Xırdalanda "Narkomaniyaya və zərərli vərdişlərə qarşı" layihənin yekun tədbiri keçirildi.

QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə "Miqrasiya Sahəsinin İnkişafı" İctimai Birliyi tərəfindən icra edilən layihənin yekun tədbiri Xırdalan şəhər 7 N-li orta məktəbin yuxarı sinif şagirdlərinin iştirakı ilə keçirilib.
Layihə rəhbəri Vidadi Fətullayev çıxışında, ölkəmizdə narkomaniya və zərərli vərdişlərə qarşı aparılan mübarizə və maarifləndirmə işlərindən, vətəndaşların sağlamlığı sahəsində həyata keçirilən islahatlardan və gənclərimizin elm, idman və başqa sahələrdə qazandıqları nailiyyətlərdən bəhs etdi və şagirdləri Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin gənclərimizə verdiyi dəyərli tövsiyyələrə əməl etməyə və zərərli vərdişlərdən hər zaman uzaq qalmağa çağırdı. Tədbirdə çıxış edən Narkotiklərlə Mübarizə üzrə Dövlət Komissiyası (NMDK) İşçi Qrupunun məsul əməkdaşı Vasif Quliyev, Azərbaycan Prezidentinin imzaladığı və 2019-2024-cü illəri əhatə edən Dövlət Proqramı haqqında ətraflı məlumat verdi və məktəbliləri maraqlandıran sualları cavablandırdı.

Xırdalan şəhər 7 saylı tam orta məktəbin direktoru Zenfira Orucova, məktəb psixoloqu Xanım İsmayılova və digər çıxış edənlər, ölkə
rəhbərliyinə, gənclərə göstərilən qayğı və etimada görə minnətdarlıqlarını ifadə etdilər.
Maarifləndirici buklet və kitabçaların paylandığı tədbirin sonunda iştirakçılar, NMDK İşçi Qrupu, QHT-lərə
Dövlət Dəstəyi Agentliyi və Elm və Təhsil Nazirliyinin Sumqayıt Regional İdarəsinin rəhbərliklərinə təşəkkürlərini bildirdilər.

Vidadi Fətullayev
"Miqrasiya Sahəsinin İnkişafı” ictimai birliyinin sədri

Odlar Yurdu universiteti tələbələri "narkomaniya və zərərli vərdişlərə" yox deyir!

Odlar Yurdu Universitetində Azərbaycan Respublikasının Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə “Narkomaniya və zərərli vərdişlərə qarşı mübarizəyə dair maarifləndirmə tədbirləri” layihəsi çərçivəsində, “Miqrasiya Sahəsinin İnkişafı” İctimai Birliyi tərəfindən keçirilən maarifləndirici tədbirdə layihə rəhbəri Vidadi Fətullayev, vətəndaşların sağlamlığının qorunması sahəsində ölkəmizdə aparılan islahatlardan, narkotik vasitələr və zərərli vərdişlərin insan sağlığı və cəmiyyətimiz üçün fəsadlarından danışıb.O, narkomaniya və zərərli vərdişlərə qarşı maarifləndirmə işinə cəmiyyətimizin bütün üzvlərinin qatılmasının zəruriliyini vurğulayıb və gəncləri zərərli vərdişlərdən uzaq durmağa çağırıb.

Narkomanlığa və Narkotik Vasitələrin Qanunsuz Dövriyyəsinə Qarşı Mübarizə üzrə Dövlət Komissiyasının işçi qrupunun (NMDK) məsul əməkdaşı Vasif Quliyev, narkomaniyaya qarşı 2019-2024-cü illəri əhatə edən Dövlət Proqramı çərçivəsində İşçi Qrup tərəfindən görülən işlər barədə danışıb, slaydlarla narkotik və psixotrop maddələr, onların səbəb olduğu xəstəliklər barədə ətraflı məlumatlar verib, 802 və 102 qaynar xətlərinin bu istiqamətdə əhəmiyyətini qeyd edib və tələbələrin bu mövzuda səsləndirdikləri sualları cavablandırıb.
Maarifləndirici bukletlər və çap materiallarının paylandığı tədbirdə çıxış edən iştirakçılar, Prezident İlham Əliyevin bu il Gənclər Günündə zərərli vərdişlərə qarşı səsləndirdiyi fikirlərin onlar üçün bir şüar olduğunu vurğulayıblar və tədbirin təşkilinə dəstək göstərən bütün qurumlara minnətdarlıqlarını çatdırıblar.

Butov.az

Butov.az Ordum.az-a istinad edərək bildirir ki,bu gün dünyaşöhrətli, Azərbaycan əsilli jurnalist, Leyla Vəkillinin anım günüdür.
Vəkilovlar nəslinin nümayəndəsi olan Leyla xanım jurnalistlik fəaliyyəti dövründə hərbi mövzulara daha çox yer ayırıb. Odur ki onu həm də hərbi jurnalist kimi tanımaları üşün oxucularımıza təqdim edirik:
Leyla Vəkilli 21 fevral 1932-ci il tarixdə Parisdə doğulub. Atası Həsənalısultan bəy Vəkilov Şərur-Dərələyəz qəzasının Çivə kəndində anadan olub. İlk orta təhsilini İrəvanda gimnaziyada alıb, sonra Rusiyada Xarkov Dövlət Universitetinin hüquq fakultəsini bitirib. Bir müddət Tiflisdə yaşayıb. Tiflisdə Mariya adlı gürcü xanımla evlənib. 1920-ci ildə Qafqazda sovet rejimi qurulduqdan sonra Türkiyəyə mühacirət edib.

Türkiyəyə mühacirət edərkən Mariya xanım onunla getməkdən imtina edib. Türkiyədə Krım türklərindən olan Safiyə xanımla ailə qurub. Sonra Həsənalısultan bəy Vəkilov Fransanın paytaxtı Paris şəhərinə köçüb. 1932-ci ildə Leyla Həsanalısultan qızı Vəkilli Parisdə dünyaya gəlib. Sonra yenidən Türkiyəyə İstanbul şəhərinə köçüblər. Leyla Vəkkilli 1952-ci ildə İstanbulda Fransız Liseyində təhsil alıb. Sorbon Universitetinin sosiologiya fakultəsini bitirib. Sonradan Fransada jurnalist kimi fəaliyyətə başlayıb. Dünyada 184 ölkədə bürosu olan Sipa-Press Agentliyində çalışıb. Jurnalistlik fəaliyyəti ilə bağlı dünyanın bir çox ölkələrində olub. O, cümlədən Afrika, Latın Amerikası, Fələstin, Nikaraqua və Əlcəzairdə olub. Əlcəzairdə avtomobil qəzasında ağır yaralanıb. Əlcəzairdə Argentinalı marksist-inqilabçı və siyasətçi Ernesto Çe Gevara ilə 3 saatlıq görüşdə iştirak edib. 1962-ci ildə Fransada Nazim Hikmətlə görüşüb. Fransada Türk Film Festivalının qurucularından olub.

Leyla Vəkkilli Fransada cap olunan DEFİ jurnalının baş redaktoru olub. 1996-cı ilədək Parisdə yaşayıb. Həmin il Türkiyəyə, Bodrumun Muğla şəhərinin Türkbükü bölgəsinə köçüb. 26 noyabr 2017-ci il tarixdə- 85 yaşında dünyasını dəyişib.
Leyla Vəkilli məşhur Vəkilovlar nəsilindəndir. İqtisаdçı və dövlət хаdimi, iqtisаd еlmləri namizədi, dоsеnt İlyas Vəkilovun qardaşı qızıdır.

Bərdəli fermerlərə ekoloji təmiz məhsul istehsal etməyin faydaları təşviq olunub

Azərbaycan Respublikasının Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin maliyyə yardımı ilə Ekoloji İnformasiya İctimai Birliyi tərəfindən həyata keçirilən “Qarabağ İqtisadi Rayonunun fermerləri arasında ekoloji təmiz məhsul istehsalının təşviqi” layihəsinin icra planına uyğun olaraq Bərdə rayonunun fermerləri üçün seminar təşkil edilib. Tədbirdə əvvəlcə Azərbaycanın ərazi bütövlüyü uğrunda canından keçən şəhidlərimizin xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad olunub.
Layihə rəhbəri Musa Muradlı bildirib ki, layihə çərçivəsində Ağcabədi, Ağdam, Bərdə, Tərtər rayonlarının hər birində 25 fermerə seminarların təşkili, fermerlər üçün ekoloji cəhətdən daha faydalı məhsulların təşviqi nəzərdə tutulub. Layihənin əhəmiyyətindən danışan M.Muradlı qeyd edib ki, qida təhlükəsizliyinin təmin olunmasında fermerlərin böyük rolu var. Ekoloji təmiz məhsul istehsalı günün ən aktual tələblərinə çevrildiyindən fermerlər keyfiyyətli, kimyəvi maddələrdən uzaq məhsulların yetişdirilməsinə daha çox önəm verməlidir.

Layihənin eksperti ekoloq, aqrar elmlər üzrə fəlsəfə doktoru Xosrov Musayev ekoloji təmiz məhsul haqqında əhatəli çıxış edib. Bildirib ki, sağlamlığın qorunması baxımından ekoloji təmiz kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı genişləndirilməlidir. İstehsalçı istehlakçıların ekoloji təmiz məhsullarla təmin olunmasında özündə məsuliyyət hiss etməli, kimyəvi mineral gübrələrlə yetişdirilmiş məhsulları bazara çıxarmaqdan çəkinməlidir. Belə bir məsuliyyət fermerin vətəndaşlıq mövqeyində, vətənpərvərlik hissində özünü göstərməlidir.

Xosrov Musayev bildirib ki, Qarabağ bölgəsi işğaldan azad olunandan sonra Prezidentimizin rəhbərliyi ilə genişmiqyaslı quruculuq işlərinə başlanılıb. İri infrastruktur layihələri həyata keçirilir, yollar, hava limanları inşa olunur. Gələcəkdə turizmin inkişafı üçün hərtərəfli işlər görülür. Qarabağın tezliklə yerli əhali ilə yanaşı, xarici qonaqlar üçün də cazibəli məkana çevrilməsi uzaqda deyil. Bütün bunlar bölgəyə gələn qonaqların təmiz ekoloji məhsullarla təminatını aktual edib. Fermerlərimiz ekoloji təmiz məhsulların istehsalını genişləndirməklə həm sağlamlığa töhfə vermiş olar, həm də iqtisadi gəlirlərini artıra bilərlər.

Müzakirələrlə davam edən tədbirdə fermerləri maraqlandıran suallar cavablandırılıb.

Müvəkkil Hüquq Mərkəzi daha bir layihəyə yekun vurdu

“Şəhid ailələrinin və qazilərin hüquqlarının müdafiəsi” layihəsinin yekun tədbiri keçirilib. Butov.az xəbər verir ki, Beynəlxalq Avrasiya Mətbuat Fondunun baş ofisində keçirilən tədbirdə ziyalılar, QHT rəhbərləri iştirak ediblər. Müvəkkil Hüquq Mərkəzinin Azərbaycan Respublikası Qeyri Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə həyata keçirdiyi layihə barədə Müvəkkil Hüquq Mərkəzinin Sosial Psixoloji Dəstək Departamentinin rəhbəri, psixoloq Vüsalə Vəkiloğlu ümumi məlumat verib.
layihənin icrası ilə bağlı təşkilatın sədri, layihə rəhbəri, hüquqşünas Səməd Vəkilov geniş məlumat verib. Bildirib ki, layihə çərçivəsində Tovuz, Şirvan, Siyəzən, Şabran rayonlarında şəhid ailələri və müharibə iştirakçıları ilə görüşlər keçirilib və bu qrupdan olan şəxslərə hüquqi yardımlar edilib. Eyni zamanda şəhid adlarının əbədiləşdirilməsi, müharibə iştirakçılarının hüquqları ilə bağlı SƏS.TV -də 4 veriliş hazırlanıb. O, cümlədən şəhid ailələri və qazilərin hüquqlarının çap olunduğu bukletlər tədbirdən faydalanan şəxslərə təqdim olunub.

Sonra Elm və Təhsil Nazirliyinin Bakı şəhəri üzrə Təhsil idarəsinin nümayəndəsi, ehtiyatda olan polkovnik leytenant, Qarabağ müharibəsi iştirakçısı Mürsəl Qurbanov tədbir iştirakçılarına Qarabağ müharibəsi zamanı təhsil işçilərinin müharibədə iştirakı ilə bağlı məlumat verib:
“Qarbağ müharibəsində ümumilikdə 600 nəfərdən artıq müəllim iştirak edib və onlardan 17 nəfəri şəhid olub. Təkcə bu ay 22 nəfər müharibə iştirakçısı orta ümumitəhsil məktəblərində hərbi rəhbər vəzifələrinə qəbul edilib. Ümumilikdə Bakı şəhərindəki orta məktəblərdə 200 nəfərdən artıq müharibə iştirakçısı hərbi rəhbər vəzifəsində çalışır. Bu şəxslər daim bizim diqqət mərkəzimizdədir. Bu yaxınlarda Təhsil idarəsi tərəfindən “Qazi müəllimlər” adlı kitab da nəşr edilib”.

Tədbirdə çıxış edən Respublika Veteranlar Təşkilatının əməkdaşı Rasim Mirzəyev layihənin əhəmiyyətini və aktuallığını qeyd edərək onun uğurla həyata keçirilməsinə görə öz minnətdarlığını bildirib. O, şəhid ailələrinin, qazilərin, veteranların il boyu təmənnasız xidmət göstərən Müvəkkil Hüquq Mərkəzinin çəkinmədən üz tuta biləcəyi ünvan olduğunu qeyd edib. R.Mirzəyev həmçinin layihə ilə bağlı aidiyyəti qurumlarla yaradılmış sıx əməkdaşlıq və informasiya mübadiləsinin də yüksək səviyyədə təşkil olunmasına diqqət çəkib. Yüksək vətənpərvərlik ruhunun gənc nəslə ötürülməsi üçün belə layihələrin davamlı və ardıcıl şəkildə aparılmasını dəstəkləyən Müvəkkil Hüquq Mərkəzinin hər zaman vətənpərvər insanlara diqqət göstərməsini alqışlayaraq gələcək işlərdə də qarşılıqlı əməkdaşlığın davam etdiriləcəyinə əminliyini ifadə edib.

Beynəlxalq Avrasiya Mətbuat Fondunun rəhbəri Umud Mirzəyev Azərbaycan Respublikası Qeyri Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin bu cür layihələri maliyələşdirməsini təqdirəlayiq hal hesab etdiyini, Müvəkkil Hüquq Mərkəzinin həsas sosial təbəqədən olan bu cür insanlara daimi qayğı göstərməsini alqışladığını vurğulayıb.

“Hərbi Mövzular üzrə İxtisaslaşmış Jurnalistlər” İctimai Birliyinin sədri, Azərbaycan Dövlət Televiziyasının əməkdaşı Tamxil Ziyəddinoğlu layihə rəhbəri Səməd Vəkilovun məruzəsindən çox maraqlı informasiyalar aldığını, cəmiyyətdə mövcud olan, lakin qanunvericilikdə necə həll olunması nəzərdə tutulmayan məsələlərin müəyyən problemlər yaratdığını bildirib. Qeyri- Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinə belə layihələri dəstəklədiyinə görə təşəkkür edib.
“Şəhid ailələri və qazilərlə bağlı bu cür layihələrin həyata keçirilməsi dövlətin sosial təbəqəyə olan qayğısının təzahürüdür”.

Azərbaycan Dövlət Televiziyasının əməkdaşı, tarix elmləri üzrə fəlsəfə doktoru Mahir Qəribov isə qeyd edib ki, bu cür layihələri icra etməklə şəhid ailələri və müharibə iştirakçılarına dəstək olmaq hər bir azərbaycanlının vətəndaşlıq borcudur. M.Qəribovun eyni sinifdə təhsil alan 3 şəhidin tale yolundan bəhs edən “Üç dost, üç tale” adlı sənədli filimin çəklişi haqqında səsləndirdiyi fikirlər tədbir iştirakçılarının marağına səbəb olub.

Qazi adının Azərbaycan dilinin leksikonunda müxtəlif mənaları ifadə etməsi ilə bağlı fikir mübadiləsinə münasibət bildirən Qarabağ Qaziləri İctimai Birliyinin əməkdaşı, Qarabağ qazisi Rey Kərimoğlu Qazi sözünün eyni adlı təşkilatın adı ilə dövriyyəyə daxil olduğunu və bu anlayışın daha dolğun şəkildə qanunda təsbit olunmasını zəruri hesab etdiyini bildirdi.
Qazi sözünün etimologiyası ilə bağlı polemikaya qoşulan Müvəkkil Hüquq Mərkəzinin sədr müavini, müharibə iştirakçısı Mobil Vəkiloğlu sözün Azərbaycan Cümhuriyyəti dönəmində bir çox müraciətlərdə öz əksini tapdığını söyləyib. Təhsilin İnkişafına Dəstək İctimai Birliyinin sədri Gülnarə Vəlixanlı şəhid ailələrinə qarşı məmurları diqqətli olmağa çağırıb.

Aprel döyüşlərinin iştirakçısı Zaman Hüseynovun dayısı, şair-folklor araşdırmaçısı İlham Qəhrəman tədbirdə vətənpərvərlik mövzusunda şeirlər səsləndirib.
Tədbirdə Cəmiyyət və Medianın İnkişafı İctimai Birliyinin həmtəsisçisi, tanınmış jurnalist Nicat Sadıxlı, hüquqşünas Adil Gözəlov, Uşaqların Gələcəyi Naminə təşkilatın sədri, hüquqşünas Könül Quliyeva, Vikipediya hərakatının aparıcı siması Elnur Eltürk, şəhid ailə üzvü Fərizə Hacıyeva (şəhid Famil Hacıyevin qardaşı qızı), Nilufər Həsənli, Səlim Qədirov, Ayşən Hüseynzadə, Bakir Babayev, şair Elşad Bayramov, Azər Xudiyev, Hacı Möhübbət Dərələyəzli, "Bəhram Nəsibov Yaradıcılığının Təbliği" İctimai Birliyinin sədri Adil Nəsibov, hazırda Hollandiyada yaşayan Zeynəb Dilbazi, Müvəkkil Hüquq Mərkəzinin İnformasiya Texnologiyaları üzrə Departament rəhbəri tanınmış fotoqraf Rahim Qədimov da iştirak ediblər.

Butov.az

Tərtərdə ekoloji təmiz məhsul istehsalının təşviqinə həsr olunmuş seminar təşkil edilib

Azərbaycan Respublikasının Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin maliyyə yardımı ilə Ekoloji İnformasiya İctimai Birliyi tərəfindən həyata keçirilən “Qarabağ İqtisadi Rayonunun fermerləri arasında ekoloji təmiz məhsul istehsalının təşviqi” layihəsinin icra planına uyğun olaraq Tərtər rayonunda 25 fermer üçün seminar təşkil edilib.
Butov.az xəbər verir ki, Tərtər Dövlət Aqrar İnkişaf Mərkəzində keçirilən seminarda əvvəlcə respublikamızın ərazi bütövlüyü uğrunda canlarından keçən şəhidlərimizin xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad olunub.

Layihə rəhbəri Musa Muradlı layihənin məqsəd və vəzifələri barədə məlumat verib. Bildirib ki, Ekoloji İnformasiya İctimai Birliyinin həyata keçirdiyi “Qarabağ İqtisadi Rayonunun fermerləri arasında ekoloji təmiz məhsul istehsalının təşviqi” layihəsi Azərbaycan Respublikasının Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin maliyyə yardımı ilə icra olunur. Layihə çərçivəsində Qarabağ İqtisadi Rayonunun 4 rayonunda - Ağcabədi, Ağdam, Bərdə, Tərtər rayonlarının hər birində 25 fermerə seminarların təşkili, fermerlər üçün ekoloji cəhətdən daha faydalı məhsulların təşviqi nəzərdə tutulub. Musa Muradlı qeyd edib ki, indi ekoloji məhsul istehsalının təşviqinə ehtiyac böyükdür. Buna görə də həyata keçirilən layihənin ideyasına önəm verilib.

Layihənin eksperti ekoloq, aqrar elmlər üzrə fəlsəfə doktoru Xosrov Musayev ekoloji təmiz məhsul anlayışına aydınlıq gətirib. Dünyada ekoloji təmiz məhsul istehsalına bir çox ölkələrin üstünlük verdiyini deyib. Ekoloji təmiz məhsul yetişdirilməsinin aktuallığından danışan ekoloq Xosrov Musayev bildirib ki, kimyəvi tərkibli üzvi maddələrdən istifadə insan sağlamlığına zərər vurmaqla yanaşı, torpağın da mikroorqanizmilərini məhv edir. Torpağın məhsuldarlığı tədricən azalır. Ekoloji təmiz kənd təsərrüfatının tətbiqi ilə isə ətraf mühitin təbii ehtiyatlarından istifadə etməklə həm torpağın mineral ehtiyatlarını qorumaq, həm də sağlamlığı möhkəmləndirən məhsulların yetişdirilməsinə nail olmaq mümkündür.

Tərtər Dövlət Aqrar İnkişaf Mərkəzinin nümayəndəsi Arif Behbudov çıxışında layihənin əhəmiyyətini yüksək qiymətləndirib. Fermerlərin maarifləndirilməsi baxımından belə seminarların keçirilməsinə ehtiyac duyulduğunu vurğulayıb. Layihənin komanda heyətinə uğurlar arzulayıb.
Tərtərli fermerlər ekoloji təmiz kənd təsərrüfatı məhsulların istehsalı barədə müzakirələrdə fəallıq nümayiş etdiriblər.
Çıxışlardan sonra seminarın gündəliyinə uyğun olaraq çay süfrəsi arxasında müzakirələr aparılıb. İştirakçılara dəftərxana ləvazimatları, bloknot, qələm, qovluqlar, habelə təşviqat materialları, bukletlər paylanılıb.

Müvəkkil Hüquq Mərkəzi Siyəzəndə növbəti görüş keçirib

Azərbaycan Respublikasının Qeyri-Hökumət Təşkılatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə Müvəkkil Hüquq Mərkəzi "Şəhid ailələri və qazilərin hüquqlarının müdafiəsi" adlı tədbir çərçivəsində Siyəzən rayonun Mədəniyyət Mərkəzində növbəti tədbirini keçirib.
Təşkilatın rəhbəri, hüquqşunas Səməd Vəkilovun Ordum.az-a verdiyi məlumata görə, şəhid ailələrinin, müharibə iştirakçılarının və müharibə əlillərinin hüquqlarının təmin olunması dövlət siaysətinin əsas prioritetlərindəndir. Agentliyin maliyyələşdirdiyi bu layihədə dövlət siyasətinin tərkib hissəsidir. Layihənin məqsədinin şəhid ailələri, müharibə əlillərinin və veteranlarının hüquqlarının müdafiəsinin təşkilinə hüquqi dəstək göstərmək və bu istiqamətdə maarifləndirmə işinin təşkili olması olduğu vurğulandı.

Tədbirdə şəhid adlarının əbədləşdirilməsi ilə bağlı qanunvericilik bazası hormativ hüquqi aktlar mövzularda müzakirələr aparıldı. Təşkilatın sədri Səməd Vəkilov şəhid ailəsi statusu, onlara verilən təminatlar, şəhid ailələrinin mənzillə təmin edilməsi qaydaları barədə məlumat verildi. Təşkilatın sədr müavini Qarabağ müharibəsi iştirakçısı Mobil Vəkiloğlu müharibə iştirakçılarının mənzil təminatı ilə bağlı qanunvericiliyinin normaları barədə məlumat verdi.
Siyəzən rayon sakini Sübhan Məmmədov şəhid və qazi ailələrinin problemlərindən danışaraq yerli məmurların bu siferadan olan şəxslərə qarşı diqqətinin dahada artırılmasını vurğuladı. Görüşdə Siyaəzən rayon İcra Hakimiyyətinin əməkdaşı Elvin Nəzərovda iştirak edib. Sonada tədbir iştirakçılarının sualları cavablandırıldı.

Azərbaycan və Belarus alimlərinin birgə hazırladığı kitab işıq üzü görüb

Vətən müharibəsində Qələbənin 2-ci ildönümünün Azərbaycan xalqı tərəfindən qeyd edildiyi günlərdə “Azərbaycan döyüşçüləri – Belarus torpağının qəhrəmanları” kitabı işıq üzü görüb (Minsk: “Adukatsıya i vıkhavanne” nəşriyyatı, 2022, 400 səh.). Kitab Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi, Xarici İşlər Nazirliyi, Azərbaycanın Belarusdakı səfirliyinin dəstəyi və səfir Ülvi Baxşəliyevin iştirakı ilə ərsəyə gəlib.
Azərbaycan və Belarus alimlərinin birgə hazırladıqları əsərdə milli tarixşünaslıqda ilk dəfə olaraq ümumiləşdirilmiş formada Belarusun müdafiə döyüşlərində və alman qoşunlarından azad edilməsində Azərbaycan döyüşçülərinin iştirakı araşdırılır. Kitabın tərtibatçıları yazıçı, jurnalist, ssenarist Larisa Kuçerova və Azərbaycan Respublikası Milli Müdafiə Universitetinin Hərbi Elmi-Tədqiqat İnstitutunun professoru, Beynəlxalq Türk Dünyası Araşdırmaları Elmi Akademiyasının və G.V.Leybnits adına Avropa Təbii Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü, ehtiyatda olan 1-ci dərəcəli kapitan, tarix elmləri doktoru professor Nurulla Əliyevdir.
Əsərin hazırlanmasında aşağıdakı tərkibdə müəlliflər qrupu iştirak edib: Belarus Milli Elmlər Akademiyasının Tarix İnstitutunun Belarus Hərbi Tarixi Mərkəzinin rəhbəri tarix elmləri doktoru professor Aleksey Litvin, Azərbaycan Respublikası Milli Müdafiə Universitetinin Hərbi Elmi-Tədqiqat İnstitutunun professoru, Beynəlxalq Türk Dünyası Araşdırmaları Elmi Akademiyasının və G.V.Leybnits adına Avropa Təbii Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü, ehtiyatda olan 1-ci dərəcəli kapitan, tarix elmləri doktoru professor Nurulla Əliyev, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutunun icraçı direktoru tarix üzrə fəlsəfə doktoru Cəbi Bəhramov, Belarus Milli Elmlər Akademiyasının Tarix İnstitutunun Belarus Hərbi Tarixi Mərkəzinin aparıcı elmi işçisi Anatoli Krivorot, Belarus Milli Elmlər Akademiyasının Tarix İnstitutunun Belarus Hərbi Tarixi Mərkəzinin böyük elmi işçisi İrina Voronkova, yazıçı, jurnalist, ssenarist Larisa Kuçerova, yazıçı Dmitri Koşevar və hərbi tarixçi, istefada olan polkovnik-leytenant Elmir Şaripov.

Toplanmış materiallar, eləcə də şahidlərin xüsusi dəyərə malik hekayələri Azərbaycan döyüşçüsü obrazını yaratmağa imkan verir. Təqdim olunan işdə müəyyən yenilik materialın təqdimat tərzinin seçilməsindən ibarətdir - bu, daha çox elmi-sənədli əsərdir.

İki hissədən ibarət əsərdə Azərbaycana həm Sovet İttifaqının arxa, resurs mərkəzi kimi lazımi qiymət verilir, həm arxa və cəbhə xəttində, həm də işğal olunmuş ərazilərdə azərbaycanlıların xüsusi qəhrəmanlığı vurğulanır, xüsusilə də onların Belarusda partizan hərəkatında iştirakı açıqlanır.
Brest qalasının Azərbaycan əsilli müdafiə iştirakçılarının əsgərlərinin foto, məktub və yazışmalarının orijinalları, həmçinin Stalag 352 alman hərbi əsir düşərgəsində həlak olmuş və Belarus ərazisində yerləşən hərbi hissələrdə hərbi xidmət keçmiş əsir azərbaycanlı döyüşçülər haqqında ətraflı məlumat böyük maraq doğurur.
Kitabda Belarusda partizan hərəkatında azərbaycanlıların konkret soyadları təqdim olunur və onların şücaəti göstərilir. Onların arasında Belarus torpaqlarında uzun müddət yaşamış yerli sakinlərdən olan azərbaycanlılar da sadalanır. Partiyanın gizli regional, şəhər və rayon komitələri ilə əlaqələr quran, mühasirəyə düşən və ya əsirlikdən qaçan, habelə partizan dəstələrinə müxtəlif yollarla qoşulan və faşistlərə qarşı mübarizədə şücaət göstərən azərbaycanlı əsgər və zabitlərinin taleyi barədə daha ətraflı bəhs edilir. Həmçinin 1943-cü ilin sentyabr-1944-cü ilin may aylarında Belarusun azad edilməsi üzrə hücum əməliyyatlarında iştirak etmiş azərbaycanlı döyüşçülərə və respublikanın yerli sakinlərinə ayrıca fəsil həsr olunub ki, burada müharibə qəhrəmanlarının taleyindən sənədli formada bəhs edilir. Kitabda azərbaycanlı hərbi komandirlərin və sıravi əsgərlərin taleyi ilə bağlı çoxlu maraqlı faktlar təqdim edilib. İki dəfə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Həzi Aslanovun şücaətini xüsusilə vurğulamaq lazımdır; onun Belarusun azad edilməsi tarixində, hərbi əməliyyatda tank birləşmələrindən istifadə taktikası olan “Aslanov kəlbətini” hərb elminə qırmızı xətt ilə daxil olub.
İkinci Dünya müharibəsi illərində Belarus ərazisində həlak olmuş 1700-dən çox azərbaycanlının siyahısının hazırlanmasında tədqiqatçıların səmərəli əməyini qeyd etmək lazımdır.
Kitabın bədii tərtibatı, mətni, sənədli faktlar və illüstrativ material diqqət çəkir.
Beləliklə, kitabda azərbaycanlıların İkinci Dünya müharibəsində, o cümlədən 1941-1944-cü illərdə Belarusun müdafiəsi və azad edilməsində iştirakına dair aparılan araşdırma təkcə tarixi deyil, həm də mənəvi əhəmiyyət kəsb edir, çünki bəyan edilmiş “Heç kim unudulmayıb, heç nə unudulmayıb” şüarına əks olaraq, qəhrəmanlığı faşizmin məğlubiyyətini yaxınlaşdıran, lakin nahaq yerə unudulan insanların adlarını xalqın yaddaşında canlandırmağa imkan verir. Eyni zamanda, kitab tarixi-memuar ədəbiyyatına, tarixin çətin dövrlərindən birinin ümumiləşdirilməsinə və səciyyələndirilməsinə müəyyən töhfə verir, tədqiqatın nəticələrindən Azərbaycan tarixi kursunun ayrı-ayrı bölmələrinin tədrisi prosesində, eləcə də gənclərin hərbi-vətənpərvərlik tərbiyəsində istifadə oluna bilər.
Əsərin mövzusu Azərbaycan torpaqlarına ərazi iddiaları Üçüncü Reyxin təcavüzkar siyasəti ilə səsləşən Ermənistanla “elan edilməmiş” müharibənin indiki şəraitində də böyük tərbiyəvi əhəmiyyət kəsb edir.
Bütövlükdə, kitab o dövrün narahatlığını, həyəcanını və sevincini hiss etməyə, Azərbaycan döyüşçülərinin Belarus torpağında göstərdiyi şücaətlə bağlı qürur hissini yenidən yaşamağa imkan verir. Əsər həm gənc, həm də yaşlı nəsil üçün maraqlı olacaq.
Sonda müəlliflər Azərbaycan Respublikası Milli Müdafiə Universitetinin, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutunun və Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyinin rəhbərliyinə göstərilən köməyə görə öz minnətdarlıqlarını bildirirlər.

İstibdad qaranlığından istiqlal aydınlığına...

Bədii əsərlərdə əksər hallarda qəhrəmanlar hadisənin gedişinə, zavyazkanın açılışına xidmət edir. Qələm adamı qəhrəmanı ön plana çəkir. Çox vaxt yazıçı emosionallığı artıraraq bədii sualdan istifadə edir. Bədii sonluğu da qələminin gücü ilə tamamlayır. Bu, bədii ədəbiyyatda ən mühüm şərtlərdən hesab edilir. Elmi əsərlərdə, yazılarda bu məsələ tamam fərqlidir. Vacib və əsas şərt zaman və faktdır. Qəhrəmanları da qələm adamı deyil, tarix özü yaradır. Bəzən araşdırmaçı öz oxucusunu tarixi gerçəklikdən doğan suallarla baş-başa qoyur. Çox vaxt araşdırmanın sonluğu insanı heyrətə gətirir. İllərlə qaranlıq qalan tarixi reallıqlar, üzəri qara yalanla örtülən ağ gerçəkliklər substansiya qarmağında üzə çıxır. Bu, elmi araşdırmanın subsitansional əlamətidir. Bütün bu əlamətləri özündə əks etdirən kitabın adı belədir: "TARİX HEÇ NƏYİ UNUTMUR" .
Elmi-publisistik məqalələr toplusundan ibarət olan kitabın müəllifi Qərənfil Dünyaminqızı (Quliyeva) Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsinin ikinci qadın elmlər doktorudur. Kitabın redaktor və məsləhətçisi, Filologiya elmləri doktoru Abid Tahirli, Ön söz müəllifi Milli Mətbuat Tarixi kafedrasının müdiri,
filologiya elmləri doktoru, professor Cahangir Məmmədlidir.
Obyektivlik xüsusiyyətləri, peşəsinə sarsılmaz bağlılıqları ilə seçilən hər üç müəllimdən auditoriyada dərs almaq böyük xoşbəxtlikdir. Özümü daha xoşbəxt hiss etməyimin bir səbəbi də odur ki, müəllimlərimin yaradıcılığını müntəzəm olaraq mətbuat vasitəsilə izləyirəm. Beləliklə, tələbə və oxucu olaraq öyrənmək missiyası davam edir.
Kitab haqqında tələbə fikirlərini kağıza köçürmək daxilimdə iftixar, məsuliyyət və əhəmiyyət dərəcəliyilə fərqli hisslər doğurur. Amma narahat da deyiləm. Burada iki məqam var. Birincisi, kitabda yer alan bir çox esseləri, elmi araşdırmaları zaman-zaman oxumuşam. Sənət adamlarından biri deyirdi: "Tarix qalın bir kitabdır; vərəqlənir zaman-zaman". Bu mənada tariximizə sadiq olmaq, laqeyd münasibətdən çəkinmək gərək ki, tarix xeyirimizə vərəqlənsin...
İkinci məqamın özü də iki yerə bölünür: birincisi, kitab haqqında yazı yazmaq istəyimə Qərənfil Dünyaminqızının: "Oğul, tənqid də edə bilərsən" cümləsi, ikincisi, auditoriyada tələbələrinə "oğlum", "qızım" deyəcək qədər sadə və səmimi müəllim, dərs müddətində ayaqüstə milli mətbuat tarixini yorulmadan tədris edən görkəmli və həssas alim, tələbənin tənəffüs zamanını bir an belə "kəsməyən" vicdanlı insan olmasıdır.
Kitabın içliyində olan esseləri oxuduqca milli mətbuat fədailərinin, Azərbaycan aşiqlərinin əzabını duyan, dərdini anlayan, mahiyyəti yazılarla oxucuya ötürən müəllifin müəllimimiz olduğundan qürurlanırsan. Və tam əmin olursan ki, güclü istək, ağır zəhmət, yuxusuz gecələr, davamlı səy və sadalanacaq bir çox nüanslar var ki bunlar insanla birlikdə məqsədə çatmaq yolunda qoşa addımlayır. Sözsüz ki, bütün bunlar zamanla həll olur. Bəzən ayrılan zaman qarşıya qoyulan məqsədə dəyərdən, sevgidən, halallıqdan doğur. Belə olan təqdirdə peşəyə olan sevgi ən çətin sınaqlar qarşısında məğlubedilməz və müqəddəs olur.
Bir mübarəkliyi də görkəmli alim Qərənfil Dünyaminqızının "Üzeyir dünyası, Üzeyir dühası" başlıqlı essesində görmüş oluruq. Məqaləni oxuduqca müəllifin Üzeyir bəyin ömür yoluna, yaradıcılığına, bütövlükdə şəxsiyyətinə olan sonsuz ehtiramı bütün detalları ilə gözə çarpır. Dühanın millətinə bağlılığı, sənətinə sadiqliyi və istedadının tükənməz və zənginliyini görməmək mümkün deyil. Müəllifin Üzeyir bəyin şəcərəsinə, ilk bəy nəslindən olmasını təsdiqləyən sənəddən tutmuş, ömrünün sonuna qədər geniş və çoxşaxəli yaradıcılığının essedə toplanmasında dərin zəhmət çəkib, tədqiq edərək gözəl bir nümunə yaratmışdır. Bu, geniş ictimaiyyətimiz, habelə oxucu üçün, eyni zamanda dərs vəsaiti nümunəsi olaraq olduqca müstəsna araşdırmadır. Ancaq Üzeyir bəyin milli ayrı-seçkilik, Çar Rusiyasının Qafqazda apardığı siyasət, erməni xislətini açan faktların essedə daha geniş yer tutmasını məqsədə müvafiq olduğunu düşünürəm.
Üzeyir bəy həm də dövlət xadimi – Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurucularından idi. O, bəzən məqalələri, yeri gəldikdə musiqiləri ilə düşmənə qarşı mübarizə aparırdı. Belə bir fenomen şəxsiyyət hər xalqın qismətinə düşmür. Mərhum Şirməmməd Hüseynov deyirdi ki, Üzeyir Hacıbəylinin "Koroğlu" operasının libbrettosu həm də onun özünə aiddir.
Görünən odur ki, zaman keçməsinə baxmayaraq erməni xisləti dəyişilməyib. Bu mənada Üzeyir bəy qədər erməni-müsəlman davasına, bütövlükdə xalqımızın başına gətirilən müsibətlərə öz səxavətini, şəxsi keyfiyyətləri ilə açıb göstərən çox az adam olmuşdur. Bunlar hamısı dünyanın xilası, bəşərin yaşamağı üçün ən böyük xidmətlərdir. Bu məqamda Üzeyir bəyin əməli ilə üst-üstə düşən fikirlərini xatırlayaq:
"Dünyada ən alçaq sifətlərdən birisi cürətsizlikdir. Cürətsiz adam heç bir təşəbbüsə müvəffəq olmaz". Üzeyir bəyin bu kəlamı təsadüfdən xatırlanmadı. Despotizmin, qırmızı terrorun tüğyan etdiyi bir zamanda, repressiyanın hökm sürdüyü bir vaxtda Hüseyn Cavidə, Tofiq Bakıxanova və digərlərinə arxa durdu, ömür və sənət yolunda onların yaşaması, fəaliyyəti üçün böyük cürət göstərərək sözün əsl mənasında onları qorudu.
Qərənfil Dünyaminqızı "Üzeyir dünyası, Üzeyir dühası" adlı araşdırmanı maraqlı sonluqla bitirir: "Allah Sizə qəni-qəni rəhmət eləsin Şirin ana. Siz təkcə bir ailəyə yox, böyük bir millətə Üzeyir bəxş etdiniz!"
Bu sonluq səbəbsiz deyil. Bəşər kültüründə qadına ən yüksək ehtiram Türk soyunda göstərilib. Üzeyir bəyin "Sənsiz", "Sevgili canan" romanslarının özü də təkcə musiqi şedevri deyil, həm də Qızlıq, Xanımlıq, Xatınlıq, Analıq adını uca tutan nur haləli Türk qadınına olan sayğının aliliyinə dəlalətdir.
Zaman ötür. Azərbaycan qadını öz ali keyfiyyətlərini qoruyub saxlayır. Təbəddülatlı, təlatümlü dünyada bunlar nə qədər çətin olsa da sürgündə namusunu qoruyan Şükriyyə xanım, 44 günlük Haqq savaşında əri və qardaşı şəhid olan və qürurla ərinin hərbi geyimində tabutunu zərif çiyinləri üstə alan Narıngül xanımlar dünyanı heyrətə gətirir.
"Bir Polad əvəzi mini gələcək" adlı esseni oxuduqca gözlər önündə general anası – analar anası canlanır. Ağ saçlı, qara örpəkli, nur çöhrəli – Səmayə Haşımova. Bu məqamda "Oxşar taleli rəfiqələr" adlı essenin son sözlərini xatırlamaq tam yerinə düşür:
“Sofiya xanım, Həmidə xanım kimi anaların həyatı, ömür yolu, ailələrinin, övladlarının xoşbəxtliyi uğrunda çəkdikləri cəfalar örnəkdir bugünkü gənc analarımıza".
Digər bir örnək Mirzə Cəlilə ömür-gün, amal, əməl yoldaşı olan, Münəvvəri Mina qədər sevən, "Mən görmədiklərimi yaza bilmərəm" – deyərək Mir Cəfər Bağırovun göstərişinə qeyzlənən, bununla da qulduru qəhrəmana çevirməyən Həmidə xanım Cavanşirdir. "Talesiz bacılar" başlıqlı araşdırmada Azərbaycan qadınının üzərinə düşən missiyanın nə qədər çətin, yaşadığı həyatın hər anının məşəqqətli olduğu görünür.
Aydın görünən bir məqam da odur ki, şər qüvvəyə, düşmənə qarşı mübarizədə Azərbaycan xalqının kişisi də, qadını da hər zaman birlikdə mübarizə aparmışdır. Müqaisə üçün "Erməni terrorunun xaç atası" adlı araşdırmaya nəzər salaq. Qafqaz canişininə bəxşiş verilən erməni Jannalar, vəzifə adamlarına "arvad" olan Lizalar, qadın düşkünü Vorontsov-Daşkovlar timsalı artıq həqiqəti çılpaqlığı ilə göz önünə gətirir.
Müəllifin apardığı tədqiqat, araşdırma öz mükəmməlliyi ilə ona görə seçilir ki, ötən əsrlərdə Çarizmin, SSRİ-nin ermənilərə olan sədaqətinin paralelliyini aparır, bir xalqın başına gələn bütün müsibətlərə faktlar əsasında güzgü tutur.
Qərənfil Dünyaminqızının təkzibedilməz, danılmaz dəlillərlə zəngin kitabını vərəqlədikcə aydın olur ki, tarix unutqanlığı sevmir. Və bu ərəfələrdə – Noyabrın 1-də Əlcəzair şəhərində Ərəb Dövlətləri Liqasının 31-ci Zirvə toplantısında Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin əlamətdar və yaddaqalan çıxışı baş tutur.
Prezident İlham Əliyev imperiya və müstəmləkə əsarətinə, zaman-zaman kütləvi qətliamlara, soyqırıma toxunur. Fransanın insanlıq əleyhinə törətdiyi müharibə cinayətlərini dünya ictimaiyyətinin, həmçinin tədbir iştirakçılarının diqqətinə çatdırır. Prezident İlham Əliyevin nitqi soyqırım qurbanı olan xalqlar və millətlərin tarixi taleyinə, dünya ictimaiyyətinin biganə qalmamasına dair insanlıq və müharibə cinayətlərinə qarşı kəskin etiraz və millətlərin bəlaya bir daha düçar olmamasından dərs çıxarmasına yönəlmiş tarixi çıxış idi. Ermənistanın ölkəmizə qarşı müharibə cinayətini, işğal zamanı törətdiyi qətliam və soyqırımı bütün dünyaya bəyan edir.
Bütün təsadüflərin zərurətdən doğduğunu nəzərə alsaq həqiqətpərvər alim Qərənfil Dünyaminqızının "Tarix heç nəyi unutmur" kitabı haqqında tələbə düşüncələrimi qələmə aldığım bir zamanda Prezident İlham Əliyevin Zirvə toplantısındakı tarixi çıxışının üst-üstə düşməsi də tarixin həqiqətən anına nişanədir...
Qərənfil Dünyaminqızının "Qəlbimizdə milli iftixara yer varmı” başlıqlı məqaləsi, fikrimcə, ən azı iki əsri əhatə edən bir zamanda millətimizə qarşı İmperiyanın planlı şəkildə məkrlə, hiylə və zorla illər uzunu ayrı-ayrı xalqlar və millətlərə, xüsusən də arealı hüdudsuz olan, ərazisi geniş, coğrafiyası Altaya, Çinə, habelə Balkan ölkələrinə, Pribaltikadakı Karainlərin, Kazan və Krım türklərinin, Qaqauzların, Şimali Qafqazın Məhsəti və axalkələk türklərinin, Bolqarların, Qaraçərkəzlərin, 410 min kv.km ərazisi olan, 33 dəfə bölünən, kəsilən Azərbaycanın, bütövlükdə Türk millətinin zora, işğala, deportasiyaya, ayrı-seçkiliyə, soyqırımlara məruz qaldığını, tarixi keçmişdən bugünədək hələ də davam etməsinə üsyan qoparan Millət Fədailərinin qardaşı, soydaşı, qandaşı naminə dönməz mübarizələrinə tarixin dərslərindən lazımınca ibrət götürə bilməməyimizə sönməz məşəl tutan Türk Dünyasının milli taleyini dərindən düşünən və millətinin təəsübünü çəkən Vətəndaş Alim sualıdır!!!


Əsgər İsmayılov,
BDU-nun Jurnalistika fakültəsinin tələbəsi

Təbrik edirik!

İnsanla həmyaşdır,
Ölməz, yorulmaz,
Bizimlə yol gedir müəllim ömrü.
Hamıya pay verib ömründən bir az,
Məndədir, səndədir
Müəllim ömrü.
Bəli, bu gün əziz insan Bakı şəhəri, Nizami rayonu, Məzahir Rüstəmov adına 32 nömrəli orta məktəbin Riyaziyyat müəllimi Qətibə İsmayılovanın doğum günüdür. Gözəl insan, zəhmətkeş anamızı, səmimi müəllimi, həmin məktəbin direktor muavini Minarə Şahsuvarlı,7 c sinif şagirdləri Abdullazadə İbrahim, Muradov İsmayıl, İsmayıllı Əli, Əliyev Avtandil və valideynlər adından təbrik edir, can sağlığı arzulayırıq.
Qətibə müəllim, gününüz mübarək!