“Avroviziya” 1 həftə sonra başlayır! - Azərbaycan nə vaxt çıxış edəcək?

Gələn həftə İsveçin Malmö şəhərində “Avroviziya” mahnı müsabiqəsi start götürəcək. Dünyanın ən böyük canlı musiqi tədbiri hesab edilən müsabiqəyə 37 ölkədən gələn iştirakçılar qatılacaq.
68-ci dəfə keçirilən yarışma üçün həftə ərzində 89 ölkədən təxminən 100.000 ziyarətçinin Malmöyə gələcəyi gözlənilir.
Mayın 7-də müsabiqənin birinci yarımfinalı, mayın 9-da isə ikinci yarımfinalı keçiriləcək. Mayın 11-də “Avroviziya”nın böyük final mərhələsi baş tutacaq.
İsveçin 362 min əhalisi ilə üçüncü ən böyük şəhəri olan Malmödə 1992 və 2013-cü illərdə də “Avroviziya”ya ev sahibliyi edib. İsveçdə ümumilikdə 7 dəfə bu müsabiqə keçirilib.
Müsabiqənin ilk yarımfinalında Kipr, Serbiya, Litva, İrlandiya, Ukrayna, Polşa, Xorvatiya, İslandiya, Sloveniya, Finlandiya, Moldova, Azərbaycan, Avstraliya, Portuqaliya və Lüksemburq, ikinci yarımfinalında isə Malta, Albaniya, Yunanıstan, İsveçrə, Çexiya, Avstriya, Danimarka, Ermənistan, Latviya, San Marino, Gürcüstan, Belçika, Estoniya, İsrail, Norveç və Niderland təmsilçiləri çıxış edəcək.

Ermənilər illərdi musiqimizi oğurlayır

Agentlik sədri: Qərbi Azərbaycan ərazisindən xalq mahnıları lentə alınaraq erməni nümunələri kimi təqdim edilib
Qərbi Azərbaycan torpaqlarında Ermənistan Respublikası yaradıldıqdan sonra, artıq 1925-ci ildə İrəvanda Elm və İncəsənət İnstitutunda xüsusi şöbə fəaliyyətə başladı. Onun vəzifəsinə xalq musiqisi və folklor nümunələrini toplamaq və tədqiq etmək daxil edildi. Onların toplanması və arxivləşdirilməsi keçmiş Azərbaycan torpaqlarında aparılırdı və təbii ki, onların mənşəyi türk-azərbaycanlı olmuşdu.
Bunu Əqli Mülkiyyət Agentliyinin İdarə Heyətinin sədri Kamran İmanov Agentliyin və Qərbi Azərbaycan İcmasının birgə təşkilatçılığı ilə keçirilən “Qədim mətnlər və klassik mənbələr erməni saxtakarlıqlarını və uydurmalarını ifşa edir və ya Qərbi Azərbaycan torpaqları nədən bəhs edir” mövzusunda konfransda söyləyib. Qeyd edib ki, 1959-cu ildə nəşr edilmiş “Ensiklopedik musiqi lüğəti”nə əsasən, “müasir erməni musiqisinin atası” Komitas tərəfindən ümumilikdə üç mindən çox mahnı lentə alınmışdı. Komitasın Azərbaycan xalq musiqisinin oğurluqlarından ibarət olan bu etnoqrafik toplusu S.Melikyan tərəfindən şərhlərlə nəşr edildi.
“Özününküləşdirilən əsərlər arasında “Es kes tesa” adı altında “Sarı gəlin” mahnısı da olub. Bu mahnının dəfələrlə oğurlanması hallarına bu günə kimi də rast gəlirik. 1970-ci ildə “SSRİ xalqlarının musiqi tarixi” I cildində qeyd olunduğu kimi, bu kompilyasiya K.Zaxaryan tərəfindən erməni mahnısı kimi verilib”, - deyə Kamran İmanov bildirib. Agentlik sədri bildirib ki, XIX əsrin sonlarında nəşr olunan kitablarda “Uzundərə”, “Ceyranı”, “Şalaxo” Azərbaycan folklor rəqsləri erməni nümunələri elan edilib, 1959-cu ildə buraxılmış “Musiqili ensiklopedik lüğət”də isə “həm də Azərbaycanda geniş yayılmış erməni solo rəqsləri” kimi təqdim edilib.
“A.Babacanyanın “Vaqarşapat rəqsi”nin plagiat kökləri dahi Üzeyir Hacıbəylinin “O olmasın, bu olsun” musiqili operettasına gedib çıxır.
Lakin ötən əsrin 80-ci illərində Mərkəzi Radio və Televiziyanın proqramlarından birində Babacanyan həyasızcasına bəyan etdi ki, o, Üzeyir bəyin başqa bir gözəl operettasının köklərini guya Qarabağın hansısa erməni kəndlərində oxunan melodiyalarda tapıb. Bununla o, dolayısı ilə dahi Azərbaycan bəstəkarını plagiatda ittiham etməyə çalışıb”, - Kamran İmanov qeyd edib.

Ruhumuzun ehtiyacından doğan görüş

Ruhumuzun ehtiyacından doğan görüş
Bugünkü cümlələrim həm fərəhlidir, həm qürurlu, bir az utandığından yanağı qızaran qız uşağıtək, bir az imtahanqabağı həyəcanlanan tələbətəkdir. Bəli, cümlələrim öz mənbəyini uca dağlardan götürən çaya da bənzəyir. Axı o mənbələr çox ucadan boylanır. Uca dedim həm qəlbimdə insani xüsusiyyətləri ilə yer alan, həm də çağdaş ədəbiyyatımızda sözünü demiş yazarlar yadıma düşdü. Hansı ki, "Sirli güzgü" kitabımı o sevimli yazarın "Qırmızı ləçəklər" romanından təsirlənib yazmışdım. Kitabı sadə xarakteri və imzası ilə hədiyyə etməsi məsuliyyətimi daha çox artırırdı. Bəli, söhbət Varis bəydən gedir. Onun ismi yetər, əlavə cümlələrə ehtiyac yoxdur.
Bəli, bu nəsrdə inkişafımı sürətləndirən əsas amil idi. Axı poeziya da var, hələ sıxılanda ürəyimi ovundurduğum qiraət də var…Bu yolda sıradan olmamaq var. Mükəmməl yazar xanım, dosta, məni anlayana, arada danlayana, sözləri ilə ruhuma naxış vurana da ehtiyacım olacaqdı. Allah arzumu gerçəyə çevirib Təranə Dəmirlə məni rastlaşdırmışdı. İlk gördüyüm andan ruhumun parçası hiss etmişdim, bəlkə də, bəziləri onu soyuqqanlı kimi qələmə verə bilər, amma o xanım məni ilk görəndə elə sarılmışdı ki…


O sarılmağın sehri indi də qəlbimi sarıb. Onun poeziyasının gücü qollarıma güc verib, ruhuma təsəlli…Hər zaman Ədəbiyyatdan damla olduğumu söyləmişəm, amma adlarını çəkdiyim yazarlar yalandan ümid verib "Qara Ədəbiyyatı" təbliğ etmirlər. Deməli, Əbülfəzqızında nə isə görüblər. Özümü tərifləmək istəmirəm. Təranə xanımın yazılarındakı səmimilik mənim cümlələrimin canına hopub.
U. Şekspir demiş ki: "Sadəlikdən, səmimilikdən uzaq olan şeirlər yağlanmamış təkərlərin cırıltısından daha çox əsəbləri pozur."
Təranə xanımın, Varis bəyin çox "oxunulmasının" əsas səbəblərindən biri elə oxucu ilə arasında o səmimiyyət körpüsünü inşa etmələrindədir. Gənc yazarlara nümunə olmaq asan deyil, amma bəzi yazarlarımız öz daxili bənzərsizliyi və istedadı ilə bunu başarıblar. Elə Təranə xanımın oxucularla görüşünə təşrif buyurub oxucuları valeh edən İbrahim İlyaslı, Qəşəm Nəcəfzadə bu yazarlara nümunədir.

Xırdalan şəhərində yerləşən "Kitab evində" Azərbaycan YaIçılar Birliyinin üvləri Təranə Dəmir və Fəxrəddin Teyyubun oxucularla görüşü zamanı gözəl poeziya dəqiqələri keçdi. Çox sevindirici haldır ki, həmin gün şairləri elə çağdaş ədəbiyyatımızda öz imzaları ilə tanınan şairlərimiz də tək buraxmadılar. Görüşdə sevilən şairimiz İbrahim İlyaslı, Qəşəm Nəcəfzadə, Elvin İntiqamoğlu, Azərbaycan radiosunun əməkdaşı, baş redaktor Dilşad Mirzəyeva, jurnalist Vaqif Nəcəf, şair Rizvan Nəsiboğlu, Qəzənfər Məsimoğlu, politoloq Hüseyn Naibov, Mübariz Süleymanlı və başqaları iştirak ediblər.



Möhtəşəm ədəbi görüş 3 saat davam edib. Təranə Dəmir və Fəxrəddin Teyyuba oxucular və tədbirin aparıcısı- bəndəniz müxtəlif suallar verib və ətraflı cavablar alıblar. Şairlərin hər birinin ifasında gözəl şeirlər səsləndirilib. Tədbirdə gənc yazarlardan Fərqanə Səfərli və Murad Vəlixanov da iştirak edib. Təranə Dəmirin "balaca fanatı" Əli Aslanlı "Vətən" şeirini səsləndirib. Sonda isə məkanın rəhbəri, filoloq Rzaqulu Məmmədov şairlərə təşəkkürünü bildirərək kitab oxumağı sevdirmək və gənc nəslə mütaliənin vacibliyini anlatmaq üçün bu məkanı istifadəyə verdiyini söyləyib.
Ədəbiyyat saatı yekunlaşanda isə yorulmaq bilməyən şairlər və oxucular zamanın tez keçdiyini söyləyərək xoş xatirələrlə məkanı tərk ediblər, amma “Kitab evi"nin divarları daş yaddaşına olanları həkk etmişdir.
Ədəbiyyatla keçən zamana ruhumuzun ehtiyacı var, axı Ədəbiyyat elə həyatın özüdür.




Ülviyyə ƏBÜLFƏZQIZI

Çinin Çendu şəhərində “Azərbaycan Ticarət Evi” nin açılışı olub



Çinin Sıçuan vilayətinin paytaxtı olan Çendu şəhərində “Azərbaycan Ticarət Evi”nin açılıb. “Azərbaycan Ticarət Evi” Çendu şəhərindəki azad ticarət zonasında yerləşir. Açılış mərasimdə çıxış edən Azərbaycanın Çindəki səfiri Bünyad Hüseynov, Sıçuan şəhəri Çinbaycian rayonunun xalq hökuməti sədrinin müavini Ley Tin, “Azərbaycan Ticarət Evi”nin rəhbəri Huan Çao iki ölkə arasında iqtisadi-ticarət əlaqələrinin inkişafından danışıblar. Bildirilib ki, ticarət evi Azərbaycanın dadı və keyfiyyəti ilə seçilən məhsullarının Çində təşviqi ilə yanaşı, xalqlar arasında mədəni əlaqələrin dərinləşməsinə də töhfə verəcək.


Ticarət evində Azərbaycanın zəngin mədəni irsinə, turizm potensialına, iqtisadi imkanlarına, eləcə də sərmayə mühitinə aid materiallar nümayiş olunur. İqtisadiyyat Nazirliyinin dəstəyi, ölkəmizin Çindəki ticarət nümayəndəliyinin təşkilatçılığı ilə yaradılan ticarət evində “Made in Azerbaijan” brendli məhsullar çinli istehlakçılara təqdim olunur. Bura əsasən çaylar, meyvə şirələri, şərablar, konservlər, mürəbbələr, qənnadı məmulatları və s.daxildir. Bu, Azərbaycanın Çində sayca 5-ci ticarət evidir. Digər 4 ticarət evi Çindao, Canciaciye, Sian və paytaxt Pekində fəaliyyət göstərir. Ticarət evlərindən başqa, Azərbaycanın Şanxay, Harbin, Cinan və Uhan şəhərində 4 ticarət bölməsi, Urumçi və Şanxayda isə 3 şərab evi də fəaliyyət göstərir. Ticarət və şərab evləri “Made in Azerbaijan” brendi ilə istehsal olunan ixracyönümlü və rəqabətqabiliyyətli məhsulların Çin bazarında daha çox tanıdılmasına, eləcə də Azərbaycan məhsullarının ixracının təşviqinə və genişləndirilməsinə çox böyük təsir göstərir.



Ticarət evinin operatoru olan “Sichuan Rongda Juxin International Trade” şirkəti geniş işgüzar əlaqələri vasitəsilə gələcəkdə Azərbaycan məhsullarının Çendu şəhərində satışını genişləndirməyi hədəfləyib. Xatırladaq ki, Çinin Sıçuan vilayətinin paytaxtı olan Çendu şəhəri 21 milyondan çox əhali ilə ölkənin 4-cü ən iri şəhəridir. Ölkənin əsas iqtisadi, maliyyə, ticarət, nəqliyyat, kommunikasiya və tədqiqat mərkəzlərindən biri olan Çendunun ümumi daxili məhsulunun dəyəri 310 milyard ABŞ dollarını ötüb. Ölkənin əsas dəmir yolu qovşaqlarından biri olan Çendudan Avropa da daxil olmaqla dünyanın 61 şəhərinə qatralarla yüklər daşınır.

DÜNYA BƏRABƏRİ DOST İTİRMİŞİK...

“Möcüzə barmaqlar” sahibi Əli Haqşünasın anım gecəsi keçirildi.

DOST İTİRMİŞİK

Qoy dünya eşitsin, qoy bilsin aləm,
Dünya bərabəri dost itirmişik.
Dillər kilidlənib, yas tutub qələm,
Dünya bərabəri dost itirmişik.

Söhbəti xoş idi, sözü xoş idi,
Bir mələk simaydı, üzü xoş idi.
Halaldan-halaldı, özü xoş idi,
Dünya bərabəri dost itirmişik.

Gözlərə işıqdı, qəlblərə nurdu,
Neçə ürəklərdə taxtı-tac qurdu.
Dünyanı sevgiylə, eşqlə qucurdu,
Dünya bərabəri dost itirmişik.

Təbrizdən başlanan yolu variydi,
Şuşaya uzanan qolu variydi.
Dosta səxavətli əli (Əli) variydi,
Dünya bərabəri dost itirmişik.

Ruhu başdan-başa nəğmə seliydi,
İnsan aşiqlydi, yurda vəliydi.
Mələk xislətliydi, tutidiliydi,
Dünya bərabəri dost itirmişik.

Yaşayan bəstədi, ucalan səsdi,
Cənnətə üz tutan bir müqəddəsdi.
Heyf, ayrılmağa yaman tələsdi,
Dünya bərabəri dost itirmişik...
Dünya bərabəri dost itirmişik...

Əli bəy Haqşünası (1961-2024) soydaşlarımız otaylı-butaylı Azərbaycanımızın milli-mənəvi dəyərlər xəzinəsinin ən fədakar və təmənnasız cəfakeşlərindən biri kimi tanıyıb-sevməkdədirlər. Əfsuslar olsun ki, biz bu böyük sənətkarı, dəyərli şəxsiyyəti, vətənsevər türk oğlunu vaxtsız itirdik.
Təsadüfi deyil ki, Əli bəyin xatirəsinə həsr olunmuş anım gecələri təkcə doğulub boya-başa çatdığı Təbrizimizdə, illərdən bəridir yaşayıb-fəaliyyət göstərdiyi ABŞ-ın Hyuston şəhərində təşkil olunmaqla yekunlaşmadı. Yaxın günlərdə Əli bəyin canı qədər sevdiyi doğma Bakımızda yüksək səviyyədə keçirilən anım mərasimi bu böyük sənətkar-şəxsiyyətin xatirəsinə düzənlənmiş olduqca səmimi bir gecə kimi yaddaşlara əbədi yazıldı. Gecəyə Əli bəyin sənət, ailə və pərəstişkar dostları, sənətsevərlər toplaşmışdılar.

Xatirə gecəsi xalqımızın dəyərli sənətkarı, virtuoz qarmon ifaçısı, sənətsevərlərin sevimlisi Ənvər Sadıqovun “Renever” adlı möhtəşəm yaradıcılıq studiyasında baş tutdu. Ənvər bəyin komandası gecənin yüksək səviyyədə alınması üçün bütün gücünü səfərbər etmişdi.
“Zər qədrini zərgər bilər” deyən atalarımızın bu hikmətli kəlamı nahaqdan işlətmədiklərini biz o axşam bütün varlığımızla duyduq. Ənvər bəyin, eləcə də gecənin təşkilində xüsusi fədakarlıq göstərən Təbriz əsilli sənət fədaisi Cavad bəy Həssasın, məclisin aparıcısı-sənətşünaslıq doktoru, dəyərli tədqiqatçımız Əhsən bəy Rəhmanlının peşəkarlıqla ərsəyə gətirdikləri gecədə unudulmaz qarmon ifaçısı Əli Haqşünasın ömür və yaradıcılıq yolu tamaşaçıların gözləri qarşısında birər-birər sərgiləndi. Sənətkarımızın özündən sonra qalan yadigar səs yazıları, möhtəşəm ifalarından ibarət video-çarxlar, foto-slaydların nümayişi, Əhsən müəllimin sənətkarlığına və şəxsiyyətinə yüksək dəyər verdiyi unudulmaz sənət dostunun ömür yoluna güzgü tutan açıqlamaları ilə müşayiət olunurdu.
Gecənin musiqi ərmağanı Əli bəyin sənət dostlarından gəldi. Əməkdar artist Zakir Əliyev, kamança ifaçısı Hüseyn Nağıyev, tarzən Rəşad İbrahimov, pianoçu Sevinc Kərimova, ustad Aşıq Cahangir, qarmon ifaçıları-Şəmsi Ağamalıyev, İlqar Kərimov, Nemət Hüseynov və Natiq Mirzəyevin klassik və xalq musiqimizin ən gözəl örnəklərini ifa etmələri gecəni unudulmaz etdi. Şair, tədqiqatçı-alim Qiymət Məhərrəmlinin çıxışı və unudulmaz sənətkarın xatirəsinə həsr etdiyi “Dünya bərabəri dost itirmişik” şeiri mərasim iştirakçılarını dərindən təsirləndirdi.
Xatirələr dilə gəldi. Əli bəyin dostları Cavad Həssas və Kazıminin qürur və səmimiyyət dolu çıxışları bu böyük Vətən, Millət fədaisinin, unudulmaz sənətkarın qısa, lakin olduqca dolğun və şərəfli həyatından səhifələrin “oxunmasına” imkan yaratdı. Gecədə mərhum sənətkarın sədaqətli ömür-gün dostu Rübab xanımın mərasim iştirakçılarına ünvanladığı səs yazısı da nümayiş etdirildi.
Sonra söz mərasimə evsahiblyi edərək, sənətə və sənətkara yüksək ehtiramını təcəssüm etdirən Ənvər bəyə verildi. Ə.Sadıqov həyatda cəmi bir dəfə görüşsələr də, bu bircə görüşdə insanlığına, vətənpərvərliyinə və sənətkarlığına vurulduğu Əli bəy Haqşünas kimi əvəzolunmaz Vətən övladının ən yüksək ehtirama layiq olduğunu vurğuladı. Vətənimizdə, eləcə də Vətəndən uzaqda yaşayan hər bir soydaşımızı Azərbaycanımızın adını ucalara qaldıra biləcək səviyyədə - Əli bəy Haqşünas kimi ləyaqətlə, Vətənimizin, millətimizin adına layiq şərəflə yaşamağın vicdan, qürur və şərəf borcu olduğunu vurğuladı.
İllərin sınağından çıxmış dostluqlarının mənəvi yaşantılarını dilə gətirən Əhsən Rəhmanlı, Azərbaycanımızın ifaçılıq sənətində özünəməxsus yeri və rolu olan bütün sənətkar dostlara Əli Haqşünasın anım mərasimindəki iştiraklarına və göstərdikləri məharətli ifalara görə minnətdarlığını bildirdi. Dünyaya səs salmış qarmon sənətini yaşadanlarla bağlı apardığı tədqiqatlardan, bugünədək yazdığı araşdırma kitablarından və gələcək planlardan danışdı. Əli Haqşünasın qarmon ifaçılığı sənətinin musiqi tariximizdə daim yaşayacağına inamını ifadə etdi.
Mərasim xatirə şəkillərinin çəkilməsi ilə yekunlaşdı.

Qiymət MƏHƏRRƏMLİ,
Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, şair.

Əməkdar artist dəfn olundu

Əməkdar artist Cavanşir Məmmədov dəfn olunub.
Sənətçi bu gün “Qurd Qapısı” qəbiristanlığında torpağa tapşırılıb.
Dəfn mərasimində mərhumun ailə üzvləri, sənət yoldaşları, ictimaiyyət nümayəndələri iştirak ediblər

Güclü qadın, güclü şəxsiyyət, güclü alim

O, indiyədək tanıdığım ən dürüst, ən səmimi, həm də güclü iradə və parlaq istedad sahibi olan qadınlardan biridir. Xanım-xatun görkəmi, ciddi və ağıllı siması, sakit, təmkinli təbiəti, xarakterində heç də hər kəsə nəsib olmayan ziyalılığı, alicənablığı, kübarlığı hər məqamda hiss olunur. Bunlar nadir keyfiyyətlərdir, Allah hər adama verməz. Üstəlik, bu, təkcə xarakterində deyil, elmi fəaliyyətində də əksini tapıb. O, illər uzunu öz istedadını zəhməti ilə cilalayıb, parladıb, ondan elm adlı zəngin bir xəzinə yaradıb. Bu xəzinə təkcə özünə yox, Azərbaycana, xalqına, insanlığa məxsusdur. Köksündə isə ömrünü gözəlləşdirən bir ürək çırpınır. Çöhrəsindən çəkilməyən işıq, nur, təbəssüm daxili mədəniyyətinin xəbərçisidir...
Məhbubə Nəbi qızı Vəliyeva. Görkəmli əczaçı alim, Azərbaycan Tibb Universitetinin “Əczaçılıq texnologiyası və idarəçiliyi kafedrası”nın müdiri, Beynəlxalq Elmlər Akademiyasının Azərbaycan bölməsinin vitse-prezidenti, akademiki, habelə Avropa Təbiət Elmləri Akademiyasının, Türkiyə Beynəlxalq Araşdırmalar Akademiyasının akademiki, Təbabət və əczaılıq üzrə İnnovasiya Mərkəzinin direktoru, Beynəlxalq Əczaçılar Federasiyasının üzvü, Səhiyyə Nazirliyinin Farmakopeya və Farmakologiya Şurasının üzvü, “Biyan products” MMC-nin elmi məsləhətçisi, Azərbaycanın ilk və yeganə qadın əczaçılıq elmləri doktoru, professor, “Əməkdar müəllim”... Bu sıranı uzatmaq olar. Ehtiyac yoxdur, məncə. Elə təkcə adı onun haqqında hər şeyi deyir...
Peşə fəaliyyətim Məhbubə xanımı da mənə yaxından tanıdıb. Onu əhatə edənlərlə ədəb-ərkanlı ünsiyyəti, mədəni, ölçülü-biçili davranışı və danışığı ilə diqqətimi çəkib. Hər dəfə onun çıxış və nitqlərini dinləyəndə isə insan istedadının və təfəkkürünün, mənəvi zənginliyinin nə qədər sərhədsiz olduğunu hiss etmişəm. Dövlətinə və xalqına, mənsub olduğu millətin mənəvi dəyərlərinə, dini dəyərlərinə, adət-ənənələrinə, həyat tərzinə, məişətinə, istək və arzularına bağlılığı, üzərinə düşən öhdəliklərə sadiqliyi, qibtəediləcək qədər sadəliyi və təvazökarlığı, xeyirxahlığı məndə heyrət doğurub. O bütün bu dəyərləri kompleks şəkildə öz şəxsiyyətində, həyata baxışında, qarşıya qoyduğu hədəflərdə əks etdirən bir xanımdır. Zahiri görkəmindəki qürur isə zəhmətinə güvənən, bacarığına arxalanan, öz taleyinin qurucusu olan bir insanın halal haqqıdır...
Onunla hər mövzuda söhbət etmək olar: insan, həyat, elm, siyasət, təbabət, cəmiyyət, mədəniyyət, bəxt, tale... Hər birində cavabı insana rahatlıq, xoş ovqat, nikbinlik gətirir. Çünki mənən zəngindir, dopdoludur, biliklidir, ən əsası, saxta deyil, özüdür, komplekslərdən uzaqdır və fərqlidir...
Məhbubə xanım 1949-cu il aprelin 10-da İrəvan mahalının Kalinino rayonunda ziyalı ailəsində doğulub. Kalinino rus orta məktəbini qızıl medalla bitirən yeganə azərbaycanlıdır. 1966-cı ildə Azərbaycan Tibb İnstitutunun Əczaçılıq fakültəsinə daxil olub, təhsilini fərqlənmə diplomu ilə başa vurub, əczaçı-provizor ixtisasına yiyələnib. Gənc mütəxəssis kimi “Farmakologiya və toksikoloji” kafedrasında baş laborant saxlanılıb. Sonra uğur pillələrini addım-addım qalxıb. Tibb Universitetində baş laborantlıqdan professor, kafedra müdiri vəzifəsinədək yüksəlib. Fəxrlə deyir ki, 50 ildən çoxdur buradayam, bütün uğurlarımı Tibb Universitetinə borcluyam...
Fəaliyyətində üç istiqamət qırmızı xətlə keçir: təhsil, elm, ictimai-siyasi fəaliyyət. Hər üçünü bir arada cəmləşdirmək və elmi fəaliyyəti ictimai-siyasi fəaliyyətlə bacarıqla uzlaşdırmaq, əldə etdiyi nailiyyətləri qoruyub saxlamaq olduqca çətindir. Məhbubə xanım, məhz bu çətini bacaranlardandır. Çünki əməyini ləyaqətlə sərf edib, savadı, işgüzarlığı, yüksək idarəçilik qabiliyyəti, prinsipiallığı həmişə ona uğur gətirib...
1990-cı ildə Tibb Universitetinin patoloji fiziologiya kafedrasının nəzdində “Təbii limfatrop preparatların yaradılması” laboratoriyasının “Farmakologiya və əczaçılıq” şöbəsinə rəhbərlik edib. 1993-1995-ci illərdə Əczaçılıq fakültəsinin dekan müavini və dekanı olub. 1996-cı ildə “Azər Pharm” Elm-İstehsalat Birliyinin Baş direktor müavini, “Əczaçılıq məhsulları” Ticarət-İstehsalat İdarəsinin direktoru vəzifələrində işləyib. Həmişə də etimadı doğruldub.
1997-ci ildə Tibb Universitetinin “Əczaçılığın təşkili və iqtisadiyyatı” kafedrasının müdiri vəzifəsinə təyin olunub. Hazırda “Əczaçılıq texnologiyası və idarəçiliyi” kafedrasına professor Məhbubə Vəliyeva rəhbərlik edir.
Məhbubə xanım 1987-ci ildə Pyatorsk şəhərinin Əczaçılıq Akademiyasında “Başlı coğanın – Gipsophilla capitata dərman bitkisinin saponinlərinin kimyəvi və farmakoloji tədqiqi” mövzusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə edib, əczaçılıq elmləri namizdi alimlik dərəcəsi alıb. 1998-ci ildə İ.M.Secenov adına Moskva Tibb Akademiyasında doktorluq dissertasiyasını iki ixtisas: “Farmakologiya” və “Əczaçılıq” üzrə müdafiə edib. O, ölkəmizin ilk və yeganə əczaçılıq elmləri doktoru, professordur. 1995-cı ildən isə Beynəlxalq Əczaçılar Federasiyasının tam hüquqlu üzvüdür.
Məhbubə xanım taleyinə, qismətinə düşən vaxtda bütün çətinlikləri enib, sınaqlardan alnıaçıq, üzüağ çıxıb, ləkəsiz, pak bir ömür yaşayıb. O, bu gün də bir neçə zümrəni – siyasi təbəqəni, elm və təhsil adamlarını, Azərbaycan qadınlarını layiqincə təmsil edir. Və bir xalqın, bir millətin öyünəcəyi, qürur duyacağı ziyalı bir xanım olduğunu əməlləri ilə sübut edir.
O, dünyada tanınan və qəbul edilən əczaçı alimdir. Onun elmi fəaliyyətinin əsasını dərmanşünaslıq, əczaçılıq sahəsi, təbii mənşəli xammal əsasında yeni dərman və yarıməczaçılıq məhsullarının yaradılması təşkil edir. Alim ölkəmizin dörd yüzə yaxın bitki xammalını diqqətlə araşdırıb, yüzdən çox dərman bitkisinin sağlamlığa təsirini öyrənib. Sənaye əhəmiyyətli dərman bitkilərini seçib, biyan, zəfəran, dəfnə, limonotu, yemişanı tibb və əczaçılığa tətbiq edib. Dərin elmi tədqiqatları nəticəsində elə təkcə çılpaq biyan bitkisindən üç yüzdən çox faydalı dərman vasitəsi hazırlanıb. Məhbubə xanım beş min ildən çoxdur ki, təbabətdə tətbiq olunan biyan bitkisini, haqlı olaraq milli dərman xammalı adlandırır. Deyir, dünya təbabətində ilk dəfə bizim alimlər biyanın limfaya yeni təsirini öyrənib. Limfotrop sözünü də tibbə bizim alimlər gətirib. Onlar biyandan bir sıra əczaçılıq məhsulları, o cümlədən biyan ekstratı, şərbəti, müalicəvi kosmetoloji vasitələr alıblar.
Professor Məhbubə Vəliyeva 688 elmi məqalənin (75 beynəlxalq patent, 22 səmərələşdirici təklif, 7 monoqrafiya və kitab, 25 dərslik və dərs vəsaiti, 28 texniki şərt və 7 farmakopeya məqaləsi) müəllifidir.
Onun elmi nailiyyətləri əsasında yaradılmış “Biyan Products” MMC-nin 2019-cu ildə Ağdaşda Biyan Sənaye Parkı açılıb. Dünya səviyyəli bu müəssisə Prezident İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə yaradılıb. Həmin tədbirdə “Biyan Products” MMC-nin elmi məsləhətçisi, professor Məhbubə Vəliyeva çıxış edərək kollektivin minnətdarlığını dövlətimzin başçısına çatdırıb: “Möhtərəm Prezidentimiz, biz fəxr edirik ki, bu ideyanı siz verdiniz. Buna görə zavodun kollektivi adından Sizə təşəkkür edirik. “Çox sağ olun” deyir, Sizi və xalqımızı təbrik edirik. Burada sözümü deməliyəm. Çünki Prezident Heydər Əliyevin qarşısında da çıxış etmişəm. Mən ulu öndərimiz, təkrarsız və bənzərsiz şəxsiyyət və çox sevdiyim Heydər Əliyevin bu sözlərini xatırlatmaq istəyirəm: “Mən İlham Əliyevə özüm qədər inanıram”. Möhtərəm Prezidentimiz, xalqımız Sizə çox inanır, Sizi çox sevir.”
Bu gün həmin zavodda biyanın məhsulları və 8 çeşiddə müalicəvi şərbətlər istehsal olunur.
Məhbubə xanım tez-tez beynəlxalq elmi konfranslarda iştirak edir, alimin elmi məruzələri maraqla qarşılanır. İntellektual enerjisini cəmiyyətin inkişafına yönəldir. Yaxşı deyiblər ki, namusla işləyənlər mükafatsız qalmır. Onun əzmkarlığı da öz dəyərini alıb. O, BMT-nin Dövlət Xidmətləri mükafatına layiq görülən ilk qadın alimdir. BMT-nin İctimai Mükafatlar Şurasının (UNCOPA) “Hippokrat” ordeni, “Elm və Sülh səfiri” beynəlxalq mükafatı, fəxri adı, diplomları və Avropa Xidməti ordeni, “Senator ordeni”, Türk Dünyası Araşdırmaları Beynəlxalq Akademiyasının “İbn-İ Sina” medalı, “Türk dünyasının ilin alimi” medalı, Beynəlxalq Elmlər Akademiyasının Azərbaycan Bölməsinin diplomu və qızıl nişanı, Avropa Təbiət Elmləri Akademiyasının (Hannover, Almaniya) “İlin alimi” diplomu və fəxri professoru, “V. Pol Erlix” medalı, Avropa Təbiət Elmləri Akademiyasının Ali Liqasının Qızıl ordeni, Səhiyyə Nazirliyinin və Tibb Universitetinin Fəxri fərmanı, “Azərbaycanın qüruru” qızıl ordeni, İqtisadiyyat Nazirliyinin “Şərəf ulduzu” ordeni, “Bir millət, iki dövlət ” layihəsində iştirakına görə medal və fəxri mükafat və s.
Bu adlar, bu titullar, bu təltiflər, bu saysız-hesabsız mükafatlar illər boyu çəkdiyi əziyyəti, keçirdiyi narahatlığı, duyduğu məsuliyyəti və eyni zamanda yaşadığı fərəh hissini, xoşbəxtliyi günü bu gün də xatırladır ona. Onu da xatırladır ki, həyat zəifləri qəbul etmir, güclüləri sevir. Güclü insan, güclü qadın, güclü şəxsiyyət, güclü alim olduğuna görədir ki, müasir çağırışlara da eyni çevikliklə cavab verir, dövləti, ölkəsi, xalqı, milləti üçün daha böyük fədakarlıqla çalışır.
Professor Məhbubə Vəliyeva Tibb Universitetinin Böyük Şurasının üzvü, Tsiklik Metodiki Şuranın sədri, Səhiyyə Nazirliyinin Farmakopeya və Əczaçılıq Şurasının sədr müavinidir.
Alimin bir beynəlxalq tədbirdə iştirakını xüsusi qeyd etmək istəyirəm. O, dünya əczaçılığında ilk ixtiraçı qadın alim olaraq Azərbaycan Əqli Mülkiyyət Agentliyinin tabeliyində olan Patent və Əmtəə Nişanlarının Ekspertiza Mərkəzi tərəfindən Ümumdünya İntellektual İxtiraçılar Təşkilatı, Koreya Qadın İxtiraçıları Assosasiyası və Koreya İntellektual İxtiraçılar Mərkəzinin 2019-cu il iyunun 18-26-də keçirdiyi Ümumdünya İntellektual Qadınlar Sərgisi, Müsabiqəsi və İnnovasiya İnkişaf Mərhələsinin Dərəcəsinin Qiymətləndirilməsinə aid alman Beynəlxalq Patentlərin nəticələrinin müsabiqəsində ölkəmizi layiqincə təmsil edib. Azərbaycandan ən çox ixtira və patentlərin müəllifi kimi bu sərgidə müsabiqəyə təqdim etdiyi 6 patentin hamısı mükafatlandırılıb. Beləliklə, alim Azərbaycana 2 qızıl, 1 gümüş, 2 bürünc medal və həmin təşkilatların birgə təsis etdiyi yüksək səviyyəli Spesial mükafatı – “Spesial prize” diplomunu gətirib...
Məhbubə xanım Tibb Universitetinin uğurlarından da iftixarla danışır. İndi Universitetin əczaçılıq fakültəsində 13 professor, 54 elmlər namizədi, dosent çalışır. Onun rəhbərlik etdiyi Əczaçılıq texnologiyası və idarəçiliyi kafedrasında 2866 elmi məqalə və elmi tezis, 25 dərslik (dərs vəsaitləri), 95 patent və ixtira, 28 səmərələşdirici təklifə şəhadətnamə, 30 texniki şərt, 12 farmakopeya məqaləsi, 28 tədris metodiki vəsait, 26 metodik göstəriş çap olunub. Hazırda kafedrada 42 fəndən dərs aparılır: 13 fənn bakalavr səviyyəsində, 29 fənn magistratura pilləsində tədris olunur. Kafedrada 90-dan cox magistr, 40 namizdəlik, 4 doktorluq dissertasiyası yerinə yetirilib.
Professor 1992-ci ildən Yeni Azərbaycan Partiyasının üzvüdür. Hər gün Universitet pillələri ilə qalxarkən hələ gənc ikən bu binanın açılışında ulu öndər Heydər Əliyevin qarşısında etdiyi çıxışı yada salır. Onu da qürurla deyir ki, “Əməkdar müəllim” fəxri adına da məni Ümummilli lider Heydər Əliyev layiq görüb.
Məhbubə xanımın bir ali statusu da var: Analıq. Bu adı da şərəflə daşıyır. Ailəsi həkim ailəsidir. Həyat yoldaşı Mustafa müəllim, oğlu Pərviz, gəlini Samirə xanım həkimdir. 4 nəvəsinin isə hər birində, həm də Məhbubə xanımın zərrəsi, işığı, nuru var...
Bu gün 75 illik şərəfli ömrünün səhifələrini böyük iftixarla vərəqləyir Məhbubə xanım. Özünə və xalqına alnıaçıq, üzüağ hesabat verir. Və çox xoşbəxt görünür!.. Qoy bu xoşbəxtliyin ömrü çox uzun olsun, sevimli Məhbubə xanım!.. Qoy sizin kimi möhkəm əqidəli, sabit, dəyişməz, prinsipial mövqeli, milli təfəkkür sahibi olan alim qadınlarımız çox olsun! Sizin kimi müdrik Azərbaycan qadınlarına çox ehtiyacımız var: həm fərdlər, insanlar olaraq, həm də bütövlükdə cəmiyyət və millət olaraq...
Əlamətdar yubileyiniz mübarək! Çox yaşayın, Azərbaycan elmində və ictimai-siyasi həyatında öndə gedənlərdən biri kimi yolumuzu işıqlandırın...
​Bir arzum da var: parlaq Qələbə Qarabağa yollarımızı açdı. Tezliklə Qərbi Azərbycana – sizin dədə-baba yurdunuza aparan yollar da Zəfər yoluna dönsün!..

Firuzə NADİR,
Əməkdar jurnalist

VƏTƏN QADIN
Təranə DƏMİR,
Şair-publisist.
AYB-nin və AJB-nin üzvü.

Bakıda Çingiz Aytmatovun abidəsi qoyuldu

Görkəmli qırğız yazıçı Çingiz Aytmatovun Bakıda ucaldılacaq abidəsi quraşdırılıb.
Abidə Binəqədi rayonu Süleyman Sani Axundov küçəsi və Binəqədi şossesinin kəsişməsindəki parka gətirilib.
Abidənin açılış mərasimində Qırğızıstan Prezidenti Sadır Japarovun da iştirakı gözlənilir.
Qeyd edək ki, heykəlin müəllifi Xalq rəssamı, heykəltəraş Natiq Əliyevdir.

Əməkdar artistin meyiti evinin yaxınlığında tapıldı

Rusiya Federasiyasının Əməkdar artisti Yevgeni Kunqurov 40 yaşında vəfat edib.
Opera müğənnisinin meyiti Moskvanın mərkəzində, evinin yaxınlığında tapılıb. İlkin məlumata görə, o, intihar edib.
Sənətçi həmin vaxt evdən uzaqda olan həyat yoldaşına intiharla hədələyib. Narahat olan qadın xilasediciləri çağırıb. Sənətçi qadına mesaj göndərdikdən sonra daha onunla əlaqə saxlamayıb.
Xilasedicilər Əməkdar artistin artıq öldüyü vaxt hadisə yerinə gəliblər.
Yevgeni Kunqurov "Səs", "Grand Opera" televiziya layihələrində iştirakı sayəsində tanınıb. O, həm də “Romantika romantikası” televiziya proqramının daimi aparıcısı olub.
Son illərdə o, Kalininqradın regional musiqili teatrı ilə əməkdaşlıq edib. 2023-cü ilin yanvarında Kunqurov ictimai-siyasi həyatda fəal iştirakına görə Rusiya prezidenti Vladimir Putindən təşəkkür məktubu alıb.