Öz mövcudiyyəti ərzində bəşəriyyət bir çox müharibə görmüşdür: dünya, regional,
soyuq və digərləri. Düşünmək olardı ki, bu hamısıdır. Başqasını tapmaq
çətindir. Lakin tərəqqi öz yerində dayanmır və budur, tərəqqinin yeni körpə varlığı-
iqtisadiyyata və ölkənin valyuta ehtiyatlarına ildırım sürətilə zərbə vuran “Neft
müharibəsi” və ya neft rıçaqı. İmperiyalar və müstəmləkələr dövrü çoxdan
keçmişdir, əgər “Böyük qardaş” olaraq ikinci variantı necə də olsa nəzərdən
keçirmək mümkün idisə, lakin bu variant belə artıq XX əsrdə və XXI əsrin
əvvəllərində olduğu təsirə malik deyil. Kütləvi müharibələr artıq dəbdə deyil,
kütləvi dağıdıcı silahların istifadə olunduğu müharibələr olmayacaqdır. Çünki
onlar hər şeyə zərbə vururlar, həm də heç kim öz resurslarını itirmək istəmir, ancaq bunlar vasitəsilə pul qazanmaq olardı.
Suriya və Liviyadan olan qaçqınlarla bağlı Avropa böhran içindədir. Şərq
saxta “müsəlmanlar” - İŞİD terrorçuları ilə mükafatlandırıldı. Şahmat taxtasında
hər şey düzülüb, lakin Çin və MDB dövlətləri qalır. Çinə təzyiq etmək, çaldıqları
ilə onu oynamağa məcbur etmək mümkün deyildi, açıq şəkildə savaşmağın heç bir
mənası yox idi, belə ki, bu, sarsıdıcı məğlubiyyətə gətirib çıxaracaqdır. Geriyə
sadəcə iqtisadi müharibə qalır ki, burada əsas rollardan birini də neft oynayır.
MDB ölkələrinə keçək.
SSRİ-nin süqutundan sonra, Qərb keçmiş sovet respublikalarını müstəmləkəyə
çevirə bilmədi. Qərb siyasətçiləri dövlətləri devirməyə cəhd etdilər, lakin Ukrayna
istisna olmaqla bunun heç bir nəticəsi olmadı. Beşinci kolonların yaradılması
yekunda zəiflədi, göndərilmiş kuklalar özlərinin uğursuzluqları və xalqın qəzəbi
nəticəsində gedirlər. Belarus və Rusiyaya qarşı sanksiyalar yalnız dövlətləri
gücləndirdi və onların daxili bazarlarının inkişafına təkan verdi. Təsir metodları
kimi həyat da dəyişir. Yeni təsir metodu bazarda neftin qiyməti oldu. Bu da daha
çox büdcələri neftdən asılı olan ölkələrə - şərq ölkələri, bəzi Avropa ölkələri, MDB
dövlətləri (Azərbaycan, Rusiya, Qazaxıstan, Türkmənistan) təsirini göstərdi.
«Neft zərbəsi»ndə heç kim gunahlandırıla bilməz. Belə ki, bazarda neft çoxalıb və
bu səbəbdən də aşağı qiymət yaranır.Bu da dövlətin iqtisadiyyatını öldürür və
ölkənin maliyyə ehtiyatlarını (Çin, Rusiya və digər böyük dövlətlər), eləcə də
iqtisadiyyatı birbaşa neftin qiymətindən asılı olan ölkələri (Azərbaycan.
Türkmənistan, Qazaxıstan) zəiflədir.
Nəticədə neft üzərində oynamaqla və bir sıra ölkələrdə dolları möhkəmləndirməklə
Qərb, neft istehsal edəndövlətləri özünə tabe etmək üçün onları gəlilərindən
məhrum edir. Bu, bir tərəflərin qələbə qazandığı və təbii olaraq digərlərinin
uduzduğu oyundur. Bir dövlətin iqtisadiyyatına və onun resurslarına zərbə vurmaq
olar, lakin burada bir məqam var. Böhranla üzləşmiş ölkədaxili resurslarını cəlb
edir, fabrik, zavod və digər müəssisələrin tikintisi hesabına daxili bazarın inkişafı
başlanır. İxracı əvəz edəcək və neftdən asılılığı aradan qaldıracaq hər bir şey edilir.
Bizimlə bağlı onu demək olar ki, Azərbaycan inkişaf etmiş iqtisadiyyatı, qüdrətli
ordusu, möhkəm əxlaqi və mənəvi keyfiyyətlərə malikəzəmətli xalqı olan güclü
dövlətdir.
Böhran dünyaya fərqli bir rakursdan baxmaq və əvvəl mövcud olanların əsasında
daha yaxşını yaratmaq üçün yeni üfüqlər, imkanlar açır.Azərbaycan daxili
resursları və bizim Prezidentimiz İlham Heydər oğlu Əliyevin rəhbərliyi altında
mütəşəkkil xalqınınhesabına böhrandan layiqli şəkildə çıxacaqdır.
Tamerlan Ələkbərov
Butov.az