Zelenski Trampdan zəmanət almaq üçün Vaşinqtona gedir

Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski fevralın 28-də Vaşinqtona səfər edəcək.
Səfərin əsas məqsədi ABŞ ilə nadir torpaq metallarının hasilatı və istifadəsi sahəsində əməkdaşlığa dair çərçivə sazişinin imzalanmasıdır.
ABŞ Prezidenti Donald Tramp bu razılaşmanı Kiyevə verilən dəstəyin kompensasiyası kimi qiymətləndirir.
Trampın sözlərinə görə, Vaşinqton Ukraynaya hərbi təhlükəsizlik zəmanətləri vermək niyyətində deyil. Bunun əvəzinə, resurs sazişi Ukraynanın təhlükəsizliyini avtomatik təmin edəcək. Ağ Ev rəhbəri hesab edir ki, Ukraynanın hərbi təhlükəsizliyinin təminatı əsasən Avropa ölkələrinin üzərinə düşməlidir. Lakin Avropa dövlətləri bu məsələdə ABŞ-nin güclü dəstəyini vacib hesab edir, Tramp isə hələlik bu dəstəyi verməyə tələsmir.
Böyük Britaniyanın "The Economist" jurnalının məlumatına görə, Zelenski Vaşinqtonda yalnız çərçivə sazişi imzalamağa hazırdır. O, tamhüquqlu iqtisadi əməkdaşlıq razılaşmasına imza atmaq istəmir, çünki ABŞ Ukraynaya genişmiqyaslı təhlükəsizlik zəmanətləri verməkdən çəkinir. Zelenski Trampdan bu zəmanətləri almaq üçün onunla şəxsən görüşmək istəyir.
Qeyd olunur ki, ABŞ administrasiyası Zelenskinin Tramp ilə görüşünü faydasız hesab edirdi, çünki nadir torpaq metallarına dair müqavilə hələ tam razılaşdırılmamışdı. ABŞ Dövlət katibi Marko Rubio da razılaşmanın tam razılaşdırıldığını təsdiq edə bilməyib.
Tramp Ukraynanın NATO-ya üzv olma perspektivini rədd edib və Avropanın Kiyevə təhlükəsizlik zəmanətləri verməli olduğunu vurğulayıb. Onun fikrincə, ABŞ üçün Ukrayna ilə resurs sazişi imzalamaq ən yaxşı seçimdir. Prezident bildirib ki, bu razılaşma sayəsində amerikalılar Ukraynada işləyəcək və bu, “avtomatik təhlükəsizlik” yaradacaq.
Böyük Britaniya və Fransa isə Ukraynada sülhməramlılar yerləşdirmək niyyətində olduqlarını açıqlayıblar. Lakin Avropa ölkələri öz hərbçilərinin təhlükəsizliyinə dair ABŞ-nin zəmanət verməsini istəyirlər. Bu məsələni müzakirə etmək üçün Fransa Prezidenti Emmanuel Makron Vaşinqtona səfər etsə də, Trampdan konkret təminatlar ala bilməyib. Böyük Britaniyanın Baş naziri Kir Starmer də eyni məqsədlə ABŞ-yə gedib və Vaşinqtonun dəstəyi olmadan Ukraynada uzunmüddətli sülhün mümkün olmadığını bildirib.
Tramp administrasiyası isə hələlik resurs sazişini ön plana çəkir. Tramp vurğulayıb ki, bu müqavilə həm ABŞ, həm də Ukrayna üçün “fantastik bir razılaşma” olacaq. Onun sözlərinə görə, bu saziş Ukrayna üçün müəyyən bir təhlükəsizlik təmin edəcək, çünki ABŞ vətəndaşları bu resurs layihələrində iştirak edəcək.
Moskva Trampın Ukraynaya əraziləri qaytarmaq niyyətinə reaksiya verib. Kremlin sözçüsü Dmitri Peskov bildirib ki, Rusiya qoşunlarının nəzarətində olan ərazilər “Rusiyanın ayrılmaz hissəsidir” və onların geri qaytarılması mümkün deyil. Peskov həmçinin qeyd edib ki, münaqişənin həlli “asan və sürətli” olmayacaq.
Beləliklə, Zelenskinin ABŞ-yə səfəri çərçivəsində əsas müzakirə mövzuları resurslar üzrə əməkdaşlıq və təhlükəsizlik məsələləri olacaq. Lakin tərəflər arasında müəyyən fikir ayrılıqları qalmaqdadır və Tramp administrasiyasının Ukrayna ilə bağlı konkret addımları necə atacağı hələlik bəlli deyil.