Şairlərin, qələm adamlarının romantik ruhlu, daim sevgi axtarışında olduqlarını eşitmişdim. Ancaq elə indicə ədəbiyyat saytlarının birində oxuduğum bir material məni xeyli sarsıtdı. Məşhur türk qadın şairi Tomris Uyar müxtəlif vaxtlarda öz müasirləri- Cemal Süreya, Turqut Uyar və Edip Canseverlə eşq macərası yaşayıb. Maraqlı cəhət ondan ibarətdir ki, kişi şairlərin üçü də bir-biriləri ilə dost olub. Buna baxmayaraq, Tomris Uyar onları özünə aşiq etməyi bacarıb. Tomrisə ən sadiq şair ilk sevgilisi Cemal Süreya olub. Hətta belə deyirlər ki, Cemal Süreya hər gün işə eyni vaxtda gəlir, heç vaxt gecikmirmiş. Bunu görən Tomris bir dəfə deyir: "Arada evə gec gəl də. Sənin heç dostların yoxdur?". Növbəti gün şair 10 dəqiqə gec gəlir. Gecikmələr hər növbəti gün bir az da artır. Bir müddətdən sonra qadın təsadüfən eyvandan çölə boylananda Cemal Süreyanın skamyada oturub saata baxdığını görür...
Cemal Süreya həmişə qadına deyirmiş: "Səndən ayrıldığım anda sənin və yazdığın hekayələrin haqqında sevgimi bildirəcək heç bir fikir söyləməyəcəm"...Doğrudan da, ayrıldıqlarından sonra Cemal Süreya sevgilisi haqqında heç nə yazmır...
Tomris Uyar Turqut Uyarla tanış olanda o, 7 ildir şeir yazmırmış. Qadın şair bu barədə öz xatirələrində yazır: "İlham pəriliyi etdim demək istəmirəm, amma hər halda çox deyindiyim, dümsüklədiyim, yazmasını xahiş etdiyim üçün şeir yazmaq istəyi yenidən doğuldu". Tomris də şairi özünə həddindən çox bağladığını etiraf edirdi: "Turqut hər an məni əlindən qaçıracaqmış kimi əhəmiyyətsiz bir qayğı ilə məhv edəcək özünü".
Edip Canseverlə Turqut Uyar çox yaxın olublar. O, heç vaxt Tomrisi özünə aşiq edə bilməyib. Fəqət hər ad günündə onun haqqında şeir yazaraq sevgisini aləmə yayıb. Tomris Edip Cansevər haqqında deyirdi: "Sevgililik, ya da eşq duyğusu zamanla yaraya çevrilə bilər, qaysaqlanır və sağalır. Bitməyən eşqin həqiq və lirik dostluq olduğunu Edip Cansevər öyrətdi mənə". Göründüyü kimi, onların arasındakı münasibət zahirən dostluq kimi görünsə də, əslində şairləri bir-birlərinə bağlayan daha möhkəm bağlar var idi...
Türkiyə ədəbiyyatının üç böyük nümayəndəsini özünə aşiq edən Turqut Uyar 62 yaşında xərçəng xəstəliyindən vəfat edib. O, ömrünün sonlarında demişdi: "Həyat hekayəmin yazılmasını istəmirəm. Özüm haqqında düşünməyi bu qədər əhəmiyyətli hesab etmirəm".
Heç kim deyə bilməz ki, Tomris Uyarsız Türkiyə ədəbiyyatı necə olardı. Ancaq bir şey məlumdur ki, o, Cemal Süreyya, Turqut Uyar və Edip Cansever kimi şairlərinin əsas ilham mənbəyi, onlarca şeirlərinin qəhrəmanı olub. Bu qadın olmasa idi, bəlkə də, nə Cemal Süreyya tanınıb sevilərdi, nə Turqut Uyar, nə də Edip Cansevər...

*
Qadınlar belə bir qüvvəyə malikdirlər, yəni. Şairləri şair edən də əslində qadınlardırlar. Şeir yazmağı öyrədən qadınlar bir az qəribə olurlar. Əvvəl, səni özünə öyrəşdirənə kimi diqqətini əsirgəmir, sonradan isə “oyun qaydalarını pozmağa” cəhd göstərirlər. Amma, etiraf edirəm, onları incitmədiyin müddət ərzində ürəklərinin ən dərin qatlarında səni düşünür, ən çətin anlarında yanında olurlar. Nə qədər bunu hiss elətdirmək istəməsələr də qayğını çəkirlər. İlahi bir köməyə ehtiyacın olduğu, əlini açıb Allaha dua etdiyin vaxtlarda əlindən tuturlar. Tanrıya bərabərdirlər, bəlkə də. Tanrı kimi də qəddardırlar. Bircə səhvində səndən üz döndərir, ən qəddar düşməninə çevrilirlər.
Bəlkə də, hər kişinin həyatında qarşılıqsız sevdiyi, amma ona şeir yazmağı öyrədən bir qadın olmalıdır…Sual verirəm sizə: hansı kişi öz-özünə şeir yazıb?

Kənan Novruzov