər hesab edirlər ki, məktəbəqədər yaş inkişaf üçün ən yaxşı dövrdür. Uşağın inkişafının ilk beş ilində olan beynin dil öyrənmə qabiliyyəti, sonrakı mərhələlərlə müqayisədə bənzərsizdir”.
Psixoloqun sözlərinə görə, uşaqlarda beyin xarici dillərin səslərinə məhəl qoymağı öyrənmədiyi və yeni səsləri daha yaxşı təqlid edə bildiyi üçün onlar doğma və ya yaxın olmayan ifadələri belə tələffüz edə bilirlər.
“Uşaq yeniyetməlik dövrünə çatdıqdan sonra isə bu fürsət pəncərəsi daralır”.
Elnur Rüstəmov məsələni bir faktla əsaslandırdı:
“Kaliforniya Universitetinin Psixologiya və Dilçilik üzrə dosenti David Barner deyir ki: “İnsanlar bir sonrakı yaşlarda ikinci dili öyrənmək qabiliyyətinə görə fərqlənsələr də, hər bir uşaq həyatının ilk bir neçə ilində iki və ya daha çox dili sərbəst öyrənə bilər. Məktəbəqədər uşaq kitablar, mahnılar, musiqi və hərəkətlər, eləcə də barmaq oyunu vasitəsilə sıxıcı olanı daha maraqlı qəbul edir. Bunların hamısı məktəbəqədər uşaqların sevdiyi təkrarlara malikdir və onlara yeni məlumatları saxlamağa kömək edir. Nəticədə məktəbəqədər uşaqların öyrənməyə ümumi müsbət münasibəti ilə birlikdə, yeni səsləri təqlid etmək, şans vermək və hədəf dildə danışmağa başlama ehtimalı daha yüksək olur”.
Elnur Rüstəmov vurğulayır ki, dünyada mədəniyyətlərarası qarşılıqlı əlaqənin artması ilə qlobal modelə yaxınlaşma dövründə ikinci dili sərbəst şəkildə öyrənmək çox rahat və faydalıdır.
“Valideynlər övladlarının erkən uşaqlıqda fürsət pəncərəsindən yararlanmalı, gələcək həyatında uğur qazanması üçün lazım olan üstünlükləri verməlidirlər. Ən əsası, bunu əyləncəli etməyi unutmamalıdırlar. Çünki uşaqlar əyləndikdə dil öyrənmələri daha sürətli inkişaf edir”.
Psixoloq deyir ki, yeni dil öyrənməyin uşağa heç bir əks təsiri yoxdur. Bu yaş dövründə olan uşaq sözləri ifadə etməyi bacarmalı, rahat öyrənməli və qabiliyyətlərini nümayiş etdirməyi bacarmalıdır.
Bəs 6 yaşından etibarən məktəbə qədəm qoyan uşaqlar üçün məktəblərdə dil dərslərinin proqramı necə qurulmalıdır? Müəllimlər hansı addımları atmalıdırlar ki, ömrünün 11 ilini məktəbə sərf edən fərd xarici dili öz ana dili kimi oxusun, yazsın, danışsın? Bu barədə ingilis dili üzrə müəllim, mentor Vüqar Məmmədovla həmsöhbət olduq. Vüqar Məmmədov xarici dilin tədrisində yol verilən yanlışlıqlara aydınlıq gətirdi:
“İlk növbədə, məktəb müəllimlərinin kvalifikasiyası vacib məsələdir. Belə ki, müəllimlər özləri ingilis dilində danışmaqda çətinlik çəkirlər, əlavə olaraq onlar özləri qrammatika əsaslı öyrəniblər deyə, dili də o istiqamətdə tədris edirlər. Buna görə də müəllimlərin özləri yaxşı olardı ki, beynəlxalq kurslar keçsinlər. Ən əlası CELTA-dır, lakin bundan başqa TESOL və başqaları da var. Ən azından TKT modullarını keçməlidirlər”.
Vüqar Məmmədovun sözlərinə görə, ilk olaraq hələ müəllimlər özlərini təkmilləşdirməlidirlər.
“İngilis dili müəllimləri dilçiliyin atası sayılan Dr. Stephen Krashen məqalələrini oxumalı, A.J. Hoge-nin yaratdığı sistemi analiz etməlidirlər. Bundan sonra tələbələrdə dilə qarşı maraq yaratmağa yönələ bilərlər. Kimdən soruşsan, deyir ki: “İngilis dili çətin, ağır, sıxıcıdır, biz heç vaxt bu dili öyrənə bilməyəcəyik. Buna əsasən söyləmək olar ki, növbəti addımlardan vacibi bu yolda tələbələrin zehniyyətini dəyişmək olmalıdır”.
Vüqar Məmmədov bildirir ki, dili öyrənmək çətin və sıxıcı deyil, əksinə, çox əyləncəli və maraqlıdır. Yanaşma tərzi düz olmadığından vəziyyət bura gəlib çıxıb:
“Əslində, dərindən düşünəndə dil yox, metodika, dərsliklər, məktəb və müəllimlər sıxıcıdır. Ona görə əvvəlcə zehniyyət dəyişdirilməlidir.”
Vüqar Məmmədov vurğulayır ki, ən vacib məsələ dil öyrənmək və mənimsəməyin tam başqa anlayışlar olmasıdır.
“Dil təbii olaraq mənimsənilir. Necə ki, biz məktəbə gedəndə artıq danışırdıq, başa düşürdük. Biz öz dilimizdə danışmağı məktəbdə mənimsəməmişik. Məktəbdə dili öyrənmişik. Belə ki, yazmağı, oxumağı, dilin strukturunu, qrammatikasını, morfologiya, sintaksis və sairə. Bunlar məktəbdə öyrədilib. Lakin bunlara kimi biz artıq danışa bilirdik. Demək ki, məsələnin kökü xarici dili əvvəlcə mənimsəmək, sonra öyrənməkdir.
Mentor Vüqar Məmmədov qeyd edir ki, dili eşitmədən danışmaq və başa düşmək mümkün deyil.
“Əgər mən, “Lets gelarihir” ifadəsini yazdığım formada eşidirəm və anlamıramsa, deməli, onun “lets get out of here” normal ifadəsini oxuyub anlamağın faydası yoxdur. Elə tələbələrin əksəriyyətinin ağrılı yerlərindən biri də budur: “Ay müəllim, biz oxuyub başa düşürük, amma onu eşidəndə tuta bilmirik”. Səbəb? Elə cavab sualın özündədir. Biz yalnız oxuyub tərcümə edirik. Dinləmə yoxdur”.
Müəllimin fikrincə, tələbələrə öz maraq dairələrinə uyğun hekayə kitabları (story books) verilməlidir:
“Dinləmə üzərindən öyrənməli, self-study proqramları ilə işləməlidirlər. Bütün bunlar da vaxt alır, bəli. Lakin elə doğru yol da budur”.
Vüqar Məmmədova görə, qrammatika haqda bilikləri, tonlarla sözləri başa yığmaqla, test kitabçalarını işləməklə yalnız DİM imtahanlarını vermək olar.
“Səbirli və disiplinli qalmaq və az-az, lakin davamlı addımlarla hərəkət etmək lazımdır. Bir sözlə, dili yalnız həyat tərzinə çevirərək öyrənmək mümkündür”.