İlham Əliyev Şuşada məktəb binasındakı tikinti işləriylə tanış oldu

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev iyulun 21-də Şuşa şəhərində 1 nömrəli tam orta məktəbin binasında tikinti işlərinin gedişi ilə tanış olub.
Dövlətimizin başçısına görülən işlər barədə məlumat verildi.
Bildirildi ki, Şuşa şəhər 1 nömrəli tam orta məktəbin 960 şagird yerlik üçmərtəbəli binasında tədrisin təşkili üçün hər cür şərait yaradılıb. Məktəbdə hər biri 24 nəfərlik 40 sinif otağı, 2 fizika, 2 kimya, 2 biologiya, 2 texnologiya, 2 informatika otağı, 1 STEAM mərkəzi, kitabxana və oxu zalı, gənclərin ibtidai hərbi hazırlığı, rəssamlıq və musiqi kabinetləri, tibb otağı, müayinə otağı, yeməkxana, həmçinin akt və idman zalları, inzibati heyət üçün iş otaqları var. Məktəb üçün ayrılan bir hektar ərazidə futbol meydançası, transformator, fərdi qazanxana, su hovuzu və digər zəruri yardımçı binaların inşası da yekunlaşıb.
Qeyd edək ki, ölkəmizin mədəniyyət paytaxtı Şuşa Azərbaycanın ictimai-siyasi həyatında da özünəməxsus rol oynayıb. Azərbaycanın ictimai-siyasi fikir tarixində mühüm yer tutan bir sıra görkəmli şəxsiyyətlər, maarifçi ziyalılar məhz Şuşada doğulub boya-başa çatıblar. Həmin şəxslər Şuşada fəaliyyət göstərən, dövrün qabaqcıl təhsil müəssisələrinin yetirmələri idilər. Belə ki, Şuşada fəaliyyət göstərən xəttatlıq, teatr, musiqi, vokal, eləcə də ilk qızlar, rus-tatar məktəbləri, qızlar seminariyası, realnı məktəb yerli əhalinin intellektual səviyyəsini, dünyagörüşünü inkişaf etdirməyə, şəhərin ziyalı səviyyəsini qoruyub saxlamağa imkan verib. Şuşada 1 saylı tam orta məktəb binasının inşası məhz bu baxımdan xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Belə ki, məktəb binasının inşası bu qədim şəhərin təhsil mərkəzi şöhrətinin qaytarılması missiyasına xidmət edən növbəti addımdır.

Sabahın hava proqnozu

Sabah Bakıda və Abşeron yarımadasında hava şəraitinin dəyişkən buludlu olacağı, arabir tutulacağı gözlənilir. Əsasən səhər və axşam saatlarında yarımadanın bəzi yerlərində qısamüddətli az yağış yağacağı ehtimalı var. Mülayim şimal-qərb küləyi əsəcək.
Bu barədə Milli Hidrometeorologiya Xidmətindən məlumat verilib.
Havanın temperaturu gecə 20-25° isti, gündüz 29-34° isti olacaq.
Azərbaycanın rayonlarında əsasən yağmursuz hava olacaq. Lakin gündüz bəzi şimal və qərb rayonlarında qısamüddətli yağış yağacağı, şimşək çaxacağı ehtimalı var. Gecə və səhər bəzi rayonlarda duman olacaq. Şərq küləyi gündüz bəzi yerlərdə ara bir güclənəcək.
Havanın temperaturu gecə 20-25° isti, gündüz 33-38° isti , dağlarda gecə 11-16° isti, gündüz 17-22° isti olacaq.

Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı komandanlıq vəzifəsinə təyin olundu

Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı, polkovnik Babək Ələkbərov yüksək vəzifəyə təyin edilib.
Babək Ələkbərov Dövlət Sərhəd Xidmətinin Çevik Hərəkət Qüvvələrinin komandanı olub.
O, bu vəzifədə DSX rəisi general-polkovnik Elçin Quliyevin şəxsi heyətlə iş üzrə rəis müavini təyin edilmiş general-leytenant Rəsul Tağıyevi əvəzləyib.
Qeyd edək ki, B.Ələkbərov Vətən müharibəsində şücaət göstərən hərbçilərdən biri olub. O, Zəngilan rayonu və Xudafərin körpüsünün azad edilməsini Ali Baş Komandan İlham Əliyevə məruzə edib. Müharibədən sonra Prezidentin sərəncamı ilə Babək Ələkbərova Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı adı verilib.

İlham Əliyev Şuşa xəstəxanasının tikinti işləriylə tanış oldu

Prezident İlham Əliyev Şuşa şəhər xəstəxanasının binasında tikinti işlərinin gedişi ilə tanış olub
İyulun 21-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev 90 çarpayılıq Şuşa şəhər xəstəxanasının binasında tikinti işlərinin gedişi ilə tanış olub.
Modern.az xəbər verir ki, dövlətimizin başçısına görülən işlər barədə məlumat verildi.
Xatırladaq ki, Şuşa şəhər xəstəxanasının təməli 2021-ci il noyabrın 7-də Prezident İlham Əliyevin və birinci xanım Mehriban Əliyevanın iştirakı ilə qoyulub.
Məlumat verildi ki, 3,7 hektara yaxın sahədə inşa edilən xəstəxana binasının tikinti işlərinə bu ilin yanvarında başlanılıb. Xəstəxana binası 4-ü dördmərtəbəli, 2-si isə birmərtəbəli olmaqla 6 korpusdan ibarətdir. Binanın zirzəmi hissəsindən stasionar tibbi xidmət və sığınacaq kimi istifadə olunacaq, zərurət yarandıqda hərbi hospital kimi fəaliyyət göstərəcək. Stasionar xidmət sahəsində qəbul, terapiya, pediatriya, cərrahiyyə, doğuş, ginekologiya, yoluxucu xəstəliklər, anesteziologiya–reanimasiya, hemodializ şöbələri fəaliyyət göstərəcək.
Ambulator xidmət sahəsində isə konsultativ poliklinika, uşaq poliklinikası, şüa-diaqnostika, funksional diaqnostika, fizioterapiya və tibbi bərpa şöbələri, həmçinin klinik diaqnostik laboratoriya yaradılacaq.
Xəstəxananın Təcili Tibbi Yardım Stansiyası müasir standartlara cavab verən və böyük vəsait tələb edən tibbi avadanlıqlar – 1.5 TL maqnit-rezonans tomoqrafiya və 32 kəsikli kompüter tomoqrafiya aparatları ilə təchiz olunacaq. Stansiyada hər növbədə dörd briqada fəaliyyət göstərəcək.
Şuşa şəhər xəstəxanasının ərazisində, eyni zamanda, Gigiyena və Epidemiologiya Mərkəzi, Məhkəmə Tibbi Ekspertiza və Patoloji Anatomiya Birliyi, yoluxucu xəstəliklər və hemodializ korpusları inşa olunacaq.
Qeyd edək ki, əhalinin sağlamlığı daim dövlətimizin başçısının diqqət mərkəzindədir. Bu baxımdan işğaldan azad edilən ərazilərdə də tibb və səhiyyə xidmətlərinin təşkili və həyata keçirilməsi üçün qısa bir müddətdə genişmiqyaslı işlər həyata keçirilir. Təməli qoyulan Şuşa şəhər xəstəxanası burada yaşayacaq əhalinin tibbi təminatı və sağlamlığının qorunması istiqamətində Prezident İlham Əliyevin birbaşa göstərişi və rəhbərliyi ilə icra olunan infrastruktur layihələrindən biridir. Bu, həm də onu göstərir ki, azad edilmiş digər ərazilərdə olduğu kimi, Şuşada da səhiyyə ocaqlarının inşası dövlətimiz üçün prioritet məsələlərdəndir.

Putin intiqamın ən yaxşı soyuq yemək olduğunu düşünən biridir - ABŞ

"Vaqner" muzdlularının rəhbəri Yevgeni Priqojinin qiyamı Prezident Vladimir Putinin qurduğu güc sistemində əhəmiyyətli zəiflik olduğunu nümayiş etdirdi.
Bunu ABŞ Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin direktoru Uilyam Börns deyib.
O vurğulayıb ki, Rusiya lideri hələ də Priqojindən qisas almaq istəyə bilər: "Bu, hazırda gördüyümüz çox mürəkkəb rəqsdir".
Börns əlavə edib ki, Putin Proqojinlə nə edəcəyini düşünür və vaxt qazanmağa çalışır:
“Putin intiqamın ən yaxşı soyuq yemək olduğunu düşünən biridir. Mənim təcrübəmə görə, Putin intiqamçıdır və Priqojin cəzadan xilas ola bilsə, təəccüblənərdim... Əgər mən Priqojin olsaydım, yeməyimin dadına baxan adamı işdən çıxarmazdım”.

Rusiya Odessaya raket zərbələri endirdi - Ölən və yaralananlar var

Rusiya ardıcıl dördüncü gün Ukraynanın Odessa vilayətinə raket zərbələri endirib.
Vilayətdə hava hücumu xəbərdarlığı elan edilib.
Odessa administrasiyasının mətbuat katibi Sergey Bratçuk deyib ki, vilayətin cənubuna atılan iki raket bölgədəki kənd təsərrüfatı müəssisələrinə düşüb. Onun sözlərinə görə, raketlər “Kalibr” tipli olub.
Administrasiyanın rəhbəri Oleq Kiper qeyd edib ki, zərbələr nəticəsində iki nəfər yaralanıb. Obyektlərə vurulan zərbələr nəticəsində 100 ton noxud və 20 ton arpa məhv olub.
Rusiya, həmçinin Zaporojye vilayətinin Poxovski rayonunda infrastruktur obyektinə də zərbələr endirib. Regional hərbi administrasiyanın rəhbəri Yuri Malaşko vurğulayıb ki, hücumda 29-43 yaşlarında 4 nəfər ölüb, daha iki nəfər yaralanıb.

İdman zədələnmələrinin fiziki reabilitasiyası

Annotasiya. Gənc idmançıların dayaq-hərəkət aparatında baş verən zədələrin fiziki reabilitasiyası olduqca vacib bir məqamdır. Reabilitasiya tədbirlərinin əhəmiyyəti, psixoloji amillər, böyümə ilə bağlı problemlər və gənc idmançılar üçün zədələrin uzunmüddətli təsirlərini nəzərə alsaq mühüm bir mövzu olduğunu anlamış olarıq. Optimal sağalmanı təmin etmək və həssas idmançılarda gələcəkdə yaralanma riskini minimuma endirmək üçün reabilitasiyaya hərtərəfli və fərdi yanaşmanın zəruriliyi vurğulanmalıdır.
Açar sözlər. Gənc, reabilitasiya, bərpa, idman, dayaq-hərəkət, zədə, fiziki
Bərpa prosesində gənc idmançıların dayaq-hərəkət aparatının zədələnməsi zamanı fiziki reabilitasiya mühüm rol oynayır. Bu reabilitasiya prosesi optimal funksiyanı bərpa etmək, ağrıları aradan qaldırmaq və gələcək zədələrin qarşısını almaq məqsədi daşıyır. Gənc idmançılarda dayaq-hərəkət aparatının zədələrinin fiziki reabilitasiyası zamanı nəzərə alınmalı bir neçə mühüm məsələ və strategiya var.
Birincisi, zədəni tez və dəqiq tanımaq və qiymətləndirmək vacibdir. Buna görə də erkən qiymətləndirmə və diaqnoz prosesi idman həkimləri və ya fizioterapevt kimi tibb mütəxəssislərinin iştirakı ilə aparılmalıdır. Bu qiymətləndirmə zədənin şiddətini və sağalma prosesini müəyyən etmək, həmçinin fərdi reabilitasiya planını yaratmaq üçün lazımdır.
İkincisi, ilkin zədələnmiş ərazinin istirahət və qorunmaya ehtiyacı ola bilər. İstirahət zədələnmiş ərazinin daha çox zədələnməsinin qarşısını almaq və sağalmanı sürətləndirmək üçün vacibdir. Bu müddət ərzində çubuq, dayaq sarğı və ya gips kimi köməkçi vasitələrdən istifadə etmək lazım gələ bilər.
Bundan əlavə, ağrı və iltihab tez-tez dayaq-hərəkət aparatının zədələnməsindən sonra baş verir. Bu səbəbdən tibb mütəxəssisləri ağrıları aradan qaldırmaq və iltihabı azaltmaq üçün müxtəlif üsullar tövsiyə edirlər. Soyuq terapiya (buz paketləri) və ya ağrıkəsici dərmanlar kimi üsullardan istifadə edilə bilər. Bununla belə, dərmanın istifadəsi ilə bağlı bir tibb işçisinin tövsiyələrinə diqqət yetirməlisiniz.
Reabilitasiya prosesində hərəkət diapazonu məşqlərinin istifadəsi də vacibdir. Bu məşqlər oynaqların hərəkətliliyini qorumağa kömək edir. Bu məşqlər əvvəlcə yüngül və ağrısız olmalıdır və sağaldıqca tədricən artırılmalıdır.
Dayaq-hərəkət aparatının zədələrindən sonra reabilitasiyada gücləndirici məşqlər də mühüm rol oynayır. Bu məşqlər zədələnmiş ərazidə əzələ gücünü və sabitliyini bərpa etməyə kömək edir. İlkin mərhələlərdə əsas diqqət yüksüz və ya az yüklü məşqlərə yönəldilir və sağaldıqca ağırlıq daşıyan məşqlərə və funksional hərəkətlərə keçmək lazım gəlir.
Balans və propriosepsiya məşqləri koordinasiya və sabitliyi yaxşılaşdırmaqla yenidən zədələnmə riskini azaltmaqda vacibdir. Bu məşqlər balans lövhələri, sabitləşdirmə topu və ya bədənin şüurunu və nəzarətini çətinləşdirən digər üsullardan istifadə etməklə edilə bilər.
Funksional reabilitasiya idmançıların konkret idman hərəkətlərini yerinə yetirmək qabiliyyətini bərpa etmək məqsədi daşıyır. Bu məşqlər idman üçün tələb olunan hərəkətləri təqlid etməli və zaman keçdikcə intensivliyi və çətinliyi artmalıdır.
Ancaq idmana erkən qayıtmaq yenidən zədələnmə riskini artıra bilər. Buna görə də, idmançıların idmana strukturlaşdırılmış qayıdış proqramına əməl etmələri vacibdir. Bu proqrama fəaliyyət səviyyələrinin tədricən artırılması, xüsusi idman təlimi və səhiyyə işçisinin yaxından nəzarəti daxil edilməlidir.
Bundan əlavə, gənc idmançıların zədələrdən qorunmasında məşq vacibdir. İdmançılar düzgün isinmə və soyuma, uyğun texnikalardan istifadə, istirahət və bərpanın vacibliyini bilməlidirlər. Əsas biomexaniki problemlərin və ya məşq səhvlərinin həlli gələcək zədələrin qarşısını almağa kömək edə bilər.
Nəhayət, reabilitasiya prosesi gənc idmançılar üçün psixoloji cəhətdən də çətin ola bilər. Buna görə də, psixoloji dəstək vermək və idmançıların narahatlıqları və ya qorxuları ilə məşğul olmaq vacibdir. Bu, idmançıların ümumi sağlamlığı və uğurlu reabilitasiyası üçün ən vacib amildir.
Gənc idmançıların dayaq-hərəkət aparatının zədələrinin reabilitasiyası zamanı nəzərə alınmalı bəzi mühüm mülahizələr və yanaşmalar bunlardır:

1. Dəqiq Diaqnoz: Tibbi qiymətləndirmə, görüntüləmə və ortopedik cərrahlar və ya idman həkimləri kimi mütəxəssislərlə məsləhətləşmələr yolu ilə dəqiq diaqnoz qoyulmalıdır. Bu, reabilitasiya proqramını xüsusi zədəyə uyğunlaşdırmağa imkan verir.
2. İstirahət və qorunma: Birincisi, zədələnmiş ərazinin düzgün sağalma prosesini təmin etmək üçün istirahət və qorunmaya ehtiyacı ola bilər. Bu, şin, gips və ya qoltuqaltı kimi immobilizasiya tələb edə bilər və zədədən asılı olaraq dəyişə bilər.
3. Ağrı və iltihabın idarə edilməsi: Ağrı və iltihab yaralanmalardan sonra tez-tez olur. Tibbi nəzarət altında buz, sıxılma, yüksəklik və qeyri-steroid antiinflamatuar dərmanların (NSAİİ) istifadəsi kimi üsullar bu simptomları idarə etməyə kömək edə bilər.
4. Fiziki müalicə: İxtisaslı fiziki terapevt fərdi reabilitasiya proqramı hazırlayır. Buraya tez-tez terapevtik məşqlər, uzanma və əl terapiyası üsulları daxildir. Bu üsullar sağalmanı təşviq edir, hərəkətliliyi bərpa edir, gücü və funksiyanı artırır.
5. Dərəcəli irəliləyiş: Reabilitasiya pilləli yanaşmaya əməl etməlidir, bərpa prosesi zamanı məşqlərin intensivliyini, müddətini və mürəkkəbliyini tədricən artırmalıdır. Bu, təkrar zədələnmənin qarşısını alır və idmançıya zədədən əvvəlki səviyyəyə qayıtmağa imkan verir.
6. İdmana xüsusi təlim: Reabilitasiya irəlilədikcə, proqrama idmana xas məşqlər daxil edilməlidir. Bu məşqlər idmanın bacarıqlarına, hərəkətlərinə və tələblərinə diqqət yetirsə də, düzgün forma və texnikanı təmin etmək vacibdir.
7. Funksional təlim: Funksional təlim ümumi funksional hərəkətləri yaxşılaşdırmaq və gündəlik fəaliyyətlərdə və idmanda performansı artırmaq məqsədi daşıyır. Bu, xüsusi idman hərəkətlərini təqlid edən və ya balans, koordinasiya, çeviklik və propriosepsiyaya diqqət yetirən fəaliyyətləri əhatə edə bilər.

8. Zədələrin qarşısının alınması strategiyaları: Reabilitasiya düzgün isinmə və soyuma prosedurları, düzgün texnika, uyğun ayaqqabı və adekvat istirahət və bərpa kimi zədələrin qarşısının alınması üsulları üzrə təhsili əhatə etməlidir. Ətrafdakı əzələləri gücləndirmək üçün məşq etmək və müxtəlif məşq fəaliyyətləri gələcəkdə yaralanma riskini azaltmağa kömək edə bilər.
9. Psixoloji Dəstək: Zədələr gənc idmançılara psixoloji təsir göstərə bilər və onların özünə inamını və motivasiyasını təsir edə bilər. Məsləhət, müsbət möhkəmləndirmə və real məqsədlərin qoyulması kimi psixoloji dəstəyin göstərilməsi onların ümumi bərpasına kömək edə bilər.
10. Əməkdaşlıq yanaşması: İdmançı, valideynlər, məşqçilər, səhiyyə işçiləri və fiziki terapevtlər arasında açıq ünsiyyət və əməkdaşlığı saxlamaq vacibdir. Beləliklə, hər kəs idmançının bərpasına və idmana təhlükəsiz qayıtmasına dəstək olmaq üçün birlikdə çalışır.
Unutmayın ki, hər bir zədə və fərd unikaldır, ona görə də reabilitasiya prosesi fərqli ola bilər. Gənc idmançılar üçün fərdi reabilitasiya planı yaratmaq üçün səhiyyə mütəxəssisləri ilə məsləhətləşmək və ixtisaslı mütəxəssislərdən məsləhət almaq vacibdir.
Yekun. Gənc idmançılarda dayaq-hərəkət aparatının zədələrinin müalicəsində fiziki reabilitasiya mühüm rol oynayır. O, funksiyanı, hərəkətliliyi, gücü və elastikliyi bərpa etmək, eyni zamanda gələcək xəsarətlərin qarşısını almaq məqsədi daşıyır. Yadda saxlamaq lazımdır ki, hər bir zədə unikaldır və reabilitasiya prosesi idmançının fərdi ehtiyaclarına uyğunlaşdırılmalıdır. Buna görə də, bütün reabilitasiya prosesi boyunca tibb işçiləri ilə sıx əməkdaşlıq etmək və düzgün rəhbərlik və nəzarəti təmin etmək çox vacibdir.
Ədəbiyyat
1. Myer GD, Jayanthi N, DiFiori JP, et al. Sports specialization, part I: does early sports specialization increase negative outcomes and reduce the opportunity for success in young athletes? Sports Health. 2015;7(5):437-442.
2. Maffulli N, Longo UG, Gougoulias N, et al. Long-term health outcomes of youth sports injuries. Br J Sports Med. 2010;44(1):21-25.
3. Mountjoy M, Junge A, Alonso JM, et al. Consensus statement on the preparticipation assessment of athletic health in children and adolescents. Br J Sports Med. 2009;43(13):987-992.
4. Reid A, Tolfrey K, Jones H, et al. Physiological and thermoregulatory responses to exercise in children with a recent history of thermal injury. Burns. 2012;38(5):709-717.
5. Frizziero A, Trainito S, Oliva F, et al. Physical activity level after sport-specific rehabilitation in recreational injured athletes. Br Med Bull. 2018;128(1):95-103.
6. Faigenbaum AD, Myer GD. Resistance training among young athletes: safety, efficacy and injury prevention effects. Br J Sports Med. 2010;44(1):56-63.

Məmmədzadə M.M.
Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyyəsi və İdman Akademiyasının magistri
[email protected] orcid.org/0009-0006-3586-9779