Azərbaycan mahnılarının erməni musiqisi kimi təqdimatının qarşısı alındı

Azərbaycanın xalq artisti Şövkət Ələkbərovanın ifa etdiyi daha dörd mahnının (“Töhfə”, “Getmə amandır”, “Yavaş-yavaş” və “Bayram şamları”) yutubda erməni musiqisi kimi təqdimatının qarşısı alınıb.
Bu barədə Əqli Mülkiyyət Agentliyi məlumat yayıb.
Bildirilib ki, Ş.Ələkbərovanın ifasında videolentə alınmış “Töhfə” mahnısının “Armenian Music, Caucasian (Torkish languge) Music 10. Şövkət Ələkbərova (rare)”, “Getmə amandır” mahnısının “Armenian Music, Caucasian (Torkish languge) Music 11. Şövkət Ələkbərova (rare) Music 13.”, “Yavaş-yavaş” mahnısının “Armenian Music, Caucasian (Torkish languge) Music 12 Şövkət Ələkbərova (rare)” və “Bayram şamları” mahnısının “Armenian music, Caucasian (Torkish languge) Music 13 Şövkət Ələkbərova (rare)” adı ilə erməni musiqi nümunəsi kimi yutubun “BehrooZ Abshar” səhifəsində yerləşdirildiyi araşdırma zamanı müəyyən edilib.
Qeyd olunub ki, mərhum müğənninin yutubda əmlak hüquqlarının idarəçiliyini Bakıda fəaliyyət göstərən “Mikpro” MMC həyata keçirir. Əqli Mülkiyyət Agentliyi həmin şirkəti işə cəlb etməklə görülən tədbirlər nəticəsində Ş.Ələkbərovanın ifaçı kimi hüquqlarının pozulmasına səbəb olan dörd videonun yutubun “BehrooZ Abshar” səhifəsindən silinib.
Bununla da Ş.Ələkbərovanın ifaçı kimi hüquqlarının pozulması yutub rəhbərliyi tərəfindən öz təsdiqini tapıb və onun pozulmuş hüquqları bərpa edilib.
Xatırladaq ki, bir neçə gün əvvəl Ş.Ələkbərovanın ifa etdiyi “Yar gəldi yar” mahnısının yutubun “BehrooZ Abshar” səhifəsində erməni musiqisi kimi təqdim olunmasının qarşısı alınıb və silinməsinə nail olunub.

Əməkdar artist qızından imtina etdi:"Mən ölsəm, ölümün üstünə gəlmə!"

"Mən böyüdüb, boya-başa çatdırdığım qızımdan daha doğrusu bacım qızından rəsmi şəkildə imtina etmişəm. O artıq mənim qızım deyil. Bitdi... 35 il saxladım, böyütdüm, maddi və mənəvi yanında oldum. Halal xoşu olsun. Bundan sonra onun adında insan yoxdur mənim üçün. Ola da bilməz! Bundan sonra mən öz həyatımı və anam üçün yaşamaq istəyirəm. Artıq mən məsuliyyət daşımıram. Özüm üçün heç nə etmədən, bir qarnım ac bir qarnım tox, dostlardan kömək istəyib illərlə bir insanı saxlayasan sonra da o böyüyüb bir gün desin ki, sən nənə yox, "nənəliksən" (ağlayır). Bu sözləri kim qəbul edər? Bitdi! Bu da son".
Bu sözləri Əməkdar artist Mehriban Xanlarova eskpert qismində iştirak etdiyi ATV-nin "Bizimləsən" verilişində deyib.
Aktrisa uşaqlıqdan yanında saxladığı bacısı qızı ilə aralarında yaşanan qalmaqaldan söz açıb.
Xanlarova mübahisənin səbəbini üstüörtülü şəkildə belə nəql edib:
"Mən bu sözləri elə belə demir. Nələrsə bilirəm ki, deyirəm. Sabah bir söz olanda alnım açıq olsun ki, biri var idi orada, məndə ondam imtina etmişdim. İstəmirəm də... Allah xoşbəxt eləsin. 19 yaşından gedib artıq məsuliyyəti o ailə daşıyır. Bundan sonra mənim məsuliyyətimdə elə bir insan yoxdur. Jurnalistlərdən də xahiş edirəm Mehriban Xanlarovanın qızı yox, bacısı qızı yazsınlar. İmkanım olsa anamı götürüb, çıxıb gedərəm, çünki artıq heç kimi görmək istəmirəm. Mən ömürümü və həyatımı ona vermişəm. Bir otağım yox 50 dənə otağım olardı. Onları da kirayə verib ayağımı ayağımın üstünə qoyub keyf edərdim. Və yaxud da özümdən böyüklərin yanına gedib onlardan mənə kömək və dəstək olun deməzdim. Mən ölsəm ölümün üstünə gəlmə! Bu mənim son sözüm oldu. Görürsünüz onun adını belə məm almıram ağzıma. O insan artıq yoxdur mənim üçün. Mən sadəcə bacımın vəsiyyətini yerinə yetirərək 35 il ona baxdım. Onun yaşı 40-a çatmamış artıq hər şey bitdi. Mən bilirəm və Allah bilir nələrin baş verdiyini. O istəsə bu gün də gəlib uşaqları apara bilər. Mən uşaqları zəncirləməmişəm. Amma bilirəm ki, uşaqlar onların yanında getsə təhsilsiz, savadsız bir küncdə qalacaqlar. Qızları evdə işlədəcəklər oğlandakı... Bilmirəm, bəlkə də onlar getməzlər. Bəlkə uşaqlar mənim yanımda qalmaq istəyəcəklər. Bunu da bilmirəm. İstəsə getsin götürsün uşaqlarını. O dörd uşağı mən dişimlə böyütmüşəm. Yenə də təkrarlayıram mən bacım qızından imtina edirəm və məsuliyyət daşımıram. O nə etdiyini özü yaxşı bilir. Mən "nənəliksən" sözünə ayıldım. Məni sanki elə bil ki, sillələdilər. Mən sillə ilə ayıldım ki, sən demə mən "nənəlik" imişəm. Bu sözü həyatımda birinci dəfə idi ki eşidirdim".

"İRƏLİ" Mədəniyyət Mərkəzi və Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyinin birgə təşkilatçılığı ilə “Solo gənclik” layihəsi çərçivəsində növbəti konsert keçirilib
bütöv.az xəbər verir ki, layihə çərçivəsində növbəti konsert Niyazinin mənzil-muzeyində gənc balaban ifaçısı Amin Əliyevin iştirakı ilə baş tutub.
Tədbirdə çıxış edən “İRƏLİ” İctimai Birliyinin nümayəndəsi Mədinə Səlimova, Azərbaycanın zəngin musiqi irsinin gənc nəslə çatdırılmasının və bu sahədə həyata keçirilən layihələrin vacibliyini qeyd etdi. O, son dövrlərdə yaradıcı gənclərin fəaliyyətini dəstəkləmək məqsədilə bir sıra tədbirlərin görüldüyünü bildirdi və istedadlı gənclərin qatıldığı mədəniyyət tədbirləri, festivallar və müsabiqələrin onların inkişafına müsbət təsir göstərdiyini vurğuladı.
Konsertdə Azərbaycan və dünya bəstəkarlarının əsərləri ifa olunub. Balaban və saksafon alətlərində çıxış edən Amin Əliyev, musiqi ilə tanışlığından və sənət yolundakı arzularından da söz açıb.
Xatırladaq ki, Amin Əliyev Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetində təhsil alır. Bülbül adına Beynəlxalq müsabiqədə üçüncü yerin sahibi olan Amin Əliyev eyni zamanda milli musiqi ifaçılarının Respublika müsabiqəsində birinci dərəcəli diplomla təltif edilib. Bir çox yerli və beynəlxalq festival, müsabiqələrin iştirakçısıdır.
Layihənin həyata keçirilməsində əsas məqsəd gənclərin mədəni iştirakçılığının artırılması, musiqi mədəniyyətinin inkişafına töhfə vermək və istedadlı gənclərin fəaliyyətinin stimullaşdırılmasına nail olmaqdır.

Məşhur fransız aktyor vəfat etdi

Məşhur fransalı aktyor Nils Arestrup vəfat edib.
O, 75 yaşında dünyasını dəyişib.
Arestup 80-dən çox filmdə oynayıb və üç dəfə Fransanın "Sezar" milli film mükafatına layiq görülüb.
O, 8 fevral 1949-cu ildə Fransanın Montreuil şəhərində anadan olub. Aktyor kino karyerasına 24 yaşında başlayıb və fransız rejissorları Alen Resnais və Jak Odiardın filmlərində oynadığı rollarla məşhurlaşıb.

Eldar Qasımova “Avroviziya”da yeni vəzifə verildi

“Avroviziya”nın yerli musiqi prodüseri Eldar Qasımov Lüksemburqla çalışmağa başlayıb.
Bu barədə Songfestival səhifəsi məlumat yayıb.
İfaçı sözügedən yarışmanın Lüksemburq milli finalının beynəlxalq münsifləri arasında yer alıb.
E.Qasımovla yanaşı heyətdə Dioqo Fernandes, Poli Genova, Marie Miriam və Niamh Kavanah var.

Azərbaycanın Xalq artisti vəfat etdi

Azərbaycanın Xalq artisti, violonçel ifaçısı Rasim Abdullayev vəfat edib.
Bu barədə Xalq artisti, dirijor Ramiz Məlik-Aslanov sosial şəbəkədəki hesabında bildirib.
Rasim Abdullayev 1944-cü ildə Bakı şəhərində anadan olub. 1951–1962-ci illərdə Bülbül adına orta ixtisas musiqi məktəbində, 1962–1967-ci illərdə isə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında violonçel ixtisası üzrə professor Sabir Əliyevin sinfində təhsil alıb. 1968–1969-cu illərdə Moskva Dövlət Konservatoriyasının aspiranturasında Mstislav Rostropoviçin sinfində violonçel ixtisası üzrə təhsilini davam etdirib.
1964–1972-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Kamera Orkestrinin, 1970–2010-cu illərdə isə Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrının simfonik orkestrində solist olub.
2005-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti fəxri adına layiq görülüb.
Allah rəhmət etsin!

Aşıq Əlixanın adı ehtiramla xatırlanır

Azərbaycan aşıq sənəti Azərbaycan musiqi mədəniyyətinin ən qədim sahələrindən biri, şifahi xalq yaradıcılığının mühüm tərkib hissəsidir. Aşıq sənəti X-XII əsrlərdə formalaşmağa başlamışdır. Əbəs yerə deyil ki, Qurbani, Abbas Tufarqanlı, Sarı Aşıq, Xəstə Qasım, Aşıq Valeh, Aşıq Dilqəm, Aşıq Alı, Aşıq Ələsgər, Aşıq Hüseyn Şəmkirli və b. aşıq sənətinin klassikləri hesab olunurlar. Müasir dövr aşıqları arasında Aşıq Hüseyn Bozalqanlı, Aşıq Əsəd, Aşıq Mirzə, Aşıq İslam, Aşıq Abbas Şirvanlı, Aşıq Şakir Hacıyev, Aşıq Pənah Pənahov, Aşıq Şəmşir, Hüseyn Saraclı, Əmrah Gülməmmədov, Hüseyn Cavan, Aşıq Kamandar, İmran Həsənov, Mikayıl Azaflı, Əkbər Cəfərov, Aşıq Xanmusa və b. klassik açıqlarımızın ənənələrini davam etdirirlər.
Aşıq sənəti Azərbaycanın Qazax, Tovuz, Şamaxı rayonlarında, həmçinin tarixi Göyçə və Borçalı mahallarında xüsusilə vüsət tapmışdır. Zaman-zaman bu sənətə böyük xalq məhəbbəti olmuş, aşıqlar xalqın ən çox dəyər verdiyi şəxslər kimi ehtiram qazanmışlar.
XX-ci əsrin 60-70-ci illərinin sayılıb-seçilən aşıqlarından biri də aşıq ifaçılıq sənətinin görkəmli nümayəndəsi, Tovuz aşıq məktəbinin yetişdirməsi Əlixan Niftəlıyevdir. O, bir müddət Aşıq Mikayıl Azaflının və Aşıq Əkbərin yanında şagirdlik etmiş aşıq sənətinin sirlərini öyrənəndən sonra Aşıq Əkbər Cəfərovla 22 il çiyin-çiyinə el şənliklərində, məclislərdə, dövlət tədbirlərində çıxış etmişdir. Mən onları uşaqliq illərindən tanıyırdım. 1972-ci ildə Gədəbəy rayonunun Hacılar kəndində Vəli babanın qızının toyunda lap yaxından tanıdım. O vaxt toya Aşıq Əkbər Cəfərov, ustadı Aşıq Hüseyn Bozalqanlının bacısı oğlu Aşıq Qədir İsmayılov, Aşıq Əlixan Niftalıyev və yastı balabanın mahir ifaçısı Müseyib Abbasov gəlmişdilər. El şənliklərində məclisi açmaq, xeyir-dua vermək Aşıq Qədirə həvalə edilirdi. Sonra hər iki aşıq balabanın sədaları altında meydana girirdi. Sənətkarlar arada çay içəndə Aşıq Qədir məclis iştirakçılarının yorğunluğunu çıxarmaq üçün "qaravəlli" danışardı. Mənim yaddaşımda bu sənətkarlar beləcə qalıb...
Əslində, mən bu yazımı Aşıq Əlixan Niftəliyevə həsr etmək istəsəm də, yuxarıda adlarını çəkdiyim sənətkarları bir-birindən ayıra bilmədim. Aşıq Qədir İsmayılov rəhmətə gedəndən sonra hər üç sənətkar 1990-cı ilin avqust ayına qədər - Aşıq Əkbər bu dünyadan haqq dünyasına qovuşana qədər birlikdə çalıb oxuyub, Qəndabı Novruza qovuşdurublar (söhbət “Novruz-Qəndab” dastanından gedir). Aşıq Əkbər bu dünyadan köçəndən sonra balabançı Müseyib bildirib ki, mən balabanı Əkbərlə birlikdə dəfn etdim…
Aşıq Əlixanla bir neçə dəfə Tovuzda, sonra da Bakıda görüşüb, hal-əhval tutmuşam. Ondan soruşanda ki, necəsiniz, cavabı həmişə bu olurdu: “Qanadı sınmış Qartal kimi”. Mən onda bildim ki, Əkbər itkisi, Müseyib yoxluğu Əlixana çox pis təsir edib.
Haşiyə: Əlixan Abbasqulu oğlu Niftəliyev 1943-cü ildə Tovuz rayonunun Aşağı Quşçu kəndində anadan olub. Doğulduğu kənddə orta məktəbi bitirib və sonra ordu sıralarında xidmət edib. Hərbi xidmətini başa vurduqdan sonra həyatını aşıqlıq sənətinə həsr edir. Şirin səsi və sənətə böyük marağı onu dövrünün ustad sənətkarı- Mikayıl Azaflının yanına gətirib və onun yanında şagird olaraq aşıq sənətinin incəliklərini mənimsəyir. Zil, şaqraq və məlahətli səsi ilə seçilən aşıq Əlixan 1968-1990-cı illərdə ustad sənətkar Əkbər Cəfərovla sənət yoldaşı kimi birgə məclislər aparıb. Ustad yanında püxtələşdikdən sonra el şənliklərində, dövlət tədbirlərində, respublikamızda keçirilən folklor festivallarında çıxış edib. Azərbaycan mədəniyyətini bir sıra xarici ölkələrdə keçirilən beynəlxalq festivallarda layiqincə təmsil edərək qızıl medal, fəxri fərmanlar və hədiyyələrlə təltif olunub.
Əlixan Niftəliyev 1984- cü ildə Polşada keçirilən XI- çi Beynəlxalq Folklor festivalı laureatı, 1985-ci ildə Moskvada Böyük Vətən Müharibəsinin 40 illiyinə həsr olunmuş konsertdə qızıl medalla təltif olunmuşdur. 1987- çi ildə Almaniya, 1991- çi ildə Türkiyənin Konya şəhərində keçirilən Aşıqlıq festivalının qalibi və qızıl medalı ilə təltif olunmuşdur. Özünəməxsus ifa tərzi ilə seçilən aşıq həm də yaradıcılığı ilə də tanınırdı. O, ustadı Azaflı Mikayıla həsr etdiyi şeirdə yazır:
Qoca Qartal köç eylədi dünyadan,
Ellərin qəlbində yaşar Azaflı.
Mənim ürəyimdə əzəlki kimi,
Yenə nərə çəkib, coşar Azaflı,
Ellərin qəlbində yaşar Azaflı.
və yaxud uzun illər birlikdə el şənliklərində qarşı-qarşıya çıxış etdiyi, ustadı Aşıq Əkbər Cəfərova həsr etdiyi " Ağladım " qoşmasında yazır
Ömrümdə heç zaman ağlamamışdım,
Əkbərin ölmünə yandım, ağladım.
Gözlərim qaraldı, dilim tutuldu,
Elə yerimdəcə dondum ağladım.
Əlixan güclü natiqlik qabiliyyəti və dastanlarımızın mahir bilicisi kimi də aşıqsevərlərin rəğbətini qazanıb. Onun ifa etdiyi bir çox aşıq havaları və dastanlar Azərbaycan Televiziyasının “qızıl fond”unda saxlanılır. Bu sıradan “Novruz və Qəndab” dastanını xüsusilə qeyd etmək lazımdır.
Azərbaycan aşıq sənətinin inkişafında, yeniyetmə və gənclərdə bu sənətə meyl və marağın gücləndirilməsində böyük xidmətləri olan Əlixan Niftəliyev Azərbaycan aşıqlarının IV, V və VI qurultaylarında iştirak edib. 2008-ci ildə “Əməkdar mədəniyyət işçisi” fəxri adına layiq görülüb.
Əlixan Abbasqulu oğlu Niftəliyev 2022-ci il noyabrın 13-də, 79 yaşında vəfat edib. Hər zaman bənzərsiz ifası ilə seçilən ustad sənətkar Əlixan Abbasqulu oğlu Niftəliyevin əziz xatirəsi doğmalarının və bütün sənətsevərlərin qəlbində həmişə yaşayacaq. Mən isə sözümü Aşıq Əlixanın bir bəndi ilə tamamlayıram.

Ay Əlxan, az deyil xeyli var yaşın,
Saxta həqiqətdən yorulub başım.
Ürəyim dostumdur, sazım sirdaşım,
Ancaq həqiqəti özümdə tapdım.

Qəbri nurla dolsun!
Azərbaycanın aşıq sənəti bu gün də öz missiyasını uğurla davam etdirir, ustad aşıqların yaradıcılıq səltənəti gənc aşıqlar tərəfindən layiqincə qorunur, təqdir edilir.
Hər dəfə aşıq sənətindən söhbət düşəndə görkəmli aşıq Əlixan Abbasqulu oğlu Niftəliyevin adı ehtiramla çəkilir, əziz xatirəsi hörmətlə yad edilir. Bu, xalqın onun sənətinə olan böyük sevgisidir və bu sevgi əsrlər boyu yaşıyacaq.

Hüseyn İSAOĞLU (Məmmədov),
Yazıçı-publisist, AYB və AJB-nin üzvü.

"İRƏLİ" Mədəniyyət Mərkəzi və Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyinin birgə təşkilatçılığı ilə yeni “Solo gənclik” layihəsi həyata keçiriləcək.


Butov.az xəbər verir ki, layihə çərçivəsində ilk konsert 24 noyabr, saat 15:00-da Qara Qarayevin ev muzeyində bəstəkar, pianoçu Nigar Süleyman ilə baş tutacaq.

Nigar Süleyman Bülbül adına orta ixtisas musiqi məktəbində dirijorluq, bəstəkarlıq və nəzəriyyə ixtisasları üzrə təhsil alıb. Daha sonra Bakı Musiqi Akademiyası və Estoniya Musiqi və Teatr Akademiyasında bəstəkarlıq ixtisası üzrə təhsilini davam etdirib. Bir çox yerli və beynəlxalq festival, müsabiqələrin iştirakçısıdır.

Tədbirdə Nigar Süleyman piano qarşısında sərgiləcəyi ustalığı və öz bəstələrindən ibarət seçmələri ilə musiqi sevərlərə klassik musiqi ovqatı bəxş edəcək. Onun incə və təsirli ifası, zövqlü bəstə lənmiş melodiyalar, tamaşaçılara unikal hisslər ötürəcək.

Layihənin həyata keçirilməsində əsas məqsəd gənclərin mədəni iştirakçılığının artırılması, musiqi mədəniyyətinin inkişafına töhfə vermək və istedadlı gənclərin fəaliyyətinin stimullaşdırılmasına nail olmaqdır.

Fatma Mahmudova beyin infarktı keçirib

Xalq artisti Fatma Mahmudova beyin infarktı keçirib.
Bu barədə sənətçi qonaq olduğu “Qonaqcanlı” verilişində məlumat verib.
Proqramın aparıcısı Aytəkin Mərdanova “Aylarla bunu gizlədib. Qızı Nigar deyir ki, anam telefonla danışırdı, elə bildik gülür. Amma gördük rəngi dəyişdi, halı pisləşdi” sözlərini dilə gətirib.
Qızı İntizar isə aparıcının bu açıqlamasına “Çox qorxduq, sarsıntı keçirtdik. Allah heç bir övlada bunu yaşatmasın. Sağalması 6-7 ay çəkdi” fikirlərini ifadə edib.
F.Mahmudova səhhəti ilə bağlı “Həmin vəziyyətdə səhnəyə də, efirə də çıxdım. Heç kimə vəziyyətimin belə olduğunu bildirmədim” açıqlamasını verib.

Səməd Vəkilovun kitabının təqdimatı keçirilib

AMEA-nın akt zalında Azərbaycan Respublikasının Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə “Çalxanqala: qaçqınların qayıdış həsrəti” layihəsi çərçivəsində Müvəkkil Hüquq Mərkəzi İctimai Birliyinin sədri Səməd Vəkilovun “Qərbi Azərbaycandan Etnik Təmizləmənin Sonuncu Mərhələsi (1987-1991) Çalxanqalaya Köç” adlı kitabının təqdimatı keçirilib.
QHT.az xəbər verir ki, tədbirdə Milli Məclisin deputatları, tarixçi alimlər və ictimaiyyət nümayəndələri iştirak edib. Kitabın baş məsləhətçiləri Milli Məclisin Təbii ehtiyatlar, energetika və ekologiya komitəsinin sədri, dosent Sadiq Qurbanov, ADPU-nun prorektoru, professor Mahirə Hüseynova, rəyçi ADPU-nun Qərbi Azərbaycan Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri, tarix ü.f.d Leyla Calalova, redaktorlar Cəsarət Hüseynzadə və Möhübbət Məmmədovdur.
Kitabda tədqiqatçı-hüquqşünas Səməd Vəkilov “Qərbi Azərbaycandan Etnik Təmizlənmənin Sonuncu Mərhələsi (1987-1991). Çalxanqalaya köç” adlı kitabda sonuncu etnik təmizlənmənin başlanması fonunda Qarabağın Ermənistana birləşdirilməsi “hərakatının” ideoloqları və eyni zamanda bu hadisələr zəminində təşkil edilmiş Sumqayıt təxribatı, Quqark faciəsi, Hamamlı (Spitak) zəlzələsi və digər hadisələr tarix və hüquq kontekstində araşdırılmış, həmçinin Qərbi Azərbaycanın müxtəlif bölgələrindən Naxçıvan Muxtar Respublikasının Kəngərli rayonunun Çalxanqala kəndinə köçürülən əhali barəsində də geniş məlumatlar əksini tapmışdır.
Azərbaycan tarixdə ən güclü mərhələsindədir
Təqdimat mərasimində açılış nitqi ilə çıxış edən Milli Məclisin Təbii Ehtiyatlar, Energetika və Ekologiya Komitəsinin sədri Sadiq Qurbanov Azərbaycanın hazırkı güclü mövqeyini vurğulayıb və tarixdən dərs alınmasının önəmini diqqətə çatdırıb. O, Azərbaycanın tarixdə heç olmadığı qədər güclü bir mərhələyə qədəm qoyduğunu qeyd edərək, bu mərhələnin dəyərini xalq olaraq bilməyin vacibliyini vurğulayıb: “Bizim bu günkü Azərbaycanımız çox güclü, tarixdə heç olmadığı qədər güclü bir mərhələyə qədəm qoyur və bu mərhələdən də biz millət olaraq, xalq olaraq bunun dəyərini bilməliyik. Necə ki, zamanında dəyərləndirmədiyimiz hadisələr sonradan faciə kimi üstümüzə qayıdır.”
Komitə sədri təqdim edilən kitabın Qərbi Azərbaycanda iki dəfə soyqırıma məruz qalan bir kəndin taleyini işıqlandırdığını bildirib. Sadiq Qurbanov kitabda yer alan tarixi faktların ürəkağrısı ilə oxunduğunu vurğulayaraq, günahsız gənclərin faciəvi taleyindən bəhs edib. O, Əhməd Əhmədovun həyat hekayəsini xüsusi vurğulayıb və onun haqsızlıqlara məruz qaldığını ifadə edib: “Bu kitabda göstərilən bir kənddə iki dəfə soyqırım törədilir. Bu kitabda göstərilən tarixi faktların içərisində bəzən ürək ağrısız oxumaq olmur. Əhməd Əhmədovu, bir gənci bir imperiya necə məhv edir.”
S.Qurbanov Azərbaycanın keçmişdə yaşadığı faciələri xatırlayaraq, bu cür tarixi dərslərdən ibrət alınmasının vacibliyini qeyd edib və gələcək nəsillərə bu tarixin doğru çatdırılması üçün belə nəşrlərin əhəmiyyətini vurğulayıb. Tədbirdə Əhməd Əhmədovun yaxınları da iştirak edib və onun uğrunda mübarizə apardığı dəyərlər bir daha yad edilib.
“Qərbi Azərbaycan doğma yurda qayıdışa şansımız var”

Çıxış edən Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin beynəlxalq əlaqələr üzrə prorektoru, professor Mahirə Hüseynova Qərbi Azərbaycana olan bağlılığını vurğulayaraq, “Qərbi Azərbaycan doğma yurda qayıdışa şansımızın olduğuna görə cənab Ali Baş Komandana eşq olsun!” dedi. O, Qərbi Azərbaycandan olduğunu və babası İbrahim Mirzəli, tanınmış el ağsaqqalı, şair olduğunu qeyd edərək, ailəsinin tarixi irsindən söz açdı. “Dayım Həsən Mirzəyev Qərbi Azərbaycanın ilk araşdırmacılarından biridir. O, araşdırmalarını ərəb əlifbası ilə yazıb, gizlədərək saxlayıb. Dəftərləri cırılıb, pis vəziyyətə düşsə də, onları qoruyuram. Dərələyəz mahalının toponimləri, şivə sözləri və tarixi adları haqqında məlumatları latın əlifbasına tərcümə etdirmişəm” – deyə professor Mahirə Hüseynova qeyd edib.
Mahirə Hüseynova kitabdakı məzmunun tarixi faktlara əsaslandığını bildirərək deyib: “Mən hekayələr mövzusunda yaradıcı insanam, lakin “Qərbi Azərbaycandan Etnik Təmizlənmənin Sonuncu Mərhələsi (1987-1991). Çalxanqalaya köç” kitabındakılar hekayə deyil, həqiqətdir, tarixi faktdır. Burada türkün başına gətirilən oyunlar öz əksini tapıb”.
Sivil vətəndaşlarımız hədəfə alınıb, bu, beynəlxalq hüquqa ziddir

Milli Məclisin deputatı Pərvanə Vəliyeva tarixdə bu günün ermənilər tərəfdən Bərdə şəhərinin mərkəzinə kasetli bombalarla qətliam olduğunu xatırladıb. Millət vəkili Azərbaycanın sivil vətəndaşlarının ballistik raketlərlə hədəfə alınmasının, insanların ölümü və yaralanması ilə nəticələnən hücumların beynəlxalq hüququn prinsip və normalarına zidd olduğunu vurğulayıb.
Pərvanə Vəliyeva Avropa Parlamentinin bəzi dairələrinin bu cinayətləri görməzdən gəldiyini və Ermənistanın törətdiyi müharibə cinayətlərinə qarşı beynəlxalq ədalət məhkəmələri qarşısında cavab verməli olduğunu bildirib. Deputat həmçinin Qərbi Azərbaycandan olan azərbaycanlıların öz doğma torpaqlarına ləyaqətlə və təhlükəsizlik şəraitində qayıtmaq hüququnu müdafiə edəcəyini, bu məsələlərin beynəlxalq arenada daha çox işıqlandırılması üçün fəaliyyətlərini artıracaqlarını qeyd edib.
Təqdim olunan kitabın əhəmiyyətini vurğulayan deputat, onun beynəlxalq tədbirlərdə Azərbaycan həqiqətlərinin yayılmasına töhfə verəcəyinə inandığını ifadə edib və kitabın ərsəyə gəlməsində əməyi olan Səməd Vəkilova təşəkkürünü bildirib.
Biz addım-addım bu məsələləri araşdırmalıyıq, izləməliyik, tarixi bir zəmin yaratmalıyıq

Milli Məclisin VI çağırış deputatı İltizam Yusifov müəllif tədqiqatçı-hüquqşünas Səməd Vəkilovun apardığı tarixi araşdırmaların önəmindən danışlb: “Mən hesab edirəm ki, vətəni, xalqı, milləti üçün istənilən zərər qədər iş olduqca önəmlidir. Daşı daş üstə qoymaq o millətin, o dövlətin vətəndaşı olmaqdır. Səməd Vəkilovun bir neçə təqdimatlarında iştirak etmişəm. Bu məsələlər, araşdırmalar doğrudan da önəmlidir. Biz tariximizi bilməliyik. İstənilən kənd barəsində bu bir həyat hekayəsidir. Biz addım-addım bu məsələləri araşdırmalıyıq, izləməliyik, tarixi bir zəmin yaratmalıyıq,” – fikirlərini ifadə etdi.
İltizam Yusifov həmçinin vurğuladı ki, tarixi yaddaşın inkişafı baxımından yaxın zamanda açıq bir gələcək gözlənilir. “Biz sülhü də ermənilərə təklif etmişdik, qalib bir xalq kimi,” – deyə sözlərini tamamladı.
Elmi-tədqiqat Əkinçilik İnstitunun rəhbəri, aqrar elmlər üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Dərələyəz mahalı Paşalı İcmasının rəhbəri Faiq Xudayev doğulduğu Dərləyəz mahalının Gomur kəndindən Çalxanqala kəndinə köçmələri ilə bağlı gövrək xatirələrini danışdı. Müəllifə uğurlar arzuladı.
Azərbaycan Dövlət Televiziyasının Tarix şöbəsinin müdiri, tarix üzrə fəlsəfə doktoru, tarixə aid yüz yaxın sənədli filimin müəllifi Mahir Qəribov, müəllifə uğurlar arzulamaqla layihənin vacibliyindən danışdı. Azərbaycanda soyqırımlar və deportasiyalar haqqında ensiklopediyaların buraxılmasının zəruriliyini vurğuladı.
Professor, sosioloq Əhməd Qəşəmoğlu Qərbi Azərbaycanla bağlı fəaliyyətin daha da koordinasiya olunması və starteji yol xərtəsi üzərində irəlilləməyin vacibliyini vurğulayaraq hüquqşünas Səməd Vəkilovun kitabının da bu sahədə irəliyə doğru bir addım olduğunu bildirdi.
İdaretmə üzrə eksper Vüsal Alıyev idrarəçilik təcürbəsinin Qərbi Azərbaycana qayıdış konsepsiyası ilə bağlı fəaliyyətlərdə tətbiq olunmasını faydalı hesab etdiyini bildirdi. Göyçə mahalında doğulan sonuncu etnik təmizləmə zamanı köçməyə məcbur olan Vüsal Alıyevin şeri aditoruyada maraqla qarşılandı.
AMEA -nın Tarix İnstitunun Qərbi Azərbaycan Şöbəsinin müdiri tarix üsrə fəlsəfə doktoru Cəbi Bəhrəmov rəhbərlik etdiyi şöbədə çoxsaylı sənədlərin mövcud olmasında və İrəvan şəhərinin ermənilərə verilməsinin Azərbaycan xalqının iradəsinə zidd olduğunu bildirdi.
Tarixi və mədəni abidələrimizə sahib çıxmalıyıq

Kitabın müəllifi, tədqiqatçı-hüquqşünas Səməd Vəkilov təqdimat zamanı fikirlərini bölüşərək, bu kitabın ərsəyə gəlməsində Azərbaycan Respublikasının Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin maliyyə dəstəyinin rolunu qeyd etdi. O, layihənin həyata keçirilməsində dəstək olan Agentliyə təşəkkür edərək bildirib ki, “Azərbaycan Respublikasının Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyi Qərbi Azərbaycana qayıdışla bağlı layihələrə dəstək verir. Bu, elə Qərbi Azərbaycana Qayıdış platformasının reallaşmasına olan ən gözəl dəstəklərdən biridir.”
Səməd Vəkilov kitabın mövzusuna toxunaraq, əvvəllər “şəxsi həyat hekayələri” adı altında təqdim edilən bölmənin professor Mahirə Hüseynovanın tövsiyəsi ilə “həyat həqiqətləri və məlumatları” adı altında dəyişdirildiyini bildirdi. “Hekayə bir az bədii çalar gətirir. Bu insanların həyat həqiqətləridir. Kitabın üz qabığına Dərələyəz, Ələyəz kəndində olan Alban məbədinin şəkli verilib. Bu tarixi, mədəni abidələrimizə sahib çıxmalıyıq. Bu, Azərbaycan xalqına məxsus olan tarixi bir abidədir. Kitabda sonuncu etnik təmizləmə ilə bağlı ermənilərin yaratdığı qurumlar, Qarabağ komitəsi və Sumqayıt hadisələrinin geniş əksini tapıb” – deyə o, vurğuladı.
Hamamlı zəlzələsi zamanı baş verən böyük faciələrə, 69 nəfərdən 68-nin həlak olması hadisəsinə də toxunan müəllif həmçinin, Yuqoslaviya təyyarəsinin türk təyyarəsi ilə səhv salınması və ASALA tərəfindən həyata keçirilən terror hadisələrindən də bəhs etdi. S.Vəkilov Qərbi Azərbaycana qayıdışla bağlı Ali Sovetin qərarını xatırladaraq, “Rəy sorğusu keçirilsin ki, Qərbi azərbaycanlılar öz yuvalarına qayıtmaq istəyirlər, yoxsa yox?” sualını irəli sürdü. O, bu qərarın bir təəssüf olduğunu vurğuladı, çünki eyni zamanda, ermənilərin Azərbaycan torpaqlarını işğal etməsi və Qərbi Azərbaycan ərazilərini dağıtması kimi ciddi məsələlər yaşanırdı.
P.S. Kitabın ayrı-ayrı bölmələrində sonuncu etnik təmizləməyə zəmin hazırlayan Sumqayıt təxribatı haqqında geniş araşdırma aparılmış həmin hadisələrin qurbanı olmuş Əhməd İmani oğlu Əhmədov haqqında araşdırma yazısı öz əksini tapmışdır. Kitabda Şəxsi həyat həqiqətlərinin xarakterik cizgiləri və ictimai məzmunu adlı bölmədə Qərbi Azərbaycan ərazisində zorakılıqla qovulmuş Azərbaycan Türkləri haqqında yüzdən çox bioqrafik məlumatlar və onların həyat həqiqətlərini əks etdirən informasiyalar toplanmışdır. Bu bölmədə adıçəkilən şəxslərin həyat həqiqətlərinin ictimai məzmunu haqqında ayrıca yazı verilməsi çox əhəmiyyətlidir.
Sonuncu etnik təmizləmə fonunda Azərbaycan hökumətinin qəbul etdiyi qərarların xronikası və təhlil adlı bölmədə həmin dövrdə qəbul edilmiş yüzlərlə sənəd incələnmiş bu sənədlərin bir qrupu isə kitaba daxil edilmişdir. Tədqiqatçı-hüquqşünas Səməd Vəkilov Vartanlı kəndində törədilən sülh və insanlıq əleyhinə olan cinayətlərin hüquqi aspektləri adlı bölmədə baş vermiş soyqırım cinayətinin beynəlxalq hüquqi aspektlərini araşdırmış, beynəlxalq hüquqa görə soyqırım etnik, irqi, dini və ya milli qrupun düşünülmüş və sistemli şəkildə tam və ya qismən məhv edilməsinin məhz soyqırım cinayəti olması qənaətinə gəlmişdir. “Soyqırım cinayətinin qarşısının alınması və cəzalandırılması haqqında” Konvensiyanın müddəalarına uyğun olaraq, Vartanlı soyqırımının araşdırılması çox önəmli faktor olmaqla kitabın elmi dəyərini artırır. Metodoloji baxımından araşdırma zamanı tətbiq olunmuş müqaisəli təhlil metodu doğru seçilmişdir. Tədqiqatçı-hüquqşünas Səməd Vəkilovun “Qərbi Azərbaycandan Etnik Təmizlənmənin Sonuncu Mərhələsi (1987-1991). Çalxanqalaya köç” adlı kitabı ictimaiyyət tərəfindən yüksək qiymətləndirilib.