10-09-2022, 08:03
Emin Zeynalov
Bakı Avrasiya Universitetinin
filologiya fakültəsinin IV kurs tələbəsi
Bakı Avrasiya Universitetinin
filologiya fakültəsinin IV kurs tələbəsi
Nağıllarımızın Genetikası
(Zəngəzur və Anadoluda Qeydə Alınan Bənzər Nağılların Genetik Uyğunluğuna Dair Qeydlər. )
Folklor bir fərdin, tayfanın, xalqın və nəhayət bir etnosun milli yaddaşıdır. Bu yaddaş özünü xalqın etnomədəni dəyərlərində və o cümlədən söz sənətində də göstərir. Xalqın yaddaşı ən böyük söz xəzinəsi olduğu üçün milliklərlə yeni interpetasiyalarda və versiyalarda ortaya çıxır. Etnosun bir bölgədən digər bölgəyə köçü zamanı isə həmin şifahi mətnlər yeni mühitin təsiri ilə variantlaşsa da, mühitin və zamanın interpretasiyasına məruz qalsa da ilkin informasiyanı kodlaşdıraraq öz genetizmində qoruyub saxlayır. Şifahi xalq ədəbiyyatının povesti adlandırdığımız nağıllar folklor çələngimizin ən gözəl nümunələri sayılır. Nağıllar epik janrlar içərisində öz əlamətlərinə görə seçilir. Ona görə də nağıllar dünya xalqları içərisində ən geniş yayılmış epik janrdır. Nağıllar və onların xüsusiyyətləri haqqında bir çox folklorşünaslar müxtəlif fikirlər irəli sürmüşlər. P. Əfəndiyevə görə “ Əşya və təbiət hadisələrinin canlandırılması, əşya və heyvanlar üzərinə köçürülməsi, cəmiyyətdə, təbiətdə, çox adi görünən hadisələrin fantastik şəklə salınması, fövqəladə hadisələrlə qaynayıb-qarışdırılması, gələcəyə nikbin münasibət, inam, xoş əhval-ruhiyyə, geniş epik lövhələrin macəra və mürəkkəb hadisələrin bolluğu və s. nağıllara xas olan xüsusiyyətdir”. (Əfəndiyev, 2012: 203). Nağıla “Genellikle efsanevi, fantastik güçlerin iştirakiyle cereyan eden uydurma hadiseler ve şahıslar hakkında hikaye, rivayet” kimi də baxmaq olar. (Hidayət, 2012: 12)
Bu xüsusiyyətlər nağılları bəşəriyyətin ortaq mirası etsə də, nağıılarda mövcud milli kolorit onu hər bir xalqın öz mədəni mirasına çevirir. Nağılların özəl xüsusiyyətlərindən biri də zaman -zaman fəthlər nəticəsində bir əraziyə digər xalqın yerləşməsi ilə həmin ərazidə mövcud olan nağılların da yeni xalqın söz mirasına çevrilməsidir. Lakin diqqət etdikdə iki müxtəlif xalqın nağıllarındakı milli kolorit onları bir birindən ayırd etməyə səbəb olur. Yaxud da tam əksi, bir xalq digər bir əraziyə köç etmək məcəburiyyətində qaldığı halda belə yüzilliklər keçsə belə hər iki xalqın şifahi söz sənətində yer alan nağııların eyni koloriti qoruyub saxlamasına səbəb olur. Anadolu və İrəvan türklərinin nağıllarında da sözü gedən bu oxşarlıqları bu gün də müşahidə etmək mümkündür. Bu nağıllarda bəzi oxşar süjetlər olsa da müəyyən motiv fərqlilikləri özünü göstərir. Bu da zamanla mətnin yeni interpretasiyası səbəbi ilə ortaya çıxır. Süjetlərin xalqlar arasında ortaq dəyərlərə səbəb olmasının əsl səbəbi İrəvan türklərinin müəyyən dövrlərdə öz ərazilərini məcburi şəkildə tərk etməsi ilə bağlıdır. Həmin köçlərdə xalq öz dilini, mədəniyyətini, folklorunu da özü ilə birgə aparmışdır. XVI əsrin sonu, XVIII əsrin 20- ci illəri, 1918-1920 illərdə İrəvan türkləri erməni separatizminin təzyiqləri nəticəsində də Türkiyənin Şimal Şərqinə — Iğdır, Ağrı, Qars, Anadolu bölgələrinə köçürülmüşdür. Bu, xalqların nağıllarında müəyyən motiv oxşarlığı yaratmışdır. Oxşar motivli nağıllar əsasən heyvanlar haqqında nağıllar, tarixi nağıllar, ailə -məişət nağılları və sehrli nağıllar qrupuna aiddir. Iğdır nağıllarından olan “Geçiynen gurd”, “ Ahmak gurd”, “Cımbılı Çıtdan”,”Şahoğlu Şah Abbas “ , “ Fatmaçıq”, “ Odunçuynan üç kızı”, ”Qızıl inek” mətnlərinin oxşar motivi Azərbaycan nağıllarda da özünü bu və ya digər dərəcədə göstərir.
Bu, xalqın sitayiş etdiyi, özünə əcdad saydığı kult oxşarlığı ilə də bağlıdır. “Fatmacıq”, “Qızıl inek” mətnləri ilə “Fatmanın inəyi” mətnində inək və ya öküz türk xalqlarının sevdiyi, əcdadı hesab etdiyi heyvandır. Bundan başqa qurd da ortaq nağıllar üçün səciyyəvi heyvan motividir. Türklərin həmişə özünə əcdad saydığı qurd dastanlarda yol göstərən, xilas edən, bələdçi funksiyasını daşısa da nağıllarda tamahkarlığın, yalançılığın, axmaqlığın göstəricisi kimi səciyyələnir. “Geçiynen gurd”, “ Ahmak gurd” nağıllarında qurdun mənfi xüsusiyyətlərini görürük. Nağıllar süjet və motiv etibarilə “Şəngülüm, şüngülüm, məngülüm”, “Qurdun axmaqlığı” Azərbaycan nağılları ilə eynidir. İlk nağıldakı oxşarlıq qurdun acgözlüyü, keçini balalarından birini yeməsi və ana keçinin düşməni məğlub edərək öldürməsi süjeti ilə bitir.
Buradan da belə bir nəticəyə gələ bilərik ki, xalqın etnomədəni dəyərləri zamanın sınağından keçərək hər bir şəraitdə yeni versiya və interpretasiyalarla özünü qoruyub saxlamağı bacarmışdır.
Ədəbiyyat siyahısı
İSMAYILOV, Hüseyn. (1999). Azərbaycan folklor antologiyası (Göyçə folkloru), Bakı: Səda.
ƏFƏNDİYEV, Paşa. (2012). Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatı, Bakı: Elm və təhsil.
HİDAYƏT, Aydın. (2012). Iğdır masalları. Kırşehir:
10-09-2022, 07:48
Leyla YAŞAR
YER ÜZÜNÜN CƏNNƏTİ
Fərəh taleyi kimi qaranlığa qərq olmuş həyətə girdi. Gözlərinin yaşını silib, əlləri əsə-əsə qapını açdı. İçəri keçib bir-bir otaqların işıqlarını yandırdı. İllərin köhnəliyini, daşın-divarın nəmişliyini özündə saxlayan bu evdə böyümüşdü Fərəh. Yarıac-yarıtox, əziyyətli, amma xoşbəxt bir həyat bəxş etmişdi ona yaradan..Bəs sonra? O xoşbəxtlik birdən birə niyə uçarı quşa çevrilib uçub getdi, görəsən? Nə qədər haraylasa da geri dönmədi?
Fərəhgil ailədə beş nəfər idilər. Ata-anası, bir bacısı, bir qardaşı vardı Fərəhin.
Var idi, amma indi ?? Xatirəsi acı verdiyi qədər şirin olan bir tale. Bir gün məktəbdən sevinərək geri dönən Fərəh həyətə girəndə gördüklərindən dəhşətə gəlmişdi .
Kəndlərində məktəb olmadığından başqa kəndə təhsil dalıyca hər gün kilometrlərlə yol qət edən bu qızcığazın o zaman yeddi yaşı vardı. Bacı qardaşları balaca olan Fərəh hər gün dərsdən gəlib onları öpüb qoxlayırdı.
Mehriban, sakit, kasıb ailədən idi Fərəh. Ailədə olan o sevgi, o mehribançılıq ailənin xoşbəxtliyi idi. Təzə-təzə xəbər yayılmışdı ki, mənfur qonşular müharibəyə başlayıblar. Hər kəs ehtiyatlı olmağa çalışırdı. Səhər-səhər anası onun məktəbə getməyini istəməsə də, Fərəh bu gün getməsi üçün icazə istəmişdi.
– Qızım, bu gün dərsə getmə. Vəziyyət heç ürəkaçan deyil.
– Olar ana, bu gün gedim? Sabah getməyəcəm söz verirəm.
Anası balaca qızcığazın elmə olan sevgisi qarşısında ərimişdi. Qızının gələcəyinin parlaq olacağını hiss edirdi. Ona görə də heç nə deyə bilmədi. Qaçıb anasını öpən Fərəh çantasını götürüb dərsə yollanmışdı. Bu onun ailəsi ilə son görüşü idi.
Evə döndükdə ailə üzvlərinin yerdə qan içində görmək qədər dəhşətli heç nə ola bilməz. Fərəh körpəcə halıyla nələr yaşamışdı o anda, bir Allah bilir. O da onlarla “ölmüş”dü. Gah atasının, gah anasının, gah körpələrin yanına qaçan zavallı öz balaca ağlıyla onlara kömək edirdi. Heç birinin qımıldanmadığını görən Fərəh qorxmağa başlamışdı artıq. Qaçıb qonşuları Talıb babanı çagırdı. Cavab olmadığından Nüsrət əmini, Lalə xalanı harayladı. Yox heç kim yox idi. Yaxınlıqda güllə səsləri eşidilirdi. Qorxuya düşüb evə qaçdı. Həyətdə səslər gəlməyə başladı. Balaca pəncərədən çölə baxdı . Əli silahlı əmilər idi. Öz aralarında nəsə danışırdılar. Budur biri evə doğru gəlir. Fərəh qaçıb sınıq çarpayının altında gizləndi. Evdə salamat heç nə yox idi. Əvvəlcədən evi ələk – vələk etdikləri bəlli idi. Evə girən yaraqlı erməni türkcə o birinə :
– Burda hamıını öldürmüşük , o biri həyətlərə baxaq dedi.
Çıxıb getdilər. Fərəhin ömrünü çalıb getdilər. Xəyallarını, ümidlərini, taleyini məhv edib getdilər. Geri qayıdan Fərəh göz yaşlarıyla ürəyini islada-islada sınıx-salxaq bir bel tapıb gətirdi. Uşaqların sevərək oynadığı yerdə onlara balaca çala qazdı. Qucagına götürüb doyunca öpüb qoxladı . Ətirlərini qəlbinə, beyninə hopdurub balaca əlləri ilə onları bu çalaya qoydu.
Yaşından tez böyümüşdü Fərəh. Hər şeylə maraqlanır, uşaq ağlıyla mükəmməl qərarlar verirdi. Çox səbrli, fərqli bir uşaq idi Fərəh . Bəlkə də, Tanrı onu əvvəlcədən verəcəyi bu “ mükafat”a hazırlayırdı. Burada qalmağın təhlükəli olduğunu da yaxşı bilirdi. Onların üstünü torpaqlayıb yerdə əyləşdi. Sanki yuxuda idi. Dayanmadan hıçqıraraq ağladı. Üzü gecəyə gedirdi. Cansız bədənlər yanında qalmaq onu qorxutmağa başlamışdı. Ona görə tez-tələsik onları basdırmalı idi. Birinci atasına yaxınlaşdı. Alnından öpdü. Sonra anasına yaxınlaşıb gözündən öpdü.
Buza dönmüş cəsədlər onu üşütməyə başladı. Onlara qəbir qaza bilməyəcəyini bilirdi. Nə edəcəyini də bilmirdi. Çox çarəsiz qalmışdı. Onları burda qoyub getməliydi. Son dəfə ata – anasının qana bulaşmış soyuq bədənlərini qucaqladı. Onlara kömək edə bilmədiyi üçün üzr istədi. Arxaya baxmadan kənd boyu qaçdı. Yorulub əlindəki bayaq çarpayının altına girəndə götürdüyü bacısının balaca kuklasını bağrına basaraq ağacların arasında oturdu. Qaranlıq düşmüşdü. Kəndi heyvanların səsi götürmüşdü. Onların səsi ilə bərabər ikiayaqlı heyvanların ( ermənilərin) səsi də gəlirdi.
Tale üzünə gülmüşdü bu balaca mübariz qızın. Əsgərlərimiz onu tapıb xilas etmişdilər.İllərlə vətən eşqi ilə, ata – ana yanğısı ilə yaşamışdı Fərəh.
Fərəhi tanıyanlar bu savadlı, talehsiz qızcığazdan köməklərini əsirgəmirdilər. İllərlə üzərində qaçqın damğasıyla yaşayan Fərəhin bir arzusu vardı. Evlərinə dönmək .
Artıq ali təhsilini də almışdı. Artıq jurnalist idi acı tale yaşayan o balaca qızcığaz.
Və günlərdən o gün gəldi. 44 günlük, ordumuzun zəfər çaldığı müharibədən sonra həsrətlə evlərinə gedəcəyi günü gözləyən Fərəhin həsrətinə bu gün son qoyulmuşdu.
Otaqlar 7 yaşında qoyub getdiyi kimi idi. Hər yer dağınıq, sınıq – sökük. Yerə tullanmış əşyalardan bir-ikisini qaldırdı. Hamısı nəmişlikdən çürümüşdü. İllərin izi vardı üzərlərində. 23 il.. Acılı, ağrılı, nakam illərin.
Fərəhin yolunu gözləmişdi bu həyətdə, bu kiçik sevgi dolu koma da. Evlərdə o sevginin istiliyi hələ də dururdu. Fərəh hər şeyə bir-bir yaxınlaşıb qoxusunu içinə çəkir, əllərilə sığallayırdı. Budur anasının kasıb, amma ətir qoxulu yeməklər bişirdiyi mətbəx.. Yerə dağılmış kiflənib yumağa dönən ərzaqlar.
Fərəh həyətə düşməkdən qorxurdu. Ata – anasının cəsədinin necə oldugu bəlli deyildi. Amma o körpələr?..
Əlinə saralmış, amma 23 illik həsrəti özündə saxlayan ailə şəkilləri keçdi. Şəkilə baxıb özünü saxlaya bilmədi. Hönkür-hönkür ağladı.
– Ay ana, keşkə mən də sizlə öləydim. Ruhum öldü sizlə. Bax burda basdırdım onu, siz yatan torpaqda.
-Qaçqın olmaq bilirsənmi nədi, ay ata? Öz vətənində qaçqın olmaq qədər ağrılı heç nə yoxdu.
– Qaçqın adını bizə kim qoydu, ay ana?
– Öz vətənimizdə niyə yad olduq, ay ata?
– Vaqonlarda yaşadıq, çətinliklə yaşadıq, yardımlarla yaşadıq.
Burnumuzda vətən qoxusu, qəlbimizdə vətən sevgisi, ata-ana, bacı – qardaş nisgili ilə yaşaqdıq. Öz Vətənimzdə vətənimizi axtardıq. Doğulduğumuz torpağımızın həsrətini illərlə çəkdik.
– Bilirininizmi, o qədər taleyimə qarşı çıxdım ki, niyə mən də sizlə ölmədim deyə?
Şəkillərlə danışa-danışa həyətə düşdü. Zərif, zəif əlli, şir ürəkli, 7 yaşlı Fərəhin qazdığı çalaları axtardı.. Viranə qalmış həyətdə həmən yeri tapdı. Diz çöküb torpağı qoxladı, öpdü. Əllərilə yavaş-yavaş torpağı qazmağa başaldı. Bir möcüzə gözlədi. Bir möcüzə.. Axtardı, axtardı uşaqların sümüklərini tapdı. Ürəyi əsə-əsə gətirdiyi torbaya yığıb maşına qoydu. Kənd məzarlığında basdıracaqdı .
Geri dönüb yenidən həyətə uzun-uzadı baxdı. Baxdı…
– Sağ ol, mənim uşaqlığım, sağ ol mənim varlığım, sən sadiq oldun. Bacı- qardaşımı qorudun … Yer üzünün cənnəti sən idin.. Atamın, anamın, bacı- qardaşımın hüzur tapdığı, mehribançılığı, sevgisi ilə isitdiyi gözəl qoxulu Vətənimiz, Cənnət qoxulu torpağım…
10-09-2022, 07:36
"Nur ocağı" ədəbi məclisi Səməddin Laçınlıın şeirlərini təqdim edir:
A dünya
Anadan olandan cəfakeş oldum,
Niyə mən doymadım səndən, a dünya?!
Zəhmətlə bağ saldım, bostan becərdim,
Bəs niyə baxıram gendən, a dünya?!
Mən səhv eləmişəm nədə, bilmədim,
İşlərim çox düşdü bədə, bilmədim,
Yolumu itirib gedə bilmirəm,
Verdiyin dumandan, çəndən a dünya.
Keçdim hər qayadan, daşdan, qorxmadım,
Ayaqdan qorxmadım, başdan qorxmadım,
Borandan qorxmadım, qışdan qorxmadım,
Qorxmadım sultandan, xandan a dünya.
Düşdüm çətinliyə, daş oldu yolum,
Namərd qarşısında donmadı dilim,
Qəmlərə qərq oldu hər ayım, ilim,
Bezmədim heç zaman candan, a dünya.
Biçarə şairəm, yoxdu pənahım,
Allaha yetməyir amanım, ahım.
Mənə agah eylə, budur günahım,
Gen gəzdim şöhrətdən, şandan, a dünya.
Həyat yollarında yıxıldım, durdum,
Halal zəhmətinən bir yuva qurdum,
Qan salan, sırtılmış çox üzlər gördüm,
Qorundum, çox qaçdım qandan, a dünya.
Vətənsiz
Ay namərd qəlbimi yaralama sən.
Vətənsiz onsuzda yaralıyam mən.
Düşüb ürəyimə vətənin xalı,
Otuz il baharı saralıyam mən.
Ömrümün dayrəsi kəsgin daralır.
Başımın üstünü boran- qar alır.
Yollara baxmaqdan gözüm qaralır,
Vətənsiz həyatı qaralıyam mən.
Dost bildik kafiri, aldatdı bizi,
Bağladı yolları, cığırı, izi,
Qoydu işğal altda dağları, düzü,
Onunçün dağlardan aralıyam mən.
Kafiri qovmuruq qucağımızdan,
Daim ləzzət alır bucağımızdan.
Didərgin salıblar ocağımızdan,
Az qalır unudam haralıyam mən.
Namərdlər kəsilib mərdlərə qənim.
Səməddinəm səbrim tükənib mənim,
Kafirin əlində qalıb Vətənim,
Qəribəm, demirəm buralıyam mən.
Salam deyərsən
Gedirsən Vətənə, uğurlar olsun.
Məndən o dağlara salam deyərsən.
Getdiyin yolların qoy bahar olsun,
O barlı bağlara salam deyərsən.
Yolun açıq olsun, sabahın nurlu,
Başın uca olsun, ay dağlar oğlu.
Çəməni çiçəkli, nehrəsi yağlı,
Güllü yaylaqlara salam deyərsən.
Çıx Qabaqtəpədən Talaya boylan,
Maxsuçuxurunda mən əvəz yaylan,
Şır-Şır bulağıdı dərdlərə dərman,
O buz bulaqlara salam deyərsən.
Dağılmış, talanmış o saraylara,
Orda məskən salan boz ayılara,
Dağların göz yaşı olan çaylara,
Şair Səməddindən salam deyərsən.
Gözlərim
O qədər dərd gördüm, qəm gördüm, Allah,
Çətin bu dünyada gülə gözlərim.
Vaxtsız qırov düşdü, qar yağdı telə,
Ürəyim bahardı, çilə gözlərim.
Namərddən, yaltaqdan uzaq dolandım,
Həyatım qış oldu, sazaq dolandım,
Biçarə dolandım, yazıq dolandım,
Baxmadı heç zaman ələ gözlərim.
Atdım addımımı saflığa, düzə.
Namərd qarşısında enmədim dizə,
Qəlbikövrək oldum qoydular sözə,
Doldu qəm yaşıyla silə gözlərim.
Baxmadım kimsənin mən çəp işinə,
Uymadım pislərin pis vərdişinə.
Mat qaldım dünyanın bu gərdişinə,
Sərt oldu sözlərim, pilə gözlərim.
Çox keçdim həyatın qaranlığından,
Uzaqda dolandım viranlığından.
Zövq almadım kefin bir anlığından,
Düz baxdı obaya, elə gözlərim.
Dostluğa qəlbimdə var etibarım.
Dostlarım gələndə olar baharım.
Dostluqdu baş tacım, həm də vüqarım.
Zillənər dost üçün yola gözlərim.
Azad yaşadığım çöldən ayrıldım,
Vətəndən ayrıldım, eldən ayrıldım,
Qara şəvə kimi teldən ayrıldım,
Oldu həsrətlərə kölə gözlərim.
Səməddinəm ağa qara demədim,
Bir namərdin bircə sözün yemədim,
Xeyirxahlıq oldu mənim sənətim,
Çox düşdü yağışa, selə gözlərim.
Getdi
Saxda məhəbbətin aldatdı məni.
O gözəl gənliyim zay oldu getdi.
Yığdın gözlərimə dumanı, çəni,
Canım bivəfaya tay oldu, getdi.
Düşdüm hər bəlaya eşqimdən ötrü,
Yığdım vərəqlərə bu qəmli sətri,
Nə qədər başıma tutsam da çətri,
O bahar günlərim yay oldu getdi.
Düşdüm məhəbbətin, eşqin selinə,
Düşdüm namərdlərin acı dilinə,
Düşdüm bu həyatın daşqın selinə,
Axdı göz yaşlarım çay oldu, getdi.
Qarğışa tuş gəldim, fellərə düşdüm,
Elə bil bəd əsən yellərə düşdüm,
Mən də Məcnun kimi çöllərə düşdüm,
Ömrüm matəm oldu, vay oldu, getdi.
Səməddin, vəfasız, məhəbbət qanmaz.
Saxda məhəbbətlə ürək də yanmaz,
Yalandan yansa da heç alovlanmaz,
Yalan haray saldı, hay oldu, getdi.
Gülüm
Dolur gözüm səndən uzaq,
Gəlim olum sənə qonaq,
Qoy öpüşsün bu dil dodaq,
Ayrılığın üzür, Gülüm.
Mən yaşadım sis-dumanlı,
Cavan idim, dəliqanlı,
Ömrüm olub yarıcanlı,
Ölüb getmir, dözür, Gülüm.
Ürəyimə xallar düşüb,
Qara saça çallar düşüb,
Əllərimdən güllər düşüb,
Ayaqlarım əzir, Gülüm.
Vurğun oldum gül camala,
Mən yanında qala- qala,
Sən uymuşdun mala, pula,
Taleh nə pis yazır, Gülüm.
Yoxdur ilqar, yoxdur peyman,
Sızıldayır qoca, cavan,
Bu dərdlərə dözməyən can,
Bu həyatdan bezir, Gülüm.
Vurğun oldum sənə, niyə,
Qəlbim oldu eşqə dəyə,
Öz başına döyə- döyə,
Səməddindır gəzir, Gülüm.
Ötəri
Yarı canım gedib, yarısı qalıb,
Çəməndən ötəri, güldən ötəri.
Çox məkan dolandım, əyridən qaçdım,
Bir sözü düz deyən dildən ötəri.
Sonasız göllərə səyahət etdim,
Vəfalı yar üçün sonacan getdim,
Eşqin yollarında sərf oldum, itdim.
Sonalar axtardım göldən ötəri.
Düşdüm hər çətinə, daş oldu yolum.
Baharda gəzdiyim qış oldu yolum,
Eşqisiz ütəyə tuş oldu yolum.
Əllərim uzandı əldən ötəri.
Əzablı eşqimə qul oldum, susdum.
Hər günü kədərli dil oldum, susdum.
Yandım öz içimdə kül oldum, susdum.
Nəsildən ötəri, eldən ötəri.
Səməddin keçənə güzəşt deyərlər,
Həyat ələyinə süzgəç deyərlər.
Günah işlədənə gəl, keç deyərlər,
Aylarım xərcləndi ildən ötəri.
Ürəyim
Qəriblik ömrümü aldı əlimdən,
Ayrılıqdan kədər aldı ürəyim.
Ayrıldım bağımda öz bülbülümdən,
Vətəndə qırıldı, qaldı ürəyim.
Dözdüm hər çətinə, talandı qəlbim.
Odsuz ocaqlara qalandı qəlbim.
Buz kimi əridi, yalandı qəlbim,
Girov qəbirlərə doldu ürəyim.
Ərgohu, Talanı gəzib doymadım.
Şır- şır bulağında nişan qoymadım,
Düşmənin hiyləsin niyə duymadım,
Namərdə nişangah oldu ürəyim.
Qocaları tanklarınan yordular,
Uşaqları qar- boranda qırdılar.
İgidləri ürəyindən vurdular,
Şəhidə, qaziyə quldu ürəyim.
Səməddinəm saralıram gül kimi.
Sovruluram Vətənimə kül kimi,
Niyə susduq biz lal olmuş dil kimi,
Kədərlə köklənmiş teldi ürəyim.
Mənim
Həyat yollarımda yıxıldım, durdum,
Bir kimsə yetmədi dadıma mənim.
Başımı soxmağa bir dəyə qurdum,
Bir kimsə yanmadı oduma mənim.
Çalışdım, vuruşdum yaşamaq üçün,
Təmiz ad- sanımı daşımaq üçün,
Özüm öz başımı qaşımaq üçün,
Ehtacım olmadı yadıma mənim.
Göz yaşım üzümdə coşqun çay oldu,
Yazığa, fəqirə canım tay oldu,
Acılar içində ömrüm zay oldu,
Kimsə bal qatmadı dadıma mənim.
Səmədəm haramdan uzaqda gəzdim,
Şələlər altında əlimi əzdim,
Zəhmətlə yaşadım, əzaba dözdüm,
Bir ləkə düşmədi adıma mənim.
Bilinmir
Zalım fələk yara vurub sinəmə,
Bircə damla şirin payı bilinmir.
Dünya özü yalançıdır, sən demə,
Nə bir ili, nə bir ayı bilinmir.
Bu həyatda dad qalmayıb heç nədə,
Çiyinlərim yara olub şələdə.
Kişilikdən lovğalanır hər gədə,
Nə bir kökü, nə bir soyu bilinmir.
Yağ yerinə zəhər qatıb aşıma,
Qaldırmamış dəmir qatıb daşıma,
Baharımda qar yağıbdı başıma,
Nə bir yazı, nə bir yayı bilinmir.
Sığal çəkib, aldanmışam əlinə,
İnanmışam mən içinə, çölünə,
Düz söz gəlmir, bir kimsənin dilinə,
Barmaq çatmır, doğru sayı bilinmir.
Nə düşmüsən bu fələyin üstünə,
Ay Səməddin çox boğuldun tüstünə,
Oğrun- oğrun girib sənin qəsdinə,
Nə alovu, nə də suyu bilinmir.
Mənim
Vətənimdə harayım var,
Gözlərimdə qan çayım var,
Qəm- kədərdən çox payım var,
Yoxdu ayım, ilim mənim.
Vətən dərdi yaralıyam,
Ömrü ağlı qaralıyam,
Unutmaram haralıyam.
Qabar olub dilim mənim.
Vətənimdən güc alıram,
Xəyallara çox dalıram,
Yavaş- yavaş qocalıram,
Bükülübdür belim mənim.
Səməddiməm var acımız,
Şəhid, qazi baş tacımız,
Nakam qalıb çox bacımız.
Qeyrətlidir elim mənim.
9-09-2022, 18:57
Pakistanda daşqınların vurduğu ziyan açıqlandı
Pakistanda daşqınların vurduğu zərər 30 milyard dollardır. Bu barədə BMT-nin baş katibi Antonio Quterreş məlumat verib. “Təbiət geri çəkilir. Bu gün Pakistandır, sabah başqası ola bilər. Pakistanın 30 milyard dollar dəyərində maliyyə dəstəyinə ehtiyacı var”, - Antonio Quterreş İslamabadda Daşqınlara Qarşı Mübarizə Koordinasiya Mərkəzində keçirilən mətbuat konfransında bildirib. Sentyabrın 9-da BMT Ümumdünya Ərzaq Proqramı çərçivəsində zərər çəkmiş 1,9 milyon pakistanlının ərzaqla təmin edilməsi planını açıqlayıb. Quterreşin sözlərinə görə, Pakistan kimi ölkələr üçün daha çox resurs səfərbər edilməlidir. Pakistanda bu yay son 30 ildə rekord miqdarda yağıntı qeydə alınıb. Musson leysanları çayların daşmasına və nəticədə geniş əraziləri su basmasına səbəb olub. Milli Fəlakətlərin İdarə Edilməsi Təşkilatının məlumatına görə, Pakistanda 1391 nəfər həlak olub, 12722 nəfər xəsarət alıb, 1,7 milyondan çox evə ziyan dəyib.
9-09-2022, 18:55
Ukrayna ordusu irəliləyir - Yeni ərazilər azad edildi
Ukrayna ordusu Rusiya hərbçilərinin nəzarətində olan cənub mövqelərinə doğru bir neçə kilometr irəliləyib. Bu barədə Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Cənub Müdafiə Qüvvələrinin Birgə Əlaqələndirmə Mətbuat Mərkəzinin rəhbəri Natalya Qumenyuk bildirib. “Biz irəliləyirik, bu, göz qabağındadır. Azad etdiyimiz yaşayış məntəqələri, uğur qazandığımız istiqamətlər var. Lakin hələ ki onların adlarını açıqlamırıq”, - Qumenyuk bildirib.
9-09-2022, 18:53
Putin hökumətə ərzaq tədarük etməyi tapşırdı
Rusiya Prezidenti Vladimir Putin hökumətə ərzaq tədarükü ilə məşğul olmağı tapşırıb. Butov.az xəbər verir ki, dövlət başçısı bu barədə Təhlükəsizlik Şurasının iclası zamanı bildirib. Putinin Rusiya hökumət sədrinin birinci müavini Andrey Belousova tapşırığı yerli mediada dərc olunub.
9-09-2022, 18:52
Erməni general “Lələtəpə əməliyyatı”na görə Paşinyanı suçladı
Ermənistanda 44 günlük müharibə zamanı məğlubiyyətlə nəticələnmiş uğursuz “Lələtəpə əməliyyatı” ilə bağlı qarşılıqlı ittihamlar səngimir. Butov.az xəbər verir ki, Ermənistan Silahlı Qüvvələri Baş Qərargahının keçmiş rəisi, general-polkovnik Movses Akopyan uğursuz “Lələtəpə əməliyyatı”na görə Qarabağ separatçılarının “müdafiə ordusu”nun keçmiş komandiri Cəlal Arutyunyanın həbsinə etiraz edib: “Əgər Cəlal Arutyunyan mühakimə olunursa, ilk növbədə qərarı təsdiqləyən Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanı da mühakimə etməlidirlər”. General deyib ki, “Lələtəpə əməliyyatı” ilə bağlı qərar qəbul edilən zaman baş komandan kimi Nikol Paşinyan şəxsən iştirak edib. “Bu gün iki ən yaxşı generalımız həbsdədir (Qarabağ separatçılarının “müdafiə ordusu”nun keçmiş komandirləri Cəlal Arutyunyan və Mikael Arzumanyan-red.), onlara cinayət işi açılıb. Kim ittiham irəli sürüb? Hərbi işlərdən ümumiyyətlə anlayışı olmayan müstəntiq”, - deyə Akopyan hiddətini ifadə edib. O, təqsirləndirilən şəxslərin sonda bəraət alacaqlarına inandığını vurğulayıb. Baş nazir Nikol Paşinyanın müharibənin fərqli nəticə verə biləcəyi ilə bağlı dünənki bəyanatını şərh edən Movses Akopyan bu bəyanatla razılaşaraq, hazırkı nəticəyə səbəb kimi idarəetmə səhvini göstərib. Xatırladaq ki, Qarabağ separatçılarının “müdafiə ordusu”nun keçmiş komandirləri Cəlal Arutyunyan və Mikael Arzumanyan hazırda həbsdədirlər. Arutunyan uğursuz “Lələtəpə əməliyyatı”na görə, Arzumanyan isə Şuşadakı məğlubiyyətlə bağlı həbs olunub.
9-09-2022, 18:49
Azərbaycan və Türkiyə arasında həkim mübadiləsi aparılacaq
Tibbi Ərazi Bölmələrini İdarəetmə Birliyi (TƏBİB) və “Pediatrik Təcili Tibbi Yardım və Reanimasiya Dərnəyi” qeyri-hökumət təşkilatı arasında Niyyət Bəyannaməsi imzalanıb. Bu barədə TƏBİB-dən məlumat verilib. Bildirilib ki, Niyyət Bəyannaməsini TƏBİB-in İcraçı direktoru Vüqar Qurbanov və Pediatrik Təcili Tibbi Yardım və Reanimasiya Dərnəyinin rəhbəri Dinçer Yıldızdaş imzalayıblar. Niyyət Bəyannaməsi tərəflər arasında bilik və təcrübə mübadiləsi, idarəetmə heyəti, mütəxəssis-həkimlərin və digər səhiyyə işçilərinin mübadiləsinə dəstək, səhiyyə işçilərinin qısamüddətli təlimlərə cəlb olunaraq bilik səviyyələrinin artırılmasının təşkil olunması, birgə əməkdaşlıq layihələrinin hazırlanması, müvafiq səhiyyə müəssisələri arasında əməkdaşlığın təmin edilməsinə dəstək, qarşılıqlı elmi-tədqiqat işlərinin aparılması üçün mühitin yaradılmasını və s. müəyyən edir. TƏBİB-in İcraçı direktoru Vüqar Qurbanov imzalanan Niyyət Bəyannaməsi çərçivəsində təşkil ediləcək konqres, konfrans, simpozium və s. kimi tədbirlərin uşaq xəstəlikləri üzrə təcrübə mübadiləsinin aparılmasında səmərəli nəticələr verəcəyini qeyd edib. O, kritik vəziyyətdə olan uşaqlara anında tibbi müdaxilənin vacibliyini vurğulayıb: “Məqsədimiz təcili tibbi müdaxilə tələb edən bütün uşaqların ölkəmizdə ən keyfiyyətli müalicə almasını təmin etməklə uşaq ölümlərinin azaldılmasına töhfə verməkdir”. Pediatrik Təcili Tibbi Yardım və Reanimasiya Dərnəyinin rəhbəri Dinçer Yıldızdaş qarşılıqlı Fəaliyyət Planının hazırlanacağını bildirib. O qeyd edib ki, əməkdaşlıq çərçivəsində hər iki tərəf maddi və texniki bazadan müştərək olaraq istifadə edə bilər. Məlumat üçün bildirək ki, Pediatrik Təcili Tibbi Yardım və Reanimasiya Dərnəyi 19 yanvar 1998-ci ildə “Təcili Pediatriya Assosiasiyası” olaraq yaradılıb.
9-09-2022, 18:43
İran Moskva, Bakı və Tehran arasında vizaların sadələşdirilməsini istəyir
İranın yol və şəhərsalma naziri Rüstəm Qasemi cümə günü bildirib ki, Moskva, Bakı və Tehran üçün sərhədləri keçmə və vizaların verilməsi prosesinin sadələşdirilməsi vacibdir. "Biz (Rusiya, Azərbaycan, İran - red.) sərhədləri keçmək və viza almaq məsələsini sadələşdirməliyik. Bu, bir sıra xərclərin azalmasına, o cümlədən qeyri-qanuni və qeyri-prosessual maneələrin aradan qaldırılmasına gətirib çıxaracaq". Butov.az xəbər verir ki, iranlı nazir Bakıda "Şimal-Cənub" beynəlxalq nəqliyyat dəhlizinin inkişaf perspektivlərinə həsr olunmuş tədbirdə deyib. Üçtərəfli görüş cümə günü, sentyabrın 9-da baş tutub və ondan sonra Bakı Bəyannaməsi imzalanıb. Sənədi Azərbaycanın Baş nazirinin müavini Şahin Mustafayev, İranın yollar və şəhərsalma naziri Rüstəm Qasemi və Rusiya Federasiyasının Baş nazirinin müavini Aleksandr Novak imzalayıblar. Bəyannaməyə əsasən, Rusiya, Azərbaycan və İran “Şimal-Cənub” dəhlizi çərçivəsində nəqliyyat və tranzit əməliyyatlarının və prosedurlarının asanlaşdırılması üçün işçi qrupunun yaradılması barədə razılığa gəliblər. İlk iclasın cari ay ərzində keçirilməsi planlaşdırılır. “Şimal-Cənub” beynəlxalq nəqliyyat dəhlizi Sankt-Peterburqdan başlayıb Mumbay limanına (Hindistan) qədən gedən və uzunluğu 7,2 min kilometr olan multimodal marşrutdur. Dəhliz Süveyş kanalı vasitəsilə Avropanı, Fars körfəzi ölkələrini və Hind okeanını birləşdirən dəniz yoluna alternativdir. Beynəlxalq nəqliyyat dəhlizinin üç marşrutu var: Transxəzər (dəmir yolları və limanlardan istifadə etməklə), Qərbi və Şərqi (yerüstü).
9-09-2022, 18:41
Laçın Radio-Televiziya Yayımı Stansiyası istismara verildi
Azərbaycanın işğaldan azad olunmuş ərazilərində radio-televiziya yayımı şəbəkəsinin yenidən qurulması işləri çərçivəsində bu gün Laçın rayonunda yerləşən Radio-Televiziya Yayımı Stansiyası (RTYS) istismara verilib. Bu barədə Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyindən bildirilib. Məlumata görə, stansiyanın işinin müvəqqəti bərpası məqsədilə mövcud 20 metrlik qüllədən və texniki binadan istifadə edilib. Nəticədə rəqəmsal paketdə 8 TV proqramının (AzTV, Mədəniyyət TV, İdman Azərbaycan TV, İctimai TV, Azad Azərbaycan TV, Xəzər TV, CBC, Real TV), Azərbaycan Radiosunun, İctimai Radionun Laçın rayonunda, həmçinin Şuşa və Qubadlı rayonlarının Laçın istiqamətində olan kəndlərində yayımı təmin olunub. Stansiyanın infrastruktur və yayım imkanlarının artırılması istiqamətində gələcəkdə müvafiq işlərin görülməsi nəzərdə tutulur. Bundan əvvəl işğaldan azad olunmuş ərazilərdə Şuşa, Kəlbəcər, Mincivan (Zəngilan) və Xanlıq (Qubadlı) RTYS-lərin fəaliyyəti müvəqqəti bərpa olunub. Hazırda Şuşa RTYS-dən 10 televiziya, 7 radioproqramın, Kəlbəcər, Mincivan, Xanlıq və Laçın RTYS-lərin hər birindən 8 televiziya və 2 radioproqramın yayımı həyata keçirilir. Qeyd olunan stansiyalar vasitəsilə hazırda Şuşa, Xankəndi, Xocalı, Laçın, Kəlbəcər, Xocavənd, Qubadlı, Füzuli, Cəbrayıl, Zəngilan, Ağdam və digər yaxın ətraf ərazilərdə radio-televiziya yayımları təmin edilir.
Sorğu
Saytımızda hansı mövzulara daha çox yer verilməsini istəyirsiniz?
Son buraxılışımız
Facebook səhifəmiz
Reklam
Hava
Valyuta
Reklam
Sayğac
Ən çox baxılanlar
Köşə
Xəbər lenti
Foto
Bütöv.az
Video
"Vətən Qəhrəmanları" Şəhid İlyas Nəsirov
All rights reserved ©2012 Butov.az
Created by: Daraaz.net Wep Developer By DaDaSHoV
MATERİLLARDAN İSTİFADƏ EDİLƏRKĦƏN PORTALIMIZA İSTİNAD ZƏRURİDİR!!!
Created by: Daraaz.net Wep Developer By DaDaSHoV
MATERİLLARDAN İSTİFADƏ EDİLƏRKĦƏN PORTALIMIZA İSTİNAD ZƏRURİDİR!!!