Afaq MÜBARİZQIZI Yazır:

Necə deyim ki, 70 yaşın mübarək, Ata?

Səni neçə vəsf edim ki, qəlbimdəki sənsizliyi ovuda bilim? Necə sarılım sənə, necə qoxunu içimə çəkim, o ağ saçlarına necə sığal çəkim, necə öpüm o zəhmətkeş əllərindən? Sən axı mənim söykəndiyim ən böyük dağ idin, indi səni neçə vəsf edim ki, dağlar məndən inciməsin?! Sənin ətrin dünyanın ən ən gözəl güllərindən belə qiymətli idi. İndi onu necə izah edim ki, güllər məndən inciməsin?! Kölgən başımın üstündə bir çinar kimi idi. İndi hər addımımda o kölgəni axtarıram, Ata! Sənə o qədər ehtiyacım var ki, kaşki mənə həmdəm ola biləsən. Darixmağin izahı olsaydı, qəlbimdən süzülüb gələn sözlərin qarşısında qələmim aciz qalardı…
Tanınmış bir qiraətçinin dediyi sözlər eyni ilə sənin dediklərini xatırladır: elə otur dur ki, elə danış, elə addım at ki hər yerdə səni görürlər. Mən bütün insanların hamısını bir kənara qoyuram. Harda olsam elə bilirəm ki, məni sən görürsən. Ona görə də həmişə çalışıram ki, sənə layiq olum. Bir ömür sənin qızın olmanın qüruru ilə yaşayacam.
Dünya bir pəncərədir, hər gələn baxar gedər deyirlər. Əsas odur ki, bu dünyada elə yaşayasan ki, özündən sonra bir iz qoyub, xoş xatirələrlə anılasan. Həyatda attığın addımlar, dünyaya baxışın, insanlara verdiyin dəyər, qazandığın hörmət hər zaman qürur hissi ilə anılır. Sən sağlığında qazandığın hörməti, gedişinlə əbədiləşdirdin. Səndən sonra xatirələrə sığındıq, Ata! Ömür kitabımızın səhifələrini vərəqlədikcə xatirələrimiz daha da şirinləşir, həm də dilimizdən heç düşmür. Sənin bizə ərməğan etdiyin həyat yolunun cığırı ilə addımlamaq bizə elə qürur verir ki, sən bizim bu yoldakı ən böyük qəhrəmanımız oldun...
Atam Qasımov Mübariz 1 iyul 1955-ci ildə Qərbi Azərbaycanın Dərələyəz mahalının Qabaxlı kəndində doğulub, boya- başa çatmışdı. Yurd-yuvasının ermənilər tərəfindən işğal olunması atamı dərindən sarsmışdı. İllər keçsə də o qəlbindəki Vətən sızıltısını hər zaman hiss edirdi. Vətən həsrəti Atamın qəlbindəkiləri qələmə almaqla az da olsa həsrətini dindirirdi. O, sanki bununla təsəlli tapırdı. Ən böyük arzusu da bütün bu yazdıqlarını kitab halında nəşr etdirmək idi. Artıq buna yenicə baslamışdıq ki, zalım fələk onu əbədi olaraq bizdən aldı. Amma biz, yəni hayat yoldaşı və övladları olaraq onun bu arzusunu həyata keçirməyi özümüzə borc bildik. Qürur hissi ilə də o kitabı nəşr etdirdik.
Atamla olan söhbətlərimizi xatırlayıb bəzən gülümsəyirəm, bəzən də kövrəlirəm. Belə söhbətlərimizdən biri də atamın gördüyü yuxu idi. Atam yuxunu mənə danışa danışa, bu sözləri də qeyd etdi ki, yuxumu qələmə alıb dəftərimə də yazmışam, sən də oxu, düzəlişlər et, geniş şəkildə yaz hekayə formasına gətir, kitabımda onu da nəşr etdirək. Mən də böyük məmnuniyyətlə onun istəyini yerinə yetirdim.
Vətən həsrəti ilə başa vurduğu günlərdən biri idi. Yerinə uzanıb adəti üzrə kitab oxuyurdu. Kitabda təsvir olunan təbiət atamı bir anlıq xəyallara daldırdı və elə o xəyalların ağuşunda da yuxuya gedən atam yenə doğma kəndini, Qabaxlını görür. Atam danışırdı:
Vətənimdə idim. Doğma kəndim Qabaxlı necə də gözəl idi. Arpa çayının sol sahilində yerləşən kəndimi yuxumda görmək sanki mənə Cənnət qədər əziz idi. Bir xeyli gəzib dolaşdım doğma yurdumu. Kəndimiz füsunkar gözəlliklərlə əhatə olunmuşdu. Bütün kəndi öz ağuşuna almış qeyri adi gözəllik insanın ruhuna sakitlik verirdi. Sanki bu gözəlliyi rəssam işləmişdi. Bütün rəngləri bir araya gətirmək, belə bir ahəng yaratmaq doğrudan da valehedici idi. Necə ola bilərdi ki, bütün rənglərin əks olunduğu bu mənzərə bu qədər incəliklə işlənsin, rənglər bir-birinə inanılmaz dərəcədə uyğunlaşsın. Qəhvəyi dağların başındakı qara uzaqdan baxanda qeyri-adi bir görünüş əks etdirirdi. Yaxşı yadımdadır, bəzən dumanın, çənin içində heç bir dağ görünməzdi. Dəfələrlə gəldiyimiz yerlərdə anidən gözümüzə dəyən dağlar bizdə təəccüb doğururdu. Axı necə ola bilərdi ki, bir neçə dəfə bura gəldiyimiz halda biz o dağı görməmişik?! İki gün sonra isə həmin yerdə görünən çən, duman bütün suallarımıza cavab verirdi.
Kəndimizdə olmaq, yenidən o gözəllikləri görmək mənə mənəvi güc verirdi. Uzaqdan görünən başı qarlı dağlar, digər tərəfdə yenicə çiçək açmış ağaclar, dörd bir tərəfində tapdalamağa belə qıymadığım şeh düşmüş otlar, otların arasında göz oxşayan rəngli çiçəklər, ara sıra gözə dəyən yaz göbələkləri, qışdan sonra təbiətin oyanması ilə aşıb-daşan şəlalələr, bumbuz bulaqlar insana hər şeyi unutdururdu. Bütün bu gözəlliklərin arasında quşların cikkiltisi sanki təbiətin nəğməsi idi.
Geriyə döndüyümdə gördüyüm mənzərəyə heyran qalmamaq mümkün deyildi. Otların arasında bitən sayı -hesabı bilinməyən lalələr insanın gözünü oxşayırdı. Yaşıllıqlar içərisindəki alqırmızılar həqiqətən bir möcüzə idi. Yaşılla qırmızı bir arada bu qədərmi heyranedici ola bilərdi? İndi bu mənzərə qarşısında insan necə geri dönmək istəsin?
Yeni oyanan bu təbiətin o qədər incəlikləri vardı ki... Gül-çiçəklərin ətrafında pərvanə kimi dolaşan kəpənəklər təbiətə bir başqa gözəllik verirdi. Bütün bunlarla təbiət bir daha sübut edirdi ki, insan ruhu gözəlliklər görüncə, yaşamaq eşqi daha da artır...
Amma içimdə bir hüzün vardı. Vətəndə olsam da, bunun keçici olduğunu sanki hiss edirdim. Hər an düşmənlə qarşılaşa bilərəm deyə çox təlaşlanardım. Gözümü yumub bu təmiz havanı ciyərlərimə çəkdim. Heç vaxt heç yerdə görə bilməyəcəyim bir gözəlliklə qarşı qarşıya dayanmışdım. Artıq geri dönmək vaxtı idi. Ayaqlarim getsə də, ürəyim getmək istəmirdi. Çünki o balaca ürək bu yerlərdə öz iradə və böyüklüyünü tapmışdı. Çaylardan, dərələrdən keçə-keçə, bulaqların sərin suyundan içə-içə, ağacların kölgəsində dincələ -dincələ yoluma davam etdim. Bu çətin yollardan keçərkən sanki özümə vaxt qazandirirdim, bir az daha buralarda qalmaq üçün. Elə bu düşüncələrlə addımlayırdım ki, birdən kiminsə məni çağırdığını eşitdim. Sevinərək geri döndüm, lakin heç kimi görə bilmədim. Çox ümidlənmisdim məni tanıyan biri olar deyə. Təəssüf hissi keçirərək yoluma davam etdim. Yenə həmin səsi eşitdim. Mübariz, Mübariz. Geri döndüm, heç kimi görmədim. Bir neçə addım geri qayıtdım, ətrafıma nəzər saldım. Diqqətlə baxdığımda qayaların arasında bitən bir gözəl çiçək gördüm. Üstünə şeh düşmüş bu gül kimdənsə küsmüş kimi başını aşağı salmışdı. İstədim dərim, amma əlim çatmadı. Yoluma davam etmək istəyirdim ki, yenə həmin o səs. Dörd bir tərəfimə boylanıb heç kimi görmədiyimdə artıq heç şübhəm qalmadı ki, məni səsləyən o gül imiş. Sən demə qayaların arasındakı o zərif, kövrək, qərib gül məni səsləyirmiş. Hara gedirsən el oğlu, məni də özünlə apar deyirdi.
Mən çox kövrəldim. Ancaq getməli idim. O isə dayanmadan məni çağırır və yalvarırdı ki, məni yad əllərdə qoyub getmə, ay insafsız. Yanağımda hiss etdiyim istiliklə artıq göz yaşlarımın axtığını anladım. Bu an qəlbimdən bir sızıltı keçdi. Geri dönməyəcəyimi anlayan gül "mən sizi gözləyəcəyəm, siz gələnə qədər də solan deyiləm, qayıdın!" Gözümün yaşını silib, son dəfə həsrətlə baxdım kəndimizə. Qoynunda böyüdüyüm, dincəldiyim hər qarışısını əzbərlədiyim Vətənim indi yad əllərdə idi.
Gül dedi bülbül gülə, gül gülmədi getdi,
Gül bülbülə, bülbül gülə yar olmadı getdi.
Var gücümlə qışqırıb, ey təbiət gözəli gözlər oxşayan, qəlbləri titrədən gözəl gül. Biz mütləq geri dönəcəyik…
Sevinc və təlaş içində yuxudan oyandım. Bir xeyli gözlərimi tavana dikib baxdım. Və anladım ki, gördüklərim bir yuxu imiş. Elə o vaxt da bu sətirləri yazdım:
Çatdırın o gülə -gülzara məni,
İtirsən o yerdə gəz, ara məni.
Qürbətdə qoymayın məzara məni,
Vətən gündüzünə həsrət qalmışam.
Kaski bunlar bir yuxu olmazdı. Amma yaxşı ki, yuxu da olsa bu hissləri yaşayırdım. Vətən həsrəti ilə alışıb yanan atamın tez-tez yuxularında Vətənə getməsi az da olsa ona bir təsəlli idi.
Atamın dilindən: Çox istəyərdim ki, belə yuxularımın birində də atamı ziyarətə gedim. Vaxtsız itirdiyim atamı. Atam dünyadan köçəndə mənim cəmi 30, Atamın isə 54 yaşı vardı. Həyat necə də amansız idi. Atama ehtiyacım olduğu ən həssas vaxtlarımda, nəsihətlərinə, məsləhətlərinə gərək duyduğum bir vaxtda atasız qoydu məni. Bəzən düşünürəm ki, görəsən atam sağ olsaydı, bu Vətən ayrılığına necə dözərdi? O, da mənim kimi yuxularındanmı təsəlli tapardı? Amma deyəsən bircə atam vəfalı çıxdı. Ömürlük qaldı Vətəndə...
Oğul qayğısına vaxtı çatmadı,
Anam qocalanda əldən tutmadı.
Hamı köçdü, o Vətəni atmadı,
Vətənə keşikçi, qalıbdı Atam...

Qazilərin sevinc payı, qürur haqqı

Böyük məmnuniyyətlə və məsuliyyət hissi ilə deyə bilərəm ki, 44 günlük müharibədə qazanılan qələbə 1990-cı illərin döyüşlərində Azərbaycanımızın dövlət müstəqilliyini qoruyub saxlayan Birinci Qarabağ müharibəsi Şəhidlərinin və qazilərimizin canı, qanı bahasına qazanılıb. Beləki Dövlətimizin müstəqilliyinin bərpasından əvvəl Azərbaycanımız həm təcavüzə məruz qaldı, həm də amansız informasiya müharibəsinin cənginə düşdü. Uzun illər ayaq tutub dolaşan erməni-daşnak yalanı sərvətlərimizdə gözü olanlara şans verdi ki, hərəsi bir cilddə dövlətimizə, dövlətçiliyimizə qarşı mübarizə aparsın. Beləcə əliyalın vuruşmağa məcbur qalan xalqımız döyüşə-döyüşə könüllülər hesabına ordu qurmağa başladı. Könüllülər çox olsa da silah-sursat tapılmırdı. Bəzən bir neçə könüllü bir silahla ön cəbhəyə çıxırdı. Şəhid olanın silahını növbəti könüllü götürürdü. Ona görə də bu Zəfərin qazanılmasında o qanlı-qadalı günlərdən sağ çıxanların sevinc payı, qürur haqqı daha çoxdur.
Elə 8 noyabr Zəfər Günü münasibətilə həmin haqq sahiblərindən bir neçəsinin başına yığışmışdıq. Hərbi Jurnalistlər Birliyinin təşkilatçılığı, Kurud-Kirs icmasının iştirakı ilə keçirilən görüş icmanın yetirməsi olan Qazi Tahirov Hafiz Tahir oğlunun şərəfinə təşkil olunmuşdu.
Kurud-Kirs icmasının sədri, tarixçi alim, Sədərək döyüşlərinin fəal iştirakçısı Səxavət Hacıyev qazilərimizi və onları şərəfləndirən icma üzvlərini 8 Noyabr şanlı Zəfər bayramı münasibəti ilə səmimi qəlbdən təbrik etdi. Sonra hamını bu qələbənin qazanılması uğrunda canından keçən şəhidlərimizin sayğı duruşuna çağırdı. Şəhidlərimiz ehtiramla yad edildikdən sonra sözü Hərbi Jurnalistlər Birliyi İdarə Heyətinin sədri Tamxil Ziyəddinoğluna verdi. O da öz növbəsində hər kəsin bayramını təbrik etdi. Vətənin ağır günlərində hər peşə sahibinin ixtisasına uyğun səngəri olmalıdır,-dedi. Vətən naminə mən də öz qələmimi silaha çevirdim. AzTV-də hərbi- vətənpərvərlik mövzusuna həsr elədiyim “Zireh” verilişini təsis elədim. Elə ilk verilişimdəcə üzümü sizlərə, vətən oğullarına tutub, And iç dedim: And İç, Azərbaycan əsgəri!
And iç ki, Odlar Yurdunun yaralarına məlhəm qoyacaqsan. Çadırlarda doğulub illərlə od-ocaq həsrəti ilə zillət çəkənlərimizi doğma ocağına qaytaracaqsan. And iç, Azərbaycan əsgəri! And iç ki, şəhidlərimizin ruhuna dinclik verməyən qarı düşmənin yuxusunu ərşə çəkəcəksən. Azərbaycanımızın ərazi bütövlüyünü bərpa eləyib bütövləşən ərazilərimizdə dövlətimizin suverenliyini hər kəsə-istəyənə də, istəməyənə də qəbul etdirəcəksən. And iç, Vətən əsgəri, and iç! Andın Mübarək olsun!
Vətən üçün and içib döyüşə atılan oğullardan biri də bizim Hafiz idi. 30 oktyabr 1963-cü ildə Zəngəzur mahalının Kurud kəndində doğulmuş Tahirov Hafiz Tahir oğlu. Hafiz komandirlərim, silahdaşlarım, yüksək çinli zabitlərimiz olan yerdə mənə söz düşməz deyib cəbhədaşları- polkovnik Rüstəmov Azər İslam oğlunu, polkovnik Ağayev Hikmət Səttar oğlunu, polkovnik-leytenant Ğözəlov Əkrəm Hümmət oğlunu, Qasımov Eldəniz Eynulla oğlunu və Quliyev Rəfail Budaq oğlunu tədbir iştirakçılarına təqdim etdi.
Adı çəkilən qazilər XX əsrin sonlarında xalqımızın başına gətirilən bəlalardan, müstəqil Azərbaycanın ordu quruculuğunda üzləşdikləri çətinliklərdən danışdılar. Cəbhədaşları Hafizin keçdiyi şərəfli döyüş yolundan söhbət açdılar. Onun qorxmazlığından, cəsurluğundan, ehtibarından, dosta sədaqətındən bəhs etdilər. Bildirdilər ki, Hafiz Tahirovun övladı atasının yolunu davam etdirib. Sevindirici haldır ki, müəyyən səbəblərdən yarımçıq qalmış işlərimizi övladlarımız tamamladılar. Düşməni torpaqlarımızdan süpürüb atdılar, Qarabağ və ətraf rayonlarımızı işğaldan azad edib bayrağımızı ucaltdılar.
Bəli, bayrağımız hər zirvədə ucaldıldı. 8 Noyabr -Zəfər Günü kimi Azərbaycan tarixinə yazıldı. Azər Rüstəmov, Hikmət Ağayev, Əkrəm Ğözəlov, Eldəniz Qasımov və Hafiz Tahirov “Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün, suverenliyinin bərpası uğrunda gedən döyüşlərdə fədakarlıqla iştiraklarına və gənc nəslin vətənpərvərlik ruhunun yüksəldilməsində göstərdikləri xidmətə görə, “8 Noyabr Zəfər Günü” münasibəti ilə Fəxri Diplomla təltif olunublar. Hərbi Jurnalistlər Birliyinin təsis etdiyi “Vətənoğlu” diplomunu laureatlara icma rəhbəri və icmanın hörmətli üzvlərindən Vasif Kərimov, Əmrah Vəliyev, Fəxrəddin Quliyev və Elxan Əsədov təqdim edərək onları təbrik edib, xoş arzularını bildirdilər.
Təltif olunanlar adından çıxış edən polkovnik Hikmət Ağayev tədbirin təşkialatçılarına qazilərə göstərdikləri həssasiyyətə və təltifə görə minnətdarlığını bildirdi. Qeyd etdi ki, indiyə qədər çox mükafatlar, orden və medallar almışıq. Amma Vətənoğlu adının ucalığı bir özgə qürur verir. Bu adın şərəfi bambaşqadır. Bizə bu şərəfli anları yaşatdığınıza görə hər birinizə təşəkkür edirik! Bayramınız mübarək!
Tədbirdə 44 günlük Vətən müharibəsinin iştirakçıları da var idi. Sələflərlə xələflərin bir arada qələbənin 5-ci ildönümünü qeyd etməsi xüsusi ovqat yaratmışdı. Bu mənzərəni seyr edən Tamxil Ziyəddinoğlu qeyd etdi ki, bütün müharibələr qan-qada, ölüm- itim gətirsə də hər dövrün müharibəsinin öz çətinliyi olur. Birinci müharibədə ellikcə ayağa qalxsaq da, imperiyanın caynağında çabalayan xalqımızın bütün imkanları əlindən alınmışdı. Aclıq, səfalət insanlarımızı məngənə kimi sıxırdı. Camaat olan qalanını satıb yeni ayaq tutan ordumuza yardım etməyə çalışırdı. Amma bu çabalar yetərli deyildi.
Şükür ki, hər şey geridə qaldı.
Ordumuz əks hücuma keçəndə xalqımız da yardım üçün səfərbər oldu. Ordu-xalq birliyindən qorxuya düşən düşmən içəridəki agentlərini işə salmışdı. İnternet resurslarında cəbhədə uğur qazanan qəhrəmanlarımızı tanıtma kampaniyası başladıldı. Bu yaramazlığın qarşısını almağın çətin olacağını görüb Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin rəisi, general-leytenant Əli Nağıyevə müraciət etmək məcburiyyətində qaldıq:
“Cənab general-leytenant, son dövrlər Müdafiə Nazirliyində kimlərsə cəbhədəki uğurlarımızda xidməti olan cəsur döyüşçülərimizi tanıtma kampaniyası başladıblar. Güman etmirəm ki, belə təhlükəli səhvə, Ordumuzun şəxsi heyətinə zərər vuracaq xətalara bilmədən yol verirlər. Odur ki, bu məsələni şəxsi nəzarətinizə götürüb, müharibənin qızğın vaxtında igidlərimizi düşmənə hədəf göstərənlərin araşdırılmasına göstəriş verməyinizi xahiş edirəm!
Hörmətlə Tamxil Ziyəddinoğlu HJB sədri
14 oktyabr 2020-ci il.”
Çox keçməmiş bu rəzilliyə son qoyuldu. Qonşu bəlasına düşdüyümüz o illər ərzində doğulub vətənin keşiyinə gedən oğullarımız sayəsində torpaqlarımız işğaldan azad olundu. Həmin oğullardan biri də Vətən müharibəsinin cəsuru Orxan Süleyman oğlu İbrahimovdur. Orxan da “Vətənoğlu” Fəxri Diplomu ilə təltif olundu. Onun diplomunu isə qazi Müslümün atası, icmanın fəallarından olan Qafar Qafarov təqdim etdi.
Vahid Gülmalıyevin hamının marağına səbəb olan sürprizi Tamxil Ziyəddinoğlunu heyrət, qürur, sevgi dolu kövrək duyğulara qərq elədi, Vahid müəllimin bu sözlərindən sonrasını yəqinki duya bilmədi:
“Türkiyəyə getmişdim, gəzməyə çıxanda üstündə “Türkoğlu” yazılmış nəsə gördüm. Əlbəl ağlıma Tamxil müəllim gəldi. Düşündüm ki, neçəyə olsa da dəyərinə fikir vermədən, bunu alıb ona hədiyyə aparacam. İş elə gətirdi ki, bu balaca hədiyyəmi sahibinə çatdırmaq hamımız üçün müqəddəs olan Zəfər Gününə qismət oldu!”
Deyəsən Tamxil müəllim xəyaldan alqış sədasına ayrıldı. Üzünü qonaqlara tutub dedi,- Əzizlərim, Vahidin balaca dediyi hədiyyə mənim üçün Türkoğlunun şanı qədər uca, şərəfi qədər əziz, varlığı qədər qiymətlidir. Onu sirdaşım Vahidin Türkiyədən bura qədər gətirməsi isə dəyərini əvəzsizləşdirir və o qədər də məni şərəfləndirir.
Tədbirin xoş ovqatlı rəsmi hissəsindən sonra Hafiz bəyin qardaşları Ariz, Seyfalı, dayısı oğlu- Qərbi Azərbaycan İcmasının fədakar qurucularıdan biri Polad Poladov qazilərimizə göstərilən diqqətə görə minnətdarlıqlarını bildirdilər. Sonra tədbir bayram süfrəsi arxasında davam etdirildi. Misir Aslanovla Dünyamalı Məmişov qazilərimizə, xalqımıza xoş diləklərini bildirdilər. Ordumuzun, xalqımızın və bizə mənəvi dəstək verən qardaş xalqların şərəfinə badə qaldırıldı. Xatirə şəkili çəkdirildi. Sonda Səxavət Hacıyev Hafiz Tahirovun cəbhədaşlarından xahiş etdi ki, beşi də ayda bir dəfə “Xilaskar Nuru Paşa” kafesində onun qonağı olsunlar.
Beləcə şanlı döyüşçülərimizlə şərəfli bir bayram günü yaşadıq.

Hərbi Jurnalistlər Birliyinin mətbuat xidməti

Azərbaycan Bayrağı dövlətçiliyimizin, müstəqilliyimizin rəmzidir

Müstəqil Azərbaycan dövlətinin rəmzlərindən biri də üçrəngli bayrağımızdır. Bu gün ən yüksək zirvələrdə dalğalanan bayrağımız Azərbaycan dövlətinin gücünü və xalqımızın milli birliyini nümayiş etdirir.
Dövlət Bayrağı Gününün qeyd olunması Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin tarixi ilə bağlıdır. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin üçrəngli Dövlət Bayrağı ilk dəfə 1918-ci il noyabrın 9-da Bakıda, hökumətin iclasında qəbul edilib və iclasın keçirildiyi Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Nazirlər Şurasının binası üzərində qaldırılıb və 1920-ci ilin aprel ayınadək dövlət statusuna malik olmuşdur.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin üçrəngli Dövlət Bayrağı 70 ildən sonra 1990-cı il noyabrın 17-də Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin sədri, xalqımızın Ümummilli Lideri Heydər Əliyevin təşəbbüsü və rəhbərliyi ilə keçirilən sessiyada Naxçıvan Muxtar Respublikasının Dövlət Bayrağı olaraq təsdiq edilmişdir.
Ümummilli Lider Heydər Əliyev Azərbaycan Bayrağını dövlətçiliyimizin, müstəqilliyimizin rəmzi kimi dəyərləndirərək demişdir: “Azərbaycan Bayrağı, sadəcə, bayraq deyil. O, bizim dövlətçiliyimizin, müstəqilliyimizin rəmzidir. Bu, bizim müstəqil dövlətimizin rəmzidir. Ona görə də gərək hər bir Azərbaycan vətəndaşı, xüsusən gənc nəsil bunu dərk etsin, qiymətləndirsin”.
1991-ci il oktyabr ayının 18-də “Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyi haqqında” Konstitusiya Aktı ilə Azərbaycan Respublikası Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin varisi kimi onun dövlət rəmzlərini, o cümlədən Dövlət Bayrağını bərpa etmişdir.
Ulu Öndər Heydər Əliyev Naxçıvan MR Ali Məclisinin dövlət bayrağı ilə əlaqədar qəbul etdiyi qərara dair demişdir: “Mən belə fikirdəyəm ki, Naxçıvan MR Ali Məclisinin qəbul etdiyi qərarlar Azərbaycan Respublikasının işinə çox təsir etdi və Azərbaycan rəhbərliyi bir neçə belə qərarın qəbul edilməsində məcburiyyət qarşısında qaldı. Naxçıvan Muxtar Respublikasının üzərində bu bayraq 1990-cı il noyabrın 17-də, Azərbaycan Respublikasında isə 1991-ci il fevralın 5-də dalğalandı”.
Prezident İlham Əliyevin “Azərbaycan Respublikasının paytaxtı Bakı şəhərində Dövlət bayrağı meydanının yaradılması haqqında” 2007-ci il 17 noyabr tarixli Sərəncamı Dövlət bayrağının dövlət rəmzləri sırasında xüsusi yerini müəyyən edir.
Meydanın açılışı 2010-cu ilin sentyabrın 1-də keçirilmişdir. Meydanda Dövlət Bayrağı Muzeyi də yaradılmış və 2010-cu il noyabrın 9-da onun açılışı olmuşdur. Muzey fəaliyyəti dövründə Azərbaycanın Dövlət Bayrağı ilə yanaşı, ölkəmizdə müxtəlif dövrlərdə mövcud olan xanlıqların, dövlətlərin bayraqları əyani nümayiş etdirilib və gələn qonaqlara ətraflı məlumatlar verilib. Bundan başqa, muzeydə Azərbaycanın qədim və zəngin dövlətçilik tarixini əks etdirən 400 eksponat sərgilənib.
Meydan 2024-cü ilin noyabrın 8-də yenidən açılmış və Prezident İlham Əliyev Azərbaycan bayrağını qaldırmışdır. 2024-cü ilin noyabr ayından dünyanın ən böyük bayrağı bu Meydanda dalğalanır. Təmir-bərpa işlərindən sonra yeni görkəmdə və tərtibatda fəaliyyətə başlayan Dövlət Bayrağı Muzeyində 44 günlük Vətən müharibəsinə həsr olunan “Zəfər qalereyası” adlı ekspozisiya nümayiş olunur. Qalereyada Müzəffər Ali Baş Komandan, Prezident İlham Əliyev tərəfindən işğaldan azad edilmiş ərazilərdə Dövlət Bayrağının ucaldılması və Xankəndi şəhərində Vətən müharibəsindəki Qələbənin üçüncü ildönümü ilə bağlı hərbi paradın fotoları sərgilənir.
2010-cu il sentyabrın 1-də Bakıda Dövlət Bayrağı Meydanının təntənəli açılış mərasimində Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Dövlət Bayrağının xüsusi əhəmiyyətini vurğulayaraq deyib: “Bizim bayrağımız qürur mənbəyimizdir. Bizim bayrağımız canımızdır, ürəyimizdir. Bu gün Azərbaycanın hər bir yerində Dövlət bayrağı dalğalanır. Azərbaycan ərazi bütövlüyünü bərpa edəndən sonra milli Dövlət bayrağımız bu gün hələ də işğal altında olan torpaqlarda qaldırılacaqdır. Bizim bayrağımız Dağlıq Qarabağda, Xankəndidə, Şuşada dalğalanacaqdır. O günü biz hər an öz işimizlə yaxınlaşdırmalıyıq və yaxınlaşdırırıq. Eşq olsun, Azərbaycan bayrağına!”
Bu gün Azərbaycanın hər bir guşəsində üçrəngli bayrağımız zirvələrə ucalır. 44 günlük müharibə ərzində Azərbaycanın igid övladları Müqəddəs Azərbaycan Bayrağını uca tutaraq öz canları, qanları ilə düşməndən təmizlədikləri ərazilərdə ucaltdılar. Artıq beş ildir ki, işğaldan azad edilən Şuşada, Laçında, Xankəndidə, Xocalıda və digər ərazilərimizdə bayrağımız qürurla dalğalanır. Əsgərlərimiz Azərbaycan bayrağını öpüb gözləri üstünə qoyaraq vətənimizi qəhrəmancasına qoruyurlar.

Qəzənfər Ağayev
Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı, Xırdalan şəhər sakini

Zəfərimizin sürprizi

Bu səhər- noyabrın 8-də telefonumun ekranına hərbi geyimdə, sol sinəsində, ürəyinin başında Azərbaycan bayrağı həkk olunmuş bir uşaq şəkli gəldi. Düzü ürəyim atdandı. Bu mübarək gündə, bu mübarək şəkli mənə kim göndərdi?- deyib nömrəni çevirmək istəyirdim ki, uşaqlıq dostumun, sinif yoldaşım Seyidəlinin səsi gəldi. Məni Zəfər Günü münasibətilə təbrik edirdi. Sözün açığı xalqımız üçün bu müqəddəs gündə uşağın hərbi geyimi məni o qədər qürurlandırmışdı ki, təbrikin fərqində deyildim. Öyrənəndə ki, uşaq Lətifin qızıdır, mənə elə gəldi ki, dostumuz Seyidəlinin oğlu Lətifə toy elədiyimiz gün dünən idi. Sən demə bizə dünən kimi görünən gündən illər keçib, tay-tuşumuzun balası deyib telinə sığal çəkdiyimiz Lətifin özü ata olub. Qızı Zəhra Seyidəli isə artıq Xırdalan şəhər 11 nömrəli tam orta məktəbin 4-cü sinif şagirdidir.

Bəli, şəkildə gördüyümüz Zəhra bala atasına təkidlə hərbi geyim aldırıb ki, bu gün geyinib Azərbaycan Ordusunun qələbə paradına gedə. Babası Seyidəli isə bu qürurverici anların sevincini dostlarla paylaşmaq qərarına gəlib. Biz də bu ülvi paydan nəsibimizi aldıq. Sevindik ki, məmləkətimizdə vətənsevərlər böyüyür. Bu gün Zəhranın boyuna biçilən geyim sabah minlərlə Azərbaycan əsgərinin, birisi gün milyonlarla Bütöv Azərbaycan oğlunun boyuna biçiləcək. Bu gün Bakını titrədən ayaq səsləri bir gün Təbrizdən səda verəcək!
Seyidəli, əziz dostum, sən məni Bayram münasibəti ilə təbrik etdin, mən də səni belə vətənpərvər balanın babası olmağın münasibətilə təbrik edirəm. Zəhra balanın gözlərindən öpürəm!

Hörmətlə: Zəhraya sevgi, babasına sayğı ilə Tamxil ZİYƏDDİNOĞLU,
Hərbi Jurnalistlər Birliyinin sədri

Xırdalanda “Qərbi Azərbaycan həqiqətləri”

mövzusunda bilik yarışı keçirilib

Xırdalan şəhərində yerləşən Heydər Əliyev Mərkəzində “Konstitusiya və Suverenlik İli” çərçivəsində Qərbi Azərbaycan İcmasının Abşeron bölməsinin təşəbbüsü, Abşeron Rayon İcra Hakimiyyətinin təşkilati dəstəyi ilə rayonun ümumtəhsil məktəbləri arasında Qərbi Azərbaycan həqiqətləri mövzusunda bilik yarışı keçirilib.

Tədbir Azərbaycanın Dövlət Himninin səsləndirilməsi və Ulu Öndər Heydər Əliyevin, eləcə də Vətən uğrunda canından keçmiş şəhidlərin əziz xatirəsinin bir dəqiqəlik sükutla yad edilməsi ilə başlanıb.
Tədbirdə çıxış edən Abşeron Rayon İcra Hakimiyyəti başçısının müavini, İctimai-siyasi və humanitar məsələlər şöbəsinin müdiri Gülnar Rəhimova bildirib ki, regionlarda gənclərlə keçirilən bu kimi maarifləndirici tədbirlər Qərbi Azərbaycanla bağlı tarixi faktların gənc nəslə çatdırılması baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Qərbi Azərbaycana Qayıdış Konsepsiyasından danışan G.Rəhimova Ulu Öndər Heydər Əliyevin Qərbi Azərbaycana qayıdış məsələsinə xüsusi önəm verdiyini vurğulayaraq qeyd edib ki, bu gün Ulu Öndərin siyasi kursunu uğurla və qətiyyətlə davam etdirən Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə ölkəmiz möhtəşəm Zəfər qazanaraq öz suverenliyini və ərazi bütövlüyünü tam bərpa edib. Onun sözlərinə görə, üçrəngli dövlət bayrağımız artıq əzəli və əbədi torpaqlarımızda, işğaldan azad olunan ərazilərdə qürurla dalğalanır, Qarabağ sürətlə bərpa olunur, soydaşlarımız doğma ata-baba yurdlarına qayıdırlar.
Qərbi Azərbaycan İcmasının Abşeron rayon nümayəndəliyinin sədri Bilman Vəliyev çıxışında bildirib ki, İcma tərəfindən yüz minlərlə Qərbi azərbaycanlının hüquqlarının bərpası və onların doğma torpaqlarına – ata-baba yurdlarına qayıdışının təmin edilməsi istiqamətində genişmiqyaslı fəaliyyət həyata keçirilir. O vurğulayıb ki, bu məqsədyönlü və əzmkar fəaliyyət nəticəsində Qərbi azərbaycanlıların haqlı mübarizəsi bu gün təkcə dünya azərbaycanlıları deyil, həm də bir çox xarici ölkələrin vətəndaşları tərəfindən dəstəklənir.

Tədbirdə həmçinin Qərbi Azərbaycan İcmasının Abşeron rayon nümayəndəliyinin gənclərlə iş üzrə məsul şəxsi Heydər Vəliyev və Uşaq Səfirlər Məclisinin Abşeron rayonu üzrə nümayəndəsi Ayxan Abbaszadə çıxış ediblər. Onlar Azərbaycanın tarixi və Qərbi Azərbaycan İcmasının fəaliyyəti barədə gənclərə ətraflı məlumat verərək, tariximizin qorunmasında və nəsildən-nəslə ötürülməsində gənclərin rolunun xüsusi əhəmiyyət daşıdığını vurğulayıblar.
Bilik yarışında Abşeron rayonunun müxtəlif ümumtəhsil məktəblərini təmsil edən şagirdlər Qərbi Azərbaycanın tarixi, mədəni irsi və ədalətli qayıdış ideyası barədə biliklərini nümayiş etdiriblər. Yarışın qalibləri təşkilatçılar tərəfindən sertifikat və hədiyyələrlə mükafatlandırılıblar.

“Taleyim – yol yoldaşım”

Paşa Babakərlinin eyni adlı kitabı haqqında düşüncələr

Paşa Babakərlinin (Əmircanov) oxuculara təqdim etdiyi üçüncü şeir və poemalar toplusu – “Taleyim – yol yoldaşım” kitabında müəllifin son illərdə qələmə aldığı ictimai motivli, Qarabağ ağrısı və Qələbə sevinci ilə süslənən lirik şeirləri toplanıb. Nəşrə şairin “Daş türklər” və “Xocalıdan qaçan körpə” adlı iki poeması da əlavə olunub.
Müəllifin Qarabağ uğrunda mübarizə ruhlu şeirlərində canlı həyat hadisələri özünü qabarıq büruzə verir, torpaqlarımızın işğalı dövrünün ağrı-acıları, düşmənin qəsbkarlığına son qoymaq üçün aparılan savaşda ordumuzun şücaəti, bunun nəticəsində tarixi Zəfərinin qazanılması kimi məqamlar diqqət çəkir.
2020-ci il noyabrın 8-də Şuşa şəhərinin işğaldan azad olunması münasibətilə yazdığı “Şuşam, xoş gördük səni!”, 2023-cü ildə Xankəndinin yağılardan təmizlənməsinə həsr etdiyi “Xankəndi, əzizim, gözlərin aydın” şeirlərində sevinc, ağrı, həsrət duyğuları dilə gətirilir. Hər iki mətndə həm fərdi – “Mənim də sevincim böyükdür bu gün, Bayrağım ucalır zirvələrində. İndi rahat nəfəs dərdiyin üçün, Dualar edirəm Tanrıma gündə”, həm də xalq, cəmiyyət (Biz səni geri aldıq, Xəyanətin əlindən. Qurtardıq bu milləti, Xəcalətin əlindən. ) səviyyəsində ricətlər var. Ruhun, tarixi yaddaşın silahdan üstün tutulması – “Biz səni silahla yox, Ruhumuzla qazandıq. Həsrətimiz, yanğımız, Duyğumuzla qazandıq” düşüncəsi isə publisistik-milli ruhu yüksəldir, maddi güclə bərabər, mənəvi-tarixi zehnin itməməsinin, qorunmasının da önəmli olduğunu bildirir.
Bu oqat Paşanın bütün tarixi torpaqlarımızın – Qarabağın yağı tapdağından xilas olunmasına həsr olunan digər şeirlərində də yaşanır. “Sən yaşa, torpaq”da olduğu kimi:
“...Yandırıb əsrlərlə
Ruhumda alovlanan öcümü,
Axır ki, düşmənə göstərdim gücümü.
Alıb silahımı
Hücumdam-hücuma vardım.
Qarabağda, Zəngəzurda
Düşmənin başında
Tufan qopardım.
Şuşanın sıldırım qayalarını
Qanımla suvardım...”.
Müəllifin Vətən savaşı mövzusundakı poetik mətnləri sevinc və bayram duyğuları ilə başlayır və bu düşüncələrin davamı olaraq 30 illik itkilər, məğlubiyyətlər və uzun bir dövrün yurd həsrətinin ağır yükü, eləcə də dini-mənəvi sorğuları diqqət çəkir. Bu, səciyyəvidir – sevinc üzərində ağrının da kölgəsi var. Belə məqamlar oxucuda həm qürur, həm hüzn doğurur, həm də ötənləri bir daha göz önündə canlandırır – milli identiklik, tarixinin əzabları və qəhrəmanlıq dəyərləri təkrar-təkrar önə çəkilir.
Paşanın Qarabağın işğal dövrü və Zəfər şeirləri daha çox duyğuların səmimi ifadəsi, şəhid məzarlıqlarında yaddaşı oyadan, təzələyən “Tanrı yazır taleyi, qisməti göylər seçir” kimi düşüncələrlə diqqət çəkir. Bu poetik mətnlər qələbənin sevincini, 30 illik həsrətin yarasını və şəhidlərin müqəddəs yaddaşını eyni çərçivədə birləşdirir. Dil və üslub baxımından xalqın səsini daşıyır, bədii məqamları güclü olduğundan oxucuda həm qürur, həm də düşüncə yaradır. Əgər bu gün ədəbiyyatda əsas məqsəd belə demək mümkünsə, sənədli-publisistik, geniş oxucu auditoriyasına ünvanlanan milli şeir yaratmaqdırsa, müəllif yaradıcılığında bunu gerçəkləşdirir. Bu baxımdam, fikrimcə, Qarabağ şeirləri, ilk növbədə, həm tarixi bir sənəd, həm də milli duyğunun uğurlu poetik ifadəsidir.
İşğal dövründə qələmə aldığı “Ulu Tanrı, bu torpağı neyləyək?” şeirində isə təkrarlanan müraciət həm sükutlu fəryad, həm də universal sorğu təsiri bağışlayır. Burada, eyni zamanda, içdən, qəlbdən gələn bir acılıq, qəzəb hiss olunur. Verilən sual, eyni zamanda, hüzn doğurur, işğala məruz qalan torpağın taleyi barədə etik-mənəvi narahatlıq ifadə edir və bu fonda müqəddəs torpağa münasibət dini-mənəvi müstəvidə diqqətə çatdırılır:
...Məkr, hiylə günümüzün içində,
Dinç qoymurlar küməmizin içində.
Gizlədəkmi sinəmizin içində,
Ulu tanrı, bu torpağı neyləyək?

...Neçə vaxtdı, qovğa gedir başında,
Qırğın gedir, dava gedir başında.
Qurdalasan, dünya gedir başında,
Qara günlü Qarabağı neyləyək?
Ulu tanrı, bu torpağı neyləyək?
***
Paşa Qarabağ mövzusu yaradıcılığında şəhid qəhrəmanlığı və ölümün müqəddəs məkanı olan şəhid xiyabanları haqqında düşüncələrini də oxucuya çatdırmağı unutmur. “Bütün yollar bitəcək şəhid məzarlığında” şeirində deyir:
Qoruyur bu torpağı quruca nəfəsiylə
Sönsə də işıqları, qurusa da qanları.
Qoy bizi döyüşlərə səsləsin var səsiylə
Yollarımız üstdəki şəhid xiyabanları”.
Bu bənddə vurğulanan “Yollarımız üstədəki şəhid xiyabanları” misrasında məkan və yaddaş qovuşur, birləşir, sanki bütün yollar şəhid məzarlıqlarında sonlanır, bu da torpağın azad olunmasının nə qədər qurban tələb etdiyini xatırladır.
Tanrı yazır taleyi, qisməti göylər seçir,
Əvvəli var, sonu var həyatın, varlığın da.
Şəhidlərin yanında özünüzə yer seçin,
Bütün yollar bitəcək şəhid məzarlığında.
***
Paşanın “Anamdam muğayat ol, torpaq” poetik elegiyasında ana sevgisi, ana itkisi – torpağa qovuşma acısı dərin bir yanğı ilə ifadə olunur. Bu poetik mətndə “torpaq” sadəcə fiziki məkan olmaqla bərabər, eyni zamanda, ana obrazının davamı kimi təqdim edilir. Ana və torpaq bir-birinə qovuşur, bir-birinin aynasına çevrilir. Son bənddə bu fikir açıq səslənir:
...Bu deyilmi ömür – yalan.
Kimdi gedən, kimdi qalan?!
Sən anasan, anam – balan,
Anamdan muğayat ol, torpaq.
Bu deyimlə müəllif oxucuya ananın doğulduğu torpağa qayıtdığı, həyat dairəsinin tamamlandığı qənaətini xatırladır. Torpaq isə bu andan həm qəbirə, həm də ANA bətninə çevrilir. Ana sağlığında mərhəmət, qayğı, sevgi, fədakarlıq rəmzi olur, dünyayla vidalaşandan sonra isə bu sevgini qorumaq və yaşatmaq missiyası torpağın – müqəddəs ANAnın öhdəsinə verilir.
Şeirdə məzar daşına keçiciliyin və qalıcılığın birləşdiyi nöqtə, övlad üçün ağrı və müqəddəs nişanə anlamı ilə yanaşılır. “Muğayat ol” ifadəsi isə şeirin həm dua, həm yalvarış, həm də etimad ifadəsinə çevrilir. Eyni zamanda, hər bəndin “Anamdam muğayat ol, torpaq” müraciəti ilə tamamlanması şairin, sanki, torpaqla dərdləşməsi, ondan söylənilən yalvarışın gerçəkləşməsi istəyi həm poetik dua, həm də monoloq təsiri bağışlayır.
***
Vətən haqqında yazılan saysız-hesabsız şeirlərdə çox vaxt bayağı, qondarma fikirlərə, basmaqəlib epitetlərə, sözün şitini çıxaran bər-bəzəkli qafiyələrə geniş yer verilib. Paşanın “Vətən”i isə fikrimcə, yurd, od-ocaq haqqında səslənən hansısa bir bayatı üstündə köklənib. O, bu dörd bəndlik şeiri ilə kövrək düşüncələrini ardıcıllıqla oxucuya çatıra bilib. Sonda da qəlbi Vətən sevgisi ilə döyünən, bu torpağa, bu yurda göz dikən yağıdan qisas almaq istəyilə apardığı savaşdan qalıb ayrılan neçə-neçə igidimizin surətini xəyalımızda, gözlərimiz önündə canlandırıb:
...Yağı deyibən saldırar,
Başımı göyə qaldırar.
Mənə cəbhələr yardırar,
Sərkərdəm, paşamdı Vətən.
Paşanın bu və digər şeirlərində də Vətən təkcə bir coğrafiya, bir torpaq parçası olmaqla bərabər, həm də insanın varlığının mənası, hər birimizin qanında, yaddaşında, nəfəsində yaşayan, insanın doğulduğu yerdən çox, onun ruhunu formalaşdıran, taleyinə yön verən bir müqəddəs varlıq kimi dəyərləndirilir. Müəllif bu torpaq, bu Vətən uğrunda minlərlə oğulun cəbhəyə yola düşərək analardan, körpələrdən, sevdiklərindən ayrıldığını, gedərkən həm uğur diləyi, həm də bir vidalaşma nişanəsi kimi arxalarından su səpildiyini, hər biri hər addımı ilə bir qəhrəmanlıq tarixi yazdığını bildirir. Bu qələbə ilə, bu uğurla torpağın düşməndən azad edildiyini, sınmış dağların yenidən dikəldiyini, o dağların zirvəsində bu gün o igidlərin ruhunun dolandığını, bayrağımızın dalğalandığını söyləyir. Müəllif “Oğullar şəhid olsalar da, ölüm onların sonu olmadı. Onlar mərdliyin, şərəfin, Vətən qeyrətinin simvoluna çevrildilər” deyir və fikrini belə yekunlaşdırır:
Oğullar anaların
Gözündə yaşa döndü.
Oğullar heykəl oldu,
Oğullar daşa döndü.

Oğullar aydın səma,
İşıqlı gün oldular.
Gedib torpaq oldular,
Gedib Vətən oldular!
***
“Xocalıdan qaçan körpə” poeması 1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə ermənilərin adı çəkilən şəhərdə törətdikləri dəhşətli qırğından gedir. Şair qətliam vaxtı bir ananın yaşadığı əzabın, zillətin təkcə fərdi bir faciə olmadığını, həm də bir xalqın çəkdiyi ağrı-acının, məğrur səssizliyin və möcüzəli dirənişinin ifadəsi kimi xatırladır.
...O gecə qarla örtülmüş yollarda ölüm və həyatın sərhədi bir körpənin nəfəsində cızılırdı. Ananın qucağındakı südəmər balası ağlayır, düşmənin isə bu səsi eşidib ona yaxınlaşacağını düşünən qadın təlaş keçirir, qorxudan tir-tir əsirdi. Başqa sözlə, o, bir tərəfdən övladını itirməkdən qorxur, digər tərəfdən körpəsinin səsi ilə yağının izinə düşməsindən ehtiyat edirdi. Və bu zaman ana faciənin ən ağrılı, amansız qərarını verir – körpəsini boğur, amma onu atmır...
Bu səhnə bir faciə təsviri olmaqla bərabər, həm də insanın mənəvi gücünün, analıq hissinin və Tanrı möcüzəsinin bədii təcəssümüdür. Ana öz varlığını, həyatını, hətta vicdanını belə övladı naminə qurban verir, lakin onu heç zaman tərk etmir. Körpəsini sinəsinə sıxaraq, şaxtalı yollarda ölümün pəncəsindən çıxmağa çalışır.
Şair poemada körpəyə xitabən dediyi “Sən susmuşdun, ananın da gözlərində donmuşdu yaş. Qaçanlar da sürünürdü yavaş-yavaş...” sözlərdə həyatın dayanması, zamanın donması, ümidsizliyin sərhədində olan bir qadının daxili narahatlığı duyulur. Lakin növbəti misralarda gözlənilməz bir dəyişiklik baş verir – dünyanın haqsızlığından, yaşanan ölüm-itimdən xəbərsiz südəmər birdən qəfil gözlərini açır. Bu, yalnız bir bədii hadisə deyil, ilahinin insanla danışdığı bir andır. Tanrı, sanki, həm də Xocalı qətliamı gecəsində insanlığa, ədalətə və gələcəyə bir ümid göndərir və şairin sualları da bu möcüzənin mahiyyətini açır:
“Ölmüş körpə dirildimi?!
Bu günahsız zavallıya göydən möhlət verildimi?!”
Bu cavabsız suallar bəşəri ədalət müstəvisində Xocalı həqiqətlərini inkar edənlərə yönələn mənəvi ittiham kimi səslənir. Poemada körpənin dirilməsinə, sadəcə, fiziki bir hadisə kimi yanaşılmır, bu, həm də Azərbaycan xalqının dirçəlişinin, torpaqla birlikdə ruhun da yenidən doğulmasının poetik ifadəsi tək yanaşılır.
Bu əsər Xocalı soyqırımının təsadüfi bir epizodu deyil. Onun məğzində mənəvi davamlılıq və tarixi yaddaşın diriliyi dayanır. 1992-ci ilin fevralında baş verən Xocalı qətliamı, təkcə qətlə yetirilmiş insanların sayı ilə deyil, insanlığa qarşı törədilən amansızlıqla tarixin yaddaşında yaşayır, eyni zamanda, bu faciədən ümid, mərdlik və Tanrıya sığınma duyğusu doğur.
Körpənin dirilməsi Xocalının, eləcə də Azərbaycanın yenidən doğulması demək idi. Ana öz övladını qurtardığı kimi, xalq da öz taleyini, öz azadlığını – Qarabağı işğaldan qurtardı, yenidən həyata qaytardı. O körpənin nəfəsi sonradan Azərbaycanı daha da gücləndirdi, qüdrətləndirdi. O körpənin taleyi Azərbaycan xalqının yenilməzliyinin, ana müqəddəsliyinin və Tanrının ədalətinə əbədi inamın simvoluna, həm faciə, həm diriliş, həm də ədalət rəmzinə çevrildi.

Şairin poemada uca Yaradana xitabən dediyi “Şükür sənə, ulu Tanrı, sən böyüksən, sən adilsən” sözləri yalnız dini bir müraciət deyil, o, ədalətin gec-tez yerini tapacağına olan sarsılmaz inamın təcəssümüdür. Burada Tanrı həm həyat verən, həm də haqqı bərpa edən qüvvə kimi təqdim olunur.
“İstəyəndə öldürürsən,
İstəyəndə dirildirsən” –
misraları həyat və ölümün, itki və qurtuluşun, qisas və ədalətin ilahi dövranını göstərir. Xocalı kimi bir faciədən sonra belə ümidin, belə inamın qalması xalqın mənəvi gücünü nümayiş etdirir. Şeirin son bəndlərində isə şair zaman keçidini ustalıqla qurur:
“İndi gəncdi o körpələr,
Hər gün qisas hayqırırlar,
Qisas! Qisas!”
Bu, sadəcə intiqam istəyi deyil, həm də ədalətin bərpasına çağırışdır. O körpələr böyüyüb və indi tarix qarşısında həqiqətin səsini ucaldırlar. Onlar artıq silahla deyil, biliklə, milli ruhla, beynəlxalq tribunalarda ədalət mübarizəsi aparırlar.
Nəhayət, bu poetik hekayə Xocalı faciəsinin unudulmaması üçün yaradılan mənəvi bir abidədir. Əsər oxucunu ağrının içindən ümidə aparır, ölümün içindən həyatın doğulduğunu ifadə edir.
***
Müəllif mükəmməl bir məcaz sistemindən – bədii təsvir vasitələrindən yararlanmaqla şeir və poemalarının daha maraqla oxunmasını və yadda qalmasını şərtləndirir. Epitetlər, təşbehlər, metaforalar, metonimiyalar, simvollar və s. İlə bütövlükdə zəngin bədii təsvir vasitələri sistemini nəzərə çarpdırır. “Qəlbimi, ruhumu əlimdən aldın”, “Bayrağım ucalır zirvələrində” kimi misralar həm emosional, həm də vizual təsir yaradır. “Ulu Tanrı, bu torpağı neyləyək?” sualı ilə təkrarlanan müraciət həm sükutlu fəryad, həm də insanlığa sorğu kimi maraq kəsb edir. Şuşaya salam (qələbə), Xankəndiyə qovuşma (həsrət və qayıdış), “Ulu Tanrı, bu torpağı neyləyək?” (ağrı və itki), “Yollarımız üstədəki şəhid xiyabanları” (ruhani yaralanma və qəhrəmanlıq) diqqət çəkib. Şeirlərdəki səmimilik və dini müraciətlərə yönəlik akkordlar isə oxucu ilə birbaşa emosional əlaqə yaradır.

Vaqif BAYRAMOV,

Əməkdar jurnalist

"Çeşmə"də çağlayan şeirlər…

Oktyabr ayının 26-da "Çeşmə" Ədəbi Məclisinin növbəti yığıncağı Dədə Ələsgərin adını daşıyan bir yerdə, onun ruhu gəzən məkanda keçirildi. Tədbiri giriş sözü ilə "Çeşmə" Ədəbi Məclisinin sədri, Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü, tanınmış şair- qəzəlxan Lilpar Cəmşidqızı açdı. O, tədbirdə iştirak edən qonaqları salamladıqdan sonra əlavə elədi ki, bu il Azərbaycanın bütövlüyü uğrunda canından keçən 44 günlük Vətən müharibəsi şəhidlərinin beş ili tamam oldu.

Tədbirin iştirakçıları bir dəqiqəlik sükutla Vətən müharibəsi şəhidlərini yad elədi. Sonra, ilk olaraq sözü Azərbaycan Yazıçılar Birliyininin üzvü, iki "Divan" müəllifi, ustad şairə Gülarə Munisə verdi. Gülarə Munis, məclisə xeyir-duasını verdikdən sonra, belə məclislərin gənc şairlərin inkişafında xüsusi əhəmiyyət daşıyacağından danışdı və qəzəllərindən bir neçəsini səsləndirdi.

Pirşağıdan gələn, tanınmış şair-qəzəlxan, Prezident təqaüdçüsü Əşrəf Pirşağılaya söz verildi. Ustad şair, ədəbi məclisin əruzun və gənclərin inkişafında, formalaşmasında çox böyük əhəmiyyət daşıyacağını qeyd edib, məclis rəhbərinə gələcək işlərində uğurlar arzuladı, tədbirə dəvət olunduğu üçün təşəkkürünü bildirdi və axırda qəzəllərindən bir neçəsini səsləndirdi.
"Bütöv Azərbaycan" qəzetinin baş redaktoru Tamxil Ziyəddinoğlu məclisə xeyir-duasını verəndən sonra, iştirakçılara uğurlar arzuladı və ayda bir dəfə keçirilən məclisin bütün iştirakçılarının şeirlərini öz qəzetində dərc edəyəcini, elə bu gündən “Çeşmə” adında xüsusi səhifə açacağını bildirdi. Məclisə ilk dəfə gələn, İlhamə Müslümova və Namiq Müslümov Türkiyə və Azərbaycan şairlərinin birgə yazdığı, 63 şəhidə həsr olunmuş "1 Şəhid, 1 Hekayə, 1 Şeir” adlı kitabın 4-cü cildinin araya-ərsəyə gəlməsindən danışdılar və öz şeirlərindən bir neçəsini səsləndirdilər.

Sonra növbə ilə digər şairlərə söz verildi və onlar da növbə ilə hər biri öz şeirlərini səsləndirdi. Məclisdə iştirak edən şairlərdən həkim-şair Səadət Salmanqızı, Gülnarə Zeynalova, Ziyafət Tovuzlu, Hatəm Əsgərov şeirlərindən səsləndirdilər. Şairlərin səsləndirdikləri şeirlərdən sonra böyük həvəslə başlayan ədəbi məclis uğurla başa çatdırıldı. Sonda "Çeşmə" Ədəbi Məclisinin sədri Lilpar Cəmşidqızı məclisin keçirilməsində göstərdiyi qayğı və dəstəyə görə “Şahənşah” restoranının rəhbəri Rəşid Süleymanova və “Dədə Ələsgər Ocağı” İctimai Birliyinin sədri Xətai Ələsgərliyə öz adından minnətdarlığını, iştirakçılar adından təşəkkürünü bildirdi.

Növbəti görüşü keçirmək ümidi ilə məclis iştirakçıları görüş yerindən ayrıldılar.

ÇİÇƏK QƏSƏBƏSİNİN

PROBLEMLƏRİ


ADSEA-nın

YARITMAZ İŞLƏRİ

Binəqədi rayonu Çiçək qəsəbəsində (Xocasən ərazi dairəsinə tabe qəsəbə) uzun illərdir su problemi dayanmadan artır. Lakin ADSEA hələ də problemə məsuliyyətsiz yanaşır. Nəticədə burda yaşayan əhali artıq dəfələrlə cənab Prezidentə müraciət ünvanlayır. Hazırda isə, Çiçək qəsəbəsində İri Şəhərlərin Birləşmiş Su Təchizatı Xidməti və Azərişığın xidmət göstərmələrində tam bir xaos var. Xatırladım ki, Çiçək qəsəbəsi inzibati ərazi olaraq, Binəqədi rayonuna tabe olsa da, dövlət xidmətlərini Abşeron rayonu icra edir.
Qəsəbəyə 2020-2021-ci illərdə köhnə Azərsu ASC tərəfindən su çəkilişi üçün ayrılmış tender məvacibi (1.2 mln manat, 0.9 mln manat) iki dəfə su xətləri çəkilmədən mənimsənilib. Bu haqda məlumat Binəqədi rayon prokrorluğunda iş üzrə açılmış cinayət işində mövcuddur. Nəhayət, qəsəbə sakinləri 2021-ci ilin iyun ayında öz şəxsi məvacibləri hesabına su xəttinin çəkilişinə nail olmuşdur. Həmin vaxt xətti çəkən və suyu verən Abşeron Rayon Su İdarəsi hər kəsin abunə kodunu, sayğac və daimi su ilə təminatına söz vermişdir. Lakin, bu günə kimi su gah gəlib, gah gəlməyib. Bununla yanaşı, dəfələrlə əhalinin müraciətinə baxmayaraq, heç bir vədə əməl edilməyib, kod, sayğac və suyu əraziyə yarı-yarımçıq verilib. Yəni, təxminən 300 evdən 80-ni yalnız abunəçi kodu ilə təmin edilib və su gəlmədiyinə baxmayaraq, dayanmadan bu abunəçi kodlarına ADSEA cərimə tətbiq edir.
Prezdentə 2024-cü ildə əhalinin müraciətindən sonra, Abşeron Rayon Sukanal İdarəsi, 2024-2025-ci illərdə, çox məsuliyyətsiz vəziyyətdə Binəqədi rayonun Xocasən qəsəbəsindən 63 mm diametrli bir su xətti aldı. Məsuliyyətdən uzaq olmaq üçün, işbilməz fəhlələrin öhdəsinə işi buraxmaqla, qanunsuz, məsuliyyətsiz və heç bir hidrotexniki qaydaya uyğun olmayan su xətti çəkdi. Təsəvvür edin ki, Abşeron Rayon Sukanal İdarəsinin texnikası su xəttini qazdığı vaxt, bir neçə sakinin öz məhəllələrinin torpaq yolunun qazılmasına görə etdikləri etiraz zamanı, Abşeron rayonundan gələn məsul şəxslər iş gedə-gedə qəbir daşlarının arasında gizlənirdi. Həmin yerdə polis müşahidə kamerası var, həmin prosesi tam izləmək mümkündür.
Nəhayət, sakinlərin şikayəti əsasında çəkilmiş bu su xətti qanunsuz olaraq, 6 məhəlləyə (300-dən artıq ailəyə) satıldı. Yenidən hər kəs susuz qaldı. Çəkilmiş xətlərin heç biri hidrotexniki qaydalara uyğun deyil. Beləki kim hardan və necə gəldi xətt aparıb. Sayğac və abunə kodu olmamaqla yanaşı, suyu vuran elektrik motorları da enerji xəttinə qanunsuz birləşdirilib. İş bilməz İri Şəhərlərin Birləşmiş Su Təchizatı Xidməti qayda qanunsuz iş görməyi bir tərəfə qalsın, indi həmin ərazinin suyunu vuran motorların elektrik xətti, Azərişıq tərəfindən qanunsuz birləşdirildiyi üçün kəsilmişdir. Bu quruma dəfələrlə sakinlərin müraciət etməsinə baxmayaraq, özünü “xalq düşməni” kimi aparan Azərişıq və Abşeron Su Kanal İdarəsi məsələni həll etmək, qanuni sayğaclaşdırma əvəzinə, sakinləri qanunlarla hədələyir. Hansı quruma (Azərişıq, Bələdiyyə, Sukanal idarəsi və s.) müraciətə baxmayaraq, sakinlərə “rəsmi məktub” yazılacağını bildirirlər.
Həmin qurumlardan soruşmaq lazımdır: Rəsmi məktubu kim yazmalıdır? Məktubu yazmaq üçün hansı vaxtı gözləyirlər? Niyə bu məsuliyyətsiz Su idarəsinin regional rəisləri neçə illərdi Çiçək qəsəbəsini susuz qoyub? Niyə qaydalara uyğun olaraq su çəkilmir?
Diqqətinizə çatdıraq ki, bu qəsəbədə onlarla şəhid, qazi, ağır xəstəli və sosial qayğıya ehtiyacı olan ailələr yaşayır. Onlar hər ay 10-15 ton suyu hansı pulla ala bilər?! Minimum istehlak paketində su xidməti aylıq bir ailə üçün 35 AZN-mi nəzərdə tutulub?
Əhali şikayət edəndə, onlara Prezidentin sənədsiz evlərə kommunal xidmətlərin dayandırılması haqqında sərəncamı göstərilir. Bu şəxslər anlamır ki, bu qəsəbənin su çəkilişi üçün tenderi 2021-ci ildə udulub və mənimsənib, su xətti isə əhalinin şəxsi büdcəsi (250-600 azn civarında) hesabına çəkilmişdir. Yəni sərəncamdan çox-çox əvvəl.
Digər məmurlar isə deyir ki, həmin ərazidəki heç bir xətdə su yoxdur ki, biz oranı su ilə təmin edə bilək. Su yoxdursa, qəsəbədən 700 m aşağıda ana yolun qırağında, niyə iri maşınlar suyu doldurub əhaliyə, 10 tonunun 35 AZN-ə gətirib satır?
ADSEA-nın müvafiq su idarə rəisləri sakinləri burada susuzluqdan qırmaqla yanaşı, heç bir məsuliyyət hiss etmirlər. Əhali tələb edir ki, hazırda çəkilmiş su xəttinə elektrik sayğacı qoyulsun və burada qanuni, bütün hidrotexniki qaydalara uyğun su xəttinin çəkilməsi təmin edilsin.

Qubadlı – Qarabağın

dirçələn incisi

25 oktyabr 2020-ci il tarixi Azərbaycan xalqının yaddaşına Qubadlının azad edildiyi, torpaqlarımızın bütövlüyünə bir addım da yaxınlaşdığımız gün kimi həkk olunub.
Qubadlı rayonu Azərbaycanın cənub-qərbində, Qarabağ yaylasının cənub-şərqində yerləşir. Ümumi sahəsi 802 kvadrat kilometr olan bu ərazi təbiəti, coğrafiyası və torpaq ehtiyatları ilə zəngin diyardır. Rayon qərbdən Ermənistanla sərhəddə yerləşir, şimalda Laçın, şərqdə Cəbrayıl, cənubda isə Zəngilanla həmsərhəddir. Qubadlının kəndlərinin çoxu Həkəri və Bərgüşad çaylarının sərin vadilərində yerləşir, bu da bölgəni kənd təsərrüfatı üçün əlverişli edir.
İşğala qədər Qubadlı rayonunun 79 min hektardan artıq torpaq fondu mövcud idi. Bu torpaqların böyük hissəsi əkin, örüş, bağçılıq və meşə sahələrindən ibarət idi. “Yazı düzü”, “Gəyən” və “Məzrə” kimi məhsuldar düzənliklərdə taxıl, üzüm, tütün, bostan və tərəvəz məhsulları becərilirdi. Qubadlı həm də heyvandarlığın, arıçılığın, bağçılığın inkişaf etdiyi bir bölgə idi. Ərazidəki təbii sərvətlər – mərmərləşmiş əhəng daşı, əqiq, mişar daşı və digər yataqlar rayonun sənaye potensialını da artırırdı.
Lakin bu təbii gözəlliklər və zənginliklər 1993-cü ildə işğal nəticəsində məhv edildi. Ermənistanın 1988-ci ildən başlayan təcavüzü nəticəsində Qubadlı rayonu 31 avqust 1993-cü ildə tamamilə işğal olundu. Min illərlə azərbaycanlıların yaşadığı bu diyar xarabalığa çevrildi. 29997 nəfər Qubadlı sakini öz doğma torpaqlarından didərgin düşdü, 94 yaşayış məntəqəsi, 7278 fərdi ev, 64 inzibati bina, yüzlərlə sosial və mədəniyyət obyekti dağıdıldı. Məscidlər yerlə yeksan edildi, 16 körpü, 1080 kənd təsərrüfatı obyekti, 650 km avtomobil yolu, 4830 km elektrik xətləri və digər infrastruktur tamamilə məhv edildi. Rəsmi İrəvan burada qanunsuz məskunlaşma siyasəti həyata keçirərək, xaricdən gətirdiyi erməniləri yerləşdirməklə beynəlxalq hüququ kobud şəkildə pozdu.
Ancaq 2020-ci il payızında Azərbaycan Ordusunun qəhrəmanlığı, xalqın birliyi və Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə bu zülm dolu tarix sona çatdı. Qubadlının azad edilməsi uğrunda gedən döyüşlər xüsusi hərbi peşəkarlıq və fədakarlıq nümunəsi oldu. Şəhər ətrafında düşmən tərəfindən güclü istehkamlar qurulmuşdu, yüksəkliklərdə erməni silahlı birləşmələri yerləşdirilmişdi. Azərbaycan əsgəri bu sədləri bir-bir aşaraq, strateji yüksəklikləri ələ keçirdi, Xanlıq, Padar, Sarıyataq kimi kəndlər azad olundu. Nəhayət, 25 oktyabr 2020-ci ildə Qubadlı şəhəri düşməndən təmizləndi. Bu, Vətən müharibəsinin taleyini dəyişən dönüş nöqtələrindən biri idi.
Prezident İlham Əliyevin 26 noyabr 2020-ci il tarixli Sərəncamı ilə “Qubadlının azad olunmasına görə” medalı təsis edildi. Bu medalla 15 mindən çox Azərbaycan hərbi qulluqçusu təltif olundu.

Prezidentin 31 iyul 2023-cü il tarixli Sərəncamı ilə isə 25 oktyabr – Qubadlı şəhəri günü kimi təsis edildi. Bu qərar Qubadlının azadlıq tarixinin, xalqın mübarizə ruhunun və əbədi Zəfərin simvoluna çevrildi.
İşğaldan azad edilmiş torpaqlarda bərpa və quruculuq işləri geniş miqyasda aparılır. 2021-ci ilin oktyabrında istifadəyə verilən 110/35/10 kV-luq “Qubadlı” yarımstansiyası rayonun enerji təminatını tam bərpa etdi. 76 kilometr uzunluğunda çəkilmiş “Qubadlı-1” və “Qubadlı-2” elektrik verilişi xətləri təkcə enerji deyil, həm də yüksək sürətli internetlə Qubadlını ölkənin ümumi sisteminə bağladı.
Eyni zamanda Qubadlıda yeni yaşayış məntəqələrinin tikintisinə başlanıb. Mahruzlu və Zilanlı kəndlərinin layihələndirilməsi və tikintisi artıq davam edir. Bu kəndlərdə ilkin mərhələdə yüzlərlə ailənin məskunlaşdırılması planlaşdırılıb. Qubadlı rayonunun Baş planı təsdiqlənib və 2040-cı ilədək rayonun tam bərpası, 47 mindən artıq sakinin daimi yaşayışının təmin edilməsi nəzərdə tutulur.
Qubadlıda mühüm infrastruktur layihələri həyata keçirilir. Qubadlı-Eyvazlı və Qubadlı-Laçın avtomobil yollarının tikintisi bölgənin strateji əhəmiyyətini artırır, eyni zamanda iqtisadi canlanmanı təmin edir. Dövlət başçısının 2023-cü il sərəncamı ilə bu layihələr üçün 20 milyon manat vəsait ayrılıb.
2021 və 2022-ci illərdə enerji, yol və hərbi infrastrukturun təməlqoyma və açılış mərasimlərində iştirak edən dövlət başçısı 2023-cü ilin mayında Qubadlı şəhərinin, eləcə də Xanlıq, Mahruzlu və Zilanlı kəndlərinin təməlqoyma mərasimlərində iştirak etdi. Həmin gün Qubadlıda məktəb, xəstəxana və inzibati bina layihələrinin təməli qoyuldu.
Bu gün Qubadlıda yenidənqurma və inkişaf prosesi ardıcıl şəkildə davam edir. Yeni evlər, yollar, məktəblər, sosial obyektlər inşa edilir, kəndlərə həyat qayıdır. Qubadlı artıq dağıdılmış torpaq deyil – dirçələn, müasir və qüdrətli Azərbaycanın simvoluna çevrilib. 25 oktyabr – Qubadlı şəhəri günü isə bu dirçəlişin, qəhrəmanlığın və tarixi ədalətin təntənəsidir.

Nənəxanım Ağayeva,
Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı, şəhid Vüqar Ağayevin anası

Xocalının Təzəbinə kəndinə

növbəti köç oldu - FOTO

Oktyabrın 23-də Xocalı rayonunun Təzəbinə kəndinə növbəti köç prosesi həyata keçirilib. Bu gün 55 nəfərdən ibarət 12 ailə doğma yurduna qayıdıb.
Xankəndi şəhəri, Ağdərə və Xocalı rayonlarında Bərpa, Tikinti və İdarəetmə Xidmətinin ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsindən verilən məlumata əsasən sakinlərə bərpa olunmuş fərdi yaşayış evlərinin açarları təqdim edilib.Köç mərasimi zamanı çıxış edən Prezidentin Xankəndi şəhərində, Ağdərə və Xocalı rayonlarında xüsusi nümayəndəsinin müavini Səbuhi Qəhrəmanov qeyd edib ki, Təzəbinə kəndində sakinlərin rahat və təhlükəsiz yaşayışı üçün bütün lazımi şərait yaradılıb. Kənddə sosial infrastruktur tam yenilənib, kommunal xidmətlər bərpa olunub və zəruri təminat işləri yekunlaşdırılıb.
S. Qəhrəmanov həmçinin vurğulayıb ki, bölgədə məşğulluq məsələləri də diqqət mərkəzində saxlanılır. Ehtiyacı olan ailələr üçün dövlət və özəl sektorda iş imkanlarının yaradılması istiqamətində müvafiq tədbirlər görülür.
Qeyd edək ki, bundan əvvəlki mərhələlərdə Təzəbinə kəndinə 84 ailə köçürülüb. Sonuncu mərhələnin yekunlaşması ilə birlikdə kənddə ümumilikdə 96 ailə daimi məskunlaşıb.